– “ЧАЛКО”-ГИЙН ЦЭВЭР АШИГ 2.7 ДАХИН НЭМЭГДЭЖ, “ВИНСВЭЙ”-Н ОРЛОГО 135 ХУВИАР ӨСЧЭЭ –
Урд хөршийн “винсвэй”, “Чалко” компаниуд гуравдугаар сарын 28-нд буюу ердөө гуравхан хоногийн өмнө өнгөрсөн оны ажил, ашгаа тайлагналаа. Тэд нүүрсний үнэ хаданд гарсан түрүү жил супер ашиг олжээ. “Чалко” компанийн цэвэр ашиг гэхэд л 2015 оныхоос 2.7 дахин нэмэгдсэн мэдээ байна. 58.5 сая ам.доллар олсныг нь “Блүүмберг”-ийн мэдээнээс харж болно. Сүүлд “E-Commodities” гэж нэрээ сольсон “винсвэй” -н борлуулалтын орлого өмнөх оныхоос 135 хувиар өсчээ. Тэд 13.5 тэрбум хонгконг доллар буюу ойролцоогоор 2.8 тэрбум ам.доллар олсноо хөөр баяртайгаар зарлаад байна. жилийн цэвэр ашиг нь 2.8 тэрбум хонгконг доллар буюу 360 сая ам.доллар гэдэг бол том тоо. өндөр ашигтай ажилласан учраас 231 сая хонгконг долларын ногдол ашиг тараахаар болж. “Винсвэй” толгой эргэм их мөнгө олсон шалтгаанаа нүүрсний тонн тутмын ашиг нэмэгдсэнтэй холбоотой гэж тайландаа тов тодорхой дурджээ. өнгөрсөн онд 15 сая тонн нүүрс борлуулсан нь 2015 оныхоос бараг 2.5 дахин өссөн үзүүлэлт юм. “Винсвэй” өнгөрсөн оны үр дүнгийн тайландаа их ашиг болсон нэг шалтгаанаа манай улстай холбоод биччихэж. Нүүрснийхээ багагүй хувийг Монголоос авдаг гэсэн тайлбар компанийн тайланд дурайж байна. “эрдэнэс Таван толгой” компани нийт нүүрснийхээ 65 хувийг TTJVCO компанид өгөх тусгай гэрээтэй учир авсан, гэрээний дагуу маш хямд нүүрс авсан нь ашиг нэмэгдэхэд нөлөөлсөн” гэсэн агуулгатай тодруулга ч хийжээ.
“Чалко”, “Винсвэй” компаниуд асар өндөр ашиг хийснээ зарласны дараахан буюу өчигдөр “эрдэнэс Таван толгой” компани “Чалко”-гийн өрийг дарснаа зарлалаа. Эдийн засаг хэцүүдсэн энэ өдрүүдэд өрнөөс сална гэдэг сайхан мэдээ. гэхдээ анхаарах өнцөг бас байна аа. Биднийг өрөө дарчихлаа гэж хөөрцөглөж яваа энэ өдрүүдэд түншүүд маань Таван толгойн нүүрсийг хямдхаан авч цааш нь үнэтэй зараад зөрүүнээс нь асар их ашиг хийснээ зарлаж бүр ногдол ашиг тараасан шигээ пээдэлзэж сууна.
Хатуухан хэлэхэд тэдний тэнгэрт тулсан ашиг бидний ёроолгүй тэнэгийг баталж орхилоо. Дэлхийн зах зээл дээр 100 ам.доллар хол давсан нүүрсээ цөөхөн хэдэн ногооноор үнэлж хэдэн сая тонноор нь зөөж байж өрнөөс гарснаа бахархан ярих хэрэг байсан ч юм уу. Уг нь тэгтлээ хөөрч баярлаж мэдээлээд байхаар тэмдэглэлт үйл явдал биш. Өрөө дарчихлаа, одоо алзахгүй ээ, бид мундаг байна гэж бахархан мэдээлэхээр өнцөг огтоосоо биш гэдгийг учир мэдэх улс бол гадарлаж суугаа. Энэ үйл явдлыг өчигдөржингөө сайн мэдээний сэдэв болгосон Засгийн газар ч хичнээнийг зараад, хэдий хэмжээний хохирол амсаад, дараа нь төлөх өчнөөн мөнгөний асуудалд орж байж өрөө дарсаншуу аядсанаа мэдэхийн цаагуур мэдэж байгаа. Харагдах өнгөндөө гоё, сайхан, гэгээлэг ч урд хормойгоороо хойд хормойгоо нөхсөн төдий л явдал. Дахиад хэлэхэд ёроолгүй тэнэгээ л баталж буй хэрэг. Сонирхуулж хэлэх бас нэг мэдээ байна. “Винсвэй”-н түрүү жилийн үр дүнгийн тайлан дээр аудитын компани хязгаарлалттай санал дүгнэлт оруулчихаж. Аудитын хязгаарлалттай санал дүгнэлтийн хувьд компанийн санхүүгийн зарим үзүүлэлт дээр аудит хангалттай нотлох баримт олж чадаагүй, эсвэл санал зөрөлдсөн үед гардаг. Аудитын компанийн зүгээс “Монголын талын ложистикийг хариуцдаг харьяа компанийн өр авлагатай холбоотой асуудал дээр дүгнэлт гаргасан” гэсэн утгатай тайлбар хийжээ. “Винсвэй”-д KPMG гээд олон улсад нэр хүндтэй аудитын компани аудит хийснийг энд онцолъё. KPMG-гийн хувьд Moveday Enterprise Limited гэдэг компанитай холбоотой зээл, төлбөрийн асуудал дээр сөрөг буюу хязгаарлалттай санал дүгнэлт гаргасан байна. Асуултын тэмдэгтэй компанийн тухайд манай улсын нүүрсний экспорттой холбоотой ложистикийг хариуцдаг газар бололтой юм. Олон улсын аудитын зарчмаар тухайн үзүүлэлт, санхүүгийн асуудал дээр компанийн гаргаж өгсөн мэдээлэл батлагдаагүй, аудитын компани түүнийг нь хүлээн зөвшөөрч, баталгаажих боломжгүй үед сөрөг санал дүгнэлт гардаг. Хар үгээр хэлбэл аудитын хүлээн зөвшөөрч болохгүй “но” нуугдаж буй асуудал дээр сөрөг дүгнэлт, санал гардаг юм байна.
“Чалко”-гийн өрийг хичнээн тонн сайн чанарын нүүрсээ урагш нь зөөж байж дарсан бэ гэсэн асуултад хариу олохын тулд багахан тоо бодъё. Урд хөршийн компаниас ам.доллараар авсан өрөө дарахын тулд, тодруулж хэлбэл 350 сая ам.долларыг нь буцааж өгөхийн тулд бид 24 сая тонн нүүрсээ Хятад руу ачуулж. TTJVCO-ийн гэх мэт цаана нь өөр нэртэйгээр үлдэж байгаа өрийг эс тооцъё гэхэд өнгөрсөн хугацаанд сайн чанарын нүүрсээ тонныг нь дунджаар 14 ам.доллараар өгсөн гэх харамсмаар тоо гарч байна. Өдгөө дэлхийн зах зээл дээр 100 гаруй ам.доллараар үнэлэгдэж буй өндөр чанарын коксжих нүүрсээ 10 гаруйхан ам.доллараар зөөж байж өрөө дарна гэдэг баярлахаар үйл хэрэг огтхон ч биш.
Таван толгойн орд дээр хөрөнгө оруулалт татахгүй, яг одоогийнх нь загвараар явуулсаар байвал нүүрсний экспортын ашиг цаашдаа ч “Винсвэй” гэх мэт дундын зууч компаниудад очсоор байх нь хэнд ч ойлгомжтой л доо. “Голомт капитал”-ын таваарын зах зээл хариуцсан шинжээчид “Хятадын Шинхуа групп бүхий консорциум Таван толгой төсөл рүү орохгүй нөхцөлд, Монголын нүүрсний экспортын урсгал одоогийн нөхцөлөөр явж байгаа тохиолдолд хамгийн өндөр хувийн ашиг хийж байгаа компани бол E-Commodities. Нүүрсний зах зээлээ дагаад тус компани 2012 оноос хойш алдагдалтай ажиллаж байсан бол 2016 оноос компанийн бизнес ашигт ажиллагаа нь сэргэж эхлээд байна. E-Commodities 2015 онд нэг тэрбум 615 мянган хонгконг долларын алдагдалтай ажиллаж байсан юм. Энэ компанийн борлуулалтын хэмжээ, үйл ажиллагааны гол ашиг нь өнгөрсөн оны хоёрдугаар хагаст гарсан болов уу” гэж онцолсон удаатай. Урд хөршийн компаниуд нүүрсний үнэ огцом өссөнөөс хойш их хэмжээний ашиг олж эхэлснийг таваарын шинжээчдийн энэ таамгаас төвөггүй харчихаж болно гэсэн үг.