НҮБ-ын Дээд чуулганы шийдвэр эргэлтийн цэг байх болно DNN.mn

Есдүгээр сарын 10-нд нээлтээ хийсэн НҮБ-ын 79 дэх чуулган энэ сарын 24-28 болон 30-нд ерөнхий санал, шүүмжлэл явуулна. Харин гишүүн улсуудын тэргүүн нар оролцох Дээд чуулган 22-23-нд явагдаж бидний ирээдүйн тухай 76/307 тоот тогтоол батална. Иймээс бид ирээдүйгээ харахын тулд өнөөдрийн нүцгэн үнэнийг ойлгох хэрэгтэй болж байгаа билээ. Өнөөдөр дэлхийн III дайн явагдаж байна. Европ тивд Украины нутагт асаж байсан дайны гал, утаа Оросын нутагт шилжин оров. Ази тивд Уулын Карабахын хоёр улсын дайн дахин дэгдэж суларсан Оросын тал ялагдаж, 11 сая хүн амтай тусгаар тогтносон Азарбайжан улс газар нутгаа эргүүлэн авч, одоогоор Ираны мэдэлд байгаа 25 сая ахан дүүстэйгээ нэгдэх эхний шатыг амжилттай давав. Ойрхи Дорнодод Оросуудын гардаж бий болгосон ХАМАС бүлэглэл Израилийг гэнэдүүлэн довтолсон ч удалгүй “цусаа холиулж” эхлэв.

Израилийн арми “Зовлонгийн түргэн, жаргалын удаан нь дээр” гэдэг зарчмаар Ираны бий болгосон Хезболлаг Палестины ХАМАС-тай нь хамт устгаж эхлэв. Африк тивд хуучин Францын колони байсан, байгалийн баялаг бүхий Мали, Буркина-Фасо, Нигер, Габон улсуудад Оросын хөлсний цэргүүдийн мандуулсан Оросын далбаа үзэгдэх болж, удалгүй эдгээр улсын төрийн эрхэнд цэргийн хунтууд залрав. Ийнхүү дэлхийн I, II дайн явагдаж байсан тэр л тивүүдэд Путины явуулгаар дахин дайны гал дүрэлзэж байна. Энэ дайн яагаад гарах болов? Путины хагас дутуу ардчилал бүхий бүрэн авлигын засаглал баян, ядуугийн хэт ялгаа бий болгон иргэдийнхээ анхаарлыг гадагш нь л хандуулж байхаас өөр аргагүй болж, эцэст нь ОХУ ганц хүний б ү р э н д а р а н г у й л а л д шилжив. Уг нь эхлээд Путин газрын тос, байгалийн хийн үнэ тэнгэрт заларсныг далимдуулж Европын гол улсуудыг Оросын газрын тос, байгалийн хийн хамааралтай болгож дөнгөсөн билээ. Ингээд Путин хэдэн жил ДНБ-ий өсөлт өндөр гарсан ОХУ-ыг “Их 7”-д оруулан “ И х 8 ” б о л г о х с а н а л тавив. Цаадуул нь харин “Манай холбоо авлигачид авдаггүй юм” гэх нь тэр. Уурлаж уцаарласан Путин ардчилсан Гүржийн газар нутгаас булаан авч “тусгаар тогтнуулав”. Үр дүнд нь Гүрж улс Оросын тусгай албадын нөлөөгөөр ардчиллаа алдаж, дарангуйллын тогтолцоо руу гулсаж эхлэв. Үүний дараа Европын голлох улсуудад Путины “найз”- ууд сонгуулиар солигдон Украинд иргэдийн жагсаал, цуглаан өрнөж, буу дуугарч жагссан иргэд амь үрэгдэн эцэст нь Путины тавиул е р ө н хийл ө гч н ь Ор о с руу гарч зугтав. Уурлаж уцаарласан Путин Украины Крымын хойгийг өөрийн улсад нэгтгэж, оросууд амьдардаг хоёр мужийг нь “тусгаар тогтнуулна” хэмээн дайн дэгдээв. Үүнийхээ дараа Путин барууны улсуудаар “Оросын нөлөөний бүс” гээчийг хүлээн зөвшөөрүүлэхээр шийдэж, хэлэлцээрийг яаж өрнүүлдгийг харуулж өгөв. Барууны улсууд Оростой хийсэн олон хэлэлцээний явцад “Өнөөдөр хэдхэн хүчтэй гэх улс нийлж бусад улсын хувь заяаг шийддэг 1945 оны “Ялтын гэрээ”- ний үе өнгөрсөн. Өнөөдөр тусгаар улсын хувь заяаг тухайн улс өөрөө шийддэг болсон” гэсэн тайлбараасаа огт буцсангүй. Уурлаж уцаарласан Путин НАТО- гийн тэлэлтийг зогсооно” хэмээн “Цэргийн тусгай ажиллагаагаар Киевийг гурав хоногт эзлэн авна” гэж зарлан Украинд бүрэн хэмжээний дайн өрнүүлж гурав дахь жилдээ хот, сууринг нь газрын хөрстэй тэгшилж байна. Харин Путин НАТО-г юун холдуулах бүр өөрийн улсын бөөрөнд авчрав. Польшоос эсвэл Финландаас ирэх пуужингийн аль нь урьтаж Москвад цохилт өгөх бол гэсэн асуулт босож ирэв. Өдгөө НҮБ-ын 79 дэх чуулганд ирсэн Украиныг дэмждэг 54 хөгжингүй улсын төрийн тэргүүн нар хамтран сууж, хэлэлцэн Оросын нутгийн гүнд Украин цохилт өгөхөд шаардагдах логистикийг хэрхэн зохицуулах, аль улс ямар үүрэг хүлээхээ нарийн зөвшин шийдвэрлэж, Украины ерөнхийлөгчтэй хамтын гэрээ байгуулах гэж байна. Украин барууны зэвсгээр Оросын гүнд цохилт өгч эхэлбэл Путины дэглэм нуран унаж, ОХУ задрах явц улам л хурдасна. НҮБ-ын энэ удаагийн чуулганаар НҮБ-ын дүрмийг өөрчлөх байх. ОХУ-ыг “террорист улс” хэмээн НҮБ- аас биш юм гэхэд Аюулгүйн з ө в л ө л и й н б а й н г ы н гишүүнээс хасах байх. Дэлхийн II дайны өмнө НҮБ- ын оронд “Үндэстнүүдийн лиг” гэх байгууллага байсан бөгөөд энэ байгууллагаас фашист Герман улс хөөгдөж байсан билээ. Энэ түүхийг ОХУ давтах ёстой болчихоод байгаа билээ. Учир нь ерөөс НҮБ-ын байгуулагдсан гол зорилго нь гишүүн улсуудын нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг хангах явдал юм. Гэтэл уг байгууллагын бүр Аюулгүйн зөвлөлийн байнгын гишүүн тавхан улсын нэг нь, хэн хэлсэн нь тодорхойгүй зүйлээр шалтаглаж, ямар ч гэрээ байхгүй байхад “Барууны улсууд хэлсэндээ хүрсэнгүй” гэх бусдын доог тохуу болох шалтгаар өөр нэг тусгаар улсад дайн дэгдээж, газар нутгийг нь булаан авч байгаа нь яахин зүйд нийцэх билээ. Гэхдээ Франц, АНУ болон Хятад Вьетнамд, Англи Аргентинд, Орос Чехословак, Унгар болон энд тэндгүй цус урсгаж байхад НҮБ юу ч хийж чадаагүй билээ. Өнөөдөр ч Орос Украинд дайн хийж уг явдал давтагдаж байна. Учир нь НҮБ-ыг II дайнд ялсан энэ таван улс байгуулсан учир бусдаасаа илүү эрхтэй байдаг. Иймээс л “байх” гэж бичихээс өөр аргагүй болж байгаа хэрэг. Гэхдээ ардчилалд харш энэ тэгш бус явдал нэг их удахгүй төгсөх болно. Харин дайн бол тэргүүний технологитой улсуудын “тоглоом” гэдгийг бид мэддэг болсон. Өөрөөр хэлбэл, том улсуудын томчуудын хийдэг бизнес. Харин энэхүү “тоглоом”-д аль ардчилсан тогтолцоотой тал нь хождог. Ардчилсан тогтолцоотой байна гэдэг нь авлига, хүнд суртал бага байна гэсэн үг. Учир нь авлига хүнд суртал бага улсад шинэ технологи инноваци болж амьдралд амархан нэвтэрдэг. Хамгийн ойрын жишээ нь Израилийн тагнуулын байгууллага болох “Моссад” өнгөрсөн долоо хоногт Ливаны Хезболлагийн хэдэн мянган дунд тушаалын удирдагчдийг хоёрхон хоногт бүгдийг нь нэгэн зэрэг хүнд, хөнгөн шархдуулж жагсаалаас гаргасан явдал. Бас хүн бүр уг явдлын бичлэгүүдээс илүү том цэнэг хураагчтай гар станцууд пейжерийн жижиг аппаратаас илүүгээр хэрхэн хохирол учруулж байгааг харцгаасан. Тэгвэл Иран, Хезболлагийн бүр том цэнэг хураагчтай авто машин, хуягт, танк, радарын станц, пуужин харвагч, дрон, нисэх онгоц, байлдааны усан онгоцнууд яах болж байна! Ардчилал ба технологийн хамаарал гэж үүнийг л хэлээд байгаа хэрэг. Иймээс ардчилал бол газрын диваажин бус, харин тамд амьдрахаас хамгаалдаг “цайз” юм. Дэлхийн I дайны дараа эмэгтэйчүүд тэгш эрхтэй б о л с о н . Т е х н о л о г и й н х ө г ж л и й г о й л г о ж , анзаараагүй эрчүүд нь үдэшлэгт орох гэж буй мэт баяр хөөр болон цэрэгт элсэж, дэлхийн I дайнд анх хэрэглэсэн пулемёт, шинэ төрлийн их буу, танк, нисэх онгоцны цохилтод өртөн үй олноороо үрэгдэж, тахир дутуу болсон тул оронд нь эмэгтэйчүүд цэргийн үйлдвэрт ажиллаж эрэгтэйчүүдээс дутахгүй гэдгээ баталж байж тэгш эрхээ олж авсан юм. Харин дэлхийн II дайны дараа барууны хүнд үйлдвэрийн түүхий эд, хөдөө аж ахуй, хүнс бас хямд ажиллах хүч болж байсан колоничлол системийн хувьд нуран унасан. Энэ бүхний үйлийн үр нь өнөөдөр дэлхийн хоёр дайн хийсэн улсуудад цагаачлал болж ирчихээд тэднийг сандаргаж байна. Монголчууд бид ч бас 195 үндэстэнтэй Орос, 56 үндэстэн амьдарч байгаа Хятад улс задарсан цагт л элэнц өвгөдийнхөө хийсэн үйлийн үрээс салж, сая нэг юм санаа амар, сайн сайхан амьдрах болно. Харин өнөөдрийн дэлхийн III дайны дараа үндэстэн болгон өөрийн үндэстэнтэйгээ н э г д э ж , т у с г а а р у л с болгон тэгш эрхтэй болж, ердийн олонхын саналаар асуудлаа шийддэг болох гэж байна. Үүний өмнө мэдээж дарангуйллыг санхүүжүүлж бас тулгуур нь болж буй гарын таван хуруунд багтах улсуудын дэглэм нурна. Товчхондоо сайн цаг айсуй! Харин энэ бүхний эхлэл нь НҮБ-ын гишүүн улсуудын төрийн тэргүүн нарын олонхын саналаар батлагдах, бидний ирээдүйн тухай 76/307 тогтоол байх болно. Учир нь энэ удаагийн НҮБ-ын Дээд чуулганд оролцогчид өнөөдрийг хэрхэн сайн сайхан болгож, ирээдүйг баталгаажуулах тухай олон улсын цахим шинэ гэрээ байгуулж, “Ирээдүй хойч үеийн төлөө” гэсэн нэртэй тусгай тунхаглал батлан гаргана. Энэ бүхэн сайн цаг ирж буйг нотолж байна.

Г.АМАРСАНАА