Category: амьдралын-өнгө

Говь-Алтай аймгийн Алтай хотод өсвөрийн тамирчдын спорт сургалтын төв барих “Сэтгэлийн хүчээ Ирээдүйд” төсөл хэрэгжинэ.

Уг төслийг Говь-Алтай аймгийн “Хантайшир” бөхийн дэвжээ, оюутан, залуучуудын “Ирээдүй-Алтай” холбооноос санаачлан Улаанбаатар хот дахь нутгийн зөвлөлтэйгөө хамтран хэрэгжүүлэхээр эхлүүлсэн бөгөөд төслийн хүрээнд спорт сургалтын төв, Нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасгийг Нярайн амьсгалын аппараттай болгохоор төлөвлөжээ.

Хүүхэд багачуудын эрүүл саруул өсөж, торних боломж, орчин нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн, багагүй хэмжээний хөрөнгө оруулалт шаардсан уг төслийг тус аймгаас гаралтай шилдэг компани, хувь хүмүүс дэмжиж, бодит ажил болгохоо илэрхийлсэн байна.

“Хантайшир” бөхийн дэвжээ 2016 онд Улаанбаатар хот дахь Эх нялхсын эрүүл мэндийн үндэсний төвийн сэхээн амьдруулах тасагт 5 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийг хандивлаж байсан бол “Ирээдүй-Алтай” холбоо нь 2019 онд “Цагийн зөрүү” форумын орлогоо аймгийнхаа Нэгдсэн эмнэлгийн нярайн тасгийн тохижилтод өгч байсан удаатай ажээ.

XVII жарны цагаачин үхэр жилийн босгон дээр Булган аймгийн хошой болон аварга малчин өрхийг шалгаруулаад байна. Тус аймагт өнгөрсөн оноос эхлэн аймгийн аварга малчдыг шалгаруулах журамдаа өөрчлөлт оруулан өрхийн тэргүүнийг гэр бүлийн хамт аварга малчин цолоор шагнадаг болсон юм.

Дашинчилэн сумын Лах багийн малчин С.Баяржаргал, эхнэр С.Ариунтуяа, мөн багийн малчин Б.Мөнхбат, эхнэр М.Болортуяа нар “Аймгийн хошой аварга малчин өрх”-өөр шалгараад байна. “Аймгийн аварга малчин өрх”-өөр 36 гэр бүлийг тодруулжээ.

Мөн “Аймгийн аварга саальчин”-аар Баяннуур сумын Шар тал багийн саальчин Г.Алтанхуяг, “Аймгийн тэргүүний мал эмнэлэг үйлчилгээний нэгж”-ээр Орхон сумын “Хулсан шарга” мал эмнэлгийн үржлийн нэгжийг шалгаруулсан байна.

“Аймгийн аварга малчин өрх”

Баян-Агт сумын Баянхайрхан багийн малчин Б.Батбаяр, эхнэр Н.Оюунжаргал,

Дулаанхаан багийн малчин Х.Баасандорж, эхнэр С.Чимэдцэрэн,

Шарга багийн малчин Б.Лхагвасүрэн, эхнэр А.Хишигдолгор,

Шарга багийн малчин А.Отгонбаяр, эхнэр Д.Отгонбаяр,

Баяннуур сумын Шар тал багийн малчин Ж.Сайнжаргал, эхнэр Ц.Жаргалтуяа,

Шар тал багийн малчин Л.Борхүү, эхнэр Д.Жаргал,

Бугат сумын Баянтөгөл багийн малчин Н.Даваа, эхнэр Г.Баасансүрэн,

Ханжаргалант багийн малчин А.Зоригтбаатар, эхнэр Д.Хишигбаяр,

Ханжаргалант багийн малчин Ц.Алтангэрэл, эхнэр Ц.Бүтэд,

Баян төгөл багийн малчин Л.Нармандах, эхнэр М.Од,

Бүрэгхангай сумын Дэрс багийн малчин Б.Гансүх, эхнэр Ц.Байгалмаа,

Цахт багийн малчин Д.Сэнгээ, эхнэр Ц.Пансай,

Гурванбулаг сумын Авзага багийн малчин Н.Мөнхжаргал, эхнэр Ц.Хандсүрэн,

Хөгнө багийн малчин Д.Болдбаатар, эхнэр Н.Энхжаргал,

Дашинчилэн сумын Лах багийн малчин Д.Лувсандагва, эхнэр О.Эрдэнэтуяа,

Доргонт багийн малчин Д.Долгорсүрэн, эхнэр Т.Оюун-Эрдэнэ,

Могод сумын Жаргалант багийн малчин Л.Гантулга, эхнэр М.Пүрэвжаргал,

Баянгол багийн малчин Х.Энхболд, эхнэр П.Шинэбаяр,

Баянгол багийн малчин С.Дүгэр, эхнэр Д.Лхагва,

Орхон сумын Арбулаг багийн малчин Б.Жаргалсайхан, эхнэр П.Жаргал,

Халиун багийн малчин Д.Баянмөнх, эхнэр Д.Минжигмаа,

Рашаант сумын Хөгнө хан багийн малчин Д.Цогтгэрэл, эхнэр Н.Чанцалмаа,

Аргалхайрхан багийн малчин Г.Содномрагчаа, эхнэр С.Дуламсүрэн,

Аргалхайрхан багийн малчин Ч.Гавьяа, эхнэр О.Доржханд,

Сайхан сумын Хүрэмт багийн малчин Т.Мягмаржаргал, эхнэр Ц.Чимэдсайхан,

Мануульт багийн малчин Н.Мөнхжаргал, эхнэр Т.Сэнгэ,

Сайхан-Овоо багийн малчин Д.Отгонбаатар, эхнэр Б.Цэндсугир,

Сэлэнгэ сумын Тариахтай багийн малчин О.Оюунаа,

Тэшиг сумын Хужирт багийн малчин Г.Баясгалан, эхнэр О.Оюун-Эрдэнэ,

Хангал сумын Урт багийн малчин Ж.Батсайхан, эхнэр Б.Баярцэцэг,

Сөрт багийн малчин Ө.Гомбодорж, эхнэр Д.Болормаа,

Хишиг-Өндөр сумын Хүрэмт багийн малчин Ц.Пүрэв-Очир, эхнэр С.Ононтуул,

Жаргалант багийн малчин Г.Энхбаяр, эхнэр Б.Алимаа,

Тээг багийн малчин Ж.Отгонхүү, эхнэр Н.Шинэцэцэг,

Хутаг-Өндөр сумын Хантай багийн малчин Д.Түвшин, эхнэр Ш.Уранбаяр,

Тээл багийн малчин Г.Отгонпүрэв, эхнэр Д.Байгалмаа

Хэнтий аймгийн Засаг даргын дэргэдэх Удирдлагын зөвлөлийн өнөөдрийн хуралдаанаар сар шинийг угтан 90-ээс дээш настай 90 ахмадад тус бүр 30 мянган төгрөгийн дэмжлэг үзүүлэхээр болжээ.

Өнгөрсөн онд зохион байгуулсан хүн ам орон сууцны толллогоор Дорноговь аймгийн хүн ам 71014 болжээ.

Хүн амын 32.0 хувь нь 15-аас доош насны хүүхдүүд, 65.9 хувь нь 15-69 насныхан, харин хоёр хувь нь 70-аас дээш насныхан байна. Аймгийн төв болон бусад сум сууринд эрүүл мэнд, боловсрол зэрэг төрийн үйлчилгээний хүртээмж сайжирснаас гадна ажлын байр нэмэгдэж байгаа нь хүмүүс шилжин ирж суурьшин амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж байгааг судалгааны тайланд дурджээ. Дорноговь аймгийн хүн амын тоо өссөнтэй холбоотойгоор хүн амын нягтрал ч өсчээ. 2010 онд нэг квадрат километр нутаг дэвсгэрт 0.5 хүн ногдож байсан бол 2020 онд 0.6 болсон аж.

Батлан хамгаалахын сайд болон Увс аймгийн Засаг дарга нарын хамтран ажиллах гэрээнд заасны дагуу цэргийн алба хаагчдын ар гэрт дэмжлэг үзүүлэх ажлыг аймгийн ЗДТГ-ын Цэргийн штабаас зохион байгууллаа. Тодруулбал, зэвсэгт хүчин болон хилийн цэрэгт алба хааж буй цэргийн албан хаагчдын ар гэрээс зорилтот бүлгийн 48 өрхийг сонгон авч нэг өрхөд 50 мянган төгрөгийн үнэ бүхий хүнсний бүтээгдэхүүний дэмжлэгийг үзүүлсэн байна. Эдгээр өрхүүдийг аймгийн 19 сумын 12-оос нь сонгон авсан бөгөөд нийтдээ 2.4 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлжээ.

Аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын Цэргийн штабаас дэлхий нийтийг хамарсан “Ковид-19” цар тахлын улмаас улсын хэмжээнд өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэн энэ хүнд цаг үед хугацаат цэргийн албан хаагчдын ар гэрт ийнхүү тусламж үзүүлсэнд дээрх өрхийн гишүүд баяртай байна гэлээ.

Сэлэнгэ аймгийн Онцгой комиссын зүгээс Сүхбаатар суманд эрсдэл өндөр байгаа гэдгийг маш сайн ухамсарлаж, болзошгүй эрсдэлээс өөрийгөө, өрөөл бусдыг хамгаалж, сонор сэрэмжээ өндөржүүлэхийг анхааруулсаар байна. Сэлэнгэ аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн вируслогийн лабораторид хийсэн 202 хүний PCR шинжилгээний хариу сөрөг гарчээ. Мөн аймгийн “Ахмадын сувилал”-д дараагийн шатанд шилжсэн долоон иргэн байгаа бөгөөд зургаан иргэний ажиглалтын хугацаа дуусч, гэрийн ажиглалтад шилжжээ. Аймгийн хэмжээнд хоёр ажиглалтын байранд 18 иргэн байгаа аж. Сэлэнгэ аймгийн сумдаас гарах чиглэлд Улаанбаатар хот бусад аймаг орон нутаг руу 215 тээврийн хэрэгслээр 473 иргэн, орох чиглэлд 177 тээврийн хэрэгсэлтэй 366 иргэнийг PCR шинжилгээний хариу, асуумжийг үндэслэн нэвтрүүлсэн байна. Мөн энэ өдрүүдэд Сүхбаатар төмөр замын шалган нэвтрүүлэх боомтоор улсын хилээр орох, гарах чиглэлд ачаа тээврийн 13 галт тэрэгний 674 вагоныг шалган нэвтрүүлжээ. Түүнчлэн аймгийн хэмжээнд халдваргүйжүүлэлтийн ажлыг тасралтгүй, тогтмол хийж байна. Өнөөдрийн байдлаар 67 цэг байршлын 13722 м2 талбайд урьдчилан сэргийлэх, дөрвөн цэг байршлын 1673 м2 талбайд голомтын халдваргүйжүүлэлтийг хийжээ.

НҮБ-ын Хүнс хөдөө аж ахуйн байгууллагаас ХХААХҮЯ-тай хамтран “Зорилтот бүлгийн малчин өрхийн амьжиргааг зудын эрсдэлээс хамгаалахад дэмжлэг үзүүлэх” техник туслалцааны төслийг хэрэгжүүлж байгаа билээ. Энэхүү төсөлд зудын эрсдэл өндөр байгаа Говь-Алтай аймгийн Бигэр, Бугат, Дэлгэр, Тонхил, Төгрөг, Халиун, Цээл, Чандмань зэрэг сумын зорилтот бүлгийн малчин өрхөд хорголжин тэжээл, уургаар баялаг рапсын шахдас, амин дэм эрдсийн нэмэлт бүтээгдэхүүнийг багц болгон олгох аж. Тодруулбал, өвөлжилт хүндэрсэн сумдын зорилтот бүлгийн малчид буюу хонин толгойд шилжүүлснээр 300 ба түүнээс цөөн тооны малтай, хөдөлмөрийн насны, өрх толгойлсон, олон хүүхэдтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй гэр бүлийн гишүүнтэй, мал аж ахуйгаас өөр амьжиргааны эх үүсвэргүй, отор нүүдэл хийх бүл, чадал муутай нийгмийн зорилтот бүлгийн 1000 өрхийг сонгон амьжиргааны хөрөнгийг хамгаалах хүмүүнлэгийн яаралтай тусламжийг ийнхүү үзүүлэх юм.

Нэг жилийн хугацаанд хэрэгжих техник туслалцааны энэ төслийн хүрээнд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах орон нутгийн нөөц боломжийг олон улсад мөрдөгддөг заавар стандартын дагуу бэхжүүлэх үйл ажиллагаа төлөвлөгдсөн байгаа ажээ.

Өвөрхангай аймаг 2019 оны эцсээр 5.6 сая толгой мал тоолуулж байсан бол 2020 оны эцэст 20 орчим хувиар буурч, 4 сая 479 мянган толгой мал тоолуулжээ. Өнгөрсөн зун, намар газрын гарц муу байж, мал сүрэг тарга тэвээрэг аваагүйн зэрэгцээ өвөлжилт хүндхэн болох төлөвтэй байсан тул малчид малаа их хэмжээгээр борлуулсан байна. Тодруулбал, малчид 1.1 сая толгой малыг зах зээлд борлуулсан гэх үзүүлэлтийг аймгийн Статистикийн хэлтсээс гаргажээ. Мал тооллогын дүнгээс харахад, хонь хамгийн их буюу 2.1 сая тоологдсон байна. Сумдаар нь авч үзвэл Баян-Өндөр сум хамгийн олон мал буюу 315 мянган толгой мал тоолуулсан бол Баруунбаян-Улаан сум хамгийн бага буюу 125 мянган толгой мал тоолуулжээ. “Энэ жил отроор явсан малчин өрх олон байгаа учир мал тооллогын ажлыг зохион байгуулахад хүндрэлтэй байсан. Гэсэн ч сум бүрээс ажлын баг томилж, халдвар хамгааллын дэглэм дор нэг бүрчлэн тоолсон” хэмээн Статистикийн хэлтсийн дарга О.Түмэнжаргал хэллээ.

Ханбогд сумын Хайрхан багийн нутаг “Цагаан хад” суурьшлын бүсэд 3500 гаруй богинын тээврийн жолооч, 7000-8000 уртын тээврийн жолооч, худалдаа үйлчилгээ эрхлэгчид, хөдөлгөөнт хүн ам гээд нийтдээ 15000-20000 хүн Цагаан хаднаас амьдрал ахуйгаа залгуулдаг юм. Энд тулгамдаж байгаа гол асуудал цахилгаан эрчим хүч, ундны цэвэр ус юм. Сард нэг өрх, үйлчилгээний газрууд 300-350 мянган төгрөгийн төлбөр төлж, бага оврын цахилгаан үүсгэвэртэй хувь хүмүүсээс эрчим хүч худалдаж авдаг байна. Аймгийн Засаг дарга Р.Сэддоржоор ахлуулсан ажлын хэсэг Цагаан хад суурьшлын бүсэд ажиллалаа. Тус бүсийн оршин суугчдыг байнгын тог цахилгаантай болгох асуудлыг аймгийн удирдлагууд зургадугаар сард бүрэн шийдвэрлэнэ.

Монголын ШУА-ийн Одон Орон, Геофизикийн Хүрээлэнгийн захирал доктор С.Дэмбэрэл Хөвсгөл аймгийн Онцгой комисстой цахимаар холбогдож газар хөдлөлттэй холбоотой мэдээлэл, сэрэмжлүүлэг өглөө.