“Fantastic” продакшны жүжигчин МУСТА Ж.Алтаншагайтай ярилцлаа.
-Та аль нутгийн хүүхэд вэ. Бага нас хаана өнгөрөв?
-Хэнтий аймгийн Жаргалхаант сумын хүүхэд. Сумандаа нэгдүгээр ангиасаа найм төгстөлөө байсан. Хэнтий аймаг аавын маань нутаг л даа. Аймгийнхаа төв дээр арван жилээ төгсөөд СУИС-ийн жүжигчний ангийг 2008 онд МУСГЗ С.Сугар багшийн удирдлаганд төгссөн.
-Аав, ээжийнхээ талаар яриач?
-Манай ээжийг Энхчимэг гэдэг. Одоо Хэнтий аймагт багшилдаг. Манай аавыг Жаргалсайхан гэдэг. Аав маань шүүх, төр засгийн байгууллагад насаараа ажилласан хүн.
-Яагаад жүжигчин мэргэжлийг сонгосон юм бэ. Багадаа их идэвхтэй хүүхэд байв уу?
-Хүүхэд байхаасаа их сонирхолтой байсан. Урлагт их дуртай, уран уншлага уншдаг байлаа. “Би хэрвээ цагдаа болсон бол сайн ч байсан, муу ч байсан тэр байгууллагадаа насаараа ажиллах байсан. Эмч болсон ч адилхан. Жүжигчин хүн бол эмч ч болдог, цагдаа ч болно. Магадгүй алуурчин, зарим үед аврагч болдог. Бүх л төрлийн мэргэжлийг жүжигчин хүн гаргадаг шүү дээ” гэсэн бодол төрж байсан юм. Тэгээд л жүжигчин болох гараагаа эхлүүлж байсан даа.
-Сургуулиа төгсөөд ажлын гараагаа хаанаас эхэлж байсан бэ?
-Ер нь би аливаа нэгэн тогтсон газар ажиллаж үзээгүй. Сургуулиа төгсчихөөд ганцаараа хурим, арга хэмжээ зохион байгуулдаг байсан. Би дотроо хамт ажилладаг сэтгэл нийлсэн ажлын хамт олон, багтай болох юмсан гэж боддог байсан юм. Сүүлд Тамираа, Баяраа, Батсайхан бид дөрөв уулзаад ярилцаж суугаад тэр гуравтайгаа сэтгэл санаа нийлж анх “Fantastic” продакшныг үүсгэн байгуулсан.
-“Fantastic” продакшны анхны уран бүтээл юу байв?
-Анхны уран бүтээл бол “Дурсамж төгсгөл үгүй” гэж Эрдэнэт үйлдвэрийн 45 жилийн ойд зориулсан уран сайхны кино байсан. Түүнээс хойш “Аз жаргалын шок” “Амингоо”, “Миний ах атаман”, “Хар сувдны нууц” зэрэг кино хийсэн байна.
-Та хэдэн кинонд тоглоод байгаа вэ. Аль дүрээ илүү гэж онцлох вэ?
-Олон кинонд тоглоогүй ээ. Гэхдээ киноны туслах дүрүүдэд зөндөө л тоглож байсан. Онцлох кино гэвэл “Миний ах атаман”. Их золиос гаргасан шүү. Кино зураг авалтад орох гэж 16 кг жин хаясан. Орлон тоглогчгүй хүнд зураг авалтад орж бэртэх үе байсан. Маш их ачаалал өгч ажилласан учраас тэр дүрдээ их хайртай. Мөн том багтай ажилласан.
-Голдуу ямар дүрд сонгогдож байна?
-Янз янз. Б.Тамирын аав МУСТА О.Бат-Өлзий ахын хийсэн “Маш нууц кино” удахгүй нээлтээ хийх гэж байна. Энэ кинонд би эсрэг дүрд тоглосон. Хүмүүс намайг дандаа л эерэг дүрд тоглодог гэж боддог юм шиг байна лээ. Бас өөр дүрд хувиралгүй яахав.
-“Миний ах атаман” киноны онцлог юу вэ?
-Энэ бол монгол кино. Монгол хүний оюун ухаан, хөлс хүчээр бүтсэн кино. “Миний ах атаман” гаднаас нь харахад нэг л костьюм пиджак өмсчихсөн. Гадаадын мундаг машин унасан залуус байсан байх. Гэхдээ энэ дотор маш их монгол санаа явж байгаа. Наад зах нь хоорондооо уулзаад хөөрөглөдөг. Мэндлэхдээ “Сайн байна уу, сайхан зусч байна уу” гэх жишээтэй. Энэ бол Монголын бүтээл.
-“Миний ах атаман” кино Улаан-Үдэд гарсан шүү дээ. Хүмүүс яаж хүлээж авсан бэ?
-Ерөнхийдөө бид гадагшаагаа уран бүтээлээ хийж эхэлж гэж байгаа. Улаан-Үдэд очоод киногоо нээх гэж байхад эхлээд монгол кино гэсэн гайхаад байсан. Кино үзсэний дараа бидэнд баяр хүргэсэн. Улаан-Үдэд 1980-аад онд л монгол кино гарч байсан юм билээ. Тэрнээс хойш гарч байгаа кино “Миний ах атаман” болж байгаа юм билээ. Тэд сайхан хүлээж авсан шүү.
-Таны стилийг костьюм гэж хэлж болох уу. Байнга л хослол өмссөн байгаа харагддаг?
-Ер нь өмсөх дуртай. Гэхдээ костьюм өмсөхөд шалгууртай байх ёстой. Наад зах нь гутал нь тоосгүй байх, цамцны зах хиргүй байх, зангианы зангилаанууд янз янзын төрлүүд байна гээд шалгууртай. Энэ нь ёслолын зориулалттай цэвэрхэн хувцас болохоос биш зүгээр хэн дуртай нь углаад явдаг зүйл биш. Костьюм өмсөхөд хүний царай хамаагүй, стандартын дагуу цэвэр байхад л оршино доо.
-Та хэдэн костьюм пиджактай вэ?
-17, 18 бий.
-Жүжигчин хүний хувьд тоглохыг хүсдэг дүр бий юу?
-“Ромео Жульетта” жүжгийн Меркуциогийн дүрд ажиллаж үзэхийг хүсдэг. Хамгийн сайн найзын дүр шүү дээ. Хэзээ нэгэн цагт энэ дүрд тоглож үзэх юмсан гэж мөрөөддөг.
-Тэгэхээр таны хувьд нөхөрлөл чухал байдаг гэж ойлгож болох уу?
-Нөхөрлөл хамгийн үнэ цэнтэй зүйл. “Эр хүн хөдлөхөд хад чулуу хагардаг” гэдэг айхтар үг байдаг шүү дээ. Шулуухан хэлэхэд “Муу хамаатнаас сайн найз дээр” гэдэг үг бий. Надад ямар нэг юм тулгарахад хамгийн түрүүнд найз руугаа л ярьдаг.
-Ж.Алтаншагай гэдэг хүний баримталдаг зарчим юу вэ?
-Цаг сайн барьдаг. Би нэг цагаан цамцыг нэг л өдөр өмсдөг. Энэ нь хаядаг гэсэн үг биш л дээ. Нэг угаагаад дахиад угаагаад өмсдөг. Хөдөө, гадаа явахдаа заавал нэг ээлжийн хувцас авдаг. Манай найзууд намайг гайхаад байдаг юм. Чи ямар сонин юм бэ. Ямар эрсдлээс айгаад байдаг юм гэдэг. Би хөдөө явахдаа гар чийдэн, зүү утас, эмнэлгийн тусламжийн зүйлс аваад явдаг. Өөрийгөө юунд бэлдээд байгаагаа мэдэхгүй ч эрсдлээс сэргийлэх дуртай. Эрсдэл байх ёсгүй гэж үздэг.
-Жүжигчин хүнд сайхан үйл явдал зөндөө л болдог байх. Санаанаас гардаггүй сайхан дурсамжаасаа хуваалцаач?
-“Миний ах атаман” киноны нээлт. Би амьдралдаа тэгж шоконд орж үзээгүй. Эргээд санахад өнгөрсөн жилийн есдүгээр сарын 12-ны өдөр байдаг. Би тэр өдөр ээж, аавыгаа МУСТА цол хүртэж баярлуулсан. Нээлтэд маань аавын бие тааруу ээж маань ирсэн. Манай аав тэр үед “Миний хүү аавынхаа хүслийг биелүүллээ дээ” гэсэн. Аав, ээжийгээ баярлуулсан маань миний хувьд хамгийн том баяр баясал байсан. Найруулагч болон найз нартайгаа зэрэгцээд киногоо үзсэний дараа хүмүүс “Баяр хүргэе, сайхан кино болсон байна” гэж хэлэх бахархам байсан. Түүнээс биш тэр кинонд би хүн зоддог бол сонин биш шүү дээ. Миний хамгийн анхны гол дүрд тоглосон уран бүтээл байсан гээд их олон үйл явдал давхацсан өдөр болсон юм л даа. Тэр өдрийг би хэзээ ч мартахгүй байх.
-Та гэр бүлээ танилцуул л даа?
-Гурван охинтой. Гэр бүлийн хүнийг маань Хулан гэдэг. Бүтэн арван жилийн турш миний арыг дааж явна даа.
-Сүүлийн үед та ямар уран бүтээл дээр ажиллаж байна вэ?
-Бид оны дараа шинэ уран бүтээлд орно. Одооноос биеэ бэлдэнэ дээ. Миний хувьд хамгийн гол нь уран бүтээлээ чанаржуулах. Дэлхийн тавцанд гарахуйц уран бүтээл хийх хэрэгтэй шүү дээ. Алтан үеийнхний бидэнд өвлүүлээд үлдээсэн энэ кино урлагийг бид өвлүүлэн түүчээлэх ёстой. Тэгэхдээ бид муу юм хийж болохгүй. Маш сайн кино хийх ёстой. Үүний тулд сайн бэлтгэл хэрэгтэй байна.
С.Ариунжаргал