Category: эдийн-засаг

Үндэсний статистикийн хорооноос иргэдийн дундаж цалинг хүн амын орлогын албан татвар төлөлтөд үндэслэн гаргасанаа танилцууллаа.

Нэг ажилтанд ноогдох сарын дундаж цалин 2016 оны гуравдугаар улирлын байдлаар 884.3 мянган төгрөгт хүрсэн байна. Энэ дүнг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 47.4 мянган төгрөгөөр нэмэгдсэн хэдий ч өмнөх улирлаас 3700 төгрөгөөр буурчээ.

Албан байгууллага, хувь компаниудын ажилчдыг дотор нь их багаар нь авч үзэхэд 1-9 ажилтантай байгууллагын ажилчдын сарын дундаж цалин нь 624.8 мянган төгрөг, 10-49 ажилтантай байгууллагынх 728.4 мянган төгрөг байна.

Тэгвэл 50-99 ажилтантай байгууллагын дундаж цалин 802.2 мянган төгрөг, 100-199 ажилтантайх нь 932.9 мянган төгрөг, 200 ба түүнээс дээш ажилтантай байгууллагын дундаж цалин нэг сая 208.1 мянган төгрөг байгаа ажээ.

“Орон сууцны санхүүжилтийн урт хугацааны тогтвортой тогтолцоог бий болгох” хөтөлбөрийн хүрээнд 2013 оны зургадугаар сараас хойш Монголбанкнаас банкуудад олгосон санхүүжилтийн үлдэгдэл 994.1 тэрбум төгрөг байгаагийн 83 хувийн санхүүжилтийн гэрээний хугацаа энэ улиралд дууссан юм.

Эдийн засгийн идэвхжил суларч, банкны зээлийн эргэн төлөлт муудах эрсдэл өндөр байгаа энэ үед банкны системээс их хэмжээтэй мөнгөн хөрөнгө татах нь банкуудын төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцаа буурах, хөрвөх чадвар муудах, актив, пассивын хүү, хугацааны зөрүү үүсэх, улмаар банкны тогтвортой үйл ажиллагаа алдагдах эрсдэлтэй. Иймээс уг санхүүжилтийг банк өөрийн эх үүсвэрээс төлөх боломжгүй байгаа тул үнэт цаас жуулалтын явцтай уялдуулан санхүүжилтийн хугацааг нэг хүртэл жилээр сунгах шийдвэрийг Монголбанкнаас гаргажээ.

Ипотекийн санхүүжилтийн эргэн төлөлтийг хойшлуулах энэхүү шийдвэр мөнгөний бодлогын төлөв чангарах нөхцлийг зөөлрүүлэх, банкны системийн зээлжүүлэх чадавхийг хадгалах, эдийн засгийн идэвхжилтийг дэмжихэд эерэг нөлөөтэй гэж Монголбанк үзжээ.

Оюутолгой зэсийн баяжмалын тээвэрлэлтийг энэ сарын 1-нээс эхэлж зогсоож, экспортоо хэзээ эхлүүлэх нь тодорхойгүй байсан юм.

Тэгвэл “Туркиз Хилл Ресурс” компанийн зүгээс “Оюу Толгой” зэсийн баяжмалаа БНХАУ руу тээвэрлэж эхэлсэн талаар албан ёсоор мэдэгдлээ.

“Туркиз Хилл Ресурс” ”-ээс мэдээлж буйгаар ” Одоо тээвэрлэлтийг хэвийн явуулж эхэлснээр ойрын хэдэн долоо хоногийн дотор 11 дүгээр сарын түвшинд хүргэж нэмэгдүүлнэ” гэв.

Түүнчлэн экспортыг ийнхүү түр хугацаагаар зогсоосон нь “Оюу Толгой”-ийн олборлолтод нөлөөлөөгүй байна. Тус компани 2016 оны эхний 11 сарын байдлаар Гашуунсухайт боомтоор нийт 849.1 мянган тонн зэсийн баяжмал экспортолжээ. Үүнээс зөвхөн 11 дүгээр сард л гэхэд нийт тээвэрлэлтийн дүн 68 мянган тоннд болсон талаар Гашуунсухайт боомтын захиргаа мэдээлжээ.

Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар Төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой компаниудын 2017 оны хувьчлалын бэлтгэл ажлын явц, байдал, тулгамдсан асуудлуудын талаархи Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Ц.Ням-Осор мэдээлэл хийлээ.

Тэрээр: Үйл ажиллагаа явуулж байгаа ТӨК болон хуулийн этгээд 87 компанийн өр зээлэнд судалгаа гаргасан. Нийтдээ 10.8 их наяд төгрөгийн өр авлагатай байна. Үүнээс 29 компанийнх нийт өр төлбөрийн 96.8 хувийг эзэлж байна. Авто тээврийн үндэсний төв, МЦХ компани, Дипломат үйлчилгээний газар, Чингис хаан олон улсын нисэх буудал, зэрэг байгууллагыг шалгахад 420 сая төгрөгөөс нэг тэрбум төгрөг хүртэл зөрчлийн дүн гарсан. Мэдээлэл технологийн үндэсний төв, МИАТ зэрэг газарт шалгалт хийж байна. Эдийн засаг боломжтой үед зээл, ашиггүй төсөл санхүүжүүлсэн, гадаад валютын зөрүү, удирдлагуудын хариуцлагагүй байдал, компанид ач холбогдолгүй бараа авсан, мэргэжлийн бус удирдлага сонгогдсон зэрэг нийтлэг зөрчлөөс өр үүсгэсэн байна. Цаашдаа өр авлагыг барагдуулахад чиглэсэн ажлуудыг хийж байна. Төрийн өмчит болон төрийн өмчийн хуулийн этгээдэд ТУЗ-ийн гишүүнчлэлээр нэг хүн хэд хэдэн газарт ажилладгийг зогсоож байна. Эдийн засгийн өнөөгийн хямралд чиглэл өгсний дагуу өр үүссэн асуудлыг дүгнэсэн.

ТУЗ-ийн гишүүнээр нэг хүн олон газрыг хариуцдаг гэсэн. Үүнд зохицуулалт хийсэн. Нэг эрхэм хоёр хүртэл газарт ТУЗ-ын гишүүн байхаар журам батлагдсан. Хөдөлмөрийн хөлсийг 2 дахин нэмэгдүүлснээс дээшгүй цалин олгох. ТУЗ-ын гишүүн хурлыг хоёроос дээш удаа таслах, төрийн ажлыг хувийн ашиг сонирхолд ажиллавал чөлөөлөх, эргүүлэн татах зохицуулалт хийнэ. . ТУЗ-ийн гүйцэтгэх захирлуудтай удаан хугацааны гэрээ хийхгүй. 6 сарын хугацаатай гэрээ хийж ажлыг дүгнэнэ. Төрийн өмчит компаниудын өр авлагыг зохицуулахад Засгийн газраас чиглэл авахаар хүргүүлсэн. Хэд хэдэн компанийг нэгтгэх тухай ярьж байна. Жишээлэхэд Автотээврийн үндэсний төв, Барилгын хөгжлийн төв, ТОСК, Дипломат байгууллагын үйлчилгээний газар зэрэг нь даганасан удирдлагатай гэх асуудал ярьж байна. Эрчим хүчний үндэсний хүрээлэн, Сэргээгдэх эрчим хүчний үндэсний төв, Эрчим хүчний төв зэрэг ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг газруудыг нэгтгэх асуудал ярьж байна. Цалин хөлс урамшуулал, хэт тансаг хэрэглээ, цалин урамшууллыг багасгана.

Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газраас Засгийн газарт үндсэн чиглэл хүргүүлсэн. Өмч хувьчлалын хүрээнд хувьчлах үндсэн чиглэлийг Засгийн газар дээр нарийвчлан тогтоож чадаагүй байна. Төрийн өмчийн 5 газрыг хувьчлах тодорхой чиглэлийг гарган боловсруулж, Засгийн газарт өгч байна. Гэхдээ үүнд хүндрэл гарч байгаа. Өмнөх Засгийн газарт гарсан тогтоол шийдвэр байгаа. Тухайлбал цахилгаан станцууудыг хувьчлах уу гэдэг асуудлыг Засгийн газраас чиглэл авах хэрэгтэй. Ингэхгүй бол Төв шуудан, Төрийн банкуудыг хувьчлах асуудал ярихад нийгэмд шуугиан дэгдсэн шиг асуудал үүснэ хэмээлээ. Тэрбээр мэдээлэл хийсний дараа байнгын хорооны гишүүдийн асуултад хариулж байна.

Байнгын хорооны хуралдаан үргэлжилж байна.

Монголбанкнаас зарласнаар төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 2480 төгрөгтэй тэнцэж байна. Өнгөрсөн аравдугаар сард төв банкнаас гаргасан мөнгөний тоймд төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 3.8 хувь буюу 86.9 төгрөгөөр суларч, 2374.21 болсныг мэдээллэсэн. Харин арваннэгдүгээр сарын эхээр төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 2720 төгрөгтэй тэнцэн, 200 гаруй төгрөгөөр буурсан үзүүлэлттэй байв. Гэвч өнгөрсөн долоо хоногоос ам.долларын ханш бага зэрэг өсч эхэлсэн байна. Өнөөдөр “Найман шарга” валютын зах дээр ам.долларын ханш 2485 төгрөгтэй тэнцэж буй бол арилжааны банкууд 2490 төгрөгөөр зарж байгаа аж. Статистикчдийн мэдээллэснээр, төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш нийтдээ 20-40 төгрөгөөр өсчээ.

Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2016 оны 12 дугаар сарын 6-ны өдөр А-331 тоот тушаалаар Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн 2017 онд хуралдах тов батлагдлаа.

Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн хуралдах хуваарь /2017 он/

Хэлэлцүүлэг Шийдвэр гаргалт /Хэвлэлийн бага хурал/

1. Гуравдугаар сарын 15-17 Гуравдугаар сарын 22

2. Зургаадугаар сарын 14-16 Зургаадугаар сарын 21

3. Есдүгээр сарын 18-20 Есдүгээр сарын 22

4. 12 дугаар сарын 12-15 12 дугаар сарын 20

Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн тухай

Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2012 оны аравдугаар сарын 26-ны өдрийн А-169 тоот тушаалаар “Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн ажиллах журам”-ыг баталсан байдаг. Мөнгөний бодлогын зөвлөл нь Монголбанкны бие даасан байдлыг бэхжүүлэх, мөнгөний бодлогыг боловсруулах үйл ажиллагаанд гадны төлөөллийг оруулах, мөнгөний бодлогын шийдвэр гаргах үйл явцыг бодлогын зөвлөлөөр дажуулан оновчтой болгох, олон нийтэд хүргэхэд ач холбогдолтой юм.

Мөнгөний бодлогын зөвлөл нь Монголбанкны удирдлага, хараат бус гишүүдийн бүрэлдэхүүнтэйгээр үйл ажиллагаа явуулах бөгөөд Зөвлөлийг Монголбанкны Ерөнхийлөгч даргалдаг.

Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 11 сард 5059.4 тэрбум төгрөг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 7736.7 тэрбум төгрөг болж, улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 2677.3 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарчээ.

Өнгөрсөн сарын байдлаар улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцлийн алдагдал өмнөх оны мөн үеэс 1575.2 тэрбум төгрөгөөр өсөхөд зарлагын өсөлт орлогын өсөлтөөс 25.6 пунктээр илүү байгаа нь нөлөөлснийг статистикчид хэллээ.

Үндэсний статистикийн хороо сар бүр нийгэм, эдийн засгийн статистик мэдээ, мэдээллийг хүргэдэг билээ.

Тэгвэл Улсын төсвийн тэнцэл 2.7 их наяд хүрч өмнөх оны мөн үеийнхээс нэг их наяд 575.2 тэрбум төгрөгөөр өссөн нь зарлага, орлогоосоо 25.6 пунктээр давсантай холбоотой хэмээн Үндэсний статистикийн хороо өнөөдөр сэтгүүлчдэд мэдээллээ.

Мөн Улсын төсвийн зарлага, эргэж төлөгдөх зээлийн хэмжээ долоон их наяд 736.7 тэрбум төгрөг давсаныг нэг жилийн өмнөхтэй харьцуулахад нэг их наяд 604.3 тэрбум төгрөгөөр өссөн дүн юм. Зарлага ингэж өсөхөд урсгал зардал 887.1 тэрбум, хөрөнгийн зардал 266.6 тэрбум, цэвэр зээл 450.5 тэрбум төгрөгөөр тус тус нэмэгдсэн нь нөлөөлжээ.

Энэ нь өнгөрсөн сартай харьцуулахад төсвөөс гарах хөрөнгийн зардал 156.2 тэрбум төгрөгөөр өссөн нь 2016 оны арваннэгдүгээр сард улсын төсөв 357 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарахад хүргэсэн аж.

Манай улсын гадаад худалдааны эргэлт өнгөрсөнсард 7.4 тэрбум ам.доллар болжээ. Үүнээс экспорт 4.3 тэрбум ам.доллар, импорт 3.1 тэрбум ам.доллар байна. Импортын хэмжээ нэг жилийн өмнөхтэй харьцуулахад 415.5 сая ам.доллараар буурсан үзүүлэлт гарлаа. Эрдэс бүтээгдэхүүний хэмжээ 223.3 сая, дизель түлш 128.2 сая, автобензин 79.7 сая ам.доллараар буурсан нь импорт буурахад голлон нөлөөлжээ.

Эсрэгээрээ экспортын хэмжээ өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 33.8 сая ам.доллараар өссөн байна. Хилээр гарах хагас үнэт чулуу, металл гоёлын зүйлсийн хэмжээ 222.2 сая ам.доллараар өссөн нь экспорт нэмэгдэхэд хүргэжээ.

Харин мөнгөний нийлүүлэлт өнгөрсөн сарын эцэст 11.6 их наяд төгрөг болсныг шинжээчид онцолж байна. Энэ нь өмнөх сараас 112.7 тэрбум төгрөгөөр, 2015 оны мөн үетэй харьцуулахад 1.8 их наяд төгрөгөөр өссөн дүн юм.

Нийслэлийн 2017 оны төсвийн нийт орлогыг 542.1 тэрбум төгрөг байхаар Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаас баталжээ. Хэрвээ дүүргүүд төсвөө батлахдаа хотын төсөвт төвлөрүүлэх орлогыг зохих дүнгээр баталвал нийслэлийн нийт орлогын төсөв 656.2 тэрбум төгрөг байх юм. Харин хотын шуудын 2017 оны төсвийн жилд зарцуулах төсвийн нийт зарлагын хэмжээг 601.5 тэрбум төгрөгөөр баталсан байна. Мөн нийслэлийн төсвөөс 2017 онд Улсын төсөвт шилжүүлэх орлогын хэмжээг 89.4 төгрөгөөр баталсан байна.

Өнөөдөр “Найман шарга” валютын зах дээр нэг ам.доллар 2478 төгрөгтэй тэнцэж байна. Харин арилжааны банкууд 2479-2480 төгрөгөөр арилжаалж байгаа юм.

Өнгөрсөн сарын 10-ны орой ченжүүдийн гар дээр байсан ам.доллар 2720 төгрөгт хүрч Засгийн газар, Монголбанкыг сандралд оруулсан. Тэгвэл энэ сард валютын ханш харьцангуй тогтвортой байна.

Эргэн сануулахад УИХ-ын сонгуулийн өмнө нэг ам.доллар 1945 төгрөгтэй тэнцэж байв. Ханш өссөн шалтгааныг МАН-ынхан валютын нөөц хомсдож, гадны хөрөнгө оруулалт зогссонтой холбоотой хэмээн тайлбарлах болсон.