Category: мэдээ

Categories
мэдээ нийгэм

Б.Эрдэнэ-Очир: Бидний зүтгэлийн үр шимээр нутаг оронд минь хөгжил дэвшил нэгэнт ирснийг харах таатай байна DNN.mn

Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын МАН-ын хорооны дарга Б.Эрдэнэ-Очиртой ярилцлаа.

-Та 2012 оноос хойш аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчөөр ажиллахдаа тавьсан алсын хараа нэгэнт биеллээ олсон Ханбогдыг бид харж байна. Анх төлөөлөгчөөр сонгогдоод ажлаа хаанаас эхэлж байв?

-Миний бие Ханбогдчуудынхаа итгэлийг хүлээж, гурван удаагийн сонгуульт хугацаанд Өмнөговь аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчөөр сонгогдож ажиллалаа. Энэ нутагтаа төрж өсөж, амьдарч байгаа хүний хувьд Өмнөговь аймаг Монгол Улсын өнгийг тодорхойлох эдийн засгийн том бүс нутаг болох ёстой гэж боддог. Бизнесмэн хүний хувьд нутагт маань үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжүүдийг уул уурхайн эдийн засгийн эргэлттэй холбох нь чухал гэж үздэг. Үүнд суурилсан ирээдүйн хөгжлийг нутагтаа бий болгохыг зорьж, бодож явдаг. Анх намайг аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчөөр сонгогдоход буюу 2012 онд Оюутолгой компанитай ханган нийлүүлэгчийн гэрээтэй Ханбогд сумын 2-3 компани байсан. Тухайн үеийн сум орон нутгийн удирдлагууд бүс нутгийн хөгжлийн асуудалд Оюутолгой компанитай харилцан ойлголцож, хамтран ажиллах нь зүйтэй гэж үзээд ажлын хэсэг байгуулахад миний бие тухайн ажлын хэсгийг ахалж ажиллаж байлаа. Үр дүнд нь Ханбогд сум Оюутолгой төсөл “Хамтын ажиллагааны гэрээ” байгуулж “Говийн Оюу” хөгжлийг дэмжих сан байгуулагдсан. Гэрээ хэрэгжиж эхэлснээр зөвхөн Ханбогдын бизнес эрхлэгчид, аж ахуйн нэгжүүд Оюутолгойгоос зарласан тендерт давуу эрхтэй оролцох боломж бүрдсэн. Ингэснээр одоо Ханбогдын 100 гаруй ханган нийлүүлэгч компани тогтвортой үйл ажиллагаа явуулдаг болсон байна. Үүнийгээ дагаад орон нутгийн төсөвт үлэмж хэмжээний хөрөнгө оруулалт, эдийн засгийн урсгал орж ирсэн байна. Энэ нь өөрөө Ханбогдын хөгжилд асар том хувь нэмэр болсон.

-Та бүхний хүчин чармайлтаар Оюу толгойтой хамтын ажиллагааг эхлүүлснээр зөвхөн орон нутгийн компаниудад ээлээ өгөөд зогсоогүй суманд олон бүтээн байгуулалт хийснээс дурдвал?

-Бид бүхэн ард иргэдийнхээ санал бодлыг тусгасан мөрийн хөтөлбөрийг боловсруулж, өнгөрсөн хугацаанд Ханбогд суманд олон бүтээн байгуулалтын ажлууд хийлээ. Энэ их ажлыг нугалахад татварын орлого, төсвийн орлого хангалтгүй юм. Оюутолгой компанитайгаа маш сайн ойлголцож хамтран ажилласны үр дүнд “Говийн Оюу хөгжлийг дэмжих сан”, сүүлийн жилүүдэд Оюутолгой-Ханбогд сумын хамтын ажиллагааны хүрээнд “Хөгжлийн хурдасгуур” санг байгуулж маш их хөрөнгө оруулалтыг төвлөрүүлж, Ханбогд хотыг хөгжүүлэх бүтээн байгуулалт, дэд бүтцийн төслүүдийг санхүүжүүллээ. Энэ нь Оюу толгой, Рио Тинто компанийн зүгээс Ханбогд хотыг сүндэрлүүлэх асар том бодлогын дэмжлэг билээ.

Өнгөрсөн хугацаанд тухайлбал, Оюутолгой-Ханбогдыг холбосон 35 км-ын хатуу хучилттай засмал зам, цахилгааны шугам сүлжээ, инженерийн шугам сүлжээ, цэвэр усны хангамжийн төв, цэвэрлэх байгууламж болон боловсролын салбарт 640 хүүхдийн сургууль, 200 хүүхдийн цэцэрлэг бүхий цогцолбор, ХАА-н салбарт малын эрүүл мэндийн төв гээд дурдвал олон. Мал эмнэлгийн лаборатори бүхий Малын эрүүл мэндийн төв байгуулсан явдал бол зөвхөн Ханбогд сум биш Өмнөговь аймгийн зүүн бүс болон Дорноговь, Дундговийн сумд эрүүл ахуйн шаардлага хангасан мал экспортлоход чиглэсэн гол бүтээн байгуулалт болсон. Түүнчлэн сүүлийн үед хийж буй бүтээн байгуулалт гэвэл орчин үеийн хотын жишигт нийцсэн “Галба” цэцэрлэгт хүрээлэн, спорт цогцолборыг нэрлэж болно. Хүүхэд залуусынхаа хөгжилд зориулсан олон ажил төвлөсний нэг нь энэхүү спорт цогцолбор байсан.

-Орон нутгийн хөрөнгө оруулалтаар бас цөөнгүй бүтээн байгуулалт хийж байгаа юм билээ?

-Сум орон нутагтаа тулгамдаж байгаа асуудлыг шийдэх хүрээнд орон нутгийн төсвийн татварын орлогоор цөөнгүй ажил хийсний нэг нь 18 Мв-ийн дулааны станц. Энэ станцыг ирэх оны 1 дүгээрт сард ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байгаа. Ер нь өнгөрсөн хугацаанд орон нутгийн төсвийн хөрөнгө, Оюутолгойн хөрөнгө оруулалт зэрэг санхүүгийн олон эх сурвалжаар сумын төвийн авто замын ажлыг нэлээд анхаарч хэрэгжүүлсэн. Ингэхдээ хот болон хөгжүүлэх төлөвлөгөөнийхөө дагуу ус зайлуулах шугам, дугуйн зам, гэрэлтүүлэг бүхий хотын стандартад нийцсэн зам барьж байгаа.

-Таны санаачлан эхлүүлсэн ажлуудаас хувийнхаа хөрөнгөөр эрсдэл үүрч эхлүүлсэн орон сууцны хотхоны ажлыг дурдахгүй өнгөрч болохгүй.

-Ханбогдыг хот болгох ажлыг эхлүүлэхэд анх гадна, дотнын хөрөнгө оруулалт татах ёстой гэдэг бодлоор гаднын олон хөрөнгө оруулагчийг урьж авчирч, уулзалт хийсэн. Тухайн үеийн төр засгийн бодлогод хөрөнгө оруулагч нарт итгэл бага байсан. Дотоодын компанийнхныг авчраад ч болоогүй. Үүний цаана юу харагдсан бэ гэхээр энэ нутагт өсөж төрсөн, ажил амьдралаа холбож яваа хүн л эхлүүлэх ёстой юм байна гэдгийг ойлгосон. Тэр утгаараа орон сууцжуулах ажлыг өөрөө эхлэх ёстой юм байна гээд найзынхаа компанитай хамтран анхны барилгуудыг барьж эхэлсэн. Тухайн үедээ маш их эрсдэлтэй тулгарч байсан. Энэ цаашаа ямар зам туулж, хаана очихыг мэдэхгүй үе байсан ч энэ бүхнийг давж гарсан. Өдгөө 700 орчим өрхийг орон сууцжуулаад байгаа бөгөөд тэр дундаа намын мөрийн хөтөлбөрт тусгасан төрийн албан хаагчийг ая тухтай амьдрах орчныг хангах хүрээнд 60 төрийн албан хаагчийн орон сууцны асуудлыг шийдвэрлэсэндээ сэтгэл тэнүүн байна. Сумын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө батлагдсантай холбоотойгоор одоо ажлууд үе шаттайгаар хийгдээд явж байна.

-Таны хэлсэнчлэн Монгол Улсын Засгийн газар “Ханбогд хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө”-г баталсан нь та бүхний олон жилийн хичээл зүтгэл байсан. Үүнтэй холбоотой бүтээн байгуулалтын ажил ямар шатандаа явна вэ?

-Хот болох зорилт бол нутгийн бид бүхний олон жил хөөцөлдөж ирсэн асуудал. Хот болгох ажлыг өчигдөр яриад өнөөдөр бүтээчхэж байгаа явдал биш ээ. Үе, үеийн Ханбогд сумын удирдлагууд, хурлын төлөөлөгчдийн хүчин зүтгэлийн үр дүнд Монгол Улсын Засгийн газар, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ кабинетынхаа хамт манай нутагт хүрэлцэн ирж Ханбогд хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг соёрхон баталж, хүлээлгэн өгсөн билээ. Ханбогд хотын эдийн засаг, бие даасан хөгжил дан ганц уул уурхайг түшиглэсэн бус мал аж ахуй, аялал жуулчлалын салбарын хөгжилтэй уялдсан солонгорсон бүтэцтэй байхыг бид Засгийн газраар батлуулсан хөгжлийн төлөвлөгөөндөө тусгасан. Бид Ханбогд хотын суурийг зөв оновчтой тавихын тулд нэн тэргүүнд газар доорх байгууламж, дэд бүтцийн асуудлыг эхэлж хийх ёстой гэдэг зарчмыг барьж 35 мянган хүнд хүрэлцээ бүхий инженерийн шугам сүлжээ, цэвэрлэх байгууламж гээд бүгдийг нь хийж чадсан. Одоо харин газар дээрх байгууламжуудаа бүтээж айл өрх, албан байгууллагуудтайгаа энэ дэд бүтцээ холбож өгөх дараа дараачийн ажлууд эхлээд явж байгаа.

-Стратегийн томоохон бүтээн байгуулалтаас гадна та боловсрол, урлаг соёлын салбарт багагүй анхаардаг. Жишээ нь “Үлэмжийн чанар” соёлын төвийг таны санаачилгаар барьсан гэдэг байх аа?

-Урлаг соёлоор дамжуулж монгол үндэстний уламжлал соёлыг хадгалахыг эрмэлзэж явдаг хүний хувьд 2012 онд ИТХ-ын төлөөлөгчөөр сонгогдсоны дараа санаачлан улмаар 2015 онд шавыг нь тавьж, 2017 онд 400 хүний суудалтай энэ соёлын төвийг ашиглалтад оруулж байсан. Түүнчлэн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд говь нутгийн онцлогийг харуулсан “Галба говь” музейн барилгын зураг төсвийг боловсруулж, хоёр бөхт тэмээний үзмэр голлосон улсын чанартай музейн үзэл баримтлалыг батлуулаад байна.

Харин боловсролын салбарын тухайд багш өвөөгийнхөө нөлөөгөөр энэ салбартай ойр байдаг. Ардын боловсролын тэргүүний ажилтан өвөөгийнхөө ажил үйлсийг мөнхжүүлэх үүднээс Б.Чогдовын нэрэмжит “Багшийн хишиг” хөтөлбөрийг багш нарын дунд хэрэгжүүлж байна. Анх нэг сургуульд хэрэгжиж байсан бол одоо өргөжсөөр 2 сургууль, 3 цэцэрлэгийн хэмжээнд цар хүрээ нь өргөжсөн байна. Мөн салбарын шилдэг залуусыг шалгаруулдаг “Оюу” наадам, сумын залуучууд, оюутны чуулга уулзалт, “Одонгоо зүүцгээе ээжүүдээ”, “Ахмадаа сонсъё” арга хэмжээ, “Хүүхэд бидний ирээдүй”, “Эмэгтэйчүүд нийгмийг манлайлна”, “Алтан нутгийн бэр”, “Нутгийн сайхан хүргэчүүл” чуулган зэрэг нас насны хүмүүсийн хөгжилд зориулсан ажлыг уламжлал болгон зохион байгуулдаг.

-Танд хүүхдийн байгууллагаас “Хүүхдийн итгэмжит элч”-ээр удаа дараа тодруулсан байна лээ. Энэ нь таныг энэ чиглэлд багагүй ажил хийсний баталгаа биз ээ?

-Хүүхдийг дэмжинэ гэдэг бол ирээдүйдээ хөрөнгө оруулж байгаа хэлбэр. Тиймээс хүүхдийн авьяас билгийг хөгжүүлэх, тэдний оролцоо, хамгааллын чиглэлээр дэмжиж ажилладаг. Жишээ нь улс, тив дэлхийн чанартай уралдаан тэмцээнд оролцуулах, олон улсын хүүхдийн “Найрамдал” төвд амраах, хүүхэд хөгжүүлж байгаа багш нарыг шагнаж урамшуулах, шилдэг 100 сурагчийг хүлээж авч, хүндэтгэл үзүүлэх гэх мэт ажлыг дурдаж болно.

-2012 оноос хойш аймгийн ИТХ-д төлөөлөгчөөр ажилласан хугацаагаа та товч дүгнэж хэлээд ярилцлагаа өндөрлөе.

-Нутгийн хүний хувьд Өмнийн цэнхэр говь, тэр дундаа Монгол Улсын эдийн засгийг тодорхойлж буй бүс нутаг Галбын говио хөгжүүлэхийн төлөө сэтгэл зүрх, гар биеэ зориулж явааг минь итгэн дэмжиж, Ханбогдчууд маань намайг аймгийн ИТХ-д гурвантаа сонгон илгээлээ. Ард иргэдийн маань итгэл надад нутгийнхаа хөгжлийн төлөө хийж бүтээх, бодлого шийдвэрээ няцахгүй хамгаалах урам зориг өгч ирлээ. Тиймээс ч эргээд харахад нүдэнд харагдаж, гарт баригдахуйц дорвитой тодорхой ажлыг гүйцэтгэжээ. Энэ том бодлогын шийдвэрийг гаргуулж, бүтээн байгуулалт өрнүүлэхэд хамтран ажилласан сумын ИТХ, ЗДТГ, төр, хувийн хэвшлийн байгууллагууд ахмад буурлууд, залуус дүү нар, нутгийн зон олны маань оролцоо их ээ. Бидний зүтгэлийн үр шимээр нутаг оронд минь хөгжил дэвшил нэгэнт ирснийг харахад туйлын таатай байна.

-Цаг зав гарган ярилцсанд баярлалаа. Галбын сайхан нутагт тань их хот сүндэрлэхийг ерөөе.

-Тэр ерөөл удахгүй биелэх болно оо.

 

Д.ПҮРЭВСҮРЭН

 

Categories
мэдээ улс-төр

НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга асан Бан Ги Мүн-д “Чингис хаан” одон хүртээнэ DNN.mn

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх зарлиг гарган, төрийн дээд шагнал, тэргүүн зэргийн “Чингис хаан”  одонг БНСУ-ын иргэн, НҮБ-ын найм дахь Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүн-д хүртээхээр боллоо.

Энэ талаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Г.Занданшатар нар мэдээлэл өглөө.

Бан Ги Мүн нь АНУ-ын эрдэмтэн Жак Уэтерфордын дараа “Чингис хаан” тэргүүн зэргийн одон хүртэж байгаа хоёр дахь гадаад хүн болж байна.

“Чингис хаан” одонд нэр дэвшүүлэх, шагнах журам”-д “Улс түмний эв нэгдэл, хөгжил цэцэглэлт, хүн төрөлхтөний амар амгалан байдлыг бэхжүүлэх болон Монгол Улс гадаад орнуудтай тогтоосон харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, дэлхий дахинд Монгол Улсын нэр хүндийг өргөн сурталчлах, тус улсын эдийн засаг, нийгэм, оюун санааны хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулсан гадаад орны төр, нийгмийн зүтгэлтэн, иргэн”-ийг шагнаж болохоор заасан юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх “Чингис хаан” тэргүүн зэргийн одонг Их эзэн Чингис хааны мэндэлсэн өдөр, “Монгол бахархлын өдөр” буюу 2024 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр Төрийн ордонд гардуулна.

Бан Ги Мүн-ий Монгол Улс, БНСУ-ын харилцаанд оруулсан хувь нэмэр  

Монгол Улс, БНСУ-ын харилцаа, хамтын ажиллагаа “Стратегийн түншлэл”-ийн түвшинд гүнзгийрэн хөгжих үндэс суурийг тавьж, хамтын ажиллагааг баяжуулан хөгжүүлэхэд онцгой хувь нэмэр оруулсан юм.

Тэрбээр 2004-2006 онд БНСУ-ын Гадаад хэрэг, худалдааны сайдаар ажиллаж байхдаа БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Ну Мү Хёны 2006 онд Монгол Улсад хийсэн төрийн айлчлалыг хэрэгжүүлсэн.

Айлчлалын дүнд:

  • 1999 онд тунхагласан Монгол Улс, БНСУ-ын “бие биеэ нөхсөн хамтын ажиллагааны зарчим”-д тулгуурласан харилцааг “Сайн хөршийн, найрамдал, хамтын ажиллагааны түншлэл” болгон шат ахиулан хөгжүүлэхээр тохирсон,
  • Хоёр улсын хамтын ажиллагааг мэдээлэл, харилцаа холбоо, эрчим хүч, барилга, зам, тээврийн салбарт өргөжүүлж, яам, байгууллага хоорондын харилцаа холбоо бэхэжсэн,
  • Хоёр улсын Засгийн газар хооронд “Нийгмийн хамгааллын тухай хэлэлцээр” байгуулсан нь өнөөг хүртэл хүчин төгөлдөр үйлчилж, хоёр улсад оршин суугаа монгол, солонгос иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах, иргэдийн солилцоог эрчимжүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулсан юм.

Бан Ги Мүн НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байхдаа 2009 оны 07 дугаар сарын 26-28-ны өдрүүдэд анх удаа Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийсэн.    

Энэ айлчлал Монгол Улс, НҮБ-ын хамтын ажиллагааг шинэ шатанд гаргаж, НҮБ бол Монгол Улсын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдал, хөгжил цэцэглэлтийн  баталгаа болохыг дэлхий дахинд нотлон харуулж, улс төр, эдийн засаг, хүмүүнлэгийн салбарын харилцааг хөгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр болсон юм.

Мөн ардчилсан тогтолцоо, зах зээлийн эдийн засагт амжилттай шилжсэн манай улсын туршлага болон Мянганы хөгжлийн зорилтуудад суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого хэрэгжүүлж байсан төр, засгийн үйл ажиллагаа, НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаанд Монгол Улсын оруулсан хувь нэмрийг олон улсад таниулсан түүхтэй.

Хүнсний хангамжийг сайжруулах, санхүүгийн хямралыг даван туулах, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг хөгжүүлэх зэрэг чиглэлээр Монгол, НҮБ-ын хамтын ажиллагааг улам эрчимжүүлсэн юм.

Бан Ги Мүн “Монгол Улс нь ардчилсан тогтолцоо, зах зээлийн эдийн засагт амжилттай шилжсэн, Мянганы хөгжлийн зорилтуудад суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого боловсруулан хэрэгжүүлж буй үлгэр жишээ цөөхөн орны нэг” гэж үнэлсэн.

Энэ нь манай улсын төр, засгаас явуулж буй бодлого, үйл ажиллагааг сайшаасан, олон улсын түвшинд таниулах ач холбогдолтой байлаа.

Манай улс Мянганы хөгжлийн зорилтуудын дийлэнхийг амжилттай хэрэгжүүлсэн. Найман зорилгоос гадна Хүний эрхийг баталгаажуулах, ардчилсан засаглалыг хөгжүүлэх тухай 9 дүгээр зорилгыг нэмж батлан хэрэгжүүлээд байна.

Бан Ги Мүн айлчлалынхаа үеэр:

  • “Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицохуй” сэдвээр лекц уншсан нь уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг үр дагаврыг багасгах, шинэ нөхцөл байдалд дасан зохицох чиглэлээр НҮБ-тай хамтын ажиллагаагаа эрчимжүүлэхэд томоохон түлхэц болсон,
  • Зэвсэгт хүчний энхийг дэмжих сургалтын төвд зочилж, НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаанд хувь нэмрээ оруулж буй Монгол Улс, хүлээсэн үүргээ нэр төртэй, сахилга баттай гүйцэтгэж буй цэнхэр дуулгатнуудад НҮБ бүх талын дэмжлэг үзүүлэхээ нотолсон,
  • Улаанбаатар хот дахь “Далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын олон улсын судалгааны төв”-ийг нээж, Монгол Улс далайд гарцгүй орнуудад тулгарч буй бэрхшээлийг шийдвэрлэх талаар олон улсын хамтын нийгэмлэгт манлайлах үүрэгтэй оролцох үндэс суурийг тавьсан. Дамжин өнгөрөх тээврийн үр ашигтай тогтолцоо бий болгох, зардлыг бууруулах, эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэх, ядуурлыг бууруулах, амьжиргааны түвшинг дээшлүүлэх чиглэлээр энэ төвийг НҮБ бүх талаар дэмжиж, туслахаа мэдэгдсэн.

Монгол Улс НҮБ-д элссэний 50 жилийн ойг тохиолдуулан илгээсэн мэндчилгээндээ, “Монгол Улс ямагт НҮБ-ын идэвхтэй гишүүн байсаар ирсэн. Олон улсын 140 гэрээ, конвецид нэгдэн орж, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилтийн эсрэг идэвхтэй ажиллаж байна. Нутаг дэвсгэрээ цөмийн зэвсэггүй бүс болгон зарлаж, жил бүр зэвсэг хураах долоо хоногийг тэмдэглэн өнгөрүүлэхэд шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэдэг. Дэлхий дахины энх тайван, аюулгүй байдлын төлөө оруулж байгаа хувь нэмрийг өндөр үнэлж байна. Монгол Улс ардчилсан нийгэмд энх тайван замаар дэвшин орсонд бид бахархдаг” гэж онцолж байлаа.

Бан Ги Мүн-ий санаачилсан болон тэргүүлдэг төрийн бус байгууллагууд уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт, сэргээгдэх эрчим хүч зэрэг чиглэлээр манай улсад хэрэгжүүлдэг төсөл, хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлж, хамтран ажиллаж байна.

Тухайлбал “Ногоон хөгжлийн сан” 470 сая ам.долларын нэн хөнгөлөлттэй зээл, буцалтгүй тусламж үзүүлж, “Global green growth” институт нь 100 гаруй сая ам.долларын буцалтгүй тусламжаар хөтөлбөр хэрэгжүүлж байгаа юм.

“Илүү сайхан ирээдүйн төлөөх Бан Ги Мүн” сан нь АНУ-ын Стэнфорд их сургуультай хамтран Улаанбаатар хотноо 2003, 2004 онд “Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ”-г зохион байгуулж, Тогтвортой хөгжлийн зорилтод хүрэх, олон улсын хамтын нийгэмлэгийн үйл хэрэгт хувь нэмэр оруулахын төлөөх Монгол Улсын хүч чармайлтыг идэвхтэй дэмжиж ирсэн юм.

Мөн “Азийн төлөөх Боао форум”-ын тэргүүний хувиар 2019 онд Улаанбаатар хотноо болсон Боао форумын бага хуралд оролцсон бөгөөд “Илүү сайхан ирээдүйн төлөөх Бан Ги Мүн” сан “Солонгос, Монголын ирээдүйн стратеги” форумыг 2023 онд Сөүл хотноо, 2024 онд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулахад  дэмжиж оролцжээ.

НҮБ-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүн  /2007-2016/

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын найм дахь, Ази, Номхон далайн орнуудаас сонгогдсон хоёр дахь Ерөнхий нарийн бичгийн дарга.

Бан Ги Мүний анхны томоохон санаачилгуудын нэг нь 2007 оны Уур амьсгалын өөрчлөлтийн дээд хэмжээний уулзалт юм. Түүний дипломат хичээл зүтгэл, хүчин чармайлтын үр дүнд уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудал дэлхийн улс орнуудын анхаарлын төвд орсон.

Тэрбээр уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг төр, засгийн тэргүүнүүдийг улс төрийн зориг гаргахыг уриалж, ирээдүй хойч үе, олон тэрбум хүний амьдрал, хүсэл тэмүүлэл тэдний гарт байгааг сануулж байсан удаатай.

Энэ нь биеллээ олж, 2020 оноос хүлэмжийн хийн ялгарлыг багасгаж, агаар дахь нүүрсхүчлийн хийг бууруулах замаар дэлхийн цаг агаарын дулаарлыг зогсоох зорилготой “Парисын хэлэлцээр” батлагдсан юм.

190 гаруй орон, түүний дотор Монгол Улс хүлээн зөвшөөрч, 2016 оны 04 дүгээр сарын 22-нд гарын үсэг зурсан энэ хэлэлцээр дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн эв санааны нэгдлийг харуулсан, том урам, зориг өгсөн үйл явдал болж байлаа.

Мянганы хөгжлийн зорилтуудын хэрэгжилтэд анхаарсан

  • Мянганы хөгжлийн зорилтуудын асуудлаарх дээд хэмжээний уулзалт, уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудлаарх дээд хэмжээний уулзалтыг Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар ажилласан хугацааныхаа сүүлийн жил хүртэл зохион байгуулсан. Энэ хүч чармайлтын дүнд Мянганы хөгжлийн зорилтуудын ихэнхийг хэрэгжүүлэхэд томоохон ахиц дэвшил гаргаж чадсан,
  • Дэлхийн хамгийн ядуу, хамгийн эмзэг бүлгийн хүмүүст дуу хоолойгоо хүргэж, НҮБ-ыг бэхжүүлэхийн тулд гүүр нь байхыг эрмэлзэж ирсэн,
  • Африк тив болон эмэгтэйчүүд, хүүхдийн эрүүл мэндийн дэлхийн шинэ стратегид 60 тэрбум гаруй ам.долларын хандив босгож чадсан. 2008 оны хүнс, эрчим хүч, эдийн засгийн хямралын оргил үед хөгжиж буй орнуудад нэг их наяд ам.долларын санхүүжилт олгохыг Их-20-д уриалж, олон улсын хариу арга хэмжээг удирдан чиглүүлэх, эмзэг бүлэг, ядуу хүмүүсийг хамгаалахын төлөө хүчин зүтгэсэн,

НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагааг бэхжүүлсэн

  • Өвөрмөц дипломат арга барил, гүйцэтгэсэн үүргээрээ даян дэлхийн амар амгалан байдал, эв нэгдлийг илэрхийлсэн,
  • НҮБ-ын 120,000 цэнхэр дуулгатны нөлөөллийг сайжруулахад чиглэсэн санаачилга, үйл ажиллагааг дэмжих зэрэг багц арга хэмжээ хэрэгжүүлж, үр дүнд хүрсэн,
  • Зэвсэг хураах асуудлаарх төлөвлөгөө, Зэвсэг хураах бага хурлыг гацаанаас гаргах хүчин чармайлт, Фүкүшима атомын цахилгаан станцад болсон эмгэнэлт явдлын дараах цөмийн аюулгүй байдалд дахин анхаарал хандуулах замаар зэвсэг хураах асуудлыг шинэчлэхийг эрмэлзсэн.

НҮБ-д шинэчлэл хийсэн  

  • НҮБ-ын Ёс зүйн албыг бэхжүүлж, байгууллагаа ил тод, үр дүнтэй, үр өгөөжтэй болгоход чиглэсэн арга хэмжээ, тэр дундаа санхүүгийн ил тод байдлын шаардлагуудыг нэмэх, бизнесийн үйл ажиллагаа, үйлчилгээний нөхцөлийг уялдуулах зэрэг дэс дараатай арга хэмжээ авсан,
  • Эмэгтэйчүүдийн эрх, жендэрийн тэгш байдлын төлөө олон ажил, санаачилга дэвшүүлж ажилласан. Ялангуяа НҮБ-ын хүрээнд удирдах албан тушаалд ажиллаж буй эмэгтэйчүүдийн тоог 40 гаруй хувиар нэмэгдүүлж, байгууллагын түүхэнд хамгийн өндөр түвшинд хүргэжээ.

“Чингис хаан” тэргүүн зэргийн одонг:

  1.  2005 онд Монгол Улсын анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат
  2. 2006 онд Төрийн шагналт, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, хөгжмийн зохиолч Б.Шарав
  3. 2009 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэн
  4. 2010 онд төр, нийгмийн зүтгэлтэн, Шинжлэх ухааны гавьяат ажилтан Р.Гончигдорж
  5. 2011 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди
  6. 2012 онд УИХ-ын дарга асан, гавьяат эдийн засагч Д.Дэмбэрэл
  7. 2013 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Д.Содном
  8. 2014 онд нэрт эрдэмтэн, физикч, академич Х.Намсрай
  9. 2015 онд Монгол Улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч, яруу найрагч Г.Мэнд-Ооёо
  10. 2016 онд Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, дуурийн дуулаач Г.Ариунбаатар
  11. 2017 онд Монгол Улсын гавьяат тамирчин, Хөдөлмөрийн баатар, Олимпын аварга Н.Түвшинбаяр
  12. 2019 онд The Hu хамтлаг
  13. 2021 онд сансрын нисгэгч, хошууч генерал Ж.Гүррагчаа
  14. 2021 онд Монгол Улсын Зэвсэгт хүчин
  15. 2022 онд Шинжлэх ухааны гавьяат зүтгэлтэн, академич, доктор, профессор Д.Доржготов, АНУ-ын эрдэмтэн, доктор, профессор Жак Уэтерфорд
  16. 2023 онд Монгол Улсын филармонийн Морин хуурын чуулгад хүртээжээ.
Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Д.Хишигбаатар: Тогтолцооны гажуудал, хяналтын систем муу ажиллаж байгаа учраас гал түймэр, гамшиг ослын тоо буурахгүй байна DNN.mn

Гал түймэртэй тэмцэх байгууллагын ахмад ажилтан, бэлтгэл комиссар, Монгол Улсын Үйлчилгээний гавьяат ажилтан Д.Хишигбаатартай ярилцлаа.

-Та онцгой байдлын салбарт хэдэн жил ажилласан бэ?

-Миний үндсэн мэргэжил бол галын аюулгүй байдлын мэргэшсэн инженер. Би галын байгууллагад 18 настайдаа орж, гал сөнөөгчөөр гурван жил ажилласан. Хуучнаар ЗХУ-ын Дотоод явдлын яамны харьяа “Галын инженер техникийн дээд сургууль”ийг галын аюулгүй байдлын инженер мэргэжлээр төгссөн. Төгсөж ирээд 1983-1986 он хүртэл “Галын аюулаас хамгаалах газар”-т сургалт, суртал ухуулга хариуцсан байцаагчаар гурван жил ажилласан. Дараа нь хувьсгалт залуучуудын эвлэлийн хорооны орон тооны нарийн бичгийн даргаар дэвшиж, галын албаны залуу дайчидтай тулж ажилласан. 1990 онд улс орон зах зээлийн эдийн засагт шилжин газар сайгүй өөрчлөлт шинэчлэлт өрнөж, хуучин дарга нараа ихэнхийг нь өөрчилсөн. Тэр үед би Галын аюулаас хамгаалах газрын орлогч, УБ хотын гал түймэртэй тэмцэх хэлтсийн дарга байсан.

1990-2005, 2007-2008 он хүртэл Галын газрын даргаар 16 жил ажилласан. Дараа нь Гамшгийн менежментийн дээд сургууль байгуулах ашиглалтын өмнөх захиргааны даргаар хоёр жил ажилласан. Ингэхдээ үндэсний боловсон хүчин бэлтгэх, тухайн үеийн ханшаар материаллаг баазыг бүрдүүлж, багш нараа сургаж бэлтгэн гурван удаа 45 хоногийн дамжаа хичээллүүлэн бэлтгэсэн. 2007 онд сургуулийн нээлтэн дээр БСШУ-ы сайд өөрөө хүрэлцэн ирж оролцож байлаа. Гэтэл гэнэт Засгийн газрын шийдвэр гарч уг сургуулийн байрыг Нийслэлийн прокурорын газарт шилжүүлсэн. Сүүлд сонсох нь ээ улсын өмч хөрөнгө шамшигдуулдаг сайд дарга нар байрыг маань шилжүүлсэн юм билээ. 2008 онд тэтгэвэртээ гарч, үүнээс хойш хувийн хэвшилд 15 жил галын аюулгүй байдлыг хариуцсан албаны даргаар ажилласан. Галын байгууллагаас урьдчилан сэргийлэх, унтраах ажилд өөрийн ухамсарт амьдралынхаа 48 жилийг зориулсан байна. Гал сөнөөгчөөс эхлээд бүх шатанд нь ажиллаж байсан.

-Сүүлийн жилүүдэд галын дуудлага мэдээлэл, түүнээс үүдсэн аваар, осол нэмэгдэж байгааг галын байгууллагад олон жил ажилласан хүний хувьд юу гэж харж байна вэ?

-Сүүлийн үед төр засаг гал түймэр, гамшиг осолтой тэмцэх ажилд онцгой анхаарч байгаа. Орчин үеийн өндөр хүчин чадалтай техник хэрэгслээр хангах, мэргэжлийн боловсон хүчнийг сургаж хөдөлмөрийн үнэлэмжийг боломжийн хэрээр сайжруулсан. Удирдлага зохион байгуулалт, хяналтын систем л муу байна. Шат шатандаа ажил хариуцах чадвар, тэдэнд хариуцлага тооцдоггүй байдал нөлөөлж байна. Ийм учраас гал түймэр, гамшиг ослын тоо буурахгүй эсрэгээрээ өсөж байна.

-Өнгөрсөн баасан гаригт Шангри-ла төвд гал гарч гал унтраах аврах анги ажиллаж, бүрэн унтраасан. Гэвч тэнд машинтай зорчигчдоос зогсоолын төлбөрөө нэхэмжилж, иргэдийг зогсоолдоо түгжсэн асуудал үүссэн. Хэрэв гал түргэн хугацаанд тархсан бол тэнд бөөгнөрсөн хүмүүсийн амь нас, эд хөрөнгөд хохирол учирвал хэн хариуцлага хүлээх вэ. Үүнийг ямар дүрэм, журмаар зохицуулах хэрэгтэй байдаг юм бол?

-Хаана хариуцлага суларна, тэнд дагаж үүсдэг гамшгийн нэг төрөл нь галын аюул. Учирч болзошгүй гал түймэр, гамшиг ослоос урьдчилан сэргийлэхэд онцгой анхаарах шаардлагатай байна. Тэнд хөрөнгө мөнгө, хүчээ төвлөрүүлбэл гамшиг ослын тоо буурах боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, улсын хэмжээнд зохион байгуулж байгаа урьдчилан сэргийлэх ажлын чанар, үр дүнг эрс сайжруулж, хөрөнгө мөнгө зарж, хүн хүч ажиллуулах хэрэгтэй. Нэг үеэ бодвол гал түймэр, гамшиг осолтой тэмцэх хууль эрх зүйн орчин сайн бүрдсэн. Харамсалтай нь түүнийг хэрэгжүүлдэг албан тушаалтан, удирдан чиглүүлэх удирдлага дутагдаж байна. Ялангуяа байгууллага, ААН, хүн ам олноор цуглардаг худалдааны төв, зочид буудалд гамшиг осол гарсан тохиолдолд хэн юу хариуцах, мэргэжлийн байгууллага иртэл хэн ямар үйл ажиллагаа явуулах талын мэдлэг, дадлага, чадвар дутагдаж байна.

Гол арга нь тэнд ажиллаж байгаа алба хаагчдын гал түймэр, гамшиг ослын талаарх мэдээллийг дээшлүүлэх ёстой. Хэрэв гал гарвал эхний ээлжинд объектод байгаа хүнийг аврах ёстой. Юун мөнгө төгрөг авч, оочерлуулах вэ. Аль болох гал түймэр гарч байгаа газраас хүнээ аврах ёстой шүү дээ. Түүнээс таван төгрөг хураах асуудал биш. Онцгой байдал үүссэн үед зогсоолд машиныг нь зогсоогоод мөнгө авч байна гэдэг бол гамшиг, аюулын эрсдэлийг мэдэхгүй байна гэсэн үг. Авлаа гэхэд тав арван мянган төгрөг л авна. Гэтэл тэр хүний машин, дотор нь явж байгаа хүний амь нас ямар үнэ цэнэтэй билээ гэдгийг ойлгохгүй байна. Ер нь гал түймэр, гамшиг ослын үед яах ёстой вэ гэдгийг доод шатнаас нь эхлээд ажил үүрэг гүйцэтгэж байгаа бүх шатанд нь ойлгуулж байх хэрэгтэй.

Манай бизнесүүд ер нь ийм байгаа. Гамшиг, эрсдэл гэдгийг тооцдоггүй. Хүнээс мөнгө аваад байгаа мөртлөө тэр хүнд хэдий хэмжээний мөнгө төлөх вэ гэдгээ ойлгохгүй байна. Томоохон үйлчилгээний байгууллагад мөнгө төлж машинаа байрлуулж байна, мөнгө төлж үзвэр үйлчилгээ авч байна. Мөнгө л бодоод байхаас биш аюул үүсвэл яаж аврах вэ, мэргэжлийн байгууллагад яаж хандах вэ, тэр хооронд бид юу шийдэх вэ гэдэг сургалт явдаггүй. Манайд хамгийн аюултай юм нь юу гэхээр үнэн юм хэлсэн хүнд их дургүй. Ийм тогтолцоотой газар чинь аюулгүй байдлыг хангаж байна гэж хэлж чадахгүй.

-Энэ тал дээр яагаад мэргэжлийн байгууллагын хяналт сул байна вэ?

-Мэргэжлийн байгууллага хяналт тавьж байгаа ч тэднийг чиглүүдэг дарга алга. Яагаад гэвэл ерөнхий удирдлагад нь мэргэжлийн бус хүмүүс байгаа болохоор хяналт тавьж чадахгүй байна. Жишээ нь, би мэргэжлийн биш эмч хэрнээ чамайг шифриц бариад гүйгээд байвал ажлаа хийж л байгаа гэж бодно. Гэтэл чи өвчтөндөө эмчилгээгээ цаг хугацаанд онож хийж байна уу, тун нь таарч байна уу, эм нь буруу зөв эсэхийг хянаж мэдэхгүй. Үүгээр би юуг хэлэх гэж байна вэ гэвэл тогтолцоо, хариуцлага гэдэг зүйл алдагдсан. Яагаад хариуцлага алдагдсан гэхээр тэнд галын мэргэжилтэн хяналт тавьж байх ёстой байтал тэгдэггүй. Өмнө гарсан аюул осолдоо дүгнэлт хийсэн үү, одоо ямар арга хэмжээ авсан гэдгийг шалгаад үзэхээр өдөр шөнө шиг ялгаатай. Энэ тал дээр инженер техникийн хүмүүс тодорхой үзлэг, хяналт явуулаад, хариуцлага тооцоод явах ёстой. Харамсалтай нь тэгж чадахгүй байна.

Хамгийн гол нь мэдлэггүй хүн мэргэжлийн хүнийг удирдан чиглүүлж, хянаж, ажлыг нь дүгнэж чаддаггүй юм. Гол шалтгаан нь тэр. Хэрвээ Шангрилаг галын мэргэжилтэн хяналтдаа аваад, ядаж жилд нэг удаа очиж үзээд дадлага сургуулилт хийвэл гал сөнөөгчид ч мэргэжлийн болно. Хоёрт, ажилчид нь аюул гарсан үед юу хийх вэ гэдгээ мэдээд авна. Ийм хамтын ажиллагаа дутагдаж байна. Үүнийг зохион байгуулдаг мэргэшсэн хүн байхгүй учраас “дүлийдээ найдаж унгав” гэгчийн юм болж байна. Нарантуул зах гэхэд гурван удаа шатаж байсан. Тэнд ганц ч галын мэргэжлийн хүн байхгүй. Өчнөөн хүний өмч, хөрөнгө төвлөрч байгаа. Тэр хүмүүсийн өмч аюулгүй байгааг хэн хянаж байгаа юм. Хэн тэрийг аюулгүй байлгаж чадаж байгаа юм. Дотроо гал унтраах усан сан ч байхгүй. Тэгсэн хэрнээ өндөр түрээстэй.

-И-март худалдааны төвөөд жишээ болгож асууя. Тухайн газрын зогсоолоос гарах гэж 3040 минут түгжирдэг. Шууд төв замтай нийлдэг учраас ингэж их түгжрээ үүсдэг. Муугаар бодоход, тухайн байгууллагад гал гарлаа гэхэд тэр олон машинтай иргэд яах вэ. Ийм асуудлыг байгууллагууд ер нь яаж шийдэх хэрэгтэй юм бол?

-Ийм аюул тохиолдвол гэрэл дохио байрлуулж, түүнийг асаасан нөхцөлд авралтын ажиллагааг чөлөөтэй явуулах нөхцөл үүснэ. Ийм л юм хийнэ. Тэрнээс биш гэрэл, дохио байхгүй бол төв замаар зорчиж байгаа иргэдийг буруутгах ёсгүй. Тэнд юу болж байгааг мэдэхгүй. Хэрэв аюулгүй байдлыг мэддэг мэргэжлийн хүн бол “Танайх 50 машины зогсоолтой юм байна. Нэг машиныг гаргахад хоёр минутаар бодоход хамгийн багадаа нэг цаг гучин минут болох юм байна” гэдгийг хэлнэ. Гал гарвал эхний 30 минутад бүх юм галд өртөнө. Тийм учраас гэрэлтүүлгээ энд хий, зогсоолын ажилтанд үүрэг хариуцлагыг нь ойлгуул. Авралтын эхний ээлжинд ордог, гардаг гарцаараа зэрэг машинуудыг гаргах ёстой” гэдгийг хэлж, сургалт явуулаад аюул үүсвэл ингэх ёстой гэдгийг хэлээд гарын үсэг зуруулж авах ёстой. Хэрэв үүнээс болоод хүний амь нас, эд хөрөнгө хохирвол танайх хариуцлага хүлээнэ гэдгийг урьдчилан сэргийлэхийнхэн ягштал ойлгуулах хэрэгтэй.

-Гал гарсан хойно биш өмнө нь яаж сэргийлэх вэ гэдгийг бодлогын үүднээс хэрхэн шийдэх ёстой юм бол?

-Жишээ нь, алслагдсан сумдад гал унтраах мэргэжлийн байгууллага байдаггүй юм гэхэд эвлэлдэн нэгдээд гал бага байгаа дээр нь очоод унтраачихдаг байх хэрэгтэй. Судалгаагаар ой хээрийн түймэр гарах өндөр магадлалтай 17 аймаг, 147 сум байна. Тэдгээрт очоод гал унтраах багаж зэвсгийг нь хангаж өгөөд, хэрхэн ашиглах дадлага сургуулийг байнга хийж байх ёстой.

2022 онд гал түймэртэй тэмцэх байгууллагын 100 жилийн ой болсон. Улсад 70 гаруй гал унтраах анги байдаг. Бүгдээр нь орлоо. Тэгэхэд орон нутагт мэргэжлийн боловсон хүчин дутагдалтай байсан. Үүнд цалин хөлс, ажиллах нөхцөл, орон байр гэх мэт нийгмийн асуудал байгаа учраас мэргэжлийн боловсон хүчнээр нөхөн хангалт муу байна. Үүнийг шийдэх арга зам бий. Сүүлийн үед манай ажилчид чинь 38, 40-тэй тэтгэвэрт гарч байгаа. Жилдээ 300-400 хүн солигдож байгаа. Тэр хүмүүсийг орон нутагт тодорхой хугацаагаар ажиллуулаад гурав юм уу таван сумын дунд нэг галын байцаагч ажиллуулах хэрэгтэй. Ингэхдээ тэр хүн суманд очоод машин техник нь бүрэн байна уу, бэлэн байдал хангагдсан эсэх дээр хяналт тавиад явах зэрэг дотоод нөөц бололцоогоо ашиглах хэрэгтэй байна.

-Улаанбаатарт байгаа барилгын стандарт буруу байгаагаас гал амархан тархдаг байх?

-Сүүлийн үеийн байшингуудын зай хоорондын хэмжээ алдагдсан. Мөн дулаалж байна гээд эргэн тойрон битүү хөөсөөр бүрж байна. Тэр барилгын галын аюулгүй байдлыг нь хэн тогтоосон юм. Тэр байшин нь нэг хүний хариуцлагагүй байдлаас болоод шатаад эхлэхэд тэр чигээрээ шатна. Энэ хөөсөнцөр чинь дамжин шатдаг, галын хамгийн аюултай материал. Одоо зарим байшин, барилгуудын дундуур хүн нь явж чадахгүй байна. Юун галын машин орж үйлчлэх. Тэрний аюулгүй байдлыг хянадаг байгууллага байх ёстой. Тэгж хянаж чадахгүй байж байтал хажуу байранд нь салхиар төөнөөд давхар шатах эрсдэлтэй. Дээр нь байрны гадаа бөөн бензинтэй машин. Нэг машин дээр нь гал унавал бүгд дэлбэрэх аюул үүснэ. Бодит байдал ийм л байна.

Сүүлийн үед гарч байгаа гал түймэр, гамшиг осолтой холбогдуулан хариуцлага тооцох зүйл алга байна. Энгэрээ цоолж цол аваад, дарга болохын донтой хүн маш их болсон байна. Яагаад гэвэл хариуцлага хүлээдэггүй учраас айхаа байчихсан. Тиймээс тогтолцоо, хариуцлага гэдэг зүйлийг бүх шатандаа ягштал мөрдүүлэх хэрэгтэй.

Г.Балгармаа

Categories
мэдээ нийгэм

Тусгай замын автобусны UBRT болон уулзвар, гарцын нэвтрэх хөдөлгөөнийг нэмэгдүүлэх “20/90” төслийг 2025 онд хэрэгжүүлнэ DNN.mn

20 минутын хот Үндэсний хорооны хоёрдугаар хуралдаан болж, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, Тэргүүн Шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Л.Гантөмөр, Монгол Улсын сайд, Үндэсний хорооны дарга Р.Эрдэнэбүрэн нар оролцлоо.

2025 онд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөсөн тусгай замын автобус буюу UBRT төслийн нэгдүгээр үе шат болон УБ хотын түгжрэл үүсгэдэг гол найман уулзвар гарцуудын хөдөлгөөний урсгалыг сайжруулаx зорилго бүxий “20/90” төслийн танилцуулгуудыг хорооны гишүүд хэлэлцэж дэмжлээ. UBRT төслийн эхний чиглэлийг Буянт-Ухаагаас Яармагаар дайрч, хотын төв хэсэг рүү хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн байна.

Нийслэлийн Засаг дарга X.Нямбаатар Толгойтоос Амгалан xүртэлx Энxтайвны өргөн чөлөө дагуу 17.7 км “Метро шугам-1” төслийн явц болон авто замын түгжрэлийн шалтгаан болж буй тулгамдсан асуудлуудыг яаралтай шийдвэрлэх Авто тээврийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл зэрэг эрх зүйн орчинд зайлшгүй хийх өөрчлөлтүүдийг хуралдаанд танилцуулав.
Үндэсний хороо нь 2025 оны зургадугаар сарын 1-ний өдрөөс хэрэгжиж эxлэх Хот, тосгоны эрx зүйн байдлын туxай хуулийг хэрэгжүүлэх бэлтгэлийг хангаx, нийслэл Улаанбаатар хот, улсын болон орон нутгийн зэрэглэлтэй хот, тосгонуудын цаашдын хөгжлийг xүнд ээлтэй, төрийн бүx үйлчилгээг 20 минутад авдаг болоx нөxцөлийг бүрдүүлсэн, ногоон xот болгоx xэтийн зорилгод чиглэсэн томооxон төсөл хөтөлбөрүүдийг боловсруулж, олон салбарын оролцоо, ойлголцол, уялдааг ханган ажиллахад голлон анхаарч ажиллаж байна.
Ерөнxий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “20 минутын хот” концепцийг хэрэгжүүлэх, энэ хүрээнд хийгдэх бүтээн байгуулалтын төслүүд 2024-2028 оны Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт чухал байр суурь эзэлж байгааг онцлоод өнөөдрийн xурлаар танилцуулсан төсөл, хөтөлбөрүүдийг дэмжиж байна, үр дүн гарна гэдэгт итгэлтэй байна гэлээ. Үндэсний хороо гишүүд асуудал бүрийг цогцоор харж, яам болон нийслэлийн хамтын ажиллагаа, төр, хувийн хэвшлийн уялдаа, оролцоог хангаж нягт хамтарч ажиллаxыг даалгалаа.

Categories
гадаад мэдээ

Оросын нөлөөллийн эсрэг жагсаал DNN.mn

Demonstrators attend an opposition protest against the results of the parliamentary election in Tbilisi, Georgia, Monday, Oct. 28, 2024. (AP Photo/Zurab Tsertsvadze)

Гүржийн ерөнхийлөгч Саломе Зурабишвили болон сөрөг хүчний намууд аравдугаар сарын 26-нд болсон сонгуулийн үр дүнг хүлээн зөвшөөрөхийг эсэргүүцсэн жагсаал зохион байгуулахыг уриалсны дараа энэ сарын 28-ны даваа гаригийн орой олон мянган хүн парламентын байрны гадна цугларав.

Орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр “Жагсагчид Руставелийн өргөн чөлөөг бүрэн хааж, жагсаалд 15 мянга орчим хүн оролцож байна” гэж мэдээлжээ. Гүрж Улсын төрийн тэргүүн, ерөнхийлөгч Зурабишвили цугларсан хүмүүст хандан “Бид таны үндсэн хуулиар олгогдсон сонгох эрхийг хамгаалахын төлөө тэмцэх болно. Одоо гутарч байх цаг биш. Тайван байж, толгойгоо дээр өргөж, өөрсдийн өгсөн саналаа хамгаалах хэрэгтэй байна” гэж хэлжээ. Мөн Гүржийн парламентын гишүүн, “Эв нэгдэл-Үндэсний хөдөлгөөн” сөрөг хүчний эвслийн төлөөлөгч Гиоргий Вашадзе дахин сонгууль явуулахыг шаардаж “Засгийн газартай хийх бидний цорын ганц хэлэлцээр бол олон улсын ажиглагчдын хяналтан дор дахин шинэ сонгууль явуулах явдал” гэж мэдэгдэв.

Өнгөрсөн ням гаригт болж өнгөрсөн Гүрж улсын парламентын сонгуульд олон зөрчил гарсныг олон улсын албан ёсны ажиглагчид онцлон тэмдэглэсэн. Хамгийн гол нь ОХУ-ын шууд нөлөө болох авлигаар тус улсын иргэдийг ядууруулж, тэдэнд элдэв нийгмийн хангамж, хөнгөлөлт амлан Оросын талыг баримтлагч, эрх баригч нам хөдөө орон нутагт илүү олон санал авсан ч сонгуульд ялалт байгуулах боломжгүй байсан гэдэг нь тодорхой болоод байгаа юм. Ерөөс Кремль христийн шашинтай Гүрж, Армен улсыг Кавказын нурууны улсуудыг Европын ардчиллаас хамгаалах хаалт болгон ашиглаж байсан билээ. Тэгвэл энэ жил Армен улсаас Оросын цэргүүд хөөгдөн гарч, эцэст нь ийнхүү Гүржийн ард түмэн Оросын нөлөөлөл буюу авлигалаас үүддэг ядуурал, ил жорлонгийн эсрэг жагсаж эхлэв. Учир нь барууны улс төр судлаачид ОХУ-ыг “Европ тивд ил жорлонтойгоо үлдсэн цорын ганц улс” гэж бичдэг болоод байгаа юм.

 

Г.АМАРСАНАА

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

ЗГ: Хиймэл оюунд суурилсан мэдээллийн хөтчийг сурган, хэрэглээнд нэвтрүүлж эхэллээ DNN.mn

Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг иргэдэд хүртээмжтэй мэдээлж, сурталчлах зорилгоор хиймэл оюун ухаанд суурилсан чатбот нэвтрүүлж буй талаар Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Н.Учрал Засгийн газрын гишүүдэд танилцууллаа.

“Их өгөгдөлд суурилсан шийдвэр гаргалтыг дэмжих дашбоард”-ын мэдээллийг Улсын Их Хурал, түүнээс удирдлага нь томилогддог байгууллага болон төрийн захиргааны байгууллагын холбогдох эрх бүхий албан тушаалтан танилцах боломжийг бүрдүүлэхийг үүрэг болголоо.

Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, 14 мега-төслийн хэрэгжилт, түүний явцын талаарх мэдээллийг төрийн байгууллагын нэгдсэн https://www.gov.mn/ хуудсаар дамжуулан танилцуулж, иргэдийн саналд хүсэлтийг авах, хиймэл оюунд суурилсан мэдээллийн хөтчийг сурган, хэрэглээнд нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа юм.

Мөн Иргэд, олон нийттэй харилцах 11-11 төвийн системд дахин давтагдах шинжтэй болон өмнө нь шийдэгдэж байсан асуудлаар иргэдийн хандалтад шууд хариулах, төрийн байгууллагын үйл ажиллагааны талаарх мэдээлэл, зааварчилгаа өгөх боломжийг хиймэл оюун ухаанд суурилж бүрдүүлэх нь зүйтэй гэлээ.
 
Товч мэдээ
·      “Гашуунсухайт-Ганцмод” боомтын хил дамнасан төмөр замыг хамтран барихтай холбоотойгоор БНХАУ-ын “Чайна энержи групп” компаниас ирүүлсэн хил дамнасан төмөр замын бүтээн байгуулалт, нүүрсний худалдаа, нүүрсний уурхайн
хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааг цогцоор шийдвэрлэх тухай хүсэлтийг судалж Улсын Их хурал, Засгийн газарт танилцуулж, холбогдох хуулиуд, мөн УИХ-ын 2023 оны 68 дугаар тогтоолд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шаардлагатай тохиолдолд тусгайлсан хуулийн төсөл боловсруулж энэ оныарваннэгдүгээр сард багтаан шийдвэрлүүлэхийг Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан, Зам, тээврийн сайд Б.Дэлгэрсайхан нарт тус тус даалгалаа.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

“Монголын хөрөнгийн бирж” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал болон удирдлагын багийг нээлттэй сонгон шалгаруулна DNN.mn

Монгол Улсын Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2024 оны аравдугаар сарын 30-нд болж дараах асуудлуудыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.

“Монголын хөрөнгийн бирж” ХК-ийн менежментийн багийн сонгон шалгаруулалтын талаар Сангийн сайд Б.Жавхлан Засгийн газрын гишүүдэд танилцууллаа.

Компанийн үйл ажиллагаа өргөжин тэлэхийн хэрээр олон улсын сайн туршлага, олон улсын мэргэжлийн түвшний хүний нөөцийн хэрэгцээ нэмэгдэж байна. МХБ-ийн хувьд дэд бүтцийн системийг шинэчлэх, зах зээлийг тэлэх, хөрвөх чадварыг нэмэгдүүлэх, олон улсын шилдэг туршлагад үндэслэн компанийн үйл ажиллагааны үр ашиг, орлогыг нэмэгдүүлэх, тогтвортой өсөлтийг хадгалах, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чанарыг сайжруулах, дэд бүтцийн эрсдэлийг зохистой түвшинд тогтмол байлгах зэрэг зах зээлийн шаардлага үүсээд байна.
Гүйцэтгэх захирал болон удирдлагын багийн нээлттэй сонгон шалгаруулалтыг зарлах ажлыг тус компанийн төлөөлөн удирдах зөвлөл зохион байгуулна. Компанийн удирдлагын багийг олон улсад нээлттэй сонгон шалгаруулалтаар сонгож, олон улсын сайн туршлагатай, чадварлаг хүний нөөц бүрдүүлэх боломжтой юм.
Нээлттэй сонгон шалгаруулалтын урилгыг энэ онд багтаан Хөрөнгийн биржийн цахим хуудаст нийтэлнэ. Мөн олон оролцогчийн оролцоог хангах үүднээс дотоодын болон олон улсын мэдээллийн агентлагуудаар дамжуулан зарлах ажээ.

Categories
мэдээ эдийн-засаг

Тяньжинд Монгол руу явахаар хүлээгдэж байгаа 4100 орчим чингэлэг байна DNN.mn

Тяньжин боомтын нөхцөл байдлын мэдээг хүргэж байна.

Аравдугаар сарын 1-нээс 28-ны хооронд Тяньжин боомтоос Эрээн/ЗҮ чиглэлд нийт 36 галт тэрэг гарчээ. Харин Тяньжин төмөр замын өртөөнд Монгол руу явахаар хүлээгдэж байгаа 8200TEU буюу 4100 орчимд чингэлгүүдийн үлдэгдэл хэлбэлзэж байна.

Тяньжин боомт дээр автаар гарахаар хүлээгдэж буй 400 чингэлэг, Эрээн-ээс Замын-Үүд дээрхи автын чингэлэг 500 орчим байна.

2024 оны МУ болон БНХАУ ачаа тээврийн D бичиг дууссан тул олгох боломжгүй гэж АТҮТ мэдэгдсэн бөгөөд холбогдох Яам, газрууд шийдвэрлэхээр ажиллаж байгаа мэдээлэлтэй байна. Мөн хилийн цагийн хязгаарлалтыг буцаагаад 24 цагийн дэглэмд шилжүүлэх талаарх хүсэлтүүдийг бид тасралтгүй тавьсаар байна. Эдгээр асуудлаар Засгийн газрын түвшинд анхаарч ажиллана гэж найдаж байна. Хэрэв хил дээр дахин 24 цагийн үйл ажиллагаа эхэлбэл тээвэрлэлт, нийлүүлэлтийн баланс үүсэж үнийн өсөлтийг тогтворжуулах боломжтой юм. Тяньжин боомтод ирсэн чингэлгүүд дунджаар 95-150 хонож гарч байгаа бол боомтоос Эрээн/ЗҮ чиглэлд чингэлэг дунджаар 8-10 хоног, ЗҮ/Улаанбаатар чиглэлд 4-8 хоногт тээвэрлэгдэж байна.

Улаанбаатар хотын гаалийн хяналтын талбайнуудад нийт 1520 чингэлэг байгаагаас Ачаатай: 978, Хоосон: 542 чингэлэг байна.

Categories
мэдээ нийгэм

ДАШТ-д С.Цэрэнчимэд алтын төлөө барилдана DNN.mn

Албанийн нийслэл Тирана хотод болж байгаа чөлөөт бөхийн олимпын бус жингийн ДАШТ-ий эмэгтэйчүүдийн барилдааны медалийн төлөө барилдах бөхчүүдийн нэрс тодорлоо6

59 кг-ын жинд С.Цэрэнчимэд гялалзтал сайхан барилдаж, алтан медалийн төлөө шалгарлаа. Манай бөх эхний тойрогт Мексикийн Ривера Арриагаг 10:0, дараа нь Канадын  Лоуренс Борегарыг 8:8, Азербайжаны Алена Колесникийг 9:0 илт давамгайлж, хагас шигшээд Энэтхэгийн Манси Мансиг 4:1 ялж, финалд шалгарлаа. Түүний өрсөлдөгч нь Японы олимп, дэлхийн аварга Рисока Кавай. С.Цэрэнчимэд 2014 онд дэлхийн аварга болж, 2015 онд мөнгөн медаль авч байлаа.

Categories
гадаад мэдээ

Григорий Тамар: Энэ бол зөвхөн эхлэл DNN.mn

Израилийн армийн бэлтгэл офицер, нэрт зохиолч, нийтлэлч, цэргийн түүхч Григорий Тамарын YouTube дээр тавигдсан “Иранд өгсөн цохилт-том тоглоомын эхлэл” тайлбар болон “Яаралтай мэдээлэл! Өнөөдөр Ираны бүх пуужин, “шахед”-ын үйлдвэр устгагдсан” нэртэй ярилцлагыг нэгтгэн товчилж, орчуулан хүргэж байна.

Гурван долоо хоног хүлээлгэсний эцэст Израиль Иранд хариу цохилт өгөв. Харамсалтай нь энэ цохилтын тухай андуу ташаа мэдээлэл ялангуяа Иран, Оросын талаас хэргээр худал мэдээлэл тарааж, Оросын нэг блогер бүр “Ираны хотын гудамжинд Израилийн нисгэгчдийн шарилыг зөөн авчирч байна” гэж мэдээлэв. Иймээс та бүхэнд энэхүү цохилтын талаар үнэн бодит мэдээлэл өгөхийг хүсч байна.

Юуны өмнө энэ цохилтод Израилийн цэргийн бүх салбар ямар нэг хэмжээгээр оролцсон гэдгийг онцолмоор байна. Энэхүү агаарын цохилтын үр дүнд Сири, Ираны Агаараас хамгаалах хүчнийг газрын хөрстэй тэгшилсэн. Ийм агаарын цохилт дэлхийн дайнаас хойш болж байгаагүй. Үүнийг 10-хан сая хүн амтай, жижигхэн Израиль улс хийж чадлаа. Энэ ажиллагаанд тагнуул, дайрагч, халхавч, тээвэр, агаарт түлш цэнэглэгч зориулалттай нийт 100 гаруй онгоц оролцож зөвхөн Иран төдийгүй Ливан, Сирид цохилт өгсөн. Ливанд өгсөн цохилтоор Хезболлагийн газар дор байгуулсан хот шиг хэмжээ, сүлжээтэй бэхлэлтийг 400 тн тэсрэх бодисоор бүрэн устгаж чадсан бөгөөд энэ тэсрэлтээр 4,5 баллын газар хөдлөлт бүртгэгдсэн. Манай цэргүүд Хезболлагийн зэвсгийн агуулахыг эзэлж авахад тэнд байсан Оросын шинэ зэвсгийн хэмжээ манай ерөнхий сайдыг хүртэл гайхуулсан. Иран Израильд цохилт өгөх үед Иран, Оросын мэдээллийн хэрэгслүүд “Израилийн тэдэн онгоцыг устгаж, ийм тийм хохирол учрууллаа” гэж огт худал мэдээлэл тарааж байсан. Эдгээр улсуудын нийгмийн тогтолцоо, биологи нь бодит үнэнийг бус зөвхөн худал, хуурмагийг тараах зохилдлоготой. Иймээс үүнд гайхаад байх зүйлгүй.

Энэхүү цохилтын үр дүнд бид Сири, Ираны Агаараас хамгаалах хүчнийг бүрэн устгасан гэдэг нь бүх цэргийг нь устгасан гэсэн үг биш, харин эдгээр улсын агаараас хамгаалах хүчний хэрэглэж байсан Оросын бүх С-300, С-400 пуужингуудыг Израилийн нисгэгчид Америкийн бөмбөг, пуужингаар бүрэн устгасан гэсэн үг юм. Орос хэлээр явуулдаг миний нэвтрүүлгийг сонсож буй хоёр хүний нэг нь Оросууд байдаг гэдгийг би мэднэ. Иймээс би тэдэнд та нарын гайхуулаад байдаг агаараас хамгаалах С-300, С-400 пуужингууд бол зүгээр л хог, новш гэдгийг хэлье. Танай пуужингууд манай онгоцнуудыг сөнөөх нь байтугай ганц ч онгоцонд шалбархай учруулж чадаагүй. Энэхүү цохилт хийсэн нисгэгчдийн дунд манай дөрвөн эмэгтэй нисгэгч оролцсон. Энэ бол бидний бахархал. Энэхүү агаарын цохилтоор манай улсад аюул учруулж буй “шахед” дрон, шингэн түлштэй пуужингийн үйлдвэр болон пуужин, дроны бүрэлдэхүүн хэсгийг нийлүүлдэг бүх үйлдвэрүүдийг Израиль устгаж чадсан. Ираны пуужингийн үйлдвэрлэлийн хөгжил хэдэн жилээр буцаж ухарсан. Иймээс энэ бүхэн бол Украинчуудын хувьд яах аргагүй баярлах ёстой үйл явдал мөн.

Тийм ээ, бид энэ удаа Ираны цөмийн болон нефтийн байгууламжид цохилт өгөөгүй. Хэрэв ингэсэн бол дэлхий дээр нефтийн үнэ өсч ХАМАС-ын найз Путин бөөн баяр болох байв. Мөн Ираны иргэд гэрэл цахилгаангүй болох байв. Энэхүү цохилтын зорилго нь Ираны өнөөгийн махчин, фашист удирдлага бодит байдал дээрээ ямар арчаагүй болохыг ард олонд нь нээн харуулах явдал байсан. Бид энэ зорилгоо биелүүлсэн. Энэ цохилт бол байлдааны нэг л шат. Энэ бол зөвхөн эхлэл. Учир нь Иран хариу цохилт өгнө. Тэр цагт Израилийн хариу цохилт Ираны өнөөгийн фашист дэглэмийн бэлгэ тэмдэг болсон улстөрчид болон Ираны хувьсгалыг хамгаалах корпусын удирдлагуудын хувьд тэдний үхэл, дэглэмийнх нь мөхөл байх болно. Харин Ираны арми, ард түмэн бол Тегераны өнөөгийн фашист дэглэмийн бэлгэ тэмдэг биш ээ. Учир нь Израиль Ираны батлан хамгаалах, нийгэм, соёлын бүтээн байгуулалтад тусалдаг байсан тэр сайн цаг эргэж ирээсэй гэж бид хүсдэг. Мөн манай цохилтын дараа бидэнтэй хиллэдэг сунитууд наанаа аргагүйн эрхэнд биднийг муулж байгаа ч цаанаа “Израиль Ираныг байранд нь тавьлаа” гэж бөөн баяр болсон. Үүнд Азербайжан, Йемен, Арабын Нэгдсэн Эмират, Саудын Араб гэх мэт улсууд багтаж байна. Харин Оросуудад хэлэхэд, та нарын магтаад, гайхуулаад байдаг зэвсэг чинь үнэндээ бол гуравдагч зэрэглэлийн улсын зэвсэг. Иймээс та бүхэнд баяр хүргэе! Та нар зөвхөн өөрсдөөсөө муу зэвсэгтэй улсыг л дээрэлхэн довтолж чаддаг. Харин бид та нарын нармайг нэг бус удаа нээж байсан. Энэ удаа бүх зүйл дөнгөж эхэлж байна. Иймээс цаашид юу болохыг харцгаая! Иран төдийгүй зарим улсын том нийслэл бидний өгөх цохилтод чичрэх болно! Ямар ч хоргодох байр та нарыг манай пуужин, бөмбөгнөөс хамгаалж чадахгүй! Эдгээр улсын махчин дэглэм солигдох ёстой! Та бүхэнтэй хамт байсан Григорий Тамар. Баярлалаа. Баяртай.

Үнэхээр ч Израилийн цэргийн түүхчийн энэ тайлбар, мэдэгдлийн дараа Өмнөд Солонгос болон Израилийн цэргийнхэн Украинд очсон гэдэг нь тодорхой болоод байна. Энэ нь Киевийн хувьд маш сайн, харин Москвагийн хувьд хэтэрхий гэмээр муу мэдээ билээ.