Category: туслах-ангилал

Нутгийн зүүн хагаст үүлэрхэг.Төв,зүүн зүгийн нутгийн хойд  хэсгээр  хур тунадас, уулаараа цас орно. Бусад нутгаар  багаввтар үүлтэй. Хур тунадас орохгүй. Салхи говийн нутгийн зүүн хэсэг, зүүн зүгийн нутгаар зүүн өмнөөс хойш эргэж    секундэд  түр зуур 18-20 метр хүртэл ширүүсч шороон шуурга шуурна. бусад нутгаар баруун хойноос секундэд    7-12 метр.Хүйтэрч Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутгаар  4-9 градус, говийн бүсийн  өмнөд хэсгээр 12-17 градус, Дорнодын тал нутаг, Халх,Нөмрөгийн голоор 17-22 градус, бусад нутгаар 7-12 градус дулаан байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Үүлшинэ. Хур тунадас орохгүй.  Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр,  Хүйтэрч    7-9  градус дулаан байна.

Өглөө 05 цагт Улаанбаатарт: 5 градус дулаан, харьцангуй чийг 70 хувь, агаарын даралт 871 гектопаскаль байлаа. Даралт өдөртөө өснө.

БНСУ-ын Инчон хотноо Азийн спортын их
наадам өчигдөр нээлтээ хийсэн билээ. Энэхүү их спортын наадмын эхний өдөр
Монголын гурван жүдоч медаль хүртлээ. Тодруулбал,  эрэгтэйчүүдийн 66 кг-ын
жинд Д.Төмөрхүлэг алтан медаль, 60 кг-ын жинд Г.Болдбаатар мөнгөн медаль,
эмэгтэйчүүдийн 48 кг-ын жинд М.Уранцэцэг алтан медаль тус тус хүртсэн юм.
Ийнхүү эхний өдрийн байдлаар Монголын жүдо бөхийн баг тамирчид хоёр алт, нэг
мөнгөн медальтайгаар тэргүүлж байна.
Инчон хотноо болж буй Азийн наадмын жүдогийн барилдааныг үзэж, тамирчдаа
дэмжихээр тус улсад ажиллаж амьдарч буй олон монголчууд хуран чуулсан байв. Тэд
тамирчдаа медаль гардах үед ихэд сэтгэл хөдлөн Төрийн дууллаа түрэн дуулж
байлаа.

Ц.БУЛГАН

Сая Путин ирээд явахдаа Монголоос мах авч болох юм гэсэн. Сибириэс нааш арав гаруй сая хүн амьдарч байгаа. Энэ бүс нутгийн иргэд бүгд мах иддэг. -45-50
хэм хүртэл хүйтэрдэг. Зарим тохиолдолд -60 хүрэх нь ч бий. Тэр их хүйтэнд мах идэхгүй гээд ч яахав дээ. Бас хахир хүйтэнд дулаан хувцас өмсөх хэрэгтэй. Тэгэхээр Сибирийнхэнд дулаан хувцас, ноос ноолуур, нэхий, малын мах амин чухал. Манайх Сибирь рүү эдгээрийг гаргах боломжтой. Хүргэх унаа болох хагас зуун жил ажилласан Орос Монголын хамтарсан төмөр зам бэлэн байж байна. Тээвэрлэлт асуудалгүй гэсэн үг. Путины хэлснээр бол Монголоос Орос руу мах гаргах улс төрийн тохироо бүрдсэн гэж хэлж болно. Ингэхээр тээвэр бэлэн, бид махаа Орос руу гаргая. Гэхдээ өнөөдөр мах нь алга, мал аж ахуй нь алга.

60 сая малтай, эртнээс мал маллаж ирсэн малчин ард түмнийг мал аж ахуйгүй гэж хэллээ гэж хэлэх хүн олон л байх биз. Бэлчээрийн 60 сая малын махыг оросууд турж үхэж байсан ч авахгүй. Путин ч авч болох юм гэснээс шууд авчихгүй байгаа нь учиртай. Дэлхийн стандартад монгол малын мах нийцэхгүй байна. Эрүүл ахуйн шаардлага хангахгүй байна. Ерөөсөө монгол малын мах дэлхийд гарч чадахгүй байгаагийн гол шалтгаан энэ. Бүгд л өвчтэй малын мах идэхгүй гэдэг. Яаж ч рекламдаад, амт сайхныг яриад тэд хүлээж авахгүй. Хэн өвчтэй малын мах идэж өвчинд тарчилж үхэхийг хүсэхэв. Оросын мэргэжлийн байгууллагууд “Манай ерөнхийлөгч тэгж хэлсэн. Гэхдээ Оросын Ерөнхийлөгч хуулиа дагах ёстой, Оросын иргэд эрүүл байх ёстой, эрүүл малын мах идэх ёстой. Тэгэхээр танайх мал эрүүлжүүл, дэлхийн стандартад нийцүүл” гэдэг шаардлагаа хэлсээр байгаа. Ганцхан Орос ч биш, өөр улсын зах зээлд гаргах гэхээр яг л ижил шаардлага тавьдаг.

Азербайжан, Афганистан,

Казахстан, Балбад бэлчээрийн мал аж ахуй эрхэлдэг. Дээр нь манайх нэмэгдэнэ. Нэрийг нь харахад л ямар улс бэлчээрийн мал аж ахуй эрхэлж байгаа нь тодорхой. Харин хөгжилтэй орнууд бүгд эрчимжсэн мал аж ахуй эрхэлж байна. Эндээс харахад бид өөрсдийн хүслийг тулгах бус, дэлхийн шаардлагад нийцмээр байгаа юм. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч “Хөдөө аж ахуйн салбарт шинэ эрин үе эхэллээ, эрчимжсэн мал аж ахуй буюу газар тариаланг хослуулъя” гэж Монголын хөдөө аж ахуйн ирээдүйг тодорхойлсон үг хэлнэ лээ.

Австралийн хонь гэж ирээд л ярьцгаадаг. Нэг айл 10-20 мянган хоньтой, хоёр хүн таван нохой л мал хариулах үүрэг гүйцэтгэнэ. Тэгээд тусгай бэлчээр тусгай саванд ноос ноолуур, мах, сүү, арьсыг нь авахын тулд чиглэл чиглэлээр нь үржүүлж байна. Арьс нь ганц нүхгүй, ноос нь шивтэр шивхэггүй, мах нь өвчингүй. Бүх мал нь хүн шиг эрүүл ахуйн бүртгэлтэй,

эрүүл ахуйн шаардлагыг 100 хувь хангасан байх жишээтэй. Манайх хориод мянган малыг хориод өрх буюу дунджаар нэг айлыг гурван хүнтэйгээр тооцвол хөдөлмөрийн насны 60 хүн дээрх тооны мал хариулж байна. Тэгээд эдийн засгийн үр өгөөжийг нь тооцох юм бол үр дүн нь талийгаад өгнө биз дээ. Мөн бэлчээр булаацалдаж хэрүүл тэмцэл хийхгүй. Дорж гуайн хонь эрүүл байлаа ч Балдангийн өвчтэй хоньтой нэг бэлчээрт бэлчиж л явдаг энэ байдлыг халах цаг болж.

Манайд суурьшсан нэг канад нөхөр фермерийн аж ахуй эрхэлж хэдэн жил болоод хотын томоохон ресторанууд Австралиас мах захиалахгүй эднийхээс үхрийн мах авдаг болсон байна лээ. Малаар баян гэх Монгол гаднаас мах авахгүй болж. Гэхдээ гадаад хүн Монголд ирээд эрүүл малын мах өндөр үнээр зараад сүлжээ үүсгэчихсэн сууж байна шүү дээ. Монгол хүн яагаад ингэж чадахгүй гэж.

Бразилийн хөндийд хэдэн арван мянган үхэр битүү бэлчдэг. Калифорнийн хөндийд хар тарлан үхэр хэдэн мянгаараа бэлчиж байдаг. Шоргоолжны үүрэнд орсон мэт л их. Гэвч өөрийн эзэмшил газраас нь ганц үхэр гарахгүй, гаднаас хэн нэгэн Жоны үхэр энд ирж бэлчихгүй. Тэгээд мах сүүний фабрик. Нэг үхрээс авах ашиг шим хамаагүй их. Монгол үнээнээс жилд
800-1200 орчим литр сүү авдаг бол эрчимжсэн мал аж ахуйн сүүний чиглэлийн

үнээнээс жилд дунджаар
8000-12000 литр сүү авч байна. Монгол шүдлэн үхрийн гулууз 150кг орчим байхад ижил насны махны чиглэлийн лимузин, ангус үхрийн гулууз нь 300-400
кг байх жишээтэй. Эрчимжүүлсэн аж ахуйн 24-30 сартай махны чиглэлийн үхрийг нядлахад арьс шир, дайвар бүтээгдэхүүнүүд ороод дор хаяж 10 мянган ам.долларын ашигтай.

Ийм эрүүл малын махыг шүүрхийгээр нь дөнгөж гадна талаас нь борлуулах төдий л болгоод иддэг. Манайд бүрэн болгож л идэхгүй бол бруцеллёз өвчин тусчих хамаг үе мөч нь хавдаж сүйд болно. Ийм махыг хэн авахав

Нэг айлын малд шинжилгээ хийхэд зарим нь эрүүл байлаа гэхэд нэлээдгүй нь өвчтэй гардаг гэж мэргэжлийн хүн хэлнэ лээ. Тэгэхээр бидний хэлээд байгаа бэлчээрийн, нүүдлийн мал маллах арга бол мал аж ахуй биш юм. Үүнийг зарим хүмүүс их эсэргүүцдэг. Монгол ахуй соёлыг өөрчлөх гэлээ, бэлчээрийн малын мах илүү амттай, нүүдэлчин ахуйгаараа байя гэцгээдэг. Дэлхий биднийг бүдүүлэг гэж л үүнийг нь сонирхдог болохоос үнэхээр сонирхдог

бол монгол малын махыг авах л байсан шүү дээ.

Харин бид ёс журмаар нь дэлхийн жишигт нийцсэн мал аж ахуй байгуулах бүрэн боломжтой. Сибирийн тэр цас мөсөн дунд мал үржүүлэх амаргүй. Хятадад ч Өвөр Монголоос бусад газар мал үржүүлэхэд амар биш. Бусад улс орон үхрийн бааснаас сэжиглээд малд хавьтдаггүй. Монголд ингэж сэжиглэх хүн бараг байхгүй. Ямар сайндаа л морин уралдааныг спорт болгосон япончууд монгол хүмүүсээр уралдааны морьдоо сургаж, хомоолыг нь цэвэрлүүлэхээр аваачиж байхав дээ. Тэгэхээр хүний газар очиж зарагдаж суухаар Монголдоо мал аж ахуйгаа хөгжүүлэх бүрэн боломжтой. Монголд мал өсөх хамгийн таатай орчин. Цаг уурын хувьд ч дөрвөн улиралтай, халуун орныг бодвол чийглэг биш. Хуурай, хүйтэн, халуун ээлжилж байдаг. Хангалттай газар нутагтай. Тэгэхээр сумын төвийн дайтай том, том фермерийн аж ахуйтай болчихвол болоод явчихаж байгаа юм. Ингэж чадвал Монгол Улс уул уурхайгаас илүү малаасаа ашиг олж болно. Одоо манай мянгат малчид чинь фермерийн аж ахуйтай гадныхны хажууд гайхуулаад байх ч юм биш. Нэг айл арван мянган үхэртэй, хорин мянган хоньтой байж л байдаг. Ийм болоход хэцүү юм ер байхгүй. Сүүлийн үеийнхэн суурин амьдрах дуртай болсон. Сайхан цэлгэр тал байна. Нийтээрээ улс төрийг хоол болгож хэрэлдэн тэмцэлдэж байхаар эртнээс нааш хийж ирсэн ажлаа арай өөр арга барилаар л хийж сураад эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлбэл боломж бидэнд байна.

Засгийн газарт цомхотгол хийж есөн яамтай болно гэсэн мэдээлэл цацагдаад байна. Энэ нь баттай мэдээлэл биш гэдгийг эх сурвалжууд өгүүлж буй. Харин нэрээ нууцлахыг хүссэн засгийн газрын гишүүний өгсөн баттай мэдээллээр эхний ээлжинд дөрвөн яамыг хөдөлгөх бололтой. тодруулбал, эдийн Засгийн  хөгжлийн яамыг сангийн яамтай нэгтгэж, эрчим хүчний яамыг уул уурхайн яамтай нэгтгэх юм байна. тиймээс өнөөдөртөө засгийн газрын түвшинд сайд н.Батбаяр, Ч.Улаан болон Д.Ганхуяг, М.Сономпил нарын хэн нь яамаа толгойлж үлдэх вэ гэдгийг л ярилцаж байгаа аж.

засгийн газар дээр ийм өөрчлөлт хийх болсонтой холбоотойгоор Ч.Улаан Н.Батбаяр хоёрыг хоёуланг нь явуулж о.Чулуунбат Сангийн яамыг толгойлохоор болсон гэх мэдээлэл ч бас байгаа юм. Энэ үнэний ортой байж магадгүй аж. учир нь МаХн-ынхан солонгос улсад зорчиж намынхаа даргатай уулзан засгийн газарт орох өөрчлөлтийн талаар зөвшилцөх болсон нь магадлалыг лавшруулж буй. Энэ мэтээр Н.Энхбаяр дарга засгийн газрын цомхотгол, бүтцийн өөрчлөлтөд гар бие оролцож байгаа нь мэдрэгдэж эхэллээ.

Яригдаж буй дөрвөн яамны араас зарим яамыг “татан буулгах” магадлал бий гэдгийг ч эх сурвалжууд үгүйсгэхгүй байна. сүүлийн өдрүүдэд сайд нар хэвлэлд ярилцлага өгч, телевизээр байнга шахам гарах болсон нь үүний нотолгоо болж магадгүй. Ц.оюунгэрэл сайд л гэхэд Лениний музейтэй холбоотой нэг сая ам.доллар, өөр олон сэдвээр ярилцаж харагдана. Олон жил шийдэгдээгүй Оюу толгойн асуудал ч зөвхөн энэ л цаг үед гацаанаас гарч байгааг дэд сайд нь мэдэгдлээ. Мөн тэнгэрт хадаад буй ам.долларын ханш газардана гэлцэж байна. учир нь Монголбанкны Ерөнхийлөгч н.золжаргалыг хүчтэй донгодохоор тохирсон учраас арга хэмжээ авах нь бололтой.

Ингэж Ерөнхий сайд н.алтанхуягийн “засгийн газарт цомхотгол хийнэ” гэсэн мэдээлэл яам, агентлагуудыг хүчтэй ташуурдсан хэрэг болжээ. энэ эрчээрээ аравдугаар сарын нэгэн гэхэд Засгийн  газрын ажил овоо өрнүүн байж олон асуудлыг нааштайгаар шийдчих бололтой. уг нь эдийн засгийг эрчимжүүлэх 100 хоног хөтөлбөрийг зарлахдаа л “Ажиллаж чадаагүй нэгнийг нь өршөөлгүй явуулна” гээд хэлчихсэн бол өнгөрсөн хугацаанд мөн ч ихийг амжуулах байж дээ.

засгийн газрын бүтцэд өөрчлөлт оруулахтай холбоотойгоор бас нэг хөдөлгөөн мэдрэгдэж байгаа нь улс төрийн хүрээнийхний амбиц сэргэсэн тухай. нэг сайдын өгүүлж буйгаар Засгийн газрын гишүүдээс бусад улстөрчид бүгдээрээ Засгийн газрыг унагахаар оролдож эхэлжээ. тэрээр хэлэхдээ “Биднээс бусад бүх хүн засгийн газрыг унагаж, улс төр хийхийг эрмэлзэж, хүчтэй оролдож эхэллээ. Тэд шөнө нойргүй, өдөр хоолгүй зүтгэж байна. Үүнээс нь л эмээж байна” хэмээн өгүүлж байгаа юм.

Л.МӨНХТӨР

Өмнөд Солонгосын Инчон хотод болж буй Азийн зуны спортын XVII наадмын
нээлт ёслол төгөлдөр боллоо. Энэ удаагийн наадмын нээлт 60 мянган хүний
суудал бүхий “Incheon Asiad main stadium” цэнгэлдэх хүрээлэнд болсон юм.

Монгол Улсын
Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаярт  эрүүгийн хэрэг
үүсгэн шалгаж буй. Энэ хүрээнд  түүнээс  байцаалт тодруулга авах хэрэгцээ шаардлага гарсан
тул  эх орондоо ирж байцаалт өгөх шаардлагатай
гэсэн утгатай зарлан дуудах бичиг илгээсэн гэж сар гаруйн өмнө мэдээлж байв. Харин
өчигдөр “БНСУ-ын эмч нараас манай цагдаагийн байгууллагад албан бичиг, тайлбар ирсэн.
Уг бичигт Н.Энхбаярын өвчний талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлаж, “Үргэлжлүүлэн эмчлүүлэх
шаардлагатай. Хэрэв эмчилгээг тасалвал амь насанд нь халтай гэсэн утгатай” зүйл
бичсэн гэж мэдээлэгдэж байна. Твитmерт “Н.Энхбаярын гэр бүлийнхэн гадаадын иргэншилтэй
болж байгаа” гэж жиргэх болов.  Дээрх мэдээллүүдийн  аль нь үнэн худал болох нь мэдэгдэхгүй байгаа
бөгөөд  хуулийн байгууллагынхан ч албан ёсоор  байр сууриа илэрхийлээгүй өнөөг хүрсэн. Иймд  Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга С.Баатаржаваас  энэ тухай тодрууллаа.

-БНСУ-д эмчлүүлж буй гэх Н.Энхбаярт  зарлан дуудах бичиг явуулсан. Тэр бичгийн хариуг
эмч нар нь  манай хуулийн байгууллагад ирүүлжээ
гэх мэдээлэл хэр бодитой вэ?

-Н.Энхбаярт эмчилгээ хийж байгаа эмч нараас
нь  албан бичиг ирээгүй. Энэ  ташаа мэдээлэл.

-Танай байгууллагаас албан ёсоор бичиг
ер нь явуулсан юм уу?

-Явуулаагүй, огт тийм зүйл байхгүй.

-Тэгээд яагаад ийм мэдээлэл  цахим мэдээллийн хэрэгслүүдээр яваад байна вэ?

-Яагаад  ийм мэдээлэл яваад буйг хэлж мэдэхгүй юм. Энэ
тухай бичиж буй хүмүүс нь л хариулах байх.

-ЦЕГ-ын даргын хувьд та энэ  мэдээллүүдийг цаанаа учир шалтгаантай гэж бодож
байна уу?

-Учир шалтгаан ч юу
байх вэ. Энэ бол нөгөө улс төр гээч нь юм болов уу даа.

-Дээрх мэдээллүүд
албан ёсных бус гэдэг нь тодорхой болж байх шиг байна. Тэгэхээр Н.Энхбаярт эрүүгийн
хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа нь ч худлаа юм уу?

-Хуулийн байгууллага
Н.Энхбаяртай холбоотой нэг асуудлыг шалгаж байгаа нь үнэн. Гэвч өнөөдрийг болтол
ямар нэгэн байдлаар БНСУ руу Н.Энхбаяртай холбоотой асуудал болон түүнд  зарлан дуудах бичиг явуулаагүй. Эмч нараас нь  бичиг ирүүлээгүй гэдгийг хэлье гэв.

 Г.ЯЛГУУН

Шотландын бүх нийтийн санал асуулгын дүн гарчээ. Энэ санал асуулга нь Шотланд
улсыг Их Британи улсын бүрэлдэхүүнээс гарч, тусгаар тогтносон улс болох эсэхийг
шийдвэрлэх түүхэн санал асуулга билээ. Тэгвэл өчигдөр болж өнгөрсөн тус санал
асуулгын дүнгээр Шотландыг тусгаар тогтносон улс болохыг эсэргүүцэгчид 
ялсан байна. Тэд хэдийнэ баяраа тэмдэглээд эхэлжээ. Албан ёсны мэдээллээр
тооллогын ажил бүрэн дуусаагүй ч талаас илүү хувь буюу засаг захиргааны 32
нэгжийн саналын хуудсыг тоолж дуусаад байна.
Урьдчилсан байдлаар “Үгүй” хэмээх хариулт 55.42 хувьтай буюу давамгайлж байгаа
бол “Тийм” гэсэн хариултыг сонгогчдын 44.58 хувь нь сонгожээ. Өөрөөр
хэлбэл,  1 539 920  хүн “Тийм” гэж хариулсан бол “Үгүй” хэмээх
хариултыг 1 915187 хүн дугуйлсан байна. Ийн санал асуулгад эсэргүүцсэн
хүмүүсийн тоо илт давамгай байгаа бөгөөд Засгийн газрын тэргүүн Алекс Салмонд ч
улсынх нь оршин суугчид тусгаар тогтнолыг эсэргүүцсэнийг хүлээн зөвшөөрчээ

Сүүлийн үед нийслэл хотын
хай сайгүй “Канген ус”
гэсэн хаяг харагдах болжээ.
Япон улсын төхөөрөмж ашиг­лан гаргаж авч
буй энэхүү ус нь
хүний биед маш сайн
үйлчилгээ үзүүлж, усаар дамжуулан
бүхий л өвчний эдгэрэлтэд
сайнаар нөлөөлнө гэсэн сурталчилгаа бас
давхар харагдана. Үнэхээр энэ ус
хүний биед ямар ач
тустай вэ, япончууд өөрсдөө
“Канген ус”-ны ач
тусыг мэдэрсэн болов уу. Ер
нь Японд үйлдвэрлэсэн гэх
төхөөрөмжөөр монголын крантны усыг шүүж
гаргаж авсан энэ ус
ямар “ид шид”-тэй
вэ гэсэн олон асуултууд
урган гарсан тул тал
талын мэдээлэл өгөх үүднээс дэлгэрэнгүй
сурвалжиллаа.

Дэлгүүр, цайны газар, эмийн
сан, худалдааны жижиг газруудын нэгээхэн
буланд байрласан “Канген ус”-ны
“төв”-үүдэд орж үзлээ.
Ингэхэд төвийн шугамын крантны
цоргоос жижигхэн аппарат холбожээ.  Тэрхүү аппарат нь
нөгөө талаасаа мөн гурван цоргонд
холбогдсон байх юм. Өөрөөр
хэлбэл, крантаас гоожсон ус тэрхүү
гурван дав­хар шүүлтүүр
болон канген аппаратад байх
шүүлтүүрээр давхар шүүгдсэнээр “Канген
ус” буюу худалдаачдын хэлж
буй хасах цэнэгтэй, зөв
бүтэц­тэй ус иргэдэд
хүрч байгаа ажээ.

МЭРГЭЖЛИЙН БАЙГУУЛЛАГУУД
ШАЛГАЖ ТОГТООГООГҮЙ БАЙНА

Хаа сайгүй байх уг
төвүүд үйл ажиллагаа явуулах
эрхтэй эсэх, энэхүү ус
нь иргэдийн эрүүл мэндэд хэр­хэн нөлөөлөхийг манай
энэ төр­лийн мэргэжлийн
байгуул­лагууд шалгасан эсэхийг
тодруулсан юм.

Эхлээд Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэнг
зорьж, тус хүрээлэнгийн ахлах
ажилтан И.Болормаатай уулзлаа.
Харин тэрээр “Канген усны
найрлагыг судалж тогтоосон зүйл
одоогоор байхгүй учир ямар
нэгэн мэдээлэл өгөх боломжгүй” гэсэн
юм.

Ингээд хүний эрүүл мэндэд
нөлөөлөх нөлөөллийг судалж байж, худалдах
зөвшөөрлийг нь өгдөг Нийслэлийн
мэргэж­лийн хяналтын газарт
хандлаа.

Ингэхэд тус газрын Усны
асуудал эрхэлсэн ахлах мэргэжилтэн н.Баясгалан мөн л ямар
нэг судалгаа, шинжилгээ хийгээгүй байгааг хэллээ. Хэдийгээр
сүүлийн үед олны анхаарлыг
татаад байгаа ч шууд
шинжлэн судлах боломжгүй байсан
ажээ. Учир нь шинээр
мөрдөж буй “Төрийн хянан
шалгах тухай” хуулийн дагуу
төлөвлөгөөт шалгалтын хуваарь гаргадаг байна.
Өөрөөр хэлбэл, тухайн оны
арванхоёрдугаар сарын 1-ны дотор
дараагийн жилд шалгах байгууллага,
үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүний жагсаалт гардаг аж. Гэхдээ
иргэдээс гомдол ирсэн тохиол­долд төлөвлөсөн, төлөвлөөгүй
шууд шалгалт явуулах эрх
нь тус газарт бий.
Тиймээс “Канген ус”-ны
талаар иргэдээс ойрын өдрүүдэд гомдол
нэлээд ирж байгаа тул
тун удахгүй удирдамж гаргаж,
шалгалт явуулах болно гэдгийг
н.Баясгалан мэргэжилтэн
хэлнэ лээ.

Ийнхүү улсад маань орж
ирээд, аль хэдийнэ иргэдэд
хүрээд буй ус цэвэршүүлэгч
гэмээр уг төхөөрөмж нь
Мэргэжлийн хяналтын газрын ямар нэг
шалгалтад ороогүй бол бүр
хилээр орж ирэхдээ ямар
зөвшөөрөлтэй орж ирсэн болж
таарах вэ. Энэ талаар
Хилийн мэргэжлийн хяналтын газраас лавлахад “Хүний
биед ямар нөлөөтэйг манайх
шалгаж, дүн шинжилгээ хийдэггүй.
Бид зөвхөн гадаад худалдааны
бичиг баримтыг нь шалгаад л
оруулдаг. Харин хилээр нэвтрээд
иргэд бүтээгдэхүүнийг нь ашиг­лаж
эхэл­сэн тохиолдолд дүүргүүдийн
мэргэжлийн хяналтын хэлтэс хариуцах ёстой”
хэмээсэн юм.

Ийнхүү “Канген ус”-ыг
мэргэжлийн байгууллагууд судалсан гэх ямар ч
мэдээлэл олсонгүй. Өөрөөр хэлбэл, канген
ус нь хүний биед
хэрэгцээтэй эрдэс бодис, улмаар
хасах цэнэг, зөв бүтэц
агуулж байгаа гэдгийг нь
судалж тогтоосон эрдэмтэн, мэргэжилтэн хараахан байхгүй байна. Түүгээр
ч зогсохгүй худалдаа
явуулах эрхийг ч мэргэжлийн
байгууллагаас огт өгөөгүй байгаа
ажээ.

“КАНГЕН УС” НЬ ЯПОНДОО СҮЛЖЭЭНИЙ
БИЗНЕС АЖЭЭ

“Канген ус”-ыг япончууд
хамгийн ихээр хэрэглэдэг” хэмээн
худалдаачид сур­талчилж байгаа.
Энэ үүднээс япончуудын хэрэглээний
усны талаар мэдээлэл хайж
үзлээ. Ингэхэд үнэхээр японы
цахим ертөнцөд энэ усны талаар
маш их мэдээлэл байв.
Гэхдээ тэд бүгдээрээ канген
ус нь эрүүл мэндэд
ямар ч нөлөө байхгүй,
зөвхөн сүлжээний бизнес гэдэг талаас
нь бичиж, тайлбарласан байх
юм.

Тухайлбал,
Токио хотноо монгол хэлний
орчуулагчаар ажилладаг Итаго хэмээх бүсгүй
хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цацагдсан мэдээллүүдийг нэгтгэн монгол хэлээр
өөрийн фэйсбүүк хуудаснаа кангены талаар бичжээ.
Тэр ч мөн энэ
нь ердөө л сүлжээний
бизнес хэмээсэн байна. Өнөөдрийн байдлаар
Япон улсдаа уг төхөөрөмжийг
худалдахыг түр хориглоод байгаа
тухай ч мэдээлсэн байгаа
юм.

Итаго болон бусад япончуудын
хэлснээр канген ус нь
нэг төрлийн электролиз ус
гэнэ. Электролиз гэдгийг хамгийн энгийнээр
тайлбарлавал усан дотор цахилгаан
гүйдэл гүйлгэж химийн урвал
явуулах процесс аж. Хэрэв
усан дотор ямар нэгэн
давс, эсвэл кальцийн гидроксид
зэргийг уусгаад электролиз явуулбал
эерэг электрод дээр хүчиллэг ус,
сөрөг электрод дээр шүлтлэг ус
болж задардаг байна.

Ингэж нэгэнт хүчиллэг болсон
усанд бактери үржих боломжгүй
тул уг усыг япончууд
эмнэлгийн салбартаа ариутгалын зориулалтаар ашиглах нь олонтаа
байдаг ажээ. Энэ нь
монголчуудын тогоондоо хужир хийж угаадаг
байсан шиг угаалгын бодис
болгон ашигладагтай агаар нэг ойлголт
юм. Энэ утгаараа хүн
өдөр тутмын амьдралдаа бактери
устгахуйц хэт шүлтлэг, хүчиллэг
ус уугаад байх нь
ховор тул эмнэлгийн болон
үйлдвэрлэлийн зорилготой электролиз устай ялгаж салгаж
ойлгож хэрэгтэйг ч энд сануулсан
байгаа юм.

Гэрийн нөхцөлд гаргаж авсан
электролиз усны тухай түүхийг
япончууд ярихдаа 1950-аад оноос эхлэлтэй
гэж үздэг юм билээ.
Учир нь тухай үед
“Шин-ноул ус” хэмээн
нэрлэсэн усыг гоо сайханд
үлэмж нөлөөтэй, аливаа өвчин эмгэгийг
эдгээдэг хэмээн сурталчлан энгийн
иргэдэд худалддаг байжээ.

Харин үүнийг нь Японы
мэргэжлийн байгууллагаас шинжилгээ хийж үзэхэд биеийн
өвчин эмгэгийг сайжруулах үйлчилгээ байхгүй гэдэг дүгнэлт
гарчээ. Харин ходоод эвгүй
үед монголчууд бид амны хужир
уудаг шиг онолын хувьд
ходоодны хүчлийг дарах үйлчилгээ
бол байж болно гэдгийг
хэлсэн байна. Гэхдээ 10 литр
ус ууж байж нэг
ширхэг ходоодны эм уусантай тэнцэх
хэмжээний үйлчилгээ үзүүлнэ гэдгийг нь
судлан тогтоожээ.

Ийм мэдээлэл гарнаас хойш нэг
хэсэгтээ “Шин-ноул ус”-ны тухай бараг
мартсан ч дахин “Ионжуулсан
ус” гэх ус Японд
дэлгэрсэн байна. Улмаар эрүүл
мэндэд ямар ч таатай
нөлөө үзүүлэхгүй тэрхүү усыг гаргагч
төхөө­рөмжийг худалдан авсан
олон иргэд улсынхаа Ардын
ахуй амьдралын төвд олноороо өргөдөл
гаргасан тохиолдол ч бий ажээ.

Гэтэл энэхүү “ионжуулсан ус”-ны бизнесээс хүмүүс
сэжиглэж эхлэхээр зарим компани түүнийг
“канген ус” гэж нэрлээд
гаргаад  ирсэн
нь өдгөө манайд худалдаж
буй ус аж.

Канген гэж япон хэлээр
ангижруулах гэдэг үг ажээ.
Электролизын процессоор усан дахь хүчилтөрөгчөөс
ангижруулсан гэдэг утгатай аж.
Өнөөдөр зарагдаж байгаа төхөөрөмжийн дийлэнх
нь кальцийн лактатыг уусмал болгож ашигладаг.
Тэгэхээр электролизын улмаас кальцийн гидроксид
буюу боловсруулсан шохойтой ус бий болно
гэсэн үг.

Гэхдээ Япондоо бол электролиз
усыг худалдах, ахуйн зорилгоор электролиз
ус бүтээх төхөөрөмжийг үйлдвэрлэн
худалдахыг хууль тогтоолоор хориглоогүй
нь тун сонирхолтой. Учир
нь төхөөрөмж үйлд­вэр­лэгч
үйлдвэрүүдийн суртал­чил­гааyд итгэж худалдан
авалт хийх нь тухайн
хүний эрхийн асуудал байдаг
байна.

Н.СОДНОМПЭЛ:
КАНГЕНЫГ ЯМАР НЭГ ЭМ ГЭЖ ХЭЛЭХГҮЙ

“Канген ус”-ны талаарх
мэдээллийг тэнцвэртэй хүргэх үүднээс энэ
төрлийн бизнес эрхлэгч “Нэг
дэлхий, эв нэгдэл” төрийн
бус байгууллагын тэргүүн Н.Содномпэлтэй
ярилцсан юм.

–Та
ямар учраас канген усны худалдаа эрхэлж байгаа юм бэ?

-Манай “Нэг дэлхий эв
нэгдэл” төрийн бус байгууллага
нь 2010 оноос эхлэн усны
зөв хэрэглээний талаар иргэддээ ойлголт
өгөх зорилгоор ажиллаж ирсэн. Улмаар
тэр жилдээ Япон улсын
эрдэмтэн Масару Эмотог урьж
авчран, “Хариулт нь усанд
бий” хэмээх лекцийг бүх
нийтэд үзүүлж байсныг иргэд
санаж байгаа болов уу.

Канген бол японы “Enagic” фирмийн
бүтээгдэхүүн. Канген хэмээх аппаратыг
1974 онд анх гаргасан. Ингэхдээ
эхний 10 гаруй жилийн хугацаанд
далайн усыг цэвэршүүлж, ариутгалын
ус гаргаж авч байсан.
Үүний дараа тус компанийн
зүгээс иргэдийнхээ дунд судалгаа явуулсан
байдаг. Ингэхдээ ихэвчлэн өндөр настнууд амьдардаг
Окинаво арлыг зорьж, энэ
арлын хүмүүс яагаад өндөр
насалж байгааг судалсан байдаг.
Ингээд үзэхэд Окинаво аралын
бүх уснууд нь хасах
цэнэгтэй байжээ. Улмаар дэлхий
дээр өөр хаана ийм
ус байгааг судлахад Мексик,
Лондон зэрэг дэлхийд алдартай
рашаанууд бүгдээрээ хасах цэнэгтэй, зөв
бүтэцтэй ус байсан байгаа
юм. Тиймээс тус компани
ийм ус гаргаж авахаар
зорьж, шинэ төхөөрөмж зохион
бүтээсэн.

Өөрөөр хэлбэл, канген аппарат
дотор долоон давхар цагаан
хавтан бий. Үүний нэг
хавтан нь л 750 ам.долларын үнэтэй. Энэ хавтангуудаар
дамжин, электролиз явагдаж крантнаас орж
ирж байгаа усыг хасах,
нэмэх цэнэгтэй болгон ялгаж байгаа
юм. Өөрөөр хэлбэл, усыг
зөв болон буруу бүтэцтэйгээр
нь ялгаж, хоёр хоолойгоор
гоожуулж байгаа юм.

Энэ аппарат өнгөрөгч найм­дугаар сараас эхлэн
манайд орж ирсэн. Анх
нэг залуу чихрийн шижин
өвчтэй аавдаа зориулж ахуйн
хэрэглээндээ хэрэглэх зорилгоор оруулж ирсэн байдаг.
Ойр тойрны хүмүүс ч
гэрээс нь зөөж уух
болсон гэсэн. Яг үүнтэй
зэрэгцээд өөр нэг хүн
японоос оруулж ирснээр өнөө
жилийн гурав, дөрөвдүгээр сараас
эхлээд канген шопууд түгж
эхэлсэн юм. Би ч
тэдний л ижил.

–Канген
усыг уух нь ямар ач холбогдолтой юм бэ?

-Хүн гэдэг амьтан ганцхан
төрлийн өвчинтэй. Энэ өвчин нь
эс бохирдох өвчин. Өөрөөр хэлбэл,
ямар ч өвчин эс
нь бохирдсоноор үүсч байгаа юм.
Эс бохирддог, цангадаг. Хүний биед 108 триллион
эс байдаг. Тэдгээр эс
бүрт ус байна. Эсэнд
маш жижиг молекултай, хасах
цэнэгтэй, зөв бүтэцтэй ус
байдаг. Гэтэл бидний хэрэглэж
байгаа ус нь нэмэх
цэнэгтэй, том молекултай, бүтэц
нь эвдэрсэн байдаг учир эсэн
дотор ордоггүй. Канген аппаратаас гарч
байгаа ус нь энгийн
крантаас гарч байгаа уснаас
зургаа дахин жижиг молекултай,
хасах цэнэгтэй, зөв бүтэцтэй ус
байдаг учир янз бүрийн
мэдээллийг өндөр хэмжээнд задалснаар
ямар нэгэн буруу мэдээлэлгүй
учир шууд эсэд очиж
байгаа юм. Ингэж бохирдож,
цангасан эсэд шинэ ус
ороод ирэхээр хүн өөрөө
залуу, шинэ болж байгаа
юм.

Үүнийг бид ямар нэг
эм гэж хэлэхгүй. Ямар
нэг зүйлийг засна, сайжруулна
ч гэж хэлэхгүй.
Гэхдээ эрүүл мэндийн ус.
Ерөөс бидний уух ёстой
ус л гэж хэлнэ.

–Энэ
төхөөрөмжийг яг таны хэлж буй усыг гаргадаг гэдгийг та яаж нотлох юм бэ?

-Энэ төхөөрөмж олон улсын байгууллагуудаас
маш олон шагнал авсан
бүтээг­­дэхүүн. Тухайлбал, Япо­ны эрүүл мэндийн
яам­ны анагаа­хын
тоног төхөөрөмж гэсэн албан ёсны
нэршилтэй. Түүнчлэн олон улсын байгуул­лагын байгальд ээлтэй
төхөө­рөмж, АНУ-ын
усны чанарын холбооны гишүүн,
үйлдвэрлэгч компани нь 2011 оны
дэлхийн шилдэг 100 компанийн нэг зэрэг маш
олон шагнал авч, чанар
нь нотлогдсон бүтээгдэхүүн.

–Канген
усыг үнэхээр хүний биед нөлөөтэй эсэ­хийг албан ёсоор судалж мэ­дээ­гүй байгаа юм билээ?

-Дээр хэлсэнчлэн зөв усыг түгээгээд
эхлэнгүүт монголчууд дээр үед усны
зөв бүтцийн тухай ярьж
байсан н.Шагж докторыг
дараад унагасантай ижил биднийг ч
гэсэн шүүмжилж, элдвээр доромжилж байна.
Бид наанадаж олон тооны ажлын
байр бий болгож байна.
Цаанадаж усны зөв хэрэглээтэй
болж байна. Өнөөдөр манай
крантнаас гарч байгаа ус
чинь бараг хөгжилтэй орны
нойлын устай ижил бохирдолттой,
асар өндөр хэмжээний хлортой
байна. Ийм байхад кангенууд
гарч ирээд хүн амыг
эрүүлжүүлж байхад сүлжээний бизнес,
японы нойл цэвэрлэдэг ус
гэх мэтээр муучилж байна.
Үүнийг би муухай монгол
зан л гэж хэлнэ.
Нэг ёсондоо атаархал явагдаад
байгаа юм.

–Жишээлбэл
танай төв канген усыг худалдах ямар зөвшөөрөлтэй вэ. Танай усыг мэргэжлийн байгууллага судалсан уу?

-Мэргэжлийн
хяналтын газраас зөвшөөрөл авах
гээд очтол эхний ээлжинд
усны шинжилгээний бичиг шаардлагатай гэсэн.
Тий­мээс ч Нийслэлийн
мэргэж­лийн хяналтын газрын
лабо­раторийн шинжилгээ хийлгэсэн, шаардлагатай бүх баримт бичгүүд
бий.

–Тэгвэл
Мэргэжлийн хянал­тын газрын ажлын байр­ны зөвшөөрөл бий юу?

-Тийм зөвшөөрөл хараахан байхгүй. Ямар ч байсан
усны шинжилгээний бичгээ бэлдчихээд л
байж байна. Өөрийнх нь
лабораторийн шинжилгээний бичиг байгаа юм
чинь болох байлгүй дээ.

Ер нь “Enagic” нь тун удахгүй
ирэх юм билээ. Тиймээс
би тэдэнд санал тавьж,
албан ёсны зөвшөөрлийг нь
авч өгөх байлгүй гэж
би бодож байгаа. Миний
хувьд ямар ч байсан
хүний биед хортой ус
худалдаагүй гэдгээ албан ёсоор
шинжилгээгээр нотолчихсон. Нэгэнт компани орж
ирж байгаа учир тэд
өөрсдөө зөвшөөрлөө авах байлгүй дээ.

–Та
сурталчилгааны самбар дээрээ албан ёсны төлөөлөгч гэжээ. Канген усыг зарж байгаа хүн бүр тус компанийн төлөөлөгч үү?

-Үгүй. Хүн бүр тусдаа
шүү дээ. Монголдоо хэдэн
зуугаараа ажиллаж байгаа канген
шопын эзэд тус бүртээ
зөвшөөрөл авна гэвэл бүтэхгүй
асуудал болно шүү дээ.

Т.ГЭРЭЛМАА

09:00
цагт Эрүүл мэндийн яамнаас Архины
хэрэглээг бууруулах үндэсний хөтөлбөрийн хурлыг зохион байгуулах гэж байна.
Хурлын үйл ажиллагаа  НЭМҮТөвийн 2-р давхарын хурлын танхимд болно. Утас:
91132000

09:00
цагт МХЕГ-ын хурлын танхимд улсын
байцаагч нар аймаг, орон нутгийн байцаагч нартай Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа
/барилга гэх мэт/-ны талаар цахим  хэлэлцүүлэг хийнэ.

09:00
цагт “Хавдар судлалын тулгамдсан
асуудал-Нойр булчирхайн хорт хавдрын оношилгоо, эмчилгээ” сэдэвт 
симпозиумыг Хавдар Судлалын Үндэсний төв, Япон улсын Toкушимaгийн Их сургууль,
Tochigi хавдар судлалын төв, Kansai Анагаахын их сургууль, Wakayama анагаахын
их сургууль, Jikei их сургууль, Nagoya анагаахын их сургууль, Kumamoto
анагаахын их сургууль, Солонгос улсын Yonsei их сургуулиуд хамтран Хавдар
Судлалын Үндэсний Төвийн Нийгмийн Эрүүл Мэндийн Мэдээллийн Төвд  зохион
байгуулна.

09:00
цагт Нийслэлийн АН, Нийслэлийн АЗХ,
Монголын адал явдалт спорт аяллын холбоо хамтран 10 дахь жилдээ зохион байгуулж
буй “Оюутны алтан намар 2014” спорт аяллын тэмцээний нээлт маргааш өглөө
Чингисийн талбайд  болно. Нээлтийн арга хэмжээнд Нийслэлийн Засаг дарга
бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч, Нийслэлийн АН-ын дарга Э.Бат-Үүл, Нийслэлийн
АН-ын Нарийн бичгийн дарга, Нийслэлийн АЗХ-ны тэргүүн П.Нүрзэд, Монголын адал
явдалт спорт аяллын холбооны ерөнхийлөгч Б.Жияандорж нар оролцоно.

10:00
цагт НМХГ-аас хүнсний бүтээгдэхүүнээс
шимэгч хорхой илэрсэн талаарх мэдээллийг өөрийн байранд хийнэ. Утас:99070909

10:30
цагт Нийслэлийн Засаг даргын Экологи,
ногоон хөгжлийн асуудал хариуцсан орлогч Т.Бат-Эрдэнэ, тус салбарын харъяа
агентлаг, газруудын албан хаагчид Баруун салаан дахь Бумбатын рашааны ойр
орчмын хог хаядлыг цэвэрлэж, 10 ойн хамгаалчдад мотоцикл өгнө. Утас: 88204882

10:30
цагт Нийслэлийн хэмжээнд өрнөж буй
“Дулаалгын аян”-ы Сүхбаатар дүүргийн өдөрлөг Сүхбаатар дүүргийн 15 дугаар
хорооны нутаг дэвсгэр Гал унтраах 034 дүгээр ангийн урд талбайд нээлтээ хийнэ.
Утас: 91009778, 99767480

11:00
цагт Sonata-8 автомашин худалдаж авсан
иргэд дугаарын хязгаарлалтад хамаарахгүйгээр замын хөдөлгөөнд оролцох болсон
болон ЗЦГ, Нийслэлийн Захирагчийн Ажлын Алба, ШӨХТГ-тай ойлголцолд хүрсэн
талаар Монгол Хьюндай Киа компаниас Хэвлэлийн Хүрээлэнд  яаралтай мэдээлэл
хийнэ.

11:00
цагт Нийслэлийн Яаралтай Түргэн
Тусламжийн Төвд Нийслэлийн төсвийн санхүүжилтээр 5 ширхэг иж бүрэн тоноглогдсон
фургон автомашин хүлээлгэн өгөх арга хэмжээ болно. Хаяг: НЯТТТ-ийн авто баазад.
Утас: 91917653

11:00
цагт Нээлттэй нийгэм форум, Уул уурхайн
яам хамтарсан “Төрийн өмчит уул уурхайн компаниудын засаглалын үнэлгээ” сэдэвт
судалгааны дүнг танилцуулах хэлэлцүүлэг Нээлттэй нийгэм форумын байранд болно.
Хэлэлцүүлэгт Нээлттэй нийгэм форумын Гүйцэтгэх захирал П. Эрдэнэжаргал, Уул уурхайн
яамны Стратегийн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга Ч. Отгочулуу, “Төрийн
өмчит уул уурхайн компаниудын засаглалын үнэлгээ” судалгааг хийсэн
Судлаач, Монгол Улсын гавъяат эдийн засагч Д. Байлыхүү нар болон Төрийн бус
байгууллагууд оролцоно. /Хаяг: Silk Road рестораны урд, Чойжин ламын сүм музейн
баруун талд/  Утас 11-313207, 99992214

11:00
цагт Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд
Улаанбаатар хотын захирагч, Нийслэлийн АН-ын дарга Э.Бат-Үүл, Засаг даргын Зам,
тээвэр, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан орлогч дарга Н.Гантөмөр, Засаг даргын Хот
байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын асуудал хариуцсан орлогч дарга С.Очирбат
нар  “Нийслэлийн Иргэний танхим”-д 152 хорооны үүрийн дарга /Засаг дарга/
нартай уулзаж, санал солилцоно. Утас 88265581

11:00
цагт 500 мянган шувууны “Монэгг”
өндөгний үйлдвэрийн нээлт Төв аймгийн Баянчандмань суманд болно. Монгол Улсын
шувууны аж ахуйн хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулах, өндөгний импортыг 90 хувь
бууруулах шинэ үйлдвэрийн нээлтэд Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг оролцоно.

11:00
цагт Дэлхийн Чингис хааны академийн
ерөнхийлөгч П.Давааням “Хун тайжийн бүрэн эрхийг хүлээн зөвшөөрч, дэлхийн
эзэнт их гүрнийг өвлөгч эзэн улс болохыг уриалах” талаарх хэвлэлийн бага
хурлыг МҮОНРТ-ийн Олон Нийтийн Мэдээллийн төвд хийнэ. Утас:

11:00
цагт Багшийн хөгжлийн ордны 405, 402
тоотод 10,11 дэх жилдээ ажиллаж байгаа ЕБС-ийн хими, биологи, газар зүйн багш
нарын мэргэжил дээшлүүлэх үндсэн сургалт явагдана. Сургалтад 21 аймаг,
Улаанбаатар хотын 9 дүүргийн нийт 130 багш хамрагдаж байна. Утаст: 97113649/

12:00
цагт Нийслэлийн удирдлага, холбогдох
бусад байгууллагаас автомашины худалдаа эрхлэгчдийг 10-р сарын 1 гэхэд албадан
нүүлгэхээр мэдэгдсэн ч авто худалдааны төвийг 22-ын товчоонд байгуулах ажил
бүтэлгүйтэж эхэлсэн, ихээхэн зөрчил маргаан дагуулж эхэлсэн худалдааны төвийн
хөрөнгө босгох, дэд бүтэц бусад дагалдах байгууламж, үйлчилгээ бий болгох олон
асуудал хууль зөрчиж, дарангуйллын шинжтэй болж байгаа талаарх мэдээллийг
Автомашин борлуулагчдын холбоо, зарим компанийн төлөөлөл Хэвлэлийн Хүрээлэнд
мэдээлэл хийнэ.

12:00
цагт “Монгол ньюс” мэдээллийн
төвд Азийн Либерал залуучуудын зөвлөлийн хүндэт төлөөлөгчид дэлхийн дулаарал,
уур амьсгалын өөрчлөлт, байгаль орчныг хамгаалах асуудлыг хэвлэл мэдээллээр
хэрхэн мэдээллэх, үүнд залуусын оролцоог хэрхэн нэмэгдүүлэх талаар мэдээлэл
хийнэ. Утас: 88118075

12:00
цагт Тусгаар тогтнолын ордны 1-р давхарт
МАН-ын УИХ дахь бүлгийн дэд дарга Н.Номтойбаяр хүн амын бодлого, нийгэм эдийн
засаг, цаг үеийн асуудлаар хэвлэлийн хурал хийнэ.

12:00
цагт Чингэлтэй дүүргийн 4 дүгээр хорооны
нутаг дэвсгэр 5-р сургуулийн хажууд байрлах Эрднэсийн арал цэцэрлэгт
хүрээлэнгийн нээлтийн ажиллагаа болно. Утас: 99119675

13:00
цагт “Эрүүл аюулгүй хот – Эрүүл
монгол хүн” аяны хүрээнд БЗД-ийн ЭМТөвөөс зохион байгуулж буй
“Нэгдсэн алхалт”-н арга хэмжээ болно. Нэгдсэн алхалт Жуковийн
талбайгаас Сансарын тунел хүртэл болох бөгөөд иргэдэд зориулсан эрүүл мэндийн
мэдээлэл, сургалт, сурталчилгаа, хийн дасгалын үзүүлэх сургалт зэрэг үйл
ажиллагаа болно. Утас: 88671157

14:00
цагт Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын
Даргын зөвлөлийн хурал болно. Хурлаар ХААИС, СУИС, Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн
үндэсний төвд хийсэн санхүүгийн хяналт шалгалтын дүнгийн тухай хэлэлцэнэ.

14:00
цагт Мишээл экспо төвд 5,0 мянга орчим
ажиллагсадтай, салбарын бүтээгдэхүүний 2-3 орчим хувийг үйлдвэрлэж байгаа 90
жилийн түүхтэй ой мод боловсруулах аж үйлдвэрийн “Ой, мод – Үндэсний үйлдвэрлэл
90” үзэсгэлэнгийн нээлт болно. ҮХАА-н дэд сайд Б.Цогтгэрэл болон холбогдох
төлөөллүүд оролцоно. Утас: 88373744

16:00
цагт “Номын баярын өдөр” өдрийг угтан
Монгол Улсын Шинжлэх ухааны Академиас ном эрдмийг сурталчлах, номын өв санг
арвижуулах, хүүхэд залуучуудын боловсролд оюуны хөрөнгө оруулалт хийх зорилгоор
академийн эрдэмтэн судлаачдын гаргасан бүтээлүүдээс хөдөө орон нутгийн номын
сан, ЕБС-иудад хандивлах үйл ажиллагаа ШУА-ийн Тэргүүлэгчдийн газрын 6 давхарт
/Соёлын төв өргөө Б корпус/ болно. Ном хандивлах ёслолын үйл ажиллагаанд
ШУА-ийн удирдлагууд, Ховд аймгийн Нутгийн зөвлөлийн дарга, УИХ-ийн гишүүн
С.Бямбацогт болон холбогдох албаны хүмүүс оролцоно.

17:00
цагт “Үргээлэг” киногоороо
олонд танигдсан Prime pictures-ийн 2 дахь уран бүтээл “Давхар цохилт” УСК
Тэнгис кино театрт нээлтээ хийнэ. Нээлтийн улаан хивсний ёслолд Монголын урлаг
соёлын томоохон төлөөлөгчид, уг кинонд тоглосон жүжигчид оролцоно.

18:00
цагт “Blue moon арт” галерейд
“Аялагч зураачдын клуб”-ын “Миний нутаг–2” үлгэр шиг нутгаар-аялалын уран
бүтээлийн үзэсгэлэнгийн нээлт болно.

Шинэ санаа, залуусын оролцоо уриа бүхий “Улс төрд шинэ
манлайлагч” төслийн эхний шатанд 1700 гаруй оролцогч бүртгүүлж, эсээ бичлэгээ
ирүүлснээс дараагийн шатанд 400 гаруй оролцогч шалгарчээ. II шатны шалгаруулалт
9 дүгээр сарын 19, 20, 21-ний өдрүүдэд улс орон даяар нэгдсэн журмаар зохион
байгуулагдах юм байна. Үйл ажиллагаатай холбогдуулан төслийн ажлын албаны дарга
М.Эвийн-Энхээс дараах тодруулгыг авлаа. 

-“УЛС ТӨРД ШИНЭ МАНЛАЙЛАГЧ” ТӨСЛИЙН II ШАТАНД ХЭДЭН
ОРОЛЦОГЧ ОРОХ ЭРХТЭЙ БОЛОВ?

-Төслийн эхний
шатанд Монгол орны дөрвөн зүг найман зовхис, хилийн чанадад ажиллаж амьдарч буй
Монгол улсын иргэн 1700 гаруй оролцогч бүртгүүлсэн юм. Ингээд удирдамжийн дагуу
мэргэжлийн экспертүүдээс бүрдсэн баг эсээ бүрийг шүүн тунгааж дараагийн шатанд 443
оролцогч орох эрхийг авсан.

-443 ОРОЛЦОГЧ ХААНА, ХЭЗЭЭ ШАЛГУУЛАХАА ХЭРХЭН МЭДЭХ ВЭ?

-Бид шалгарсан
оролцогчидтойгоо утсаар холбогдож мэдээлэл өгөхөөс гадна хэвлэл, мэдээллийн
хэрэгслээр мэдээллийг тасралтгүй өгч байна. Тэгэхээр оролцогчид маань тодорхой
мэдээлэлтэй болсон болов уу.  II шатны
шалгаруулалтыг Ховд аймаг, Орхон аймаг, Улаанбаатар хотын таван дүүрэгт зохион
байгуулна. Өөрөөр хэлбэл, хаанаас хэдэн оролцогч тэнцсэнээс шалтгаалан байршлаа
сонгосон. Ховд аймагт л гэхэд энэ сарын 19, 20-ны өдрүүдэд Ховд, Увс,
Баян-Өлгий, Говь-Алтай, Завхан аймгаас тэнцсэн оролцогчид ирж шалгаруулалтандаа
оролцоно. Харин Орхон аймагт энэ сарын 20, 21-ний өдрүүдэд Орхон, Сэлэнгэ,
Булган, Хөвсгөл, Дархан-Уул аймгаас тэнцсэн оролцогчид ирж, шалгаруулалтандаа
оролцоно. Бусад аймгаас тэнцсэн оролцогчдыг 
нийслэлийн Хан-Уул, Сонгинохайрхан, Баянгол, Баянзүрх, Сүхбаатар дүүрэгт
хуваарилаад байна.Энэ тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг www.manlailagch.mn албан ёсны сайтаас авч болно.

-ШҮҮЛТ ХЭРХЭН ЯВАГДАХ ВЭ?

-Шалгаруулалтын
хэсэг бүрт гурван шүүгч ажиллана. Шүүгчдийн хувьд нийгмийн салбар бүрийн түүчээ
болсон олны танил хүмүүс, төслийн онцлог, зорилго, ач холбогдолд нийцсэн
мэргэжилтнүүд бидний урилгаар ажиллана. Оролцогчид төслийн гэрийн даалгавраа
танилцуулж шүүгчид маань шалгууруудын дагуу үнэлгээгээ өгнө. Манай оролцогчид
тэнцсэн, тэнцээгүйгээ шууд мэдэх боломжтой юу гэж асууж байна. Энэ тухайд бол
бүх шүүгчдийнхээ үнэлгээний дүнг нэгтгэсний дараа онооныхоо дарааллаар шилдэг
90 оролцогч тодрох юм. Үүний дараа III шатанд оролцох эрхтэй оролцогчдын нэрийгзарлана.

-II ШАТНЫ ШАЛГАРУУЛАЛТАНД ОРОЛЦОХ ЗАЛУУС ЮУ АНХААРАХ ВЭ?

-II шатны шалгаруулалтанд
оролцогчид маань нэлээд нухацтай хандаж, бэлтгэл сайтай байх хэрэгтэй. Учир нь оролцогчид
маань эхний шатанд бичсэн “Надад шийдэл байна” эсээгээ богино хугацаанд танилцуулна,
шүүгчдийн асуултад хариулна. Өөрөөр хэлбэл өөрийгөө илэрхийлэх ур чадвараа
харуулж, эсээндээ тусгасан санаагаа хэрэгжүүлэх шийдлийг тодорхой танилцуулах
юм. Мөн анхаарах нэг зүйл бол өөрийн хуваарлигдсан хэсэгтээ цахим үнэмлэх, нэг
хувь цээж зураг, гэрийн даалгавраа гурван хувь хэвлэн авч ирээрэй. 9 дүгээр
сарын 19-ний Баасан гарагт 09.00 цагаас Ховд аймагт, 20-ны Бямба гарагт 09.00
цагаас Орхон аймаг, нийслэлийн 5 дүүргийн Иргэний танхимд 09.00 цагаас тус тус
техникийн зөвлөгөөнтэй тул оролцогчид цагаа баримталж, хэрхэн шалгаруулалтад
оролцох талаар мэдээллээ аваарай. Оролцогч залуустаа амжилт хүсье.

-Баярлалаа.