Улс төрийн “Цагаан толгой”

УИХ дахь АН-ын бүлгийн хуралдааны үеэр“Л.Гансүхийг хуруугаа тайруулчихаад Я.Батсуурийг шоронд орчихоод байхадбид юу ч дуугарахгүй байна” гэсэн утгатай яриа өрнөжээ. Л.Гансүх шоронд байхдаа гадагшаа шинжилгээ өгөхийн тулд аргагүйн эрхэнд хөлийнхөө хурууг тайруулж явуулсан нь ердөө саяхны явдал. АТГ-ын шийдвэрээр шоронд хоригдож буй Я.Батсуурийн бие тааруу сураг дуулдажбайгаа. АН гэсэн нэг нэрийн дор нэгдэж, намаа сонгуульд ялахад нь хөлс, хүчээ зориулж зүтгэсэн хоёр гишүүнээ нам нь өмөөрч дуугарсан анхны тохиолдол энэ болж байна. Гэхдээ энэ удаагийн явдлыг АН-ын зүгээсгишүүддээ анхаарал хандууллаа гэж шууд дүгнэхаргагүй. Нэг өрөвч нөхөр л бусдадаа учирласан хэрэг. Нэг нь хуруугаа тайруулж, нөгөө нь эмнэлгийн орон дээр хэвтэж байгаа учраас өрөвдөө биз. Хэвлэл мэдээллээр бол аль дээрээс шуугисан сэдэв л дээ. АН гишүүддээ жудаггүй, хөндий, байж боломгүйгээрхандаж байна гэж өчнөөн л шүүмжилсэн.

Уг нь улс төрийн цагаан толгой, дүрэм нь их энгийн. Сонгуульд ялсан нам төрийн эрхэнд гарахдаа гишүүдээ ажил, албатай болгодог. Хүн алчихаагүй л бол яаaж ийж хаацайлж байгаадшоронд явуулалгүй аваад үлддэг.Улс төр ер нь л ийм. Хэтэрхий шулуун, хатуу үг байж мэднэ.Зарим хүнд бүрбүдүүлэг, байж боломгүй санагдахыг үгүйсгэхгүй.Гэхдээ улс төр угаасаа ийм.

Цагаан толгойн дүрэм нь ийм энгийн байхад АН эсрэгээрээ гишүүдээ ажлаас нь халж, шоронд суулгадаг. Сүүлийн үед энэ ойлгомжгүй хандлага нь хэрээс хэтэрч эхэлснийг бултаараа харж сууна. Харин МАН тэгдэггүй. МАН-ыг засаг барих үед гишүүн нь шоронд явсан түүх байхгүй. Хэзээнээсээ л ийм байсан. Бүр шорон руу явуулах байх гэсэн хэрэг дээр ч гишүүдээ хаацайлаад аваад үлдсэн жишээ өчнөөн бий. Сүүлийн жишээ гэхэд л “Хадгаламж” банкны 14 тэрбумын хэрэг байна. МАН-ын гишүүн Г.Занданшатар, У.Хүрэлсүх, Ж.Мөнхбат, Т.Бадамжунай зэрэг өчнөөн улстөрч бүхэл бүтэн нэг банкны 14 тэрбумаар казино тоглосон гэх хэрэгт нэр холбогдож байсан. Буруутайг нь нотолж чадаагүй гээд хэргийг нь хэрэгсэхгүй болгож байлаа, тэр үед. Энэ хэрэгт шийтгэл хүлээсэн хүн нь жирийн нэг ахлах нягтлан бодогч болоод дууссан. Товчхондоо МАН гишүүдээ өчнөөн тэрбумын хэрэгт холбогдчихоод байхад аваад үлдэж чадсан. Улс төр хэтээсээ ийм л байсан, ийм ч байх учиртай.

Гэтэл АН сонгуульд ялж, засаг толгойлсноосоохойш яав. Гишүүдээ барьж, хорьж, ажлаас нь авч хаяж авиргүйтэж байна. Ер нь АН засаг барихдаа ингэдэг өвчтэй. Казиногийн хуулийг санаачилсан, батлалцсан, авлига авсан, тэлээ авсан гэж буруутгаад гурван гишүүнээ шоронд явуулчихаж байсан түүх энэ намд бий. Шоронд орсон гурван гишүүний нэг нь амиа алдсан харамсам түүх өнөө ч хуучраагүй байна.

Дахиад хэлье. Сонгуульд ялж засаг барих мандат авсан аль ч орны ямар ч улс төрийн нам ялахад нь нэмэр болсон, нам гэж оршин тогтноход нь хувиа оруулсан гишүүдээ ээлж дараалан барьж, хорьж, аль мууг нь үзээд байдаггүй. Гишүүдээ ажил, албатай болгож, нам гэсэн нэрийнхээ дор нэгдэж ажиллаж чаддаг. Давтан давтан хэлэхэд улс төр угаасаа ийм л байдаг.

Ц.БААСАНСҮРЭН