БНХАУ-ЫН ЯДУУРАЛТАЙ ТЭМЦСЭН АРГА БАРИЛУУД

БНХАУ үгээгүй ядуурлыг хэрхэн арилгаж чадсан бэ гэх асуултад хариулж, тус улс ядууралтай хэрхэн амжилттай тэмцсэнийг танилцуулахын тулд “Синьхуа” мэдээлийн агентлагийн судалгааны хүрээлэн судалгаа явуулж, “Хятадын ядуурлын эсрэг тэмцлийн талаарх судалгаа” хэмээх шинэ үзэл баримтлал бүхий судалгааны бүтээлийг энэ оны хоёрдугаар сарын 28-нд гаргасан юм. Хятад улсын ядууралтай тэмцсэн гол арга барилуудыг уг судалгааны бүтээлээс онцоллоо.

Ядууралд нэрвэгдсэн хүн амыг хэрхэн үнэн зөв тодорхойлох, тэдний ядуурлын шалтгааныг нарийвчлан тогтоох, өөр өөр хүмүүс болон өрхүүдэд тохирсон арга хэмжээг авах нь дэлхий дахин урт удаан хугацааны турш шийдвэрлэж чадахгүй явсаар ирсэн практик асуудал юм.

Үүний нэгэн адил Хятад улсын хувьд ч ядуу тарчиг иргэд болон өрхүүдийн талаар тойм тооноос цаашгүй, тэдний талаар илүү нарийвчилсан мэдээлэлгүй, тусламж хэрэгцээтэй хүмүүст хэрхэн, яаж тусламж үзүүлвэл үр дүнд хүрэх вэ гэж “толгой гашилгаж” явсан үе бий.

Харин 2014 оноос Хятад улс ядуурлыг бууруулах үндэсний мэдээллийн тогтолцоог бий болгосон. Ингэснээр ядууралд нэр-

вэгдсэн хүн амыг бүртгэж, нэгдсэн стандарт, журмын дагуу өрхүүдээс мэдээлэл цуг-

луулдаг болсон байна. Дараа нь тухайн мэдээллүүдээ олон нийтийн хяналтад оруулж, шат шатны албаны хүмүүс хянан шалгаж, баталгаажуулдаг аж.

Өргөдөл гомдол болоод шат шатны байгууллагуудад ирсэн мэдээллүүдийг харьцуулан шалгаж, баталгаажуулснаар “хуурамч ядуу өрхүүд”-ийг олж илрүүлж, бүртгэл мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангаж чаджээ.

Ингэж ядууралд нэрвэгдсэн хүн амын нэгдсэн мэдээллийн сантай болсноор нэн түрүүнд хэнд ядуурлаас гарахад нь ямар арга замаар туслах шаардлагатай вэ гэдгийг тодорхойлж, ядууралтай тэмцэх ажлуудын ахиц дэвшлийг харах бүрэн боломжтой болсон байна. Эдгээр бүх хүчин чармайлтын ачаар тус улс ядууралтай жинхэнэ утгаар тэмцэж чаджээ.

БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин 2013 оны 11 дүгээр сарын 3-нд Хятадын төвийн нутгийн Шибадун тосгонд очиж, тус тосгоны оршин суугчидтай уулзсан юм. Ингээд тэрбээр “баримт мэдээллүүдээс үнэнийг олж тогтоох, орон нутгийн онцлог, нөхцөлд тохирсон арга хэмжээнүүдийг авах, зорилтот бүлгийн түвшинд ядуурлыг бууруулах” зэрэг чухал зааварчилгаануудыг холбогдох албаны хүмүүст өгсөн юм.

Шибадун тосгонд ядууралтай тэмцэхдээ өрхийн тэргүүний өргөдөл, олон нийтийн үнэлгээ, гурван түвшний хамтарсан шалгалт (тосгоны намын хороо, хот суурин газрын намын хороо, ядуурлыг бууруулах баг), нийтэд зарлах, хот суурин газрын аудит, хошууны зөвшөөрөл болон өрхийн бүртгэл гэсэн долоон алхамт аргыг хэрэгжүүлэх замаар ядуу өрхүүдийг үнэн зөвөөр олж тогтоож, яг зорилтот айл өрхүүдэд шаардлагатай тусламж дэмжлэгийг үзүүлэх болжээ.

Орон нутгийн онцлог, нөхцөлдөө тохируулан тус тосгоны оршин суугчид киви жимсний аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх зэргээр тариалангийн аж ахуй эрхэлж эхэлснээс гадна үндэсний хоолоор үйлчлэх, гэр түрээслэх зэргээр жуулчдад үйлчилгээ үзүүлэх, мяо хатгамал хийх, булгийн ус савлах гэх мэтээр үндэстний цөөнхийн онцлогийг харуулсан үйлдвэрлэл үйлчилгээг эрхэлдэг болжээ. Тус тосгоны ядуу өрхийн нэг хүнд ногдох орлого 2014 онд 1825 юань буюу 280 ам.доллар байсан бол 2019 онд 12483 юань буюу 1930 ам.доллар болж өсжээ.

Ингэж Шибадун тосгон нь хэдэн зуун дамнасан ядуурлаас амжилттай ангижирч, “дахин төрсөн” мэт шинэ өнгө төрхтэй болсон юм.

Сычуань мужийн Цинчуань хошуу нь Хятад улсын баруун өмнөд нутагт Сычуань болон Ганьсу мужийн заагт оршдог юм. Тус хошуу нь 2008 оны хүчтэй газар хөдлөлтөд ихээхэн нэрвэгдсэн бөгөөд Хятадын хамгийн ядуу буурай хошуудын нэг байлаа.

Хятадын зүүн нутгийн Жөзян мужийн Хужоу хотын Усин дүүргийн дэмжлэгтэйгээр Жөзян мужаас 5.4 сая цайны модны суулгацыг тус хошуунд суулгаж тарьсан бөгөөд 1,011 сая гаруй хавтгай дөрвөлжин метр талбайд цагаан цайны бааз байгуулж, далайн дагуух бүсийн аж үйлдвэрийн гинжин хэлхээг тусламжаар барьж байгуулсан аж үйлдвэрийн паркт нь нэвтрүүлсэн аж.

Ядуурлын эсрэг тэмцэлд бүх нийтийг өргөнөөр дайчлах замаар БНХАУ нь хүн хүчний дэмжлэг, санхүүгийн тусламж, үйлдвэрлэлийн хамтын ажиллагаа, хөдөлмөрийн зохицуулалт зэргийг хамарсан “зүүн-барууныг холбосон механизм”-ыг бий болгосон байна. Жишээлбэл, Жөзян муж хамтын ажиллагаа тогтоосон газартайгаа давуу тал болон нөөц бололцоогоо харилцан хуваалцаж, бие биеэ нөхөж, аж үйлдвэрийн хамтын ажиллагааны парк, анклавын аж үйлдвэрийн паркууд, онцлог шинж чанар бүхий төрөлжсөн захууд болон ядуурлыг бууруулахад чиглэсэн цехүүд зэргийг байгуулах замаар олон хэмжээст аж үйлдвэрийн тусламжийн тогтолцоог бий болгожээ.

Ингэж ядуурлыг бууруулахад чиглэсэн хэд хэдэн салбарыг эрчимтэй хөгжүүлсний ачаар Цинчуань хошуу 2019 онд ядуурлаас ангижирчээ.

“Сүүлийн гурван жилийн хугацаанд манай Усин дүүрэг нь жилд 100 мянган хөргөгч, хөлдөөгч үйлдвэрлэх хүчин чадал бүхий аж үйлдвэрийн кластер байгуулж, янз бүрийн төслүүд хэрэгжүүлэхэд нь туслах зорилгоор Цинчуань хошуунд хэдэн зуун сая юанийн хөрөнгө оруулалт хийсэн” гэж Жөзян мужийн Хужоу хотын Усин дүүргийн намын хорооны нарийн бичгийн дарга У Бинфан хэлээд “Эхлээд хөлжсөн нь бусдадаа хөл дээрээ босоход нь туслах хэрэгтэй. Энэ бол хүлээх ёстой, зүй ёсны үүрэг хариуцлагуудын нэг юм” гэлээ.

Ингэж БНХАУ нь Усин дүүрэг шиг эдийн засгийн хувьд цэцэглэн хөгжиж буй зүүн бүс нутгийн хошууд болон ядууралд нэрвэгдсэн баруун бүс нутгийн мужуудын хооронд хамтын ажиллагаа тогтоож, ядууралтай тэмцсэн юм.

Үүнийг дагаад баруун бүс нутагт хөрөнгө оруулалт хийж, бизнес эхлүүлэх олон тооны аж ахуйн нэгжүүд бий болж, баруун бүс нутгаас хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнүүдийг бүтэн жилийн турш зүүн бүсийн нутаг руу зөөж, борлуулдаг болсон байна. Мөн ядууралтай тэмцэх ажлын хүрээнд иргэдийн боловсролыг дээшлүүлэх, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг хүртээмжтэй болгох чиглэлээр ихээхэн ажил өрнүүлсээр байна. Бүх нийтийн хөгжил цэцэглэлтэд хүрэхийн тулд бүс нутгийн хөгжлийн уялдаа холбоог тус улс ийнхүү хангаж өгч байна.

2014 оны эцсээр БНХАУ-ын Төрийн Зөвлөлийн харьяа Ядуурлыг бууруулж, хөгжлийг дэмжих газар, Сангийн яам, Хятадын ардын банк болон Хятадын банкны зохицуулах хороо хамтран ядуурлыг бууруулах шинэ механизм бий болгож, бүртгэлтэй ядуу өрхүүдэд бизнес эрхлэх, орлогоо нэмэгдүүлэхэд нь туслах зорилгоор бичил зээл олгох ажлыг хэрэгжүүлэх шийдвэр гаргасан.

Ингээд тус улс ядуу өрхүүдэд барьцаа, баталгаагүйгээр жишиг хүүтэй, гурван жилийн хугацаатай, 50 мянган юаниас хэтрэхгүй “хөнгөлөлттэй” зээл олгодог болжээ.

Үүний зэрэгцээ тус улс хөдөө орон нутагт зээлийн тогтолцоог сайжруулж, хөнгөлөлттэй зээл олгохдоо сайтар хянаж шалгадаг болсон байна. Түүнчлэн зээлийн хөрөнгө оруулалт болон аж үйлдвэрийн хөгжлийг уялдуулж, эрсдлийн менежментийн арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж, санхүүгийн эх үүсвэрийг аж үйлдвэрийн давуу тал болгон хувиргаснаар ядуурлаас ангижрах кампанит ажлыг бодит үр дүнд хүргэжээ.

Зээлийн эх үүсвэрийг “зөв зохистой хуваарилж, цаг тухайд нь нөхөж сэлбэх” арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлсэн бөгөөд “дуслын усалгааны систем”-ээр усыг маш зохистой хэрэглэдгийн нэгэн адил зээлийг зээл авах нэн шаардлагатай айл өрхүүдэд хуваарилдаг болсон байна.

Хубэй мужийн Гурван хавцлын далангийн ойролцоо оршдог Зигуй хошуунд сүүлийн жилүүдэд фотовольтын буюу нарны эрчим хүчний 50 цахилгаан станц байгуулсан бөгөөд тэдгээрийн нийт суурилагдсан хүчин чадал нь 10.86 мегаватт аж.

2020 оны есдүгээр сарын эцсийн байдлаар эдгээр нарны цахилгаан станц нь нийтдээ 42,5 сая кВт.ц цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэж, 45,85 сая юань буюу 7 сая ам.долларын орлого олж, хошууныхаа ядууралд нэрвэгдсэн 51 тосгон, 9200 гаруй ядуу айл өрх, 25 мянга гаруй хүнийг тэжээн тэтгэж байна.

Нарны эрчим хүчийг ашиглан цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэж, олсон орлогоо ядуурлын эсрэг тэмцэхэд зориулдаг энэ төрлийн цахилгаан эрчим хүчний төслүүдийг “ядууралтай тэмцэх фотовольтын цахилгаан станцууд” гэж нэрлэдэг. Орон нутгийн нөхцөлд тохируулан дасан зохицох зарчимд тулгуурласан фотовольтын цахилгаан станцуудыг өрхийн хэрэглээний, тосгоны өмчийн гэх мэтээр дөрөв ангилдаг бөгөөд эдгээрийн зах зээл рүү чиглэсэн үйл ажиллагааг нь мэргэшсэн гуравдагч этгээдэд хариуцуулдаг ажээ.

Эдгээр цахилгаан станцын ашиг орлогыг ядуу тосгодод аж үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, тосгод дахь нийтийн байгууламжуудыг арчилж засахад болон ажил хийх хүсэл эрмэлзэлтэй ядуу иргэдийг ажлын байраар хангахад зарцуулдаг байна.

Хятадын баруун хойд нутгийн Ганьсу мужийн Луннань хот нь Цинба уулын ядуу буурай бүстэй зэргэлдээ оршдог байв.

Сүүлийн жилүүдэд орон нутгийн засаг захиргаа нь цахим худалдааг хөгжүүлж, цахим маркетингийн системийг бий болгосноор хушга, чидун жимс, хятад амтлагч, эмийн ургамал болон зөгийн бал зэрэг нутгийн онцлог бүхий бүтээгдэхүүнүүдийн багцыг зах зээлд гаргасан бөгөөд энэ багц нь ихэд эрэлттэй байх болжээ.

Луннань шиг ядууралд нэрвэгдсэн олон газар нутагт өвөрмөц онцлог шинж чанар бүхий хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнүүд элбэг байдаг боловч тээвэрлэлт, мэдээлэл хомс, хязгаарлагдмал зах зээл зэрэг хүчин зүйлсийн улмаас ийм гайхамшигтай нөөцөө нутгийн иргэд орлогын эх үүсвэр болгон ашиглаж төдийлэн чаддаггүй байна. Хятад улс ядууралд нэрвэгдсэн газруудын дэд бүтцийг сайжруулах хүчин чармайлтынхаа хүрээнд тэдгээрийн харилцаа холбооны сүлжээг сайжруулахад ихээхэн анхаарчээ.

Одоогоор Хятадын ядуу буурай гэгдэж байсан тосгодын 98 хувь нь оптик шилэн кабельд холбогдож, ядууралд нэрвэгдээд байсан 832 хошуу бүгдээрээ цахим худалдаа эрхлэх боломжтой болжээ.

Ядуу өрхүүдийн ашиг сонирхлыг цахим худалдаатай холбох механизмыг тус улсын засгийн газар анх санаачлан, удирдан чиглүүлж өгсөн байна. Интернетийн тусламжтайгаар ядуурлыг бууруулах цахим худалдаа нь хүний урсгал, ложистик, мэдээллийн урсгалын сувгуудыг нээж, ядуу өрхүүдийн бүтээгдэхүүнүүд зах зээлд хүрэх орон зай, цаг хугацааг товчилж өгсөн бөгөөд ингэснээр олон айл өрх ядуурлаас ангижирч, орлогоо нэмэгдүүлсэн байна.

Хятадын баруун өмнөд нутагт, нийслэл Бээжин хотоос 3000 гаруй км алслагдсан нэгэн тосгонд тус улсын үндэстний цөөнх болох 4000 гаруй дулун иргэн аж төрдөг.

Олон зууны турш дулунчууд уламжлалт хөдөө аж ахуй эрхэлж, ан агнуур хийж, загасчлах замаар арайхийн амь зуусаар иржээ.

Дулунчуудын өлгий нутаг Дулунзян тосгоны дэд бүтцийг сайжруулахын тулд сүүлийн жилүүдэд Хятад улсын төр засаг болоод аж ахуйн нэгжүүд санхүүгийн дэмжлэг туслалцаа ихээхэн үзүүлсэн байна. Хөндийгөөр нэг тархсан, хуучны сүрлэн байшингуудыг өнгөрсөн хэдэн жилийн хугацаанд халуун хүйтэн усны цорготой, гэрэл цахилгаантай, ариун цэврийн шаардлага бүрэн хангасан орчин цагийн орон сууцнууд болгон хувиргажээ.

Урьд нь нутгийн оршин суугчид кабель утас ашиглан гулсаж гол гаталдаг байлаа. Мөн уулархаг нутгийн зам цасанд боогдохоор тэд хэдэн сарын турш гадаад ертөнцөөс тусгаарлагдахад хүрдэг байв.

Гэхдээ үндэсний хэмжээний сүлжээнд холбогдсон зам болон хонгилуудыг барьж байгуулснаар энэ бүх асуудал түүх болон үлдсэн байна.

Мөн Дулунзян тосгонд хөдөө аж ахуйн туршилтын баазууд байгуулж, үйлдвэрлэлийн инновацийн технологийг хэрэгжүүлж, мэргэжлийн сургалтууд явуулснаар орон нутгийн байгаль орчинд тохирсон төдийгүй ихээхэн үр ашиг хүртэх боломжтой тариалангийн салбарыг хөгжүүлж чаджээ. Өдгөө тус суурин нь “жунлоу” хэмээх хятад эмийн ургамал тариалах, үхэр болон тахиа үржүүлэх зэргээр аж ахуйгаа улам бүр өргөжүүлсээр байна.

Түүнчлэн зэрлэг зөгийн бал болон үрчгэр мөөг зэрэг уулсаас гаралтай тусгай бүтээгдэхүүнүүдийг улс орон даяар цахимаар худалдаалж байна.

Дулунзян тосгоны нэг хүнд ногдох цэвэр орлого 2009 онд 908 юань буюу 140 ам.доллар байсан бол 2019 он гэхэд 7637 юань буюу 1180 ам.доллар болж өссөн бөгөөд ядуурлын түвшин нь 95.26 хувиас 0.34 хувь болж буурчээ.

Хөндийн гүнд орших энэ суурин ийнхүү “түүхэн үсрэлт” хийж, Хятад улс ядууралтай тэмцэх, бүх талаараа цэцэглэн хөгжсөн, чинээлэг дундаж давхарга бүхий нийгмийг цогцлоохдоо 56 үндэстнийхээ нэгийг ч орхихгүй гэсэн амлалтын бэлгэ тэмдэг болоод байна.

Шилжүүлэн суурьшуулах замаар ядуурлыг бууруулах нь Хятад улсын хэмжээнд хэрэгжүүлж буй ядуурлын эсрэг кампанит ажлын хүрээнд хийж байгаа гол ажлуудын нэг бөгөөд энэ нь байгалийн хатуу ширүүн нөхцөлд амьдарч буй ядуу зүдүү иргэдийн хувьд аж амьдралаа дээшлүүлэх эцсийн шийдэл юм.

Хятадын баруун өмнөд хэсэгт орших Гуйжоу мужийн Аньлун хошуу нь “үйлдвэрлэл, ажлын байрны төлөөх нүүлгэн шилжүүлэлт”-ийн зарчмыг баримталж байна. Шилжин суурьших дөрвөн бүсийг хошууны төвийн хуучин хэсгийн зэргэлдээ орших ложистикийн паркууд, аж үйлдвэрийн паркууд, аялал жуулчлалын бүсүүд, хүнсний мөөг тариалах баазуудын ойролцоо байгуулснаар нүүж ирсэн хүмүүс ажилд ороход хялбар болжээ.

Энэ аргын ачаар тус хошуу нь хүнсний мөөг тариалалт бүхий аж үйлдвэрийн системийг “тулгуур аж үйлдвэр” болгон хөгжүүлсний зэрэгцээ гахайн аж ахуй болон эмийн ургамал, цэцэг тариалалтын аж ахуйг давхар эрхэлдэг болсон байна.

Тус хошууны оршин суугчид өөрсдийн аж амьдарлаа гурван “нэг”-ээр тодорхойлж байна. Тодруулбал, хошууны нэг өрхөд 1 мү (667 хав.дөр.метр) тариалангийн талбай, жилд нэг зуун мянган юанийн (15500 ам.доллар) орлого ногдож, нэг ажлын байраар ядуурлаас ангижирцгааж байна.