Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Багш Б.Тунгалаг: Иог бол өөрийгөө таних хамгийн том гарц юм DNN.mn

Йогийн багш Б.Тунгалагтай ярилцлаа.

-Та анх яагаад йогоор хичээллэх болов. Йогийг та хэрхэн илэрхийлэх вэ?

Би 2016 оноос анх эрүүл мэндийн шалтгааны улмаас йогоор хичээллэх болсон. Савны гадуур жирэмсэн болоод, шарлаад, зүрх, нуруунд асуудлууд үүссэн. Би залуу хүн, тухайн үедээ яаж эрүүл, өвдөхгүй байх вэ гээд эрэл хайгуул хийж эхэлсэн л дээ. Мэс засалд ороод гарсныхаа дараа г эрийнхээ ойролцоох йогт очсон юм. Мэс засал хийлгэснээс хойш гурваас зургаан сарын дараа йогоор хичээллэж болно гэж багш маань хэлсэн. Гурван сар хүлээхдээ өөрийгөө бэлдсэн. Нуруу, хүзүүний гээд шаардлагатай бүх зургаа авахуулж, арав хоног бариа заслаар явсан. Мөн Гуравдугаар эмнэлэгт зүрхний мэс засалд орох гээд гурван удаа хэвтэж байсан ч ороогүй. Тэр үед н.Батбаатар гээд эмч маш үнэтэй зөвлөгөө өгсөн. “Чи зүгээр л уурлахаа боль, зүрхээ амраа” гэж хэлсэн нь йогоор хичээллэхэд дөхөм болсон. Би яаж уурлахгүй байх шалтгааныг өөртөө бүрдүүлэх вэ гэж их бодсон. Өөрийнхөө сэтгэлийг тайван байлгахын тулд би йогт явах болсноос хойш өдийг хүртэл нэг ч өдөр йогоо тасалж байгаагүй. Жирэмсэн байхдаа ч йогоо хийсээр л байсан. Биеийн булчин нь сулраад ирэхээр хүний бие цэгцрээд ирдэг. Өөрийнхөө жишээгээр харахад нэлээд олон жилийн дадал, зуршил, сахилга баттай байсны үр шим нь таваас дээш жилд илүү мэдрэгддэг юм билээ. Цаашлаад насан туршдаа йогоор хичээллэх нь маш үр дүнтэй гэж боддог. Өөртөө эерэг нөлөө үзүүлээд зогсохгүй бусдад түгээх нь зүйтэй юмаа гэж бодож, гурав дахь жилдээ йогийн багш хийж байна.

Багш болгон өөр. Йог гэдэг зүйл маш өргөн утгатай. Хүмүүс тал талаас нь харж, сайн зүйлийг нь бусдад түгээдэг. Хүн бүр өөр, өөрийн өнцгөөр хүлээж авдаг нь хүний давтагдашгүй шинж чанартай холбоотой. Миний авсан энэ сайхан мэдрэмжийг бусад нь ч гэсэн аваасай гэж хичээлээ заадаг.

Йогийн маш олон тодорхойлолт бий. Анхан, дунд гэхчлэн йог олон түвшинтэй. Хүмүүс зураг хараад л йог гэхээр хөдөлгөөн гэж ойлгож ирдэг. Хамгийн энгийнээр йогийг амьсгал, хөдөлгөөн, сэтгэл гурвын нэгдэл гэж ойлгож болно. Булчин шөрмөс нь чангарсан үед нэг асана буюу хөдөлгөөнд бариад амьсгалаа аваарай, гаргаарай гэхэд л амьсгалаа түгжчихээд байдаг. Энэ нь алдаатай хийж байна, дахин хийх шаардлагатай л гэсэн үг. Хөдөлгөөн хийж байхдаа амьсгалаа ажиглана. Уурласан үед хүний амьсгал дээр буюу хоолойд байгаад байдаг. Амьсгалаа тайван байлгах тусам булчин, шөрмөс сулардаг.

-Йог хийснээр хүний бие болоод сэтгэл зүйд ямар өөрчлөлт гарах вэ?

Хүн бүр өөр, өөрөөр тайлбарлах байх. Хүний бие организмд цусан хангамж нь сайн, чөлөөтэй урсаж байж гэмээнэ бие болоод сэтгэл санаа нь эрүүл байдаг. Йогийг тууштай буюу удаан хийснээр хүний цусан хангамж зөв урсгалдаа орох бүрэн боломжтой. Бидний амьдралын буруу хэвшил хэдхэн сар йог хийснээр арилахгүй. Йог хийж, өөрийн болгож, уян налархай болсныхоо хэрээр цусны урсгал сайжирч, дор хаяж хөл гарах дулаацах, толгой өвдөхөө больдог. Хүлээлтээ багасгаад тасралтгүй өдөр бүр йог хийх нь зүйтэй. Йог бол өөрийгөө таних хамгийн том гарц юм. Хүмүүсийг заавал йог гэлтгүй насан туршдаа хөдөлгөөнтэй байгаасай гэж хүсдэг.

-Йог хийхэд амьсгалаа хөдөлгөөнтэйгээ хослуулна гэлээ. Тодруулж хэлж өгөөч?

Зөв амьсгал авахад хүчилтөрөгч хамраар ороод хоолой, цээжний хөндий, хэвлий рүү буюу таван цулд очих юм. Өмнө нь хэвлийд орсон хүчилтөрөгч нь нүүрсхүчлийн хий болж, амьсгал гаргахад хэвлийгээс шахагдаад цээжний хөндий, хоолой, хамрын нүхээр буцаж гарах ёстой. Бид йог хийснээр амьсгалын энэ орж, гарч байгаа замыг ажиглах буюу хэвлийн хөндий рүүгээ гүн амьсгалж чадаж байна уу гэдгээ анзаарч, хөдөлгөөнөө хийхдээ бүрэн амьсгалаа авч, гаргаж чаддаг болох хүртлээ суралцана гэсэн үг. Эхний ээлжинд хамраараа амьсгалаа аваад амаараа гаргаж байгаад, дараа нь хамраараа буцаж гаргадаг болох нь чухал. Үүнийг хөдөлгөөнтэйгээ хослуулж, тухайн булчиндаа анхаарлаа хандуулах юм. Анхаарал хаана байна, түүн дээр эрчим энерги урсдаг гэж үздэг. Амьсгалаа мэдэрч сурах нь хамгийн чухал. Товчхондоо амьсгалаа зөв авч, хөдөлгөөнөө зөв хийснээр хүн эрүүлждэг. Олон хөдөлгөөнөөс илүү нарны мөргөл ч юмуу тогтмол нэг хөдөлгөөнөө хийх нь илүү үр дүн үзүүлэх боломжтой.

-Та ихэвчлэн өглөөний йог хичээллүүлдэг. Өглөөний йог хийх нь юугаараа онцлогтой вэ?

Өглөөний йог бүр илүү гайхамшигтай. Яагаад гэвэл хүнийг амьтан гэдэг талаас нь авч үзвэл хоол ундаа урд өдөр нь идлээ. Урд өдөр нь идсэн зүйл нь өнөөдрийн хоол хүнсийг олж идэх нөөц буюу өөх хэлбэрээр хүний биед хуримтлагдаж таргалалт үүсгэдэг юм байна. Тиймээс тэр өөхийг өглөө йог хийснээр шатааж, таргалахгүй, эрүүл байх боломжтой. Уг нь хүн гэдэг амьтан өглөө босоод хөргөгчнөөсөө юм авч иддэг биш хөдөлгөөн хийдэг байсан бөгөөд өвчлөөд байгаагийн цаад шалтгааны нэг нь энэ гэж хэлж болно. Хүн өглөө 05.40-07.40-ийн хооронд босоод биеэсээ бохирдлоо гаргах шаардлагатай. Бохирдол бол шингэн хэлбэртэй шээс, нус цэр, шүлс, нулимс гэх мэт. Эдгээр бохирдлуудыг гаргаснаар өвчний шалтгаан үүсэх нь бага байдаг. Энэ үед бүдүүн, шулуун гэдэс ч эрчимтэй үйл ажиллагаагаа явуулж, өтгөн буюу бохирдлыг гаргахад бэлэн байдаг. Өглөө бүр бохирдлоо гаргаад сурчихаар өтгөн ч хатах нь багасдаг. Өглөө эрт босох зорилгоо ойлгох нь мэдээж чухал. Энэ цагт дасгал хөдөлгөөн хийдэггүй юмаа гэхэд унтаа, хэвтээ биш сэрүүн, босоо байрлалд ядаж байх хэрэгтэй.

Цаг болгоны йог өөр, өөрийн гэсэн онцлог шинжтэй. Өглөөний йог нь илүү хүнд үр дүнгээ өгдөг. Хүн унтаж амарсан учраас өглөө булчин нь илүү суларсан байдаг. Хүн өглөө сайхан тайван байхдаа бохирдлоо гаргасныхаа дараа йогоор нэг цагийн турш хичээллэхэд тэр үеийнхээ эрчим энергиэ өөрийн биедээ илүү шингээж авдаг. Тиймээс хүн өдрийн турш эрч хүчтэй, бүтээлч байдаг.

Оройны йогт явахад биеийнхээ булчинг суллаж, ядаргаагаа тайлах онцлогтой. Ядаргаагаа тайлахаар өөртөө эрчим энерги нэмж чадахгүй байх талтай. Өглөөний йогт явснаар илүү эрүүл болно. Хүний эрүүл байх тулгын гурван чулуу бол нойр, хөдөлгөөн, хооллолт сэтгэл зүй. Эдгээрийг тэнцвэртэй байлгаж, зэрэг хөрөнгө оруулалт хийж явснаар эрүүл саруул, эрч хүчтэй, баяр баясгалантай байх боломжтой.

-Йогоор хичээллэхэд ямар нэг хоолны дэглэм барих уу?

Хүн эхлээд өөрийгөө ажиглаж сурах хэрэгтэй. Хийн, шар, бадганын аль төрлийнх нь хүн бэ гэдгээ мэдэх юм. Өөрийнхөө хувьд тэнцвэртэй хооллолт гэдэг юу вэ гэдгийг мэдэж, хэвшүүлэх хэрэгтэй.

-Хүүхдийн йогийн талаар тодруулахгүй юу?

Хүүхдийн йог гэхээр мөн л амьсгал, хөдөлгөөн хоёрын нэгдлийг хэлнэ. Хүүхдүүд томчуудыг бодвол сэтгэл зүйн хувьд харьцангуй тайван. Хүүхдэд багаас нь амьсгалыг нь зөв дадуулахаар тархины цусан хангамж нь сайжраад илүү юмыг ойлгодог, бүтээлч болдог. Өөрийгөө илүү анзаардаг. Мөн өөрийгөө мэдэрч сурахыг багаас нь хүүхдүүдэд сургах шаардлага бий. Йогийн холбоо, Боловсролын яам хамтарч ажиллах талаар ярилцаж байгаа. Хүүхдүүд йог хийхэд одоохондоо мэдэгдэхгүй ч гэсэн цаашдаа маш үр өгөөж өндөртэй зүйл юм. Йогийг хүүхдэд зориулан тоглоомын аргаар явуулж болдог. Йогийн үеэр нэг хүүхэд маш их унтсан тохиолдол гарч байсан. Дэлгэцийн хамаарлаас үүдээд томчуудаас дутахаар гүй стресстэй хүүхдүүд ч байдаг. Йог хийгээд байхаар хүүхэд сайн унтаж, амарч чаддаг болдог. Йогт насны хязгаар байхгүй. Учир нь бүх насны хүнд хөдөлгөөн маш чухал шүү дээ.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Өнөөдөр ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун байна DNN.mn

Малчид, иргэд, тээвэрчдэд зориулсан мэдээ: Өнөөдөр ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун байна.

2024 оны наймдугаар сарын 26-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар солигдмол үүлтэй. Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутгаар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Бусад нутгаар бороо орохгүй. Салхи ихэнх нутгаар баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр, Алтайн салбар уулсаар секундэд 12-14 метр, зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Дархадын хотгор, Монгол-Алтайн уулархаг нутгаар 15-20 хэм, Хангайн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Орхон, Хэрлэн, Халх голын хөндийгөөр 19-24 хэм, Их нууруудын хотгор, Хараа, Ерөө, Сэлэнгэ голын хөндий, говийн бүс нутгийн баруун өмнөд хэсгээр 29-34 хэм, бусад нутгаар 24-29 хэм дулаан байна.

2024 оны наймдугаар сарын 27-ноос 2024 оны наймдугаар сарын 31-нийг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв

27-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 28-нд баруун аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 29-нд төв болон зүүн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 30-нд баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төвийн аймгуудын ихэнх нутаг, зүүн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи ихэнх нутгаар секундэд 5-10 метр, зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 3-8 хэм, өдөртөө 19-24 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 17-22 хэм, өдөртөө 29-34 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 10-15 хэм, өдөртөө 23-28 хэм дулаан байна.

Categories
гадаад мэдээ

В.Зеленский: Курск мужид болсон ажиллагаа Орос улс иргэддээ яаж ханддагийг харууллаа DNN.mn

Өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр Украины тусгаар тогтнолын өдөр тохиож ерөнхийлөгч Владимир Зеленский ард иргэддээ хандан үг хэлэв. Тэрээр “Украины зэвсэгт хүчний Курск муж дахь довтолгооны ажиллагаа нь тус мужийг оросууд эзлэхээс урьдчилан сэргийлж, бидэнд “солилцооны сан”-гаа нэмэх боломж олгосон” гээд Украины удирдагч Оросын нутаг дэвсгэрт явуулж буй ажиллагааны явцыг “маш эерэг” хэмээн үнэлж, уг байлдааны ажиллагаа Киевийн “төлөвлөгөөний дагуу” явагдаж байгааг онцлон тэмдэглэжээ.

Мөн Зеленский “Курск мужид болсон ажиллагаа Орос улс иргэддээ яаж ханддагаа дэлхий нийтэд харууллаа” гэж онцлов. Оросын нутаг дэвсгэрт орсон Украины цэргүүд нутгийн оршин суугчдад ус, хоол хүнс, эм тариа өгч байгаа бөгөөд үүний хариуд орос иргэд “Кадыровынхан бус, та нар энд байгаа нь сайн хэрэг” гэж хэлж байна” гэж хэлжээ.

Тэрээр мөн Кремлийн эхлүүлсэн дайныг хэрхэн дуусгах тухай өөрийн төсөөллийг хуваалцсан байна. Түүний үзэж буйгаар “Украины нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг сэргээж, Путин болон ОХУ-аас ирэх давтан түрэмгийллээс урьдчилан сэргийлж чадсаны дараа л дайны ажиллагааг зогсоож болно. Иймээс бид юуны түрүүнд ард түмний хохирол, цаг хугацаа алдахгүй байхын тулд Путины дайныг дипломат аргаар зогсоож болох бүх зүйлийг хийх болно. Хэрэв бидний энэ арга амжилтанд хүрэхгүй бол бид Путины армийг манай улсын нутаг дэвсгэрээс хүчээр хөөн гаргах болно” хэмээжээ.Ерөнхийлөгч Владимир Зеленский мөн “Өнөөдөр манай цоо шинэ зэвсгийн анхны цохилт амжилттай болж, энэ зэвсэг манай байлдааны хэрэглээ боллоо.Украины энэ шинэ зэвсэг бол “Паляница” пуужин-дрон. Энэ бол түрэмгийлэгчийн эсрэг хариу арга хэмжээ авах бидний шинэ арга” гэж хэлэв. Харин Зеленский энэхүү шинэ зэвсгээ ямар зорилгоор, хаана ашигласан талаар тодорхой зүйл хэлээгүй байна. Өнгөрсөн бямба гаригийн шөнө Оросын Воронеж мужийн Острогожский дүүрэгт зэвсгийн агуулах дроны цохилтод өртөн түймэр дэгдэж, дэлбэрэлт дөрвөн цагийн турш үргэлжилсэн билээ.

Энэ үеэр АНУ-ын Батлан хамгаалах яам Украинд тусламжийн 125 сая долларын шинэ багц нийлүүлж, ерөнхийлөгч Жо Байден Владимир Зеленскийтэй утсаар ярьж, Украины тусгаар тогтнолын баярын мэнд хүргээд “Орос улс энэ мөргөлдөөнд ялахгүй. Украины тусгаар тогтносон ард түмэн ялж, АНУ, холбоотнууд болон манай түншүүд Украин ялалтад хүрэх замд нь тэдний хажууд байнга байх болно” гэж хэлжээ.

Мөн өнгөрсөн баасан гаригт АНУ-ын Төрийн департамент, Сангийн яам, Худалдааны яамнаас Украинтай хийж байгаа дайнд Орост тусалж буй компани, хувь хүмүүсийн эсрэг хориг арга хэмжээгээ өргөтгөн Орос, Хятад болон бусад улсын 400 гаруй хуулийн этгээд, хувь хүнийг шинээр хоригт хамруулж буйг зарлав. АНУ-ын Сангийн яамны орлогч дарга Уолли Адейемо“Орос улс эдийн засгаа Кремлийн цэрэг-аж үйлдвэрийн цогцолборын үйлчилгээний хэрэгсэл болгон хувиргасан. Иймээс дэлхийн бүх компаниуд, санхүүгийн байгууллагууд болон эрх баригчид Оросын цэрэг-аж үйлдвэрийн цогцолборыг дэмжихээс зайлсхийх хэрэгтэй” гэж хэвлэлийнхэнд мэдэгджээ. Шинэ хориг арга хэмжээний жагсаалтад орсон 123 компанийн 63 нь ОХУ-ынх бол 42 нь БНХАУ-ынх байгаа аж. Олон улсын судлаачид энэ үйл явдлыг “Украинд зэвсгээс илүү ач холбогдолтой тусламж” гэж дүгнэжээ. Мөн Их Британийн Ерөнхий сайд Кейр Стармер Украины ерөнхийлөгчид утсаар ярьж “Тусгаар тогтнолын өдрийн баярын мэнд хүргээд “Фронтод болон гэртээ бас гадаадад байгаа бүх украинчуудад хандан хэлэхэд: Украинчуудын хоёр дахь гэр болоод буй Их Британи өнөөдөр байгаатай адил цаашид ч үргэлж та нартай хамт байх болно” гэж мэдэгджээ. Бас Германы засгийн газрын хэвлэлийн төлөөлөгч Штеффен Хебестрейт “Канцлер Олаф Шольц Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленскийтэй утсаар ярьж тусгаар тогтнолын өдрийн баяр хүргээд Герман улс Украинтай цаашид ч тогтвортой, гуйвашгүй эв нэгдэлтэй байх болно гэж хэлсэн” хэмээн мэдээлжээ.Украины баяраар Польшийн ерөнхийлөгч Анжей Дуда, Литвийн ерөнхий сайд, хадагтай Ингрида Симонитенар айлчилж, Киевийн София талбайд болсон Тусгаар тогтнолын өдрийг тохиолдуулсан арга хэмжээн дээр Украйн хэлээр “Та өөрийн нутаг дэвсгэр, улс төрөө хамгаалж, бидний эх орон болох Литва, Польш нар манай улсуудыг төдийгүй Европ тив болон бүх ардчилсан ертөнцийг хамгаалж байна. Та бүхэнд итгэл, тэвчээр, мэдээж ялалт хүсэн ерөөе” гэж хэлжээ.

Литвийн ерөнхий сайд Ингрида Симоните “Киев энэ намар Литвээс 5000 орчим дрон хүлээн авахаас гадна есдүгээр сарын эхээр Украинд агаарын довтолгооноос хамгаалах систем, пуужин, дроноос хамгаалах хэрэгслийг нийлүүлэхээр төлөвлөж байна. Үүнээс гадна Вильнюс радарын тоног төхөөрөмж, мина илрүүлэх төхөөрөмж худалдан авахад зориулж 35 сая еврог Украинд хуваарилж байна” гэж мэдэгдэв. Мөн тусгаар тогтнолынхоо өдрөөр Украин 115 Азовын дайчдаа Курск мужид олзлогдсон Оросын 115 хугацаат цэргээр сольж авав. Харин энэ үеэр Оросын төрийн телевизүүд Владимир Путин ОХУ-ын Жанжин штабын дарга Валерий Герасимов болон түүний нэгдүгээр орлогч Сергей Рудский нарын илтгэлийг сонсож буй бичлэгийг дамжуулав. Харин Оросын төрийн телевизүүд анх удаа тэдний юу ярьж буйг бус зөвхөн дүрсийг нь дамжуулав.

 

Г.АМАРСАНАА

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Үхрийн ястай мах 17500 төгрөгөөр худалдаалагдаж байна DNN.mn

Нийслэлийн төвийн зургаан дүүрэгт байрладаг 17 хүнсний зах, худалдааны төвд хийсэн 36 нэр төрлийн хүнсний бараа бүтээгдэхүүний үнэ 2024 оны наймдугаар сарын 19-ний өдрийн байдлаар.

Махны дундаж үнэ

2024 оны наймдугаар сарын 19-ны өдрийн байдлаар хонины ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 14616 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 17513 төгрөгийн үнэтэй тус тус худалдаалагдаж байна. Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад үхрийн ястай махны үнэ 1.5 хувиар буурч 17513 төгрөг, үхрийн цул махны үнэ 0.7 хувиар буурч 20295 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.

Гурилын үнэ

“Алтан тариа” нэрийн савласан нэг кг гурилын дундаж үнэ дээдийн дээд зэрэг нь 4082 төгрөг, дээд зэрэг нь 3116 төгрөг, I зэрэг нь 2402 төгрөг, II зэрэг нь 1512 төгрөгийн үнэтэй байна.

Худалдан авагч ихээр үйлчлүүлдэг “Барс” худалдааны төвд “Алтан тариа” нэрийн савласан нэг кг гурилын дундаж үнэ дээдийн дээд зэрэг нь 4000 төгрөг, дээд зэрэг нь 3000 төгрөг, I зэрэг нь 2300 төгрөг, II зэрэг нь 1500 төгрөгөөр тус тус худалдаалагдаж байна.

Хүнсний ногооны үнэ

“Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад монгол төмс 11.7 хувиар буурч 1903 төгрөг, монгол байцай 8.8 хувиар буурч 2005 төгрөг, монгол сонгино 4.0 хувиар буурч 3631 төгрөг, хүрэн манжин 6.6 хувиар буурч 3545 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.

Categories
мэдээ улс-төр цаг-үе

Орон нутгийн сонгуульд нэр дэвшүүлэх ажиллагаа маргааш эхэлнэ DNN.mn

Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2024 оны ээлжит сонгуульд оролцох нам, эвслүүд тухайн шатны сонгуулийн хороонд бүртгүүлээд буй. Тухайлбал, Нийслэлийн сонгуулийн 15 нам, 1 эвсэл сонгуульд оролцох хүсэлтээ гаргаж, оролцох эрхээ авсан.

Орон нутгийн Хурлын сонгуульд оролцохоор бүртгүүлсэн нам эвслээс болон бие даан нэр дэвшүүлэх ажиллагаа наймдугаар сарын 27-оос эхэлж есдүгээр сарын 2-ыг дуустал үргэлжлэх юм.

Сонгуулийн хороо нэр дэвшигчдийн баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш долоо хоногийн дотор бүртгэх эсэх асуудлыг шийдвэрлэж тогтоол гаргана. Нэр дэвшигчийг бүртгэх тухай шийдвэр гаргасан бол есдүгээр сарын 26-ны өдөр нэр дэвшигчийн үнэмлэх олгож, нийтэд мэдээлснээр сурталчилгаа эхлэх юм.

Нэр дэвшигчид баримт бичгээ 9 дүгээр сарын 5-ны дотор тухайн шатны сонгуулийн хороонд ирүүлнэ. Нэр дэвшигчдийн бүрдүүлэх баримт бичигтэй танилцана уу.

Орон нутгийн сонгуульд нэр дэвшүүлэх ажиллагаа маргааш эхэлнэ

Орон нутгийн сонгуульд нэр дэвшүүлэх ажиллагаа маргааш эхэлнэ

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Өнгөрсөн долоо хоногт гал түймрийн 26 дуудлага бүртгэгджээ DNN.mn

Нийслэлийн хэмжээнд өнгөрсөн долоо хоногт аврах ажиллагааны 4, гал түймрийн 26 дуудлага мэдээлэл бүртгэгдэж, алба хаагчид 91 иргэний аюулгүй байдлыг ханган, 2 тэрбум 960 сая төгрөгийн өмч хөрөнгийг авран хамгаалж ажиллав.

Алба хаагчид Туул, Тэрэлж, Хэрлэн гол дагуу завьт эргүүлээр үүрэг гүйцэтгэхдээ 1367 иргэнд гол усны ослоос урьдчилан сэргийлэх анхааруулга сэрэмжлүүлэг хүргэлээ.

Болзошгүй гал түймрийн аюулаас урьдчилан сэргийлж, гэр, орон сууцны галын аюулгүй байдлаа хангахыг зөвлөж байна.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

“Урт цагаан” худалдаа үйлчилгээний төвийг буулгасан талбайд далд зогсоол бүхий цэцэрлэгт хүрээлэнгийн бүтээн байгуулалтын ажил эхэллээ DNN.mn

Чингэлтэй дүүргийн гуравдугаар хороонд байрлах нийслэлийн өмчийн гуравдугаар байр буюу “Урт цагаан” худалдаа, үйлчилгээний төвийн барилгыг өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард нураах шийдвэр гарсан. Улмаар иргэдээс санал авч, санал асуулгад оролцсон иргэдийн 96 хувь нь далд зогсоол бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн байгуулахыг дэмжсэн.

Улмаар бүтээн байгуулалтын тендерийг гуравдугаар сард зарлаж, “Бодь пропертийз” компани гүйцэтгэгчээр шалгарч, өнгөрсөн баасан гарагт гэрээгээ байгуулан, бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүллээ. Гүйцэтгэгч компанийн зүгээс энэ ондоо газар доорх зогсоолын ажлыг бүрэн дуусгаж, ирэх хавраас цэцэрлэгт хүрээлэнгийн тохижилтын ажлыг дуусгана гэв.

Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч Л.Хосбаяр “Хотын төвийн нягтаршил ихтэй бүс учраас бүтээн байгуулалтын ажил хийхдээ замын хөдөлгөөнд саад учруулахгүй аюулгүй байдлыг сайтар хангаж, чанартай бүтээн байгуулалт хийх нь чухал” гэдгийг онцолж байв.

Categories
мэдээ нийгэм

Хувийн хэвшил, үйлдвэрлэгчдээ дэмжинэ гэсэн ч нидэр дээрээ боомилж байна DNN.mn

Үе, үеийн дарга, удирдлагуудын амнаас тарни мэт гарч байсан, одоо ч байгаа үг бол үндэсний үйлдвэрлэгчдээ дэмжинэ. Хувийн хэвшлийнхнээ хөл дээр нь босгоно гэсэн зүйл байсаар ирэв. Харамсалтай нь энэ бүхэн зөвхөн аман яриа хэлбэртэй, үйлдэл болдоггүй байдалтай байсаар байна. Сүүлийн жилүүдэд энэ нь “Төр-Хувийн хэвшлийн түншлэл” гэсэн нэр томъёотой болсон. “Алсын хараа-2050” болон Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт ч энэ тухай тодорхой дурдсан байгаа. Гэвч бодит амьдрал дээр дарга нар үргэлжид хувийн хэвшлийнхнээ боомилж, үндэсний хэдхэн үйлдвэрлэгчдээ татвар болоод хүчний байгууллагуудаар дарамталсаар ирэв. Ойрын өдрүүдэд УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар төсвийн тодотголыг ид хэлэлцэж байна. Ингэхдээ мөнгө дутсанаас бус 2.9 их наяд төгрөгийн орлого давж орж ирсэн учраас түүнийг хэрхэх, хааш нь хуваарилах вэ гэдгийг шийдэх гэж байгаа. Өнгөц харвал үнэхээр сайхан хэрэг. Гэвч илүү орж ирээд байгаа орлого болох 2.9 их наяд төгрөгийн 1.7 нь зөвхөн аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвараас бүрдсэн гэх мэдээлэл бий. Тэгвэл аж ахуйн нэгжүүдийнхээ татварыг нэмэгдүүлсэн хэрэг үү гэдэг асуулт ургаж гарна. Хэрэв ингэсэн бол татварын дарамтаас болж үүд хаалгаа барьж байгаа хувийн хэвшлийнхний тоо улам л нэмэгдсэн байж таарна. Аж үйлдвэрлэлээ хөгжүүлж энэ зэргийн орлого олсон бол түүнийгээ дагаад хувийн хэвшлийнхэн өндийж, дундаж давхаргынхны тоо нэмэгдэх байв. Гэвч дэмжинэ гэсэн ч нидэр дээрээ боомилж байгаа үйлдэл нь энэ мэт байдлаас харагдаж байгаа юм.

Төр бизнес эрхэлдэг байдлыг халж, төрийн өмчит үйлдвэр, компанийн тоог бууруулах тухай бас л амаа чилтэл ярьцгаасан. Гэвч өнөөдөр бууруулах нь бүү хэл яам, тамгын газар, агентлагуудынхаа тоог улам нэмчихээд л сууж байна. Төр нь бүхий л салбарын бизнест гар, хөлөө бүрэн дүрж, жижиг, том гэж ялгалгүй хувийн хэвшилтэйгээ өрсөлдсөөр байгаа. Мэдээж төрд хууль хүчний болоод татварын байгууллага нь байгаа учраас өрсөлдөгч гэж харсан томоохон компаниудаа ч гэсэн нухчин дардаг бололтой.

Сонгуулиас хэдхэн хоногийн өмнө үндэсний томоохон бүтээн байгуулагч, ТОП-100 татвар төлөгчийн нэгээр тогтмол шалгарч ирсэн Монполимет группын үйл ажиллагааг зогсоож, АТГ-аас гэнэтийн шалгалт оруулсан. Ингээд зогсолгүй үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг хойшлуулашгүй ажиллагааны хүрээнд баривчлан хорьж байв. Ингэхдээ Хөгжлийн банкны зээл авахдаа хатгагчаар оролцсон гэсэн үндэслэлээр хэрэг үүсгэсэн ч хатгуулсан гэмт хэрэгтнийг тодорхойлоогүй, хэнийг хатгаж, юунд нөлөөлсөн нь тодорхойгүй, нотлох баримтгүй, учирсан хохирол, хохирсон хохирогч тогтоогдоогүй, хохирол үнэлэх ажиллагаа явуулаагүй байж огт хамааралгүй Тосон үйлдвэрийг Хөгжлийн банкнаас учирсан хор хохирлыг арилгуулна гэх үндэслэлээр үйл ажиллагааг нь битүүмжилсэн. Зээлийн харилцаанаас 10 жилийн дараа гэнэт гарч ирэн нотлох баримт устгаж болзошгүй гэж үзэн хойшлуулашгүй ажиллагаа явуулсан. Хэрэг үүсгэхээсээ өмнө тодорхой нотлох баримтад тулгуурлан гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгаж, яллагдагчаар татах ёстой. Гэвч нотлох баримтыг цуглуулж, бэхжүүлэх ажиллагаа явуулж байна гэж прокурорын байгууллагаас мэдэгдсэн нь ирээдүйд ямар нэгэн байдлаар баримт олж буруутан болгох санаа зорилготой байна гэх тайлбарыг тус компанийн албан тушаалтнууд, өмгөөлөгчид нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр ярьсан байдаг. Олон нийтийн зүгээс ч эдгээр нөхцлүүдийг харгалзан үзэж, улс төр геополитикийн шалтгааны улмаас энэ үйл явдлууд өрнөж байна гэж хардаж байгаа.

Хөгжлийн банкны зээлийн асуудлаар шалгаж байгаа гэж анх мэдээлсэн боловч одоо сэдвээсээ хазайж өөр үндэслэлүүд бий болгон хэрэг нь байвал эзэн нь олдоно гэгчээр шалгаж буй гэх мэдээлэл байгаа юм. Уг нь Хөгжлийн банкны асуудал босч байх үед 80 гаруй холбогдогчтой том шүүх хурал болсон. Үүнд Монполимет групп хэргийн оролцогч байгаагүй харин ч УИХ-аас зохион байгуулагдсан Хянан шалгах түр хорооны сонсголуудад сайн дураараа төслөө хамгаалж, хийж бүтээснээ олон нийтэд маш дэлгэрэнгүй танилцуулж байсан . Учир нь Засгийн газрын тогтоолын дагуу авсан 126 тэрбум төгрөгийн зээлээ 260 тэрбум болгон төлж, ханшийн зөрүүнд 100 гаруй тэрбум төгрөгийн хохирол хүлээсэн юм билээ. Ганц Монполимет ч биш ижил цаг хугацаанд цементийн үйлдвэр барихаар МАК, Хөтөл бүгд л Хөгжлийн банкнаас зээл авсан. Импортоос цементээр хараат байсан эх орноо бие даасан болгож, эдийн засгийн тусгаар тогтносон байдалд ихээхэн хувь нэмрийг Монцемент түүчээтэй эдгээр үйлдвэрүүд оруулсан. Гэтэл өнөөдөр Хөгжлийн банкны зээлтэй нь огт хамааралгүй Төв аймагт орших Тосон үйлдвэрийг нь үндсэн үйл ажиллагааны данстай нь хамт хааж битүүмжлээд 80 гаруй хоног болж өдгөө тун хүнд нөхцөл байдалтай буюу 400 гаруй ажилтан нь ажлын байргүй болж, хамгийн чухал капитал болох хүний нөөцөө алдсаар байгаа аж. Тэгэхээр энэ хэрээрээ удаан үргэлжилбэл цаашид оршин тогтноход хэцүү болно гэсэн үг. Энэ мэт асуудал захаас аваад л байгаа. Ерөөс, хууль хүчний байгууллагыг хэн нэгэн эрх мэдэлтэн нь өрсөлдөгч, таалагдаагүй нэгнээ намнах зэвсэг болгон ашиглаж, юм л бол төрд авна, хурааж авна гэдэг энэ технологи нэгэнт жишиг болон тогтоод удаж байна. Нэг сэдвээр малгайлан сүр дуулиантайгаар хэрэг үүсгэж хамаг бичиг баримтыг нь хурааж авч байгаад хэрэг үүсгэж болох сэжим хайж, анхны сэдвээсээ өөр зүйл рүү чиглүүлдэг энэ арга технологи ч гэсэн Монполимет дээр яваад байна гэсэн хардлага бий. Бүр геополитикийн шинжтэй асуудлаас болж хэрэг тохох гэж чармайж байгаа талаар ч учир мэдэх хүмүүс ярьж байна. Өнөөдөртөө олон нийтийн анхаарлыг татаж байгаа, хамгийн том нь л эднийх болохоос биш түрээсийн байр, подвальд үйл ажиллагаагаа явуулдаг жижиг, дунд аж ахуйн нэгжүүдийн хэчнээн нь үүдээ барьж, цөөхөн ч гэсэн ажлын байраа байхгүй болгож байгааг тоолох аргагүй.

Улстөрчдийн богино зайн улс төр хийж, албан тушаал, эрх мэдлээ хадгалан

үлдэхийн тулд улайрсан шийдвэрүүдийнх нь балаг ч өнөөдөр үргэлжилсээр байна. Сонгуулийн өмнөхөн импортын цементийн татварыг таван хувь болгон бууруулах шийдвэрийг төрөөс гаргасан. Энэ үеэр дотоодын цемент үйлдвэрлэгчид эсэргүүцэж, хэвлэл мэдээллийнхэн болоод судлаачид хожим гарах үр днүг нь сануулж байв. Саяхан салбар яам болоод нийслэлээс чанаргүй цемент их хэмжээгээр орж ирж байгаа тухай мэдээлэл өгсөн. Мөн уг шийдвэрийг гаргахдаа амлаад байснаас нь эсрэгээр орон сууцны үнэ улам л өсөөд байна.

Үр дүнд нь дотоодын цемент үйлдвэрлэгчид дээшээ тэнгэр хол, доошоо газар хатуу болчихоод байгаа нь хатуу үнэн. Үүнээс гадна орон нутгийн иргэд үнэтэй гурил идэж байна гэсээр байгаад импортын гурилыг мөн л татвараас чөлөөлж орхисон. Үгсэн хуйвалддаг гэж гурилын компаниудыг цоллож байгаад ийм шийдвэр гаргасан нь өнөөдөр мөн л буруугаад эргэчихээд сууж байна. Газар тариалангийн компаниуд нь амьд үлдэхийн тулд, ашигтай бизнес хийхийн тулд тосны ургамал тарьж эхэлсэн. Үүнээс үүдээд энэ жил улаанбуудайн дотоодын хэрэгцээг хангахад асуудал үүсч, гаднаас худалдан авах байдал гарч мэдэхээр байгааг мэргэжлийн хүмүүс хэлж байна. Ер нь улаанбуудай, гурил, цемент гээд аль аль нь стратегийн бүтээгдэхүүнд ордог. Даанч увайгүй улстөрчдийн харалган шийдвэрээр энэ бүхнээ гаднаас авах болж, горыг нь үндэсний үйлдвэрлэгчид, хувийн хэвшлийнхэн амсаж байна. Төр засгаас сайхан сайхан шийдвэрүүд гаргаж байгаа талаараа ам хуурайгүй ярьчихаад амьдрал дээр

болохоор дандаа зүй бус шийдвэрүүд гаргаж байгааг тэд эсэргүүцэж байгаа ч хүчин мөхөсдөж байна.

УИХ-ын энэ удаагийн ээлжит сонгуулийн үр дүнгээс шалтгаалан хамтарсан Засгийн газар байгуулагдсан. Сүүлийн найман жилийн туршид навс ялагдаад байсан Ардчилсан нам өдгөө засагт хамтрагч болсон. Энэ бол ард түмний шаардлага, хүсэлт, бодит амьдрал дээр тулгараад байгаа асуудал гэж ойлгож хүлээж авах хэрэгтэй. Учир нь Ардчилсан нам хувийн хэвшлийг дэмжинэ, төр бизнес эрхлэх ёсгүй гэж үздэг. Үүнийгээ ч байнга хэлж, ярьж ирсэн. Тийм болохоор сонгогчид, үйлдвэр эрхлэгчид, хувийн хэвшлийнхэний эцсийн найдвар нь тэд болчихоод байгаа юм. Одоо л ард түмнийхээ сонголтын хариуг барьж, хувийн хэвшлийг дэмжих, тэднийг боомилсон төрийн шийдвэрүүдийг хүчингүй болгох хэрэгтэй. Тэгж байж үйлдвэрлэл үүсч, хөрөнгө бий болж, татварын орлого сайжирч, ажлын байр нэмэгдэнэ. Татвар нэмэх бус, татвар төлөгч аж ахуйн нэгжээ олон болгох нь хамгийн зөв бодлого. Түүнээс биш одоогийнх шигээ төр нь нэг гараараа дэмжинэ гэчихээд нөгөө гараараа боомилоод байвал улс орон дампуурах тийшээгээ л явна. Ийн наанаа үйлдвэрлэгчид, хувийн хэвшлээ дэмжинэ гэж амны уншлага мэт яричихаад цаанаа яг улсын тусгаар тогтнолд нэн чухал стратегийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг аж ахуйн нэгжүүд рүү хууль бус акцууд явуулж, төрд булаан авахаар санаархах эсхүл хэрэг тохох энэ бүгд аль талаас шидсэн чулуу вэ, цаагуураа геополитикийн санаархал, том эрх ашиг байгаа юм биш биз?

 

Т.ХӨВСГӨЛ

Categories
мэдээ нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал эдийн-засаг

Н.Гансүх: Улсын орлогыг нэмэгдүүлэх хэмжээний төсөл ховор байна DNN.mn

Ардчилсан намын нарийн бичгийн дарга, Төрийн удирдлагын доктор Н.Гансүхтэй Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт багтсан төсөл, хөтөлбөрүүдийн талаар ярилцлаа.

-Засгийн газар үйл ажиллагааны хөтөлбөрөө УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар хэлэлцүүлж байна. Олон том төсөл багтаж, тэдгээрийг хэрэгжүүлэхэд 120 их наяд төгрөгийн санхүүжилт шаардлагатай гэсэн мэдээлэл явж байгаа. Энэ талаар танд ямар мэдээлэл байна вэ?

-Монгол Улсын ес дэх удаагийн парламентын сонгууль амжилттай болж өндөрлөсөн. Түүхэндээ анх удаа 126 гишүүн сонгогдож, олон намын төлөөлөл парламентад орсон онцлогтой сонгууль болсон.

 

Үүний үр дүнгээр хамтарсан Засгийн газар байгуулагдаад, “Хурдтай хөгжлийн төлөөх зориг” гэсэн гэрээг намын дарга нар байгуулж, одоо 45 хоног л болж байна. Ингээд ирэх дөрвөн жилийн үйл ажиллагааны хөтөлбөрөө батлуулахаар чуулганы хуралдаанаар хэлэлцүүлж байна. Энэ үйл ажиллагааны хөтөлбөрт үндсэн дөрвөн чиглэлийг тодорхойлж, дөрвөн зорилго, нийт 593 үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ гэж тусгасан байгаа юм билээ. Хамтарсан Засгийн газрын гэрээг намын дарга нар байгуулсан ч парламентад сууж байгаа гишүүд нь бүрэн танилцаж чадаагүй. Цаг хугацаагаар маш их шахаж байна гэдгийг гишүүд нь хэлээд байна. Нэг нам дангаараа бус хамтарсан засаг байгуулагдсан учраас томоохон мега төслүүдийг хөдөлгөх бүрэн боломжтой гэж миний хувьд харж байгаа. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн маань найман жилийн туршид дөрвөн мянган ам.доллар байж байгаад сонгуулйин өмнөхөн таван мянга болж нэмэгдсэн. Гэтэл үүнийг 10 мянган ам.доллар хүргэнэ гэсэн том зорилт тавьсан. Харин үүнийг одоогийн эдийн засгийн хурдаар авч үзвэл төдийлөн нийцэхгүй саналуудыг оруулж ирсэн гэж судлаач хүний хувьд үзэж байгаа юм. Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт туссан нийт 149 төслийг хэрэгжүүлэхэд 120 их наяд төгрөг хэрэгтэй гээд байгаа. Ингэхдээ нийт төслийн 54.1 хувь нь дэд бүтцийг хөгжүүлэх, эдийн засгийг нэмэгдүүлэх, 18 хувь нь аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх, 27.8 хувь нь төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлийн төслүүд багтсан. Гэхдээ эдгээр дотор шүүмжлэлтэй хандах маш олон төсөл бий.

-Тухайлбал?

-Өнгөрсөн найман жилийн хугацаанд асар их мөнгө зарж байж боссон Дарханы замын төсөлд 131.5 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн. Төв цэвэрлэх байгууламжийг шинээр барихад 110 тэрбум, Хөшигтийн хөндийн тунельд 55.3 тэрбум, аль хэдийн ашиглалтад орчихсон байх учиртай Газрын тос боловсруулах үйлдвэрт 25.7 тэрбум, Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгаан станцын төсөлд 256.8 тэрбум гээд өндөр, өндөр дүн тавигдсан байгаа юм. Гэтэл эдгээр төслүүд өмнөх санхүүжилтээр хангалттай хийж болох байсан гэдгийг хэлэх хэрэгтэй. Мөн хил холболтын шугам, боомтын сэргэлт зэрэг төслүүдэд зөвхөн ТЭЗҮ боловсруулах, зураг төсөв хийлгэх, гаднын улсаас зөвлөх үйлчилгээ авах зэрэг маш их хэмжээний мөнгө тусгасан байна.

-Хамаг мөнгөө нэг зэрэг баахан төслүүдэд тараах бус эрэмбэлээд хамгийн чухал, эдийн засгийн ач холбогдолтойгоос нь эхлээд хийх хэрэгтэй гэсэн шүүмжлэл гарч байна. Үүн дээр та ямар байр суурьтай байна вэ?

-УИХ-ын гишүүдийг хугацаагаар шахаад, тэд нар мэдээлэлтэй танилцаж ерөөсөө амжихгүй байна. Хоёрдугаарт, гишүүдийн бүрэн эрхээ эдлэх боломжийг нь олгохгүй, үг хэлэх хугацаагаар хангаж өгөхгүй байгаа юм. Ийм байхад төсвийн тодотголыг дагаж 13 хуулийн төсөл, хоёр тогтоолын төсөл орж ирсэн. Шинэ гишүүд маань яг юу баталж байгаагаа ч сайн ойлгохгүй байх шиг байна. Монгол Улс Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийг батлаад 10 жил болж байна. Манай улсын зарлага 2013 онд 6.2 их наяд байсан бол 2023 онд 22.5 их наяд буюу дөрөв дахин нэмэгдсэн. Гэтэл хэмнэлт хийх талаар ярих ёстой байтал төсвийн тодотгол дээр 3.1 их наяд төгрөгийн зарлага нэмээд л ороод ирлээ. Өөрөөр хэлбэл, маш үрэлгэн, эргээд санхүүгийн ямар ч ач холбогдол байхгүй, зардал нэмсэн, зөвхөн уул уурхайн бүтээгдэхүүний борлуулалт дээр суурилсан байдлаар хандаж байна. Энэ олон төсөл дунд улсын орлогыг нэмэгдүүлэх хэмжээний төсөл маш ховор байна гэж харж байгаа. Мөн хуулийн хулгай гэгддэг байдлаар хуулийн төслийг оруулж ирсэн. Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн хамгийн чухал заалт болох 6.1.3-ийг өөр томъёоллоор тодотгосон. Үүнийгээ тэгээд хүч түрээд батлах гэж оролдож байна.

-Энэ удаагийн парламентад олон намын төлөөлөл орсон учраас хяналт сайжрах байх гэсэн хүлээлт байсан. Гэтэл гурван нам хамтарсан Засгийн газар байгуулснаар хяналт суларчихлаа гэх хүмүүс байна. Үүн дээр та юу хэлэх вэ?

-Тэгэлгүй яах вэ. Ардчилсан нам, ХҮН зэрэг намууд бүгд л сонгуулийн үеэр данхайсан төр хэрэггүй. Энэ олон яамыг цөөлж, 10 дотор оруулна гэж ярьсан. Гэтэл хамтарсан засагт орсноор эсрэгээрээ төрийг улам л данхар болголоо. Энэ нь зарчмаасаа ухарсан үйлдэл гэж харж байгаа. Одоогийн байдлаар төсвийн тодотгол, мега төслүүдтэй холбоотой ямар нэгэн хэлэлцүүлэг ч явахгүй байна шүү дээ.

-Та нэлээд үрэлгэн байдалтай төсвийн тодотгол болж байна гэсэн. Тэгвэл бид тэвчиж, танаж болох зардлууд юу байна вэ?

-Нийт 149 төслийг хэрэгжүүлэхэд манай дотоодын компаниуд мэргэжлийн түвшинд хийж, тендер нь үнэн шударгаар явах болов уу гэдэг маш том эргэлзээ байна. Хоёрдугаарт, нүүрсний экспортыг ирэх жил 80 сая тонн болгоно гэж оруулж ирсэн. Манайх уул уурхайгаас олж байгаа орлогоо инноваци бүтээх, орлого олдог, экспортыг нэмэгдүүлдэг төслүүддээ зарцуулахгүй байна. Жишээлбэл, одоо 24 суманд 100 тэрбум төгрөгөөр Соёлын төв барина гээд байгаа. Халамж дээр л гэхэд 84 тэрбумыг төсөвлөсөн. Дээрээс нь олон нийт тэрбум, их наяд гэдэг тоог сонссоор байгаад одоо бүр дөжирчихлөө. Хэрэгжүүлж байгаа төслүүд нь хугацаандаа дуусдаггүй, төсвийн тодотголоор дахиад л мөнгө нэмж оруулж ирдэг. Төсвийн ямар ч хяналт, хариуцлага байхгүй. Хэн ч хариуцлага хүлээдэггүй, олж ирсэн мөнгөөрөө тоглоод байна. Энэ олон төслийг хэн хийх юм гээд хүний нөөцөө ч тодорхойлж чадахгүй л сууж байна. Энэ удаагийн Засгийн газар УИХ-ын бүрэн эрхэд шууд халдсан. Давхар дээлтэй сайд нар томилсон. Эрх мэдлийн төвлөрөл хэт нэг талдаа гарсан. Парламент нь өөрөө мэтгэлцдэг, олон ургалч үзэл гардаг суурь зарчмаасаа ухарсан.

-Худалдан авах ажиллагааны хуульд өөрчлөлт оруулах гэсэн гэдэг шүүмжлэл гарсан. Үүн дээр та юу хэлэх вэ?

-Өмнөх Засгийн газар цар тахлыг далимдуулаад шууд худалдан авалтыг маш их хийсэн. Нийтдээ 2-3 жил ийм байдалтай явж ирсэн. Үүн дээр ямар нэгэн аудит хийсэн, хяналт шалгалт огт байхгүй. Яг үүнтэй адилхан Засгийн газар шаардлагатай гэж үзвэл тендергүй явах, өөрсдөдөө хэт өндөр эрх авах гэсэн заалт оруулж ирээд явж байна л даа.

Т.ДАРХАНХӨВСГӨЛ

 

Categories
story-news

Н.Гансүх: Улсын орлогыг нэмэгдүүлэх хэмжээний төсөл ховор байна

Ардчилсан намын нарийн бичгийн дарга, Төрийн удирдлагын доктор Н.Гансүхтэй Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт багтсан төсөл, хөтөлбөрүүдийн талаар ярилцлаа.