Categories
мэдээ нийгэм

Гавьяат тамирчин М.Анхцэцэгт хурдан удмын адуу бэлэглэжээ DNN.mn

ДАШТ-ий алт, хошой хүрэл медальт, Гавьяат тамирчин М.Анхцэцэг Монголын хүндийг өргөлтийн спортын түүхэнд анхдагч олон амжилтын эзэн.

М.Анхцэцэг хүндийн өргөлтийн ДЭЛХИЙН АВАРГА боллоо

Гавьяат дасгалжуулагч Ц.Хосбаярын шавь тэрбээр өнгөрсөн жил ДАШТ-д түрүүлж, дэлхийн аваргаас алтан медаль хүртсэн анхны монгол туйванч болсон юм.

Хэнтий аймгийн Дэлгэрхаан сумын ИТХ-ын дарга Лхагвасүрэн М.Анхцэцэгт хүндэтгэл үзүүлж, морь бэлэглэжээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Э.Бат-Үүл өнөөдөр давж заалдана DNN.mn

Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард /2021.012.16/ Хотын дарга асан Э.Бат-Үүлийг гэм буруутайд тооцож, дөрвөн жилийн хорих ял оноосон билээ.

Шүүх хурал есөн өдөр үргэлжилсэн бөгөөд Хотын дарга асан Э.Бат-Үүлийг эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа ашиглаж бусдад давуу эрх олгосон гэм буруутайд тооцсон юм.

Харин Хотын дарга асан Э.Бат-Үүл шүүх хурлын шийдвэрийг эсэргүүцэж, өмгөөлөгчөөрөө дамжуулж давж заалдахаа мэдэгдсэн. Улмаар давж заалдах гомдлоо гаргасан байдаг.

Тэгвэл өнөөдөр /2022.04.04/ Хотын дарга асан Э.Бат-Үүлд холбогдох хэргийн давж заалдах шатны шүүх хурал болно. Шүүх хурлыг 10:30 цагт товлоод байна.

Categories
мэдээ спорт

Японы дэлхийн аварга гурван бүсгүй Монголд зодоглоно DNN.mn

Улаанбаатар хотноо болох Азийн аварга шалгаруулах тэмцээний бөхийн төрөлд Япон Улсаас чөлөөт бөхийн дэлхийн аварга, 18-20 насны гурван бүсгүй Акари Фүжинами, Ремина Йошимото, Цүгүми Сакүраи нар зодоглохоор болжээ. Мөн “Рио”-гийн олимпийн наадмын мөнгөн медальт Рей Хигүчи, ДАШТ-ий мөнгөн медальт Мика Морикава, хүрэл медальт медальт Нонока Озаки тэргүүтэй шилдгүүдээс гадна шинээр тодрон гарч ирж байгаа залуус зонхилсон баг ирэх юм байна.

Японы шигшээ баг:

Эрэгтэйчүүд:

57 кг: Рикүто Араи

61 кг: Рей Хигүчи – “Рио-2016” олимпийн мөнгө, 23 хүртэлх насны дэлхийн аварга (2018 он)

65 кг: Каики Ямагүчи – Залуучуудын дэлхийн аварга (2019 он)

70 кг: Таиши Нарикүни – Өсвөр үеийн Азийн АШТ-ий мөнгө (2014 он)

74 кг: Дайчи Такатани – “Жакарта-2018” Азийн наадмын мөнгө, Азийн АШТ-ий мөнгө (2018 он), хүрэл (2020 он)

79 кг: Юдаи Такахаши

86 кг: Шота Шираи – Өсвөр үеийн ДАШТ-ий хүрэл (2012 он)

92 кг: Такүма Оцү – Азийн АШТ-ий мөнгө (2021 он)

97 кг: Такаши Ишигүро – Азийн АШТ-ий хүрэл (2021 он)

125 кг: Тайки Ямамото – Азийн АШТ-ий хүрэл (2017 он)

Эмэгтэйчүүд:

50 кг: Ремина Йошимото – Дэлхийн аварга (2021 он), өсвөр үеийн дэлхийн аварга (2017 он), залуучуудын Азийн аварга (2019 он), өсвөр үеийн Азийн аварга (2016 он)

53 кг: Акари Фүжинами – Дэлхийн аварга (2021 он), өсвөр үеийн дэлхийн аварга (2018 он)

55 кг: Үми Имаи – Залуучуудын дэлхийн аварга (2018 он), залуучуудын Азийн хошой аварга (2018, 2019 он)

57 кг: Цүгүми Сакүраи – Дэлхийн аварга (2021 он), өсвөр үеийн дэлхийн аварга (2016 он)

59 кг: Сара Натами – Азийн АШТ-ий мөнгө (2018 он)

62 кг: Нонока Озаки – ДАШТ-ий хүрэл (2021), өсвөр үеийн дэлхийн хошой аварга (2018, 2019 он), “Буэнос-Айрес-2018” залуучуудын олимпийн аварга

65 кг: Мива Морикава – ДАШТ-ий мөнгө (2021 он), залуучуудын ДАШТ-ий алт (2019 он), хүрэл (2018 он), 23 хүртэлх насны ДАШТ-ий мөнгө (2018 он)

68 кг: Нарүха Мацүюки – Азийн АШТ-ий мөнгө (2020 он), 23 хүртэлх насны ДАШТ-ий мөнгө (2017 он), залуучуудын дэлхийн аварга (2019 он)

72 кг: Сүмирэ Ниикүра

76 кг: Юка Кагами – Залуучуудын дэлхийн аварга (2019 он), өсвөр үеийн дэлхийн хошой аварга (2017, 2018 он)

Categories
мэдээ цаг-үе

Путин, Зеленский нар уулзах боломжтой гэж Кремль мэдэгдэв DNN.mn

Орос, Украины хооронд байгуулах энхийн гэрээний эх бичгээр бэлэн болсон тохиолдолд хоёр улсын ерөнхийлөгч нарын уулзалтыг зохион байгуулах боломжтойг Ням гарагт Кремлийн ордноос мэдэгджээ.

“Ерөнхийлөгч Путин хэзээ ч Зеленскийтэй уулзахаас татгалзаж байгаагүй. Онолын хувьд энэ нь боломжтой. Гэхдээ ингэхийн тулд хоёр талын төлөөлөгчид шаардлагатай бичиг баримтыг бэлдсэн байх хэрэгтэй. Хоосон санаа биш, тодорхой бичиг баримт. Тэгвэл уулзалт товлох боломжтой” гэж Кремлийн хэвлэлийн төлөөлөгч Дмитрий Песков ярьсан байна.

Тэрбээр цааш нь ярихдаа “Украины тал гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлдэггүйг бид туршлагаасаа сайн мэднэ. Тиймээс сайтар бэлдэх шаардлагатай” гэжээ.

Турк улс Путин, Зеленский нарын уулзалтыг зохион байгуулахаар идэвхтэй ажиллаж байгаа. Баасан гарагт Туркийн ерөнхийлөгч Рэжэп Тайип Эрдоган уг уулзалтыг зохион байгуулах нь тус улсын хувьд нэн тэргүүний чухал асуудал болохыг хэлсэн юм.

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Бидний итгэж сонгосон болгон эх орноо тоножээ DNN.mn

Монгол Улсын Хөгжлийн банкийг манай улстөрчид тоночихсон. Тус банк чанаргүй зээлийн эзэд, компаниудыг өнгөрсөн нэгдүгээр сарын сүүлээр нийтэд зарласан юм. Тэрнээс хойш энэ сэдэв нийгмийн анхаарлын төвд байсаар энэ мягмар гаригт Төрийн ордонд болсон нээлттэй сонсголын үеэр хэн хэн гэж улстөрч зээл авсныг дэлгэлээ. Зээл авсан хүмүүсийн нэрсийн жагсаалтыг харж байхад Монголын улс төрийн дээгүүр албан тушаалтнууд, намуудын зүтгэлтнүүд, Монголын төлөө зүтгэж яваа гэсэн нэр зүүсэн болгон зээл авах замаар Хөгжлийн банкийг тоноод, хуваагаад идэцгээчихжээ. УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуяг, Г.Амартүвшин, Г.Дамдинням, Ч.Ундрам, С.Бямбацогт, гишүүн асан М.Билэгт, А.Сүхбат, Ц.Гарамжав, дэд сайд асан Ш.Лхамсүрэн, гишүүн асан Ц.Шаравжамц, ҮАГ-ын дарга асан Д.Хүрэлбаатар, Н.Номтойбаяр, дэд сайд асан С.Пүрэв, гишүүн асан Б.Элдэв-Очир, ТЕГ-ын дарга асан Б.Хурц, сайд асан Н.Батбаяр, гишүүн Л.Энх-Амгалан, Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга, УИХ-ын гишүүн Н.Алтанхуяг, Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг гээд МАН, АН-гүй Хөгжлийн банкийг тоночихсон байна. Эх орон ярьсан “эх оронч” болгон Хөгжлийн банкийг тоночихсон гэхээр монгол хүн монгол хүндээ итгэх ямар ч арга алга. Товчоор бол, бидний итгэж улс орноо удирдуулсан болгон эх орноо тоносоор иржээ.

Энэ хүмүүст Монголын ард түмэн итгээд “Биднийг удирд, энэ улс эх орныг минь хөгжүүлээд өг” гэж сонгосон байх. Зарим нь ч яахав, өөрсдийгөө хүчээр шахуу сонгуулчихсан. Ямар нэгэн арга заль, мэх хэрэглэж, худал үнэн ярьсаар гараад ирсэн нь ч бий. Гэтэл энэ хүмүүс Монголын ард түмний төлөө огтоосоо зүтгээгүй байна, үүссэн нөхцөл байдлаас харахад. Зөвхөн өөрсдийнхөө эрх ашгийн төлөө, өөрийгөө баяжуулж, хөлжүүлэхийн төлөө л явж иржээ. Бизнесээ улам өргөжүүлж, нэмж зээл авахын тулд, мөнгө хөрөнгөө хамгаалахын тулд л дээш мацаж, ард түмнийг амаар нь шороо үмхүүлээд ч болтугай ямар ч хамаагүй аргаар гараад ирсэн байна. Сонгогчдын итгэлийг дээш гарах, хөлжихдөө ашиглах гишгүүр мэт ханддаг сувдаг хүмүүс дээр байдаг нь харамсалтай.

Ерөнхийд нь дүгнэхэд монголчууд нийгмээрээ шунахай, сувдаг, үндэс угсаа, бусдыгаа ерөөсөө боддоггүй болчихсон юм уу, эсвэл ийм хувиа хичээсэн, бэрд аятай хүмүүс нь улс төрд сонгогдоод байдаг юм уу гэсэн эргэлзээ төрж байна. Гээндээ ч бий, гоондоо ч бий гэдэг шиг эсхүл ард түмэн өөрсдөө энэ хэдэн бэрдээсээ ялгарахааргүй хүмүүс учраас өөрсөдтэйгөө адилхан улсуудыг төлөөллөө болгоод төрд илгээгээд байдаг болж таарч байна уу.

Сүүлийн 30 жилд Монголын улстөрчид Монголыг жинхэнэ утгаар нь тоножээ, хулгай хийжээ. Бүх л хөдлөх гэсэн, бүтээх гэсэн аливаа ажлыг хоригложээ, зогсоожээ, гацаажээ, замхруулжээ. Тууз хайчилсан, шав тавьсан бүтээн байгуулалт болгоныг ор мөргүй алга болгодог. Хаана мөнгө байна, хаана зээл байна тэр болгон дээр тэд хэрээ адил цуглаж, ард түмний боломжийг үргэлж хулгайлсаар амташжээ. Тэгсэн атлаа сонгуулиар “Эх орныг чинь хөгжүүлээд, бүтээн байгуулалт өрнүүлээд өгье. Эхлээд намайг гаргаадах” гэж гэгээн цайлган дүр гаргаад ичих ч үгүй санал гуйдаг.

Төрийн ордонд болсон Хөгжлийн банкны зээлтэй холбоотой нээлттэй сонсголыг ажиглахад “Украин, Оросын дайн” гэж хэлж чадахгүй хулчгар хүмүүсийг сонгоод гаргаад ирчихжээ гэж анзаарагдлаа. Ямар юмных нь “Геополитикийн ноцтой байдал”, “Зэвсэгт мөргөлдөөн”, “Үл ойлголцох байдал” вэ. Украин, Оросын хооронд дайн болж байна шүү дээ, тэнд. Тэгтэл энд байгаа манай төрийн түшээ “Дайн” гэж хэлж чадахгүй сууж байна. Ийм л хулчгарууд одоо Монголын төр засгийг барилцаж байна гээд бод. Хэн тэднийг УИХ, төр засгийн дээд шатанд гаргасан юм бэ. Өнөө л сонгогчид нь шүү дээ. Гэтэл олон улсад Украин, Оросын дайныг “Оросын

гэдгийг сануулсаар байна. Элит, дэлхийг эзэгнэгч, захирагч, үлгэр жишээч, аугаа их удирдагч Путинг хар. Танхимын гол дахь томоос том ширээний ард ганцаараа суусхийгээд байгааг нь та бүхэн бичлэг, гэрэл зургуудаас харж байгаа байх. Гэтэл тэр Зеленский гэж ногоон футволктой залуу цэргүүдийнхээ дунд орчихсон, эх орончидтойгоо хамтдаа тулалдаж явж байна. Түүнийг хөнөөлгөхөөр бүхэл бүтэн хөлсний арми хөдөлгөчихсөн байгаа гэж яригдаж буй. Гэсэн ч ард түмэн нь энэ зоригтой удирдагчаа л дагаж байна.

Харин манай улсыг удирдаад, улс төрд дээгүүр алба хашиж байгаа хүмүүсийг хар. Дайн ч гэж хэлж чадахгүй. Айгаад байгаа цаад шалтгаан нь ердөө “Орос улс крантаа тасхийгээд хаачихвал яах юм, тэгвэл ард түмэн дахиж биднийг сонгохгүй шүү дээ” гэсэн муйхарлал. Ярьж буй, байр сууриа илэрхийлж буйг нь базвал “Бензингүй, тоггүй болчихвол манай намыг 2024 онд хүмүүс сонгохгүй болчихно” гэсэн санааг л цухалзуулаад байгаа юм. Явж явж ирэх сонгуульд ялагдахаас л айгаад байна аа даа.

Долларын ханш огцом өсч 3170 төгрөг болчихлоо (гуравдугаар сарын 30-ны байдлаар). Цаашид яаж өсөхийг мэргэжлийн хүмүүс нь ч таамаглаж чадахгүй хүнд нөхцөл байдал үүсээд байна. Байгаа бүх доллараа хуу хамуулаад, монгол төгрөг хог дээр уначихаад байхад л өдөр өнжихгүй Төрийн ордонд, яамд дээр ногоон хөгжил, мод ярьж хуралдаад байгааг нь яаж ойлговол зүгээр юм бэ. Улс орны өмнө тулгамдаж буй, өнөө маргаашгүй шийдэх ёстой асуудал олон байхад манай эрх баригчид яагаад ийм сэтгэлгүй, мэдрэмжгүйгээр улсын ажилд, ард түмний амьжиргааг дээшлүүлэх тал дээр хөдөлдөггүй юм бэ. Бодит нөхцөл ийм л байна. Үүнээс цааш тэвчиж огт болохгүй, ард түмэн одоо сонголтоо өөрсдөө, хийх цаг нь болжээ. Монгол Улс хөгжих ёстой, Монгол Улс байх ёстой юм бол ард түмэн сонголтоо өөрөөр хийх цаг нь болсон шүү. “Өдрийн сонин” удаа дараа сануулж, олон хэлж, бичиж байгаа. Монголчууд хэрсүү болох цаг нь болсоон. Юмны цаад учрыг нь олох ёстой. Ингэхийн тулд ард түмэн минь хашир, ухаалаг сонгогчид болох хэрэгтэй байна аа гэж.

Хэрвээ сонголтдоо хэрсүү, өөрөөр хандахгүй бол төрд нүүрлэсэн их хулгай, тонон дээрэмдэлт үргэлжилсээр л, нөгөө талд нь ард түмний амьдрал уруудсаар л, тэтгэмж халамжаар угжуулсан ямар ч хөгжилгүй, дархлаагүй, тусгаар тогтнолгүй орон болно. Эх орон ярьж, эх орончийн дүр эсгэсэн болгон эх оронч биш гэдгийг та бидэнд Монголын улстөрчид удаа дараагийн хулгай, зэлгийгээрээ дахин дахин нотлоод байна.

Categories
мэдээ цаг-үе

Оросууд Киев мужийн энгийн иргэдийг олноор нь хөнөөжээ DNN.mn

Украины Киев мужийг орхин гарахдаа Оросын цэрэг энгийн иргэдийг олноор нь хөнөөгөөд явсан тухай ВВС мэдээллээ. Нийслэл Киев хотоос холгүй орших Буча хотоос Оросын цэрэг гарсны дараа хэвлэл мэдээллийнхэн нэвтрэх боломжтой болжээ. Тэдний авсан зургуудаас үзэхэд нэг гудамжинд л гэхэд энгийн хувцастай 20 гаруй хүний цогцос байсан аж.

Европын холбоо Оросын цэргүүдийн үйлдсэн байж болзошгүй энэ харгислалд шалгалт явуулахаар болсноо мэдэгджээ. Европын холбооноос энэ хэргийг олон улсын шүүхэд өгч, ОХУ-ын эсрэг дахин шинэ хориг арга хэмжээ авах талаар хэлэлцэх гэнэ.

Харин Оросын тал “Цэргүүд гуравдугаар сарын 30-нд Бучаг орхин гарсан, гэтэл цогцоснуудын зураг дөрөв хоногийн дараа гарч ирж байна. Украины эрх баригчдын эвлүүлсэн хуурамч зургууд байна” гэжээ. Гэвч дэлхийн томоохон агентлагууд болох Ройтерс, Франс Пресс, ВВС зэрэг хэвлэлүүд ч ийм зургууд нийтэлсэн байна.

Киев мужаас, тэр дундаа Буча хотоос ойролцоогоор 410 хүний цогцос гаргасан гэж Украины ерөнхий прокурор Ирина Венедиктова мэдэгджээ.

Украины Ерөнхийлөгч Володимир Зеленський “Бидний газар нутагт атаа хорслоор дүүрсэн этгээдүүд ирлээ. Өөрсдийгөө арми гэж нэрлэдэг алуурчид. Хүчирхийлэгчид. Дээрэмчид. Тэд ийм зүйл хийснийхээ төлөө үхэх ялтай” гэжээ.

Тэрээр цааш нь “Орос цэрэг болгоны ээжүүд Бучад, Ирпеньд, Гостомельд амь үрэгдсэн хүмүүсийн цогцсыг хараасай гэж хүсэж байна. Тэд яасан гэж? Тэднийг яах гэж алсан юм бэ? Гудамжаар дугуй унаад явж байсан эрэгтэй яасан юм? Энгийн хотын оршин суугчийг юуны төлөө гэж тамлан зовоосон юм? Чихнээс нь ээмгийг нь зулгааж авчихаад яагаад тэр эмэгтэйг боомилсон юм бэ? Хүүхдүүдийнх нь нүдэн дээр эмэгтэйчүүдийг яаж хүчирхийлээд хөнөөж чадаж байна вэ?

Оросууд Киев мужийг орхин гарахдаа энгийн иргэдийг олноор нь хөнөөжээ

Оросын ээжүүд ээ! Та бүхэн танхай балмад этгээдүүдийг өсгөсөн юм бол тэд яаж алуурчид болон хувирав? Хүүхдүүдийн тань дотор юу байгааг та бүхэн мэдэхгүй байна. Тэд хүн чанараа алдсаныг та бүхэн анзаараагүй байна. Ямар ч сэтгэл зүрх байхгүй. Тэд санаатайгаар, зугаагаа гаргаж алсан байна. ОХУ-ын удирдагчдад тушаалыг нь ингэж биелүүлж байгааг харуулмаар байна” гэжээ.

Categories
мэдээ цаг-үе

Дөрвөн аймагт хээрийн түймэр гарчээ DNN.mn

Ой хээрийн түймрийн нөхцөл байдлын талаар Онцгой Байдлын Ерөнхий Газраас мэдээллээ.

Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд дөрвөн аймагт хээрийн түймэр бүртгэгдсэн байна. Тодруулбал,

Ховд аймгийн Мянгад сумын Цагаанбулан багийн “Хонгорж” гэдэг газар хээрийн түймэр гарсан тухай дуудлагыг дөрөвдүгээр сарын 2-ны 15:45 цагт онцгой байдлын алба хүлээн авсан байна. Тус сумын Засаг даргын Тамгын газрын ажилтнууд, орон нутгийн иргэд хамтран дөрөвдүгээр сарын 3-ны 08:55 цагт хээрийн түймрийг бүрэн унтраасан. Түймэрт урьдчилсан байдлаар 80 га орчим хээрийн талбай шатжээ.

Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын “Улаан-Өндөр” багийн “Баянхайрхан” гэдэг газар нэгэн малчны таван ханатай гэр 11:20 цагийн үед шатаж хээрийн түймэр гарсан тухай дуудлагыг дөрөвдүгээр сарын 3-ны 11:45 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын алба хаагчид, орон нутгийн иргэд 20 км замыг туулан очиж, 19:25 цагт түймрийг цурамд оруулж, 22:30 цагт бүрэн унтраасан. Түймэрт 25,000 га хээрийн талбай шатсан.

Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сумын Номгон багийн хогийн цэгт хээрийн түймэр гарсан тухай дуудлагыг дөрөвдүгээр сарын 3-ны 14:48 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Сайхан сум дахь Гал түймэр унтраах, аврах 61 дүгээр ангийн алба хаагчид, орон нутгийн иргэд 20 км замыг туулан хээрийн түймрийг бүрэн унтраасан. Түймэрт 8.8 га хээрийн талбай шатсан.

Төв аймгийн Жаргалант сумын Загдал баг, “Айргийн хондлой” гэдэг газар хээрийн түймэр дөрөвдүгээр сарын 3-ны 16:00 цагийн орчимд гарсан тухай мэдээллийг 22:12 цагт хүлээн авсан. Тус сумын Засаг даргын орлогчоор ахлуулсан иргэд ажиллаж, хээрийн түймрийг бүрэн унтраасан. Уг гал түймэрт нийт 8 га талбай шатсан.

Ой хээрийн гал түймрийн аюулаас сэргийлэхийн тулд иргэд, олон нийт асаасан гал, шүдэнз, татсан тамхины гал, цог, үнс нурмыг бүрэн унтраах, халуун үнс, нурмыг тусгайлан бэлдсэн таглаа бүхий нүх, саванд хийх, гэр сууц, хашаа хорооны гадуур түймрээс хамгаалах зурвас татахыг анхааруулж байна.
Categories
мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал улс-төр

Ч.Ундрам: Төр, иргэн хамтарч сахилга баттай байж их хямралыг хохирол багатай давна DNN.mn

УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрамтай ярилцлаа.


-Үнийн өсөлтийг барихын тулд ямар арга хэмжээ авах ёстой гэж та үзэж байна вэ?

-Хамгийн түрүүнд бид нөхцөл байдлаа бодитоор дүгнэх ёстой. Дэлхий дахинд түүхэнд тохиолдож байгаагүй асуудалтай нүүр тулгарсан байна. Нэгдүгээрт, дэлхий нийтийг хамарсан цар тахлыг өнгөрөгч хоёр жил тууллаа. Цар тахлаас болж дэлхийн бүх улс орны эдийн засаг хямарсан. Гэтэл залгуулаад дайны нөхцөл байдал үүсчихлээ. Зарим шинжээчид Орос-Украины хооронд үүссэн дайныг өмнөх дайнуудаас шал өөр байна гэж дүгнэж, дэлхийн хэмжээний дайнтай жишиж байна лээ. Маш их мэдээллийн дайн, геополитикийн том том асуудлууд тулгарч байна. Энэ нөхцөл байдал нь дэлхий дахинд эдийн засгийн их хямралыг авчирч байна. Энэ хямралаас тийм ч амархан гарчихгүй болов уу.

Ер нь их хямралаас амархан гарсан тохиолдол түүхэндээ ч байхгүй. Дайн ойрын хугацаанд дууслаа гэхэд дайнаас үүдэж бий болсон санкциуд, улс орны харилцааны асуудлууд, эдийн засагт үзүүлсэн эффектүүд тийм ч амархан арилахгүй. Тиймээс улс орон маш сахилга баттай, нарийн бодлоготой, ард түмэнтэйгээ нэгдмэл байж их хямралыг давж гарна. Түүнээс хоёр талд гарчихаад чиний буруу гээд бие бие рүүгээ чихэх ямар ч боломжгүй. Аль болох бага хохиролтой давахын тулд нэгдмэл байдалтай байх ёстой гэж үзэж байна.

Өнөөдөр инфляци 14 хувьтай, ам.долларын ханш 2945 төгрөг байна. Манай улс импортоос хараат шүү дээ.

Тиймээс энэ хэцүү нөхцөл байдлыг даван гарах дараахь гурван шийдэл байна гэж үзэж байна. Нэгдүгээрт, бид бодлогын хүүгээ өсгөх ёстой гэж бодож байна.

Иргэдийн авч байгаа зээл улам л өндөр хүүтэй болох байтал ийн хэлж байгааг иргэд, аж ахуйн нэгжүүд гайхаж, эсэргүүцэх байх л даа. Гэхдээ бодлогын хүүгээ өсгөж байж инфляцийг тогтоон барина. Инфляциа барьж чадахгүй алдчихвал төгрөгийн ханш улам суларч, ам.долларын ханш чангарна. Импортод суурилсан манай улс хэрэглээнийхээ бүтээгдэхүүнийг валютаар төлнө. Тиймээс бараа бүтээгдэхүүний төлбөрт илүү өндөр үнэ төлнө. Өөрөөр хэлбэл, илүү их хохиролтой учраас бодлогын хүүгээ өсгөх ёстой гэж үзэж байгаа юм.

Манай улс уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ экспортолж байж л валют олдог. Учир нь валют орж ирдэг гол салбар бол уул уурхай. Гэтэл бид одоогоор уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ олигтой импортолж чадахгүй байна. Өмнөх жилийнхээ 10 хувьд ч хүрэхгүй байгаа ийм л аймшигтай нөхцөл байдалтай байна. Урд хөрш гэхэд саяхан санхүүгийн төв болсон Шанхай хотдоо хөл хорио тогтоолоо. Санхүүгийн төв хотдоо хөл хорио тогтоож байгаа улс манайд зориулж хилээ нээхгүй. Тиймээс уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ бид ойрын хугацаанд гаргаж чадахгүй нь. Тиймээс валют орж ирэхгүй учраас бодлогын хүүгээ өндөр байлгаж төгрөгийн ханшаа аль болох барих ёстой. Англи улс гэхэд бодлогын хүүгээ саяхан гурван удаа өсгөлөө. Энэ мэтээр улс бүр бодлогын хүүгээ өсгөж байна. Учир нь тэд өөрсдийнхөө валютын ханшийг өндөр байлгах бодлого барьж байна. Энэ нь онолын хувьд ч, бодлогын хувьд ч хохирол илүү бага байдаг. Валютын ханшаа бид алдчихвал импортоор орж ирж байгаа бараа бүтээгдэхүүний үнэ өснө шүү дээ. Тиймээс ийм шийдэл байна гэж харсан.

Их хямралын үед хэрэгжүүлэх хоёрдугаар шийдэл нь үргүй бүх зардлаа танах ёстой. Төсвийн орлого бүрдэхгүй байна шүү дээ. Бид уул уурхайн бүтээгдэхүүнийг экспортолж, түүнээс орж ирэх мөнгөнөөс татвар авч төсвийнхөө дийлэнх хэсгийг бүрдүүлдэг. Төсвийн орлого дэлхий дахинд үүссэн хямралаас болж бүрдэхгүй байгаа учраас төсвийн зарлагаа танах ёстой. Бид 18 их наяд буюу түүхэндээ байгаагүй том зарлага баталсан шүү дээ. Тиймээс гадаад, дотоод томилолт, тавилга, эд хогшил, янз бүрийн хурал цуглаан, чуулгантай холбоотой зардлаа танах хэрэгтэй байна. Нэг үгээр хэлбэл, бүсээ чангалах цаг ирсэн.

Гуравдугаарт, иргэд эх оронч худалдаа хийж хамт бүсээ чангалах хэрэгтэй байна. Тиймээс төр иргэн хамтарч сахилга баттай, ухаалаг, ариг гамтай, тэвчээртэй байж л их хямралыг хохирол багатай давна.

Товчхондоо, эх оронч хэрэглээг дэмжсэн, үргүй хэрэглээгээ танасан, бодлогын хүүгээ нэмэх гурван шийдлийг хэрэгжүүлэх ёстой гэж эдийн засагч хүний хувьд харж байна.

-Төсөвт тодотгол хийх үү?

-Тодотгол хийх магадлалтай гэж бодож байна. Нөхцөл байдал өөрчлөгдлөө. Бид дайн болно гэж төсөөлөөгүй шүү дээ. Тиймээс бид нөхцөл байдалдаа тааруулж төсвөө тодотгох л хэрэгтэй.

Сүүлийн хоёр жил гаруйн хугацаа бидэнд том сургамж өглөө. Монгол Улс өөрсдөө юу ч үйлдвэрлэдэггүй гэдгийг илүү ихээр мэдэрлээ. Импортын болон уул уурхайн салбараас бүрэн хараат гэдгээ улам баталгаажууллаа. Тиймээс энэ сургамж дээрээ үндэслэж нэн тэргүүнд малын түүхий эдээ боловсруулдаг болох шаардлагатай байна. Байг гэхэд ядаж л хагас боловсруулаад зардаг баймаар байна шүү дээ. Олон сая малтай мөртлөө бид сүүгээ ч дотоодоосоо бүрэн хангаж чадахгүй байна. Бэлчээрийн мал аж ахуй орчин үед тохирохгүй байгаа нь харагдаж байна. Тиймээс эрчимжсэн мал аж ахуйг зарим бүс нутагт хөгжүүлэх хэрэгтэй. Хүнсний ногоогоо дотоодоосоо хангадаг, экспортолдог болмоор байна. Тодорхой хэмжээний жимс, жимсгэний бүтээгдэхүүн, зөгийн бал зэргийг үйлдвэрлэдэг дотоодын үйлдвэрлэгчдээ хамгаалж, дэмжих ёстой. Малын гаралтай болон хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн бидний гарын доорх бүтээгдэхүүн. Тиймээс үүнийгээ бид өөрсдөө үйлдвэрлэдэг болъё. Хүнсээ дотоодоосоо хангачихаад цатгалан сууж байхад бас ч өөр шүү дээ.

-Төсөв батлах бүрт л тодотгол хийх юм. Үүний уршгийг та хэрхэн харж байна?

-Төрийн бодлого, тогтвортой байх ёстой. Урьдчилж маш сайн судалгаа, шинжилгээ хийсэн байх ёстой гэсэн шүүмж байдаг. Нөхцөл байдал ийм айхавтар өөрчлөгдөөгүй байсан бол энэ шүүмж зөв. Дайн болчихлоо шүү дээ. Тиймээс энэ тохиолдолд тодотгосон нь зөв болж таарна байх.

-Фитч агентлагаас ОХУ-ын 50 гаруй банкны зээлжих зэрэглэлийг цуцалсан, мөн европын холбооноос тус улсад авч байгаа хориг арга хэмжээ манайд улам л дарамт болох байх даа?

-Манай улсын хоёр хөршийн нэг учраас ОХУ-д үүссэн эдийн засгийн нөлөө бидэнд тусч л таарна. Учир нь бид хойд хөршөөс шатахуун болон эрчим хүчний хараат байдалд байна. “Москва найтаахад Монгол ханиад хүрнэ” гэдэг үг бий шүү дээ.

-Гэхдээ энэ нөхцөлд рублийн ханш чангарч байна. ОХУ-ын хэрэгжүүлж байгаа бодлоготой холбоотой юу?

-Хэдхэн хоногийн өмнө “Роснефть” компани байгалийн хий, газрын тосоо зөвхөн рублиэр арилжина хэмээн зарласан. Тиймээс дээрх хоёр бүтээгдэхүүнийг авдаг улс орнуудад рублийн хэрэгцээ гарч байгаатай холбоотой. Ер нь бүтээгдэхүүнээ экспортолж чадаж байвал тухайн улсын валютын ханш чанга байна гэсэн үг.

-Дэлхий нийтэд үүссэн дайны нөхцөл байдалтай холбоотойгоор Монголын парламент ямар хуулийн төсөл батлах ёстой гэж харж байна?

-Энгийн үед байдаггүй нөхцөл байдал үүссэн учраас энэ цаг үе, нөхцөл байдалдаа тааруулсан хууль, УИХ-ын тогтоол батлах ёстой байх. Валютын ханш, инфляцийг буулгах чиглэлийн түргэн хугацааны шийдэл бүхий хууль, УИХ-ын тогтоол гарах ёстой гэж бодож байна. Жишээлбэл, илүү эх оронч хэрэглээг дэмжсэн ч юмуу, төрийн байгууллагуудыг илүү зардал гаргахгүй байлгах, улсын түвшинд сахилга баттай, бүсээ чангалах чиглэлийн хууль, тогтоомж гаргах хэрэгтэй болов уу.

Үүнээс гадна Газрын тосны бүтээгдэхүүний нөөцийн тухай хуультай болох ёстой гэж үзэж байгаа. Улс бүр газрын тосны бүтээгдэхүүний нөөцийн тухай хуультай байдаг. Дайн дажинтай, давагдашгүй хүчин зүйл, эсвэл үнийн шок үүссэн үед хэрэглэгддэг нөөцтэй байх боломжийг олгоно. Газрын тосны үнийг судлахад өссөн, үнээ тийм ч удаан барьдаггүй юм байна. Хэд хоног газрын тосны үнэ өндөр болж байгаад одоо дахин буурах шат руугаа явж байна шүү дээ. Тиймээс бид нөөцтэй байсан бол энэ хугацаанд нөөцөө хэрэглэх боломжтой. Тиймээс Газрын тосны бүтээгдэхүүний нөөцийн тухай хуультай болох ёстой гэж бодож хуулийн төслөө бичээд дуусч байна.

-Хөгжлийн банкнаас зээл авахад нөлөөлсөн байж болзошгүй улс төрчдийн тоонд таны нэр багтсан. Намаас өгсөн үүрэг чиглэлийг та хэрхэн хүлээж авав?

-Намын хяналтын хорооноос намын гишүүнчлэлээс түдгэлзүүлж, шалгуулах үүрэг өгсний дагуу Авлигатай тэмцэх газар, Прокурорын байгууллагад шалгуулах хүсэлтээ өгсөн. Өөрийн биеэр шалгуулах хүсэлтээ өгсөн учраас миний хүсэлтийг хангаж өгөх байх гэж бодож байна.

-Та аавынхаа бизнест огт оролцдоггүй юм уу. Хүмүүс чинь л бизнесээ өргөжүүлэхийн тулд гэр бүлээрээ зүтгэдэг шүү дээ?

-Аав минь намайг бизнестээ хутгадаггүй. Миний охин мөнгөний араас бус, номын араас явах ёстой гэсэн философиор л өсгөсөн. Тийм ч учраас би аавын бизнест хутгалдалгүй. Өөрийгөө сурч хөгжүүлэхэд багагүй хугацааг зарцуулсан. Дэлхийн өндөр хөгжилтэй хоёр, гурван ч оронд боловсрол эзэмшлээ. Эрдэм номын эх уурхай гэгддэг Монгол Улсын Их сургуульдаа арван жил ажиллалаа. УИХ-ын гишүүн болоод боловсролын салбараа орхиогүй. Боловсролын багц хууль дээр ихээхэн анхаарал хандуулж ажиллаж байна.

Аавын бизнесийн үйл ажиллагаанд оролцдоггүй учраас ийм мэдээлэл гарч ирэхэд л мэдсэн. Үүнийг хүмүүс гайхаж байх шиг байсан. Бизнест нь оролцдоггүй хүнээс “Аав нь зээл авч болох уу, эсвэл аав нь зээл авчихсан шүү” гэж хэлэхгүй биз дээ. 2020 оны сонгуулиар УИХ-ын гишүүн болсон хүн аавыгаа Хөгжлийн банкнаас зээл авахад яаж нөлөөлөх вэ. Би 2018 онд МУИС-д дэд захирлын албыг хашиж байсан шүү дээ.

Миний аав их олон жил бизнес хийж байгаа. Монголын томоохон баялаг бүтээгч. Олон мянган хүнийг ажлын байраар хангаж, улсдаа татварын орлогыг бүрдүүлэхэд том хувь нэмэр оруулдаг, хариуцлагатай жишиг уурхай эрхэлдэг хүн л дээ.

Ямар ч бизнес, үйлдвэрлэл явуулахад эдийн засгийн хөшүүрэг байх ёстой. Зээл авах гэдэг бол муу зүйл биш шүү дээ. Хүн бүр л зээл авдаг. Аливаа бизнесийг зээлээр л эхэлдэг. Хөгжлийн банкны зээлийн асуудлыг ялгаж зааглаж ойлгомоор юм билээ. Зээл авна гэдэг муу зүйл гэсэн ойлголт нийгэмд бий болох нь ээ

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

“Бэрэн групп”-ийн ТУЗ-ын дарга Б.Мөнхтөрийн охин Цэлмэг: Аавын минь гангийн үйлдвэр байгуулах 20 жилийн зүтгэл зогсох ёсгүй DNN.mn

– Зээлээ төлүүлэх гээд байна уу, “дээрэмдэх” гээд байна уу гэдгийг ойлгохгүй л байна-


Хөгжлийн банкнаас их хэмжээний зээл аваад эргэн төлөлт нь тасарсан компаниудыг он гараад зарласан билээ. Үүний дараахан зарим компанийн удирдлагуудыг цагдан хорьсны нэг нь “Бэрэн групп” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Б.Мөнхтөр юм. Энэ удаагийн дугаартаа Б.Мөнхтөрийн охин “Бэрэн групп” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал М.Цэлмэгийн ярилцлагыг хүргэж байна.


-Та манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулаач…

-Би айлын том охин. Нэг эрэгтэй дүүтэй. Аав, ээж хоёр маань намайг биеэ дааж сургахын тулд анх Улаан-Үд хотын Ерөнхий боловсролын сургуульд нэгдүгээр ангид оруулж байсан. Манай аавын ахынх нь эхнэр буриад хүн байсан болохоор тэднийд амьдарч, бага сургуулиа Буриадад дүүргэсэн. Бага сургуулийн төгсөлтийн арга хэмжээн дээр сургуулийн шилдэг сурагч Мөнхтөрийн Цэлмэг гэж дуудахыг сонсоод охиноороо их бахархсан гэж аав, ээж хоёр маань ярьдаг юм. Тэгээд хүүхдээсээ хол байх дэмий юм гээд намайг Улаанбаатарт авчран, би тавдугаар ангиасаа орос гуравдугаар сургуульд сурсан. Есдүгээр ангиа мөнгөн медальтай төгсөж анги дэвшин шууд 11 дүгээр ангид орсон. Дунд сургуулиа таван онцын эзэн, алтан медальтай төгссөн.

-Шилдэг сурагч байжээ. Их сургуульд хаана сурсан бэ?

-Би багын л Англи улсад сурах мөрөөдөлтэй хүүхэд байсан. Дунд сургуульд байхдаа IELTS- ийн шалгалт өгөөд оноогоо бүрдүүлэн Англид сурах бэлтгэлээ хангасан байсан. Тэгээд Английн Эксетрийн их сургуульд шалгалт өгч тэнцээд урилгаар орж, тус сургуулийн “Бизнесийн удирдлага”мэргэжлээр бакалаврын зэргээ хамгаалсан. Дараа нь дэлхийд шилдэгт тооцогддог Лондонгийн Кингс Коллежид Санхүү, нягтлан бодох мэргэжлээр мастерын зэргээ хамгаалсан. Англид сурч байх хугацаандаа их зүйл сурч, төлөвшсөн гэж боддог. Монголдоо хэрэгтэй юм хийх мэргэжилтэн болно л гэж хичээн сурч байсан даа.

-Мэдээж Монголдоо ирээд шууд аавынхаа компанид ажилд орсон уу?

-Үгүй, Монголдоо буцаж ирээд дэлхийн дөрвөн том аудитийн компанийн нэг болох KPMG гээд аудитын компанид аудитчинаар ажилд орсон. Тэндээ жил гаруй ажиллаж, тодорхой туршлагатай болсон. Тэгээд аав маань компанидаа ирж ажиллах санал тавьсан учраас компанидаа бүр бага нэгжээс нь эхэлж, компанийн үйл ажиллагааны талаар бүх шатанд ажиллаж туршлагажсан. Ажиллаж байх хугацаандаа хууль, эрх зүйн мэдлэг шаардлагатайг ойлгоод 2016 онд МУИС-ийн Хууль зүйн сургуульд суралцаж, шилдэг оюутан болон эрхзүйч мэргэжил эзэмшсэн. Товчхондоо ийм л намтартай даа. Ямартаа ч өөрийгөө тодорхой хэмжээнд боловсруулаад, бизнес эрхлэн, Монголдоо, нийгэмдээ хэрэгтэй зүйл хийх хүслээ бодит болгохоор хичээж байна.

-“Бэрэн групп” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Б.Мөнхтөр гэдэг хүнийг хүмүүс тодорхой хэмжээнд мэддэг. Харин охин нь аавынхаа талаар илүү ихийг ярих байх…

-Миний аав чинь багадаа маш толгой сайтай хүүхэд байсан гэдэг. Олон төрлийн олимпиадад түрүүлдэг. Аравдугаар ангид байхдаа Ардчилсан Герман улсад болсон Математикийн олон улсын олимпиадаас Монгол Улсаас анхны алтан медаль авч байсан. Аравдугаар ангиа алтан медальтай төгсөж, ЗХУ-ын Харьковын их сургуульд суралцаж “Цөмийн физикч” мэргэжлээр төгссөн. Манай аав есөн хүүхэдтэй айлын хамгийн бага нь. Аавыг хоёр настай байхад аав нь бурхан болсон болохоор ээж, ах, эгч нартайгаа өссөн, мэдээж ээжийн амин хайртай хүүхэд нь байсан гэдэг. Харьков хотод оюутан байхад ээж нь бурхан болж, ах нар нь аавд хэлээгүй юм билээ. Төгсөж ирээд энэ тухай мэдэж, их л хямарч гуниглаж байсан тухайгаа ярьдаг. Эмээг өөд болсны хэдхэн сарын дараа би төрсөн гэсэн. Эмээг хөдөөлүүлэхдээ Монгол заншил ёсоор тавьсан тэмдгийг нь би авч төрсөн гэж ярьдаг. Тийм болохоор аав минь ээжийгээ эргэж ирлээ гээд маш их баярласан гэдэг. Ер нь аав бид хоёр хэзээнээсээ их амь нэгтэй л дээ. Аав надад хүмүүстэй муудаж болохгүй, эвтэй жудагтай байгаарай гэж байнга захидаг. “Хамгийн зөв хүн” олоод ир гэвэл би аавыгаа л нэрлэнэ. Үүнийг ганц би биш, хамтран ажилладаг, таньж мэддэг олон хүн хэлнэ. Нэг амьдрах насандаа хүн хүнээрээ байх ёстой гэдгийг өөрийнхөө биеэр үр хүүхдүүд, ах дүү, олон түмэнд үлгэрлэн амьдарч чадаж байгаа хүн бол миний аав. Аав маань хүний өөрийн гэж ялгалгүй бусдад маш их тусалдаг хүн. Бусдад тус дэмтэй явах нь манай гэр бүлийн үндсэн зарчим юм даа.

No description available.

-Дүү чинь компанидаа хамт ажиллаж байгаа юу?

-Ажиллаж байсан. Гэхдээ сүүлийн жилүүдэд идэвхтэй ажиллаагүй. Тархины хорт хавдар тусч хүндхэн мэс засал хийлгэсэн учраас урт хугацааны эмчилгээ хийлгэж байгаа. Коронагийн жилүүдтэй зэрэгцээд бидний амьдралд төсөөлж байгаагүй хүндхэн сорилтууд тулгарч байна. Энэ бүхний зэрэгцээ Хөгжлийн банк, өр зээлийн асуудал дуулиан болж гарч ирлээ. Аавыг маань цагдан хорих арга хэмжээ авчихлаа.

-Хөгжлийн банктай холбоотой өр зээлийн асуудлыг ярихын өмнө “Бэрэн групп” ХХК-ийн үүх түүхээс ярилцъя. Хэзээ байгуулагдсан компани вэ?

-Аав маань оюутан байхаасаа ах нарынхаа хамт тарваганы арьсан малгай хийж борлуулан анхны хуримтлалаа үүсгэж байсан гэдэг. Сургуулиа төгсөж ирээд ШУА-ийн Физик, техникийн хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажилласан. 1992 оноос ах нарынхаа хамт “Бэрэн групп” ХХК-ийг байгуулан, Программ хангамж, үйлдвэрлэлийн автоматжуулалтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн байдаг. Өгөөж, Талх чихэр, Сэлэнгийн гурилын үйлдвэр, Дарханы төмөрлөг зэрэг томоохон үйлдвэр, аж ахуйн газруудын санхүүгийн программ, ДЦС-ууд, Эрдэнэт концернын автомат удирдлага, хяналтын системүүдийг хийж гүйцэтгэсэн. Монгол Улсын ихэнх боомтууд дээр орчин үеийн электрон, хүнд даацын пүү үйлдвэрлэж, угсарсан байдаг. Мөн Сингапур улсаас орчин үеийн нарийвчлал өндөртэй үйлдвэрлэлийн автоматжуулалтын багаж хэрэгслэл, мэдрэгчүүд, оффисын тоног төхөөрөмж импортлон үйлдвэрүүдэд нэвтрүүлсэн гээд бизнесийн эхэн үедээ программ хангамж, автоматжуулалтын ажлыг голлож хийж байсан байдаг.

Монгол Улсад газар тариалангийн салбарын уналтын үе буюу 1996 оноос ОХУ, БНХАУ-аас гурил импортлон улсын гурилын хэрэгцээний 40-өөд хувийг ханган нийлүүж байсан гавьяа мөн л аавынх.1997 оноос газар тариалангийн салбарт хөрөнгө оруулан 40.000 га эргэлтийн талбайд улаанбуудай тариалан дотоодын хүнс үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэн, хүнсний хараат байдлаас гарахад хувь нэмрээ оруулан ажиллаж, Монгол Улсын 2000-2002 оны улсын шилдэг тариаланчаар шалгарч байлаа гээд яриад байвал аав маань үүх түүх ихтэй, хийж бүтээсэн нь нүдэн дээр ил харагддаг.

No description available.

Өдгөө “Бэрэн групп” ХХК маань хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрлэл, уул уурхай, хүнд үйлдвэрлэл, гадаад дотоод худалдаа, барилга үл хөдлөх гэсэн дөрвөн томоохон салбарт үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Манай компани Улсын тэргүүний тариаланч хамт олон, Шилдэг аж ахуйн нэгж, Найдвартай татвар төлөгч, “ТОП-100”, “ТОП-150” ахуйн нэгжээр жил бүр шалгарч МҮХАҮТ-аас олгодог ENTREPENEUR зэрэг бусад шагнал, өргөмжлөлийг 30 гаруй удаа хүртсэн.

-Танай компанийн барьсан Хангай хотхон гэр хорооллыг барилгажуулах ажлыг бодитоор хийж болдог юм гэсэн тод жишээ болж харагддаг. Бас л амаргүй давааг давж газраа чөлөөлсөн байх даа…

-Сүүлийн жилүүдэд манай компани барилгын салбарт амжилттай ажиллаж байна. Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн хүрээнд Монгол Улсад хамгийн амжилттай хэрэгжсэн төсөл бол 7 дугаар хороолол буюу Хангай хотхон. Мэдээж, газар чөлөөлөхийн тулд иргэдтэй ярилцаж тохирох нь хамгийн их цаг хугацаа шаардсан, ихээхэн хөрөнгө шаардсан, бэрхшээлтэй ажил байсан ч бид ард нь гарч, төслөө амжилттай хэрэгжүүлж чадсан.

Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төсөл нь арилжааны шинж чанартай барилгын төслүүдээс маш их ялгаатай. Газар чөлөөлөлтөд цаг хугацаа, хөрөнгө их шаардагддаг, бага, дунд орлоготой иргэдэд зориулсан учраас жижиг талбайн зохион байгуулалттай байдаг тул ашигтай талбай бага, нэмэлт тоноглолууд суурилуулах шаардлагатай болдог.

Нийтдээ 7 дугаар хороолол орчимд 30 га талбай буюу 600 орчим айлын газрыг чөлөөлж,төслийн хүрээнд 4.000 орчим айлын орон сууцыг ашиглалтад оруулж, иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулсан. Энэ нь агаарын бохирдлын гол эх үүсвэр болж байгаа 600 янданг бодитоор байхгүй болгосон гэсэн үг. Гэхдээ иргэд орчны бохирдол гэхээр зөвхөн агаарын бохирдол гэж ойлгодог. Үүнээс гадна хөрс, усны бохирдол бол Улаанбаатар хотын тулгамдсан асуудал болоод байгаа. Жил бүрийн хавар гардаг халдварт өвчнүүдийн гол эх үүсвэр бидний хэлж заншсанаар нүхэн жорлонгоос үүдэлтэй юм. Тэгэхээр бид зөвхөн 600 янданг биш, тэр хэмжээний нүхэн жорлонг бас бодитоор байхгүй болгосон гэсэн үг юм.

Энэ нь манай компанийн нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд хийж буй ажил гэж боддог бөгөөд бидний ажлын нэг бахархал юм даа.

-Барилгын гол материал бол яах аргагүй арматур байдаг. Танай компанийн арматурын үйлдвэр үйл ажиллагаагаа эхлэх болж байгаа юу?

-Аавын минь мөрөөдөл бол Монгол Улсдаа ган үйлдвэрлэх. Тийм ч учраас олон жил дотооддоо гангийн үйлдвэр байгуулна гэж судалж, суралцаж ирснээ ажил хэрэг болгон явж байна.Ган үйлдвэрлэнэ гэдэг олон үе шаттай юм билээ.

Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлсэн “Барилгын арматурын үйлдвэр” төсөл “Эрдэнэтийн төмөрлөгийн цогцолбор үйлдвэр” төслийн зөвхөн нэг хэсэг нь юм. Анх энэхүү төсөл 2003 оноос эхэлсэн бөгөөд төмрийн хүдрийн олборлолт, хар металлурги, ган төмрийн чиглэлээр эрэл хайгуул, судалгаа шинжилгээний ажил эхлүүлж, энэ салбарт хөрөнгө оруулалт хийж эхэлсэн байдаг. Ингэснээр 2007 онд Монгол Улсад анх удаа төмрийн хүдрийг нойтон аргаар боловсруулах үйлдвэр, уурхайг барьж ашиглалтад оруулсан ба энэ үйлдвэр одоо ч Монгол Улс дахь хамгийн том төмрийн нойтон баяжуулах үйлдвэр болж байгаа юм. Монгол Улс жилдээ 8 сая орчим тонн төмрийн хүдрийг экспортолдог. Энэ үйлдвэр нь экспортод гаргаад байгаа төмрийн хүдрийн дараагийн шатны боловсруулалтыг хийдэг үйлдвэр гэсэн үг юм.

Дараа нь төмрийн баяжмалыг шууд ангижруулах технологиор боловсруулах үйлдвэрийг 2009,2011 онд ашиглалтад оруулсан нь мөн л Монгол Улс дахь анхны шууд ангижруулсан төмрийн үйлдвэр болсон. Одоогоор энэ төрлийн үйлдвэр Монгол Улсад өөр байхгүй. Шууд ангижруулсан төмөр нь сайн чанарын гангийн түүхий эд болдог бөгөөд хаягдал төмрөөр ган үйлдвэрлэдэг цахилгаан нуман зуух, индукцийн зуухтай үйлдвэрүүдийн түүхий эд болох бүрэн боломжтой юм.

Шууд ангижруулсан төмрөөс гадна дэлхийн гангийн үйлдвэрлэлийн 70 орчим хувь үйлдвэрлэгддэг домен зуух, хүчилтөрөгчийн конверторын хослол бүхий технологийн гол түүхий эд болдог ширмийг 2014 онд Монгол Улсад анх үйлдвэрлэсэн. Дандаа л анхдагч нь болж байсан байгаа шүү дээ. Энэ бол аавын минь төдийгүй бидний бахархал.

Хөгжлийн банкнаас санхүүжилт авахаас өмнө бид эдгээр бүтээн байгуулалтуудыг хийж, 60 орчим тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг хийчихсэн байсан юм. Хөгжлийн банк нь Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөмжийн дагуу дэд төслийн хөрөнгө оруулалтын гуравны нэг хэсгийг л санхүүжүүлсэн. Үлдсэн хөрөнгө оруулалтыг компани өөрөө оруулах ёстой байсан бөгөөд үүнийхээ дагуу санхүүгийн зардлыг оруулахгүйгээр 40 орчим тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг оруулсан.

Үүний үр дүнд “Барилгын арматурын үйлдвэр”-ийн үндсэн барилга байгууламж, үндсэн болон зарим туслах тоног төхөөрөмжийг суурилуулаад байгаа бөгөөд гүйцэтгэл 85 хувьтай байна.

No description available.

Манай компани нийтдээ 100 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг хийсэн бөгөөд үлдэгдэл хөрөнгө оруулалтыг оруулах боломжгүй болж, 2020 оноос удаа дараа төр засагт хүсэлт тавьж Хөгжлийн банкнаас нэмэлт санхүүжилт авах хүсэлтээ өгсөн ч бүтээгүй. Дотооддоо хөрөнгө босгох боломжгүй, коронагийн халдвараас болж гадаад хамтрагчдаасаа тусгаарлагдсан болохоор төсөл маань зогсонги байдалд ороод байна.

-“Бэрэн групп” хүнд үйлдвэрийн чиглэлээр том том бүтээн байгуулалтуудыг хийж, одоо ч хийсээр байгаа юм байна. Хөгжлийн банкнаас авсан зээл ч дээрх төслүүдэд зориулагдсан байна. Гэхдээ Хөгжлийн банкнаас зээл авсан ихэнх компани барьцаа тавиагүй гэсэн асуудал үүсээд байгаа. Танай компанийн тухайд барьцаа хөрөнгө байршуулсан юм уу?

-Хөгжлийн банкнаас “Гэр хорооллын дахин төлөвлөлт” төслийн хүрээнд хэрэгжиж буй дэд төсөл болох “7 дугаар хорооллын Ё блокын 720 айлын орон сууцны барилга” болон “Эрдэнэтийн төмөрлөгийн цогцолбор үйлдвэр” төслийн хүрээнд хэрэгжиж буй дэд төсөл болох “Барилгын арматурын үйлдвэр” төслүүдэд зориулж 11.7 сая ам.доллар болон 27.2 сая ам.долларын санхүүжилтийг 2014-2018 онд төслүүдийн ажлын гүйцэтгэлтэй уялдуулан үе шаттайгаар тус тус олгосон. Зээл тус бүрийн Зээлийн болон Барьцааны гэрээнүүд байгуулагдах үед Монголбанк болон Хөгжлийн банкны холбогдох дүрэм журамд нийцүүлэн зээл, барьцаа хөрөнгийн харьцааны шаардлагыг бүрэн хангаж, зургаан үйлдвэрийн үл хөдлөх хөрөнгө, тоног төхөөрөмж, ашигт малтмал ашиглалтын дөрвөн тусгай зөвшөөрөл, 38 үл хөдлөх хөрөнгө, төслүүдийн хөрөнгийг барьцаалуулсан. Эндээс барьцаа хөрөнгө хангалттай тавьсан нь харагдах байх.

-Хөгжлийн банкнаас авсан хөнгөлөлттэй зээлийн талаар асуумаар байна. Зээлээ төгрөгөөр авсан уу, валютаар авсан уу?

-Манайх хөнгөлөлттэй зээл аваагүй, биенесийн зээлд хамрагдсан. Манайд олгосон Хөгжлийн банкны ам.долларын зээл нь 8.6 болон 9.3 хувийн хүүтэй, дээрээс нь нэмэгдүүлсэн хүү 20 хувиар тооцогдож байгаа. Зээлийг дан валютаар буюу ам.доллараар авсан. Барилгын арматур болон орон сууц нь дотооддоо борлуулагдаж, төгрөгийн орлого олох байсан тул анх төгрөгөөр зээл авах хүсэлт гаргаж байсан ч ам.доллараар зээл олгогдсон. 2014 онд ам.долларын ханш 1.700 орчим төгрөг байсан, харин одоо 3.000 төгрөг гараад явж байна, энэ бол асар их зөрүү. Одоогийн байдлаар зөвхөн үндсэн зээл дээр л гэхэд 30-аад тэрбум төгрөгийн ханшийн алдагдал хүлээгээд байгаа. Цаашид ханш тогтворжихгүй бол дахин хичнээн хэмжээний ханшийн алдагдал хүлээхээ мэдэхгүй байна. Хөгжлийн банкинд хандаад ам.долларын зээлээ төгрөг рүү хөрвүүлэх хүсэлт гаргахад хүлээж авдаггүй.

-Танай зээл төлөх хугацаа хэдийд дууссан юм бэ?

-Гангийн үйлдвэр дээр авсан зээлийн хугацаа дуусаагүй байгаа. Харин Хангай хотхоны Ё блокт зориулсан 11.7 сая ам.долларын зээлийн төлөх хугацаа 2021 онд дууссан болохоор энд зээл төлөгдөөгүй гэх асуудал үүсээд байгаа юм.

Одоо Хөгжлийн банкин дээр үүссэн асуудал юу вэ гэхээр зээлээ зориулалтын бусаар зарцуулсан уу, зээл авахдаа авлига хээл хахууль өгч, хууль бусаар авсан уу гэж шалгаж байгаа. Бидний буруу болоод байгаа зүйл гэвэл барилга дээр авсан зээлийнхээ тодорхой хувийг гангийн үйлдвэртээ оруулсантай холбоотой. Үнэндээ хавар дөрөвдүгээр сард хүссэн зээл маань өвөл 11 дүгээр сард шийдвэрлэгдсэн. Өвөл манайд барилгын ажил зогсдог болохоор өндөр хүүтэй зээлээ тэр чигт нь таван сар хадгалаад байх боломжгүй. Бизнесийн зарчмаараа л групп дотроо гангийн үйлдвэр рүүгээ зээлийн тодорхой хувийг шилжүүлсэн хэрэг.

Уг нь энэ асуудлыг Эрүүгийн хуулиар биш, Иргэний хуулиар маргаан өрнүүлж шийдэх ёстой юм. Учир нь зээл авах, зээлээ зориулалтын бусаар ашиглана гэдэг эрүүгийн гэмт хэрэг биш, Иргэний хуулиар шийдвэрлэгдэх харилцаа. Иргэний хуулиар бол гэрээний эрх зүйн асуудал юм. Яагаад гэвэл манайх зээлийн хөрөнгөөр Хангай хотхоны Ё блокийн зургаан барилгын гурав нь баригдаж дуусаад улсын комисст хүлээлгэж өгөх гээд явж байна. Гурав нь баригдаж, үйл ажиллагаа маань үргэлжлээд явж байна шүү дээ. Зээлээ дотооддоо бус хаа хамаагүй өөр компани, хувь хүнд өгчихсөн бол өөр хэрэг.

-Та аавыгаа цагдан хоригдсоноос хойш очиж уулзсан уу?

-Манай ээж нэг л удаа уулзаж чадсан, гэр бүлийнхэнтэй нь уулзуулахгүй байгаа. Цагдан хорих байгууллага нь мягмар, лхагва гаригуудад л ажлын цагаар уулзуулдаг юм байна. Тэр өдрүүдэд нь мөрдөгч зөвшөөрөл өгөхгүй байсаар ажлын цагийг нь өнгөрөөдөг. Уулзалтын зөвшөөрөл хүсээд АТГ-ын үүд сахиад суухаар, утсаар залгахаар л ирж бай гэдэг. Утсаар залгахгүй байсаар 461 дүгээр хорих анги руу очиж амжихгүйг мэдсээр байж ажлын цаг дуусах дөхсөн үед залгадаг. “Одоо очиход угаасаа оруулахгүй байх даа яах вэ” гэхээр та нар өөрсдөө уулзахаас татгалзсан шүү гээд утсаа тасалчихдаг.

Хуульд зааснаар шүүхээс хүнийг цагдан хорих үндсэн хугацаа нь нэг сар байдаг юм байна лээ. Аавыг анх цагдан хорих шийдвэр гаргахдаа эрүүл мэндийн байдлаас нь хамаарч нэг сар цагдан хорих боломжгүй гээд 20 хоног цагдан хорихоор шийдвэрлэсэн. Миний аав 2017 онд ходоодны хорт хавдрын мэс засал хийлгэсэн. Дээр нь нойр булчирхайн архаг үрэвсэлтэй болохоор хоолны нарийн дэглэм барьдаг. Мөн зүрх өвддөг учраас эмчийн хяналтад байдаг хүн л дээ.

Тэгээд 20 хоногийн хугацаа нь дуусаад суллагдсан, тэгтэл маргааш нь Б.Мөнхтөр суллагдсан гэсэн мэдээ гарангуут, тэр өдрийнхөө маргааш нь буцаагаад бүр 30 хоногоор цагдан хорихоор шийдвэрлэсэн.


-Цагдан хорих хугацааг сунгасан шалтгаан нь юу юм бэ?

-Анх цагдан хорихдоо“гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй талаар мэдээ байгаа” гэсэн шалтгаанаар хорьсон, үүн дээр бид үнэхээр гайхаж байсан. Монгол Улсад ямар хачирхалтай систем үйлчлээд байна вэ. Манай аав улс төрөөс ангид, хол байдаг, бизнесмэн хүн. Бизнес хийдэг хүн бүр л банкнаас зээл авдаг. Зээл авна гэдэг гэмт хэрэг биш. Манай компани өөр банкнаас ч зээл авч байсан. Зээлийн зөрчил үүсч байсан ч, зээлээ бүрэн төлж барагдуулдаг байсан. Энэ бүхэн бол гэрээний эрх зүйгээр зохицуулагддаг харилцаа болохоос Эрүүгийн эрх зүйгээр явдаггүй. Хөгжлийн банкны хувьд улс төрийн тоглолт давхар явж байна гэж харж байна.

Бэрэн бол яалт ч үгүй том зээлдэгч. Барилга, гангийн үйлдвэр нийлээд Хөгжлийн банкнаас 38 сая долларын зээл авсан, тухайн үеийн ханшаараа 83 тэрбум төгрөг. Зээлийн хүү болон ханшийн алдагдал гээд бүгд нийлээд одоогийн ханшаар бодоход 160 гаруй тэрбум төгрөг төлөхөөр болж байна.Бидний авсан зээл тодорхой, эргэн төлөх нь ч тодорхой байсан болохоор биднийг шалгана гэхэд айж сандарсан зүйл байгаагүй. Манай санхүүгийн захирлыг нэг удаа дуудаж мэдүүлэг авсан байсан.Ер нь тэгээд коронагийн хөл хорио, ханшийн өсөлтөд компаниуд буруугүй шүү дээ.

Дахин 30 хоногоор цагдан хорихдоо хэрэг нь “ээдрээ төвөг ихтэй” гэдэг үндэслэлээр хорьсон. Ээдрээ төвөгтэй гэдэг нь үнэхээр ойлгомжгүй. таван жилийн өмнө авсан зээл шүү дээ. Санхүүгийн бүх мэдээллээ бид мөрдөх байгууллагад гаргаж өгсөн. Одоо шалгаж байгаа хэрэг нь аавтай ямар ч хамааралгүй өөр хүнийг 2018 оноос эхлэн шалгаж байсан гэж ойлгосон. Тэгээд бүтэн дөрвөн жил шалгахдаа нэг ч удаа аавыг маань дуудаж мэдүүлэг аваагүй байснаа гэнэт л яллагдагчаар татаад, цагдан хорьсон.

-Анх шууд л цагдан хорьсон хэрэг үү?

-Миний аав арматураа яаралтай гаргахын тулд амь биеэ үл хайрлан Эрдэнэт хотод очиж байрлан үйлдвэрээ асаагаад гар бие оролцон ажилладаг болсон. Нэг өглөө би сайтаас Бэрэнгийн Мөнхтөрийг цагдан хорих боллоо гэдэг мэдээг уншсан. Яг тэр өдөр нь аав Эрдэнэтээс хот руу ирж таарсан юм. Замд явахад нь утасдаж сайтаас уншсан мэдээллээ хэлсэн. Уг нь бол хүнийг цагдан хорих шийдвэрийг зөвхөн шүүх л гаргадаг, тэгтэл цахим сайт дээр шүүхийн шийдвэр гарахаас нь өмнө мэдээлэл оруулчихсан байсан. Тухайн хүнд өөрт нь мэдэгдсэн байх ёстой байтал аав огт мэдээгүй байсан. Тэр орой нь аав анх удаа АТГ-т мэдүүлэг өгсөн. Маргаашнаас нь сайтуудаар “Бэрэн группийн Мөнхтөр сугараад үлдчихлээ”,“Шүүгч нар авлига аваад цагдан хорихгүй байна”,“Мөнхтөрийг Эрэн сурвалжилж байна” гэх мэт хачирхалтай мэдээллүүд гараад эхэлсэн. Ийм л зохион байгуулалттай, нийтэд буруу ойлголт төрүүлэхүйц худлаа мэдээлэл санаатайгаар нийгэмд цацаж, үйл явдлууд өрнөсөөр байгаад дараа долоо хоногт нь аавыг хорьсон.

-Уг нь бол цагдан хорих гэхээсээ илүү зээлээ төл гэж шахсан бол илүү үр дүнтэй байж мэдэх юм…

-Ер нь компанийн хамгийн гол, үйлдвэрлэлийн төслийг өөрөө гардан боловсруулж, бүхий л техник технологи, шат дамжлага, зохион байгуулалтыг гардан удирдаж байгаа хүнийг нь цагдан хорьчихоор үйлдвэрийн ажил яаж сэргэж, өр зээлээ дарах билээ дээ. Өмнө нь уг хэрэгтэй холбоотойгоор ямар нэгэн мэдүүлэг аваагүй, банкнаас шаардлага энэ тэр ирээгүй байж шуудхан л барьж хорьж байгаа нь цаанаа ямар нэгэн зорилго байна уу гэж хардахад хүргэж байна. Хөгжлийн банк, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам зөвлөлдөөд “Бэрэн металл” ХХК-ийг ямар ч байсан тавдугаар сард үйл ажиллагааг нь эхлүүлье гэж ярьсан юм билээ. Одоо тэр ажил хэцүү байдалд орж байна. Манай компанийн бүхий л дансыг хаасан, хөрөнгийг битүүмжилсэн байгаа. Тэр бүү хэл, манай хүүхдийн хадгаламжийн дансыг хүртэл хаасан нь хачирхал төрүүлж байна. Манай дүү тархины хорт хавдрын дараахь урт хугацааны эмчилгээнд байдаг талаар түрүүн ярьсан. Одоо компанийн болоод бидний бүх дансыг битүүмжилсэн болохоор дүүгийн эмчилгээний төлбөрийг ч төлөх боломжгүй болоод байна. Одоо дүүгийнхээ эрүүл мэндэд маш их санаа зовж байна.

Мөрдөн шалгах ажиллагаа гэдэг нэрийн дор хүний эрхийг хөсөр хаяж, нэг компани, нэг гэр бүлийг тэр чигт харлуулах, айлгах ажиллагааг давхар хийгээд байна уу даа гэж харж байна. Манай компани зээл авсан нь үнэн, зээлийн төлөх хугацаа хэтэрсэн нь үнэн. Гэхдээ энэ зээлээ бүрэн төлж барагдуулах нь ч үнэн. Бид залилан хийгээд оргон зугтаагүй, гэмт хэрэг хийгээгүй.

“Ковид-19” цар тахал өвчин гарч, Монгол Улс хил, гаалиа хаах хүртэл манай компани боломжийн хэрээр ажиллаж, зээлийн хүүгээ төлөөд явж байсан. Харин ковид өвчин гарсны дараа манай улсын бизнесийн бүхий л үйл ажиллагаа доголдолд орсон. Энэ талаараа ч зохих байгууллагад нь мэдэгдэж байсан юм.

Аавын минь насны мөрөөдөл Монгол Улсыг гангийн үйлдвэртэй болгох, тэр ч утгаараа амнаас нь дандаа ган үйлдвэрлэл гэх үг цухуйж, сүүлийн 20 гаруй жил энэ талаар судалгаа хийж өдөр, шөнөгүй үйлдвэрийн төсөл дээрээ ажилласан. Ийм том мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд төдийгөөс өдий хүртэл бүхий л хүч хөдөлмөр, хөрөнгө мөнгөө Гангийн үйлдвэр байгуулахын төлөө зарцуулсан, одоо ч зүтгэсээр явна. Ганц хувь хүн, хувь компанийн төлөө биш, Монгол Улсдаа хэрэгтэй бүтээн байгуулалт хийхээр зүтгэж яваагийнх нь төлөө аавыг маань барьж хорьж, шийтгэж байгаад аавынхаа өмнөөс цөхөрмөөр ч юм шиг. Хэрэв бид бусад бизнесээ хийгээд, хувиа бодоод явж байсан бол ийм байдалд орохгүй байсан даа гэх бодол ч хааяа төрөх л юм. Бид бусад компанийн бүх ашиг орлогоо гангийн үйлдвэр рүүгээ оруулдаг байсан.

-Одоо юуны түрүүнд ямар ажил хийхээр төлөвлөж байгаа вэ. Мэдээж, хугацаа хэтэрсэн зээлээ төлөх ёстой байх?

-Юуны өмнө арматурын үйлдвэрээ ашиглалтад оруулж, үйл ажиллагаагаа эхлэх хэрэгтэй байгаа. Гангийн үйлдвэр Монгол Улсад ашиглалтад орвол ямар ач холбогдолтой вэ гэдгийг мэргэжлийн хүмүүс нь мэднэ байх аа. Манай үйлдвэр эхний ээлжинд 100 мянган тонн арматур үйлдвэрлэх хүчин чадалтай, цаашид хүчин чадлаа нэмж 200 мянган тонн хүртэл арматур үйлдвэрлэх боломжтой. Манайх өнөөдөр арматураа гадаадаас авч байна. Саяхан буюу 2020 онд арматур тонн нь1.900.000төгрөг байсан бол одоо 3.400.000 төгрөг болж өссөн байна. Үүнийг дагаад 2020 онд байсан байрны үнэ өнөөдөр 40 хувь өсчээ. Энэ бол шууд арматур тэргүүтэй барилгын материалын үнийн өсөлттэй хамааралтай өсөлт. Хэрэв бид арматураа дотооддоо жилд 100 мянган тонныг үйлдвэрлээд эхэлбэл дотоодын хэрэгцээнийхээ 50 хувийг нь хангана гэсэн үг. Дотоодын анхдагч түүхий эд дээр түшиглэх учраас гадаадын зах зээл дээрх гангийн үнийн хэлбэлзэлтэй хамааралгүйгээр арматурын үнийг тогтвортой байлгах бүрэн боломжтой.

Арматурыг нэг тонныг нь 1.000 доллар гэж бодвол 100 мянган тонн арматур эхний ээлжинд дотооддоо үйлдвэрлэхэд 100 сая ам.доллараа бид гадагшаа урсгахгүй байх боломж бүрдэх юм. Арматурын үйлдвэр бүрэн ашиглалтад орсноор бүх шатны үйлдвэрүүд нийлээд 1.500 ажлын байр бий болно, дагалдаж бий болох жижиг кластер үйлдвэрүүд гээд нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх эерэг нөлөө асар их юм. Наад зах нь л гэхэд 1.500 ажлын байрны цаана тэр тооны өрх гэрийн орлого нэмэгдэж, амьжиргаа дээшилж байх жишээтэй.

No description available.

-Арматурын үйлдвэрээ ашиглалтад оруулахын тулд одоо хэдий хэмжээний хөрөнгө оруулалт хэрэгтэй байгаа вэ?

-Өмнө хэлсэнчлэн Хөгжлийн банкнаас дэд төслийн гуравны нэгийг л санхүүжүүлсэн. Бид нийтдээ 100 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийсэн. Үйлдвэрийг дуусгахын тулд бүхий л нөөц бололцоогоороо хөрөнгө оруулалтаа хийсэн, үлдэгдэл хөрөнгө оруулалтыг хийх боломж үнэхээр дууссан.

Үе үеийн Засгийн газар манай үйлдвэрийг стратегийн ач холбогдолтой үйлдвэр гээд дэмжиж ажиллана л гэдэг. Яг бодит дэмжлэг болсон юм бол байдаггүй. Бидний алдаа юу байсан бэ гэхээр Засгийн газар нь дэмжээд үлдэгдэл хөрөнгө оруулалтын асуудлыг шийдвэрлэнэ гэж найдсан юм. Уг нь төсөлд Хөгжлийн банкнаас 55 тэрбум төгрөг, компаниас 100 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдсэн, үйлдвэрийг дуусгахад 25 орчим тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хэрэгтэй байгаа юм.

Монголбанкны журам, банкуудын ажиллаж буй зарчмаараа бол чанаргүй зээлтэй бол дахин зээл авах боломжгүй байдаг. Тиймээс үйлдвэрийг дуусгах санхүүжилтийн асуудал хүндрэлтэй байгаа.

-Дахин зээл авах боломж байхгүй юм бол хөрөнгө оруулагч олох боломж байгаа юу?

-Энэ үйлдвэр, үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүн маань Монгол Улсын хувьд стратегийн ач холбогдолтой учир гадаадын хөрөнгө оруулалт татахаасаа бид зайлсхийдэг байсан. Гэхдээ санхүүжилтийн өөр хувилбаргүй болсон учраас хөрөнгө оруулалт татахаар ажиллаж, үлдэгдэл хөрөнгө оруулалт, Хөгжлийн банкны зээлийг төлөх, үйлдвэрлэл эхлүүлэхэд шаардлагатай эргэлтийн хөрөнгөд зориулж хөрөнгө оруулалт авахаар яриа хэлэлцээр хийгдэж, гэрээ хэлцэл рүүгээ ороход бэлэн болж байсан. Гэвч Хөгжлийн банкны асуудал үүсээд, улс төрийн эрсдэл бий болсон тул хөрөнгө оруулагчийн зүгээс нөхцөл байдлыг ажиглаад гэрээ хэлэлцээр маань зогсонги байдалд орчихлоо.

Ер нь Хөгжлийн банкны энэ шуугиан бизнест маш сөрөг, хортойгоор тусч байна. Хангай хотхны Ё блокийн барилгын борлуулалтад ч сөргөөр нөлөөлж байна. Банкны барьцаанд байгаа орон сууцаа борлуулах гэж байна гээд манай харилцагч, худалдан авагч, нийлүүлэгчид гээд маш олон түвшинд харилцааны болон үйл ажиллагааны доголдолд оруулж байна.

-Хангай хотхоны борлуулалт гэлээ, танай компани барилгаа ашиглалтад оруулчихсан юм уу?

-Тийм, сүүлийн хоёр жилийн цар тахлын нөлөөтэй хөл хорио, хил гаалийн асуудал, барилгын материалын үнийн өсөлт зэрэг олон хүндрэл бэрхшээлийг давж, Хангай хотхоны Ё блокийн 360 айлын орон сууц ашиглалтад оруулахад бэлэн болгосон байгаа. Бид Хөгжлийн банктай зөвшилцөөд борлуулалтыг эхлүүлэн, зээлийн эргэн төлөлтийг хийхээр хамтран ажиллаж байгаа. АТГ-аас компанийн бүх хөрөнгө, дансыг битүүмжилчихсэн болохоор борлуулалтаа эхлүүлж, зээлээ төлж эхлэх боломжгүй болоод байгаа юм.

-Өнгөрсөн хоёр жилд коронавирусийн улмаас бизнесийн байгууллагууд маш их хүндрэл бэрхшээлтэй тулсан. Танай компанийн хувьд байдал ямархуу байв?

-2019 оноос ковид гарч, Монголд төдийгүй дэлхий нийтээрээ л тэг зогсолт хийлээ. Ковидын хоёр жилд манай үйл ажиллагаа зогссон. Ялангуяа барилгын салбарт үнэхээр хүнд хэцүү, хохиролтой үе байлаа. Ер нь хувийн хэвшилд их хүнд туслаа. Хил гааль хаагдлаа, дотоодын хөл хорио гээд биднээс шалтгаалаагүй давагдашгүй хүчин зүйлүүд гарсан. Хоёр жилийн хөл хорионы үеэр бидний авсан өндөр хүүтэй зээлийн хүү нь бодогдоод л явж байсан. Иргэд, байгууллагын цахилгаан, ус, дулаан зэргийг төр даагаад, хөнгөлөөд явж байгаа бол банкны зээлийн хүү зогсолтгүй л явж байгаа. Манай компанийг

дараатай төлөөд явах бүрэн боломж бий.

Өнгөрсөн 2-3 жилийн хугацаанд Хөгжлийн банкнаас манайхтай ямар ч харилцаа тогтоогоогүй. Манайхаас явуулсан албан бичгүүдэд хариу өгдөггүй байсан. Яагаад ингэж холбогдоогүйг нь одоо бодоход өнөөдрийн асуудал л үүсэх гээд байж. Их олон муу зээлдэгчтэй, тэрийгээ зөв цагт нь зарлаж улс төр хийх гээд байжээ л гэж харж байна. Үнэндээ зээл өгсөн банк нь харилцахгүй, өрөө нэхэхгүй байсан. Зээлээ төлөх нь үнэн тул бид барилгын ажлаа үргэлжлүүлээд одоо ашиглалтад оруулж байна гэсэн үг шүү дээ.

-Энэ үеэр гангийн үйлдвэрлэлийн бүтээн байгуулалт чинь явсан уу?

-Бүтээн байгуулалт гэхээсээ илүүтэйгээр үйлдвэрлэл явагдсан. Бид уурхай болон баяжуулах үйлдвэр, ширэм үйлдвэрлэх домен зуухыг ажиллуулах бэлтгэл ажлаа хангасан. Мөн шууд ангижруулсан төмөр болон коксын үйлдвэрлэл явуулж байна. Үйлдвэрлэсэн кокс дээрээ түшиглэн вагроник зууханд ширэм үйлдвэрлэн БНСУ руу бага хэмжээгээр экспортолж эхэлсэн. Өмнө бид БНСУ болон БНХАУ руу экспортолж байсан туршлагатай.

Их хэмжээгээр экспортод гаргая гэхээр нэг асуудал үүсээд байдаг нь төмөр замын тээвэр юм. Яагаад гэхээр бидэнд вагон олддоггүй. Уг нь экспортолж чадвал Монгол Улсад л валют орж ирэх юм. Үйлдвэрлэл явуулаад экспортолъё гэхэд вагон олдохгүй байна гэхээр Монгол Улс маань яаж хөгжих вэ.

Бүгд хэн нэгний мэдэлд, монополь эрх мэдэлтэй болсон байдаг. Үүнээс гадна хил гааль дээр асуудал үүснэ. Заавал хэн нэгэн том хүнийг танихгүй л бол бизнес хийхэд маш хэцүү болсон. Хувийн хэвшилд ажилладаг хүмүүс бүгд л ийм байгаа. Өнөөдөр Монгол Улс яагаад валютын хомсдолд орж байна вэ. Адаглаад л вагоноороо юм зөөж гаргаж чадахгүй байна шүү дээ. Ийм байхад манай эдийн засаг хэцүүдэх нь аргагүй. Гэтэл Монголбанкны ерөнхийлөгч нь импортын өндөр өртөгтэй тансаг хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүнд хязаарлалт тавих талаар яриад байна лээ. Монголчууд ингэж амьдрах ёсгүй. Төрөөс хүнд үйлдвэрүүдийнхээ боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг экспортод гаргахад дэмжлэг үзүүлж байвал, валютын орж ирэх урсгал нэмэгдэнэ. Хүмүүс нь мөнгөтэй болно. Мөнгөтэй бол бид гаднаас дуртай зүйлээ авч чадна. Ингэж ажиллахын оронд гаднаас юм битгий ав гээд байж болохгүй. Гадагшаа экспорт хийх арга зам, гарц гаргалгаагаа олох, хувийн хэвшлээ унагах биш, дэмжиж ажиллах л чухал байна.

-Засгийн газраас дэмжлэг үнэхээр үзүүлдэггүй гэж үү?

-Засгийн газар, холбогдох яамдууд нь дэмжих талаар бол ярьдаг, гэхдээ яг хөрсөн дээрээ бууж чаддаггүй. Жишээлбэл, Шинэ сэргэлтийн бодлогыг шинээр гаргаж байна. Засгийн газраас зарласан Шинэ сэргэлтийн бодлогоор хэрэгжүүлэх 72 төсөл яригдаж байгаа. Үүнд Эрдэнэтийн төмөрлөгийн цогцолбор үйлдвэр төсөл багтсан. Үүнтэй холбогдуулан яг ямар бодит ажил хийгдэхийг мэдэхгүй байна.

Хөгжлийн банкны удирдлагууд солигдож, шинэ удирдлагуудтай болсон. Үүний дараа “ “Бэрэн групп” ХХК-ийг дампууруулна, барьцаанд байгаа хөрөнгийг нь улсад авна” гэсэн яриа гарсан. Энэ юу гэсэн үг вэ. Бидний хичнээн жилийн хүч хөдөлмөрийн үр дүнгээр бий болсон компанийг үнэгүйдүүлж, төр хувийн өмчийг нэг дуулианаар далимдуулан авах гээд байгаа юм уу. Яг ямар зорилгоор, хаанаас ийм үг яриа гаргаад байдаг юм бол гэдэг асуулт гарч ирж байгаа юм.

Зээлээ төлүүлэх гээд байгаа юм уу. Хөрөнгийг нь хурааж авах гээд байгаа юм уу, ойлгомжгүй байна. Бид нэгэнт том бүтээн байгуулалт эхэлсэн юм чинь, үлдэгдэл хөрөнгө оруулалтаа хийгээд үйлдвэрээ ашиглалтад оруулчихвал зээлээ төлөхөд асуудалгүй болно.

Ер нь яагаад Монголд гангийн үйлдвэрийг байгуулуулахгүй гээд байгаа юм. Хэнд ашигтай болоод зогсоох гээд байгаа юм гэсэн хар төрж байна.

-Таны яриаг сонсож байхад компани хэвийн үйл ажиллагаа явуулахад хүндрэлтэй байгаа юм байна. Цаашид яах бол…

-Бидний хувьд хүнд гэмт хэрэг үйлдээгүй, залилан хийгээгүй гэж дээр хэлсэн. Дахиад ч хэлье. Бизнес хийж байгаа хүн зээл авдаг. Энэ бол гэмт хэрэг биш. Бид зээлээ төлөх бүрэн боломжтой. Бид ор хоосон зүйл яриад суугаа юм биш, гангийн үйлдвэр маань 85 хувийн гүйцэтгэлтэй яваа. Баасан гаригт Монгол Улсын Ерөнхий сайдын УИХ-д хийхээр бэлтгэгдсэн мэдээлэлд “Эрдэнэтийн төмөрлөгийн цогцолбор үйлдвэр”-ийн Арматурын үйлдвэрийг хөрөнгө оруулалтаар дэмжиж ашиглалтад оруулна” гэсэн байна лээ. Энэ асуудлыг хэлэлцэх явцад Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Г.Ёндон гуай УИХ-ын гишүүдийн асуултад Эрдэнэтийн “Арматурын үйлдвэрийг ашиглалтад оруулах ёстой” гэж хариулж байсан. Энэ нь өнөөдрийг хүртэл хямарч яваа сэтгэлд бага ч гэсэн гэрэл гэгээ оруулж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх гуай ч манай үйлдвэрийн талаар сайн мэдэж байгаа. Монгол Улсын Ерөнхий сайд байхдаа манай үйлдвэртэй танилцаж, хөрөнгийн дэмжлэг үзүүлнэ гэж мэдэгдэж байсан.

Монгол Улс чөлөөт эдийн засагтай, хүний эрх, эрх чөлөөг дээдэлсэн ардчилсан улс. Монголын төр хувийн хэвшлээ, бизнес эрхлэгчдээ аль болохоор дэмжин, эдийн засгийн хүндрэлийг хамтдаа даван туулахын тулд хамтдаа хичээж зүтгэх хэрэгтэй. Түүнээс биш айлгаж сүрдүүлдэг, барьж хорьдог, хөрөнгийг чинь хураана шүү гэж дарамталдаг ийм системээсээ зайлсхиймээр байгаа юм. Их олон жишээ, олон үйл явдал бидний нүдэн дээр өрнөж байна. Ажил хийсэн хүн хохирдог нийгэмд бид амьдармааргүй байна. Аавын минь олон жилийн хүч хөдөлмөр, хөрөнгө мөнгө, сэтгэл зүрхээ зориулсан ажлыг нь үнэгүйдүүлэх, үгүйсгэх оролдлогуудын эсрэг би тууштай тэмцэх болно. Үр хүүхдийнх нь хувьд ч, шударга нийгэмд амьдрах хүсэлтэй залуу хүний хувьд ч, “Бэрэн” группийн нэг эд эсийн хувьд ч энэ бол миний үүрэг юм.

Categories
зурхай мэдээ цаг-үе

ЗУРХАЙ: Улаагчин гахай өдөр DNN.mn

Аргын тооллын дөрөвдүгээр сарын 4, Сумъяа гариг. Билгийн тооллын 3, Гоё хүүхэн одтой, улаагчин гахай өдөр. Өдрийн наран 6:25 цагт мандан, 19:25 цагт жаргана. Тухайн өдөр хонь, туулай жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөрэлдэв үйлд хянуур хандах хэрэгтэй ба ан, гөрөө хийх, мал адгуус муулах, сан тавиулах угаал үйлдэх, нялхсын хурим хийх, хийморийн дарцаг хатгахад сайн. Газар ухах, худаг гаргах, сэтгэлд сэвтэй газар очиход муу.

Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод зүүн хойшоо мөрөө гаргавал зохистой. Модон хохимой өдөр.

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд, мал баялаг төгөлдөр болно