Month: October 2014

Categories
мэдээ улс-төр

УИХ энэ долоо хоногт Засгийн газрын бүтцийн асуудлыг хэлэлцэнэ

УИХ энэ долоо хоногт Засгийн газрын бүтцийн асуудлыг хэлэлцэх гэж байна. Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Засгийн газрын бүтцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд болон “Төрийн захиргааны байгууллагын тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг батлах тухай” Монгол Улсын Их Хурлын 2012 оны 14 дүгээр тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн шийдвэрийг чуулганаар гаргасан. Анхны хэлэлцүүлгийг Төрийн байгуулалтын байнгын хороо маргаашнаас хэлэлцэж эхэлнэ. Энэ долоо хоногт болох УИХ-ын байнгын хороо, нам, эвсэлийн бүлгийн хэлэлцэх асуудлыг багцлан хүргэж байна.

Улсын Их Хурлын даргын дэргэдэх Зөвлөлийн
2014.10.03-ны өдрийн хурлаар батлав.

2014 ОНЫ 10 ДУГААР САРЫН 06-ААС 10-НЫ ӨДРҮҮДЭД НАМ, ЭВСЛИЙН БҮЛЭГ, АЖЛЫН ХЭСЭГ, БАЙНГЫН ХОРОО, ЧУУЛГАНЫ НЭГДСЭН ХУРАЛДААНААР ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ, ХУВААРЬ

НЭГ.УЛСЫН ИХ ХУРАЛ ДАХЬ НАМ, ЭВСЛИЙН БҮЛГИЙН ХУРАЛДААН:

10 дугаар сарын 06-ны Даваа гарагт:

  • Улсын Их Хурал дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаан “А” танхимд;
  • Улсын Их Хурал дахь Монгол ардын намын бүлгийн хуралдаан “Б” танхимд;
  • Улсын Их Хурал дахь МАХН-МҮАН-ын “Шударга ёс” эвслийн бүлгийн хуралдаан “В” танхимд.

ХОЁР.АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН:

10 дугаар сарын 06-ны Даваа гарагт:

  • Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай /шинэчилсэн найруулга/, Аудитын тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Төсвийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 13.00 цагаас “Г” танхимд;
  • Хотыг дахин хөгжүүлэх тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 14.00 цагаас “В” танхимд;
  • Хамтын тэтгэврийн тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 14.00 цагаас 334 тоот өрөөнд.

10 дугаар сарын 07-ны Мягмар гарагт:

  • Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 09.00 цагаас 334 тоот өрөөнд;
  • Галт зэвсгийн тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 10.00 цагаас “Г” танхимд.

10 дугаар сарын 08-ны Лхагва гарагт:

  • Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах бодлогын хэрэгжилтийг хангах зарим арга хэмжээний тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 10.00 цагаас “Г” танхимд;
  • Хууль зүйн яам, Хууль сахиулахын их сургууль болон Ханнс-Зайделийн сантай хамтран зохион байгуулах “Хууль сахиулахын инноваци” сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралдаан 13.00 цагаас “В” танхимд.

10 дугаар сарын 10-ны Баасан гарагт:

  • Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай /шинэчилсэн найруулга/, Аудитын тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Төсвийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 13.00 цагаас “Г” танхимд.

ГУРАВ. БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН:

10 дугаар сарын 07-ны Мягмар гарагт:

1.Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан 08.30 цагаас “А” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Засгийн газрын бүтцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд болон “Төрийн захиргааны байгууллагын тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг батлах тухай” Монгол Улсын Их Хурлын 2012 оны 14 дүгээр тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /анхны хэлэлцүүлэг/.

2.Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаан 10.00 цагаас “Б” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • 2013 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдөр баталсан Шүүх байгуулах тухай хуулийн 2 дугаар зүйлийн зарим заалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх тухай асуудлыг Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдаанаар хэлэлцэх гэж байгаатай холбогдуулан гишүүдийн саналыг авах, Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцүүлэн чиглэл өгөх, итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч томилуулж, тайлбар гаргуулах тухай асуудлыг хэлэлцэх /Үндсэн хуулийн цэцийн 2014 оны 8 дугаар сарын 20-ны өдрийн албан бичгээр/.

4.Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “А” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Засгийн газрын бүтцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд болон “Төрийн захиргааны байгууллагын тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг батлах тухай” Монгол Улсын Их Хурлын 2012 оны 14 дүгээр тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /эцсийн хэлэлцүүлэг/.

10 дугаар сарын 08-ны Лхагва гарагт:

1.Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “А” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

2.Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас
“Б” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

3.Байгаль орчин, хүнс, хөдөө, аж ахуйн байнгын хорооны хуралдаан 13.00 цагаас
“А” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • Төрөөс ойн талаар баримтлах бодлого батлах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /хэлэлцэх эсэх/;
  • Намрын ургац хураалтын явцын талаар мэдээлэл сонсох;
  • “Монгол орны ойн цэвэрлэгээний талаар авах арга хэмжээний тухай” Байнгын хорооны 2014 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 04 дүгээр тогтоолын хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл сонсох;
  • Туул голын бохирдлын эсрэг авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний талаар мэдээлэл сонсох.

4.Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдаан 13.00 цагаас “Б” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • Гүний уурхайд ажиллагсдын нийгмийн асуудлын талаар иргэнээс ирүүлсэн өргөдлийг хэлэлцэх;
  • Улсын Их Хурлын 2014-2015 оны намрын чуулганы хугацаанд Өргөдлийн байнгын хорооноос хийх ажлын төлөвлөгөө батлах.

5.Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны хуралдаан
15.00 цагаас “А” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

6.Төсвийн байнгын хорооны хуралдаан 15.00 цагаас “Б” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

ЖИЧ: Засгийн газрын гишүүнийг томилох асуудлыг өргөн мэдүүлсэн тохиолдолд өөрийн эрхлэх асуудлын хүрээнд холбогдох Байнгын хороо хэлэлцэнэ.

ДӨРӨВ.МЯГМАР, ПҮРЭВ, БААСАН ГАРАГИЙН НЭГДСЭН ХУРАЛДААН:

1.Мягмар гарагийн 10.00 цагаас:

  • Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Засгийн газрын бүтцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд болон “Төрийн захиргааны байгууллагын тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг батлах тухай” Монгол Улсын Их Хурлын 2012 оны 14 дүгээр тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /анхны хэлэлцүүлэг/.

2.Мягмар гарагийн 16.00 цагаас:

  • Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Засгийн газрын бүтцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд болон “Төрийн захиргааны байгууллагын тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг батлах тухай” Монгол Улсын Их Хурлын 2012 оны 14 дүгээр тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /эцсийн хэлэлцүүлэг/.

3.Пүрэв, Баасан гарагийн хуралдаан:

Categories
мэдээ нийгэм

Гуравдугаар станцад хоёр дахь шатны шинэчлэл хийгдэнэ

Дулааны III цахилгаан станцын II шатны шинэчлэлийг хэрэгжүүлэхэд авах арга хэмжээний тухай асуудлыг хэлэлцээд Засгийн газрын тогтоол гаргахаар тогтжээ. Улаанбаатар хотын дулааны эрчим хүчний өсөн нэмэгдэж буй хэрэглээний тасралтгүй найдвартай ажиллагааг хангах зорилгоор “Дулааны III цахилгаан станц” ТӨХК-ийг үе шаттайгаар шинэчлэн, өрсөлдөх чадвартай, өндөр хүчин чадалтай станц болгохоор ажиллаж байгаа. Тус станцад эхний ээлжинд турбин суурилуулах төслийг амжилттай хэрэгжүүлсэн. Хоёрдугаар шатанд дунд даралтын станцын тоног төхөөрөмжийг бүрэн шинэчлэх аж. Ингэснээр цахилгаан станцын хүчин чадал хоёр дахин нэмэгдэж, ус болон түлшний зарцуулалт өмнөх хэмжээнд, агаарт ялгаруулж буй утааны хэмжээ 98 хувиар буурах гэнэ.

Categories
мэдээ цаг-үе

Г.Мэнд-Ооёо: Миний өв хөрөнгө гэвэл монгол соёл, язгуур мэдлэг ухаан

Монгол Улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч, яруу найрагч Гомбожавын Мэнд-Ооёотой уулзаж хөөрөлдлөө. Тэрээр Румын улсын Крайова хотноо болсон Дэлхийн яруу найргийн наадмаас тэргүүн шагнал хүртэж, Монголынхоо яруу найргийн нэр төрийг дэлхийн дэвжээнд цуурайтуулаад ирсэн билээ. Энэхүү яруу найргийн наадмын үеэр дэлхийн тавь гаруй шилдэг яруу найрагчийн бүтээлийг эмхэтгэсэн 600 гаруй хуудас бүхий антологийн нээлт болсон байна. Уг антологид найрагч Мэнд-Ооёогийн “Хуучинсүмийн дээгүүр саран мандах цагт”, “Ертөнцийн явдал”, “Уулсын дүрийг тайлахуй”, “Оршихуйн гэрэлт хүрээн дотор” тэргүүтэй есөн шүлэг сонгогдон оржээ. Түүний тухай”Мэнд-Ооёо бол байгалийн язгуур чанар, махбод хийгээд амьдрал ахуй руу нэвчин шингэсэн, сэтгэл оюуныхаа уран гоо мэдрэхүйгээрээ сүлжин урласан гэрэлтэм тунгалаг, аниргүй нам гүм эзэгнэсэн, гүн сэтгэл хөдлөлийн шүлэг найргаараа уншигч түмнээ амирлуулан анагааж, эргэцүүлэн бодуулж байдаг тийм гойдын авьяас билэгт найрагч юм” хэмээн томоохон үнэлэлт өгчээ.

–Дэлхийн яруу найргийн наадмын тэргүүн шагналыг эх орондоо авчирсан танд уншигчдынхаа өмнөөс баяр хүргэе!

-Баярлалаа. Румыны уянгын суут яруу найрагч Михай Эминескүгийн Олон Улсын Академи болон тус академийн Европын сангаас Крайова хотод зохион байгуулсан яруу найргийн наадам л даа. Михай Эминескүгийн яруу найргийн олон улсын академийг Нобелийн шагналт яруу найрагч ВолеСоенко, Нобелийн шагналт Чеслов Милош нарын дэлхийд алдартай зохиолч, яруу найрагч, уран барималчид үүсгэн байгуулсан юм билээ. Энэ удаагийн наадамд дэлхийд нэртэй 53 яруу найрагчийн франц хэлээр гарсан бүтээлээс сонголт хийж Румын хэлнээ орчуулан эмхэтгэх ажлын явцад нэр хүнд бүхий шүүгчид шагналыг тодруулж, наадмын нээлтийн өдөр нийтэд зарласан даа.

–Антологид дэлхийд алдартай найрагчдын бүтээл багтаж уу?

-Тийм ээ. Уг антологид орсон уран бүтээлчдийн нэрсийг интернетээр хайгаад үзэхэд дэлхийн ямар өндөр түвшний яруу найрагчид болохыг төвөггүй харж болно.Нобелийн шагналт яруу найрагч Воле Соенко, Томас Транстромер, Гунтер Грасс болон Сирийн алдарт яруу найрагч Ахмал Саид Асбар, Норвегийн вангийн зэргэмжит яруу найрагч Кнүт Өдигард, манай монгол уншигчдын эртний танил Оросын алдарт яруу найрагч Евгений Евтушенко, Румыны өнөө цагийн нэрт яруу найрагч Николэ Дабижа, Канадын яруу найрагч Никол Броссард, Италийн нэрт яруу найрагч Гаетано Лонго, Израйлын яруу найрагч Амир Ор нарын өнөө цагт дэлхий дахинаа зохиол бүтээлээрээ танигдсан эрхмүүдийн бүтээл багтсан байна лээ. Миний франц хэлнээ орчуулагдсан бүтээлээс есөн шүлгийг сонгож оруулсан байна.

–Франц хэлэнд таны шүлгийг хэн орчуулсан байв?

-Франц хэл бол яруу найргийн хэл юм. Арваад жилийн өмнөөс миний үзэг нэгт нөхөр Францын академийн шагналт яруу найрагч, орчуулагч Имрэ Золдош буулгасан байсан юм. Мөн миний анд, францын үлгэрч Патрик Фишмен болон олон шилдэг орчуулагчид орчуулсан. Румын хэлээр маш сайхан орчуулагдсан гэж тэд баяр хүргэж байсан даа.

–Та өмнө нь Дэлхийн яруу найргийн лаврын навчин титэм шагнал хүртсэн дээ?

-Тиймээ 2009 онд. Тэр шагнал бол яруу найрагчид насан туршид нь олгож буй цол юм даа.

-Стругагийн яруу найргийн наадамд ноднин оролцсон Б.Галсансүх бичсэн тэмдэглэлдээ “Эмээ өвөө нарын цуглаан” гэж бичсэн байсан. Түүнээс үзвэл дэлхий дахины үйл явдалд насажсан яруу найрагчид их оролцдог юм байна гэж ойлголт төрсөн л дөө…

-Галсансүх бид хоёрын харах нүдний өнцөг өөр өөр юм даа. Би дэлхийд нэр хүндтэй ахмад үеийн яруу найрагчдыг “эмээ өвөө” гэх тавласан үгээр хэлмээргүй байна. Тэд хийж бүтээдгээ бүтээж, өөрийн хэл соёл, сэтгэлгээг дэлхий дахинд илэрхийлж яваа утга зохиолын төлөөлөгчид шүү дээ. Би бол тэднийг энэ талаас нь хардаг. Насны ялгаа ямар ч хамаа байхгүй. Стругагийн яруу найргийн наадам бол дэлхийд нэр хүндтэй наадам. Яруу найрагч болгон очиж шүлгээ уншихыг хүсдэг. Уран зохиол, тэр тусмаа яруу найргаараа дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдөнө гэдэг урт хугацаа, нөр их хөдөлмөрийн үр шим юм. Бүтээл зохиогчийн мэдлээс гарсны дараа, нийтийн оюуны өмч болдог. Чингэснээр өөрийн хүчин зүтгэл гэхээсээ бусдаас хамааралтай болчихдог. Хэвлэлийн газраас, уншигчдаас, орчуулагчдаас, судлаачдаас хамаарна. Олон улсад нэр хүндтэй утга зохиолын байгууллагуудын анхааралд орно.

–Таны бүтээл гадаад хэлээр гарч эхэлсэн ч гэх юм уу, та олон улсын утга зохиолын үйл явдлуудад оролцож эхлээд хэдэн жил болж байна вэ?

-1985 оноос эхэлсэн гэж үзвэл өдгөө бараг 30 жилийн түүх ярина. Урт хугацаа хол зам туулж байж л амжилтууд ирж байна. Утга зохиолын гадаад ертөнцөд өөрийн буй болгосон амжилт, нэр хүнд маань хойч үеийнхэнд минь хэрэг болно гэж бодож байна.

–Таныг бараг ганцаараа л яваад байна. Бусад нь яагаад ингэж гарч ирэхгүй байна гэх яриа байдаг?

-2006 онд Дэлхийн урлаг соёлын академиас Б.Лхагвасүрэн, Ш.Сүрэнжав нарт “Гарамгай яруу найргийн төлөө” гэдэг алтан медаль, Г.Аким, Д.Урианхай нарт утга зохиолын доктор цолыг бүрэн эрхийнхээ хүрээнд тодорхойлж олгуулсан. 2010 онд Ц.Бавуудоржид мөн дээрх алтан медалийг олгосныг та бүхэн санаж байгаа байх. Би өөрийн буй болгосон нэр нөлөөг хойшид ч Монголын уран зохиолын төлөө зориулах болно.

–Сүүлийн үед бараг л анхныхаа номыг хүртэл англи хэл дээр гаргадаг моод дэлгэрчихлээ…

-Одоогоос арван жилийн өмнө бол монгол шүлэг гадаад хэл дээр яаж орчуулагддаг юм бэ, энэ бол боломжгүй зүйл гэж ярьдаг байсан. Бид эрэл хийж монгол уран зохиолын орчуулагчийг олсон, хамтарч ажилласан. Саймон Вэкхам Смит гэдэг англи залууг янз бүрээр өөчилдөг. Тэгээд эцэст нь тэр хүнээр л бүгдээрээ шүлэг зохиолоо орчуулуулдаг болчихсон. Чин үнэнийг хэлэхэд монгол түүх соёл, шашин, гүн ухааныг үзэж, монгол хэлийг уран зохиолын бүх цаг үетэй нь судалсан ийм хүнийг Монгол Улс бэлтгэхэд доор хаяж хорин жил хэрэгтэй.

–Манай үндэсний уран зохиолоос танаас өөр хэн хэний бүтээл гадаад ертөнцөд жин дарж байна?

-Би нэг зүйлийг бахдалтайгаар хэлэх байна. Ганц өөрийн бүтээлийг өмнөө бариад яваагүй. Монголын үндэсний уран зохиолын их өв санг дэлхий дахинд таниулах жингийн цувааг би хөтөлсөн. Хүннүгийн яруу найргаас эхлээд Чойжи-Одсэр, Цогт хунтайж, Инжиннаши, Данзанравжаагаар үргэлжлүүлэн эртний яруу найраг, их найрагч Д.Нацагдорж, Б.Явуухулан, О.Дашбалбар, залуу үеэс Ц.Бавуудорж, Б.Золбаяр бүгд л нөгөө Саймоны орчуулгаар дамжин дэлхийд гарч байна. Сая би Михай Еминескюүгийн Олон улсын академид эдгээр номын баглааг бэлэглэсэн.

–Яахаараа модернист яруу найргийн эринд монгол шүлэг бичдэг нөхөр амжилт гаргаад байна гэдэгт зарим хүн эргэлзээд байх шиг?

-Надад цохилж байгаа зүрхнээс өөр зэр зэвсэг байхгүй, өмссөн хувцаснаас өөр хөрөнгө байхгүй. Миний өв хөрөнгө гэвэл монгол өв соёл, ард түмний минь язгуур мэдлэг ухаан, дээр хөх тэнгэр, дэргэд эх нутаг минь л байна. Би үүнийгээ л бичдэг. Монголоо л бичсэн минь дэлхийг гайхуулж, утга зохиолын ертөнцийг доргиогоод байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл Монгол тэдэнд сонирхолтой байгаа юм байна. Ер ньмонгол оюун ухаан, уламжлалт мэдлэг, шашин соёлынхоо үнэт зүйлсийг өнөөгийн дэлхийн уншигчдын мэдээгүй, таниагүй байгаа тэр содон сониныг эх хэлнийхээ дээд баялгаар илэрхийлж чадваас дэлхийн дэвжээнд Монголын уран зохиол ганц нэгээрээ биш өргөн фронтоороо гарч ирэх боломжтой. Үүнийг баттай хэлчихье.

–Та дэлхийн яруу найргийн томоохон шагналуудын эзнээр удаа дараа тодорлоо. Ер нь дэлхийн яруу найрагт Монголын нүүдлийн оюун сэтгэлгээний онцлог сонирхол татахуйц хэмжээнд байна гэж ойлгож болох бол уу?

-Дэлхийн яруу найрагчдын их хурал Монголд зохиогдох хүртэл манай найрагчдын сэтгэл зүйд “Монгол яруу найраг гадаад хэлнээ орчуулагдах боломжгүй, орчуулагчид нь хаа ч байгаа юм” гэсэн гутранги үзэл байсан юм. Би 1999 онд Японд болсон Дэлхийн яруу найрагчдын ХХ зууны хамгийн сүүлчийн их наадам дээр “Яруу найргийн хувьсах ба үл хувьсах зүй тогтол, хүн төрөлхтөний яруу найрагт Монголчуудын орчуулсан хувь нэмэр” гэсэн илтгэл тавьсан. 2001 онд Австралид болсон Дэлхийн яруу найрагчдын их хурал дээр “Яруу найргийн эрчим хүчний шидэт долгион” нэртэй илтгэл тавьж байсан. Тэр болтол бараг л Монгол Улс бичиг үсэгтэй юм уу, Монголд яруу найраг байдаг юм уу гэх ойлголттой байсан дэлхийн яруу найргийн ертөнц миний дуу хоолойг сэртхийж сонссон. Дараа жил нь Румыны Яаси хотод Дэлхийн урлаг соёлын академиас утга зохиолын доктор цол олгох боллоо гэж урьсан. Ингээд би гэдэг хүн дэлхийн уран зохиолын хүрээлэлд эргэж буцалтгүй яваад орчихсон юм. Тэнд би “Тэнгэрийн хаяанаас нүүдэлчид айсуй” хэмээх лекц уншиж, “Монголчууд олноороо шүлэг найраг, зохиол бүтээлтэйгээ дэлхий рүү нүүж яваа шүү” гэж тунхагласан. Мөн 2005 онд миний “Хуучин сүмийн дээгүүр саран мандах цаг дор” хэмээх шүлэг маань АНУ-д болсон “Бурханы хайр” уралдаанд шалгарч тэргүүн байр эзэлсэн.Ингэж Монголын яруу найргийг дэлхийд гайхуулах юм байна гэсэн итгэл үнэмшилтэй болсон. Гэхдээ би ганцхан өөрийн бүтээлийг бариад яваагүй. Монголын бүх цаг үеийн яруу найргаас орчуулуулж, хэвлэн нийтлэх ажлыг тасралтгүй хийсээр, түүнээ түгээн дэлгэрүүлсээр, Монголын уран зохиолын талаар илтгэл лекцээ тавьсаар ирсэн юм. Буян хишиг нь захаасаа ирж байгаа юм болов уу гэж бодож байна. Сая би шагнал гардах үедээ “Монголын их утга зохиолын нүүдлийн хөсөг буурал Европын төвд буудаллаа. Нүүдэл цааш үргэлжлэх болно” гэж итгэлтэй бөгөөд бахдалтайгаар мэдэгдсэн дээ.

–Танд уран бүтээлийн улам их амжилт хүсье.

Л.БАТЦЭНГЭЛ

Categories
мэдээ цаг-үе

Монголын маань ирээдүй юутай гэрэлтэй, ямархан саруулхан

Хэдхэн хоногийн өмнө Даваахүүгийн Мөнхзул охин Дэлхийн өсвөрийн шатрын аварга шалгаруулах тэмцээний алтан медалийг эх орондоо авчрав. 90 улс орны 8-18 насны 1000 гаруй тамирчинтай мөр зэрэгцэн оюун ухаанаа сорьж Дэлхийн аваргын титмийн эзэн боллоо. Дэлхийн аваргын төлөөх охидын найман настнуудын ангилалд 51 шатарчин тоглосон. Д.Мөнхзул найм хожиж, нэг тэнцэн, хоёр хожигдож, нийт 8.5 оноогоор тэргүүлж дэлхийн аварга хэмээх алдрыг наймхан насандаа хүртээд байна.

Түүнийг Монголын эмэгтэй тамирчдаас хамгийн бага насандаа дэлхийн аваргын тавцанд зоссоныг спортын ертөнцөд онцлов. Дэлхийн аварга маань гурван охинтой айлын дунд охин ажээ. Эгч, дүү хоёр нь мөн л шатарчид. Охидын аавыг Г.Даваахүү, ээжийг нь Н.Наранцэцэг гэдэг байна. Мөнхзулынх нь дүү, зургаан настай Өнөрзул нь өнгөрсөн зургадугаар сард болсон өсвөрийн шатрын Зүүн Азийн наадмаас алт, мөнгөн медаль хүртсэн. Бяцхан охид нь оюун ухаанаараа тив, дэлхийн үе тэнгийнхнээ тэргүүлж яваад баярлаж бахархах эцэг, эхэд баяр баясгалангаа илэрхийлэх үг олдохгүй нь мэдээж. Гэхдээохиноо дэлхийн аварга болоод эх орондоо ирэх мөчид аав Г.Даваахүүгийнх нь хэвлэлээр дамжуулан хэлсэн товчхон үг нэлээн анхаарал татсан үг байлаа. Тэрбээр “Би охиноороо бахархаад зогсохгүй монголагуу үндэстэн гэдгээрүнэхээр их бахархаж байна” гэж хэлсэн. Хэн бүхний анхаарлын гадна үлдэмгүй энэ үгс сайн эцгийн чин сэтгэлийн илэрхийлэл болон сонсогдов.

Өсвөрийн шатарчдын энэ удаагийн ДАШТ-ээс Есөнтөмөрийн Төгстөмөр хүү мөнгөн медаль хүртсэн. Найм хүртэлх насны, хөвгүүдийн ангилалд. Төгстөмөр зургаан настайдаа Азийн аварга, долоон настайдаа сурагчдын дэлхийн аварга, Дэлхийн шатрын холбооны дэд мастерын цол хүртэж байсныг мөн энэ өдрүүдэд онцолж байна. Дэлхийн аварга Д.Мөнхзулын шатрын багш нь спортын мастер Д.Дамдин, П.Алтанбаяр нар. Д.Мөнхзулд анх эгч нь шатар зааж өгчээ. Эгч нь түүнийг таван настайд шатартай танилцуулахдаа “пионер мад” зааж өгсөн гэнэ. Нэгдүгээр ангид ороод эгчийнхээ заасан пионер мадаар анхныхаа хожлыг авчээ. Тэр нь сургуулийнх нь хүрээнд болсон тэмцээн байсан бөгөөд долоон удаа тоглохдоо долууланд нь пионер мад тавин хожиж байсан аж.

Дараа нь Улаанбаатар хотын даргын нэрэмжит Улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд эгчээсээ сурсан мөнөөх “алтан мад”-аараа хожжээ. УАШТ-ий дараа аав ээж нь охиныхоо авьяасыг тууштай хөгжүүлэхээр шийдсэн байна. Ингэж зургаан настайгаасаа шатар тоглож сурсан бяцхан охин хоёрхон жилийн дотор маш их туршлага, мэдлэг хуримтлуулжээ. Аливаа тэмцээнийг том жижиг гэлгүй алгасалгүй уйгагүй оролцож, тэмцээн бүрээс туршлага, шинэ,шинэ арга техникт суралцдаг гэнэ. Мэдээж тэмцээн болгон сэтгэл зүйн бэлтгэл болж байгаа. Тэмцээн бүрийг ялгалгүй оролцож ирснийхээ үр шимийг хүртэж, ийм балчир наснаасаа аав, ээжийгээ төдийгүй эх орон нэгтнүүдээ баярлуулж эхэллээ. Тэрбээр Нийслэлийн 33 дугаар сургуулийн 3 б ангид сурч байна. Дэлхийн аваргын тэмцээнээ өндөрлөөд “Чингэс хаан” олон улсын нисэх онгоцны буудалд буухдаа “Аав бид хоёрт тавьсан зорилго бий” хэмээн хэвлүүхэн өгүүлсэн бяцхан гүнжхэн. Монголын маань ирээдүй юутай гэрэлтэй, ямархан саруулхан.

Н.ПАГМА

Categories
мэдээ нийгэм

“Монголын дуу хоолой радио”-гийн 50 жилийн ой тохиолоо

Одоогоос 50 жилийн тэртээ дэлхийн олон орны сонсогчдод зориулан Монгол орныг сурталчлах гадаад хэлний нэвтрүүлгийн редакцийг Монголын Радиод байгуулсан байна. Энэ бол “Монголын дуу хоолой радио” билээ. Улмаар 1964 оны 10 дугаар сарын 1-нээс Монгол, Орос, Хятад, Англи, Франц, Казах, Япон хэлний нэвтрүүлгүүдийг ээлж дараалан нээсэн түүхтэй. Тэгвэл өнөөдөр МҮОНР-гийн “Цагаан Лавай” студид ахмад ажилчдаа хүлээн авч, баярын хурлаа хийлээ. Бид тус радиогийн үе үеийн уран бүтээлчдийн сэтгэгдэлийг сонслоо.

-“Монголын дуу хоолой радио”- гийн төвлөрсөн редакцийн редактор, сэтгүүлч С.Баяндорж: Олон МУСГЗ энэ радиогоос төрсөн -Танай раиогийн онцлог юу вэ? -Монголын дуу хоолой радиогийн үндсэн редакци буюу төвлөрсөн редакцид ажилладаг. Би одоо 25 жил ажиллаж байна. Монголын түүх, угсаатан зүйн сэдвээр нэвтрүүлэг бэлтгэдэг. Манай редакци бол нэлээн чанартай, хүнд их юм сургадаг редакци юм. Бид чинь монгол хэлээр тодорхой цэгц бичиж сурдаг л даа. Тийм болохоор сайн сэтгүүлч, Соёлын гавьяат зүтгэлтнүүд ихээхэн байна. 1990 онд сонин содон танин мэдэхүйн нэвтрүүлэг хийдэг байсан. Тэр үед л би анх ирж байлаа.

-Та сайхан монгол хувцсаараа гангарчээ

-Би аймгийн заан цолтой, морь уядаг. Угсаатан зүй судладаг болохоор монгол уламжлалаа дээдлэдэг.

–“Монголын дуу хоолой радио”- гийн ахмад ажилтан МУСГЗ, Л.Гүнсэн: Анх бүхий л зүйл хэцүү санагддаг байлаа – Монголын дуу хоолой радиогийн 50 жилийн ойн баярын мэнд хүргэе?

-Би монголын дуу хоолой радиогийн ахмад ажилтан хүн. Хэнтий аймгийн Галшар сумын уугуул. МУИС-ийг 1961 онд химич мэргэжлээр төгссөн. Анх тэр үед томилолтоор ирж байсан. Би уг нь багшаар ажиллах сонирхолтой байлаа. Гэтэл тэр үеийн дарга нар “Чи монголын ард түмний багш” бол гэж загнаж байж билээ. Одоо бодоход үнэн л үг байждээ. Улс төрийн дөр суулгахад энэ радио надад багш байж чадсан. Би 80 настай радиотойгоо нас чацуу, миний анх тулгыг нь түшилцсэн радио маань “50 жил” болчихжээ. Энэ бүхнийг хүмүүс мэдэх албагүй ч Монгол орныг таван том улсад сурталчилдаг хүчтэй зэвсэг юм. Миний анх ажиллаж байх үед бүх зүйл л хэцүү байсан. Харин одоо бол техник, тоног төхөөрөмж ч хөгжчихсөн байна. Бидний үед Японоос их захиа ирдэг байсан. Одоо бол монголын таван том гүүр болж байна даа. Одоо залуучууддаа хандаж хэлэхэд бидний эхлүүлсэн ажлын сайн сайхан авч явж, сайхан нэвтрүүлэг явуулж, улам олон түмний анхаарлыг татаж сайн ажиллаарай гэж хэлмээр байна. Би мөн Хурд агентлагийг анх үүсгэн байгуулцсан юм. Хүн өтлөхдөө янз янзаар өтөлдөг байх миний хувьд ном эрээчиж л сууна даа.

-Монголын дуу хоолой гадаад нэвтрүүлгийн Ерөнхий редактор З.Дэнсмаа: Бид ойгоо сонсогчидтойгоо хамт тэмдэглэж байна -Ойн арга хэмжээ өргөн болж байна уу. Ямар ямар ажил зохион байгуулж байна вэ? -Монголын дуу хоолой радио 1964 онд байгуулагдсан. Энэ жил 50 жилийн ойтойгоо золгож байна. Ойн хүрээнд бид жилийн турш маш олон ажил хэргийг хийж гүйцэтгэлээ. Тухайлбал, гадаад сонсогчдынхоо хүрээнд “Монгол орныг хэр сайн мэдэх вэ?”, асуулт хариултын тэмцээн, зургаадугаар сарын нэгэн хүртэл гурван сарын хугацаанд зохион байгуулсан. Энд 20 орны 200 гаран сонсогч оролцсон. Уралдаанд маш олон сонсогч хамрагдсаныг манай таван хэлний редакци амжилттай нэгтгэж шагналаа гардууллаа. Мөн “Монголын дуу хоолой 50 жил” хэмээх номыг энэ өдөрлөгийн үеэр нээж байна. Энэхүү ном маань Монголын дуу хоолой радио буюу гадаад хэлний нэвтрүүлгийн хувьд анхны түүхэн дурсамж, дурьдатгалын ном болж байна. Мөн удахгүй энэ сардаа 11-13-ны өдрүүдэд бидний сонсогч, редакцийн уулзалт Япон улсын Токио, Осоко хотуудад бидний сонсогч редакцийн уулзалт болох болно. Энэ арга хэмжээндээ бэлдэж байна. Тэгэхлээр бид энэ тавин жилийн ойгоо Монголдоо төдийгүй, нэвтрүүлдэг таван хэлийнхээ сонсогчидтойгоо хамт тэмдэглэж байна. Түүнчлэн энэ жил олон өндөр дээд хэмжээний уулзалт манай оронд болсон. Юу гэвэл, БНХАУ-ын дарга Си Зинфиний айлчлалын үеэр Хятадын олон улсын радиотой хамтраад үйл явдлыг орон даяр шууд нэвтрүүлсэн. Энэ нь бол манай оронд төдийгүй Хятадад шууд дамжсан байгаа. Олон улсын сонсогчдоосоо бид жилдээ дунджаар 2000-2500 цаасан захидал хүлээн авдаг. Сүүлийн үед сонсогчид И-мэйлээр их хандаж байна. Цахим хуудсуудаараа санал бодлоо солилцож байна даа. Ер нь сонсогчид хандах байдал их өсөж байна. Манай Англи хэлний редакцийн нэвтрүүлгийг Германы интернет радио 360 суваг дахин дамжуулж, Герман болон Европын улсуудад цацдаг болсон байна. Энэ мэт олон улсын радионуудтай сүүлийн үед ихээхэн хамтарч ажиллаж байна даа. Оросын радиотой гэхэд олон жил хамтарч ажилласан түүхэн туршлагатай. Мөн Оросын ерөнхийлөгч Владимер Путины айлчлалын үеэр ОХУ-ын олон улсын мэдээллийн агентлагтай хамтран ажиллах санамж бичгийг байгууллаа.

Categories
мэдээ нийгэм

Асашёорюү Өмнөд Солонгост очихгүй

БНСУ-ын Инчён хотноо болж байгаа Азийн наадмын шүүлтийн булхай дэлхий нийтэд шуугиан тарьж байна. 1988 оны Сөүлийн олимпод арга мэх заль хэрэглэн, медаль бөөндөж, олныг шуугиулж байсан солонгосчууд энэ удаад Сөүлийн олимпоо давж гарсан олон будлиан зохион байгууллаа.
Мэргэжлийн сүмогийн их аварга, Монголын чөлөөт бөхийн холбооны хүндэт ерөнхийлөгч Асашёорюү Д.Дагвадорж Инчёоны Азийн наадмын талаар бухимдан жиргэсээр байна. Асашёорюү шүүлтийн булхай, Монголын далбааг буруу харуулсан, Хятадын Монгол гэж зарласан талаар бухимдлаа илэрхийлжээ.
Боксын 56 кг-ийн жинд тоглосон Н.Төгсцогт эзэн орны тамирчинтай илт давуу тоглосон ч шүүгчдийн шийдвэрээр ялагдсан талаар “Цус нөжиндөө хутгалдатлаа нүдүүлсэн Өмнөд Солонгосын тамирчин яллаа. Муу сайн кимчи новшнууд. Манай тамирчин илт давуу байсан” гэж жиргэсэн бол удалгүй бас л тэсвэр нь барагдсан бололтой дахин жиргэж эхлэв.
“Монголдоо ирлээ. Их ядарсан байна. Өмнөд Солонгосын хэвлэл мэдээллийнхэнд хандаж хэлэхэд Монгол орныг хэт басамжилж байна шүү та нар. Өмнөд солонгосчуудаа, сайн бодоцгоо. Түүхээ судал. Худал хуурмаг дүүрэн кино хийхээ боль. Монголын Эзэнт гүрэнд талархаж явцгаа. Би ч энэ улсад цаашдаа бараг очихгүй биз дээ” гэжээ. – See more at: http://sport.time.mn/content/49777.shtml#sthash.Dhop2uzs.dpuf

Categories
гадаад мэдээ

“Бүрэнхий”-н шинэ ангид Паттинсон тоглохгүй

“Оскар”-аас бусад шагналыг хүртсэн цус сорогчдын тухай өгүүлэх “Бүрэнхий” цуврал дахин үргэлжлэхээр болсон тухай “ВВС” агентлаг мэдээллээ. “Өнгөрсөн аравдугаар сард тус цуврал сүүлийнхээ ангийг гаргасан. Гэвч цуврал дэндүү онцгүй төгссөн хэмээх шүүмжлэлд өртсний улмаас “Бүрэнхий” цуврал дахин хоёр анги нэмэхээр болсон” гэж найруулагч Стеффани Майер хэлжээ. Энэхүү шинэ цувралд өмнөх бүрэлдэхүүн буюу жүжигчид бүгд оролцохоор болсон ч ганцхан гол дүрийн залуу Эдвард буюу жүжигчин Роберт Паттинсон тоглохгүй гэнэ. Тэрбээр “Би дахин цус сорогч болохыг хүсэхгүй байна” гэж жиргэжээ.

Найруулагч Стеффани Майер киноныхоо гол дүрийн асуудлаар Паттинсонтой ярилцахаа цувралынхаа фэнүүдэд амласан байна. Мөн энэхүү цувралд туслах найруулагчаар Кристен Стюарт, Стеффани Майер, Кэйт Уинслет, Октавия Спенсер, Жули Боуэн, Кэтрин Хардвик, Женнифер Ли, Кэти Шульман зэрэг уран бүтээлч өрсөлдөж байгаа гэж “TMZ” сайт мэдээлсэн байна.

Categories
мэдээ спорт

Боксчид өнөөдөр ирнэ

“Инчён-2014” Азийн зуны спортын 17 дахь удаагийн наадам өчигдөр хаалтаа хийлээ. Дөрвөн жилд нэг удаа болдог тус наадамд Ази тивийн 45 орны 12 мянга гаруй тамирчин спортын 36 төрөлд 439 багц медалийн төлөө өрсөлдсөн юм.

234 тамирчны бүрэлдэхүүнтэй манай баг тамирчид энэ удаагийн зуны спортын наадмаас таван алт, дөрвөн мөнгө, 12 хүрэл медаль хүртэж, 45 орноос 16 дугаар байрт жагссан амжилт үзүүллээ. Баг тамирчдын түрүүч эх орондоо ирээд байгаа бол өнөөдөр сүүлийн баг тамирчид болох боксын тамирчид эх орондоо ирнэ.

Categories
мэдээ нийгэм

Дулааны III цахилгаан станцын хүчин чадал хоёр дахин нэмэгдэнэ

Дулааны III цахилгаан станцын II шатны шинэчлэлийг хэрэгжүүлэхэд авах арга хэмжээний тухай асуудлыг хэлэлцээд Засгийн газрын тогтоол гаргахаар тогтлоо. Улаанбаатар хотын дулааны эрчим хүчний өсөн нэмэгдэж буй хэрэглээний тасралтгүй найдвартай ажиллагааг хангах зорилгоор “Дулааны III цахилгаан станц” ТӨХК-ийг үе шаттайгаар шинэчлэн, өрсөлдөх чадвартай, өндөр хүчин чадалтай станц болгохоор ажиллаж буй.

Эхний ээлжинд тус станцад турбин суурилуулах төслийг амжилттай хэрэгжүүлсэн. Хоёрдугаар шатанд дунд даралтын станцын тоног төхөөрөмжийг бүрэн шинэчилнэ. Ингэснээр хүчин чадал нь 2 дахин нэмэгдэж, ус болон түлшний зарцуулалт өмнөх хэмжээнд, агаарт ялгаруулж буй утааны хэмжээ 98 хувиар буурах юм байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Ю.Балжидмаа “Miss Mongolia 2014” тэмцээний ялагчаар тодорлоо

11 дэх жилдээ зохион байгууллагдаж буй “Miss Mongolia 2014” тэмцээний шилдгүүд өчигдөр тодорлоо. Энэ жилийн “Miss Mongolia-2014” тэмцээний тэргүүн байранд Ю.Балжидмаа тодорлоо. Тэрээр өдгөө 18 настай бөгөөд 181 см өндөртэй юм. Дэд байранд М.Халиунаа, гуравдугаар байрт А.Баярцэцэг нар тус тус шалгарлаа. Түүнчлэн тэмцээний “Авъяаслаг мисс”-ээр Э.Азбилэг, “Спортлог мисс”-ээр Б.Гүнзаяа, “Фото мисс”-ээр Ц.Дэлгэржаргал, “Мисс Модель”-оор Ю.Балжидмаа, “Бикини Мисс”-ээр М.Халиунаа, “Оюунлаг мисс”-ээр А.Баярцэцэг нар шалгарлаа. Энэ удаагийн “Miss Mongolia 2014” тэмцээнд хот, хөдөөгийн 70 гаруй оролцогчоос шилдэг 17 миссүүд тунаж үлдээд байсан юм.