Category: эдийн-засаг

Тавантолгойн ордод хөрөнгө оруулан, хамтран ажиллах сонгон шалгаруулалт шинэ оны өмнө дуусаж, Японы “Сүмитомо”, Хятадын “Шинхуа энержи”, Монголын “Энержи ресурс” компанийн хамтарсан консорциум ялагчаар тодорсон. Хөрөнгө оруулж, хамтран ажиллах хэлэлцээг Ажлын хэсгийнхэн өнөөдөр эхлүүлэх юм. Засгийн газрын төлөөлөл болон тус консорциумынхан Цагаан сараас өмнө хэлэлцээг дуусгахаар тохиролцоод байгаа аж. Тавантолгойн ордын лиценз төрийн мэдэлд үлдэх бол үйл ажиллагаа, менежментийг нь сонгогдсон консорциум хариуцан ажиллана. Сонгон шалгаруулах Ажлын хэсгийн ахлагч, Монгол Улсын сайд М.Энхсайхан “Сонгон шалгаруулалтад их боломжийн консорциум ялсан” гэж ярьсан.

Уг консорциум Тавантолгойн нүүрсний уурхайд нийт дөрвөн тэрбум ам.долларын хөр өнгө оруулах санал гаргаад буй. Тэднийх Тавантолгойн орд газарт нэмэлт хайгуул хийж нөөцийг нэмэгдүүлэх, төмөр зам барих, 2.5 жилд 30 сая тонн нүүрс боловсруулах хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах, Хятадын “Чалко” компанид тавьсан “Эрдэнэс Тавантолгой”-н өрийг барагдуулахад энэ хөрөнгийг зарцуулах аж.

Тус консорциум төмөр замын суурь бүтцийн 51 хувийг 30 жилийн дараа төрийн өмчид шилжүүлэн өгөх үүрэг хүлээхээ мэдэгдсэн. Мөн Монголын Засгийн газар хүсвэл эргэн суутгаж авах нөхцөлтэйгөөр 250-300 тэрбум төгрөгийн урьдчилгаа төлж болно гэжээ. Уг консорциумын санал нь Засгийн газрын шаардлагыг бүрэн хангасан юм байна.

Таван толгойн хөрөнгө оруулагчаар Чайна Шэнхуа Энержи, Сумитомо корпораци болон Энержи Ресурс ХХК-ийн түншлэлийг сонгож, эдгээр компаниудтай хэлэлцээр хийх ажлын хэсгийг томилсон. Тэгвэл маргаашнаас энэ хоёр талынТаван толгойн хөрөнгө оруулалтын талаарх хэлэлцээр эхлэх гэж байна.

Ажлын хэсгийн гишүүд “Орд газар Монгол төрийн өмчлөлд байх, Төслийн бүхий л хугацаанд үндэсний компани олонхи байх, бүтээгдэхүүнийг Япон болон бусад зах зээлд борлуулах бололцоотой байх, орон нутгийн хөгжилд хувь нэмэр оруулах болон Монголын уламжлалт соёл иргэншлийг хүндэтгэн хөгжүүлэхэд туслах, байгаль орчинд халгүй байх” зэрэг хэлэлцээрт баримтлах шалгуур баримтлалаа тохирсон аж.

Талууд хэлэлцээрт “Харилцан ашигтай байх стратеги” барихаар тогтсон бөгөөд энэ нь хэлэлцээр итгэлцэл дээр суурилах, санаа зовж байгаа бүх асуудлаа ярилцах, аливаа асуудалд хамтарсан бүтээлч шийдэл олохын төлөө ажиллах зэрэг зарчмууд багтаж байгаа юм байна.

Яг одоо brent маркын нефть 56,58 ам долларын ханштайгаар арилжаалагдаж байна. Лондонгийн бирж хэмээх бүхнийг тодорхойлогч “зах” дээрх өчигдөрийн арилжааны үер энэ төрлийн нефть 1,5 хувиар унасан нь өнөөдөр ч өөрчлөгдсөнгүй. Саудын Арабын сайд Али аль-Нуйами нефтийн үнэ 20 ам. доллар болсон ч борлуулалтаа буулгахгүй гэж хэлж байсан бол одоо “Байдал сайжирлаа гээд нефть хэзээ ч 100 ам.долларын төвшинд дахин очихгүй ” гэсэн нь зах зээлийг дахин чичрүүлсэн бололтой. WTI маркын нефтийн хувьд байдал бүр ч дорой. Энэ төрлийн нефтийг өнөөдөр Нью-Йоркын бирж дээр 53,20 ам. доллараар худалдаж байна.

Б.Бүжин

Евро хэмээх мөнгөн нэгжийг хамтдаа хэрэглэдэг Евро бүсийн отгон гишүүнээр Балтикийн жижиг улс Литва 2015 оны нэгдүгээр сарын нэгнээс албан ёсоор элсэж 19 дэх гишүүн нь боллоо. Тэд энэ гэр бүлд элсэх өргөдлөө 2007 онд өгсөн ч төсвийн алдагдал, инфляцийн өндөр хувь, өрийн үзүүлэлт нь саад болсоор өдийг хүргэжээ. Дээрх эдийн засгийн үзүүлэлтүүдээ сайжруулсан Литва өнөөдрөөс эхлэн үндэсний мөнгөн нэгж литагаа 3.52 лит-нэг евро гэх харьцаагаар бүх банк тооцооны газруудад сольж эхлэх аж.

Б.Хулан

Монгол Улсын Засгийн газраас “Таван толгойн хөрөнгө оруулагчийг сонгож, хэлэлцээр хийх” үүрэгтэй томилогдсон Ажлын хэсэг уралдаант шалгаруулалтад шалгарсан Чайна Шэнхуа Энержи, Сумитомо корпораци болон Энержи Ресурс ХХК-ийн түншлэлийг хүлээн авч уулзжээ. Ажлын хэсгийн ахлагчаар Монгол Улсын сайд М.Энхсайхан, бүрэлдэхүүнд Уул уурхайн сайд Р.Жигжид, Сангийн сайд Ж.Эрдэнэбат, Зам тээврийн сайд Н.Төмөрхүү нар ажиллаж байна.

Уулзалтын үеэр талууд хэлэлцээрийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 5-аас эхлүүлэхээр тохирч, Таван толгойн нүүрсний ордод хөрөнгө оруулах, хөгжүүлэх хэлэлцээрийг амжилтад хүргэхийн тулд бүх талын хүчин чармайлт гаргахаар санал нэгджээ.

Талууд хэлэлцээрт “Харилцан ашигтай байх стратеги” барихаар тогтож байгаа бөгөөд энэ нь хэлэлцээр итгэлцэл дээр суурилах, санаа зовж байгаа бүх асуудлаа ярилцах, аливаа асуудалд хамтарсан бүтээлч шийдэл олохын төлөө ажиллах зэрэг зарчмыг дотроо багтааж байгаа юм.

Саудын Арабын Эрчим хүчний сайд Али аль-Нуйами CNN-д өгсөн ярилцлагадаа ” ОПЕК-ийн орнууд хувьд нэг баррель нефтийн зах зээлийн ханш 20 ам доллар болтлоо унасан ч хамаагүй , бид олборлолтоо багасгахгүй. Хэрвээ Саудын Араб олборлолтоо багасгавал нефтийн ханш өснө. Тэгвэл Орос, Бразил мэтийн улсууд бидний ашгаас хуваалцах болно. ” гэж хэлээд тэднийд нефтийн өөрийн өртөг нэг баррель нь 4-5 ам долларын үнэтэй байдаг тул айх юм огт үгүй гэдгээ илэрхийлжээ.

Б.Хулан

Засгийн газрын 2014 оны 239 дүгээр тогтоолоор хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийн 20.94 сая га талбайд шинээр өргөдлийн журмаар, харин улсын төсвийн хөрөнгөөр геологийн судалгаа хийгдэж үнэ цэнэ, хэтийн төлөвийг нь тодорхойлсон эрдсийн хуримтлал бүхий 10.15 сая га талбайд сонгон шалгаруулалтын журмаар тус тус хайгуулын тусгай зөвшөөрөлолгох боломжтой гэж тогтоосон байна.

Үүнээс дэд бүтэц, ногоон хөгжлийн үзэл баримтлал, хөрөнгө оруулалтын тэнцвэртэй байдал зэргийг харгалзан хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг үндэсний аюулгүй байдлын бодлого, үзэл баримтлалд нийцүүлж төлөвлөгөөтэй, эмх цэгцтэй олгох бэлтгэл ажил хийгдэж байгаа аж.

Сонгон шалгаруулалтаар олгох 10.15 сая га талбайн хувьд улсын төсвийн хөрөнгөөр геологийн судалгаа хийгдэж үнэ цэнэ, хэтийн төлөвийг нь тодорхойлсон эрдсийн хуримтлал бүхий 6.2 сая га, тусгай зөвшөөрлийн хүчинтэй хугацаа нь дуусгавар болсон 2.32 сая га, тусгай зөвшөөрөл нь цуцлагдсан талбай 1.56 сая га талбай тогтоогджээ.

Эдгээрээс эрдсийн хуримтлал бүхий талбайгаас эхний ээлжинд нийтэд мэдээлж, сонгон шалгаруулалтын журмаар олгохоор төлөвлөсөн байна.

Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл хүссэн өргөдөлийг хүлээн авах эрэмбийг цахим мэдээллийн тусламжтай тогтоох бэлтгэл ажил хангагджээ. 2015 оны нэгдүгээр сарын дундуур олгож эхлэхээр төлөвлөсөн байна. Ингэснээр ирэх оны төлөвлөгөөт хайгуулын ажил хавар эрт эхлэх боломжтой аж.

Энэ оны арваннэгдүгээр сарын байдлаар уул уурхайн салбарын гол нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, экспортын хэмжээг өнгөрсөн оны мөн үеийнхтэй харьцуулбал тус бүр өсчээ. Тухайлбал, зэсийн баяжмалын үйлдвэрлэл 254.5 мянган тонноор буюу 35.7%, молибдений баяжмалын үйлдвэрлэл 191.3 тонноор буюу 5.6 %, алтны үйлдвэрлэл 2.1 тонноор буюу 25.1%, төмрийн хүдрийн үйлдвэрлэл 1.8 сая тонноор буюу 32.8%, хайлуур жоншны баяжмалын үйлдвэрлэл 126.0 мянган тонноор буюу 60.8%, газрын тосны үйлдвэрлэл 2.3 сая баррелиар буюу 49.1%-иар тус тус өссөн байна.

Энэ оны арваннэгдүгээр сарын байдлаарх экспортын өссөн дүнтэй харьцуулвал нүүрсний экспорт 822.6 мянган тонноор буюу 5.1 хувь, алтны экспорт 1.0 тонноор буюу 14.1%, газрын тос 1.8 сая баррелиар буюу 39.7%-иар, зэсийн баяжмал 667.1 мянган тонноор буюу 2 дахин тус тус өссөн үзүүлэлттэй байгаа аж.

Энэ оны арваннэгдүгээр сарын байдлаар Уул уурхайн салбараас татварын орлогоор улсын төсөвт нийтдээ 1 их наяд 75.4 тэрбум төгрөг төвлөрчээ.

Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлогын баримт бичигт геологийн судалгааны ажилд зарцуулах хөрөнгийг жил бүр нэмэгдүүлэнэ гэж заасны дагуу 2014 онд 10 тэрбум төгрөгийг УИХ-аар батлуулсан байна. Геологийн судалгааны ажилд зарцуулах санхүүжилт нэмэгдсэнээр Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан Улсын геологийн 1:200000-ны масштабтай иж бүрдэл зураг зохиох ажлыг нутаг дэвсгэрийн 81,94 хувь, 1:50000-ны масштабын геологийн зураглал ерөнхий эрлийн ажлаар 31 хувийг тус тус хамруулсан. Мөн сэдэвчилсэн судалгааны 8 төсөл, гадаад хамтын ажиллагааны 3 төслийг амжилттай хэрэгжүүлж байна.

Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөл энэ онд нийт 44 удаа хуралдаж, дараах асуудлыг шийдвэрлэжээ. Үүнд:

-Стратегийн орд, уурхайн нөөц, ТЭЗҮ-ийг хэлэлцэж 3 удаагийн өргөтгөсөн хуралдаанаар 5 уурхай, уулын үйлдвэрийн техник, эдийн засгийн үндэслэлийг (ТЭЗҮ) хэлэлцэж дүгнэлт гаргажээ.

-Улсын төсвийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлсэн геологийн судалгааны ажлын үр дүн, төсвийн тодотголыг 8 удаагийн хурлаар хэлэлцэж 20 төслийн үр дүн, 2014 онд үргэлжлэн хэрэгжих 38 төслийн тодотголыг хэлэлцэж Уул уурхайн сайдын тушаал гарсан байна.

-Хувийн хөрөнгөөр гүйцэтгэсэн ашигт малтмалын ордын хайгуулын ажлын үр дүн, нөөцийг улсын бүртгэлд бүртгэх 14 удаагийн хурлыг зохион байгуулж 152 тайланг хэлэлцэж шийдвэрлэжээ.

-Ашигт малтмалын ордыг ашиглах ТЭЗҮ-ийг хэлэлцэх 19 удаагийн хуралдаанаар 149 уурхай, уулын үйлдвэрийн ТЭЗҮ-ийг хэлэлцэж, холбогдох шийдвэрийг гарган ажиллав.

ЭБМЗ-ийн өргөтгөсөн болон салбар хуралдаанаарулсын нөөцийн нэгдсэн бүртгэлд 17 төрлийн ашигт малтмалын нөөц нэмж бүртгэсэн байна.

Голлох ашигт малтмалын нөөцийг авч үзвэл, алт 98.1 тн, төмөр 35.6 мянган тн, нүүрс 6.5 сая.тн, зэс 978 846 тн, жонш 4.168,28 мян.тонныг тус тус бүртгэсэн байна.