Цагдаагийн ерөнхий газрын Тээврийн цагдаагийн албаны мэдээлснээр 2022 онд зам тээврийн ослын улмаас 280 хүн нас барсан байна. Үүний 90.4 хувийг эрэгтэйчүүд эзэлж байна.
Өнгөрсөн онд зам тээврийн ослын улмаас нас барсан 280 хүний 54 нь 0-17 насны хүүхэд бол 226 нь насанд хүрсэн хүмүүс байна.
Мөн энэ төрлийн ослын улмаас нийт 1041 хүн гэмтсэнээс 171 нь 0-17 насны хүүхэд, 870 нь насанд хүрсэн хүмүүс байна.
ХЗДХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга П.Сайнзориг Үндэсний их баяр наадмын шөвгөрсөн бөхийн Б сорьцоос допинг илэрсэн асуудлаар мэдээлэл өглөө.
Тэрбээр “Үндэсний баяр наадамд түрүүлсэн улсын арслан М.Бадарчийн допингийн шинжилгээний хариу ирсэн. Салбар хороо хуралдах хуулийн зохицуулалттай. Солонгосын шинжилгээний багийг сонгож авдаг талаар Допингийн хорооноос тодруулах нь зүйтэй. М.Бадарчийн хувьд Арбитрын шүүхэд хандсан юм билээ. Үүнд Үндэсний баяр наадмын тухай хуулиар арга хэмжээ авна. Ямар асуудлаар хандсныг нь би мэдэхгүй. Допингийн шинжилгээг өнөөдөр хяналттай өгч байгаа. Аливаа эд зүйл нууж, шинжилгээгээ солих ямар ч боломжгүй болсон. Хуучин малгай, дээлэндээ хийгээд ордог зүйл байсан юм билээ. Үндэсний баяр наадмын салбар хорооноос би ямар шийдвэр гаргахыг мэдэхгүй байна. Энд 10-аад хүний бүрэлдэхүүн бий. Тэр хүн шээс сольсон гэж худал мэдээлэл түгээж олон нийтийг төөрөгдүүлэхээ болих хэрэгтэй. Баяр наадмыг татвар төлөгчдийн мөнгөөр зохион байгуулдаг. Тиймээс хариуцлагатай байх хэрэгтэй” гэв.
БНФУ-ын Нант хотын Бретанийн Гүнгийн ордон буюу Түүхийн музейд “Чингис хаан-Монголчууд дэлхийг өөрчилсөн нь” үзэсгэлэнг 2023 оны 10 дугаар сарын 14-нөөс 2024 оны тавдугаар сарын 5-ныг хүртэл зохион байгуулна.
Тус үзэсгэлэнг хоёр улсын төрийн тэргүүн ивээлдээ авч дэмжиж ажиллаж байгаа бөгөөд цаашлаад соёл болон археологийн салбарт хамтын ажиллагааг эрчимжүүлэн хөгжүүлэх, музейн салбарыг чадавхжуулах олон талт ажлуудыг төлөвлөн, бэлтгэл ажлууд үе шаттай хийж буй юм.
Үзэсгэлэнг хоёр улсын хамтын ажиллагаа, соёлын сурталчилгааны хүрээнд ашгийн бус зорилгоор зохион байгуулах бөгөөд Монголын Эзэнт гүрэн байгуулагдсан түүхийг харуулахын зэрэгцээ Чингис хаан, түүний залгамжлагчид тив дамнасан эзэнт гүрнийг хэрхэн байгуулсныг сурталчлах, түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой.
Үзэсгэлэнд Монгол Улсаас нийт 400 гаруй, Европын зарим улсаас 150 гаруй үзмэр дэлгэх юм.
Чингис хаан болон түүний залгамжлагчид XIII зуунд Дорноос Өрнө дахинд, Хятадаас Газар дундын тэнгис, Умардаас Өмнө зүг, Орос, Персийг хамарсан аугаа том эзэнт гүрнийг байгуулсан. Үүнтэй дүйцэх эзэнт гүрнийг Аугаа Александр, Эртний Ром хүртэл байгуулж чадаагүй билээ. Энэхүү түүхэн утга агуулгыг шингээсэн томоохон баримттай үзэсгэлэн Франц Улс төдийгүй бусад орнуудад өмнө нь дэлгэж байгаагүйгээрээ онцлогтой.
Зохион байгуулалтын тухайд:
Нант хотын Түүхийн музейн өөрийн хэвлэл, сурталчилгааны албанаас гадна Францын Arte, Liberation, Telerama, le Monde, France Culture зэрэг томоохон нэр хүндтэй хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна.
Үзэсгэлэнгийн агуулгын түүхэн цаг хугацааны хамрах хүрээ:
НТӨ 2-р зуунаас НТ-ын 14-р зуун.
Үзэсгэлэнгийн дэглэлтийн бүтэц:
Үзэсгэлэн нь дараах сэдвийн дагуу 7 хэсэг, цаг үед хамаарна.
1. Танилцуулах хэсэг:
Монголын эзэнт гүрэн ба Францын хаант улс
2. Чингис хааны өмнөх талын эзэнт гүрнүүд
(Хүрэл зэвсгийн үеэс XII зуун)
3. Чингис хаан (1160-1227)
4. Эзэнт Гүрэн (1228-1368)
5. Монголын их солилцоо
6. Шинэ ертөнц ба эзэнт гүрний бутрал
7. Төгсгөл хэсэг, уусах орон зай
Үзэсгэлэнг Францын Түүхийн болон Луврын музей, Берлин, Цюрих, Брюсселийн музейтэй хамтран зохион байгуулах юм.
МҮЭХ-ноос 2024 оны улсын төсөвт тусгуулах санал болон цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл хийлээ.
МҮЭХ-ны Ерөнхийлөгч С.Эрдэнэбат” Монголд ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаа хүмүүсийн хөдөлмөрийн үнэлэмж маш бага байна. Цалин хөлсийг ойрын хугацаанд 50 хувиар нэмэгдүүлэх нэн шаардлага тулгарч байгаа. Түүнчлэн Монголд татвар төлж, ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаа хүн бүр байгалийнхаа баялгаас хувь хишиг хүртэх хэрэгтэй. Үүнийг намрын чуулганаар хэлэлцэн хууль эрх зүйн хүрээнд тусгах зохицуулалт хийх хэрэгтэй. МҮЭХ-ноос дараах шаардлагыг 2024 оны улсын төсөвт тусгах шаардлагатай байна. Үүнд улсын төсөвт үнийн өсөлтийг тогтоон барих тодорхой арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Мөн түүнчлэн хувийн хэвшлийн салбар дахь цалин хөлсийг нэмэх шаардлагатай.
Иргэдийн зүгээс орон сууцны ипотекийн зээлтэй холбоотой маш их гомдол ирж байгаа. Орон сууцны үнэ мк нь гурван саяас буухгүй байна. Тиймээс хот, хөдөөгүй орон сууцны хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр иргэдийг хамруулах хэрэгтэй. Үүнийг улсын төсөвт тусгах шаардлага бий. Түүнчлэн хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл мэндийн зардалд сүүлийн жилүүдэд хуульд заасан төсөв тусгахгүй байсаар ирсэн. Нийт төсвийн зардлын 0.5 хувиас доошгүй хувийг ХАБ, эрүүл ахуйд зарцуулах ёстой. Мөн бага, дунд орлоготой иргэдийн ХАОАТ-ыг хөнгөлнө гэж ЗГ-ын мөрийн хөтөлбөрт заасан байдаг. Үнийн өсөлттэй байгаа үед үүнийг хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Түүнчлэн НӨАТ-ын хоёр хувийг үе шаттайгаар нэмэгдүүлж иргэдэд 50 хувийг буцаан олгох хэрэгтэй” гэлээ.
Түүнчлэн МҮЭХ-ноос БШУЯ багш, ажилтнуудын цалинг ирэх жилийн нэгдүгээр сарын 1-нээс 50-аас доошгүй хувиар нэмэгдүүлэх санал тавьсан гэсэн юм.
Авлигатай тэмцэх газрын Хяналт шалгалт, дүн шинжилгээний хэлтэс нь 2023 оны есдүгээр сарын 18-22-ны өдрүүдэд нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн 356 иргэний хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлгийг шалган, 111 мэдүүлгийг хянан шийдвэрлэлээ. Одоогоор ажиллагаанд 245 нэр дэвшигчийн урьдчилсан мэдүүлэг хянагдаж байна.
Тухайн хугацаанд иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн нийтийн албан тушаалтны авлига, ашиг сонирхлын зөрчилтэй холбоотой 83 гомдол, мэдээллийг хүлээн авч шалгаснаас 13 гомдол, мэдээллийг хянан шийдвэрлэлээ.
Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын хүрээнд 27 албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг шалгав.
– ҮЙЛДВЭРИЙН АРГААР МАХ БОЛОВСРУУЛАГДАЖ БАЙГАА УЧРААС ОЛОН УЛСЫН ЧАНАР, СТАНДАРТАД НИЙЦНЭ ГЭСЭН ҮГ –
Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын тэргүүлэгч, “Эмээлт эко аж үйлдвэрийн парк”-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Мягмартай арьс шир боловсруулах үйлдвэрийг нүүлгэх, Эмээлт дэх аж үйлдвэрийн паркийн асуудлаар ярилцлаа.
-Арав гаруй жил гацсан Эмээлтийн аж үйлдвэрийн парк энэ жилээс үйл ажиллагаа нь идэвхжиж эхэллээ. УИХ, Засгийн газар, Нийслэлийн зүгээс уг паркийг байгуулах чиглэлд тал бүрийн дэмжлэг үзүүлж байх шиг байна. Тэр утгаараа тус паркийн талаар тодорхой мэдээлэл өгөхгүй юу?
-Эмээлт эко аж үйлдвэрийн паркийг анх 2014 онд НИТХ-аар байгуулж байсан. Яг ямар зорилготой анх энэхүү паркийг байгуулах асуудал яригдаж эхэлсэн бэ гэж. Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа арьс, ширний үйлдвэрүүдийг нүүлгэн шилжүүлэх зайлшгүй шаардлага бий болсон. Тодорхой хэлбэл Туул голын ус, ай сав орчны бохирдол дээд цэгтээ хүрсэн учир тус үйлдвэрүүдийг нүүлгэх асуудал яригдаж эхэлсэн. Хэдий 2014 онд байгуулагдсан ч гэсэн бүр анхны УИХ, Засгийн газрын тогтоол 2012 онд гарч байсан. Тус тогтоол гарч ирэхээс бүр өмнө буюу 2009 онд энэхүү арьс, ширний үйлдвэрийг Улаанбаатар хотоос гаргах асуудал олны дунд яригдаж эхэлсэн байдаг.
-Хан-Уулд байх арьс, ширний үйлдвэрүүд байгаль орчны ямар их бохирдол гаргадгийг нийслэлчүүд бид сайн мэднэ. Анх 2014 онд шийдвэр нь гарсан гэлээ. Гэтэл одоог болтол нүүлгэж чадаагүй байгаа нь ямар учиртай юм бэ?
-2014 онд НИТХ-ын шийдвэр гарснаас хойш уг үйлдвэрүүдийг нүүлгэхээр олон удаагийн оролдлого хийж байсан. Харамсалтай нь бодитой үр дүнд хүрээгүй. Харин саяхан УИХ-ын Аж, үйлдвэржилтийн байнгын хороо болон Засгийн газрын зүгээс тогтоол шийдвэр гарч, энэхүү үйлдвэрүүдийг зайлшгүй нүүлгэх асуудлыг дэмжсэн. УИХ, Засгийн газрын зүгээс дэмжинэ гэдэг маань бодитой үр дүн гаргаж ажиллахад том нөлөө үзүүлнэ гэсэн үг. Арьс, ширний үйлдвэрүүдийг Улаанбаатараас нүүлгэх асуудлаар холбогдох шийдвэр, тогтоолууд хэдийгээр өмнө нь гарч байсан ч ажил хэрэг болж чадаагүй. Гол шалтгаан нь хөрөнгө санхүүжилтийн асуудал тулгарч байсан. Мөн дэд бүтцийн асуудал шийдвэрлэгдээгүйтэй холбоотой байсан гэж ойлгож болно.
-Одоо тус үйлдвэрүүдийг Эмээлт рүү гаргалаа гэхэд дахиад л орчны бохирдлын асуудал яригдахгүй юу. Нөгөөтэйгүүр Эмээлт эко аж үйлдвэрийн парк байгуулах төсөл ямар шатандаа явж байна вэ?
-Нэгдүгээрт, УИХ, Засгийн газрын холбогдох тогтоолууд гарсан. Үүнтэй холбоотойгоор арьс, ширний үйлдвэрүүдийг гаргах болон Эмээлт эко аж үйлдвэрийн парк байгуулах суурь бүх судалгаа хийгдсэн. Тухайлбал, арьс, ширний үйлдвэрүүдийг Эмээлт рүү нүүлгэх үү эсвэл Дархан руу юу гэх судалгаа бүрэн хийгдсэн гэсэн үг. Дэлхийн банкны зүгээс суурь судалгааг хийсэн. Эдгээр судалгааны үндсэн дээр арьс, ширний үйлдвэрүүдийг Эмээлт рүү нүүлгэсэн нь эдийн засгийн болоод байршлын хувьд илүү үр өгөөжтэй гэж тодорхой гаргаж ирсэн. Тиймээс Эмээлт аж үйлдвэрийн парк байгуулах төслийг Нийслэлийн зүгээс онцгой анхаарч ажиллаж байна. Одоогийн байдлаар тус паркт байрлах арьс шир, завод ноосны бүсийн урьдчилсан ТЭЗҮ хийгдсэн бөгөөд Олон Улсын санхүүгийн корпораци ирэх оны хоёрдугаар сард ТЭЗҮ-г хүлээлгэн өгөхөөр ажилдаа орсон. Түүнчлэн ХУД-ийн 20 дугаар хорооны бохирдсон газрыг нөхөн сэргээж, дахин төлөвлөлт хийх талаарх нарийвчилсан төлөвлөлтийн мэргэжлийн байгууллагууд хийж байна. Нөгөөтэйгүүр арьс ширний үйлдвэрүүдийг нүүлгэхэд 100 сая орчим ам.долларын дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалт шаардагдана гэсэн судалгааг урьдчилсан тооцоо гарсан. Уг санхүүжилтийг Дэлхийн банкны зээл, тусламжаар шийдвэрлэхээр Засгийн газрын холбогдох яам, агентлаг, газар нэгжийн удирдлагуудтай уулзалтуудаа хийсэн. Юутай ч НЗДТГ-ын зүгээс онцгой анхааран ажиллаж буй энэхүү төслийг холбогдох яамд дэмжин ажиллаж байна.
-Эмээлт эко аж үйлдвэрийн паркийн нийт талбайн хэмжээ ямар байгаа вэ. Нөгөөтэйгүүр тус паркт хичнээн чиглэлээр үйлдвэрүүд байгуулагдах юм бэ?
-Угтаа 160 гаруй га газарт бүтээн байгуулалт хийгдэх төлөвлөлттэй байсан. Харин Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар уг паркийн газар нутгийн хэмжээг 539 га болгон нэмэгдүүлсэн байгаа. Ингэснээрээ Эмээлт аж үйлдвэрийн паркт зөвхөн арьс ширний үйлдвэрүүд байгаад зогсохгүй хөдөө аж ахуйн чиглэлийн томоохон үйлдвэрүүдийг байгуулах боломжтой болсон. Тухайлбал, мал нядалгаа, мах боловсруулах үйлдвэр, дайвар бүтээгдэхүүн буюу малын гаралтай бүхий л түүхий эдийг боловсруулах, нэмүү өртөг шингээх үйлдвэрүүдийг энд цогцолбор болгон байгуулахаар ажиллаж байна. Одоо Эмээлт орчимд малын гаралтай түүхий эд буюу дайвар бүтээгдэхүүнийг нэмүү өртөг шингээх боломжгүйгээр хаясан байдаг. Өөрөөр хэлбэл ямар ч хаягдалгүй эдийн засгийн эргэлтэд оруулах боломжтой зүйлийг бид хог болгон хаяж байна гэсэн үг. Махны томоохон захуудад бог, бодын ясыг ямар их хэмжээгээр зүгээр л хог дээр хаячихдаг билээ. Энэ паркийн газар нутгийг чөлөөлөх гэж бид 800 гаруй тонн малын гаралтай хог хаягдлыг цэвэрлэж байсан. Тэгэхээр бидний хувьд нэн даруй энэхүү паркийг байгуулах, үйлдвэрүүдээ босгох, үйл ажиллагааг нь эхлүүлэх нь өөрөө маш чухал байгаа гэдгийг харж болохоор. Малын гаралтай түүхий эдээ хог дээр хаяж, байгаль орчин, эдийн засгаараа хохирч байхаар нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн болгон дэлхийн зах зээлд нийлүүлэх шаардлагатай. Ингэснээр эдийн засаг өснө, экспорт төрөлжинө, ажлын байр бие болж, орчны бохирдол буурна шүү дээ.
-Эмээлт аж үйлдвэрийн паркийг байгуулахад шаардлагатай хөрөнгө оруулалт, санхүүжилт нь ямар байх юм бэ?
-Хэрэгцээтэй байгаа нийт санхүүжилт нь 1.4 их наяд төгрөг. Бид энэхүү санхүүжилтийг улсын төсөв, гадаадын зээл тусламж болон хувийн хэвшлийнхэнтэй хамт босгоно. Тус паркт үйлдвэр байгуулах асуудалд төр бага оролцоно. Эсрэгээрээ хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлж, боломжийг нь нээж өгнө. Тэр утгаараа нийт хөрөнгө оруулалтын дийлэнх буюу 65 хувийг хувийн хэвшлийнхэн маань хийнэ гэсэн үг. Энэ нь нэг талдаа хувийн хэвшлээ дэмжсэн төрийн бодлого, нөгөө талдаа эдийн засгаа сэргээх, үйлдвэрлэгч улс болох агуулгаар хийгдэж байгаа томоохон төсөл.
-Монгол Улсын мал сүрэг хэдэн саяараа нэмэгдчихсэн. Тиймээс одоо бид махаа экспортлох, малын гаралтай түүхий эдээ боловсруулах асуудал чухал байгаа. Тэгэхээр тус паркийн үйл ажиллагаа бүрэн жигдэрснээрээ махны экспорт нэмэгдэж, эдийн засагт бодитой өсөлтийг бий болгож чадах уу?
-Эмээлт эко аж үйлдвэрийн паркт олон бүс бий. Тээвэр логистикийн асуудал байна. Нөгөөтэйгүүр мал нядалгаа, мах боловсруулах асуудал байна. Бид арьс, ширний үйлдвэрүүдийн төлөөлөлтэй уулзсан. Тэд нэг зүйлийг хэлж байна. Юу гэхээр ирж байгаа арьс, шир маш их гэмтэлтэй ирдэг гэж. Энэ нь юу гэхээр мал нядалгааны технологитой холбоотой асуудал. Амьдын үеийн гэмтэл, мал нядалгааны үеийн гэмтэл гэж гарна. Мэдээж амьдын үеийн гэмтэл гэдэг маань малын эрүүл мэндтэй шууд холбоотой. Нядалгааны үеийн гэмтэл гэдэг нь үйлдвэрийн аргаар малыг нядлаагүйгээс болдог. Үйлдвэрийн аргаар нядлаагүй малын арьс, ширд нэмүү өртөг шингээхэд туйлын хүнд. Тэгэхээр хаягдахаас өөр сонголтгүй болж ирж байгаа юм. Тиймээс бид мал нядлахдаа заавал үйлдвэрийн аргыг тусгах шаардлагатай. Тэр утгаараа Эмээлт эко аж үйлдвэрийн паркт мал нядалгаа, махны чиглэлийн томоохон үйлдвэрүүдийг байгуулахаар төлөвлөгдсөн. Нөгөөтэйгүүр үйлдвэрийн аргаар мах боловсруулагдаж байгаа учраас мах олон улсын чанар, стандартад нийцэгдэнэ гэсэн үг. Тэр утгаараа тус парк бүрэн зургаараа ашиглалтад орж, үйл ажиллагаагаа эхлүүллээ гэхэд эдийн засгийн асар том боломж, өсөлт бий болно. Мөн малаас гарч буй дайвар бүтээгдэхүүн нь олон төрлийн үйлдвэрүүд байгуулагдах боломж бөгөөд энэ талаар ч бид төлөвлөлтөндөө тусгасан. Өөрөөр хэлбэл байгаль орчинд ээлтэй, хаягдалгүй, инноваци шингэсэн экспортын чиг баримжаатай кластер үйлдвэрлэлийг дэмжсэн эко парк болох юм.
Засгийн газрын ээлжит хуралдаан өнөөдөр /2023.09.26/ болж байна.
Хуралдаанаар,
Хуралдаанаас гарсан шийдвэрийг эргэн танилцуулна.
Олон улс судлаач С.Пүрэвдорж: Оросын өндөр албан тушаалтны бүдүүлэг үйлдэл улсаа дэлхийд улам шившиг болголоо
Аравдугаар сарын 1-нд сайжруулсан шахмал түлшний 650 цэг ажиллуулна
2023 оны есдүгээр сарын 25-ны байдлаар ургац хураалт ямар байгааг сонирхуулъя.
Нийт 19.2 мянган га-гаас 26.0 мянган тонн үр тариа, үүнээс 14.2 мянган га-гаас 23.7 мянган тонн улаанбуудай хураан аваад байна.
Мөн 7.3 мянган га-гаас 62.3 мянган тонн төмс, 5.4 мянган га-гаас 64.4 мянган тонн хүнсний ногоо, 7.1 мянган га-гаас 15.3 мянган тонн тэжээлийн ургамал, 5.7 мянган га-гаас 2.1 мянган тонн тосны ургамал тус тус хураан аваад байна.
Үүнээс төмс хураалт 39.8 хувь, хүнсний ногооны хураалт 40.1 хувьтай байна гэж ХХААХҮЯ-наас мэдээллээ.