Category: арын-нүүр

Нэг айлын хүүхдүүд өөр өөр араншинтай байдаг нь хачирхалтай. Нэг нь айлын өгсөн чихэр, шоколадыг газар дээр нь зад татчихдаг бол, нөгөө нь үргэлж цааш нь хийнэ. Тэр ч бүү хэл сургуулийнхаа үдийн цайнд өгсөн боорцогныхоо талыг цүнхлээд ирэх ч үе тохиолдоно.

Эхэндээ шоолж инээж байсан бол сүүлдээ гайхширдаг болов. Хэн, хэзээ өгсөн нь мартагдсан амттанг гэнэтхэн халааснаасаа гаргаж ирээд тэр хавиар нэг хэрэг мандуулна. Ийм хачирхалтай юуг ч хурааж хуримтлуулдаг, талыг нь заавал далд хийдэг охиныгоо эхэндээ гайхдаг байсан ч, эцэст нь түүнийг хуримтлуулагч иргэн гэдгийг ойлгосон юм. Гурван арваныг элээж байгаа бидний хүүхэд насанд бутархай мөнгө одоогийнхоос үнэ цэнэтэй байж. Гэтэл надаас авахуулаад усны мөнгөний хариултаар тавын гаа, аравын чихэр авч идэхээ бодохоос түүнийг хурааж хуримтлуулах талаар төсөөлөл тун муутай байж.

Гэтэл өнөөх гайхал чинь энд тэнд хэн ч тоохгүй орхисон 10,20,50,100-тын дэвсгэртээс авахуулаад бүх л мөнгөн дэвсгэртийг эмхэлж цааш хийхээс гадна, төрсөн өдрийн бэлэг, Цагаан сарын бэлгийн мөнгөө хуримтлуулсаар манай гэрийн хамгийн баян хүн болоод хувирчих нь тэр. Түүний энэ байдал эргэн тойрныхонд ч нөлөөлөв. Том болохоороо хуримтлуулсан мөнгөөрөө “Дэлгүүрчин охин” болно хэмээн гурван настай дүү нь ярьж байгаа бол өөрөө “Гадаадад сургуульд сурна” хэмээн томорч байх. Энэ жишгээр жилдээ нэг удаа өөрийн биеэр боодол боодол 10,20,50,100-тын дэвсгэртээ банкинд тушааж, хуримтлалаа арвижуулдаг болов. Хамгийн сүүлд 267.170 төгрөг банкинд тушааж, дэвтэрээ бичилт хийлгэсэн охиноос томчууд бидэнд сурах зүйл олон байгаа нь анзаарагдав.

Ийнхүү орчин үеийн хүүхдүүд багаасаа л мөнгийг хурааж хуримтлуулах, түүнийгээ хэрхэн зарцуулах талаар өндөр мэдлэгтэй болж байгаа нь авууштай. Хадгаламж өлсөхөөс биш, хуримтлуулахаас эхэлдэг аж.

С.Мөнхбат аварга “Та нар яагаад бөхчүүдээс жудаг нэхээд байгаа юм бэ” гэж хэлэхийг сонслоо. Өнөө цагт барилдаж буй цолтой бөхчүүд дотроо чухам овоо жудагтай нь гэлцдэг залуугийн амнаас ийм үг унахаар нь гайхлаа. Би бээр зөвхөн бөхчүүдээс л жудаг хайна. Яагаад гээч. Хүн гэдэг махбод нь заавал нэг зүйлийг шүтэж, жишиж түүн рүүгээ тэмүүлж, өөрийгөө тийм хэмжээнд хүргэх юмсан гэж мөрөөдөж амьдардаг золиг юм. Залуучууд, эрчүүд шинэ зуунд өнгө мөнгө, эрх мэдэл, эд хогшлыг илүү их бишрэх болжээ. Түүнээ дагаад нөгөө монгол эрийн гүндүүгүй зан, үг цөөтэй, даруулгатай, ухаан цэгцтэй, хүлээцтэй байх гээд чанарууд хөсөр хаягдсаар. Ийм шинж чанарыг агуулж явсан, цаашдаа хадгалаад явах болов уу хэмээн горьдол тээх хүмүүс нь энэ цөөхөн хэдэн бөхчүүд маань юм шүү дээ. Халдвартын эмч нарыг хар даа. Хэдэн арван жилийн түүхэндээ тарваган тахлын үед л чимээ нь сонсогдохоос бусад үед нь аниргүйхэн амьдарч байсан тэд сүүлийн хоёр жил түмэн олныхоо өмнө хүлээсэн үүргээ чимээгүйхэн нэр төртэй биелүүлээд сөхөрч унатлаа ажиллаж байгаа биз дээ. Үүнтэй адил нийгмийн өмнө та нарын хүлээсэн бичигдээгүй хууль бий.

Монгол заншил, өв уламжлал, зан араншингийн соёлыг тээж яваа та бүхэн эрх мэдэл, эд мөнгөнд шунаж, хууль зөрчөөд эхлэхээр нөгөө харж баясаж явдаг ард түмэн чинь яах юм бэ. Жудаг гээч нь жирийн үг биш. Энэ бол ховор олдох хариу нэхдэггүй том хариуцлага.

Д.Бат-Эрдэнэ

“Муу эр дайнд хөөрнө” гэж яасан үнэн үг вэ. Цахим орчноор дүүрэн ОХУ, Украины асуудлыг ярьж хөөрцгөөсөн улс. “Цус үзье” гэдэг шиг байлдахыг нь дэмжээд ч байгаа юм шиг. Байлдаасай гэж бодоод эхлэхийг нь хүлээгээд ч байгаа юм шиг. Монголчуудад угаас нэг муухай зан байна. Энэ бол аливаа асуудлын гоё сайхныг харахаас илүү муу, бүтэлгүйг нь олж хардаг зан. Машин, мотоциклийн уралдаан үзэж буй гадныхан “Ямар гоё уралдаан болж байна аа” гэж үздэг бол монголчууд “За одоо аль нь унаж, ямар осол аваар гарах бол” гэж хүлээдэг гэсэн хошигнол хэрнээ үнэнд ойр хөнгөн яриа бий. Үүн шиг ОХУ, Украин хоёр байлдаж л байвал сонирхолтой бололтой. Хэрэв байлдвал бидэнд яаж нөлөөлөх вэ гэдгийг бодож байгаа хүн цөөхөн аж. Одоогийн байдлаар ОХУ, Украины харилцаа хурцадсаны улмаас дэлхийн зах зээл дээрх газрын тосны үнэ 2-3 хувиар нэмэгдээд байна. Хэрэв нөхцөл байдал улам муудвал үүнээс ч илүү нэмэгдэнэ л гэсэн үг.

Хэдэн сарын өмнө шатахуун нь дууссан “Приус”-ээ түрж явсан монголчууд үүнийг ойлгохгүй дайнд хөөрч, даган баясаж яваа нь харамсалтай.

Москва найтаахад Монгол ханиад хүрдэг гэдэг шиг шатахууны үнэ нэмэгдэх нь хамгийн эхний асуудал. Цаашлаад ОХУ, Украинаас импортоор авдаг бараа бүтээгдэхүүний нийлүүлэлт тасалдаж, үнэ нь нэмэгдэх магадлалтай. Тиймээс дайн бол хүсээд байх зүйл биш!

Үзэг нэгтэн, фэйсбүүкийн найз маань “Өглөө цагтаа ирсэнгүй гэж цалин хасдаг, заавал ажил дээрээ байх ёстой” гэх мэт хэт уламжлалт, үүрэг хариуцлага нэхдэг байснаасаа хааяа ичээд байх юм” хэмээн нүүр номдоо бичсэн байна лээ. Үнэхээр ковидын нөхцөл байдал уламжлалт ажлын байр хэмээх ойлголтыг эвджээ. Дэлхий нийтээр цахимаар ажиллах соёлыг хүлээн зөвшөөрч, манай намууд хүртэл Сонгуулийн мөрийн хөтөлбөртөө цахим ажлын байрны тухай дурдав. Ковид дуусч, амьд харилцаа цэцэглэх өдрүүд айсуй. Гэсэн ч долоо хоногийн аль нэг өдөр цахимаар ажиллах, эсвэл цахимаар ажиллах боломжтой ажлаа цахимаар хийгээд, ажлын байран дээр ажиллах шаардлагатай ажлуудаа ажил дээрээ амжуулах байдлаар уян хатан ажлын нөхцлүүд ч бий болгож болно.

Энэ бүхэн ажлын үнэлгээ өөрчлөгдөхөд хүргэж буй юм. Өглөө ажилдаа ирээд цагаа бүртгүүлж, ажлын байран дээрээ сууж байгаа хүнийг ажилласан гэж үзэх үү. Аль эсвэл ажлын үр дүнгээр нь хүнийг үнэлэх үү гэдэг асуулт зүй ёсоор ургана. Үнэндээ өдөржин ажил дээрээ суусан ч үр бүтээлгүй байж болно. Ажил дээрээ харагдаж үзэгдээ ч үгүй мөртлөө час хийсэн ажил гараас гаргасан ажилтан байж мэднэ. Ковид дууссан ч Улаанбаатарын түгжрэл ойрын мөддөө дуусахгүй. Нийслэлчүүд маань ажил дээрээ ч биш, гэртээ ч биш зам дээр, автобус, унаанд “амьдарч” мэдэхээр байна. Цахимаар ажиллан, цаг, мөнгөө хэмнэх сонголт бий.

Алив, найзууд минь тэврэлдье. Сонголт олон байх тусмаа ашигтай шүү дээ.

Хэгтор Гарсиа ба Францез Мираллэс хоёрын ийм ном байдаг. Үүнд япончуудын одоо цагтаа амьдрах нууцын тухай өгүүлжээ. Ичиго Ичие гэдэг нь үгчлэн орчуулбал “Ганц удаа, учрал” гэснээс гадна “Яг энэ агшинд, аз завшаан” гэсэн үг гэнэ. Ер нь бол яг одоо болж байгаа бүхэн дахин хэзээ ч давтагдахгүй, тиймээс тухайн учралыг алдалгүй барьж авч анзаарч баясаж бай л гэсэн үг юм. Бидний хайртай дотны хүмүүстэйгээ өнгөрүүлж байгаа хором бүр хэмжээлшгүй үнэ цэнэтэй байдаг. Үүнийг анзаарч байхгүй бол тэр цаг дахин хэзээ ч тохиохгүй. Испанид байдаг нэг сүмийн лам нар тааралдах бүрийдээ “Ах минь амьдрахын эцэст үхэх буюу” гэж мэндэлдэг аж. Тэр нь тухайн хүмүүсийг гуниг, шаналлаас ангид байж хором мөч бүрийг талархан амьдрах урам зориг өгдөг. Хором мөч цаг хугацаа гэдэг бол одоо цаг. Үүнийг л алдалгүй ангуучлахыг Ичиго Ичие гэдэг байна.Чарли Браун гэдэг хүүхэлдэйн кинон дээр “Нэг л өдөр бид бүгд үхнэ, Снүүпи”, “Тэр ч тийм л дээ. Гэхдээ бусад өдрүүдэд нь бид үхэхгүй шүү дээ” гэж ярилцдаг. Бид хэзээ явахаа мэдэхгүй ч “бусад өдрүүдээ” хэрхэн өнгөрүүлэх нь биднээс шалтгаалдаг. Амьдралын сайхныг амтлах нь хүмүүсийн зан чанараас шалтгаалдаг ч тэд ихэнх тохиолдолд одоо цагтаа амьдарч чаддаггүйтэй холбоотой байдаг. Хүмүүс уурладаг, тэр нь өнгөрсөн цагтаа л байгаа нь тэр, тиймээс эргээд ирэх хэрэгтэй, гунигладаг, бас л өнгөрсөн цагтаа байна, ямар нэг зүйлийн дараа л гунигладаг биз дээ. Тэднийг сэрээх хэрэгтэй. Айдас бол ирээдүйн цагт та байгаад байна гэсэн үг. Ажлаасаа халагдвал, өвчин тусвал гэх зэрэг дан ирээдүй цаг байгаа биз дээ. Мөн л эргүүлж авч ирэх хэрэгтэй. Аз жаргал бол одоо цаг дээр байдаг. Хүмүүс өнгөрсөн, эсвэл ирээдүйн юманд тэгж их бүүр зуун хувь баярлах нь ховор. Яг одоо цаг дээр л баярлаж хөөрдөг. Энэ бол Ичиго Ичие юм. Цаг хугацаа үргэлж одоо цаг дээр оршдог бөгөөд агшин хором бүр нь бидэнд өгч байгаа бэлэг юм. Одоо цагтаа байж сурахын тулд бясалгал хийж сурах хэрэгтэй гэж уг номонд бичжээ. Хамгийн түгээмэл бөгөөд хялбар за зэн арга. Аарцгаасаа хүзүүгээ хүртэл нуруугаа цэхлэн суугаад нэг метрийн зайнаас хоосон хана ширтэнэ. “Сууж байхдаа юу ч бодохгүй байх тухай бод.Яаж бодохгүй байх тухай бодох вэ. Юу ч бодохгүйгээр. Энэ л за зэн бясалгалын мөн чанар” гэж үүнийг үндэслэгч Доген Зенжи (1200-1253) хэлжээ. Хүслээ хязгаарлаж, байгаа юмандаа сэтгэл хангалуун байх хэрэгтэй. Үүнийг зөвхөн буддистууд сургадаггүй. Христийн сүмийн санваартнууд “Моменто Мори” буюу “Та үхнэ гэдгээ сана” гэж сургадаг. Ялалт байгуулж энэ дэлхийг эрхшээлдээ оруулсан жанжин эртний Ромын гудамжаар багтаж ядан сагсалзаж байхад нь хэн нэгэн хүн дэргэд нь дагаж “Моменто мори” гэж хэлж явдаг байсан. Энэ нь ялалтдаа эрдэж ихэрхэг зан гаргаж бусдад түвэг удуулахгүй байхад нь сургадаг байжээ. Энэ мөрийг уншиж байхдаа манай олон залууст ингэж хэлж өгөхгүй яав даа гэсэн харуусал төрж байлаа. Манай олимпийн “алтан жаал”-д хэн нэгэн нь ингээд хэлээд явсан бол юү боллоо гэж ингэж сүйд болж сүйрэлд орж байх вэ. Битгий хөөр, битгий онгир, чи үхнэ гэдгээ сана гэж хэлж байхгүй яав даа. Энэ бүх амьдрал бол агшин зуурдынх юм гэдгийг бүгд санаж байх ёстой. Ингэж байж одоо цагтаа анхаарал хандуулдаг. Хувь заяа ганцхан мөчөөс шалтгаалдаг. Тухайн мөчид яг яаж хандсанаас болоод хувь заяа өөр өөр байдаг. Үүнийг хувь заяаны үр дүнд нөлөөлөх “эрвээхэйн нөлөө” гэдэг. “Хонконгт эрвээхэй далавчаа дэвэхэд Нью-Йоркт хар салхи дэгддэг” гэдэг нь үйл заяа хэрхэн хоорондоо холбоотой байдгийг ёгтолж хэлсэн үг. Уг номд одоо цагтаа төвлөрөхөд тус болох олон аргыг тайлбарлажээ. Ертөнцийг сонсохуй, харахуй, хүрэлцэхүй, амтлах, үнэрлэх гэх мэт мэдрэхүйгээрээ орчлон ертөнцийг амталж сурах ёстой аж. Нэг сонин жишээ бол хүн харсан зүйлийнхээ гурван хувийг, сонссон зүйлийнхээ таван хувийг үнэрлэсэн зүйлийнхээ 35 хувийг санадаг гэжээ. Хамтдаа байсан энэ цаг хугацаа бол дахин давтагдахгүй учрал юм Ичиго- Ичие.

“Шударга ёс гэдэг бол хүн төрөлхтний түүхэнд өдрийн од мэт зүйл” гэсэн утгатай үг баруунд бий. Харин хууль яс тас хэрэгждэг байх ёстой, хуулийн хүрээнд нийгмийн амьдрал өрнөдөг байх ёстой гэсэн үзэл баримтлал бол баруунд тогтсон ойлголт юм. Шударга ёс-Хууль биелүүлэх… хоёр нь өөр ойлголтууд байх нь. Та шударга бус байж болно. Харин хуулийг ягштал баримталдаг, хуулийн хүрээнд ажилладаг иргэн байх ёстой. Хөгжиж цэцэглэсэн улс орнуудад хуулийн хүрээнд бүх дүрэм, журам, стандартууд хэрэгждэг. Ер нь ямар улс орныг хамгийн их хөгжсөн улс орон гэдэг вэ гэхээр бүх зүйл нь стандарттай, стандартын дагуу нийгмийн амьдрал нь өрнөж байдаг, хүн ам нь аюулгүй эрүүл орчинд, чанартай боловсрол эзэмшин, хангалттай орлоготой амьдарч байгаа нийгмийг хэлдэг. Энэ бол эрдэмтэн судлаачид, Нобелийн шагналтны тодорхойлолт шүү.

Наад зах нь их дэлгүүрүүд, том худалдааны төвүүд, кино театруудын гол хаалга нь ямар ч үед гадагшаа шууд онгойдог стандарт Америкт хэрэгждэг. Гал гарлаа, гараад гүйх гэтэл төв хаалгууд нь бүгд зөвхөн дотогшоо онгойдог байвал бачимдсан хүмүүс ар араасаа дарсаар дотогш нь онгойлгох боломжгүй болж шатацгаана… гэдэг ч юмуу. Ийм энгийн стандартаас хөгжил эхэлдэг.

Энэ мэт бүх зүйл хүний төлөө зориулагдсан, нийгмийн бүх салбар, бүх түвшинд стандарттай нийгмийг л бид дэлхийд хөгжлөөрөө тэргүүлж буй улс орнуудаас харж байна. Стандарт бол хууль. Монгол Улсад энэ бүхэн ямар байдгийг бүгдээрээ мэднэ…

Хёлго бодонгууд овогт Ц.Мөнхдорж жанжин Д.Сүхбаатарын намтар түүхийг сүүлийн хэдэн жил дагнан судалсны үр дүнд “Их жанжин улиад хамниган Д.Сүхбаатар” номыг бичжээ. Д.Сүхбаатар нь 1893 оны хоёрдугаар сарын 2-нд одоогийн ОХУ-ын Чита мужийн Бооржийн районы нутагт манай Улз гол цутгадаг Тарь нуураас хойш, Дорнод аймгийн Чулуунхороот сумаас холгүй хойд талд нь орших Гүн жалгатай гэдэг газарт цагаан дээлт Дашийн Дамдин хэмээх улиад хамниган айлын хоёр дахь хүү болон мэндэлснийг тогтоосон байна. Түүний охин дүү Дулам нь Бооржийн районы Бухын харуул гэх газарт 1906 онд төрснийг мөн тогтоосон байна. Д.Сүхбаатарыг буриад гэж нотолдог Дорнодын Цагаан-Овоогийн өндөр настан Гонгорын Пампаантай уулзжээ. Пампаан гуай 1921 онд төрсөн хүн юм байна. Тэрээр “Намайг 10 гаруй настай байхад манайх эртний түүхт Бар хотын орчмоор нутагладаг байлаа. Тэр үед Д.Сүхбаатарын ээж Хандын төрсөн дүү нь болох Лувсангийн Жанга гэдэг хүн эхнэр Бүтэдийнхээ хамтаар манайхтай айл зэргэлдээ нутагладаг байсан. Жангынд Д.Сүхбаатарын төрсөн дүү Дулам хонь хариулж амьдардаг байсан. Дулам хүнтэй суугаагүй ч нэг хүү төрүүлж түүнийгээ Жангадаа өргүүлсэн” гээд дүү Дуламын ярьсан яриаг Мөнхдоржид дуулгажээ.

Дулам ярихдаа “Манайх Оросын Чита мужийн Бооржийн районы Тарь нуурын орчмоор Бухын харуулд нутаглаж байгаад 1918 онд Монгол руу Халхголд ирсэн. 300 гаруй буриад, хамниган айл малаа аваад Монгол руу нүүхэд бид цуг ирсэн. Монголд Ардын хувьсгал ялсны дараа ах Сүхбаатарыг маань монгол цэргийн их том дарга болсон гэж хүмүүс ярилцдаг байсан. Нэг удаа Жанга нагац дээр дотоод яамны төлөөлөгч ирж уулзахад би тийм хүн мэдэхгүй гээд Сүхбаатарын нагац ах гэдгээ нуусан. Багийн дарга Галсанжамц манай төрөл садангийн хүмүүсийг бүгдийг нь Сүхбаатарын хамаатан гэдгээ нуу гэж дарамталдаг байсан” хэмээн ярьсан байдаг. Номын зохиогч судалгааныхаа ажлаар олон арван хүнтэй уулзсаны дотор Чойбалсан хотын иргэн, Цагаан-Овоо сумын уугуул 85 настай Цэрэндорж гуайн яриа анхаарал татна.

Цэрэндорж гуайн аав Намдагийн Жигмэд 1891 онд Читийн дээд Бооржийн голд төрж, 70 насыг насалсан байна. Аавыг нь төрөх үед өвөө Намдагийнх нь Цагаан хуасай омгийн жаахан Дамдиныхтай хөршүүд, садан төрөл байсан гэнэ. 1893 онд Сүхбаатар мэндэлж, Цэрэндорж гуайн аав Жигмэд, их жанжин Сүхбаатар болоод, нагац Жанга нартай нь тоглож өсчээ. Жанга нь 72 насыг зооглож 1964 онд бурхны хутгийг олжээ. Цэрэндорж гуай ярьсан нь “Тавиад оны эхээр Жанга өвгөний бие муудахад С.Янжмаа (Д.Сүхбаатарын эхнэр) орос эмч дагуулж чийчаан тэрэгтэй ирсэн. Тэр үед манайх Зүүн Барьханд Жангынхтай айл нутаглаж байсан. Янжмаа ирээд буцсанаас хойш удалгүй Жанга өвгөн хоёр толгой үхэр нядлаад, гурван тэмээн тэргэнд ачиж, Дуламаас өргөж авсан Шагдарсүрэнг аваад Улаанбаатар явсан. Нэлээд удсаны хойно бие эрүүл болоод ирсэн. Гэрийнхээ гадуур дун цагаан бүрээс татсан. Янжмаа бэлэг болгон өгсөн гэдэг. Тэр үед тийм гоё цагаан бүрээстэй айл байгаагүй учир их содон харагдаж байлаа” гэж ярьсан нь бий. Түүхэнд Сүхбаатарын Янжмаа гэж нэршсэн тэр хүн ханийгаа буриад гэдгийг мэддэг, ах дүү, хамаатан садныг нь таньдаг төдийгүй нас барах хүртлээ эргэж тойрсон нинжин сэтгэлт, журамт эмэгтэй байсныг тэмдэглэжээ.

Номын зохиогч Ц.Мөнхдорж судалгаагаа мухарлахын тулд Дорнодын Эрээнцав буюу Чулуунхороот сумын хилийн шалганаар гарч Соловьевск тосгонд очжээ. Тэндээсээ Хамниганы Новая Заря тосгонд очиж Цэрэнханд болон Уваши Сүрэн Дольжина нарын хоёр хөгшинтэй уулзсан байна. Новая Зарягийн барууханд Имайлк тосгон, түүнээс цааш хорь гаруй км-т Баруун Тарь нуурын хажууд Красны Имайлк тосгон бий аж. Эдгээр сав нутаг бол тэр чигээрээ улиад хамниганы нутаг, өөр овгийнхон байхгүй болохыг тогтоож, Сүхбаатарын эцэг Дамдин улиад хамниган хүн болохыг мухарлажээ. Жараад онд Бухын харуулд Д.Сүхбаатарын нэртэй кино гарч түүнийг үзсэн 80-аас дээш насны ахмадууд улиад хамниган Дашийн Дамдины хүү Сүх нь Монголд очоод Сүхбаатар нэртэй болоод зогсохгүй халх хүн болж хувирсанд ихээхэн уурласан гэдэг. Д.Сүхбаатарын эцэг Бухын харуулд орших хасаг цэргийн албанд олон жил харуулын алба хашжээ. Тэрээр Омкс хотноо хасаг цэргийн бага дарга нарыг бэлтгэдэг сургууль байдгийг сонссон тул хүү Сүхийгээ Эрхүү дэх орос гимназа төгсөнгүүт нь Омскийн Кадетад сургахаар явуулсан байна. Д.Сүхбаатар тэнд гурван жил суралцаад 1912 онд Оросын хаант засгийн армид пулемёт бууны салааны даргаар томилогдсон байдаг. Ингээд Оросын хаант засгийн армиас монгол цэргийг сургахаар ирсэн 58 сургарч нарын дунд Д.Сүхбаатар багтжээ. Тэрээр 20 нас хүртлээ Сүх нэртэй байсан нь Бямбын Ринчен гуайн дуртгалд бий. Их жанжин Д.Сүхбаатарын намтрыг үнэн бодитой, судалгаатай, амьд гэрчүүдийн үгээр бүтээн гаргасанд уг номын үнэ цэнэ оршиж байна.

Ийм ном 2016 онд орчуулагч Н.Сомагийн орчуулгаар хэвлэгдсэн юм. Тэрээр номыг орос хэлнээс орчуулжээ. Уг номыг үнэн бас худал гэсэн маргаан дэлхий нийтэд байдаг гэнэ. Энэ нь яг ийм боловсруулсан мөрийн хөтөлбөр байдаг гэж хэсэг нь үздэг бөгөөд зарим нь зүгээр зохиол гэцгээдэг аж. Аль нь ч байсан уг ном их сонирхолтой та нэг уншаад үзэхэд гэмгүй. 1897 онд Сионистуудын анхдугаар конгресс дээр Т.Герцлийн танилцуулсан иллюминати нарын он удаан жилээр болвсруулсан жихэнэ төлөвлөгөө юм гэж орчуулагч өмнөтгөл дээрээ бичжээ. Еврейн нийгэмлэгүүд номыг Оросын нууц албаныхны зохиосон хуурамч үндэслэлгүй зүйл гэж нотлохыг оролддог байна. Гэхдээ бүх дэлхийг эзлэх гэсэн еврейчүүдийн төлөвлөгөө ганц энэ номоор тогтдоггүй гэж бүх дэлхийгээрээ үздэг аж. Номд юуны тухай өгүүлсэн байдаг вэ. Тэнд өгүүлэхдээ дэлхий ертөнцийн дэг жаягийг устган хөл толгойгүй болгож хүний нийгмийн тэр дундаа европ тив дэх орнуудын амьдралыг там болгох. Ард түмнүүд нь аргаа бараад өөрсдийн удирдлагын цаана байгаа соинистууд буюу ерейчүүдэд хандах болно. Тэгсэн цагт бид дэлхийн эзэн болно, дэлхийн эзэн болоод улс орныг ингэж авч явна гэсэн сургаал мөрийн хөтөлбөр юм. Тэд еврей биш хүнийг гой гэж нэрлэсэн бөгөөд гойнууд ямар ч сэтгэх чадваргүй, юмны нарийн учрыг олох ухаан заяагаагүй, зүгээр л юм бүтээж байдаг хүмүүс гэж үзсэн байна. Нэг ёсондоо адгуус шиг гэж үзээд тэднийг яаж замбараагүй болгох вэ гэдгийг заасан. Хүчтэний талд хууль эрх зүй үйлчилнэ, эрх чөлөө бол санаа төдий, харин баримт бус.Засаг баригч өөр намыг нухчин дарахын тулд намдаа ард олны хүчийг татахын тулд бий болгосон өгөөш. Ард олонд өөрийгөө удирдах боломж гаргаж өгөнгүүт завхрал самууралд живдэг, өөр зуураа өрсөлдөн улс орноо үнс чандруу л болгодог. Хүн сүргийн аливаа шийдэл нь тохиолдлын, эсвэл зориудын үүсгэсэн олонхоос хамаардаг. Удирдагч хоёр нүүртэй байх ёстой, цагаан цайлган шударга журамт зан бол улс төрд бол нүгэл хилэнц юм, улстөрч хэрхэвч ийм байж болохгүй.Хүн сүрэг бол сохор балай,хүн сүрэгт зориулсан үйл ажиллагааг төлөвлөхдөө тогтворгүй, тэнцвэргүй, хуншгүй, хударгагүй гэх чанарыг нь тооцох хэрэгтэй. Тэд өөрсдийн амьдралын нөхцөл байдал, өөрсдийгөө хүндлэх чадваргүй, сохор, ухааны жолоодлогогүй, тал тал тийшээ далжганаж хэрэгт дурлан соохолздог,тэдний дундаас тодорсон хүн сүргийн гишүүн төлөөлөгчид хэдий суут ухаантай байсан ч улс төрийг ойлгодоггүй.Улсаа мөхөөх гэж л тэдний толгойд гардаг.Улс төрийг бага наснаас нь бэлтгэсэн нэгэн л улс төрийн үгнүүдээс бүтсэн үгийг ойлгодог. Тэднийг өөрсдөөр нь удирдагчыг нь сонгуул. Гой нарын угсаа залгамжилсан засгийг устга, тэд л зөвхөн өөрсдийн мэдэх улс орныг удирдах нарийн аргыг өөрийн үр хүүхэд, хамаатан садандаа зааж чаддаг, язгууртан хөрөнгийн эздийг гой нараар нь устгуул, тэд ажилчдынхаа орох оромж идэх хоолны төлөө санаа зовинож чаддаг.Засгийг хурдан ойрхон солигдуул, ард олны төлөөлөгч халагдаж солигдож байдаг нь гой нарыг бидний санаа зорилгод тушааж ирсэн билээ.Гой нар бидний үнэмшүүлсэн бүгдийг сэтгэл хөдлөлгүйгээр хүлээн авч, ажиглаж турших чадваргүй. Дарвинизм, марксизм, ницшегийн үзлийг хардаа.Парламент бол бурааны газар, цөс нь хөөрсөн сэтгүүлчид, цадиггүй шооч зохиолчид засаг захиргааны алба руу өдөр тутам ноцно. Бүх байгууллагуудыг мөхөлд хүргэж ухаан жолоогоо алдсан хүн сүргийн ниргэлт бүх зүйлийг орвонгоор нь эргүүлнэ.Гачигдал ба түүнээс үүдэх жөтөөрхөг үзэн ядалтаар бид хүн сүргийг хөдөлгөж, бидний замд хөндөлсөгчдийг тэдний гараар арчин хаядаг. Энэ бүхний эцэст бид дэлхийн удирдагч болно, хаантай болно, хаан боловсролтой ухаалаг нэгэн байх бөгөөд үүнийг бидний мэргэдийн дундаас Давидын үр удмаас сонгоно. Тэр шунал хүсэл ялангуяа шунал тачаалын мэдэлд байх ёсгүй, өөрийн зан чанарын нэг ч талаар, амьтны зөн совиндоо өөрийн ухааныг ноёлуулах ёсгүй. Гэх мэтчлэн бичжээ. Та бүхэн уншаад энэ бүгд өнгөрсөн зуунд бараг биелсээр өнөөдрийг хүрснийг мэднэ.