НОМ ЯРЬЖ ӨГЬЕ: Винсент Ван Гогийн “Дүүдээ бичсэн захидлууд” DNN.mn

Энэ удаагийн “Ном ярьж өгье” буланд Голландын алдарт уран зураач Винсент Ван Гогийн “Дүүдээ бичсэн захидлууд” номыг товчлон хүргэж байна.

2023 оны нэгдүгээр сард худалдаанд гарсан тус номыг орчуулагч Б.Гэрлээ монгол хэлнээ хөрвүүлэн хүргэжээ.

Уг номын тухай өгүүлэхэд номын зохиолч амьдралынхаа туршид 2000-аад захиа бичиж, ихэнх захидлаа Парист уран зургийн наймаа хийдэг дүү Тео Ван Гогтоо хаягладаг байв.

Хүний амьдралын жаргалтай, гунигтай хором мөч бүр хэрхэн өнгөрдөг талаар “Дүүдээ бичсэн захидлууд” гэх номоос уншиж болно.

Тэрээр нийт захианыхаа 800 гаруйг дүү Тео Ван Гогтоо бичдэг байсан ч дүүгээс нь түүнд 80 гаруй захиа ирсэн гэдэг.

Арав гаруй жилийн турш дүүдээ бичсэн энэ захидлуудад зураачийн зан суртахуун, хүмүүжил төлөвшил, үзэл санаа шингэжээ. Ерөнхийдөө хоёр хүний харилцан захидал гэхээс илүү ах нь дүүдээ өөрийнхөө байгаа байдал, өөрт тохиолдсон явдал, хобби, өөрийн зурах гэж буй зургийнхаа өнгө үзэмж, тухайн цаг үеийн улс төрийн асуудал, алдартай зураачдын тухай, философи гээд маш олон зүйлийн тухай бичсэн захидал юм.

1890 оны зургадугаар сарын 4… Одоогоор эмчийн хөргийг зурж байна. Саравчтай цагаан малгайтай, гэрэл цацарсан цайвар гэзэгтэй, гарын сарвуу нь мөн цайвар, хөх хүрэмтэй, гүн цэнхэр дэвсгэртэй хөрөг зураг дээр тэрээр шар ном, нил цэцэгтэй мөчир тавьсан улаан ширээг тохойлдон сууна. Энд ирэхдээ авчирсан миний өөрийн хөрөгтэй их төстэй эд. Гаше гуай хөргөө хараад ёстой л алмайран гайхаж, өөртөө ав адилхныг зурж өгөөрэй гэж шалах боллоо. Би ч зурахдаа дуртай байна” гээд л тухайн мөчийг цаасан дээр буулган сууна.

Тэрбээр хааяа “Ах нь энд ирээд хэдхэн сар болж байгаа ч Парист байсан бол цагийн дотор хүрээ хэмжүүргүйгээр завь зурж чадахгүйгээ мэдээд байна. Тиймдээ ч ажилласан хүн ам тосодно гэж ярьдаг нь үнэн юм шүү. Бага цэцэрлэгт хүрээлэнгийн шавар шавхайд хатаж гандан буй сайн зураачдыг энд авчрах бэлтэй болох сон…” хэмээн санаа алдан бичнэ.

Тэр дүүдээ илгээсэн захидалдаа “Миний ирээдүй илүү тодорч, амьдрал минь илүү хялбар болж эхэлж байгаа санагдаж байна. Бүх зүйл өөрчлөгдөж байгаа ч миний доторх бодол, аливааг харах өнцөг минь огтхон ч өөрчлөгдсөнгүй. Надад гарсан өөрчлөлт гэвэл хийж байгаа зүйлдээ улам гүнзгий дурлаж, цаашид хийх зүйлдээ итгэх итгэл минь ундарсаар байна” хэмээн бичиж байв.

Түүнчлэн захидал бичихийнхээ хажуугаар уран зураг зурж явуулна. Ван Гогийн хамгийн алдартай зургуудын нэг болох “Одод түгсэн шөнө”-ийг ихэнх хүмүүс шөнийн тэнгэрийн оддыг харангаа зурсан гэж боддог. Гэвч тэрээр энэхүү зургаа эмнэлгийн өрөөнөөс төсөөллөөрөө зуржээ. Энэ тухай ч тэр дүүдээ дурдсан байдаг.

Винсент Ван Гогийн зургууд дундаас Наран цэцэг болон Одтой шөнө хэмээх зургууд нь түүнийг алдартай болгосон аж.

1885 оны дөрөвдүгээр сар, Нюэнэн … Тариачдын зургийг засч өнгөлөх шаардлагагүй. Зургаас өөх тос, утаа тортог, төмсний уур ханхалж байвал онох нь тэр. Буй байдал тийм юм. Үхрийн хорооноос өтөг үнэртвэл сайн. Хороо ийм л байдаг. Тариан талбайгаас хөх тариа, төмс, сангас, өтөг ханхийвэл тэр тусмаа хотынхон зүйтэй гэж үзнэ. Зургийг минь үл ойшоосон Дюран-Рюэльд юутай ч “Төмс идэгчид”-ийг үзүүлээрэй. Хачин муухай юм гэх нь тодорхой ч тэр хамаагүй. Үзээд эрэл сурал минь эрчтэй байгааг мэдрэг… хэмээн нэгд нэгэнгүй тайлбарлаж бичнэ. Энэ хэсэгт өгүүлэх төмсөөр хооллож буй гэр бүлийн зургийг зурахын тулд хэдэн сарын турш уг зургийнхаа бүтцийг ажилласан гэдэг.

Энэ мэтчилэн зохиолчийн зурсан зураг, түүний сэтгэл хөдлөл, хэрхэн амьдарч, юу мэдэрч байсныг дээрх номоос нь уншаарай.