Ерөнхий сайд С.Батболд
ойрын үед тун бухимдуу, уур уцаар ихтэй явах болжээ. Засаг толгойлоод 100 хоногийн
нүүрээ үзээд буй Ерөнхий сайдын уурыг чухам юу барах болсон юм бол оо. Өнгөрсөн
долоо хоногт Ерөнхий сайд хэд хэдэн уулзалтуудыг холбогдох байгууллагынхантай
хийсэн бөгөөд Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаас гадна ээлжит бус хурлуудыг
ч зарлан хуралдуулсан билээ. Уцаар ихтэй байсан Засгийн газрын тэргүүн доод албан
тушаалтнуудаа хяргачих шахаад байжээ. Ерөнхий сайд С.Батболд яагаад ийм ууртай
байх болов, түүнийг хэн ингэж хилэгнүүлэв?
Түүнийг төрийн албаа
хувьдаа ашиглах боломжийг хэзээ ч алдаж байгаагүй албан тушаалтнууд нь уурлуулсан
ажээ. Монголд төрийн алба ямар байгаа, амин хувийн хонжооны төлөө өчүүхэн боломжийг
хурган дарга нар хэрхэн ашигладаг нь дараахь үйл явдлаас харагдах биз ээ. Хэвлэлийнхнээс
хаалттай болсон Ерөнхий сайдын өнгөрсөн долоо хоногт хийсэн уулзалтуудыг нэхэн
сурвалжилснаа хүргэж байна.
Ерөнхий сайд долоо
хоногийн өмнө Стандартчилал хэмжил зүйн үндэсний төвийнхнийг өргөн бүрэлдэхүүнээр
нь хүлээн авч уулзжээ. Уг уулзалтад Мэргэжлийн хяналтынхан, гаалийнхан ч байсан
аж. Гэхдээ гол шүүмжлэл стандарт тогтоогч нарт ирсэн байна. Стандартчилал хэмжил
зүйн Үндэсний төвд салбар, салбар тус бүрээрээ 50 орчим хороо байдаг. Тэдгээр хорооны
дарга нар, удирдлагуудтайгаа Ерөнхий сайдад бараалхсан байна. Хүнс, барилга,
зам гээд салбар бүртээ Монголын стандарт ийм л байх ёстой гэж жишиг тогтоож өгдөг
газрынхан өөрсдөө эмгэнэлтэй байдлын жишгийг тогтоож байна хэмээн Ерөнхий сайд
бухимджээ. Аж ахуйн нэгжүүдэд стандарт тогтоож, түүнийгээ шалгаж явах ёстой
нөхөд маань шалгах бус ийм байх ёстой гэж
гаргасан стандартаа зарчихдаг гэнэ. Бүр тийм сүлжээ бий болжээ. Ерөнхий сайд С.Батболд
ийм сүлжээ байдгийг мэдсэнээ хэлээд “Барилга нураад байдаг. Улаанбаатарт өчнөөн
мөнгө төгрөгөөр зам тавьчихаад байдаг. Жил ч болоогүй хагараад байдаг нь ямар
учир байна. Энэ чинь та нарын гаргасан стандартаар явж байгаа биз дээ. Яагаад та
нар ийм юм хийж байгаа юм. Үүнд хариулаадах” гэж зам хариуцсан хорооныхныг шахамдуулж,
нөгөө хэд нь хар цагаан дуугүй сууж байжээ. Стандартчилал хэмжил зүйн төвийн зарим
хүмүүс тухайлсан төсөв, тендерт зориулж стандарт гаргадаг гэнэ. Тэдний гаргасан
стандартад нь дүйцэж тендер авах газар олдохгүй, олдохгүй байхаас ч өөр аргагүй.
Зөвхөн тодорхой эзэнд нь зориулаад гаргачихсан юм чинь. Ерөнхий сайд ч “Та нар
улс орныхоо төлөө ажиллаж байгаа юм уу. Хувьдаа ажиллаж байгаа юм уу. Төсөл, тендерт
зориулж стандарт гаргадгаа больж, стандартаар хийдэг бизнесээ зогсоохыг үүрэг болгож байна.
Ер
нь эртнээс сайн, муугаа ярьчихъя. Ийм бусармаг байдлаа зогсоохгүй бол аль намын
ч бай, хэний ч хүн бай, улсад хэдэн жил ажилласан байх чинь ч хамаагүй шүү. Төрийн
ажлаа хийж чадахгүй хувьдаа ажиллаад байвал улсын ажлыг өгөөд хувийнхаа ажлыг
хийгээд яваарай” гэжээ.
Ерөнхий
сайдын бас нэг уулзалт нь улсын болоод хувийн их, дээд сургуулиудын удирдлагууд,
нийслэлийн удирдлагууд газрын албаныхан оролцсон уулзалт юм. С.Батболд Ерөнхий
сайд болонгуутаа боловсролын салбарынханд хандан анхны үгээ хэлсэн бөгөөд
энэ салбарт томоохон шинэчлэлийг хийнэ гэсэн. Гэвч төлөвлөснөө хийх гээд эхэлсэн
чинь өнөөх Монголын бүтэхгүй болохгүй бүхэн төрийн сүлжээгээр хэрхэн газар авсан
нь ил болж эхлэв. Улсын их, дээд сургуулиудыг нэгтгэх, хотоос гаргах томоохон төлөвлөгөө
бий. Хотын ойролцоо хотхон байгуулна гэхээр дэд бүтцээс эхлээд асуудал гарч байгаа
учраас ХААИС-иас бусдыг нь хотын зах руу шилжүүлэх хувилбар нь дэмжигдэж байгаа
юм. Шинэ Засгийн газрын тэргүүний төлөвлөгөөгөөр ШУТИС-иас гадна “Мобиком”, “Скайтел”
гээд томоохон үүрэн телефоны компаниудыг тэнд үйлдвэрлэл эрхлүүлж, оюутнуудын дадлагажилтын
бааз суурь болгох ёстой байжээ. Энэ ажлаа ярьж байгаад Ерөнхий сайд Баянголын аманд
ШУТИС-д өгсөн томоохон газар байгаа. Тэнд энэ бүгдийгээ нэг дор байгуулж, мэдээллийн
үндэсний том төвтэй болно. Энэ салбар хөгжиж байж улс орон хөгжинө. Улсын төсвөөр
тийшээ дулаан, ус гээд дэд бүтцийн бүхий л асуудлууд нь шийдэгдэх талаар ярьсан
гэнэ. Гэвч тэнд суугсад дор бүртээ дуугүй хавчигнаад эхэлжээ. С.Батболд “Та нар
яагаад дуугүй суугаад байна. Ер нь хууль бус юм хийчихээрээ ингээд дуугүй суугаад
байдаг биз дээ” гэхэд хотынхноос нэг нь “Яагаад дуугүй байгаад байгаа юм. Газар
нь байгаа юм уу” гээд мэдэн будилан матаад авчээ. ШУТИС-ийн захирал Б.Дамдинсүрэн
ч “Тал нь байгаа” гэсэн аж. Нэлээд хэдэн жилийн өмнө Баянголын ам буюу Найрамдал
зуслан байдаг тэр сайхан газарт ШУТИС-д ихээхэн хэмжээний газар өгчээ. Гэвч тус
сургуулийн удирдлагуудын хэлж байгаагаар багш нар нь орон сууцны асуудал ярьж эхэлсэн
учраас тэдэнд газраас нь өгч, хувийн сууцнуудыг
сүндэрлүүлсэн юм байх. Гэвч бодлогын хэмжээний асуудал босч, улс өгсөн газартаа
үндэсний төв барих гэтэл газар байхгүй болжээ. Хилэгнэсэн Ерөнхий сайд “Олгосон
шигээ аваарай” гэсэн даалгавар өгсөн байна. Бас тэрбээр “Оюутнуудыг хотоос зайдуу
гаргаж байгаа нь зугаа цэнгээний газраас холдуулж, хичээл номдоо шамдах боломжийг
нь нэг талаас гаргах гэж байгаа. Гэтэл үүнтэй зэрэгцээд шинээр үйлчилгээний газар
байгуулах эрх хөөцөлдөөд гүйгээд байгаа хүмүүсийг мэдэж байна шүү. Энэ санаагаа
татвал таарна шүү” гэсэн байна.
МУИС-ийг
Нисэх рүү шилжүүлэх тухай яригдаж байгаа билээ. Тус сургуульд тэр хавьд газар өгсөн
байдаг юм байна. Гэхдээ Монголын үндэсний хэмжээний том сургуулиа байрлуулах гэхэд
тэрхүү газар нь багадаад байгаа аж. Тиймээс газрын албаныхан байгаа дээр уг газрыг
нь томруулах асуудлыг шийдэх гэжээ. Энэ удаад газрын албаныхан дуугүй суужээ.
Учир нь аль хэдийнэ тэр хавийн газар нь “эздэд”-ээ очсон гэнэ. Хэзээ хэзээнийхээ
илүү уурссан Засгийн газрын тэргүүнд одоогийн хотын удирдлагууд өмнөх хүмүүсээ
тэр хавийн газрыг ийш тийш нь болгосон талаар хэлсэн бололтой юм. Гэвч Ерөнхий
сайд МУИС-ийг тэнд байгуулах хувилбар дээрээ хатуу бодолтой байгаа аж. Хотын удирдлагууд
болоод газрын албаныханд “Хүмүүс байна даа. Та нар газар авсан хүмүүстэйгээ яриад
нэг ойлголцоодох. Буян болно гээд сургууль номын газарт энэ газрыг өгчих гээд гуй.
Бас хотын өөр бүст газар олгох тухай ч яриад үзэх хэрэгтэй. Хуулийн дагуу яриад,
асуудлыг шийдээд Засгийн газрын хуралдаанд оруулж ир. Ямар аргаар газар авсныг
нь судал. Хууль бусаар авсныг нь цуцал. Ер нь төрийн ажилд хувийн ажил шиг ханддаг
энэ байдлаа та нар болих хэрэгтэй” гэсэн хатуу сануулга өгчээ.
Бас
ураны ордын лицензийг дур мэдэн олгосон хэмээн Цөмийн Энергийн газрын дарга. Энхбат болон АМГ-ын зарим хүмүүсийг буруутгажээ. Цөмийн
энергийн тухай хуулийг буруу хэрэгжүүлсэн хэмээн Энхбатыг буруутгасан бөгөөд улсын
төсвөөр хайгуул хийгдсэн газруудыг хувийн компаниудад тэр дундаа гадныханд
өгснийг буруутгав. Тэгээд дэлхийн аль ч оронд цацраг идэвхт бодис болох ураны олборлолтод
анхаардаг байхад манайд асуудалд ингэж хандаж байгаа нь байж болшгүй хэрэг хэмээсэн
сурагтай. Тэгээд 2009 оноос хойш олгогдсон лицензүүдийг бүгдийг цуцлахыг үүрэгдсэн
байна. Арга хэмжээ авах асуудлыг ч хөндөв. Мардайд лиценз авсан нөхөд төмөр зам
хуулж эвдэлснийг Ерөнхий сайд дурдаад “Яахаараа Монголын хөрөнгөөр боссон
Монголын төмөр замыг тэд сүйтгэж байгаа юм” хэмээн ширүүлжээ. Ерөнхий сайдын
уурлаж, хилэгнэсэн учир шалтгааныг сурвалжилбал ийм байна.
Э.ЭНЭРЭЛ