Categories
гадаад мэдээ

Гүржийн нэн шинэ түүх DNN.mn

Энэ сарын 28-ны орой Тбилисийн төв талбай дээр Гүржийн төрийн бус байгууллагууд, сөрөг хүчний намуудын гишүүд, тэдний байр суурийг дэмжсэн иргэд зэрэг 20 мянга орчим хүн цугларч “Гадаадын агентууд”-ын тухай Оросын хуулийн ижил төстэй хуулийн төслийг дэмжиж буй депутатуудтай “ичгүүрийн коридорт нүүр тулж уулзах”-ыг хүсчээ. Жагсагчид “Гадаадын нөлөөллийн ил тод байдлын тухай” хуулийн төслийг ОХУ-ын “Гадаадын агентуудын тухай” хуулиас хуулбарласан гэж үзэж байгаа бөгөөд тус улсын парламент уг хуулийн анхны хэлэлцүүлгийг хийгээд байгаа юм. Сөрөг хүчин гурав дахь долоо хоногтоо эсэргүүцлийн жагсаал зохион байгуулж байгаа бөгөөд энэ удаа цагдаа, тусгай хүчнийхэнтэй мөргөлджээ.

Үр дүнд нь жагсагчдыг цагдаа болон тусгай хүчнийхэн Гүржийн парламентын ордноос хүчээр холдуулжээ. Эхлээд Гүржийн Дотоод хэргийн яам жагсаалд оролцогчдод хандан Парламентын ордны барилгаас гарах гарцыг чөлөөлөхийг уриалсны дараа баривчлах ажиллагаа эхэлсэн байна. Үүний дараа цагдаа нар жагсагчдын эсрэг халуун чинжүүтэй шингэн шүршигч цацаж, хаалганаас холдуулжээ. Дотоод хэргийн яамнаас “Бид хууль тогтоомжийн дагуу тусгай хэрэгсэл ашигласан. Жагсаалд оролцогчид хууль сахиулах байгууллагын ажилтнуудыг хэл амаар доромжилж, тэдэн рүү янз бүрийн зүйл шидсэн” гэж мэдэгдсэн байна. Харин Гүржийн Ерөнхийлөгч Саломе Зурабишвили Дотоод хэргийн яамны энэ үйлдлийг эрс буруушааж “Тайван жагсагчдын эсрэг маш зохисгүй, үндэслэлгүй, зүй бусаар хүч хэрэглэх явдал Тбилисид үргэлжилсээр байна. Энэ бүхний хариуцлагыг зөвхөн төр,засаг үүрэх ёстой. Гүржийн ард түмэн тайван жагсаал хийх эрхээ хасуулж байна” гэж мэдэгджээ. Гүржийн ерөнхийлөгч Саломе Зурабишвили жагсагчдыг дэмжиж байгаагаа мэдэгдэж, уг хууль батлагдвал хориг тавихаа амласан байна. Харин сэтгүүлчид “Орон нутгийн цагаар шөнө дундын өмнөхөн цагдаа нар нулимс асгаруулагч хий, усан буу ашиглан жагсаалыг тарааж эхэлсэн” гэж мэдээлсэн байна.

Энэ удаа эрх баригч “Гүржийн мөрөөдөл” намаас хоёр дахь удаагаа уг хуулийн төслийг санаачлаад байгаа билээ. Өнгөрсөн гуравдугаар сард болсон өргөн хүрээг хамарсан эсэргүүцлийн дараа уг хуулийг эргүүлэн татахаас өөр аргагүй болж байсан юм. Шинэ хуулийн төсөл нь өмнөхөө бараг бүрэн давтаж байгаа боловч “гадаадын нөлөөллийн төлөөлөгч” гэсэн үгийг “гадаадын эрх ашгийг баримталдаг байгууллага” гэсэн нэр томьёогоор сольсон байна.Энэ бүхний цаад учир нь ийм юм.

2008 оны наймдугаар сарын 7-8-нд шилжих шөнө тусгаар тогтнолоо зарласан Өмнөд Осетийн нутаг дэвсгэрт Гүрж цэргээ оруулав. Наймдугаар сарын 8-ны үдээс хойш ОХУ-ын ерөнхийлөгч Дмитрий Медведев тус мөргөлдөөнтэй бүс рүү цэргээ оруулж эхэлснийг зарлав. Хэдхэн хоногийн дотор Оросын цэргүүд Өмнөд Осетийн зэвсэгт хүчинтэй хамтран Гүржийн цэргийг Өмнөд Осетоос, мөн Абхазын хүчинтэй хамтран Абхазын Кодори хавцлыг болон зэргэлдээх хэд хэдэн бүс нутгийг эзэлжээ.

“Оросын халдлага” гэж нэрлэгдсэн энэ дайн геополитик, эдийн засгийн болон бусад чухал үр дагавар үзүүлж Орос улс Өмнөд Осет, Абхазыг тусгаар улс гэж албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөв. Үр дүнд нь, Гүржийг НАТО-д элсүүлэх үйл явц зогсонги байдалд орж, Гүржийн ардчилсан төр засаг, АНУ болон Оросын байгалийн баялагт “уягдсан” Европын Холбооны нэр хүнд гүрж иргэдийн дунд навс унав. Хожим нь олон шинжээч Орос-Гүржийн энэхүү дайнд барууны зүгээс үзүүлсэн хэт сул хариу арга хэмжээ Оросын эрх баригчдыг 2014 онд Крымийг өөртөө нэгтгэж, Донбасс дахь дайнд түлхэж, дараа нь 2022 онд Украиныг бүрэн хэмжээгээр довтлоход хүргэсэн гэж дүгнэх болно.

ЗХУ-ын үед Москвад амьд цэцэг болон элдэв төрлийн жимс тээврийн том онгоцоор авчирч зарж баяжсан “хүнд гарууд”-ын үргэлжлэл гэгддэг гүрж гаралтай Оросын бизнесмэн Бидзина Иванишвили 2011 оны аравдугаар сарын эхээр бизнесээ орхиж, улс төрд орох гэж байгаагаа зарлав. Түүнийг ийнхүү улс төрийн амбицаа зарласных нь дараа Иванишвили Гүржийн давхар иргэншлээс хасагдав. Ингээд Иванишвили Францын иргэншил авч Гүржид харьяалалгүй хүн сонгуульд оролцох эрхгүй байсан тул нийгмийн хөдөлгөөн үүсгэв.

Мөн оныхоо 11 дүгээр сарын эхээр “Гүржийн мөрөөдөл” нийгмийн шинэ хөдөлгөөнийг байгуулснаа албан ёсоор зарлаж Филармонийн танхимд уг хөдөлгөөний танилцуулга болов. Энэхүү танилцуулгад хэдэн мянган хүн оролцож уг арга хэмжээний үеэр Каха Каладзе Гүржийн шигшээ багийн ахлагчийн албан тушаалаа орхиж, шинэ хөдөлгөөнд нэгдэж байгаагаа мэдэгдэв.

Ийнхүү “Гүржийн мөрөөдөл” буюу бүрэн нэр нь “Гүржийн мөрөөдөл- Ардчилсан Гүрж” нам байгуулагдах суурь тавигдав. Иванишвили Гүржийн иргэншлээс хасагдсантай холбогдуулан тус холбоог албан ёсоор Манана Кобахидзе удирдаж байжээ. Гүржийн мөрөөдлийн гишүүдэд улстөрч Созар Субари, экс дипломат Тедо Жапаридзе, их мастер

Зураб Азмайпарашвили, хөлбөмбөгчин Каха Каладзе зэрэг алдартнууд багтсан байна.

Улмаар 2012 оны 10 дугаар сарын 1-нд Гүрж улсад болсон парламентын сонгуулийн дүнгээр Гүржийн мөрөөдөл – Ардчилсан Гүрж сонгуулийн эвсэл Гүржийн парламентын суудлын талаас илүү хувийг авсан юм. 2013 онд Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үр дүнгээр тус холбооноос нэр дэвшигч Гиоргий Маргвелашвили Гүржийн ерөнхийлөгчөөр сонгогдов. Харин 2018 онд болсон дараагийн сонгуулийн үр дүнгээр бие даан нэр дэвшигч, “Гүржийн зам” намын дарга асан Саломе Зурабишвили тус улсын ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон юм.

Сонирхуулахад, 2019 оны эхээр Гүрж дэх Кавказын судалгааны төв санал асуулга явуулахад гүрж иргэдийн 27 хувь нь “Гүржийн мөрөөдөл”-ийг барууны талыг баримтлагч, 16 хувь нь Оросыг дэмжигч, 41 хувь нь тус намыг Баруун болон Оростой сайн харилцаатай гэж үзэж байжээ. Харин Америкийн Бүгд Найрамдахчуудын Олон Улсын Хүрээлэнгээс 2023 оны гуравдугаар сард явуулсан судалгаагаар иргэдийн 38 хувь нь эрх баригч уг намын гадаад бодлогыг барууны, 45 хувь нь Оросын талыг баримтлагч гэж үзсэн байна. Энэ удаа “Гүржийн мөрөөдөл нам”-ын хувь заяа эхний удаа сар хагасын дараа болох Европын Холбооны сонгуулийг угтан Украины фронтод өрнөх, дараа нь 11 дүгээр сард болох АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуультай уялдан гарах үйл явдлуудаас үүдэж нэг мөсөн шийдэгдэх болно.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *