Оросын алдарт зохиолч Л.Н.Толстойн “Иван Ильичийн үхэл” туужийг унших явцдаа Иван Ильичийн амьдралтай өөрийнхийгөө жишиж зэрэгцүүлж, сэтгэл хөдөлж, баясаж, бачимдан уурсаж, 95 дугаар хуудасны хэсэг дээр мөн түүн шиг уйлж ч үзлээ.
Тэгээд дараа нь Иван Ильич шиг амьдралын аахар шаахар бүхэнд хууртаж, жинхэнээсээ амьдрахгүй байгаа юм биш биз гэсэн бодол төрснийг нуух юун. Эл жижигхэн туужийн 110-аадхан хуудсанд хүний амьдралын үнэн дүр төрх, түүнд нөлөөлж буй хүчин зүйлс, хандлага зэргийг ямар ч нэмэр хачиргүй өгүүлжээ.
XVIII зууны сүүлийн хагаст зохиогдсон эл тууж зуун дамжин өдгөө хүний ухаан сэрэхүй, мэдрэмж мэдрэхүйд цоо шинээрээ хүрч байна. Сонгодог зохиол мөнхийн бүтээл байдаг аж.
Зохиол, Иван Ильичийн үхсэнийг ажлын хамт олон буюу шүүхийн зөвлөлийнхөн нь сониноос мэдэж буйгаар эхэлнэ. Тэд дор бүрнээ түүний албан тушаалд сэмхэн санаархацгаах аж. Хэзээ нэг цагт хүмүүс бүгдээрээ үхнэ гэдгийг мэддэг мөртлөө хамгийн эхлээд Иван Ильич үхсэнд л сэтгэл ханацгаана. Ийм хувиа хичээх үзлийг эл зохиолд үзүүлж, “Иван Ильичийн үхэл” туужийг бичсэнээрээ үхэлтэй нүүр тулж үзэх боломжийг Лев Толстой хүн төрөлхтөнд олгожээ. Энэхүү зохиол эртний бүтээл. Тиймээс уншиж мэдэрсэн хүн ч олон, уншиж мэдээгүй нь хүн төрөлхтний ирээдүй үе гэж бодохоор түүнээс ч олон биз ээ.
Харин, алдарт хөгжмийн зохиолч П.И.Чайковский уг туужийг уншсан тухайгаа 1886 оны долоодугаар сарын 12-ны өдрийн тэмдэглэлдээ бичиж үлдээсэн байдаг юм байна.
Юу гэвэл “Би “Иван Ильичийн үхэл” туужийг уншлаа. Хэзээ нэг цагт, хаа нэг газарт байсан уран бүтээлч зохиолчдоос хамгийн агуу нь Л.Н.Толстой мөнөөс мөн гэдэгт би одоо хэзээ хэзээнээс итгэл төгс боллоо. Хүн төрөлхтөнд Европын өгсөн агуу болгоныг гаргаж тавих тэр цагт орос хүн толгой гудайлган ичихгүй байхад ганц энэ зохиолч л хангалттай” хэмээжээ.
Эл зохиолоос бид гэр бүлдээ хүн хэрхэн хандах тухай ойлгож болно. Түүнээс наана гэр бүл зохиохоосоо ч өмнө хайр дурлалын асуудалдаа хүн ямар шийдвэр гаргах ёстойг ухаарах болов уу. Иван Ильичийн амьдрал болоод л байсан хэрнээ огт болохгүй байж. Тэр хэзээ ч албан тушаалаа урвуулан ашиглаж байгаагүй хэрнээ уг чанараараа буруу байж. Тэр хэзээ ч хүүхдээ зодож занчиж байгаагүй ч гэлээ тэднийхээ төлөө юу ч хийдэггүй байж. Мөнгө сайн олдог байсан ч гэлээ мөн чанартаа тэр өрхийн тэргүүн биш байж. Харин түүний эхнэр, дүр эсгэсэн нэгний өмнөөс, дүр эсгэгч, баг зүүсэн нэгний өөдөөс баг зүүсэн нэгэн байжээ.
Эцэст нь хэлэхэд энэ зохиолыг хүн хоёр, гурван цагийн дотор уншчихна. Тэгээд 20, 30 жилийн дараахь өөрийгөө төсөөлөөрэй.
Г.ЛХАГВАДОРЖ
Нийслэлийн иргэдэд амралт, чөлөөт цагаа эрүүл агаарт өнгөрүүлэх боломж олгох зорилгоор жил бүр зохион байгуулж буй “Эрүүл агаар-Рио-2016” өвлийн биеийн тамир, спортын арга хэмжээний цасны баяр өнөөдөр Хандгайтын “Янзага” зусланд эхэллээ. Цасны баяраар “Нийслэлийн бүтээн байгуулалт”, “Рио 2016 олимп” зэрэг сэдвээр цасан хотхон байгуулах бичил бүтээн байгуулалтын уралдаан болно. Мөн ажил үйлсээрээ 2015 оны “Нийслэлийн Биеийн тамир, спортын шилдэг хамтлаг”-аар шалгарсан байгууллага, хамт олонд шагнал гардуулах юм байна.
Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас санхүүжилт авахаар гэрээ байгуулсан хувийн 79 эмнэлэгт байдаг юм байна. Иргэд эрүүл мэндийн даатгалаа төлсөн бол эдгээр эмнэлгүүдэд 50 хувийн хөнгөлөлттэй үнээр үйлчлүүлэх эрхтэй аж.
Ирэх лхагва гаригт Монголын үндэсний музейд хөөрөг, даалингийн үзэсгэлэн нээгдэх гэж байна. Тус музейд хадгалагдаж буй 86 үнэт хөөрөг, уран нарийн хийцтэй 16 даалинг багтаасан “Хөөрөг, даалин” сэдэвт тусгай үзэсгэлэнд дэлгэгдэх юм байна. Үзэсгэлэнд монгол орны үнэт чулуу болох мана, гартаам цахиур чүнчигноров, болон харь орноос гаралтай тана, шүр, ундрам, хув, шил, шаазан, зааны соёо, модны үндэс зэрэг үнэт чулуу, ховор түүхий эдээр хийж, алт мөнгө, зэс, гууль, зэрэг үнэт төмөрлөгийн урлалыг шингээсэн олон хөөргүүд багтсан болно. Үүнээс гадна монголын түүхэнд нэр нь мөнхөрсөн төрийн зүтгэлтэн, эрдэмтэн мэргэд, алдартай хүмүүсийн хэрэглэж байсан хөөрөгнүүд байна. Тухайлбал, Манж чин гүрэн, Автономит Монгол улс, Ардын засгийн буюу 3 төрийн нүүр үзэж 43 жилийн төрийн албанд зүтгэсэн хашир туршлагатай төрийн хар хүн Хичээнгүй сайд Цэрэндоржийн их гарын улаан шүрэн толгойтой гартаам судалтай алаг манан хөөрөг, Судар бичгийн хүрээлэнг (Шинжлэх ухааны академи) үндэслэгчдийн нэг, нэрт эрдэмтэн, улс төрч, Цэвээн Жамсрановын мөнгөн хөөрөг, Сайн ноён хан аймгийн Далай Чойнхор вангийн хошууны алдарт Өндөр Гонгороос эхлэн Халхын олон хүчит бөхчүүдийн гар дамжсан чүнчигноров толгойтой, цэхэр манан хөөрөг зэрэг багтах аж.
Увс аймгийн Зүүнхангай
Энэ сарын 8-ны даваа гаригт Сар шинийн битүүний өдөр тохиож байгаа. Шинийн 1-3-ны өдрүүдийг албан ёсоор амралтын өдөрт тооцдог билээ. Энэ жил ч тогтсон жишгийн дагуу иргэд гурван өдөр амраад 12-ны баасан гаригаас ажилдаа орно. Тиймээс Цагаан сарын баярын ажил, амралттай холбогдуулан Засгийн газраас тусгайлсан шийдвэр гаргахгүй гэж Засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн албанаас албан ёсоор мэдээллээ. 
Монголчуудын дийлэнх нь D витамины дутагдалтай байдаг гэдэг нь сүүлийн үед улам бүр тодорхой болж байна. Нярай болон бага насныхан харьцангуй гайгүй байдаг нь D витаминыг тунгаар авдагтай холбоотой аж. Манайхан шинэ төрсөн хүүхдүүддээ D витамин өгөхгүй бол хөлрөөд байдаг, рахит болно гэхчилэн сүрхий анхаардаг. Харин томроод ирэхээрээ энэ асуудлыг таг хаячихдаг учраас үнэндээ насанд хүрэгчид D витамины асар их дутагдалтай явдаг ажээ. D витаминыг бол байгаль дээр нарнаас авдаг. Харин хангалттай авч чадахгүй бол нэмэлт тунгаар хүртэхээс аргагүй байдаг байна. Уг нь Монгол бол нарлаг орон. Жилийн 365 өдрийн бараг гурван зуугаад нь нартай байдаг. Гэвч нар ташуу тусдагаас нарнаас хангалттай D витаминыг авч чаддаггүй ажээ. Жилд гагц дөрөвдүгээр сард нарнаас дээрх витаминыг авах боломжтой үе тохиодог гэх боловч бид ид хаврын салхи хавирга нэвт гээд жигтэйхэн зузаалж явдаг үе л дээ. Гадаадад очсон монголчууд шинжилгээ өгөхөд D витамины хомсдолд орчихсон, бүр байх ёстой хэмжээнээсээ 200 дахин бага гэгдсэн тухай сонсч байлаа. Гэтэл D витамин хүний биед зайлшгүй шаардлагатай эрдэс бодис яах аргагүй мөн юм. Хүний дархлааны гол хүчин зүйл. Хэрэв дархлаа муудаад өвчин ороож нэг л өөдлөхгүй бол D витамины хэмжээ хэр байгааг мэдэх л ёстой гэсэн үг. Үүний дутагдал нь хөхний хавдар, бүдүүн гэдэсний хавдар, түрүү булчирхайн хавдар, зүрхний өвчлөл, даралт ихсэх, депрест орох, жин нэмэх, аутизмтай хүүхэд төрүүлэх гээд олон өвчлөлийн шалтгаан болж байдаг байна. Бас манайхан кальци багассан гээд л ходоодоо өвдтөл кальцийн шахмал хэрэглэх болсон. Гэтэл энэ нь D витаминтай хавсарч ясанд хүрдэг болохоос дангаараа бол худлаа л гэдэг. Тэгэхээр нялх хүүхдэд өгдөг болохоос томчуудад хэрэггүй гэж ойлгодог D витамины тухай ойлголтоо бид өөрчлөх цаг болжээ. Аз болоход дөнгөж хоёр, гурван жилийн өмнөөс эхлээд Монголд D витамины дутагдлыг тогтоодог болсон. Томоохон шинжилгээний газруудад очоод та D витамины хэмжээгээ үзүүлээд авахад илүүдэхгүй юм байна шүү. Ерөнхийдөө оношлууртайгаа холбоотой байх, хэмжээг нь тогтооход 50 орчим мянган төгрөг гэгддэг юм билээ. Гэхдээ сүүлийн үед үнэ нь бууж байгаа сурагтай байсан. “Онош-мед”-д 38000 төгрөгөөр үздэг нь хамгийн боломжтой үнэтэйд тооцогдож байна лээ. Учир шалтгаангүй олон өвчлөлийн шалтгаан болдог D витаминыхаа хэмжээг үзүүлээд бага байвал тунгаар авч хэрэглэх ёстой шүү.
“Оюунлаг бэлэг” нэртэй номын өргөтгөсөн хямдралтай үзэсгэлэн худалаа яг одоо “Улаанбаатар”чуулгын байранд болж байна. Тус үзэсгэлэнд 20 гаруй аж ахуйн нэгжийн 200 орчим бүтээл ном комикууд 50 хувь хүртэл хямдарсан байна. Тухайлбал, байгаль орчин танин мэдэхүйн мэдлэг олгох “Ногун” комик номын цуврал 30-70 хувь хямдарч 3500-7000 төгрөгөөр борлуулагдаж байна. Мөн монгол өв соёлыг хойч үеийнхэнд таниулах зорилготой “Бумбардай” цуврал 30 хувь хямдарч 10500 төгрөг болсон байна. Номын үзэсгэлэн оройн 20 цаг хүртэл үргэлжилнэ.
Нийслэлийн иргэдийн ая тухтай орчинд ажиллаж, амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх, орчны тохижилтыг сайжруулах, хотын өнгө үзэмжийг нэмэгдүүлэх ажлын хүрээнд Сар шинийн баярыг угтан нийслэлийн хэмжээнд бүх нийтийн их цэвэрлэгээ зохион байгуулна.
Сар шинийн баярыг угтан нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын алба хамтран Чингисийн талбайд сар шинийн үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулж байна. Үзэсгэлэн худалдаа энэ сарын 27-нд эхэлсэн бөгөөд ирэх сарын 8-ны өдөр хүртэл үргэлжилнэ. Сар шинийн үзэсгэлэн худалдаанд “АПУ” ХК, “Витафит групп” ХХК, “Мах маркет” ХХК, “Миш Маш” ХХК, “Мон сүү” ХХК, “Сувд кашмер” ХХК, “Говь” ХК, “Хангай кашмер ХХК зэрэг үндэсний үйлдвэрлэлийн томоохон компани, аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэд оролцож байна. Энэхүү үзэсгэлэн худалдааны үеэр иргэд арьс шир ноос ноолуулаар хийсэн бараа бүтээгдэхүүн, мах, махан бүтээгдэхүүн, цагаан идээ, гурил, даршилсан ногоо, цагаан сараар гоёх гутал, хувцсаа үйлдвэрийн үнээр худалдан авах боломжтой юм.