Author: ДАВХАРДАВААГИЙН ГАНСАРУУЛ

“Алдар” спорт хорооны дарга, Монгол Улсын даян аварга Г.Өсөхбаяртай ярилцлаа.

-“Алдар” спорт хороо бол жар гаруй жилийн түүх­тэй, манай спортын ууган байгууллагуудын нэг. Энэ хорооноос Монголын нэрийг дэлхийд дуурсгасан олон алдартан төрөн гар­сан. Ийм спорт хорооны даргаар та томилогдлоо. Танд спорт сонирхогчдын өмнөөс баяр хүргэе?

-За,
баярлалаа. Тийм ээ, “Алдар” спорт хороо бол Мон­голын спортын ууган бай­гуул­лага. Байгуулагдаад жар гаруй жил болж байгаа. Монголын спортын үндэс суурь болсон газар. Олон арван алдартан төрүүл­сэн арвин их туршлагатай, өндөр нэр хүндтэй том бай­гууллага. Зэвсэгт хүчний жанжин штабын тушаалаар уг хороо­ны даргаар томи­логдоод ажлаа аваад удаагүй байна.

Би спортын хүн. Энэ утгаараа “Алдар” нийгэмлэгт харьяа­лагдаж байсан хүний хувьд энэ хамт олон сэтгэлд минь их ойрхон байдаг. Энэ их том хамт олныг удирдаж, авч явах болсон нэр хүндтэй, өндөр хариуцлагатай албанд томилогдчихоод байж байна.

-“Алдар“-аар овоглож, эндхийн тамирчин гэгдээд хэдэн жил болж байгаа вэ?

-Ерөөсөө
л 18 жил болж байна. Зэвсэгт хүчинд орж ирээд “Алдар” нийгэмлэгийн тамирчнаас гараагаа эхэл­сэн.

–Таны удирдахаар бол­сон энэ спорт хороо тань бусад хороо, клубээс юугаараа ялгагдах вэ?

-Үндсэндээ
энэ спорт хороо, холбоод чинь бүгд л “Алдар” спорт хорооноос үүсэлтэй, салбартай юм ш дээ. Анх “Цэрэг” нийгэмлэг гэж байгуулагдаж байсан. Тэн­дээс л “Хүч” нийгэмлэг гэдэг ч юм уу, нэг нэгээр тасраад салбарласан. Түүхэн талаа­саа том байгууллага. Мон­голын зэвсэгт хүчин гэдэг том байгууллагын харьяа спорт хороо учраас тамирчдын хүч чадал, бааз суурь талаасаа ч их онцлогтой.

–О.Балжинням аварга жүдо бөхийн үндэсний шиг­шээ багийн ахлах дасгал­жуулагчийн албанд очсон учир таныг түүний оронд томиллоо. О.Балжинням аваргыг шигшээд очингуут л таныг томилчихсон уу. Эсвэл танай хороо хэд хоног даргагүй байв уу?

-Аравдугаар сарын 12-нд тушаал гарсан.

–О.Балжинням аваргыг явснаас хойш бараг долоо хоносны дараа таныг томилжээ?

-Би
тэрийг сайн мэдэхгүй байна аа.

–Та чинь өмнө нь дасгал­жуулагч хийж байсан билүү. Чөлөөт бөхийн үндэс­ний шигшээд байх аа?

-Дасгалжуулагч хийж бай­саан. Үндэсний шигшээгийн ахлах дасгалжуулагчийн ажлыг хоёр жил хэртэй хийж байсан ш дээ, чөлөөт бөхийн.

–ДАШТ, “Дэлхийн цом” гээд томоохон тэмцээнүүд шувтарчихлаа. Ойрын үед танай хорооны тамирчдын оролцох олон улсын тэмцээн гэвэл…

-Ажилтайгаа танилцаад л байна. Энэ жилийн үйл ажил­лагаанууд ерөнхийдөө төлөв­лөгөөний дагуу явагдаж ирсэн байна. Бид дараа жилийн­хээ, 2012 оны ажлууд­даа анхаараад байна. 2012 он бол Монголын бүх ард түмний спартакиадын жил байгаа. Тэрэнтэй холбоотой тэмцээн, уралдаануудын төлөв­лөлттэй танилцаад байж байна. 

–Г.Өсөхбаяр аварга маань дарга болчихлоо. Цаашид бөхийн дэвжээнээ гарах нь цөөрөх байхдаа гэж бөх сонирхогчид бодож байгаа байх даа?

-Барилдалгүй яахав. Харин ч спортынхоо байгуул­лагад улам ойртож байна.

–Бэлтгэл, сургууль хий­хэд бүр ч амар болчихлоо шүү дээ?

-Тэрийг
амжуулна ш дээ.

-“Алдар” спорт хорооны дарга болоход хувь хүн талаас танд ямар сэтгэг­дэл төрж байна вэ?

-Түрүү
би хэлсэн дээ.

–Эхний асуултад маань хариулснаа хэлж байна уу?

-Тийм.

Д.ГАНСАРУУЛ

Гүйдэг Б.Сэр-Од БНСУ-д бол­сон хөнгөн атлетикийн 2011 оны ДАШТ-ий марафонд хурдан гүйлээ. Дэлхийн шилдгүүдтэй урал­даж, 20 дугаар байрт орж өмнө нь өөрийнхөө тогтоосон Монголын дээд амжилтыг эвдлээ. Түүнээс өмнө манай тамирчдаас хэн нь ч ингэж дэлхийн гүйлтийн замд шилдэг хорьд багтаж бай­сангүй. Африк, Кенийн хурдтай тамирчид­тай 42 км-ийн турш урал­даж, Монгол хүний тэсвэр тэвчээр ямар ихийг харуу­лав.

Энэ
удаа­гийн ДАШТ-ий мара­фонд олимпийн норма­тивыг биелүүлсэн буюу “Лондон-2012”-ын эрхээ аль хэ­дийнэ өвөр­төл­чихсөн олимп, дэл­хийн аварга та­мир­чид өр­сөлд­сөн гэд­гээрээ онцлогтой байв. “Би нэгэнт мара­фоныг сон­госон. Тийм бо­лохоор хэдий ядарсан, сульдсан ч гэсэн хамгийн сүүлд, алхаж орсон ч хамаагүй.  Хамгийн гол нь тэр замыг дуусгаж чадвал ми­ний зорилго биелнэ” гэсэн зарч­мыг баримталдаг Б.Сэр-Од монгол эр хүний уужим сэтгэл, тамирчны ха­тууж­лаар хилийн ча­надад Монгол Улсынхаа нэрийг гаргаж, эх орноо сур­талчил­саар гүйж явна.

Тэрээр Афины олим­под Монголоо “том” сурталчилсан нэгэн. Тэрээр манай сонинд өгсөн ярилцлагадаа “Тухайн үед манай холбооны ерөн­хий нарийн бич­гийн даргаар ажил­лаж байсан хүн зарим дасгал­жуу­лагчидтайгаа нийлж мөнгө идэхийн тулд хуйвалдаад “Нарантуул” захын наад талд байдаг хувийнхаа жижиг­хэн зочид буудлын гэрэл гэгээ муутай дээврийн өрөөнд биднийг байрлуулсан.

Өдөр
хийж өгсөн хоол нь үлдвэл орой нь халааж өгнө, түүнээс нь үлдвэл маргааш өдөр нь халааж өгдөг байсан. Тэгээд би тэнд  долоо хоног байр­ласан чинь гэдэс өвдөөд дээшээ доошоо гүйлгээд ямар ч тамиргүй болоод бүтэн жил хийсэн бэлтгэл маань олимпийн өмнө үрэн таран болчихсон. Тэгээд би утсаар яриад “Энд чинь байж чадахгүй ээ. Би гэрээсээ бэлтгэлдээ явж бай­гаад олимпод явна” гэсэн. Тэгээд би олим­­поос 14 хоногийн өмнө Бууд­лага спортын клубт О.Гүн­дэг­маа нартай хамт байр­ласан. Тэнд биеэ сэргээгээд тэгээд л олимпод орсон доо.

Олимпод ороод Мон­голын рекордыг эвдээд ч яах юм бэ. Түүнийхээ оронд Монгол Улсын тамирч­дад марафон гүйл­тэд гүйж чадах чадвар бай­гаа шүү гэдгийг, дээр нь Монгол гэдэг улсыг дэлхийд цаг гаруй хугацаанд сурталч­лахын тулд би төрийнхөө далбааг барьж 20 км гүйсэн юм” гэж ярьж байсан. Б.Сэр-Од Афины олимпийн тэр марафонд цойлон гарч ирж, эхний 20 км-ийн турш, төрийнхөө алтан соёмбот тугийг намируулан хар эрчээрээ гүйж дэлхий даяар “Mongolia” хэмээн цуурайтуулсан. Түүний хийсэн энэ үйлдэл Монголыг сурталчилсан эр зоригтой, бахархмаар явдал байсан шүү.

Б.Сэр-Одыг одоогоор Монго­лын хамгийн хурдан хүн гэж хэлэхээсээ илүүтэй холын зайн уралдаанд урдаа хэний ч хөлийг гишгүүлэхгүй хурдтай, чадалтай тамирчин гэнэ. Мориор бол шан­дас, шөрмөстэй л гэсэн үг. Энэ тамирчнаараа бид бахархах хэрэг­тэй. Түүний эдгээр гавьяагаар зүгээр бахархаад өнгөрөх биш түүнийг урамшуулж, амьдралынх нь баталгааг бий болгох хэрэгтэй юм. Яагаад гэвэл та бидний нэрийг дэлхийд гаргах гэж уушгиныхаа гурван судсыг тэлтэл гүйж байгаа түүнд бид юу өгч гийгүүлсэн билээ. Өнөө жилийн наадамд үзүүрлэсэн Г.Эрхэмбаяр арсланд 78 сая төгрөг гаргаад өгч чадаж байна. Энэ хүн сайн бөх байх аа. Түүний талаар маргах гэсэнгүй. Харин үндэсний бөхөөр яаж ч дархан аварга болоод Монголын нэрийг дэлхийд гаргаж чадах билүү. Тэгвэл Б.Сэр-Од ямар ч байсан Монголын нэрийг дэлхийд гаргаж чадаад байна. Түүнд хэн нэгэн баяныг хэдэн халтар төгрөг хандивла гэсэнгүй. Өөрөөр нь мөнгө олуулах нэг арга сэдмээр байна. Түүнийг монгол адуутай бооцоотой уралдуулах санал байна.  Өндөр бооцоо тавиад ялсан ч ялагдсан ч хэдэн төгрөг олчихоор зохион байгуулах хэрэгтэй.

Манайхан чинь цагаа тулахаар Эрдэнэчулууны шарга, “Ажнай”-н Бат-Эрдэнийн туган ухаа, сувдан зээрд, сүмбэн зээрд, тайж халтар, хишиг хүрэн энэ тэр гээд л адгуусанд амиа тавихаас буцахгүй олон зуун саяар худалдаж аваад байдаг сонин улс. Тэглээ гээд тэр морьд чинь Б.Сэр-Од шиг Монгол Улсаа сурталчлаад олим­пийн замд далбаагаа бариад гүйсэн билүү. Дэлхийн аваргад өнөө цагийн шилдгүүдтэй уралдаж, олимпийн эрх авсан уу. Үнэндээ наадам, даншиг гэдэг чинь дов төдийхний л юм шүү дээ.

Б.Сэр-Одын байгуулаад буй гавьяа, хөлс хүчний дэргэд бол өнөө цагт наадмуудад манлайлаад байгаад хурдан морьдын алдар цол бол дэндүү өчүүхэн, харьцуу­лахад ч инээдтэй.

Б.Сэр-Одтой уралдуулах морь уяж сойдог хурдан адуу биш жирийн уналгын морь байх юм. Хүн хэзээ байтлаа адуутай уралдаж байлаа гэж буруушааж болно. Гэхдээ энэ чинь сонин байхгүй юу. Монголчуудын дунд холын зайд Б.Сэр-Од шиг хөнгөхөөн гүйгээд ирэх тамирчин байна уу. Үнэндээ гүйлтэд түүн шиг мэргэшсэн, гарш­сан чадварлаг тамирчин алга. Түүнийг жирийн монгол адуутай уралдуулж үзье. Б.Сэр-Од уу, морь нь уу гэхээс илүүтэй монгол хүн, морьтой уралдсан гэдгээрээ сонир­холтой шүү дээ. Аль нь түрүүлэх бол? Аягүй бол холын зайд Б.Сэр-Од өнөө морийг хаячихаж ч мэднэ шүү.

Д.ГАНСАРУУЛ

Монголын жүдо бөхийн холбоо “Шигшээ багийн дас­галжуулагчдаа солино” гээд зар тараачихаад байна. Дэл­хийн аваргаас манай баг ганц ч медальгүй ирснээс тэр. Энэ байдлаар он гаргавал манай жүдогийн баг юун олимпод орох манатай, эрхээ ч авч чадахгүй байдалд орно гэж үзсэнээс Монголын жүдо бө­хийн холбооны удирдлагууд ийм шийдвэр гаргажээ.

Ч.Насантогтох багшийг ур чадвар, ухаанаараа дийлэн гарч, шигшээ багийг нь өөд нь татчих дасгалжуулагч байгаа, тийм ур чадвартай хүн бий болохоор л уг холбооны удирд­­лагууд ахлах дасгал­жуу­лагчаа солихоор болсон нь мэдээжийн хэрэг.

Монголын жүдо бөхийн холбооны ерөнхийлөгч, УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга О.Бал­жин­ням авар­гад “Багаа бүр­дүүлээ­рэй” гэж хэлснээс нь үзвэл ардын багш О.Бал­жинням жүдогийн ахлах дас­гал­­жуу­лагч болох шинжтэй. Есдүгээр сарын 24-нд “Баян­гол” рес­торанд бол­сон М.Бунд­маа­гийн гавьяат та­мир­­чин цолны найрыг ерөн­хий­дөө энэ халаа сэлгээний яриа, хэлэл­цээ “чимсэн” гэж болно. Жүдо­гийнхон, багш дас­гал­жуулагчид “Ч.Насан­тог­тох багшийн оронд хэн ирэх бол” гэдэг асуултыг бие биеэсээ асууц­гааж харагд­сан.

Уг холбооны нарийн бич­гийн дарга М.Бөхбат “Манай холбоо ямар нэгэн хага­рал­гүй. Хоорондоо их эв эетэй холбоо. Хүмүүс л хагалгаж, бутаргах гээд байдаг боло­хоос биш” гэж ярьж байсан. Тэрээр “Шигшээгийн дасгал­жуу­лагчдыг солих шийдвэ­рийг бүгд уухайн тас хүлээн зөвшөөрч байгаа. Бараг эсэр­­­­гүүцэх хүн байхгүй. Дас­галжуулагчдыг солихыг эсэр­гүүцэж байгаа хүмүүс гэвэл тэдний ар гэр, ойр дотнын хүмүүс байж магад” гэсэн юм.

Ч.Насантогтох багштай утсаар холбогдон үүсээд буй нөхцөл байдлын талаар зарим зүйл тодруулахыг хүс­вэл “Би ямар ч ярилцлага өгөхгүй” гээд их л бухим­дангуйгаар харилцуураа шийд­чихлээ. Тэгэхээр жүдо­гийн холбооны нарийн бич­гийн дарга М.Бөхбатын яриад байгаа шиг бүгд гараа өргөөд дэмжээд байгаа юм алга шиг ээ.

Жүдогийн бэлтгэлийн зааланд Ч.Насантогтох багш ахлах дасгалжуулагчийн ху­виар толгойлдог болохоос биш ажлын ихийг нь нугалд­гууд нь Б.Баттулга, Х.Эрдэнэт-Од, Д.Нармандах, Х.Болд­баатар нар. Тэд амжилтаа үзүүлдгээ үзүүлчихээд, та­мирч­ны замналаа дасгал­жуулагчийнхаар сольсон хү­мүүс. Ч.Насантогтохыг дээрх дасгалжуулагчдын нэг нь зал­­гамжилж ч болохоор. Гэх­дээ үнэхээр О.Балжинням аваргыг Х.Баттулга сайд онц­лоод байгаа бол туслах дас­галжуулагчдын орон тоон дээр жинхэнэ их сунгаа болно. “Алдар”, “Хүч”, “Сүлд”, “Замчин” гээд спорт хороо, клубүүд, Эрдэнэт, Дарханы багш дасгалжуулагчид ч сун­гаанд дээгүүр давхиж магад­гүй. Хэрэв О.Балжинням аварга Монголын жүдо бө­хийн үндэсний шигшээ багийн ахлах дасгалжуу­лаг­чийн орон тоонд ирвэл нут­гийнхан маань гээд Увсын дасгалжуулагчдаа ч дэргэдээ авчихаж мэдэхээр.

Ямартаа ч Монголын жүдо бөхийн холбоо шигшээ багт ажиллах хүсэлтэй дас­галжуулагч бүрт сонгон шал­га­руулалтад оролцох эрх нээлт­тэй гэдгийг дуулгаад сонирхсон хүмүүсийн мате­риалыг ирэх аравдугаар сарын 3-ныг хүртэл хүлээж авч байгаа.

Спортод шударга хууль үйлчилдэг. Харин манайд энэ нь жаахан дутмаг. Спортын салбарт шударга, хатуу ха­риуцлага тооцдог жаяг тогт­моор юм. Энэ удаад дэл­хийн аваргаас баг нь медаль­гүй ирснийх нь төлөө Ч.Насан­тогтох багшийг халах хүртэл яриа гаргаж чадаж байгаа нь жүдогийн хол­боо шударга байгаагийн илрэл. Гэхдээ олимп хаяанд ирчихсэн боло­хоор тамирчид нь шинээр ирэх дасгалжуу­лагчдынхаа арга барилд дасах­гүй удах, үл ойлголцол гарах болов уу гэсэн болгоомжлол явж бай­на. Үнэхээр халах солих бай­сан бол Бээжингийн олим­пийн дараа л хийх бай­сан юм гэцгээх хүмүүс ч байна.

Ямартаа ч олимп ойрхон байна уу, хол байна уу гэд­гээсээ илүүтэй шударга хариуц­лага тооцож буй энэ жишгийг бусад спортын хол­боод ч ажилдаа авч хэрэг­жүүлчихэж болохоор юм.

Есдүгээр сарын 17-25-ны өдрүүдэд зохиогдсон “Мон­гол бөх Гиннесийн номд” 6002 бөхийн барилдаан ам­жилт­тай болж өнгөрлөө. Дэл­хийн дээд амжилтыг бүртгэдэг Гиннесийн номд монголчууд “Монголын үндэсний бөхөөр хамгийн олон бөх нэгэн зэрэг барилдсан” гэдэг номина­циар ийнхүү үндэсний бөхөө орууллаа.

Монголын үндэсний спор­тын түүхэнд тодоор бичигд­сэн эл үйл явдлыг Монголын үндэсний бөхийн холбоо бараг жилийн өмнөөс сэдэж, бэлтгэл ажлыг нь хийж эхэлсэн.

Гиннесийн амжилтад өмнө нь Өвөр Монголчуудын бүртгүүлсэн 2048 бөх барил­дуулсан амжилтыг давах зорил­готойгоор 4096 бөх барилдуулах байсан ч 6002 бөх зодоглосон. Барилдаан эхлэхэд бөх дутаж магадгүй гээд ганц хоёр зуун бөх нөөц­лөхөөр шийдсэн ч нөөцөнд нь хоёр мянга гаруй эрчүүд бүртгүүлсэн учир ийнхүү үндэс­­­ний бөхийн түүхэнд хамгийн олон бөх барилд­лаа.

Төлөвлөснөөс оролцогч­дын тоо нэмэгдсэн учир зо­хион байгуулалт, барилдаа­ны явцад буруу зөрүү зүйл олон тохиолдов. Аваргууд цолоороо түрэмгийлэв үү, эсвэл цолгүй залуучуудтай барилдаад цагийн нэмэр гэж үзсэн үү “Хүндэтгэх шалтгаан­тай” хэмээн баахан л гоц мөргөөд байлаа. Уг нь нэг л удаа гоц мөргөх ёстой.

Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд болсон эхний даваануудын үеэр МҮБХ-ныхон зохион байгуулалтын тал дээр нэлээд­гүй сандралдсан.

Нэгийн давааны үеэр залуу бөхчүүд учраа бөхөө танихгүй өөр бөхтэй барилд­сан, зарим нь хоёр, гурван ч удаа барилдсан гээд хөгтэй ч гэмээр зүйл их болжээ.

“Нэрээ
бүртгүүлсэн ч миний нэрийг огт дуудсангүй” гэх 200 гаруй бөх зохион байгуулагчдад гомдол гаргаж, бараг бослого гаргахын наагуур юм болсон. Тэднийг нэгийн давааны төгсгөлд тусад нь барилдуулаад асууд­­лыг шийдчихсэн. “Тэд­гээр бөхчүүд бараг бүгд шахуу хөдөөнөөс ирсэн. Мөн ижил нэртэй эрчүүд олон байсан зэргээс ийн нэрээ сонсоогүй” хэмээн зохион байгуулагчид тайлбарлаж байсан юм.

Нэг, хоёрын давааны үеэр эрчүүд бие биенийхээ цүнх­тэй зодог шуудгийг нэлээдгүй “туусан”. Төв цэнгэлдэхийн цагаан хоолойгоор “Монгол эрчүүд ээ, битгий бие биенийхээ зодог, шуудгийг хулгайл л даа. Энэ чинь муу­хай шүү ээ. Зодог шуудгийг нь буцаагаад өгчих” гэж зарлах, учирлах зэрэгцүүлэн гуйж байлаа. “Хүн тээвэр” гэх бичиг­тэй машинд ачигдаж ирсэн цэргүүдийн нэг нь аварга цолтой бөхийн бүсийг хулгайлс­наас тэднийг барил­дуулахгүй бүгдийг нь буцаа­гаад аваад явчихсан тухай уг барилдаанд зодоглосон эрчүүд ярьж байна. Энэ талаар Монголын үндэсний бөхийн холбооныхноос лав­ла­­вал “Ерөөсөө тийм зүйл болоогүй. Бидний хийж буй ажлыг үгүйсгэх гэсэн бодол­той хүмүүс л элдэв янзын юм яриад байгаа байх” гэлээ.

Гиннесийн барилдаанд зодоглохоор ирсэн хөдөөний бөхчүүдийн ихэнх нь нутаг буцаагүй л байна. Том цүнх үүрсэн, барилддаг гэмээр хүдэр залуус нийслэлийн баар, зоогийн газруудаар наргиж явна. Сүүлийн хэд хоног эрүүлжүүлэгдсэн хүмүүс дунд том биетэй, бөх байрын царайтай залуус их байсан гэнэ.

Барилдаан нь дуусчи­хаад байхад гэртээ ирэхгүй байгаа эр нөхрөө эхнэр хүү­хэд нь сураглаж байгаа сураг­тай. “Өвлийн бэлтгэл ажил ид өрнөж байхад нөхөр минь алга болчихлоо” гэх эмэгтэй­чүүд хөдөөгүүр олон байгаа гэсэн шүү.

16 настай
идэр залуугаас 80 настай сумын заан зодог­лосон, есөн хоног үргэл­жил­сэн, 13 даваатай барилдаа­ныг спортын хүрээ­нийхэн “Зоригтой хэрнээ, гаж барил­даан болсон” гэж дүг­нэж байна. Яагаад гаж гэс­нийг нь тодруулбал “Гинне­сын ном гэдэгт чинь гаж, со­нин, итгэмээр­гүй, чих дэл­дийлгэм ерөнхийдөө хачин хүмүүсийг бүртгэдэг. Тэгэхээр Монгол бөх гэхээр дэлхийн бусад орнууд зургаан мянган нүцгэн эрчүүд нэгэн зэрэг барилдсан гэдгээр нь хүлээж авна. Тэд манай ёс жаяг, уламжлал зэргийг огтхон ч мэдрэхгүй өнгөрнө” гэж тайл­барласан юм.

Хэдий эхний даваанууд жаахан тиймэрхүү болсон ч найм, есийн даваанаас бөх­чүүдийн чансаа сайжирч, арвын даваанаас “гал гар­сан”
сонирхолтой барилдаа­нууд эхэлснийг бөх
сонир­хогчид хэлж байна. Ингээд уг барилдааны дүйзийг
наймын даваанаас нь сонирхуулъя.

Наймын даваа

Д.а Б.Бат–Эрдэнэ гоц мөргөсөн

У.а. С.Мөнхбат а.з Ч.Бямбадорж

У.арс Д.Ганхуяг а.а У.Батгэрэл

У.арс Х.Мөнхбаатар у.з Д.Бумбаяр

У.арс Д.Азжаргал а.а Б.Одгэрэл

У.арс Г.Эрхэмбаяр а.з С.Ган-Идэр

У.г И.Доржсамбуу у.х Г.Элбэг

У.г Н.Ганбаатар у.н Б.Насандэлгэр

У.г Ж.Бат–Эрдэнэ а.а Б.Пүрэвсайхан

У.з Ц.Мягмарсүрэн у.н Ц.Лхагвасүрэн

У.з Ч.Санжаадамба а.а Ж.Наранбаатар

У.з Б.Соронзонболд у.н Б.Бадамдорж

У.з М.Өсөхбаяр у.н Ц.Сумьяабэйс

У.х Л.Пүрэвжав у.н Л.Нямсүрэн

У.х Т.Өсөх–Ирээдүй у.н Ш.Уламбаяр

У.х Д.Батболд а.а Ш.Мөнгөнбаатар

У.х Т.Амартүвшин а.а Л.Шинэбаатар

У.х Ц.Содномдорж у.н Н.Батзаяа

У.х Ө.Даваабаатар у.н А.Батмөнх

У.х Ө.Бат–Орших у.н Б.Сангисүрэн

У.х А.Бямбажав у.н Ш.Жаргалсайхан

У.н Э.Энхбат у.н М.Эрдэнэбат

У.н Б.Батмөнх а.а Н.Түвшинбаяр

А.а Б.Батжаргал а.з Б.Ганзориг

Есийн даваа

Б.Бат-Эрдэнэ
Н.Түвшинбаяр

С.Мөнхбат
Ц.Мягмарсүрэн

Д.Ганхуяг Л.Шинэбаатар

Х.Мөнхбаатар Ш.Жаргалсайхан

Д.Азжаргал
Л.Пүрэвжав

Г.Эрхэмбаяр Ш.Мөнгөнбаатар

И.Доржсамбуу М.Эрдэнэбат

Н.Ганбаатар Т.Өсөх-Ирээдүй

Ж.Бат-Эрдэнэ
Б.Ганзориг

Б.Соронзонболд Ө.Даваабаатар

М.Өсөхбаяр Ө.Бат–Орших

Ч.Санжаадамба Ц.Содномдорж

Арвын даваа

С.Мөнхбат
Б.Ганзориг

Д.Ганхуяг И.Доржсамбуу

Х.Мөнхбаатар Д.Азжаргал

Г.Эрхэмбаяр Н.Түвшинбаяр

Н.Ганбаатар Ө.Бат–Орших

Ч.Санжаадамба Ө.Даваабаатар

Арваннэгийн даваа

С.Мөнхбат Ө.Бат-Орших

Д.Ганхуяг Г.Эрхэмбаяр

Х.Мөнхбаатар Ч.Санжаадамба

Арванхоёрын даваа

С.Мөнхбат
гоц мөргөсөн

Г.Эрхэмбаяр
Ч.Санжаадамба

Арвангурвын даваа

С.Мөнхбат Ч.Санжаадамба

Монголын
үндэсний
бөхийн холбоо 4096 бөх барилдуулж Гиннесийн номд бүртгүүлэх гэж бай­гаа билээ. “4096 бөх ба­рил­дуулна. Гиннесийн амжилтыг бүртгэдэг хо­роо­­ныхон ирэх үеэр юмыг яаж мэдэх вэ бөх дутаж магадгүй учраас нөөцөнд хэдэн бөх бүрт­гэнэ” гэж МҮБХ-ынхон ярьж байв. Гэ­тэл нөөцөнд ганц, хоёр зуугаар тогтохгүй хоёр мянган хол давсан бөх­чүүд бүртгүүлжээ. Цаа­на нь бүртгүүлэхийг хүссэн олон зуун залуус үлдэв. Монголын үндэс­ний бө­хийн холбоо өөрс­дийг нь зорин ирсэн хот, хөдөө­гийн залуусын ур­мыг бо­дож бүгдийг нь бүртгэсэн байна.

Ингээд
6002 бөхийг Төв цэнгэлдэхийн дэв­жээ­нээ хүлээн авч Гин­несийн номд бүртгүүлэх ажилла­гаанд оролцуул­лаа. Гин­несийн номын амжилтыг тэмдэглэх хо­рооныхон анхнаасаа 4096 бөх гэсэн учир тийм тооны бөхчүү­дийг нь тоо­лох, эсвэл нэг­мөсөн 6002 бөхийг бүг­дийг нь тооцох эсэх нь тодорхойгүй бай­на. Ма­найханд завшаан­тай хэ­рэг болж 6002 бө­хөө бүрт­­­­гүүлчих санаатай бай­­гаа бололтой.

Есдүгээр
сарын
17-ны
14.00 цагаас Гиннесийн бүртгэлд бөхчүүдийг тоол­­но хэмээн зарласан. Бүрт­гэлийн ажил цагаа­саа хоцорч 15.00 цагийн үед эхлэв. Төв цэнгэл­дэхийн баруун талын сек­цүүдэд үзэгчид суусан бол зүүн талынхад нь Гиннесийн амжилтад бүрт­гүүлэх гэж буй эр­чүүдийн дээл хув­цас, цүнх, гутал зэрэг нь байв. Нэг үгээр хэлбэл цэнгэл­дэхийн баруун талд үзэг­чид, зүүн талд өнөө зур­гаан мянган бөхийн цүнх­тэй хувцас хунар, гутал, дээлүүд “ярайна”.

Төв цэнгэлдэхийн 
тал­байд эхлээд улс, айм­гийн алдар цолтой бөхчүүд түүчээлэн орж ирлээ. Дар­хан аварга Б.Бат-Эрдэнэ, даян авар­га Г.Өсөхбаяр, аварга О.Балжинням, Б.Мөнхбат нарын араас бөхчүүд цу­ваагаар орж ирж тусгай­лан хатгасан дарцаг­нуу­дын харалдаа зогслоо. Аймгийн цолт­нууд дар­цагныхаа ард очиж ам­жаагүй байтал түрүүнээс хойш цэнгэл­дэхийн хаал­ганууд дээр “багширч” байсан цолгүй, залуу бөх­чүүд нэгэн зэрэг “дайрч” орж ирж бушуухан л дар­цагны ард зогсох гээд гүйлдэв. Цэнгэл­дэхийн дөрвөн талаас бөхчүүд гүйлдэж орж ирэв, хор­мын төдийд байраа олц­гоов. Тэд нэгэн зэрэг шавж үзүүллээ. 

Зохион байгуулагч­дын мэдээлснээр энэ­хүү түүхэн барилдаанд дөр­вөн аварга, улсын арслан тав, улсын гарьд тав, улсын заан 12, улсын харцага 23, улсын начин 107, аймаг, цэргийн арс­лан 218, аймаг, цэргийн заан 171, аймгийн хар­цага 34, аймгийн начин 391, сумын заан 1461, сумын харцага 21, сумын начин 423 бөх барилдаж байгаа гэнэ. Харин бусад нь оюутан, сурагч, цэрэг, залуучууд юм байна.

Төлөвлөснөөс хоёр мянгаар илүү бөх барил­даж байгаа учир төлөв­лөгөөнд өөрчлөлт орж, зохион байгуулагчид, за­суул,
хөлийн цэц, гарын даа нар их ачаалалтай
ажиллаж байна. 13 да­ваатай энэхүү барил­даа­ны нэгийн давааны ба­рил­даан өчигдөр айм­гийн цолтнуудын барил­даа­наар
завсарласан. Өнөө­дөр 09.30 цагаас Төв цэн­гэлдэхэд сумын заан цолт­нуудын
барил­даанаар үргэлжилнэ.  Со­нирхуу­лахад,  өнөөдрийн барил­даанд  УИХ-ын гишүүн Д.Кёкүшюзан Бат­баяр ба­рилдах юм байна. Үн­дэсний бөхийн холбоо­ныхон “Олны та­нил хү­мүүс их барилдаж байна. Том компанийн
захирал, бизнесмэнүүд ч харагдаж байна. Даваа багасаад, бөх цөөрөөд ирэхээр л хэн хэн барилдаж бай­гааг
хэлж болохоор бай­на” гэсэн юм.

Есдүгээр сарын 17-25-ны өд­рүүдэд Гиннесийн номонд Мон­голын үндэсний бөхийг бүрт­гүүлэх 4096 бөхийн барилдаан болно. Эхний хоёр даваа нь Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд, үлдсэн нь Бөхийн өргөөнд болно. Өчигд­рийн байдлаар 3100 орчим эрчүүд бүртгүүлжээ. Улаанбаатар хотын харьяат цол­той болон цолгүй, залуу бөхчүү­дийг бүртгэж дуусчээ. Есдүгээр сарын 15-наас хөдөөгийн бөхчүү­дийг бүртгэх бол дээр нь цэрэг, армийн мянган бөх нэмэгдэнэ. Ингээд дөрвөн мянга хол давсан бөхтэй барилдаан болох нь.

Барилдааны бүртгэлийн ажил Бөхийн өргөөний гадна асарт 09.30 цагаас эхэлж байгаа. Бүртгэлийн комиссынхныг хүлээ­сэн залуус хар өглөөнөөс л цуг­лачихсан дугаарлаж зогсдог гэнэ. Тэгээд орой 18.00 цаг хүртэл эрчүүд тасрахгүй, асар хүнээр дүүрэн.

Бүртгэлийн ажлыг ахалж буй Монголын үндэсний бөхийн холбооны тэргүүн гарын даа С.Сэлэмбаатар “Улаанбаатар хотын харьяат болон залуу бөх­чүүдийн бүртгэл дуусч байна. Учир нь төлөвлөснөөс олон бөх­чүүд бүртгүүллээ. Гэсэн ч бүрт­гүүлэх гэсэн залуус тасрахгүй байна. Тэднийг бид нөөцөнд бүртгэж байна” гэсэн юм.

Цолтой бөхчүүд нь цолны үнэмлэхээ зургаан мянган төгрөг­тэй, цолгүй нь иргэний үнэмлэхээ, мянган төгрөгтэй авч очиж бүрт­гүүлж байлаа. Бүртгүүлсэн бөхчүүд цээж зургаа авахуулна. Учир нь Гиннесийн барилдаанд барилдсан бөхчүүдийн зураг, нэр усыг бичсэн ном гаргах аж. Бас хандив өгсөн хүмүүсийн зурагтай ном хэвлүүлэхээр болжээ.

Өчигдөр бүртгэлийн ажлыг очиж сонирхлоо. “Одоо хөдөөгийн бөхчүүдийг л бүртгэнэ” гэсэн үгийг сонсоод залуус “Улс орон даяар барилдаарай гэж уриалчихаад ирэхээр хөөгөөд байхдаа яадаг юм бэ. Зорьж ирчихээд байхад бүртгэ л дээ” гэж бөөн шуугиан боллоо.

Бөхийн сургууль, дэвжээ, клу­бийнхэн нэгдсэн журмаар ирж бүртгүүлсэн бол арван жилийн хөвгүүд ч ирж бүрт­гүүлжээ. Бүрт­гүүлэгчдээс хамгийн залуу нь 16 настангууд. Дөнгөж иргэний үнэмлэхээ гардаж авсан хөвгүүн ч ирж бүртгүүлжээ. Харин хамгийн ахмад нь 80 настай Д.Түгж­жав гуай. Говь-Алтай айм­гийн Чандмань сумын харьяат, сумын заан цолтой тэрээр залуу халуун наснаасаа зүлэг ногоон дэвжээнд ноцолдсоных энэ удаа­гийн том барилдаанд хүүхэд залуусыг уриалан дуудаж барилдана гэжээ. Бас 69 настай, сумын заан Э.Очирхуяг гэдэг хүн ч бүртгүүлээд байлаа.

Улсын цолтой бөхчүүд бараг бүгд шахуу нэрсээ бичүүлж. Авар­га А.Сүхбатыг энэ барилдаанд зодоглохоор болсон тухай яриа гарсан. Энэ талаар бүртгэлийн комисс “Аварга А.Сүхбат бүртгүү­лээгүй. Түүнийг барилдахаар болсон тухай яриа гарсан. Энэ бол цуурхал шүү. Аварга хүртэл өөрөө үүнийг үгүйсгэсэн” гэв.

Гиннесийн амжилтын хороо­ны гишүүд есдүгээр сарын 17-нд буюу нэгийн давааны өмнө бөхчүүдийг 4096 хүрэх нь үү үгүй юу гэдгийг тоолох нь. Бөхчүүд заавал зодог шуудаг, монгол гутал, малгайтай байх учиртай. Цаг агаар ямар ч байлаа гэсэн заавал өмсгөлтэйгээ байгаарай гэж сануулж байна лээ. Тэр үеэр цаг агаарын хэм өдөртөө арав орчим хэмийн дулаан, шөнөдөө хасах хэмийн хүйтэн байх нь. Намрын өглөө, орой жихүүн байдаг болохоор нүцгэн шахуу барилдах эрчүүд минь хатгаа, ханиад хүрч болох тул энэ талаар анхаарах хэрэгтэй юм. 

Цолтой, барилддаг ноцолддог бөхчүүд ч яахав зодог шуудагтай­гаа, зодог шуудаггүй нь гадуур дотуур гүйж өмсгөлөө хайж бай­гаа сурагтай. Бөхийн өргөөний  бөхийн өмсгөлийн дэлгүүр ойрд ачаалалтай байгаа гэнэ. Оёдлын цехийнхэн нь өнөө армийн мянган бөхийн зодог шуудгийг оёод толгой өндийх завгүй сууна. Гут­лын цех ч ялгаагүй. Бөхийн өргөө­ний дэлгүүрт хүүгээ дагуулсан аавууд их орж ирж байна. “Миний хүүд одоо юу дутуу билээ. За байз, оймс авах дутуу юм байна” гэх. Зодог, шуудаг ширээс, хэмжээ­нээсээ хамаарч үнэ нь өөр өөр. Өчигдөр тус дэлгүүрийн зодог нь дууссан байв.

Нэгэнт бүртгэл дууссан гээд байхад залуус хөвөрсөөр, зарим нь бүр хошуугаа унжуулаад, ширээний ирмэгийг хуруугаараа оролдон “Бүртгэчих л дээ. Барилд­маар байна” гэж зогсоно.

Залуус найз нөхдөөрөө ирж байгаа гэнэ. “Арван жилд байхдаа ноцолддог байлаа. Ингэж нэг барилдах боломж дахиж тохио­лоо шүү. Алдартай бөхчүүдтэй нэг дэвжээнд гарах нь” гэж олзуур­хацгаана.

Монголын үндэсний бөхийн холбоо ирж буй бөхчүүдийг аль болох бүртгэхийг хичээж байгаа аж. Гиннесийн амжилтыг бүртгэ­дэг нөхдийг ирэх үеэр бөхчүүд дутах юм уу ямар нэг асуудал гарвал нөөцийнхнийг оруулах аж. Энэ барилдааны түрүү бөхөд наадмаар өгдөг 15 сая төгрөгөөс дутахгүй мөнгөн шагнал амлаж байна.

Хэрэв энэ барилдаанд улсын цол олгоно гэвэл 128 начин, найман арслан, дөрвөн аварга гээд л хөврөх байлаа. Харам­салтай нь цол олгохгүй. 

Бүртгэлээс хоцорч, барилдах хүсэл нь биелээгүй залуус Бөхийн өргөөний гадна, шат, хайс, бор­жуур дээр урвайн сууцгааж байна лээ шүү. 

Цаана нь аймгуудын бөхчүүд байна. Сумандаа л ажил төрөл­тэй, хадлангийн хамаг ихийг нугалдаг гэх хүдэр эрс Гиннесийн барилдаанд зодоглоно гээд аль эртнээс ажлаа орхиж, бэлтгэл хийсэн сурагтай. Бас дээр нь армийн мянган залуу бий. Ингэ­хээр энэ намрын буцалсан их ажлын хажуугаар Гиннесийн ба­рил­даан манай эрчүүдийн анхаар­лыг татаж байна. Хэрэв залуус барилдъя гээд хөдөө гадаанаас гүйгээд ирвэл 4096 гэсэн нь багадаад 8192 ч болж мэдэхээр. Бүр жинтэйгээр нь гээд 16384 бөх барилдуулчихаж мэдэхээр байна.

Д.САРУУЛ

Дуайт Дэвид Ховард

Төрсөн он: 1985 оны арванхоёрдугаар сарын 8-нд АНУ–ын Атланта мужид төрсөн.

Биеийн өндөр:
211 см

Биеийн жин: 120 кг

Дуртай хоол: Махтай хоолонд дуртай

Тоглодог баг: Orlando Magic

Өмсгөлийн дугаар: 12

NВА-гийн шилдэг тамир­чин, “Орландо мэжик” багийн тоглогч Дуайт Ховард өчигдөр манайд ирлээ. Өнөө цаг үеийн сагсан бөмбөгийн шил­дэг од, дэлхийн хэмжээний алдартай тамирчин Дуайт Ховард Монголд хөл тавьсан нь спорт сонирхогч, хүүхэд залуусын мөрөөдлийг бие­лүүлсэн явдал болов. NВА-гийн тамирчдаас Монголд анхлан хөл тавьж буй түүнийг онгоцноос буунгуут “Eznisair­ways”-ийн хамт олон тусгай өрөөнд угтан авч, хүн­дэт­гэл үзүүлээд “Монголын хүүхэд, залуус ирэх сургийг тань сонс­сон цагаасаа сэтгэл догд­лон хүлээсэн. Өнөөдөр бид бүхний хүсэл биеллээ” гэлээ. Дуайт Ховард Мон­голын талаар төдийлөн их мэдээлэлгүй байсан гэнэ. Хааяа л сонин, сэтгүүл, теле­виз зэргээс манай орны талаар дуулдаг байж. Тэрээр “Монголчуудыг их эелдэг, найрсаг ард түмэн гэж дуул­сан. Бас үзэсгэлэнтэй бай­галь­тай, өвөрмөц зан зан­шил­тай ард түмэн гэж сонс­сон юм байна. Монголд ирсэн боломжоо ашиглаад тэр бүг­дийг үзэж, мэдрэхийг хүсч байна” хэмээн сэтгэгдлээ илэрхийлээд хананд өлгөө­тэй байсан өөрийн зурагт хуудсан дээр гарын үсгээ зурлаа. Өөртэй нь зураг ава­хуу­лахыг хүссэн хүн бүрийг мөрөөр нь тэврэн инээм­сэглэж зураг авахуулна, зу­рагчин, зу­раг­лаачдын дуран руу нүд ирмэн “сахилга­гүйтнэ”. Тэ­гээд бүгдтэй нь “Hello” хэмээн мэндэллээ.

Түүнийг тусгай өрөөнөөс гарахад онгоцны буудлын үүдэнд олон залуус хэдийнэ ирчихсэн, зураг авч хараг­дана. Үүд рүү дөхөх мөчид тэд нэгэн дуугаар “Ховард, Ховард!” хэмээн хаш­гиралд­лаа. Хамгаалагчид сэтгэл нь хөдөлсөн хөгжөөн дэмжигч­дийг чадлаараа л холдуула­хыг хичээвч тусыг эс олов. Залуус шүтээн тамирчныхаа гарын үсгийг авч, гар барьж мэндчилэхийг хичээн үймэл­дэв. Зарим залуус пүүз, гутал нь олны хөл  сугарч үлдэхэд оймстойгоо л Ховардын араас гүйлдэнэ. Гэтэл нэгэн залуу Ховардын 12 дугаар­тай өмсгөлийг барьсаар олны дундаас дүүлж очоод гарын үсгийг нь зуруулаад автал хөгжөөн дэмжигчид бүгд баяр­лан орилолдлоо. Өнөө за­луу­гийн хүсэл нь биелсэн бололтой, сэтгэл хангалуу­наар өмсгөлөө эвхэнэ. Бусад нь өмсгөлийг ганц харчихъя л даа хэмээн шалцгаах.

“Dwigth Howard” гээд цаа­сан бичээд ирчихсэн хүмүүс байлаа. Тэд Ховардын суу­сан машины урд нь очоод өнөө бичгээ үзүүлж шүгэл­дэнэ. Гэрэл зургийг нь авах гэсэн залуус машиныг нь бүчиж, машиных хамар дээр хэвтэхийн наагуур юм болов. Ховардыг дагалдан ирсэн нөхөд “Өө, бурхан минь. Энэ чинь юу болж байна аа. Ийм их сэтгэл хөдлөл хараагүй удсан байна шүү. Монгол­чууд чинь төсөөлснөөс өөр юм аа” гэж ойр зуураа ярилц­лаа.

Манайд дэлхийн хэмжээ­ний алдартай, олны танил хүмүүс ирэхэд нүдний хар шил, хар хувцас өмссөн хам­гаалагчид гэх залуус нэг алхам ч ойртуулахгүй гар далайхын наагуур юм бол­дог. Гэтэл Ховардыг тэгж хам­гаалсангүй. Юунаасаа ч тэгж хамгаалах юм, хөгжөөн дэм­жигчид, хөөр хөгжилтэй хүү­хэд, залуусын дунд яваа хүнийг шүү дээ. Ямартай ч Ховардыг өчигдөр хаана л очно, тэнд нь хүүхэд залуус хэдийнэ цуглачихсан. Зурагт хуудас, бөмбөг дээр гарын үсгийг нь зуруулахаар бэлтгэ­чихсэн байна лээ.

Ховард “Би хүүхэд, залуу­сын дунд байх дуртай. Тэд­ний сайн сайхны төлөө чиглэ­сэн үйл хэрэгт идэвхийлэн оролцох сонирхолтой. На­майг Монголын залуус ийм сайхан угтан авна гэж төсөө­лөөгүй шүү” хэмээсэн юм.

Тэрээр дэлхийн хэмжээ­ний шилдэг сагсан бөмбөгч гэдгээсээ гадна элгэмсэг зан, хөгжилтэй байдал зэргээрээ сагсан бөмбөг сонирхогчдын хайр хүндэтгэлийг татсан хүн. NВА-гийн бүх оддын тог­лолтын цагирган дээрээс довтлох үзүүлбэрийн үеэр Ховард “Супермен”-ий өмс­гөл, нөмрөгөөр гангарч тал­байд гарч ирсэн тэр мөчөөс “Супермен” гэдэг хочтой бол­сон түүхтэй. Хошин шогийн мэд­рэмжтэй, хөгжилтэй зан нь түүнийг сагсан бөмбөг сонирхогчдын шүтээн боло­ход хамгийн их нөлөөлсөн юм.

Ховард сайхан бие, инээмсэглэл гэрэлтсэн ца­рай­гаараа NВА-гийн царай­лаг тоглогчдын нэгд зүй ёсоор бичигддэг. Түүний бас нэг хоч нь “Булчин”. Биеийн өв тэгш хөгжилтэй, бэлтгэл сургуулилтдаа маш их ан­хаар­даг зэргийг нь мэргэ­жилтнүүд үнэлдэг.

“Мобиком”,
“Eznisairways”, “Newcom”, “Ulusnet”, “Mobi­net”, “Clean energy” зэрэг компани, группууд дэлхийн супер тамирчныг эх орондоо хүрэлцэн ирэхэд хамтран ажиллаж буйг энд дуулгая. Ховард манайд гур­ван өдрийн айлчлалаар ирээд байгаа юм. Айлчлалын хөтөл­бөр нь шахуу ч Ховард хүүхэд залуустай аль болох хамт байхыг хүсч байгаагаа илэр­хийлжээ.

Өнөөдөр Ховард асрам­жийн хүүхдүүдийг дагуулан нисэх онгоцтой танилцах аялал хийх бөгөөд 14 цагаас “Боловсрол” телевизийн шууд ярилцлагад орж, дараа нь Монгол бөхийн өргөөнд очиж манай залуу сагсан бөмбөгчдийн үзүүлбэрийг сонирхох юм байна. Тэгээд орой нь “Нүхт”-д коктейль шоунд оролцож, шүтэн биш­рэгчтэйгээ халуун яриа өрнүүлж үдшийг хөгжилдөн өнгөрөөх аж.

Харин маргааш нийслэ­лийн ерөнхий боловсролын сургуулийн аль нэгнийх нь спорт залаар орж бага­чууд­тай сагс тоглох гэнэ. Чухам аль сургуульд очихыг зохион байгуулагчид нь одоогоор нууц­лаад буй. 

Дуайт Ховард өчигдөр 15 цагаас “Тэди”-гийн урд тал­байд залуустай уулзлаа. Талбай бүхэлдээ олны хөлд дарагдан, тэр орчмын замын хөдөлгөөн түгжрэхээ дөхөв. Ховард тайзан дээр гарч ирээд монголоор мэндчилээд “Монголын бүсгүйчүүд их хөөрхөн юм аа” хэмээлээ. Тэгээд гарын үсгээ зурсан бөмбөгөө олны дунд зогссон нэгэн настай хүнд дурсгал болгон өгөв. Түүнийг цугла­сан хүний дундуур явсаар “Be…” төвд хүрэлцэн ирэхэд залуус дагасаар “Ховард!” хэмээн хашгиралдана.

Тэрээр хэвлэл мэдээл­лийн­хэнтэй уулзаж сонирх­сон цөөн асуултад нь ха­риулс­ны дараа гарын дард­саа үлдээлээ. Монголчуудтай бүгдтэй нь гар барьж мэнд­чилж амжихгүй учраас ийнхүү гарын дардсаа үлдээлээ. Та бүхэн хүссэн үедээ миний гарыг барьж болно шүү гэсэн юм.

Ховард Майкл Жексоны дууг дагаж дуулан, найган бүжиглэж, өөрийг нь зорин ирсэн хүн бүртэй гар барьж, гарын үсгээ өмсгөл, цамц, бөмбөг зурагт хуудас, тэмдэг­лэлийн тэр гээд л зуруулахыг хүссэн бүхэн дээр нь зурж өгч байсан юм. Тэгээд ам нээх болгондоо “Монголчууд үнэ­хээр найрсаг юм аа. Би бүгд­тэй нь танилцмаар байна” гэх. “Супермен” хочоороо дэл­хийн залууст танигдсан Дуайт Ховард ийнхүү Монголд айл­чилж байна.

Д.ГАНСАРУУЛ

-ЖҮДОГИЙНХОН НААДМЫН ҮЕЭР БЭЛТГЭЛ СУРГУУЛИЛТАА ХАЯАД, НААДАМ ХЭСЧ БАРИЛДЖЭЭ-

Монголын
жүдо бөхийн холбооны нарийн бичгийн дарга М.Бөхбаттай ярилцлаа.

–Жүдо бөхийн “Дэлхийн цом“-ын аварга шал­гаруулах тэмцээн ма­найд гурав дахь удаагаа болох гэж байна. Гадны зочин тамирчид эхнээ­сээ ирж байна. Тэмцээ­ний бэлтгэл ажил ид өр­нөж байх чинь?

-Монгол Улсын Ерөнхий­лөгчийн нэрэмжит “Чингэс хаан-2011” жүдо бөхийн дэл­хийн цомын аварга шалгаруу­лах тэмцээн есдүгээр сарын 10, 11-нд Улаанбаатар хот­ноо зохиогдох гэж байна. Зохион байгуулах хороо эрт­нээс ажилдаа орж, өнгөрсөн гуравдугаар сард анхны хур­лаа хийсэн. Тэмцээний мөнгө санхүүг өнгөрсөн жил улсын төсөвт багтааж, Засгийн газ­рын тогтоол шийдвэрийг гар­гуулсан. Зохион байгуулахад шаар­даг­дах холбооны бүхий л ажлыг цаг тухай бүрт нь хийж ирлээ. Энэ удаагийн “Дэл­хийн цом” 2012 оны Лондон­гийн олимпийн эр­хийн 100 оноог шууд өгөх сайхан бо­ломж олгож байгаа.

–Гадны тамирчид эх­нээсээ ирж байгаа гэсэн. Хаанахын баг ир­чихээд байна?

-Пуэрто Рико, Лаосын баг тамирчид ирчихсэн. Өнөөдөр (өчигдөр) Герман, Словак, Армены тамирчид ирнэ.

–Нийт хэдэн орны баг оролцохоо мэдэгдсэн бэ?

-Урьдчилсан байдлаар 20 гаруй орны баг ирэх болов уу гэж таамаглаж байтал 
34 орны баг тамир­чид орол­цохоо мэдүүлээд байна.

–Түрүүлсэн нь олимпийн эр­хийн зуун оноотой бол­но гэхээр тамирч­дад чансаагаа өсгөх том боломж шүү?

-Энэ бол манай тамирч­дын чансааг нэлээд урагш­луу­лах сайхан боломж.

–Манайхаас хэдэн та­мир­чин өрсөлдөх вэ. Зохион байгуулагч орон давуу эрх эдлээд нэг жинд хэд хэдэн та­мирч­наа оролцуулдаг?

-Манайх нэг жинд дөрөв буюу нийтдээ 56 тамирчнаа оролцуулна. Мөн манай хол­бооны зургаан шүүгч ажил­лана. Зохион байгуулах бүрэл­дэхүүнээр Олон улсын жүдо бөхийн холбоо, Мон­голын жүдо бөхийн холбоо болон биеийн тамир, спор­тын бусад байгууллагууд хам­тарч ажиллах юм.

Яармагт баригдсан
спор­тын шинэ цогцолборт болж буй олон улсын анхны том тэмцээн болж байна. Шинэ ордонд болж байгаа ч бид 
тохижилтын
нэлээд ажлыг хийж байгаа. Бидний мөнгө санхүүгийн байдал төдийлөн сайн биш байна. Гэхдээ ямар ч байсан эмэгтэй, эрэгтэй хувцас солих өрөө, саун, душийг ашиглалтад оруу­лаад байна.

–Эхний жил энэ тэм­цээнийг зохион байгуу­лахын тулд танай хол­боо Спортын төв ордныг бараг шинээр барихын наагуур юм болж, нэ­лээд бүтээн байгуулалт хийсэн. Ийм том нэр хүнд­тэй тэмцээнийг зо­хион байгуулахад төр засгаас санхүүгийн ху­вьд хэр харж үздэг вэ. Хөндлөнгөөс харахад Монголын жүдо бөхийн холбоо Х.Баттулга сай­дын нуруун дээр л яваад байдаг юм шиг ээ?

-2009
онд энэ тэмцээнийг зохион байгуулахын тулд Спортын төв ордныг бүхэлд нь зассан. Тухайн үед улсын төсвөөс өгсөн мөнгөн дээр холбооныхоо зүгээс хөрөнгө гаргаад засварын ажлаа гүй­цэтгэсэн. Олон улсын тэмцээ­нийг эх орондоо зохион бай­гуулахад тухайн улсын Зас­гийн газар нь олон улсын түвшинд баталгаа гаргаж өгдөг. Гэтэл манайд ийм жи­шиг, тогтолцоо байдаггүй. Цаашид ийм тогтолцоог бий болгох тал дээр санаачлаад ажиллаж байна. Энэ ажлын гол санаачлагч нь манай жүдо бөхийн холбооны ерөн­хийлөгч Х.Баттулга юм.

-“Дэлхийн цом” Спор­тын төв ордонд зохиог­доход зай талбай хү­рэл­цээгүйгээс цөөн тоо­ны үзэгчийг өндөр үнэтэй тасалбараар оруулж байсан. Харин энэ удаад олон үзэгч, жүдо сонирхогчид орж болох нь?

-Өнгөрсөн жил зохион байгуулахад хүндрэл тул­гарч, цөөн тооны хүнийг өн­дөр үнэтэй тасалбараар оруулсан. Энэ жил заал, танхим хүрэлцээтэй, 4-5 мян­ган хүн орох боломжтой. Хоёр өдрийн барил­дааны тасалбар 20 мянган төг­рөгөөр борлогдоно.

–Өмнөх жилүүдэд энэ тэмцээнд хүн бүр ан­хаарлаа хандуулж бай­лаа. Гэтэл энэ удаад манайхан төдийлөн хайх­рахгүй байх шиг. Яагаад гэвэл сая манай жүдогийнхон дэлхийн аваргаас ганзага хоосон ирж үзэгч, олон түмний урмыг хугалчихсан бо­лолтой?

-Зарим хүнд тийм зүйл анзаарагдсан байх. Миний бодлоор манайхан дэлхийн аваргаас медаль аваагүй болохоор харин ч улам чан­гарч байна уу даа.

–Чангарч байна гэж та­мирчдаа хэлээд байна уу?

-Тамирчид, багш нар, хол­бооныхон ч тэр. Тамирчин хүн ялж, ялагдаж байдаг. Манай тамирчид энэ тэмцээнд ялах ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа. Монголд зохион бай­гуулж байгаа учраас манай балиашиг, монголчууд маань тамирчдаа дэмжиж туслаа­сай гэж хүсч байна.

–Манай тамирчдын бай­дал ямар байгаа вэ. Тэд­нийг Францаас ирэхдээ бараг нүүрээ нуухын наагуур юм болж онгоц­ноос буусан гэв үү дээ?

-Ерөнхийдөө гайгүй бай­гаа. Тамирчид уралдаан тэм­цээнд дандаа ялахгүй шүү дээ. Гэхдээ дийлэнхийг нь харж байхад олон ялагдаж байж л том медаль авдаг юм шиг ээ. Дэлхийн аварга бо­лохын тулд 20, 30 тэмцээнд оролцдог. Тэр бүгдэд нь ялна гэж үгүй.

Энэ жилийн дэлхийн авар­­гын тэмцээнд манайх бэлтгэл сургуулилт дээрээ нийтдээ алдсан. Мөн дас­галжуулалт, сургалтын тал дээр ч алдсан зүйл байгаа. Тэгэхээр үүнийг нөхөөд, зөв замдаа орох боломж бидэнд бий.

–Дэлхийн аваргын тэм­цээн бол олимпийн өм­нөх том боломж, сорил­го байсан. Монголын тамирчид багаараа ялагд­чихлаа. Одоо ма­най жүдочдод олим­пийн эрх авах найдвар хэр үлдээд байна вэ?

-Дэлхийн аваргын тэм­цээн асар өндөр нэр хүндтэй. Манай улсын хувьд цөөхөн тамирчин л дэлхийн аваргаас медаль аваад байгаа шүү дээ. Монгол Улс 1979 оноос жүдогийн дэлхийн аваргын тэмцээнд тогтмол оролцож ирсэн ч ихэнх дэлхийн авар­гаас ме­даль авч чадаагүй. 2007 онд манай баг дэлхийн аваргаас хоосон ирж байлаа. Тэгэхэд ДАШТ хамгийн хүнд нь юм байна гэдгийг ойлго­сон.

Энэ удаагийн
дэлхийн
аваргад
явахдаа
бид  багаа аль болох боломжийн бэлдье гээд бүх юмыг нь хан­гасан. Сургууль, дасгалжуу­лалт, хооллолт, витаминжуу­лалт гээд бүгдэд нь анхаарч гаднаас эмч, багш хүртэл авчирч ажиллуулсан. Та­мирч­дынхаа явъя, барилдъя гэсэн бүхий л тэмцээнд нь явуулж, оролцуулж байсан. Харамсалтай нь яльгүй жижиг алдаануудаас болж нийт баг маань муу оролцчихлоо.

–Жижиг алдаанууд гэ­дэг чинь…?

-Тэмцээний тактикийн бэлт­гэл дутуу байна. Шүүг­чийн болон дүрмийн алдаа их гаргаж байна. Мөн жүдо бөхийн сахилга бат, дэг журмыг алдсан. Сургалттай холбоотойгоор зарим тамир­чин хэтэрхий жин хасч, бэр­тэл, гэмтэл ихээр авсан. Мөн гадны багшийн зөвлөж хэлс­нээр манайхаас тийм олон тамирчин өндөр зэрэглэлийн жүдод барилдах цаг нь бо­лоогүй байна. Нийт тамирчид уналтад орчихсон байна. Дээрээс нь жүдо бөх барил­дахаасаа илүүтэй Монголын үндэсний бөхийн хэв маягийн барилдааныг их гаргаж бай­на. Тэгээд тэр барилдаанууд нь Олон ул­сын жүдо бөхийн холбооны дүрэм өөрч­лөгд­сөнтэй хол­богдон манайд эргээд цохилт болж байна л даа.

–Манайхан хориглосон мэхүүдийг ихээр хийж ялагдал хүлээх нь бий. Өнөө жилийн наадмын барилдаанд Х.Цагаан­баа­тар, Н.Түвшин­баяраас эхлүүлээд олон жүдоч зодоглосон. Энэ нь ч бас нөлөөлсөн байх?

-Х.Цагаанбаатарын хувьд гадуур нэлээд ачаалалтай бэлтгэл хийгээд хамгийн сүүлд долдугаар сарын эхээр АНУ-д болсон “Дэлхийн цом”-д түрүүлсэн. Тэр тэмцээний дараа сэргэлт авах хугацаа байсан ч наадмаар барилд­чихсан.

–Улсын шигшээгийн та­мир­чин ДАШТ–ий өмнөх чухал хариуцлагатай үед тэгээд наадам хэ­сээд байж болдог юм уу. Үүнд ямар нэг зо­хицуулалт байдаггүй юу. Наадмаар барил­дуулахгүй гэхээр хүний эрх чөлөө зөрчсөн хэрэг болчихдог юм болов уу?

-Бид нар энэ жилийн наад­­мыг өргөн дэлгэр тэм­дэглэх үүднээс тамирчдыг хорихоосоо илүү барил­дуу­лъя гэсэн бодлоготой бай­сан. Тэгээд үүнийг бэлтгэл, сургуулилтын төлөвлөгөөн­дөө тусгасан. Гэтэл бэлтгэл сургалтын үеэр багш дасгал­жуулагч, тамирчид зөвшөө­рөл­гүй наадам хэсч барил­дан, бэлтгэл сургуулилтаа хаяад явсан асуудал гарсан. Тухайн үед нь Улсын шигшээ баг болон Биеийн тамир, спортын газрын дарга Ч.На­ранбаатар нарын хүмүүст энэ талаар хэлж уламжилсан ч асуудал гэж авч хэлэлцээ­гүй. Шигшээгийн тамирчдын хоол, унд, бэлтгэл сургуулилт­тай очиж танилцаад шал­гахад болохгүй зүйл байгаа тухай өөрийн санал бодлоо хэлэхэд зүгээр л сонсоод өн­гөрсөн. Арга хэмжээ, хариуц­лага тооцоогүй.

–Жүдогийн шигшээгийн энэ ялагдал манай спор­­тын салбарын ерөн­хий түвшинг ха­руул­чихсан хэрэг болсон?

-Муу ажилласан гэхээр бүх ажлаа шууд унагаачих гээд байгаа юм шиг хэлсэн болно. Үндэсний шигшээ баг бол Биеийн тамир, спортын газарт бас харьяалагддаг. Тийм болохоор бид нар зуун хувьд хяналтдаа байлгахад хэцүү байдаг. Бидний зүгээс тэмцээн уралдаанд явуулах, ерөнхий төлөвлөгөөний да­гуу шахаж шаардах зэргээр ажлаа зохицуулж байгаа. Дасгалжуулалт, сургалтын төлөвлөгөөгөө сайжруул­маар санагдсан.

–Жүдогийн дэлхийн аваргад манайх олимп, дэлхийн аваргатайгаа бүгд ялагдсан нь Мон­голчуудын хувьд ич­мээр явдал болсон. Ха­рин манай энэ ялагдлыг гадныхан ялангуяа жү­до­гоор тэргүүлдэг Япон, БНСУ, Францын мэр­гэжилтнүүд юу гэж тайлбарлав?

-ДАШТ-ий үеэр олон ул­сын хурал болж багуудыг сүүлийн хоёр жилд үзүүлсэн амжилтаар нь жагсаасан. Тэгэхэд манайх 200 орноос наймдугаар байрт шалгар­сан. Энэ бол том амжилт. Манайх энэ удаагийн дэл­хийн аваргад муу оролцсон ч бусад тэмцээндээ амжилт үзүүлээд байгаа.

–Жүдо сахилга бат, дэг журам, дүрмээрээ гай­хагддаг спорт. Гэтэл манай жүдо бөхийн шиг­шээд биеэ тоосон, өөрс­дийгөө “од” гээд өргөм­жилчихсөн, багш дас­галжуулагчдынхаа үгийг тоодоггүй тамир­чид байдаг?

-Манай шигшээд биеэ тоосон, үл ойшоосон тийм тамирчин нэг ширхэг ч байх­гүй.

–Тэгэхээр дээр ярьсан бэлтгэлээ хаяж, наадам хэсч барилдсан жүдоч­дыг юу гэх вэ?

-Миний бодлоор удирдаж буй багш, дасгалжуу­лаг­чид­тай нь холбоотой. Түүнээс биш тухайн тамирчин нь багшийнхаа үгнээс гарахгүй шүү дээ.

–ДАШТ–ий үеэр хамгийн хүнд байдалд байсан нь Ч.На­сантогтох багш юм болов уу. Тэмцээний өм­нө, наадмаар төрийн том шагнал хүртчихсэн байсан. Шавь нар нь ялагдлаар “бэлэг” барь­­­сан. Ч.Насантогтох багш тэгэхэд ямар бай­далтай байсан бэ?

-Хүнд байсан. Уулзахад ч хүртэл хэцүү байв. Ч.Насан­тогтох багш том шагнал ав­чихсан байдаг, тамирчид нь дэлхийн аваргад амжилтгүй барилдчихсан байдаг, хүмүүс муу хэлээд байдаг. Багаа удирдаад авч явсан хүн бо­лохоор түүнд их хэцүү байсан л даа.

-“Чингэс хаан-2011″ дэлхийн цомын аварга шалгаруулах тэмцээн нөгөө талаараа манай жүдочдын хувьд ард түмнийхээ өмнө алдсан нэрээ буцааж олж авах шалгуур болж байна?

-Бусад орны багийг харж байхад чанга багууд ирж байна. Манай 56 жүдоч дун­даас шинэ залуу сайн тамир­чид гарч ирэх болов уу гэсэн найдвар бий. Тамирчин бол­гон жин, олимпийн оноогоо ахиулаасай гэж бодож байна.

–Манай шигшээ баг хаана байрлаж байгаа вэ?

-Спорт цогцолборт байр­лаж бэлтгэлээ хийж байгаа.

Д.ГАНСАРУУЛ

Хөнгөн атлетикийн 13 дахь удаагийн
дэлхийн аварга ­шал­га­­руулах тэмцээн БНСУ-ын Дэгү хотноо наймдугаар сарын 27-ноос
есдүгээр сарын 4-ний хоо­ронд зохиогдлоо. Тэмцээн дүнгээ гаргаж, шилдгүүдээ тодруулсан
ч “Дэгү-2011”-ийн эргэн тойрон дахь үйл явдал үргэлжилсээр байна.

Солонгосчууд хэдий медаль хүртээгүй
ч, асар их туршлага хуримтлуулж, ирсэн зочдоо сэтгэл хангалуун буцаасандаа баяртай
байгаагаа илэрхийлцгээж байна. Харин спорт сонирхогчид, тэр дундаа хүүхэд залуус
нь дэлхийн шилдэг тамирчдыг дэргэдээс нь харж, гарын үсгийг нь авч, хамт зураг авахуулснаа
энэ амьдрал­даа тохиосон мартагдашгүй явдал гэж ярьжээ.

Усайн Болт сэтгэл нь хөдлө­хөөрөө
үзэгчид рүү өмсч явсан пүүзээ шиддэг уламжлалтай. Тэ­рээр тэм­цээний сүүлийн өдөр
200 метрийн шигшээд нэгээр шал­гарсныхаа дараа пүүзээ шидэхэд нэгийг нь хамгаалалтын
ажилтан эмэгтэй авсан бол өрөөснийг нь нэгэн сурагч охин олноос өрсөн шүүрч авчээ.
Тэр сурагч дэлхийн шилдэг тамирчны пүүзийг насан туршдаа нандигнаж, юугаар ч солихгүй
хэмээж байгаа аж.

2009 оны ДАШТ-ий үеэр эмэг­тэйчүүдийн
800 метрийн гүйлтэд Өмнөд Африкийн тамирчин Кастер Семенья түрүүлсэн ч өрсөлдөгчид
нь “Семенья эмэгтэй хүн биш. Тэр эрэгтэй. Бид эрэгтэй хүнтэй уралд­чихлаа. Үүнийг
зохион байгуулаг­чид шалгах ёстой” гэж бөөн дуу­лиан тарьж, Семеньяг шүүгчид болон
зохион байгуулагчид тусгай өрөөнд оруулж нүцгэлж үзэхэд ч хүргэж байсан. Уг явдлын
дараа Өмнөд Африкийн ард иргэд та­мирчныг нь доромжилж, эх орны нэрийг гутаалаа
гэж Олон улсын хөнгөн атлетикийн хол­боонд гом­дол мэдүүлж байсан. Семеньягийн ээж
нь “Семенья бол охин. Би охин төрүүлсэн. Миний охин руу хүмүүс ингэж муухайгаар
дайрсанд эх хүний хувьд үгээр хэлэхийн аргагүй ихээр гомдож, харамсч байна. Семенья
бол эмэгтэй гэдгийг мянгантаа хэлье” гэж тухайн үед нулимс дуслуулан ярьж байсан.
Энэ удаад Кастер Семенья 800 метрийн урал­даа­наас мөнгөн ме­даль хүртлээ. Түү­нийг
хэн ч хүйсийн асуудлыг нь хөндөж гом­доосонгүй. Өмнөх явд­лыг нь ч дурссангүй.

Тэмцээний сүүлийн өдөр бол­сон эрэгтэйчүүдийн
марафоныг хамгийн олон үзэгч үзжээ. Шилдэг тамирчдыг ойрхноос харах боломж марафон
гүйлтийн үеэр тохиодог учир олон орны хөгжөөн дэмжиг­чид өөр өөрсдийн уламжлалыг
харуулсан баг, хувцас, бөмбөрөөр “гоёж” гүйгчдээ дэмж­жээ.

Энэ уралдааны 20 дугаар байрт манай
тамирчин Б.Сэр-Од шалгарсан. Эхний хорин байрт Ази тивээс дөрвөн тамирчин орж ирсний
нэг нь Б.Сэр-Од болж байгаа юм. Уг марафоныг БНСУ-д ажиллаж, амьдардаг мон­голчууд
ихээр үзэж сонирхсон байна.

БНСУ-ын Дэгү хотноо хөнгөн
атлетикийн 13 дахь удаагийн ДАШТ амжилттай болж өндөрлөлөө. 203 орны 1848
тамирчин өрсөлдсөн уг тэмцээнийг медалийн тоогоор АНУ-ын баг тэргүүлж, ОХУ,
Кенийн баг удааллаа. Харин дэлхийн аваргын тэмцээнийг эх орондоо зохион
байгуулсан БНСУ 63 тамирчнаа өрсөлдүүлсэн ч ганц ч медаль хүртсэнгүй.

Энэ удаагийн дэлхийн аваргад
манай улсаас “Лондон-2012” олим­пийн эрхийг хүртээд буй ОУХМ Б.Сэр-Од,
Л.Отгонбаяр нар өр­сөлд­сөн. Наймдугаар сарын 27-нд болсон эмэгтэйчүүдийн
марафонд Л.Отгонбаяр уралдаж 39 дүгээр байрт орсон юм.

Өчигдөр тэмцээний сүүлийн өдөр
болсон эрэгтэйчүүдийн ма­рафонд Б.Сэр-Од оролцлоо. Нийт 67 тамирчин гараанаас
гарч, 51 нь барианд оров. Манай тамирчин 2:16:41 цаг гүйж 20 дугаар байрт орсон
бол энэ зайг Кенийн тамир­чин Абел Кируи 2:07:38 цагт туулж аваргын алтан
медалийн эзэн болсон юм.

Б.Сэр-Одын хувьд 2003 оны ДАШТ-д
2:26:39 цаг, 2009 оны Берлиний ДАШТ-д 2:17:22 цагийн амжилт үзүүлж 29 дүгээр
байрт тус тус орж байсан юм. Энэ удаад 20 дугаар байрт шалгарч өмнөх ам­жилтаа
ахиуллаа.

Дэлхийн шилдэг тамирчин, олимп,
дэлхийн аварга Усайн Болт 100 метрт бүтэлгүйтсэн ч 200 метрт аваргаллаа. Тэрээр
“Сэтгэл жаахан уужирлаа. 100 метрт алдаа гар­гачихаад ер итгээгүй. 200 метрт
санасандаа хүртэл хурдаллаа. Намайг дэмжиж байсан спорт сонирхогчдодоо
баярлалаа” хэ­мээгээд ялалтын баяраа илэрхийл­дэг өнөө супер хөдөлгөөнөө
хийжээ.

Эмэгтэйчүүдийн өндрийн ха­райлтын
медалийн төлөөх ха­райлтууд ихээхэн сонирхол татсан. Жилийн өмнөхөн нярайлж,
охин­той болсон ОХУ-ын тамирчин Анна Чичерова 2.03 метр харайж энэ төр­лийн
дэлхийн аварга хэмээх нэр хүндтэй цолыг хүртэв. Түүнтэй ширүүн өрсөлдсөн
Хорватын та­мир­чин Бланка Власиу сүүлийн харайлтдаа азгүйтсэнээс мөнгөн медаль
дээр буусан юм. Анна Чичерова “Охин минь надад аз дуудлаа. Миний бүх зүйл
сайхан байгаа нь нялх үртэй минь хол­боотой. Амаржаад сар болоод л бэлтгэлийн
заал руугаа явж  эхэл­сэн. Хэдхэн сарын
дотор хуучин формдоо орж чадсан. Дэлхийн аварга боллоо. Одоо надад “Лон­дон-2012″
гэх том даваа үлдээд байна” гэж алтан медалийн болзол хангасныхаа дараа
хэвлэлийнхэнд ярьжээ.

Эмэгтэйчүүдийн тулгууртай
харайлтад Исинбаеваг ямар нэг маргаангүйгээр түрүүлнэ гэж таа­маглаж байтал
тэмцээний талбайд бүх юм өөрөөр эргэсэн. Оросын бүсгүйчүүдийн ноёрхол тогтсон
гэж болохоор энэ төрөлд Исинбаева бүтэлгүйтсэн ч цагтаа эх орныхоо нэрийг өргөж
явсан Светлана Феобиана хамаг хүчээ шавхан байж хүрэл медаль хүртсэн нь нутагт
нэгтнүүдийнхээ сэтгэлийг жаахан ч гэсэн уужруулав. Исин­баева азгүйтсэн ч “Энэ
бүх таагүй зүйлсийг огтхон ч тоохгүй байна. Тулгуур модоо сольсноос болж
алдчихлаа. Гэхдээ үүнд би ха­рамсахгүй байна. Миний бүх ан­хаа­рал Лондонг
чиглэсэн байгаа” хэмээн өгүүлсэн юм.

Олон улсын хөнгөн атлетикийн
холбооноос тэмцээнийг зохион байгуулсан БНСУ-ыг зохион бай­гуулалттай сайн
ажиллаж, цэвэрхэн орчныг бүрдүүлсэн хэмээн магтсан ч солонгосчууд ганц ч медаль
хүртээгүйдээ урам нь хугарсан гэнэ. ДАШТ-ий үеэр журмын дагуу явагд­даг пара
уралдаанд нэг тамирчин нь хүрэл медаль хүртсэн ч түүнийг нь албан ёсны дүнд тооцдоггүй
учиртай. БНСУ-ын хөнгөн атлети­кийн холбооны ерөнхийлөгч “Бид медаль авч
чадаагүй ч, улсынхаа дээд амжилтыг шинэчлэн тогтоож, их туршлага хуримтлууллаа.
Ирэх олимпийн өмнөх маш том сорилго боллоо” гэжээ.

Энэ удаагийн ДАШТ-ийг спор­тын
мэргэжилтнүүд “Олимп, дэл­хийн дээд амжилт эвдэгдэж, шилд­гүүд бүдэрч,
азгүйтэж, зохион байгуулагч орон нь ганц ч медаль­гүй үлдсэн сонирхолтой
тэмцээн боллоо. “Дэгү-2011″-ийг хожим дурсахад энэ хэд л санагдах байх” гэж
дүгнэжээ.

Хөнгөн атлетикийн дараагийн ДАШТ
2013 онд манай хойд хөр­шийн нийслэл Москва хотноо болно.

Д.САРУУЛ