Month: June 2015

Өмнөх дугаартаа бид “Эх дагинын дуган буюу бидний хэлж заншсанаар МУГЖ Ж.Раднаабазарын нэрэмжит Циркийн сургуулийн байрны өнөө цаг хүртэлх үүх түүхийг товчхон тоймлон хүргэсэн билээ. Энэ Циркийн сургуулийн байр шатсанаар зөвхөн Монголын циркчдийн түүхэн замналыг өгүүлсэн архив устаад зогсохгүй, Монгол орон Манжийн дарлалаас ангижирч төр улсаа сэргээн мандуулсан 1911 оны түүхийн нэгэн гэрч “шатсанд” халаглаж буй юм.

Мөн Ардын хувьсгалын үед зэвсгийн агуулах болж, хэлмэгдүүлэлтийн он жилийг нуруун дээрээ тээж ирсэн байгууламж билээ. Ийм байгууламжийг хадгалж хамгаалж чадаагүйд энэ цагийнхны гол буруу нь оршиж буй юм. Учир нь бид өмнөх үеийнхээ үлдээснийг хойч үедээ үнэ цэнтэйгээр тэр чигээр нь өвлүүлж болох байлаа. Өчигдөрхөн энэ дуган өөрөө түүхийн хосгүй үнэт зүйл байв. Өнөөдөр балгас болон үлдэх үү гэдэгнь энэ цагийнхнаас хамаарч байна. Энэ дуганд гагнуур хийж байсан гагнуурчныг буруутгаад өнгөрөх бус гал гарах хүртэл түүхийн соёлдоо гамгүй хандсан төр засгийнхан ч үүнд буруутай. Тиймийн учир энэ талаар нэхэн сурвалжилж байгаа билээ. Түүхчдийн санал болгосноор түүхтэй холбоотой зарим нэг зүйлийг энд нэмж бичихээр шийдлээ.

ДАШЧОЙЛИНГИЙН ТҮҮХ

Зүүн хүрээ хийдээс үлдсэн эдгээр дөрвөн дуганы нэг болох Богд хааны хатан Дондогдуламд зориулан барьсан дуган болохыг уншигч та мэдэж буй. Бусад нь одоогийн энэ Дашчойлин хийд билээ. Ардчилсан хувьсгал өрнөхөд бурхан шашны төлөө гэсэн чин сэтгэлтэй лам нар нэгдэж гурван дуганаа сэргээж, Зүүн хүрээ Дашчойлин хийдийг үүсгэн байгуулжээ. Өмнө байсан хийдүүд өөр өөрийн гэсэн голлох сахиустай байсан ч, зүүн хүрээнд таван тохой Майдар бурхан залж байсан аж. Монгол дархчууд эрт дээр үеэсээ л бурхан ухаантай байсны бодит илрэлийг Зүүн хүрээ Дашчойлин хийдээс харж болно. Хийдийн дугануудын барилгад ганц ч хадаас ороогүй гэдэг. Бүх хэсгүүдийг хооронд нь оньсоор холбож хийжээ. Саяхан сэргээн засварлахдаа ч мөн одоогийн лам нар аль болох хадаас хэрэглэхгүйгээр зассан гэдэг. Мөн хийдийн дотор талын багануудын будгийг бат бөх байлгах үүднээс модон баганыг цуу ямбуугаар ороож, гадуур нь байтуу буюу үнс, адууны хомоолыг нийлүүлэн шатааж бэлтгэсэн зүйлээрээ шаваад буддаг гэнэ.

ЁНЗОН ХАМБЫГ БАРИВЧИЛЖ, ЦААЗААР АВЧЭЭ

Ёнзон хамба буюу Жавзундамба богдын багш Цэдэн овогтой Лувсанхаймчигийн номын өргөө одоогийн Зүүн хүрээ Дашчойлон хийдийн номын сан байрлаж буй дуган юм байна. Ёнзон хамбыг Түвдийн Дашлхүмбэ хийдэд шавилан сууж байхад нь Монгол Улсын тавдугаар онд Банчин богд “Халх Монголд очиж Жавзундамба богдод багшлахаар явсугай” хэмээн тушаажээ. Үүний дагуу хүрээнд ирж, VIII богдод ном заасаар найман жил суугаад, нутагтаа Банчин богдын дэргэд очжээ. Гэтэл Богд Жавзундамба хутагтаас “Ёнзон хамба Лувсанхаймчигийн биеийг нааш заавал ирүүлсүгэй” хэмээн хүссэн захидлыг Банчин богдод илгээсэн хүсэлтийг нь ёсоор болгож Ёнзон хамбыг дахинирүүлжээ. Түүнээс хойш удалгүй Ёнзон хамба Лувсанхаймчиг “Хувьсгалын эсэргүү лам нарын Гандангийн төв” хэмээх зохиомол хэрэгт шийтгэгдэн 1937 оны есдүгээр сарын 6-нд одоогийн Зүүн хүрээ Дашчойлин хийд дэх номын өргөөнөөсөө баривчлагдаж, цаазаар авахуулсан аж.

“АСА” ЦИРК ХУВЬЧЛАГДАХАД ХУУЧИН ЦИРКИЙН СУРГУУЛИЙГ ДАГУУЛЖ ӨГӨХӨӨ ШАХАВ

“АСА” цирк хувьчлагдсан учраас циркийнхэн эндээ ирж бэлтгэл сургуулилт хийх болсон. Албан ёсоор хувьчлаагүй атал нэр бүхий эрхэм энэ байрыг циркийн хамтлагуудад түрээслэж мөнгийг нь авч байжээ. Дуганы дэргэдэх орон сууцны оршин суугчид “Газрыг нь сүйтгэнэ гэдэг энд л болж байна. Хэд хэдэн компани, хувь хүмүүс энэ жижигхэн газрыг ухаж сэндийлээд дууслаа. Хог, шороо, цемент, ус шалбааг, ертөнцийн бохир болгоны дунд бид амьдрахчаан болж байна гэж гомдол гаргаж байсан удаатай.

Барилга барих гэж нүх ухаж байгаа, хэдэн давхар байшин буулгаад газартай тэгшилж байгаа компаниудын зарим нь газрын зөвшөөрөлгүй, барилгын иж бүрдэл зураг төсөлгүй, бүр болиод ах дүү хэдэн хүн хөрөнгөө булаалдан муудалцаад орон байраа буулгаад хаячихсан, газраа зарах юм гэнэ лээ гэсэн яриагарч байсан. Гэвч барилга байгууламж аль хэдийн баригдаад дууссан билээ. Тэр үеэс газар доорх шугам сүлжээг дайрсан, таслан, ил гаргаад овоолчихсон байдаг байв. Төв замаас хуучин цирк рүү тавьсан боломжийн засмал зам байсан ч эвдэлж сүйтгээд кран зоочихсон, шавар цемент овоолчихсон байдаг байсан тулхийдийнхэн болон оршин суугчид гомдол гаргаж байсан удаатай. Циркийн энэ байрыг сумогийн их аварга Д.Дагвадоржид шинэ циркийн дайвар болгоод өгчихсөн гэх яриа ч гарч байлаа. Тал талаасаа сэглэгдээд баар цэнгээний газар, дэлгүүр хоршоо болсон. Хожим нь Их аваргахуучин циркийг нурааж сүрлэг байшин барих гэсэн мэдээлэл багагүй хөвөрсөн түүхтэй. Энэ үед Дашчойлин хийдийн удирдлагууд ”Бид олон удаа Эх дагинын дуганыг авахаар асуудлыг холбогдох газруудад тавьж байна. Тодорхой арга хэмжээ авч өгөхгүй байна” Энэ чинь улсын хамгаалалтад байх ёстой, түүх, соёлын ховор дурсгалт газар шүү дээ. Засгийн газрын шийдвэргүйгээр хэн ч эзэмших, худалдах, устгах эрхгүй газар гэдэг асуудлыг холбогдох газруудад тавьснаар ССАЖЯ-ны Соёлын газрын үл хөдлөх хөрөнгөд шилжиж очжээ.

ХАМГААЛАЛТЫН БҮСИЙГ НЬ 1.7 ГА БАЙХААР ТОГТООЖЭЭ

Улсын циркийг 2007 онд хувьчилсан ч Циркийн сургуулийн байр маргаантай байснаар ийнхүү яамны өмч болгосон байна. Энэ хооронд ньойр хавийнх нь газрыг зарах нь зараад сэндийлэх нь сэндийлж амжсан байна. Мөн байранд нь Нийслэлийн Соёлын газрын даргаар сонгогдож байсан хүмүүсийн ах дүү хамаатан садан дэлгүүр, баарны зориулалтаар ашиглаж, зарим газруудыг тоносон түүх байдаг гэнэ.

Уг нь Дондогдулам хатны гэр хэлбэрт модон дуганы уг барилга нь Засгийн газрын 2001 оны “Хамгаалалтын бүс тогтоох тухай” 96 дугаар тогтоолоор гэр хэлбэрт модон дуганууд буюу Дашчойлин хийдийн хамгаалалтын бүсийг 1.7 га байхаар тогтоож байжээ.

УЧИРТАЙ ШАЛГАЛТ МАРГААНЫ ЭХ ҮҮСВЭР

2012онд Мэргэжлийн хяналтын Барилгын техникийн хяналтын хэлтэс болон Газрын харилцааны хяналтын улсын байцаагч нар Циркийн сургуулийн барилгад шалгалт хийжээ. Тэд “Хуучин цирк”-ийн барилгуудын хийц бүтээц, инженерийн шугам сүлжээний төлөв байдал нь газар хөдлөлтөөс хамгаалах техникийн шийдэлгүй барьжээ. Үндсэн даацын бүтээцүүд нь гажиж, цаашид тогтвортой ажиллах нөхцөл алдагдсан байна. Олон жилийн ашиглалтын явцад моралийн элэгдэлд орсон. Доторх цэвэр, бохир ус, цахилгааны шугам сүлжээ хэвийн найдвартай ажиллах боломжгүй. Тиймээс цаашид засвар шинэчлэл хийхгүйгээр ашиглах нь Барилгын тухай хуулийн есдүгээр зүйлийн 9.1.1-д заасан “Хүн ажиллаж, амьдрах таатай нөхцөл бүрдүүлсэн, түүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй, аюулгүй байдлыг хангасан байх” гэснийг ноцтой зөрчиж байна” хэмээн дүгнэжээ. Нэг үгээр хэлбэл уг барилгыг сэргээн засварлах боломжгүй гэж дүгнэсэн байна. Гэтэл Циркийн сургуулийнхан байрыг минь авах гэлээ хэмээн Дашчойлин хийдийнхнийг хардаж. Сэргээн засварлахад циркийн тоглолт, сургуулилт хийхэд гэр хэлбэрт дуганы өндөр хүрэлцэхгүй байгааг харгалзан үзэж манежийн хэсгийн шалны түвшинг доош нь зохих хэмжээгээр ухаж болно дүгнэлт гарсан хэмээжээ. Харин Дашчойлин хийдийнхэн “Эх дагинын аймагт багтах гэр дуган. Үүнийг авч Зүүн хүрээнд нэгтгэж түүхийн дурсгалт байдлаар нь Дашчойлин хийд авах ёстой гэдэг асуудлыг тавьсан байна. Сэргээн засварлах ёстой, газрыг доош нь ухаж болно гэх маргаан гарах үед харин салбарын яамныхан түүх соёлын ховор газрыг сэргээн засварлахад 2013, 2014 онд нийтдээ хоёр тэрбум 700 сая төгрөг зарцуулна хэмжээн төсөвтөө суулгажээ.

Г.ЯЛГУУН

Монголчууд бидэнд маш сайн хийдэг зарим нэг ажил байна аа. Бүр гайхаш тасармаар сайн хийхийг нь яана. Мэргэжлийн өндөр түвшинд, огт залхуурахгүйгээр, хойш нь тавьж цаг авахгүйгээр сүнгэнэтэл хийж байна, цаана чинь. Сонгодог нэг жишээ хэлье. Машин ачих ажил гэхээр нийслэлчүүд андахгүй дээ. Машинаа эмийн сангийн хажууд түр тавиад хэрэгтэй эмээ ганцхан минутын дотор аваад ирэхийн хооронд ид шидтэй юм шиг алга болж байна, хөл залгуулагч унаа маань. Өнөө гайхал машин ачигчид аль хэдийнэ ачаад явчихсан хэрэг. Ганцхан минутанд шүү. Ийм жишээг их олон хүн хэлнэ гэдэгт эргэлзэх юм алга. Хоёр хоёрын дөрөв гэдэг шиг л эргэлзээгүй үнэн гэвэл энэ.

Машин ачдаг тэргэнд суусан гурван нөхөр хориглосон тэмдэгтэй газар түр зогссон машиныг харин ч нэг алдахгүй харна даа. Эзэн нь гараад ирэх вий гэж айна гэж жигтэйхэн. Машинаасаа зэрэг үсэрч буугаад нэг нь зургийг нь авчихна. Таны машин ийм газар ингээд зогсч байсан учраас бид ачаад явсан шүү гэсэн баталгаа харуулах гэжбайгаа ухаан нь. Нөгөө нь та бидниймашины дугуйн доогуур өнөө төмрөө шургуулна. Гурав дахь этгээд машиныхаа чиргүүл дээрээсивээс төмрийг хоёронтоо харайлгаж байгаад аваад ирнэ.

Ингээд л эмийн сан руу орсныхоо төлөөсөнд та 60 мянган төгрөгийн өрөнд хөнгөхөн орчихно. Мөнгийг нь өгөхгүй бол машиныг чинь өгнө гэж гонжийн жоо. Саяхан ажлынхаа гадна тэр нөхөдтэй таарсан юм. Нэг машиныг хариугүй ачих нь ээ. Хажууд нь тулаад зогсчихож. Өөрөө зовлонг нь мэдэрсэн болохоор утсаа шүүрлээ. Ер нь жолооч бүр л ийм алхам хийдэг дээ, зовлонг нь мэдэх болохоор. Гэтэл хүний машиначих гэж байгаа нөхөд сандарч байна гэж. Хурдлаарай гэж гүйлдээд, эцэст нь эзнийг нь гарч ирэхээс өмнө ачаад явчихсан. Машинаа ачуулсан нөхөр яах нь тодорхой, яаж 60 мянган төгрөг олох вэ гэсэн бодолтой л хоцорч таарна.

Хувийн байгууллагуудын цалин төрийн албаныхнаас харьцангуй өндөр. Төрийнхнөөс дажгүй өндөр цалин амлаад ажиллуулдаг. Үндэсний статистикийн хорооны сүүлийн мэдээллээс харахад хувийн хэвшлийнхэн ажилтандаа дээд тал нь нэг сая 500 мянган төгрөгөөс дээш төгрөгийн цалин өгдөг юм билээ. Дундаж хэмжээ нь таван сая ч гэж ярьдаг. Ямартай ч нэг сая 500 мянган төгрөгөөс дээш цалинтай нөхөд нийт ажиллах хүчний есөн хувийг эзэлдэг юм билээ. Бараг арван хувь. Саяас дээш цалинтай нөхөд гэхэд л арван хувь.Ийм цалин өглөө гээд ажилчид нь машин ачигчаас төгс төгөлдөр, илүү өндөр түвшинд ажиллаж чаддаггүй. Сэтгэлгүйдээ биш, байгаа чадлаараа ажиллаад лтэдний энд хүрдэггүй.

Тэгэхээр цалин мөнгө нэг их чухал биш гэсэн гаргалгааг эндээс хөнгөхөөн хийчихэж болж байна. Мөнгөнөөс гадна нэг том хүч байна гэсэн үг. Тэр нь юу вэ? Эргэлзэж тээнэгэлзэх шаардлагагүйгээр хэлэх хариубайна. Бах таваа хангах, бусдын мууг үзэх гэсэн адын хүсэл машин ачигчдын гол хөдөлгөгч хүч болоод байх шиг. Тэр хүсэл нь машиныг ганцхан минутад ачих мотор нь, шатахуун нь болоод байна. Яах гэж хориглосон газар машинаа зогсоосон юм, чадаж байгаа юманд арга алга гэж хэлээд өнгөрөөж болно л доо. Гэхдээ бидэнд үнэхээр ийм адын хүсэл нуугдаад байгаа юм биш биз гэсэн хардалтандаа үргэлжлүүлээд хариу хайя. Монголчууд яг өнөөдөр юуг сайн хийж байна вэ гэдэг дээр бодитой жишээ эрцгээе.

Толгойгоо тэгтлээ гашилгахгүйгээр, сүүлийн үед өрнөсөн үйл явдлыг шүүж байгаад гаргаад ирж болж байна. Гайхамшигтай сайн, бүгдээс илүү ажиллаж байгаа бас нэг газар бий. Тэр нь АТГ.Уг нь тийм ч зузаан түүхтэй газар биш. ЦЕГ-ын дэргэд гэж жишиж ярьвал ердөө саяхан байгуулагдсан нялх газар. Гэтэл өнөөдөр яаж байна, монголчуудыг атгадаг ганц газар болчихсон. АТГ-аас гадна ШӨХТГ сайн ажилладаг байгууллагын нэгд зүй ёсоор тооцогдоно. Долоо хоног бүр хэвлэлийн бага хурал хийж ажлаа тайлагнана гэж, сүртэй сүртэй. Тэр компани ийм буруу юм хийж, тийм учраас үүдийг нь барья, ийм компани ингэсэн байна даа, тэдэн төгрөгөөр торгоё гэж ирээд мэдэгдэл хийдэгт нь нийгэм бараг л дасчихаж. Одоо ШӨХТГ ямар мэдээлэл хийх бол гэж хорхойсон хүлээдэг болж. Бусдын мууг үзэхгэсэн далд хүсэл маань хатгаад байгаа хэрэг л дээ. Гашуун ч гэлээ үнэн гэвэл энэ.

Ямартай ч ШӨХТГ бол монголчуудаа дээрэлхсэн байгууллагын л нэг. Хэрэг хийсэн нь хамаагүй л дээ. Юу гэж л зүв зүгээр байгаа нөхрийг шалгаж, сүрдүүлж дарамтлаа аж. Эцсийн дүндээмашин ачигчид, АТГ, ШӨХТГцугаараа хүнийг айлгасан байгууллагууд. Айгаад байгаа нөхөд нь монголчууд.

Үүх түүхээ сөхье. Үнэхээр бид тийм аймаар хүний мууд дурласан нөхөд үү гэсэн асуултдаа буурал түүхээс хариу хайя. Хуучин нийгэмд До яам гэж айхтар газар байлаа. Үгчилбэл Дотоодыг аюулаас хамгаалах яам гэсэн сүржин нэртэй. Энэ яам гучаад оны сүүлээр 37 мянган хүн хөнөөсөн. Монголын хамаг л мундаг, гэгээрсэн эрхмүүдийг зүгээр л буудчихсан яам. Чингэсийн алтан ургийнхан, Монголын оюунлаг, сэхээтэн, лам хувраг бултаараатэднийсуманд өртөж орчлонг орхисон нь гашуун ч гэсэн түүхийн баларшгүй үнэн. До яам АТГ, машин ачигчид, ШӨХТГ-тай яг адилхан ажилласан.

Энэ олон мянган хүн чинь Монголын оюуны гол уурхай, төдийгөөс өдий хүртэлх агуу соёлыг тээгчид, цаашдаа Монгол бадрах эсэх нь эднээс хамаатай гэж сэтгэсэн нь нэгээхэн бээр үгүй. Ийм ухаан тээж өршөөсөн нэг ч хүнийгтэдний ажлын түүхээс хайгаад олохгүй.Бүгдийг нь чин үнэнчээр хядсан. Цаазын ял сонссон нэг ч лам тэдний гараас мултраагүй. Ажил хэрэгч, ямар ч залхуугүй, чин үнэнч До яамныхан.

Тэр мундаг хүнийг тэгж өршөөсөн шүү гэсэн сэтгэл хөндсөнтүүхээс илүү хэтийдсэн, хэтэрхий хүн биш чанар үнэртсэн явдлуудл өчнөөн сонсогддог. Эхнэр нь гоё болохоор ардын дайсан болгож ачуулсан, гоё жороо морьтой учраас дээлийг нь нөмөргөсөн, баяжиж гүйцсэн болохоор эсэргүү болгосон гэсэн яриа бол үй түмээрээ. Уран зохиолд ч тусгалаа олсон байдаг. Наад захын жишээ гэхэд л С.Пүрэвийн “Усны гудамж”. Сайхан эхнэр­тэйнхээ төлөө эсэргүү болсон чадварлаг, мундаг залуугийн түүхийг уншаад сэтгэлээ энэлгэсэн нь өчнөөн байх.

Уг нь тэр аймгийнтүмний хүндлэл хүлээсэнмундаг ламын оронд нутгийнх нь нөгөө тэнэг хэнийг цааш нь харуулчихжээ гэсэн яриа хаа сайгүй дэлгэрсэн бол хожим сонссон хүмүүст ч өөрөөр сонсогдох байв. Наад өнгөндөө харгис сонсогдож мэдэх ч цаад язгуураараа бол хүн л юм даа гэсэн чимээгүй бодлыг ухаантай л бол хэн ч гэсэн тээгээд өнгөрнө. Уг нь монголчуудын юм л бол хойш суух гээд байдагзан араншингаар бол тэр үеийн 37 мянган хүнийнэлээдньаврагдах боломжтойбайсан. Зүй нь До яамныхан залхуурах, хулхидах, хойш нь тавих гэсэн гэм биш зангаа гаргах л учиртай үйл явдал.

Өөрөөр төсөөлөөд үзье. Тэр үеийн Орос гүрэн лам нар, гэгээнтэн, сэхээтнүүдийнтолгойны оронд 37 мянган үхрийн толгой нэхсэн бол яах байсныг төсөөлцгөөе. Монголчууд яах бол. Оюунтнуудаа хайр найргүй хядсан шигээ үхэр сүрэг рүүгээ шуудхан л бууны ам шагайлгах болов уу. Харамсалтай нь үгүй. Буянт мал минь хөөрхий гэж нэг хойш алхана. Тэгж байгаад л болъё доо гэж нэг хойш тавина. Бүр шаардаад болохгүй бол яана гэж бодно. Бараг та ч гадарласан байх. 37 мянган үхрийн толгойны яс лав тушаахгүй. Үхрийн толгойны яс байж болох газар бүрээс өнөө ясаа цуглуулна. Үхрийн толгойны биш ясыг ч түүхээ төвдөхгүй. Овоон дээр тавьсан адууны толгойны ясыг үхрийн яс гэж итгүүлээд дундуур нь шургуулахаа хэн нэгнээр заалгахгүй. Жижиг үхрийн толгой юмаа гээд хонины толгой цуглуулж ч мэднэ. Монголчуудын натур нь ийм. Натураар нь харвал хэзээ ч 37 мянган үхрийн ясыг оригоор нь оросуудад тушаахгүй. Гэсэн хэрнээ гэгээрсэн, мэдлэгийн туйлд хүрсэн, Чингэсийн алтан ураг, орчлонг оюунаар харсан 37 мянган хүнийхээ ориг толгойг аваачаад тушаачихсан л улс.

Ингээд бодохоор бид ямар үндэстэн юм бэ дээ. Юм хийж бүтээдэггүй, устгах, хорсохдоо цэнхэр гаригийн аль ч үндэстэнг дагуулахгүй, аймаар гэдэг үг багадахаар үндэстэн болж таарч байна. Хатуу ч гэлээ үнэн гэж энэ.

Үндэсний өдөр тутмын хэвлэл “Өдрийн сонин”-ы мягмар гаригийн дугаар 20 нүүрээр хэвлэгдлээ.

Нэгдүгээр нүүрт УИХ-ын дарга З.Энхболдын “Эдийн засгийн форум”-д хэлсэн үгийг бүрэн эхээр нь хүргэлээ. Мөн Эх сурвалжийн мөрөөр үнэнийг хайсан нь цуврал эрэн сурвалжлах нийтлэлийг тольдоорой. Энэхүү дугаарын тэргүүн нүүрнээс “Чингэс хаан тодруулах ёслол монголчуудад юу харуулав” нийтлэлийг эхлүүлэн унших боломжтой. Мөн Дархан аварга Г.Өсөхбаяр, Дархан аварга А.Сүхбат нарынинфографик нийтлэгдсэн байгаа.

Улс төр нүүрт УИХ дахь нам, эвслүүдийн бүлгийн мэдээллийг хүргэж байна. Түүнчлэн “Морьтой жанжныхаа хөшөөг зайлуулж, морин голионы баримтлыг байгуулна гэнэ үү” нийтлэлийг уншаарай. Энэ дугаарын улстөрчийн ярилцлагаас УИХ-ын гишүүн Ц.Дашдорж сүүлийн үед болоод байгаа цагийн асуудлаар хэрхэн өгүүслнийг сонирхох боломжтой.

Баримт, үзэл бодол нүүрт “Монгол хэлээ аваръя” сонирхолтой нийтлэл хэвлэгдлээ. Монголчууд бид эх хэлхээ хамгаалж, авч үлдэхийн тулд юуг санаж, юунд анхаарвал зохистойг энэ нийтлэл өгүүлжээ.

Баримт, үйл явдал нүүрт цус ойртолтын тухай сурвалжлагыг тусгалаа. Монголчуудын тухайд цус ойртолтын 95 хувь нь цусан төрлийнхөн байгаа ажээ. Цус ойртолтын улмаас хичнээн язгууртны удам угсаа байсан ч хэрхэн сүйрч үгүй болдог тухай баримтыг энэ нийтлэлээс та олж харах болно.

Дэлхийн мэдээ нүүрт Грекийн банкууд долоо хоног ажиллахгүй, титэм вирусийн халдварын тархалт зогссон тухай, Азийн дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтын банк байгуулах гэрээг үзэглэсэн зэрэг мэдээллүүд багтжээ.

Цаг үе, үйл явдал нүүрээс долдугаар сард 30-35 хэм хүртэл халах тухай, өнөө жилийн наадмыг дамжуулах телевизүүдийн танилцуулгыг тольдоорой.

Дэлхийн хүмүүс нүүрт “Дорноос мандсан гүн ухааны нар” тун сонирхолтой нийтлэл хэвлэгдсэн байгаа. Эндээс та Күнз гэж ямар хүн байсан тухай, түүний филисофийг тольдоорой.

Өдрийн сурвалжлага нүүрт “Бүтээлч Монгол” үзэсгэлэн худалдаанаас хийсэн сурвалжлагыг хүргэж байна. Үндэсний дээл хувцас, хөөрөг, гаанс, тагш гээд уламжлалт эд, хэрэглэлүүдийн талаарх энэхүү үзэсгэлэн худалдаа наадмын гоёлыг тодорхойлжээ.

Нийгэм нүүрээс нийслэлийн ногоон бүсэд үйл ажиллагаа явуулж байгаа зуслангуудын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг аваарай. Нийслэлийн ногоон бүсэд нийтдээ 22 зуслан хүүхэд хүлээж авахад бэлэн болжээ.

“Өдрийн сонин”-ы эрхэм уншигч та, манай
өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн нийслэл Улаанбаатар дахь 35
салбар, “Түгээмэл” шуудан, “Улаанбаатар”, “Скай” шуудангийн
салбаруудаас очиж авч болох ба сонин борлуулах бүхий л цэгүүд, Хэвлэлийн
биржээс худалдан авах боломжтой юм. Мөн “Мөнгөн завъяа” дахь сонин
борлуулах цэг, Сансрын үйлчилгээний төв дэх сонин борлуулах цэг, Хан-Уул
дүүргийн 19 дүгээр хорооллын үйлчилгээний төвд байрлах сонин борлуулах
цэг, Саппорогийн “Миний дэлгүүр” дэх сонин борлуулах гол гол цэгүүдээс
худалдах авч болохыг дуулгая. “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж
худалдан авч бас болно. “Өдрийн сонин”-той холбоотой бүхий л мэдээллийг
Мэдээлэх эрхийн утас 19001987-гоос лавлаж болох ба энэ гуравдугаар
улирлын захиалгаа өгөхийг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно
уу. Хэрэв цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88071920 дугаарт
холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээллийг лавлаарай.

“ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮХНИЙ УРГАХ НАРНААР ТАНТАЙ ХАМТ