Монгол Улсын Засгийн газар болон Рио Тинто групп, нэг сая тонн зэсийн баяжмал экспортолсон “Оюу толгой” ХХК-ийн амжилтыг хамтдаа ёслон тэмдэглэв.
Өмнийн говь дахь Оюу толгойн уурхай дээр болсон уг ёслолд Уул уурхайн сайд Р.Жигжид, Рио Тинто группын Гүйцэтгэх захирал Сэм Уолш болон Рио Тинтогийн Зэс, Нүүрсний группын Гүйцэтгэх захирал Жан-Себастьян Жак нар оролцлоо.
Монгол Улсын хамгийн том зэс, алтны Оюу толгой уурхай нь хөрөнгө оруулалтын урсгалыг нэмэгдүүлэх, ажлын байр шинээр бий болгох, аюулгүй байдал, техник технологи, байгаль орчин, менежмент, ханган нийлүүлэлт, нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартуудыг нэвтрүүлж байна.
Оюу толгой нь 2010 оноос хойш төслийн бүтээн байгуулалтад 6.4 тэрбум гаруй ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж, 1.3 тэрбум гаруй ам.долларыг Монгол Улсын Засгийн газарт татвар, рояалти болон бусад төлбөр, хураамж хэлбэрээр төлөөд байна. Өнгөрсөн 2014 онд гэхэд Монголын ханган нийлүүлэгч компаниудаас 300 сая ам.долларын худалдан авалт хийж, 7.8 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалтыг боловсрол, сургалт, тогтвортой хөгжлийн төслүүдэд зарцуулсан тухайгаа тус клмпанийнхан энэ өдөр онцолж байна.
Рио Тинто группын Гүйцэтгэх захирал Сэм Уолш хэлэхдээ “Оюу толгойн ил уурхайн үйл ажиллагаатай биеэр танилцаж, Монгол ажилчдын хийж бүтээсэн амжилтыг хараад өөрийн эрхгүй бахархах сэтгэл төрлөө. Хоёр жил хүрэхгүй хугацаанд нэг сая тонн зэсийн баяжмалыг экспортод гаргана гэдэг нь үйл ажиллагаагаа эхлээд удаагүй Оюу толгойн хувьд томоохон тэмдэглэлт үйл явдал юм. Энэ амжилтын нэгээхэн хэсэг нь болж байгаадаа бид баяртай байна” гэлээ.
Монгол Улсын Уул уурхайн сайд Р.Жигжид “ Оюу толгой нь Монгол Улсын үндэсний үнэт баялаг билээ. Өнөөдрийн энэхүү амжилт нь Оюу толгойн нийт ажилтан, түүний 95 хувийг бүрдүүлдэг монголчуудын маань нөр их хичээл зүтгэл, хөдөлмөрийн үр дүн юм. Оюу толгой цаашид алхам алхамаар улам бэхжиж, Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд урт хугацааны турш хувь нэмрээ оруулна гэдэгт би итгэлтэй байна. Миний бие энэхүү тэмдэглэлт баярын халуун мэндийг Оюу толгойн удирдлагууд болон нийт ажилтан, ажиллагсдад чин сэтгэлээсээ хүргэж байна” гэлээ.
“Оюу толгой” ХХК-ийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга Г.Батсүх “Уул уурхайн сайд Р.Жигжид болон Рио Тинто группын Гүйцэтгэх захирал Сэм Уолш нарыг Оюу толгойн уурхайд хүлээн авч байгаа нь бид бүхний хувьд нэр төрийн хэрэг юм. Бид энэ түүхэн тэмдэглэлт үеэр өөрсдийнхөө үйл ажиллагааг танилцуулж, ажилчдынхаа өндөр ур чадварыг харуулах боломж гарлаа. Цаашид илүү үр бүтээлтэй ажиллаж, хөгжин дэвших бат бөх суурь бүрдэж байна” гэсэн юм.
Ёслолын үеэр “Оюу толгой” ХХК-ийн Ерөнхийлөгч бөгөөд Гүйцэтгэх ерөнхий захирал Эндрью Вүдлэй “Бидний энэ амжилт бол аюулгүй ажиллагааг эрхэмлэж, дэлхийд өрсөлдөхүйц зэсийн үйлдвэрлэлийг цогцлоож, Монгол Улсын хөгжил дэвшилд хувь нэмрээ оруулах бидний эрхэм зорилгыг илүү тодорхой харуулж байна. Монгол Улсын Засгийн газрыг төлөөлөн Р.Жигжид сайд энэ чухал үйл явдлыг бидэнтэй хамт тэмдэглэж байгаад баяртай байна” хэмээн онцоллоо.
Нэг хэсэг огцом өсч байсан ам.долларын ханшийг төрөөс 1800 төгрөгөөс доош барих бодлого баримталж байсан. Тэгвэл өнөөдрийн байдлаар ам.долларын ханш 1975 төгрөг хүрчээ. Вальютын арилжааны гол төв болох Найман шарга төвд ам.доллар харилцан адилгүй үнэтэй байгаа бөгөөд 1973-1976 төгрөгийн хооронд хэлбэлзэж байна.
Хөрөнгийн зах зээлийн хөгжлийг дэмжих, олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлэх зорилтын хүрээнд Сангийн яамнаас 2014 оны арваннэгдүгээр сард Засгийн газрын богино хугацаат үнэт цаасыг Монголын Хөрөнгийн биржээр дамжуулан олон нийтэд нээлттэйгээр арилжих шийдвэрийг гаргасан билээ. Өнгөрсөн таван сарын хугацаанд нийт 150 орчим тэрбум төгрөгийн бондын арилжаа Монголын Хөрөнгийн биржид явагдаж 200 орчим шинэ дотоодын болон гадаадын хөрөнгө оруулагч нар хөрөнгийн зах зээлд нэмэгдсэн нь дээрх бодлогын зорилт нь зөв зохистой байсныг илтгэж байна. Тиймээс хөрөнгийн зах зээл дэх олон нийтийн оролцоог улам нэмэгдүүлэх зорилгоор 2015 оны дөрөвдүгээр сарын 7-ны өдрөөс эхлэн урт хугацаат буюу 3 болон 5 жилийн хугацаатай бондыг Монголын Хөрөнгийн биржээр арилжихаар Сангийн яамнаас шийдвэрлэсэн байна.
Хамгийн сүүлийн үеийн мэдээгээр БНХАУ-д нийлүүлсэн коксжих нүүрсний импортын хэмжээ 3 дахин өссөн байна. Сүүлийн 7 сарын турш буурсан үзүүлэлттэй гарсан уг салбарын үзүүлэлт ийнхүү өссөн дүнгээр буюу 3,96 сая тонн импортлосон гэж мэдээлжээ. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 12 орчим хувиар өссөн үзүүлэлт бөгөөд харин сарын дүнгээр 1,3%-р буурсан байна. Ийнхүү 3,4 %-р өссөн үзүүлэлт нь 42,9 сая ам.доллар болж байгаа юм. Тодруулбал 1 тонн коксжих нүүрсний үнэ 12,5%-р өсөж хамгийн доод цэгээсээ сэргэсэн сайхан мэдээ байна. Ашигт малтмалын газраас мэдээлснээр импортын дийлэнх хувийг “Эрдэнэс Таван Толгой”, “МАК” зэрэг компаниуд бүрдүүлж байна.
Дэлхийн зах зээл дээр ам.долларын ханш хямдарснаар түүхий нефтийн үнэ 4%-иар өссөн байна. Учир нь холбооны нөөцийн банк бодлогын хүүгээ яаравчлан өсгөөгүй улмаас ам.долларын ханш буусан хэмэн шинжээчид үзэж байгаа бол уг үйл явдалыг ч гэсэн шинэжээчид таамаглаж байсан юм.
Өнөөдөр болсон гадаад валютын дуудлага худалдаагаар арилжааны банкуудаас 3.5 сая ам.долларыг 1989.19-1990.29 төгрөгийн ханшаар, 35.0 сая юанийг 318.63-320.10 төгрөгийн ханшаар худалдан авах санал ирүүлснийг үндэслэн, Монголбанк 1989.19 төгрөгийн хаалтын ханшаар 3.5 сая ам.доллар, 319.15 төгрөгийн хаалтын ханшаар 23.0 сая юань тус тус худалдлаа.
Аж үйлдвэрийн яамнаас өнөөдөр Эдийн засгийн түншлэлийн тухай Монгол Улс, Япон улс хоорондын хэлэлцээрийн танилцуулгыг хийлээ. Хэлэлцээр танилцуулах үйл ажиллагаанд Аж үйлдвэрийн яамны Худалдааны бодлого зохицуулалтын газрын дарга Б.Золтуяа, ахлах мэргэжилтэн Д.Эрдэнэ-Очир, мэргэжилтэн Д.Сувдаа, Г.Туяа нар болон үйлдвэрлэгчид, мэргэжлийн холбоод, хувийн хэвшлийнхний төлөөлөл оролцож санал, бодлоо солилцсон юм.
Өнөөдрийн байдлаар Дэлхийн худалдааны байгууллага (ДХБ)-ын гишүүн орнууд 580 гаруй бүс нутгийн болон чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулаад байна. Улмаар ДХБ-ын 160 гишүүн орон бүгд аливаа нэгэн бүс нутгийн болон чөлөөт худалдааны хэлэлцээрт нэгджээ. Иймд өнөөгийн даяаршсан нийгэмд Монгол Улс “Эдийн засгийн түншлэлийн тухай” хэлэлцээрийг (ЭЗТХ) Япон улстай байгуулснаар манай улс бүс нутгийн эдийн засгийн интеграцид нэгдэн орох үүдийг нээсэн байна.
Сүүлийн үед хаа сайгүй л банк бус санхүүгийн байгууллага гэсэн хаяг харагдана. Тэднийг зорих хүмүүсийн тоо ч их. Учир нь банкуудаас зээл авахад янз бүрийн шалгуур их учир банк бус санхүүгийн байгууллагыг зорих нь бий. Тиймээс ч ийм төрлийн үйлчилгээ эрхэлдэг газар улам их болж байгаа нь судалгаагаар гарчээ. 
Засгийн газраас УИХ-ын 2015 оны 41 дүгээр тогтоолын хэрэгжилтийг хангах, бага хүүтэй, урт хугацаат гадаад валютын санхүүгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэх зорилгоор Төрийн банк 300 сая ам.доллар хүртэлх хэмжээний үнэт цаасыг олон улсын зах зээлд арилжаалахыг Төрийн банкны Төлөөлөн удирдах зөвлөлд зөвшөөрлөө. Энэ талаар Төрийн банкны Ерөнхий захирал Д.Батсайхан “Бидний зүгээс бонд гаргахын эхлэл болгож, хоёр үндсэн шаардлагаа биелүүлсэн. Эхнийх нь үнэлгээ тогтоолгосон. Дараагийнх нь олон улсын аудитын байгууллагаар сүүлийн дөрвөн жилийнхээ санхүүгийн тайланд аудит хийлгэсэн. Олон улсын аудитаар бид ямар нэг материаллаг зөрчилгүй, олон улсын стандартад нийцсэн байдлаар санхүүгийн тайлагналаа зөв хийсэн байна гэсэн үнэлгээ авсан” гэсэн юм.