Өнөөдөр буюу наймдугаар сарын 23-ний өдөр Монголын тэргүүлэх эдийн засагч, багш, судлаач эрдэмтэд цугларан Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэнгийн Монголын эдийн засгийн уналтын талаарх мэдэгдлийг тойрсон асуудлын хүрээнд хэлэлцүүлэг хийлээ.
“Монголын эдийн засгийн өнөөгийн байдал, хүндрэл, гарц, шийдэл” сэдэвт хэлэлцүүлэгт МУИС-ийн багш, доктор Ч.Хашчулуун, МУИС-ийн Эдийн засгийн тэнхимийн профессор Б.Эрдэнэбат, МУИС-ийн багш доктор, профессор Ч.Энхбаяр, Монголын банкны холбооны гүйцэтгэх захирал Ж.Үнэнбат, СЭЗДС-н Санхүү удирдлагын тэнхимийн эрхлэгч Б.Мөнхзаяа, доктор Ж.Дэлгэрсайхан, Б.Алтанцэцэг нарын тэргүүтэй хүмүүс оролцож санал бодлоо солилцлоо. Эдийн засгийн ухааны доктор Б.Алтанцэцэг “Төлбөрийн тэнцэл, ханшид учирч буй дарамт” сэдвээр илтгэл тавьсны дараа хэлэлцүүлэг эхэллээ.
Доктор Б.Алтанцэцэг: Төгрөгийн ханш бидэнд ил харагдаж байгаа учир оролдохоо байчихъя. Системтэй том хэмжээний шок орж ирвэл эдийн засгийн хувьд эсрэг зогсох арга бол бидэнд байхгүй боллоо шүү дээ. Мэргэжлийн хүмүүсийн дуу хоолой их хэрэгтэй байна. Гэхдээ хэлэлцүүлэг хийгддэг ч ямар ч үр дүн гардаггүй, эргээд тайлагнадаг систем байвал зүгээр байна.
Г.Бумчимэг:
Монгол банкинд 10 гаруй жил ажиллаа. Ипотекийн зээлээ нэмэгдүүлээд байгаа нь сонин байна. Монгол банк урсгал тэнцлийг ашигтай болгохоор явж байгаа. Гэтэл урсгал тэнцэл, цэвэр нөөцөө хасах болчихоод байна. Тиймээс Монголбанк байр суурин дээрээ байна уу гэдэг нь эргэлзээтэй байна.
Ч.Энхбаяр:
Сүүлийн хоёр гурван жилийн судалгааг хараад ярилцсан бол илүү ашигтай байх байсан болов уу. Монголбанк бодлогын хүүгээ яагаад өсгөв, мэдээж үндэслэлүүд байгаа байх. Гэхдээ яаж санхүүжилтээ авах вэ гээд өөрсдийн зүгээс хэлэлцүүлэг хийгээд явсан бол илүү үр дүнтэй байх байсан болов уу. Хөрөнг оруулалт буурчихлаа. Нийт эрэлт буурчихлаа. Дээрээс хоёр талаас хумих бодлого явуулаад тал талаас нь балбаад байвал ямар эрсдэл учрах вэ, энэ тал дээр судлаачидтай ярилцсан бол дээр байсан юм. Сангийн яамнаас ирэх онд дахин ийм хэлэлцүүлэг хийнэ. Ханш тогтворгүй байвал намаас л боллоо гэж үздэгээ болих хэрэгтэй.
Ж.Дэлгэрсайхан:
2011 оноос хойш орох урсгал татарсан, гарах урсгал ч татарсан. Чингис, Самурай бонд гэх мэтээр гаргасан. Гадаад худалдаа бага байх нь илүү ашигтай нөхцөл үүсгээд байх шиг харагдаж байна.
Ч.Хашчулуун: Олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажиллах хэрэгцээ, шаардлага” сэдвээр илтгэл тавилаа.
“IMF-Стэндбай” хөтөлбөрт Монгол Улс зайлшгүй хамрагдах ёстой гэсэн байр суурьтай байна. Энэ хөтөлбөр ядуу буурай орнуудад зориулсан зээлээ50 хувиар нэмсэн. 12 сараас хойш өнөөгийн нөхцөл байдал тодорхой байсан. Зарласан нь л саяхан болохоос биш. Машинаар яривал хэчнээн тооромсолсон ч хад мөргөх нь тодорхой эдийн засгийн нөхцөл байдалд бид байна.
Б.Эрдэнэбат:
“IMF Стэндбай” хөтөлбөрт хамрагдвал тухайн улс дотооддоо хуулиа баримтлах дэг журам алдагддаг. Жишээ нь “IMF”-с хүн ирэхгүй бол УИХ-ын чуулган ч хойшилж байсан туршлага манайд байгаа. Хэтэрхий нэг газраас хамааралтай болчих гээд байдаг. Монгол Улс энэ хөтөлбөрт хамрагдсаар хэтэрхий хар тамхи шиг донтчихвий. Дотооддоо хариуцлагаа тооцоод явдаг механизм байхгүй болж монголын эдийн засагчид ямар ч хэрэггүй болчих тал бий шүү.
О.ӨНӨР