Орчин үед төрийгулс төрийн нам л барьж байна. Иргэд үзэл бодол нийлж нам байгуулж, зарим нь сонгуульд өрсөлдөж, олонхийн санал авсан ньбусдыгаа төлөөлж их хуралд суудаг.Олон төлөөлөгчтэй болсоннам ньтөр барьж байгаа.Олонхийн зарчмаар төр барьдаг аргаас өөр сонгодгийг нь хүнтөрөлхтөн одоогоор олоогүй байна. Зарим хүннам муухай, хэнд ч хэрэггүй юм,тэр ч байтугайнам дагасан гэж нэгнийгээ шүүмжилдэг. Энэ нь одоо цагт бол төр надад хамаагүй, төрөөс тусдаа хүн гэж өөрийгөө хэлж байгаатай адил худлаа сонсогддог болж.Угтаа төрөөс хамааралгүй хүн гэж үгүй. Ялангуяа манайх шиг улсад улс төр, төрийн шийдвэриргэдийнхээ амьдралд шууд нөлөөтэй байдаг. Тэгэхээр намуудын шинэчлэл, намуудынтөлөвшилд иргэдийн оролцоо бас чухал болоод байгаа юм.
МАН-ыг төр барих хугацаанд ард түмэн шүүмжлээд л байлаа. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээс авахуулаад жирийн иргэд хүртэл ам хуурайгүй шүүмжилснээр энэ нам хэрхэн шинэчлэгдэв. Фракцууд нь хичнээн зөрчилдсөн ч том эрх ашиг дээрээ нэгдэж чаддаг. МАН-ынханАрдчилсан намыг бодвол дараа үеэ дандаа бэлдэж ирсэн. Ж.Батмөнх гуай ардчилал ярьсан хэдэн залууг хүлээж аваагүй бол одоо байдал ямар ч байгаа билээ.Г.Очирбат, Б.Даш-Ёндон, Н.Багабанди, Н.Энхбаяр, С.Баяр, Сү.Батболдгээд бүгд л өөрийн гэсэн фракцтай, дэмжиж дагадаг залуустай, тэдгээршинэ үеийнхэндээ боломж олгодог, эвлэн нэгдэх зүйл дээрээтөлөвшсөн намын бууриа алдаагүй ирсэн. Тэд өөр намын тэргүүлж байгаа засгийг унагаж,унагалцаж явснаас өөрийнхөө намыг эрх барьж байхад Засгийн газрааунагадаггүй.Одоо ч тэдэнд эрх баригчдынЗасгийн газрыг унагах гэж улс төр хийх шаардлага алга.Цаадуул нь өөрсийнхөө мэхэнд өөрсдөө бүдэрч ойчоод байхад МАН-ынханд илүү цаг зав зарцуулжнервтээд байх шаардлага алга.90 гаруй настай энэ нам шинэчлэгдэж байхад 90 оны хувьсгалын штаб шигАрдчилсан намыннөгөө л хэдэн партизан нь сандал суудлын хэрүүлээсээ хэтэрсэнгүй. Ардчилсан намд бүхэл бүтэн үе солигдох цаг болчихоод байхад хорин хэдэн жилийн өмнөх танил царайнууд өөрчлөгдсөнгүй. АН-ын улс төрчдийг харахаар яг л 1990 ондхувьсгал хийх үедээ байгуулагдсан штаб ийм байсан болов уу гэмээр.Тэр хувьсгалыг буруутгах гээгүй. Ардчиллыг авчирсан гавьяатай. Хүмүүс тэр ардчилалд хайртай. Гэлээ гээд тэрнийхээ төлөө бүү яларх.Цаг хугацааөнгөрч, олон зүйл өөрчлөгдсөн. Би,чи-дээ хүрч, хүний өөрийнтэй нийлж, улс гэрээ самарчих гээд байх болж. АН шинэчлэгдэх ёстой. Өтөлгээд байсан МАН өнөөдөр өнгө орон гялалзаж байна. АН МАН-аас суралцах хэрэгтэй. МАН одоо АН-ын дотоод тэмцлийг харан алгаа үрчин инээж суугаа.
Одоо МАН-ыг хотын фракцын тэргүүн М.Энхболдудирдаж байгаа.Гэвч энэ намыг хотын фракц дангаараа удирдаад байгаа юм биш. Сү.Батболдын,С.Баярын,У.Хүрэлсүхийн Зүүний хүчний холбоо гээд олон фракц намаа удирдаж байна. Энэ нам том эрх ашиг дээрээ нэгдэж чаддаг, дараа үеэ бэлдэж чаддагаараа АН-ыг бодвол туршлагатай. Тэгвэл АН тийм биш. АН өдий хорь гаруй жилийн хугацаанд шинэчлэглэх нь байтугай төлөвшиж ч амжаагүй байна. Үүнийг төр барих болгонд нь харлаа. АН-ын шинээр байгуулагдсан нэг фракц л гэхэд Засгийн газраа унагачихаж байна. Сөрөг хүчин бол МАН засаг унагах гэж зовох шаардлага ч алга. АН бол Их тэнгэрийн гурван айл нь хоорондоо яриад л даргаа өөрчлөх тухай яриад шийдчихдэг нам. Эсвэл хоёр айл нь нэг айлаа нүүлгэчихэж дөнгөнө.Хаа очиж 1990 онд ардчилагчид гэх өнөөгийн АН-ын нөхдүүд нэг зүг рүү харж, нэг зорилготой байсан бол одоо эрх мэдлийн амт мэдрээд бүр ч их эвдэрч.Эрх ашиг, хуйвалдаанытөлөө үнэт зүйлээ ч үгүй хийхэд бэлэн болж. Асуудалд ул суурьтай хандахгүй, тухайн үеийн сэтгэлийн хөөрлөөрөө л шийдвэр гаргаж байна. АН-ын нэг нөхөр шөнө бодож хоносноо л өглөө фракцын хэдэн нөхдөдөө хэлээдсанаагаа гүйцэлдүүлчихнэ. Ингэж нэг шөнө бодсон бодлоо нүд ирмэх зуур шийдэж төр бусниулаад байдгийг болимоор юм. Монголын ардчиллыг хөгжүүлье, аваръягэвэл энэ намыг хүчтэй байлгах хэрэгтэй. Энэ нам Монголын ардчиллын автор. Ардчилал гэдэг бол Монголын тусгаар тогтнолын нэг хэсэг.АН-ын төр барих нам болгож төлөвшүүлэх хэрэгтэйболжээ. Хэдэн жилийн өмнө “Араасаа дагуулах хойч үегүй ардчиллын өвөгцүүл өөрсдөөрөө дуусах уу” гэж бичиж байлаа.Тэр үеэс хойш АН дахин шинэчлэгдсэнгүй. Залуу үеэ нүд үзүүрлэж, буурал болсон өвөгцүүл нь булайгаа дэлгэн хэмлэлдсээр л байна. Үүнийгээ тэд ардчилалтай байгаа нь энэ гэж тайлбарладаг. Өөрсдийн байгуулсан засгаа түлхэж унагаад эв түнжингүй байхыг ардчилал гэхгүй байх. Эв нэгдэл, шинэчлэл энэ намын хамгийн эхний бодох ёстой зүйл болж байна. Үүний төлөө иргэд бид ч дуугарах ёстой. Учир нь тэднийг бид л сонгосон шүү дээ.