Month: May 2024

Categories
гадаад мэдээ

Газын зурвасын нөхцөл байдал DNN.mn

ХАМАС-ын төлөөлөгчид Каир хотод хүрэлцэн ирж, Газад гал зогсоох, Израилийн барьцаалагдсан хүмүүсийг суллах тухай хэлэлцээг дахин эхлүүлэв. Уг хэлэлцээ хэдэн сарын завсарлагатай үргэлжилж байгаа ч энэ удаа талууд гал зогсооход үнэхээр ойрхон болжээ. Тухайлбал, “Reu­ters” Египетийн хэлэлцээнд оролцож буй эх сурвалж “Энэ удаа үр дүн өөр байх болно. Бид олон зүйл дээр тохиролцоонд хүрсэн. ХАМАС-ын төлөөлөгчид Египет, Катарын зуучилсан уг хэлэлцээрийн үр дүнд “эерэг” сэтгэлтэй байна. Бид Палестинчуудын шаардлагад нийцсэн тохиролцоонд хүрсэн” гэж мэдэгдсэн болохыг мэдээлжээ. Уг хэлэлцээний талаар Палестины албаны хүн “Reuters” агентлагт өгсөн тайлбартаа өөдрөг үзэлтэй байгаагаа илэрхийлж, нэрээ нууцлахыг хүссэн уг албан тушаалтан “Энэ удаад бүх зүйл илүү дээр байна.Гэхдээ тохиролцоонд хүрэх эсэх нь Израилийн амлалтаа хэрэгжүүлэх хангалттай санал тавих эсэхээс хамаарна” гэж хэлжээ.

Израиль ХАМАС-тай эвлэрэх шинэ нөхцөл санал болгосон нь тодорхой болоод байгаа бөгөөд үүнийг АНУ “маш өгөөмөр” санал гэж нэрлэсэн байна. Одоо Палестины бүлэг тэдэнд хариугаа өгөх л үлдээд байгаа ажээ.Каир хотод хүрэлцэн ирсэн АНУ-ын Тагнуулын төв газрын дарга Уильям Бернс зэрэг зуучлагчид Израилийн тал ХАМАС бүлэглэлийн гарт байгаа нийт 133 (дор хаяж 30 нь нас барсан гэж таамаглаж байгаа) барьцаалагдсан иргэдийг сулласан тохиолдолд Газын зурвас дахь байлдааны ажиллагааг түр зогсоох тохиролцоонд хүрэхийг хичээж байна гээд гал зогсоох хэлэлцээр байнгынх уу, түр зуурынх уу гэдэг нь гол асуулт хэвээр байна гэжээ.Одоо 40 хоногийн гал зогсоох завсарлага авахаар тохиролцож байгаа бөгөөд энэ хугацаанд Израилийн барьцааны хүмүүс болон шоронд хоригдож буй палестин хоригдлуудыг суллах юм байна. ХАМАС-ын тал энэ хэлэлцээрт дайныг бүрэн зогсоох Израилийн амлалтыг багтаасан байх ёстой гэж үзэж байгаа ч Израилийн албаныхан Газын зурвас дахь террорист бүлэглэлийн эсрэг тэмцсээр байх болно гэж мэдэгджээ. Израилийн нэрээ нууцалсан нэгэн албан тушаалтан өнгөрсөн бямба гаригт “Haaretz” сонинд өөрийн засгийн газрын байр суурь өөрчлөгдөөгүй гэдгийг тодорхой илэрхийлсэн бөгөөд “Ямар ч тохиолдолд Израиль манай барьцаалагдсан хүмүүсийг суллах явдал дээр дөрөөлөн дайныг зогсоох гэж оролдохыг бид зөвшөөрөхгүй” гэж мэдэгджээ. Харин Израилийн хамгийн том дипломат албаны хүн болон цэргийн гол холбоотон АНУ энгийн иргэдийг илүү ихээр хохироож болзошгүй Израилийн шинэ давшилтыг дэмжихгүй байгаа юм. Энэ талаар Израилийн шинэ төлөвлөгөө нь өмнөх төлөвлөгөөнөөсөө эрс ялгаатай гэж хэлэлцээрт ойр байгаа “ВВС”-ийн эх сурвалж мэдэгджээ. Харин ХАМАС-ын зүгээс барьцаалагдсан хүмүүсийг суллаж, хойд Газын оршин суугчдыг гэртээ буцаж ирэх боломжийг олгохын тулд 40 хоногийн хугацаатай гал зогсоох нөхцөл энэ хэлэлцээрт багтсан гэж мэдээлсэн байна. Энэ тухай “Axios” агентлаг “Израилийн албаны хүмүүс Газын зурвасын зүүн болон баруун хэсгийг тусгаарлаж, иргэдийн хөдөлгөөнд саад учруулж буй коридороос цэргээ гаргахыг зөвшөөрөхөд бэлэн байна” гэж мэдээлжээ. Ийнхүү Израиль Газад энх тайван сэргээх гэрээ хийхэд бэлэн байгаа бөгөөд энэ нь ХАМАС-ын гэрээ байгуулах шаардлагыг хангаж байгаа юм байна. Ялангуяа “Axios” “Израилийн эрх баригчид хэлэлцээрийн хоёр дахь үе шат байж болох байнгын эвлэрлийн асуудлыг хэлэлцэхийг зөвшөөрсөн байна” гэж онцлон мэдээлжээ. Мөн нэрээ нууцалсан Израилийн албаны хүмүүс болон дипломат төлөөлөгчид “New York Times” болон “Financial Times” сонинд “Эхний шатанд 40 бус харин 33 манай барьцаалагчийг суллана гэсэн ХАМАС-ын саналыг бид хүлээн авсан” гэж мэдээлсэн. Гэтэл Каир хотноо эхэлсэн Израил болон ХАМАС бүлэглэлийн төлөөлөгчдийн хооронд хийсэн шууд бус хэлэлцээ зогсоод байна. Энэ тухай Америкийн телевизийн “CBS News” суваг исламист ХАМАС бүлэглэлийн эх сурвалжаас эш татан мэдээлэв. Уг телевизийн мэдээлснээр, Израиль 40 израиль иргэнийг суллахын тулд Газын зурваст зургаан долоо хоногийн хугацаатай гал зогсоох саналд ХАМАС саналаа ирүүлэхээс нааш хэлэлцээрийг үргэлжлүүлэх боломжгүй гэж Израилийн тал мэдэгджээ. Мөн Египетийн телевизийн “AlQahera News” компани ХАМАС бүлэглэл Израилийн Батлан хамгаалах хүчний (IDF) Газын зурвас дахь цэргийн ажиллагааг бүрэн зогсоож, Израилийн цэргийг бүс нутгаасаа гаргах тухай тохиролцоонд хүрэхийг шаардсан байна гэж мэдээлэв. Харин Америкийн “The Wall Street Journal” сонин“ Хэрвээ лалын ХАМАС бүлэглэлтэй долоо хоногийн дотор гал зогсоох тохиролцоонд хүрэхгүй бол Израилийн цэрэг Рафахад цэргийн ажиллагаагаа эхлүүлнэ гэж Израиль ХАМАС бүлэглэлд ультиматум тавьсан” гэж мэдээлсэн байна. Газын зурвасын өмнөд хэсэгт орших Рафах хот нь ХАМАС бүлэглэлийн сүүлчийн түшиц газар болоод байгаа юм. Гэвч Израиль олон улсын шахалтаас үүдэн хоёрдугаар сараас Рафахад цэргээ оруулахаа хойшлуулсаар байгаа билээ. Израилийн цэргийн хүчний ажиллагааны улмаас Газын зурвасын хойд хэсгээс аргагүйн эрхэнд нүүж ирсэн 1.3 сая орчим палестинчууд тус хотод хоргодож байгаа юм. Иймээс олон улсын хамтын нийгэмлэг болон Израилийн хэд хэдэн гол холбоотон Рафах руу цэргээ илгээх Израилийн санааг шүүмжилж байгаа бөгөөд энэ нь Палестины энгийн иргэдийн байдлыг улам дордуулна гэж үзэж байгаа юм. Харин хэлэлцээрт ахиц гарахгүй байгаа энэ үед Израилийн ерөнхий сайд Бенжамин Нетаньяху гал зогсоох тохиролцоонд хүрэх эсэхээс үл хамааран Израиль Рафахад цэргийн ажиллагаа явуулж, ХАМАС-тай хийх дайныг үргэлжлүүлэх ёстой гэж шаардаж байгаа бөгөөд гол нь террорист бүлэглэлийг бүрэн устгаж “зорилгодоо хүрэх” явдал гэж мэдэгдэж байгаа билээ.

ХАМАС 10 дугаар сарын 7-нд Израилийн өмнөд хэсэгт халдан, Израилийн тоо баримтаар 1200 хүний аминд хүрч, 253 хүнийг нь барьцаалан авч явсны дараа Израиль Газын зурваст довтолж эхэлсэн. Түүнээс хойш Газын зурвас дахь ХАМАС бүлэглэлийн хяналтад байдаг Эрүүл мэндийн яамны мэдээлснээр, 34 мянга гаруй палестин хүн амиа алдаж, тус зурвас газрын ихэнх хүн ам орон гэрээ орхин дүрвэхээс өөр аргагүйд хүрээд байгаа билээ. ХАМАС бүлэглэл “Израилийг газрын хөрснөөс арчина” гэсэн уриатай сонгуульд орж, засгийн эрхэнд гарсан бөгөөд үүнийгээ биелүүлэх гэж оролдсон. Харин Израилийн төр, засаг хариу арга хэмжээ авч байна. Хэний зөв болохыг өнөөдрийн бид бус хожмын түүхчид тогтоох болно.

Бэлтгэсэн Г.ЗОЛБОО

Categories
мэдээ нийгэм

Албан тушаалаа урвуулан ашигласан улсын бүртгэгч нарын хэргийг шүүхэд шилжүүлэв DNN.mn

Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтэс 2024 оны 4 дүгээр сарын 29-өөс 05 дугаар сарын 05-ны өдрүүдэд гэмт хэргийн шинжтэй 193 гомдол, мэдээллийг шалгав. Үүнээс 16 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж, 32 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн бөгөөд одоогоор 145 гомдол, мэдээллийг хянан шалгаж байна.

Түүнчлэн эрүүгийн 881 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулснаас өнгөрсөн долоо хоногт 10 хэргийг шүүхэд шилжүүлэх, 9 хэргийг хаах, 2 хэргийг нэгтгэх, 2 хэргийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналтай прокурорт хүргүүлэв.  Мөрдөн шалгах ажиллагаанд одоогоор 858 хэрэг шалгагдаж байна.

Өнгөрсөн долоо хоногт гэмт хэрэг гарахад нөлөөлсөн шалтгаан нөхцөлийг арилгуулахаар мөрдөгчийн мэдэгдэл 4, хууль хэрэгжүүлж ажиллах тухай албан бичиг 1 холбогдох байгууллагад хүргүүлсэн байна.

  • Архангай аймгийн Онцгой байдлын газрын удирдах албан тушаалтан “Ц” нь бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж байгууллагадаа хохирол учруулсан гэх,
  • Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын ажилтан “А” нь хууль бус дүгнэлт гарган бусдад эдийн засгийн давуу байдал бий болсон гэх,
  • Завхан аймгийн Байгаль орчин аялал жуулчлалын газрын ажилтан “А” нь албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж өөртөө эдийн засгийн давуу байдал бий болгосон гэх,
  • Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын Засаг дарга “А” нь албаны эрх ашгийн эсрэг хийх ёсгүй үйлдлийг хийж бусдад давуу байдал бий болгосон гэх,
  • Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын Засаг дарга “Б” нь бусдаас хахууль авсан гэх,
  • Сүхбаатар дүүргийн прокурорын газрын удирдах албан тушаалтан “Х” нь бусдад давуу байдал бий болгосон гэх,
  • БЗД-ийн Татварын хэлтсийн хяналт шалгалтын тасгийн дарга “Б” нь бусдаас хахууль авсан,
  • Сүхбаатар дүүргийн улсын бүртгэлийн ажилтан “И” “Ө” нар нь албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж бусдад давуу байдал бий болгосон гэх  зэрэг эрүүгийн хэргүүдийн мөрдөн шалгах ажиллагааг дуусгаж, шүүхэд шилжүүлэх саналтай прокурорт хүргүүллээ.

Нийтийн мэдээллийн тухай хуульд заасан мэдээлэл нээлттэй, ил тод, үнэн зөв байх, бодитой мэдээллээр хангах үндсэн зарчмын дагуу авлигын гэмт хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны талаарх мэдээллийг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 14 дэх заалт, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 29.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасныг чанд баримтлан товч байдлаар олон нийтэд мэдээлж байгаа болно.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Орон сууцны хорооллуудын хэсэгчилсэн төлөвлөгөөний дагуу орц, гарцыг нээнэ DNN.mn

Нийслэлийн нийтийн эзэмшил газрыг зориулалт бусаар ашигласан, хашиж хаасан зөрчлийг үе шаттай арилгаж байна.

Энэ хүрээнд Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар болон холбогдох албаныхан Баянзүрх дүүргийн 13 болон 26 дугаар хороонд ажиллалаа.

2018 онд иргэн О.Баярмаа Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороонд орон сууцны зориулалтаар 400 м.кв газрыг эзэмшсэн. Тус эзэмшлийн газартаа 2020 онд 58 айлын “Pares Central park” хотхоныг барьж, ашиглалт оруулсан байна. Гэвч эзэмшлийн газраасаа хэтрүүлж, гараашны орц, гарцыг зураг төслийн дагуу хийгээгүй байна. Тодруулбал, барилгын суурийг зүүн талаас баруун тийш шахаж барьсан, мөн гараашны орц, гарцыг баруун талаас гарч зүүн гар тийш эргэж туслах замтай нийлэхээр төлөвлөсөн ч зүүн талаас шулуун гаргаж барьсан байна. Энэ нь явган хүний замтай шууд холбогдож байгаа тул иргэдийн зорчих хөдөлгөөнд аюул учруулж байгаа юм.

Тиймээс тухайн барилгын эзэмшигчид албан шаардлага хүргүүлэх, иргэдийн зорчих хөдөлгөөнд аюул учруулж буй гараашны орц, гарцыг хааж, ногоон байгууламж болгон тохижуулна гэдгийг хотын дарга Х.Нямбаатар хэлж байлаа.

Мөн холбогдох албаныханд Улаанбаатар хотын хэмжээнд орон сууцны хорооллуудын хэсэгчилсэн төлөвлөгөөний дагуу орц, гарцыг нь нээхийг үүрэг болгосон юм.

Харин Баянзүрх дүүргийн 13 дугаар хороо, Чулуу овооны орчимд иргэн Л.Балдан-Очир 2017 онд амины орон сууцны зориулалтаар 260 м.кв газрыг 15 жилийн хугацаатай эзэмшсэн. Гэвч эзэмшлийн газраасаа хэтрүүлэн, явган хүний зам хааж барилгын ажлыг эхлүүлжээ. Уг зөрчлийг арилгуулж, явган хүний замыг шинэчлэн засварлах, мөн олон жил царцсан барилгын каркасуудыг буулгах үүргийг холбогдох албаныханд өгсөн юм.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Олон улсын хүүхдийн “Найрамдал” цогцолборын зуны ээлжийн хуваарь, үнэ DNN.mn

Олон улсын хүүхдийн “Найрамдал” цогцолбор 2024 оны хуваариа өчигдөр танилцууллаа.

Тус цогцолбор эхний ээлжийн хүүхдүүдээ зургаадугаар сарын 3-8-нд хүлээн авна. Үүнд 6-10 насныхан хамрагдах бөгөөд төлбөр нь 344,500 төгрөг. Харин удаах ээлжид 7-12 насныхан зургаадугаар сарын 9-16-нд амрахад 476,500 төгрөгийн төлбөр төлөх юм.

Энэ зуны улиралд “Найрамдал” цогцолбор нийт 10 ээлжээр хүүхдүүдийг амраана.

Захиалгын тухайд тавдугаар сарын 13-ны Даваа гарагт 14:00 цагт эхний ээлжийнх nairamdal.mn сайтад нээгдэнэ. Мөн энэ сарын 15-нд хоёрдугаар ээлжийнх 11:00 цагт, дөрөвдүгээр ээлжийнх 14:00 цагт нээгдэхээр товлогджээ.

6-10 дугаар ээлжийн захиалгын тов зургадугаар сарын 3-наас хойш зарлагдах юм байна.

Categories
мэдээ нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал улс-төр

Ажлаа хийдэггүй гишүүдийг дахин сонгох хэрэггүй DNN.mn

УИХ-ын гишүүдийн гол ажил нь юу вэ. Өөрийн сонгогдсон тойргоо усалж, өргөн түмнийг тойглох лав биш. Цахим ертөнцөд попорч, цаг нөгцөөж суух бүр ч биш. Харин улс оронд хэрэгтэй, ард олонд тустай хуулийн төсөл санаачилж, боловсруулж, батлах нь тэдний гол ажил. Байнгын хорооны хуралдаан дээр бодлогын мэтгэлцээн хийж, хуулийн төслийн зүйл, заалт бүрийг авч хэлэлцэж байж Их хурал руу оруулах ёстой. Ингэвэл тэр хэрээрээ чанартай хууль батлагдах боломж бололцоо нэмэгдэнэ. Гэтэл сүүлийн үед сонгуулийн халуурал эхэлсэнтэй холбоотойгоор үндсэн ажлаа хийдэг УИХ-ын гишүүнгүй боллоо. Намын бүлгүүд сүүлийн хоёр долоо хоног хуралдсангүй. Зүй нь бүлэг дээрээ санал, бодлоо нэгтгэж, тухайн хуулийг цаашид хэрхэх тухай шийд гардаг гэж болно. Дээрээс нь Байнгын хороод болоод Ажлын хэсгүүдийн хурал ч тэр бүр болохгүй байна. Ямар сайндаа саяхан нэг Байнгын хорооны хуралд дарга нь ганцаараа суусаар байгаад тарсан тохиолдол ч гарсан.

Үүнээс гадна тойргоо услах, нэр дэвшиж магадгүй учраас сонгогчиддоо хайр зарлахаа үндсэн ажлаасаа дээгүүрт тавьсан гишүүдээс үүдэн хоёр долоо хоногийн өмнөх УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдааны ирц хүрээгүй. Энэ долоо хоногт мөн л чуулганы хуралдаан болохгүй. Учир нь ангийн дарга нь Хот, тосгоны болон Шинэ Зуунмод хотын эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төслүүдийг тойргийн сонгогчдодоо ухуулан таниулж, дэмжлэг аваад ирэхийг үүрэгдсэн гэх. Энэ захирамж нь эргээд өнөөх гишүүдэд зол болж байна. Учир нь үүгээр дамжуулан сүүлийн дөрвөн жилд аль сургуулийн дээврийг янзалж, хэдэн бие засах газрыг тохижуулсан тухайгаа ярих боломжтой болно гэсэн үг. УИХ-ын ээлжит сонгууль болдгоороо болоод дуусна. Үүний дараа ч амьдрал үргэлжилж, Монгол Улсын олон асуудал хэвээрээ байсаар байх болно. Тийм ч учраас гишүүд үндсэн ажлаа хийж, үлдэж байгаа цөөхөн хугацаандаа зарим асуудлыг амжиж шийдэх учиртай. Жирийн нэг ажилчин хүн үндсэн ажлаа таслаад байвал цалингийн хувиар торгох, ажлаас нь халах гээд шат дараалсан арга хэмжээ авдаг. Гэвч гишүүдэд бол ийм зүйл үйлчилдэггүй. Бүр хэрэгт холбогдогчоор татагдчихаад байхад л сандал суудалдаа шигдсээр байдаг. Тэдэнд арга хэмжээ авч чадах ганцхан хүч байгаа нь сонгогчид. Тиймээс ажлаа хийхгүй цалгардуулж, тасалж байгаа гишүүдийг дахин сонгохгүй байх нь сонгогчдын бүрэн эрх билээ.

Т.ХӨВСГӨЛ

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Нөөцийн хонины гулууз мах килограмм нь 8900, ямаа 6700 төгрөгийн үнэтэй байна DNN.mn

Өнөөдрөөс эхлэн нийслэлийн есөн дүүргийн 34 байршилд нөөцийн махны өргөтгөсөн худалдааг зохион байгуулах хуваарийг УБЗАА-наас гаргажээ.

Тодруулбал өнөөдөр Сонгинохайрхан, Хан-Уул, Чингэлтэй, Сүхбаатар, Баянгол, Чингэлтэй, Баянзүрх дүүрэгт дараах байршилд нөөцийн хонины махыг гулуузаар нь худалдах юм байна.

Хонины мах килограмм нь 8,900 төгрөг, ямааны мах килограмм нь 6,700 төгрөгийн үнэтэй.

Өргөтгөсөн худалдаанаас гадна 375 хүнсний дэлгүүрээр нөөцийн махыг худалдаж байгаа билээ.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

“Сүүн дархлаа” төслийн хүрээнд 19300 сурагчийг хамруулж байна DNN.mn

Хүүхдийн хэвийн өсөлт, хөгжлийг дэмжих, бие махбодын дархлааг сайжруулах зорилгоор нийслэл болон дүүргийн санхүүжилтээр “Сүүн дархлаа” зорилтот төслийг нийслэлийн ерөнхий боловсролын 12 сургуульд хэрэгжүүлж байна.

Төслийн хүрээнд 19,300 суралцагчийг хамруулан долоо хоногийн 2-3 өдөрт тогтмол сүү өгч эхэллээ. Ингэснээр хүүхдийн бие махбодын дархлаа, эд эс, ясны хэвийн өсөлт хөгжилтийг дэмжин, тархи, мэдрэлийн үйл ажиллагааг сайжруулах ач холбогдолтой юм.

Төслийг хэрэгжүүлснээр:

  • Суралцагчийн дархлаа сайжирч, сурах идэвх нэмэгдэнэ.
  • Тандалт судалгааг хийж, цаашид хэрхэн хэрэгжүүлэх талаарх хэрэгцээ шаардлагыг тодорхойлно.
  • Бие махбодын өсөлт хөгжилд зайлшгүй шаардлагатай үл орлогдох амин болон тосны хүчил, аминдэм А, С, Д, В12, рибофлавин, кальци, фосфор, кали, магни, цайр зэрэг чухал шимт бодисын хэмжээ нэмэгдэж, шүдний өвчлөл буурна.
  • Төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа сайжирч, сүү үйлдвэрлэгч аж ахуйн нэгжид бодит дэмжлэг болно.

 

Эх сурвалж: Нийслэлийн Боловсролын Газар

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

СЭРЭМЖЛҮҮЛЭГ: Нарны шилийг автомашинд орхихгүй байх, яндангийн оч баригчийг шалгахыг анхааруулж байна DNN.mn

Сүүлийн өдрүүдэд цаг агаар дулаарч байгаатай холбогдуулан автомашин шатсан дуудлага ихээр нэмэгдэж байна.

Иймд иргэд аж ахуй нэгжид дараах сэрэмжлүүлгийг хүргэж байна.

  • Асаагуур, цэвэр ус,
  • Нарны шилийг автомашинд орхихгүй байх, яндангийн оч баригчийг шалгах, бага насны хүүхдийг хараа хяналтгүй орхихгүй байхыг анхааруулж байна.
Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Үхрийн шинэ мах килограмм нь 20-23 мянган төгрөгийн үнэтэй байна DNN.mn

“Хүчит шонхор” захаас махны үнийн талаар сурвалжиллаа. Бага үдийн алдад болоод ч тэр үү хөл хөдөлгөөн сийрэг байлаа.

Эхлээд гадна талбай дахь махны мухлагуудаар оров. Өнгөрсөн өвөл бэлтгэсэн хонины гулууз нэг кг нь 11500 төгрөг байна. Нэгэн махны мухлагт 22-30 кг хүртэлх жинтэй Дундговийн хонины махнууд өлгүүрт өлгөөтэй байх ба мөн адил үнэтэй, эвдээд өгнө гэсээр худалдагч нь угтав.

Худалдаачид нөөцийн мах худалдаанд гарч, иргэд нөөцийн мах авах болсноос үүдэн өдөрт 15 гулууз зардаг байсан бол одоо таван гулууз хонины мах зарж байгаагаа ч хэлж байв. Мөн хонио шилж авч, шилж зарахгүй бол болохгүй гэв.

Мөн үхрийн мах кг нь 16-17 мянган төгрөгийн хооронд байна. Махнаасаа шалтгаалаад янз бүрийн үнэтэй байгааг худалдагч нар хэлж байв. Нэг үхрийн гуя нь 30 килограммаас дээш жинтэй ч хүмүүс боломжоороо авч байгаа аж.

Дараа нь бод малын лангуунуудаар үнэ сонирхлоо. Үхрийн ястай мах 16000, гуя 19500, хаа 17000 гэхчлэн өөр, өөр үнэ хэлж байлаа. Адууны махны дундаж үнэ кг нь 11500 төгрөг. Адууны махны худалдан авалт хэвийн байгаа юм байна. Тэмээний махны лангууны худалдагчид өдрийн 12 цагийн үед эзгүй байлаа. Хажуугийн үхрийн махны худалдагч “Тэмээний мах 12 мянган төгрөгийн үнэтэй. Ястай гэж байхгүй. Ясыг нь хэн идэхэв” гэсэн товчхон хариулт өглөө.

Бог малын лангуунд ямааны мах гулуузаар нь авбал кг нь 7500, цул нь 9500 төгрөгийн үнэтэй. Хонины ястай мах дунджаар кг нь 12500, хонины цул мах кг нь 13500 төгрөг. Хонины ястай шинэ мах кг нь 17000 төгрөг байв.

“Хүчит шонхор” худалдааны төвийн худалдагч Ч.Рэнсмаагаас махны үнэ ханшийн талаар тодрууллаа.

-Үхрийн мах ямар үнэтэй байна вэ?

-Хамгийн сайн тарган, шинэ үхрийн мах кг нь 20-23 мянган төгрөгийн хооронд байна. Намрын хөлдөөсөн мах дээд тал нь 16500 төгрөг. Гуяны цул мах нь 18500, хаа, нуруу, сээрний мах нь арай хямдхан 16500 байна.

-Иргэдийн худалдан авалт хэр байна вэ?

-Худалдан авалт муу байна. Өдөрт хоёр үхрийн мах зардаг. Одоо бараг нэгийгээ ч зарж чадахгүй байна.

-Худалдан авагчид үхрийн мах, хонины махны алийг нь илүү авч байна вэ?

-Үхэр, хонины махыг хүмүүс адилхан худалдан авч байна гэв.

Худалдан авагч Ц.Мягмар “Мах үнэтэй ч шинэ хонины мах авахаар ирлээ. Авахгүй гээд яахав” гээд хонины махны үнэ асуун цааш эргэлээ.

Нөөцийн махны тухайд үхрийн мах кг нь 11350, хонины мах кг нь 8900, ямааны мах кг нь 6700 төгрөгөөр гуравдугаар сарын 11-нээс эхлэн есөн дүүргийн 375 цэгт худалдаалагдаж эхлээд байна. Нөөцийн мах нэг уутандаа 2.5-3.5 кг хүртэлх янз бүрийн савлагаатай. Харин хонины махыг гулуузаар тодорхой цэгүүдэд амралтын өдрүүдэд ихэвчлэн худалдаалсан бөгөөд хонины мах кг нь 8500 төгрөг байжээ. Энэ жилийн хувьд 6,337 тонн махыг нөөцөлжээ. Бэлтгэсэн нөөцийн махны 60 хувь нь хонь, 30 хувь нь үхрийн, 10 хувь нь ямааны мах аж.

Нөөцийн махны үнэ кг тутамд “Хүчит шонхор” зах дээрх махны үнэтэй харьцуулахад үхэр 4500, хонь 2600, ямаа нь тус захын гулуузын үнээс 800 төгрөгөөр хямд байна.

Нөөцийн маханд И-БАРИМТ олгодог

Түүнчлэн нөөцийн мах худалдаалж буй хүнсний дэлгүүрээр орж нөөцийн махны борлуулалт хэр байгаа талаар худалдагч З.Туяагаас тодрууллаа.

-Нөөцийн махны борлуулалт хэр байна?

-Манайх нөөцийн мах борлуулалтаараа дүүрэгтээ хоёрт явж байгаа. Долоо хоногт нэг тонн гаруй мах авдаг. Нөөцийн махны худалдан авалт сайн байна. Жил бүр манайх нөөцийн мах худалдаалдаг, ойролцоох иргэд маань ч ам сайтай, аваад сурчихсан, түгээлт ч тасалдахгүй болохоор асуудалгүй байна.

-Зарим цэгүүдэд нөөцийн мах дууссан гэх асуудлууд байдаг?

-Зарим нэг газар бэлтгэн нийлүүлэгчид цаг тухайд нь нийлүүлж чадахгүй хэл ам болж буй асуудал бий. Өнөөдрийн захиалгандаа бид үхэр 9, хонь 6 гээд л захиалгаа өгөөд л сууж байна. Ойролцоогоор хагас тонн мах.

-Энэ жил мах бэлтгэн нийлүүлж буй газартайгаа ноднин хамтарч байв уу?

-Тийм. Өмнө нь жил бүр өөр газраас мах ирдэг байсан. Энэ жил хоёр дахь жилдээ хамтарч нөөцийн махыг иргэдэд хүргэж байна. Бие биенийгээ дэмжээд, ойлгоод амар байна.

-Нөөцийн мах зарахдаа үндсэн үнэ дээр тодорхой өртөг нэмдэг үү?

-И баримт нөөцийн маханд олгодог. Бид үндсэн үнэ дээр 200 төгрөг нэмж зардаг. Их хэмжээгээр нөөцийн махыг зарахгүй бол ашиг багатай учир зарим жижиг дэлгүүрүүд нөөцийн мах зарахаас татгалздаг.

-Хүмүүс үхрийн мах худалдан авах илүү сонирхолтой байдаг юм шиг. гэтэл хонь л түлхүү байдаг нь бага хэмжээгээр нөөцөлдөгтэй нь холбоотой юу?

-Жилийн жилд үхрийн махны нийлүүлэлт нь хавар болохоор багасчихдаг. Иргэд удаан хугацаанд хадгалсан хонь гэхээсээ илүү үхрийн мах авах сонирхолтой байдаг. Үхрийн махны нийлүүлэлтийг зарим газрууд хангаж чаддагүй. Манайх гэхэд үхрээ ахиу авах жишээний. Хангалттай өгдөг хэмээв.

“Долоон буудал”-д хонь зарж байна гэсэн зарын дагуу лавлахад “Шүдлэн хонь 220 мянга, эр хонь 350 мянган төгрөгөөр худалдаалж байна” гэв.

Мөн Эмээлтийн амьд малын зах дээр хонь 250 мянгаас 450 мянга хүртэлх үнэтэй байгаа аж.

Л.МИНЖМАА

 

Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Баян малчидтай, тансаг цэвэрлэгчидтэй тэдэнд үйлчилдэг улны багш, эмчтэй нийгэм байгуулах гэж байна? DNN.mn

Аливаа улс орны хөгжлийн индекс, ялангуяа хүний хөгжлийнх нь бодит тооцооллыг гаргахад гуравхан хүчин зүйл нөлөөлдөг гэдэг. Үүнд боловсрол, эрүүл мэнд, дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээ орно. Эдгээр гурван үзүүлэлтээр тухайн улсын хөгжлийн индексийг бүрэн тодорхойлж болдог байна.Тэгэхээр улс орны хөгжил дэвшлийн гол суурь нь боловсрол, эрүүл мэнд гэдэг нь хэнд ч ойлгомжтой. Дэлхийд хөгжлөөрөө манлайлж байгаа орнуудын жишгийг аваад үзэхээр ерөөсөө боловсрол, эрүүл мэндийн системээ төгс болгож, багш эмчийн нэр хүндийг өндөрт өргөж өгснөөс харагддаг.

Гэтэл Монголд энэ бүхэн урвуугаараа байгаа. Өнөөдөр багш, эмчийн нэр хүнд ямар байгаа билээ. Тэдэнд өгч байгаа цалин, үзүүлж буй хүндэтгэл гэж юу билээ. Ёстой нөгөө улныхан гэгчээр нийгмийг түүчээлэн авч явах сэхээтнүүд шуудхан хэлэхэд “улны” хэмжээнд үнэлэгдэх болсон. Тэгээд ч зогсохгүй сүүлийн үед боловсролтой сэхээтнүүдээ улам дорд үзэж байгаа юм шиг хандлага нийгэмд илт бий боллоо. Төрийг удирдаж буй залуу дарга, сайд нар баян малчдыг, тансаг цэвэрлэгчдийг бий болгохын төлөө хууль боловсруулж, зарим нь хэрэгжээд эхэлж байна.

“Шинэ хоршоо чинээлэг малчин” гэх хөтөлбөр яригдаж бүр хууль болоод батлагдчихлаа. Нэг малчин өрх 50 сая хүртэл төгрөгийн зээл авах боломжтой болж байна.200 толгой малтай л бол 30 сая төгрөгийн зээл авна. Уг төсөл хэрэгжсэнээр малын ашиг шимийн 40-50 хувь нь малчдад очно. Ноолуур 1 кг нь 150 мянган төгрөгт хүрлээ гэхэд хоршооны системд шилжсэнээр 80, 100 ам.долларт хүрнэ. Ингэж чинээлэг малчин өрхүүд бий болно. 50 хүртэлх сая төгрөгийн зээл авсан малчид нийлж сумынхаа хэмжээнд малын түүхий эдийг боловсруулах цех үйлдвэртэй болно гэнэ.

Үндсэндээ малчид ажил олгогч эзэд болж, тэнд улны гэгдэх багш, эмч нар ажиллах ийм л харалган систем рүү нийгэм маань орох гээд байна уу даа. Мөн хотын дарга тохижилт үйлчилгээний компанийн ажилчдын цалинг ирэх сарын 1-нээс 3.5 сая төгрөгт хүргэнэ гэж хэлсэн. Автобусны жолооч нар, гудамжны цэвэрлэгчдийн цалин нэмэгдэж байгаа нь сайн хэрэг. Гэхдээ багшийн хөдөлмөр эрхлэн, оюуны баялгаа ирээдүйн сайн сайхны төлөө хөрөнгө оруулалт болгон зүтгэж байгаа багшийн цалин дунджаар 1 сая төгрөг байхад гудамжны цэвэрлэгчийн цалин 3.5 сая төгрөгт хүрнэ гэдэг шударга явдал мөн үү. Эмч, багш нарынхаа цалинг өндөр зэрэглэлд хүргэчихээд цэвэрлэгчийнхээ цалинг нэмэх тухай ярьсан бол ухаалаг шийдвэр байх байлаа.

Ер нь монголчууд бид хөлөөрөө толгой хийж, толгойгоороо хөл хийж яваагийн хамгийн бодит жишээ энэ л дээ. Юм л бол эмч, багш нар руу дайрдаг, тэднийг нийгмийн шившиг болгон бах таваа хангах гэж оролддог. Тэр багш, тэр эмч авлига авсан байна гээд л нийгмээрээ уулгалан дайрдаг. Алс ирээдүй, амьдралыг гарт нь атгуулсан багш шавиасаа ганц набор зэргийг авахад яахав дээ. Эрүүл саруул болгоод өгч буй ачит эмчдээ хүн ёсны хувьд баярласнаа илэрхийлэн алгаа тэнийлгэхэд юу нь болохгүй гэж. Ерөөсөө монголчуудын сэтгэхүйд эмч, багшийг дорд үзсэн сэтгэлгээ бодитойгоор оршсоор ирсэн нь аймшиг. Энэ бол маш урхагтай зүйл. Өнгөрөгч сард болсон багш нарын их хурлын үеэр багш нар “Эцэг эхийн дарамтыг тэсэхээ байлаа” гэж аргаа барахдаа төр засагт үнэнээ хэлсэн. Бид бүхний багшид хандаж байгаа хандлага бодитойгоор ийм л байна. Бурхан хүнийг бүтээсэн байж магадгүй, бусдыг нь багш бүтээсэн гэдэг үгийг хүн бүр ухаарч ойлгодог байсан бол Монгол Улс арай өөр байх байсан.

Нийгмийн энэхүү хөлөөрөө толгой хийж ирсэн тэнэгрэлийг улам бататгаж байгаа мэт сэхээтнүүдээ үл хүндэтгэсэн төрийн шийдвэрүүд гарч байгаа нь маш харамсалтай байна. “Гадаад дотоодын хоёр их сургуулийн мастерын зэрэг, докторын зэрэг хамгаалсан судлаач багш 3 сая төгрөг авч байхад Х.Нямбаатар жолооч, ТҮК-ийн ажилчдын цалинг 3.5 сая болгож сэхээтнүүдийг доромжиллоо” гэж ХҮН намынхны үзээд байгаа нь зөв. Үнэхээр тэдний хэлээд байгаа шиг төрийн ажилтны цалин өсөхөд хувийн сектор цалингаа өсгөхгүй бол ажилтнуудаа төрд алдана. Бүгд ТҮК-ийн ажилтан, автобусны жолооч болохоор дугаарлана. Нарийн мэргэжил шаардахгүй, гадаад дотоодын их сургуульд суралцах шаардлагагүй амар сайхандаа жаргана.

Ингээд Монгол утгаараа улны улс болно. Тиймээс Монголын сэхээтнүүд, эрдэмтэн судлаачид төр засгийн шийдвэрийн талаар үгээ хэлэх хэрэгтэй байна. Малчдын шинэ хоршоо, цэвэрлэгчдийн цалинг нэмэх энэ бүхэн зүгээр л сонгууль бодож хийж байгаа ажил гэж харагдахаар байна. Сонгуульд аль нэг нам, хувь хүн санал авахад нэг удаадаа хэрэг болоод өнгөрөх байх. Харин улс орны цаашдын ирээдүй, хөгжилд маш хорлонтой. Залуу дарга, сайд нарын хэлж ярьж байгаагаар бол яваандаа улс орныг хэдэн малчин удирдах, жолооч, цэвэрлэгч нар толгой дээгүүр байх ийм л байдалд орох болоод явчихлаа. Ингэхээр энэ улс орон чинь юу болж хувирах юм бэ.

Хүн төрөлхтөн сарыг эзэмших тухай ярьж, ихэнх орнууд байр сууриа бэхжүүлж авах гэж оролдож, ирээдүйд Ангараг гариг дээр амьдрал цогцлоох тухай ярьж байхад, дэлхий нийтээрээ аж үйлдвэрлэлийн IV хувьсгалыг үзэж, техник технологийн дэвшлийг ярьж байхад монголчууд бид хэдэн малчиндаа улс орны хувь заяагаа даатгах тухай яриад сууж байж болох уу. “Орчлонд байгаа энерги болоод матери ихээхэн дутуу байгаа. Үндсэндээ ихээхэн хувь нь мэдэгдэхгүй байгаа. Үүнийг нээх асуудал маш чухал. Хэрвээ хүн төрөлхтөн үүнийг нээсэн цагт одоо байгаагаас илүү технологийн асар их дэвшил гарна.

Сарыг эзэмших ажлаас Монгол Улс хоцорч болохгүй. Сансар судлалд Монгол идэвхтэй оролцох ёстой” хэмээн физикийн шинжлэх ухааны доктор, гавьяат Х.Цоохүү хэлсэн. Дэлхий нийтээр физик, хими, одон орон гээд байгалийн шинжлэх ухааныг чухалчлах болсон энэ үед төр засаг маань боловсрол хэрэггүй мэт ярьж байгаа нь улс орон мөхөхийн цондон.

Сонгуульд санал авахын төлөө улс орныхоо ирээдүйг баллаж болохгүй. Монгол Улсаа хөгжүүлье л гэж бодож байгаа бол монгол хүнээ хөгжүүл. Хүний хөгжлийн тулгуур нь боловсрол, эрүүл мэнд. Тиймээс эмч багш нараа дээдэл, оюун ухааныг дээдэл. Боловсролын, эрүүл мэндийн системээ өөрчил. Дэлхийн улс орнууд явж байгаа тэр жишигт хүргэ. Багш, эмч нар болон сэхээтнүүдийн нэр хүндийг өсгөж, нийгмийн нөлөөг нь өндөр болго. Тэгж байж улс орон жамаараа хөгжинө. Улс орныг боловсролтой, инженер сэтгэхүйтэй, эрдэм чадалтай хүн удирддаг болохыг ард түмэн мэднэ. Аливаа зүйл эрэмбэ дараалалдаа орно. Үүнд сэхээтнүүд ч айж эмээлгүй үгээ хэлж, нийгмийг сэрээж өгөх хэрэгтэй байна. Боловсролыг, оюун ухааныг дээдэлсэн ийм реформ хийхгүй бол монголчууд бид баян малчидтай, тансаг цэвэрлэгчидтэй тэдэнд үйлчилдэг улны багш, эмчтэй нийгэм байгуулан улсаараа мөхөх гэж байна.

Д.Батболд