Япон Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Х.Кобаяши болон Монгол Улсын Их Сургууль /МУИС/-ийн захирал Б.Очирхуяг нар Япон Улсын Засгийн газрын “Соёлын Өвсний Үндэс буцалтгүй тусламж”-ийн төслийн гэрээнд өчигдөр гарын үсэг зурлаа.

Тус “МУИС-ийн япон хэлний хэлмэрчлэхүйн лаборатори байгуулах” төсөлд олгогдох нийт өртөг 92,542 ам.доллар юм. Соёлын Өвсний Үндэс буцалтгүй тусламжийн төсөл Монголд 2005 онд анх удаа хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд энэ удаагын 9 дэх удаагийн төсөл юм.

Уг төслөөр МУИС-ийн Ази судлалын тэнхимийн Япон судлалын салбарт япон хэлний хэлмэрчлэхүйн орчин үеийн дэвшилтэт тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж, синхрон орчуулгын дадлага хийх орчин нөхцлийг бүрдүүлэн ангийг тохижуулна.

МУИС анх 1975 оноос япон хэлийг зааж эхэлсэн бөгөөд Монголд хамгийн урт түүхтэй япон хэлний боловсрол олгож байгаа дээд боловсролын байгууллага юм. Энэ төсөл хэрэгжсэнээр олон салбарт Монгол, Японыг холбох чадварлаг боловсон хүчнийг бэлтгэн гаргана гэдэгт найдаж байна.

Нэмж дурдахад, Япон Улсын Засгийн газрын Соёлын Өвсний үндэс буцалтгүй тусламж нь төрийн бус байгууллага болон олон нийтийн байгууллага зэрэг ашгийн бус байгууллагад соёл, дээд боловсролын байгууллагын орчин нөхцлийг сайжруулахад ашиглагдах тоног төхөөрөмжийн худалдан авалт, барилга байгууламжийг засаж сайжруулахад дэмжлэг үзүүлдэг төсөл юм. Энэхүү төслөөр дамжуулан хөгжиж буй улсын соёл, боловсролын салбарын орчинг сайжруулж, тухайн улсуудтай соёлын харилцааг хөгжүүлж, найрамдалт харилцаа болон харилцан ойлголцлыг улам гүнзгийрүүлэх зорилготойгоор хэрэгжүүлдэги байна.

Онцгой байдлын ерөнхий газрын харьяа Үндэсний аврах бригадаас “Хүйтний улиралд усны гүнд эрэн хайх, аврах ажиллагаа”-ны сургалт, бэлтгэлийг өнөөдөр зохион байгууллаа. Тодруулбал, Сонгино хайрхан дүүргийн 20 дугаар хороо “Хилэм ОСТ” ХХК-ийн загас үржүүлгийн нуурт энэхүү бэлтгэл болсон юм.

Үүнд 24 алба хаагч хамрагдаж, 9-11 метрийн гүнд 70 удаа шумбажээ.

Хээрийн нөхцөлд усны гүн 7-10 метр, мөсний зузаан 120 см болохыг тогтоон хоёр цооног гарган, усан орчинд эрэн хайх, аврах ажиллагаа сэдвээр дадлага сургуулалт хийсэн байна.

Энэ удаагийн бэлтгэл нь шинээр албанд орсон, анхны болон хоёр дахь удаа өвлийн гүний шумбалтын сургалт, бэлтгэлд хамрагдсан алба хаагч нарыг сурган дадлагажуулж усны гүнд шумбах, зогсолт хийх, даралт тэнцүүлэх зэргээр ур чадварыг эзэмшүүлснээрээ онцлогтой аж.

Сургалтын гол зорилгыг тодруулбал, алба хаагчдыг дадлагажуулах, онолын мэдлэгийг нь бататгах, аврагчдын мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх, үүрэг гүйцэтгэх үеийн бэлэн байдлыг хангах зорилготой гэдгийг ОБЕГ-аас мэдээллээ.

Манай улсын агаарын орон зай дахь навигацийн үйлчилгээний нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын дарга С.Мөнхнасангаас тодруулжээ.

Коронавируст цар тахлын тархалт даамжирч байсан үед Монгол Улсын агаарын орон зайд хоногт дунджаар 150 орчим онгоц дамжин өнгөрдөг байжээ. Харин нөхцөл байдал харьцангуй намжиж, улс орнуудын нислэг сэргэж эхэлснээр өнгөрсөн долоо хоногт гэхэд дундаж үзүүлэлт 200 орчим болж нэмэгдээд байсныг тэрбээр мэдээлсэн юм.

Гэвч сүүлийн гурав хоногт дээрх тоо 50 орчим хувиар буурч манай улсаар дамжин өнгөрөх нислэг 110-120 болжээ. Ийнхүү буурсан шалтгаан нь улс орнууд агаарын орон зайдаа хязгаарлалт хийж буйтай холбоотой юм байна.

Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын дарга С.Мөнхнасан “Орлого 78 хувиар буурах эрсдэл бий. Монгол Улс хоёр их гүрний дунд оршиж байгаа, агаарын орон зай нь нээлттэй байгаа орон. Агаарын тээврийн компаниуд нислэг үйлдэж байгаа тохиолдолд бид аюулгүй байдлыг нь хангаж, Монгол Улсын агаарын зайд навигацийн үйлчилгээ үзүүлнэ.

ИНЕГ-аас 2022 оны улсын төсөвт навигацийн орлого 150 тэрбум төгрөгийг төвлөрүүлэх учиртай. Хэдийгээр КОВИД-19-ийн нөхцөл байдал хүнд хэвээр, дамжин өнгөрөх нислэгийн тоо 50 орчим хувиар буурсан байгаа ч агаарын орон зайн багтаамж, урсгалыг нэмэгдүүлэх, агаарын тээврийн компаниудтай хамтын ажиллагаагаа сайжруулснаар орлогыг нэмэгдүүлэх боломжтой гэж үзэж байна” гэлээ.

Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Л.Халтар Баян-Өлгий, Ховд аймаг ажилласан. Энэ хүрээнд Баян-Өлгий аймгийн Бураатын давааны авто замын нөхцөл байдалтай танилцсан байна.

Тус аймгийн Бураатын даваан дээр хөрсний цэвдгээс шалтгаалан 700 орчим метр хатуу хучилттай авто замд эвдрэл гарчээ. Тухайн замын тодорхой хэсгүүдэд өвөл хөлдөж овойн зуны улиралд цэвдгийн гэсэлтийн суулт өгснөөс зам эвдэрч, зорчих хөдөлгөөний аюулгүй байдалд нөлөөлөхөөр болсон байна. Тиймээс Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто замын төсөл, зөвлөх болон үндсэн гүйцэтгэгч компанийн хүсэлтээр ШУА-ийн Газарзүй-геоэкологийн хүрээлэнгийн Цэвдэг судлалын салбарын эрдэмтэд судалгаа хийж авто замын гүйцэтгэгч компанитай хамтран цэвдэгтэй хэсгийг зуны улиралд гэсгээхгүйгээр хүйтэн байлгах технологи нэвтрүүлж байна.

ШУА-ийн эрдэм шинжилгээний ажилтан, доктор Я.Жамбалжав, Замын гадарга, ялангуяа асфальт-бетон гадарга нь нарны энергийг өөртөө шингээж улмаар доошоо гүн рүүгээ дулаан дамжуулснаар түүний доорх цэвдгийг тодорхой хэмжээнд гэсгээхэд хүргэнэ. Ингэж цэвдэг гэссэнээр түүнд агуулагдах мөсжилтийн хэмжээнээс хамаарч авто замын гадарга дээр хотойлт суулт үүсдэг. Бураатын даваа орчимд замын эвдрэлтэй хэсгүүдийн шалтгааныг тодорхойлох, замын далангийн хэсгүүдийг эвдрэлээс сэргийлэх арга, аргачлал, зөвлөмж боловсруулах судалгааны ажлын хүрээнд геофизикийн цахилгаан хайгуул, өрөмдлөг, хөрс чулуулгийн дээжлэлт, цооногийн температурын хэмжилт, тайланг 2021 оны зун хийсэн. Дээрх судалгаа шинжилгээний ажлын үр дүнд тулгуурлаж цэвдгийн гэсэлтэд хүчтэй өртөж хотойлт суулт өгсөн хэсгүүдэд цэвдгийн гэсэлтийг зогсоох аргуудын нэг болох термосифон хоолойнуудыг өнгөрсөн оны 10-12 дугаар сард суурилуулсан талаар Зам, тээврийн хөгжлийн сайдад танилцууллаа.

ЗТХ-ийн сайд Л.Халтар, гүйцэтгэгч компанид улсын баяр наадмын өмнө хөргөлтийн тоног төхөөрөмж суурилуулсан 700 гаруй метр газрын хучилтыг хийж дуусгахыг үүрэг болголоо. “Монголд цэвдэгтэй газар маш олон байдаг. Тухайн үедээ далан муу хийгдсэн хэмээн үнэлээд шороогоор сольдог ч байдал дээрддэггүй. Тиймээс Я.Жамбалжав доктор энэ технологио салбарын шинжлэх ухааны зөвлөл дээр замын болон зам, засвар арчлалтын компаниудыг байлцуулан танилцуулаарай” гэв.

Термосифон хоолой нь хөргөх төхөөрөмж бөгөөд агаарын температур хөрсний температураас хүйтэн болсон үед хүйтнийг хөрсний гүнд хормын төдийд хүргэдэг. Хоолойн битүүмжлэл алдагдахгүй тохиолдолд, өвөл болдог бүх бүс нутагт ямар нэгэн нэмэлт эрчим хүч шаардагдахгүйгээр хэдэн арван жил ажиллах боломжтой. Термосифон хоолой нь өвлийн хүйтэн жавраар ажилладаг, сэргээгдэх эрчим хүч ашигладаг төхөөрөмж юм. Хэд хэдэн төрлийн термосифон хоолой байдаг бөгөөд Бураатын даваа орчимд налуу болон гогцоо хэлбэрийн хоолойг суурилуулжээ. Ингэснээр тухайн замын доорх цэвдгийг гэсгээхгүй барих боломж бүрдэж байна.

Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөл (СТБЗ)-ийн хоёрдугаар сарын 28-ны өдрийн ээлжит бус хурлаар Монгол Улсын эдийн засгийн төлөв, гадаад орчинд үүсэж буй эрсдэл, тодорхой бус байдлын талаар хэлэлцээд макро эдийн засгийн болон санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангаж, санхүүгийн зуучлалыг хэвийн үргэлжлүүлэх хүрээнд доорх чиглэлээр бодлого, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх зөвлөмж гаргалаа.

Үүнд:

1. Эдийн засгийн гадаад орчинд үүссэн нөхцөл байдалтай уялдуулан олон улсын төлбөр тооцооны тасралтгүй үйл ажиллагааг ханган ажиллах.
2. “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-д туссан хилийн боомтуудын хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, худалдааны эргэлтийг сайжруулахад чиглэсэн боомтуудын өргөтгөл шинэчлэлт, бүтээн байгуулалтын ажлыг яаралтай дуусгах, БНХАУ-ын талтай харилцан тохиролцож, хилийн боомтуудын төлөвлөлт зохион байгуулалтыг нягт уялдуулан үйл ажиллагааг хэвийн горимд шилжүүлэх.
3. Хил орчмын бүс нутагт халдвар хамгааллын дэглэмийг чангатгах, хил нэвтрүүлэх зохион байгуулалтыг сайжруулах, экспортын тээвэрт хүний шууд оролцоог бууруулсан чингэлэгт тээврийн терминал, ухаалаг тээврийн хэрэгслийг (AGV) нэвтрүүлэх ажлуудыг шуурхайлах замаар экспортыг нэмэгдүүлэх.
4. Замын-Үүд, Булган, Бичигт, Гашуунсухайт, Шивээхүрэн боомтууд, импортын бараа тээвэрлэлтийн шинэ замуудыг судалж, ашиглах замаар импортын бараа бүтээгдэхүүний нийлүүлэлт, хангамжийг нэмэгдүүлэх, тээвэрлэлтийн өртөг зардлыг бууруулах.
5. Гадаад, дотоод хүчин зүйлээс шалтгаалан нэмэгдсэн инфляцыг Улсын Их Хурлаас баталсан мөнгөний бодлогын үндсэн чиглэлийн хүрээнд Төв банкны дунд хугацааны зорилтот түвшинд хүргэж тогтворжуулах бодлого, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх.
6. Эдийн засгийн сэргэлтийг дэмжих, үйлдвэрлэлийн суурь зардал, хэрэглээний үнийн дарамтыг бууруулж, иргэдийн бодит орлогыг хамгаалах хүрээнд эрчим хүч, цахилгаан дулаан, сайжруулсан түлш, цэвэр бохир ус, сургалтын төлбөр зэрэг төрийн зохицуулалттай үнэ болон бензин шатахууны үнийн тогтвортой байдлыг ханган ажиллах.
7. Макро эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор гадаад төлбөрийн чадварыг дэмжиж, валютын нөөцийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн төсөв, мөнгөний бодлого, үйл ажиллагаа, санхүүгийн зохицуулалтыг уялдуулан хэрэгжүүлэх.