Categories
мэдээ нийгэм сурталчилгаа цаг-үе

Коста-Рикагийн шигшээ баг шалгарч, англичууд мултрав

ДАШТ эхлэхийн өмнө Д хэсгийг “Үхлийн хэсэг” хэмээн нэрлээд байсан. Үнэхээр л “Үхлийн хэсэг” байсан юм. Энэ хэсгээс Итали, Англи, Уругвай гэсэн гурван галзуу багийн аль азтай хоёр нь дараачийн шатанд шалгарах бол хэмээн мэддэг мэддэггүй хүмүүс өөр хоорондоо мөн ч удаан саналаа шидэлсэн дээ. Гэтэл өнөөдөр энэ гурвын зөвхөн нэг нь л цаашид шалгарах боломжтой, Английн шигшээ баг бол бүр гэртээ харих хэмжээндээ тулчихаад байна. Буруутан нь мэдээж хэний ч тооцоонд байгаагүй Коста-Рикагийн шигшээ баг билээ. Гэтэл угтаа бол Төв Америкийн энэ баг тийм ч амархан зодуулаад байхааргүй шөрмөслөг баг юм шүү дээ. Тэд ОУХХ-ын рейтингээр эхний дөчид тогтмол багтдаг. 1990, 2002, 2006, 2014 онуудад ДАШТ-д оролцсон хашир туршлагатай баг юм. 1990 онд анх удаа ДАШТ-д оролцохдоо 1/8 шигшээ шалгарч байсан, 2002 оны Азид зохиогдсон ДАШТ-д оноо тэнцэж, зөвхөн бөмбөгний зөрүүгээр Туркт ялагдаж байсан бөгөөд улмаар Туркийн энэ шигшээ баг тэр тэмцээндээ хүрэл медаль зүүж байсныг хүмүүс санаж буй биз ээ. Энэ жил Коста-Рикагийн шигшээ баг азтай, одтой гойд сайн байгаагийн нууц нь юу вэ. Уг багийг анхнаасаа л лидерийн хэмжээнд өрсөлдөгч нар нь авч үзээгүй. Тийм учраас тэд чадалтай чанга багийн эсрэг яаж тоглох вэ гэдгээ зөв боловсруулж чадсан. Багийн ахлах дасгалжуулач Хорхе Луис Пинто анхнаасаа л багийнхныгаа хатуу гараар барьж байсны нэг жишээ гэхэд хэсгээсээ шалгарах хүртэл бэлгийн ажил хийхийг хориглоно гэдэг тушаал байлаа. Зарим хуучинсаг дасгалжуулагч нар сексийн үеэр эрэгтэй хүний цусан дахь тестостерон багасдаг, ядардаг гэж үздэг учраас бэлгийн ажлыг аль болох хориглохыг хичээдэг. Ер нь энэ дасгалжуулагч санаанд оромгүй үйлдлүүдээрээ олныг үе, үе гайхшруулдаг. Жишээлбэл тэмцээн эхлэхийн өмнө эсвэл тэмцээн дууссаны дараа багийнхаа хэрхэн тоглосон тактикийг олон нийтийн хэвлэл мэдээллээр дэлгэрэнгүй тайлбарлаж ярих дуртай нэгэн гэсэн. Коста-Рика улсын хөлбөмбөгийн шигшээ багийн ялалтын нэг үндэс нь мэдээж энэ багийн хаалгач Кейлор Навас билээ. Испанийн даруухан баг болох “Левантед” алба хашдаг тэрбээр өнгөрөгч улиралд 80.1 хувьтай буюу 160 удаа хаалгаа хамгаалсан гэх тоон үзүүлэлттэй тоглосон юм билээ. Энэ нь Испанийн Ла-Лигийн хаалгачдын дунд хамгийн өндөр үзүүлэлт бөлгөө.     

Д.БАТ-ЭРДЭНЭ

           

Categories
гадаад мэдээ

А.Шварценеггерийг Орост суух Элчин сайдаар томилохыг санал болгов

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путины ихэд хүндэлж явдаг хүмүүсийн нэг нь Калифорни мужийн амбан захирагч асан, Холливудын нэр жүжигчин А.Шварценеггер гэнэ. Оросын төрийн тэргүүн дэлхийн нэртэй жүжигчидтэй уулзаж ярилцах дуртайгаас гадна спортоор идэвхтэй хичээллэдэг. Тиймээс АНУ-д олон жил ажиллаж амьдарч байгаа  ЗХУ-ын төрийн тэргүүн агсан Н.Хрущевын ач охин Нина Хрущева АНУ-аас ОХУ-д суух Элчин сайдаар А.Шварценеггерийг томилохыг санал болгов. Энэ нь хоёр улсын харилцаанд ч нааштайгаар нөлөөлөх гэнэ. В.Путин, А.Шварценеггер хоёр хоёулаа германаар ярьдаг тул хэл амаа амархан ололцох аж. 

Ю.Дэлгэр

Categories
мэдээ нийгэм

Үргүйдэлтэй тэмцэх хэлэлцүүлэг боллоо

Үргүйдэлтэй хэрхэн тэмцэх талаар төрийн болоод хувийн хэвшлийн эмнэлэгийн эмч, удирдлагууд болоод мэргэжилтнүүд оролцсон хэлэлцүүлэг ЭМЯ-нд боллоо. 

Энэхүү хэлэлцүүлэгийг ЭМ-сайд санаачилжээ. Хэлэлцүүлгийг нээж сайд Н.Удвал хэлэхдээ “Үр шилжүүлэн суулгах, эмчлүүлэхээр гадны улсыг зорьж буй иргэдийн тоо сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдэж байна. Эх орондоо хангалттай сайн эмчилж чадахгүйгээс иргэд гадны улс уруу явж өндөр өртгөөр эмчлүүлж байна. Гэтэл жирийн иргэд энэ чиглэлийн өвчнөө эмчлүүлэх, үр шилжүүлэн суулгуулах гэхээр өндөр төлбөрөөс болоод тэр бүр эмчлүүлж чадахгүй байна. Манай улсад өнөөдөр үр шилжүүлэн суулгах, эмчилгээ, оношилгоог хийдэг хувийн хэвшлийн “Баянгол”, “Анухай” гэсэн хоёр эмнэлэг үйл ажиллагаа явуулдаг ч үр шилжүүлэн суулгах шаардлагатай байгаа хүмүүсийн зөвхөн 20 хувийг л эмчилдэг байна. Үлдсэн 80 хувь нь БНСУ, Тайланд улсад голчлон явж эмчлүүлдэг байна. Иймд энэ чиглэлийн эмнэлэгийн тусламж, үйлчилгээний хүртээмжтэй бус байдлыг арилгах, гадагшаа явж эмчлүүлдэг өвчний тэргүүн эгнээнд байгаа үргүйдлийг эх орондоо бүрэн эмчлүүлэх боломжийг нээхийн чухал байна” хэмээн онцоллоо. Хэлэлцүүлэгт оролцогчид үргүйдлийн талаарх илтгэл танилцуулж, тулгамдсан асуудал болон цаашид хэрхэн ажиллах талаараа ярилцлаа. Өнөөдрийг хүртэл энэ чиглэлийн өвчний эмчилгээ, сувилгааны нэгдсэн тоо баримт байхгүй, гадаадад эмчлүүлсэн иргэдийн эргэх холбоо дутмаг, хууль эрхзүйн асуудал ч түүхий байгааг тэд хэлж байлаа. Энэхүү хэлэлцүүлгээс зөвлөмж гарган, түүнийг хэрхэн хэрэгжүүлэх тухай бодлогын түвшинд хэлэлцүүлэх боллоо. Үр шилжүүлэн суулгахтай холбоотой эмчилгээ, үйлчилгээний тодорхой хувийг улсын төсвөөс гаргах, эрүүл мэндийн даатгалд хамруулах, эм, багаж , тоног төхөөрөмжийг НӨАТ-ийн татвараас чөлөөлөх зэргийг шийдвэрлэх замаар дэмжлэг үзүүлж болох талаар ч ярилцлаа. Түүнчлэн сүүлийн жилүүдэд иргэдийн дунд бэлгийн замаар дамжих өвчний тархалт их байгаа нь үргүйдэлд хүргэх гол хүчин зүйл болж байгаа тул энэ өвчний тархалтыг бууруулах нь ач холбогдолтой болохыг хэлэлцүүлэгт оролцогчид тэмдэглэв.

Categories
мэдээ нийгэм

Өнөөдөр цахилгаан эрчим хүчээр түр тасалж, засвар хийх газрууд

Удаанбаатар цахилгаан түгээх сүлжээ компаниас өнөөдөр цахилгаан таслах  хуваарь гаргажээ.

Баянзүрх дүүрэг

10.00-18.00 цагт: 14-р хороо Бэрэн констракшн энд автомэшн ХХК, Амелагийн найзууд цэцэрлэг-3, X press хэвлэлийн үйлдвэр, Идэр ДС, Макс импекс, Кэй энд Ти констракшн, Монхан трейд, Баян хайрхан трейд, Ёл хангай, Гурван болд, Дээж бүрд ХХК, Цагаан хуаран дэвшил ЦТП, 14-р хороолол Намяанжүгийн 31, 41, 31А, 31Б-р байрууд, Консулын 18, 19, 20-р гудамж, тэр орчимд

10.30-17.30 цагт: 10-р хороо Цагдаагийн хангалтын тасаг, Гео мандал, Гурван зураа ХХК, Хангамжийн 4-р хэсэг, Улиастайн 3-р хэсэг;

Сүхбаатар дүүрэг

10.30-17.30 цагт: 18-р хороо Дамбадаржаа, Бэлхийн 12-29-р гудамж;

Баянгол дүүрэг

10.00-18.00 цагт: 3,4, 9, 10-11, 20, 22, 23-р хороо Зүүннарангийн 18, Горькийн 18, 22, 23, 20, 31-р гудамж, Солонго импекс ХХК, Од, Шунхлай группууд, Монгол экспресс, Хилти болон эдгээр хороонд байрлах ойр орчмын хэрэглэгчид;

Хан-Уул дүүрэг

10.00-16.00 цагт: Сонсголон бармат ХХК-ийн карьер, Цэргийн анги, Блок, Хайрганы үйлдвэрүүд орчмын хэрэглэгчид

10.30-17.00 цагт: 1, 11-р хороо Төв цэнгэлдэх хүрээлэн, Олимпийн хороо, Хөл бөмбөгийн холбооны барилга, Элит-3 бичил хотхон, Рапид харш Т-1, 2, 8, 9, Т-5а, б, 6а, б 7-р байрууд, Оддын хотхон, Ганди 25 Модерн таун орчимд;

Сонгинохайрхан дүүрэг

09.00-17.00 цагт: 22-р хороо МҮОНРТ-ийн ажилчидын орон сууц, тахилтын гудамж, 384-р гарам, Баруунтуруун, УБ Буян ХХК, Эмээлт орчмын хэрэглэгчид. БГД. Монголиадевелопмент ресорсес, Дашваанжил, МТ ойл, Шунхлай, Магнай трейд, Ойн бирж, 20-р хороо орчмын хэрэглэгчид орчмын хэрэглэгчид. 21-р хороо Рашаант, Партизан, Тахир соёот, Төмөр зам, 52-ын даваа, Хайртхаан чиглэлийн бүх хэрэглэгчид

10.00-18.00 цагт: 20, 22, 24-р хороо Цэргийн ангиуд, аммиак зоорь, Зээл, Хилчин, Үйлдвэрлэлийн гудамж тэр орчмын хэрэглэгчид;

Налайх дүүрэг

10.00-17.00 цагт: Нарлаг, Наадам хороолол;

Төв аймаг

10.00-18.00 цагт: Зуунмод сумын 5-р уурын зуух, Могол ноос ХХК, 40, 41-р байр, Хөдөлмөрийн хэлтэс, тэр орчмын хэрэглэгчид.

Categories
мэдээ улс-төр

“Бизнесийн дээд хэмжээний уулзалт”-д хөрөнгө оруулалтын 18 төсөл танилцуулжээ

“Эдийн засгийг эрчимжүүлэх 100 хоног” ажлын хүрээнд Ерөнхий сайдын дэргэд байгуулагдсан эдийн засгийн зөвлөлөөс мэдээлэл хийлээ.  ЭЗЭН-100 хөтөлбөрийн хүрээнд өнгөрсөн долоо хоногт зохион байгуулсан “Бизнесийн дээд хэмжээний уулзалт”-ыг Монгол Улсыг гадаадад сурталчлах, хөрөнгө оруулалт татахад чухал нөлөө үзүүлсэн арга хэмжээ боллоо гэж эдийн засгийн зөвлөлийнхөн дүгнэж байна. “Бизнесийн дээд хэмжээний уулзалт”-ын гол зорилго нь монголын компаниуд бизнесийнхээ боломжуудыг хөрөнгө оруулагчдад танилцуулах явдал байлаа. Монголын компаниуд хөрөнгө оруулалтын бэлэн болсон 18 төсөл танилцуулж, дээд хэмжээний чуулга уулзалт тавьсан зорилгоо биелүүлсэн гэж  Эдийн засгийн зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Б.Бямбасайхан хэллээ. Энэ 18 төслийн нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээ нь 15 орчим тэрбум доллар болж байгаа юм.

Эрчим хүчний салбар эдийн засгийн өсөлтийнхөө түрүүнд явж байх ёстой. Энэ салбарт ойрын үед том өөрчлөлтүүд гарч, хоёр том мега төсөл хэрэгжиж эхэлж байна. Гуравдугаар цахилгаан станц 50 Мвт-аар хүчин чадлаа өргөтгөж, тавдугаар цахилгаан станцын төслийн концесийн гэрээнд талууд гарын үсэг зурсан бол Таван толгойн 450 Мвт-ын цахилгаан станцын яриа хэлцэл удахгүй эхэлнэ гэж Эдийн засгийн зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга  хэллээ  гэж Засгийн газрын хэвлэл мэдээлэл олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.

Categories
мэдээ улс-төр

БНТУ-ын Үндэсний Их Хурлын дарга Жемил Чичек тэргүүтэй төлөөлөгчид Монгол Улсад хүрэлцэн ирлээ

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Зандаахүүгийн Энхболдын урилгаар Бүгд Найрамдах Турк Улсын Үндэсний Их Хурлын дарга ноён Жемил Чичек, түүний гэргий Гүлтен Чичек болон албаны бусад төлөөлөгчид өчигдөр Монгол Улсад хүрэлцэн ирлээ. Бүгд Найрамдах Турк Улсын Үндэсний Их Хурлын дарга ноён Жемил Чичек тэргүүтэй төлөөлөгчдийг “Чингис хаан” олон улсын нисэх онгоцны буудалд газардахад Улсын Их Хурлын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга, Улсын Их Хурал дахь Монгол-Туркийн бүлгийн дарга А.Бакей, Монгол Улсаас Бүгд Найрамдах Турк Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайд Б.Батхишиг, Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Болдбаатар болон албаны бусад хүмүүс угтан авлаа. Айлчлалын хүрээнд Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд, Бүгд Найрамдах Турк Улсын Үндэсний Их Хурлын дарга Жемил Чичек нар хэлэлцээ хийж, Монгол Улсын Их Хурал, Бүгд Найрамдах Турк Улсын Үндэсний Их Хурал хоорондын хамтын ажиллагааны протоколд гарын үсэг зурна. Мөн ноён Жемил Чичек Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржид бараалхаж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягтай уулзана.

Түүнчлэн Бүгд Найрамдах Турк Улсын Ерөнхий сайдын дэргэдэх Туркийн хамтын ажиллагаа, зохицуулах агентлаг /ТИКА/-ийн санхүүжилтээр Улсын Их Хуралд хэрэгжсэн “Цахим номын сан” болон “Хэвлэх цехийн тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл” төслийн нээлтийн ажиллагаанд оролцохын зэрэгцээ Өвөрхангай аймгийн Хархорин суманд зочилж “Эрдэнэ зуу”, Орхоны хөндий дэх Түрэгийн үеийн хөшөө цайдам музей, бэсрэг наадам үзэж сонирхох юм.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд 2014 оны 6 дугаар сарын 24-ний 09.30 цагт хүндэт зочныг Эзэн Чингис хааны талбайд угтах юм.

Categories
мэдээ нийгэм

Долоон буудал, Баянхошууг хотын дэд төв болгон хөгжүүлнэ

УИХ-аас баталсан Улаанбаатар хотыг
2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөнд хотыг 8 дэд төвтэй байхаар
тусгасан юм. Энэхүү ажлын эхлэл нь Улаанбаатар хотын хотын хойд хэсгийн
гэр хороололд байрлах Долоон буудал болон Баянхошуу орчмыг Сэлбэ ба
Баянхошууны  200 мянга орчим оршин суугчтай дэд төв болгон
хөгжүүлэхээр Азийн хөгжлийн банктай хамтран  хөтөлбөр хэрэгжүүлэх болжээ. Эхний ээлжинд Баянхошуу, Сэлбэ дэд төвийг байгуулах
хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрийн төслийг Азийн хөгжлийн банкны 1.5 сая
ам.долларын санхүүжилтээр бэлэн болгосон.   Азийн хөгжлийн банктай
хамтран хэрэгжүүлэх энэхүү төсөлд 320 сая долларын зээлийг хөнгөлттэй нөхцөлөөр
авч байгаа бөгөөд 60 сая долларыг Европын хөрөнгө оруулалтын банкнаас авахаар
тохиролцсон байна. Энэхүү зээл нь жилийн 2 хувийн хүүтэй, эхний таван жилд
хүүгийн болон зээлийн төлбөрөөс чөлөөлөхөөр хэлэлцээ хийжээ.



Баянхошуу дэд төв
д багтах СХД-ийн 7,8,9,10, 28 дугаар хорооны нийт 162 га талбайг
дахин төлөвлөн хөгжүүлж, сургууль, цэцэрлэг, мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн
төв,  худалдаа үйлчилгээний цогцолбор, соёлын төв зэргийг  цогцоор нь
барихаас гадна, автозам, явган зам, тохижилт, гэрэлтүүлэг, ногоон байгууламжийг
барихаар тусгасан байна.  
Түүнчлэн Сэлбэ дэд
төв
д багтах  Чингэлтэй дүүргийн 14,18 Сүхбаатар дүүргийн 14
дүгээр хорооны 156 га талбайг дахин төлөвлө
нө.

Энэхүү томоохон бүтээн байгуулалтын ажилтай холбоотойгоор нийслэлийн Засаг
дарга өнгөрсөн долоо хоногт Баянхошуу, Долоон буудлын иргэдтэй уулзан, төслийн
явцын талаар мэдээлэл өглөө.
Уулзалтын эхэнд хотын дарга Э.Бат-Үүл энэ том бүтээн байгуулалт шийдвэрлэх
шатандаа эргэлт буцалтгүй орсон тухай иргэдэд дуулгасан юм. Тодруулбал, УИХ-аар
энэхүү төслийн зээлийн санхүүжилтийн гэрээг баталсан бөгөөд Засгийн газрын
хуралдаанаар эхний ээлжийн 104 сая доллартай тэнцэх санхүүгийн эх үүсвэрийг
авах эрхийг шийдвэрлэж өгвөл энэ жилийн 7 сараас дэд төвийн  ажлууд
эрчимжиж эхэлнэ гэдгийг Хотын дарга онцолсон.
 
Баянхошуу, Долоон буудлыг хотын дэд төв болгон хөгжүүлснээр 400 мянган иргэн
инженерийн болон нийгмийн дэд бүтцээр хангагдсан, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах
боломжтой болно гэж Нийслэлийн Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ. 

Categories
мэдээ нийгэм

Наадмаар худалдаа үйлчилгээний 900 цэг иргэдэд үйлчилнэ

Наадмын үеэр аж ахуйн нэгж, иргэд  900 цэгт худалдаа, үйлчилгээ эрхэлнэ. Үүнээс Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд -600, Хүй долоон худагт 300 цэг байх бөгөөд 70 орчим хувь  нь хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхлэх цэг байх юм. Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанаас  худалдаа үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд дараах шаардлагыг тавьж байгаа аж.  Худалдаа үйлчилгээ эрхлэгч нь тухайн харьяалах дүүргээсээ үйл ажиллагаа эрхлэх дугаар авч, зөвшөөрөгдсөн цэгт үйл ажиллагаа явуулна. Худалдаа, үйлчилгээ эрхлэгч аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэд нь эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд хамрагдсан байна. Худалдаалах болон хоол үйлдвэрлэлд хэрэглэх хүнсний бүтээгдэхүүн нь чанар аюулгүй байдлын шаардлага хангасан тухай дүгнэлттэй, хадгалалтын хугацаа дуусаагүй , хаяг шошгын стандартын шаардлага хангасан байна. Мөн хүнсний бүтээгдэхүүнийг горимын дагуу зөв хадгалах, худалдаалах нөхцлийг бүрдүүлэх хөргөх  төхөөрөмж болон шаардлагатай бусад тоног төхөөрөмж, нэг удаагийн сав хэрэглэл, цаасан уут, торыг  хүрэлцэхүйц хэмжээтэй нөөцөлсөн байна. Хоолны үйлчилгээ явуулах цэгт гар ариутгах санитол, нойтон болон амны салфеткийг хүрэлцэхүйц хэмжээгээр байлгана. Тухайн аж ахуйн нэгж нь орчныхоо цэвэрлэгээг бүрэн хариуцах ба асрын гадна талд хогийн сав заавал байршуулсан байна. Албан ёсны зөвшөөрөлгүй, гар дээрээс ил задгай худалдаа эрхлэх, согтууруулах ундаа, майонез, өндөг, крем, чанамал хиам буюу түүнийг оролцуулсан түргэн муудах бүтээгдэхүүнийг худалдаалах, халаасан хоолоор үйлчлэх, нөөшилсөн бүтээгдэхүүнийг задалж худалдах,удсан хоолыг дахин боловсруулж хэрэглэх, шорлог хуушуур зэрэг халуун боловсруулалт хийх бүтээгдэхүүнийг заагдсан байрлалаас өөр газарт зарах, дүүргийн зөвшөөрөл олгосон цэгээс бусад байршилд айрагны гэр болон сүүдрэвч байрлуулах, ил задгай хог хаях, хүний эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлөх худалдаа, үйлчилгээ эрхлэхийг хориглоно гэв. 

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Өршөөлийн хуулийг зөв гаргах хэрэгтэй байна

Эдийн засгийн өршөөл буюу Ил тод байдлын тухай хуулийг УИХ гаргах гэж байна. Араас нь залгаад Эрүүгийн өршөөлийн хуулийг батлах шинжтэй. Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хуулийн санаа нь зөв юм билээ. Төрийн албан хаагчид 2006 оноос хойш энд тэнд нууж хаасан эд хөрөнгө, мөнгө төгрөгөө бүгдийг нь илчилнэ. Мэдээж төрийн өндөр алба хашиж яваа дарга, сайд, УИХ-ын гишүүн бүхэнд энэ хууль хамаарна. Хөрөнгө орлогын мэдүүлэг бөглөдөг болгон хамрагдана. Цалингаасаа гадуур илүү олсон хэдэн төгрөгөөс эхлээд юу байдгаа тоочно. Өнөөдрийг хүртэл хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ бичиж зүрхлээгүй хав дарсан эд хогшил, гадаад, дотоодын дансанд байгаа мөнгөө ил болгоно гэсэн үг. Бусдын нэр дээр бүртгүүлсэн үл хөдлөх хөрөнгө, эд мөнгө байдаг юм бол нэгийг ч дутаалгүй өөрийнх гэдгээ зарлана. Үүнийгээ санхүү татвар, нийгмийн даатгалын тайланд тусгана.Шинээр хөрөнгө орлогын мэдүүлэг бөглөнө. Гаалийн байгууллагад нөхөн мэдүүлнэ.Улсын бүртгэлийн дансанд шинээр бүртгүүлнэ. Хэрэв хууль батлагдчихвал төрийн албан хаагч, дарга сайд, УИХ-ын гишүүд ирэх сарын 1-нээс арваннэгдүгээр сарын нэгэн хүртэл нуусан хөрөнгөө ил болгох ажилд ханцуй шамлан орох нь ээ. Нуусан хөрөнгөө сайн дураараа, шударгаар ил болгосон төрийн албан хаагчдыг элдэв хариуцлагад татахгүй, албан татвараас нэг удаа чөлөөлнө гэж байгаа.Цаад зорилго нь хэл ам, хууль, шүүхээс айж, татвар гувчуураас зугтаалгаж, гадагш нь гаргасан тэдний хөрөнгө, мөнгийг нааш нь татаж, Монголдоо “мөнгөн бороо” оруулах гэсэн байх. Үүгээрээ хуулийн санаа авууштай.

Гэтэл хүмүүсийн зориг гар­ган ил болгосон мэдээллийг төр засаг архивлаад чанд хадгалах гэнэ. Хичнээн төг­рөг, эд хогшил нуун дараг­дуулж байсныг нь хэнд ч хэ¬лэхгүй. Гэмт хэргийн нотлох баримт болгон элдэв зүйлд ашиглахгүй. Хэн хэн юу нууж байсныг хэвлэл мэдээллийнхэн нийтэлж, нэвтрүүлж, олон нийтэд түгээх нь хориотой гэдэг заалтыг оруулаад ирлээ. Үүнийг зөрчвөл таваас 50 сая төгрөгөөр торгох юм байх. 

Ингээд ирэхээр энэ хууль үлгэр болон хувирч байна.Нуух байсан юм бол хүмүүсийг улалзуулан байж хамаг юмыг нь дэлгүүлэх хэрэг юу байна.Ийм гэнэн тэнэг юм яривал хэн та нарт итгэх юм бэ. Тэр архивыг цагаа тулбал хэн дуртай нь ашиглана. Сонин хэвлэл та нарын үгэнд орно гэж бодож байна уу. Нууц гэж хаана ч байдаггүй юм. Тийм учраас сонин хэвлэл тэр мэдээллүүдийг бичиж л таараа. Олон нийт мэдэх л болно.

Хүний хамаг нууцыг хэлүүлчихээд архивлах гээд байгаа нь ч ямар учиртай юм. Монголчууд цөөхөн. Бараг биенээ танина. Төрийн албан хаагч тоотой. Худалч хүнд өнөөдөр энэ баримтуудыг хүлээн авч, бүртгэсэн төрийн албан хаагчид хоёр жилийн дараа гэхэд гудманд гарна. Хуулиар ямар ч үүрэг хариуцлага хүлээхээргүй болчихсон хүмүүс юу хийж чадахав. “Тэр муу тэгж мөнгөө нуусан байна лээ” гээд ах дүү, амраг садандаа ам алдахад Монгол тэр чигтээ сонсоно.  Тэгэхээр наад заалт чинь Монгол зан заншил, монголчуудын сэтгэлгээнд огт таарахгүй байна. Энэ хууль бүхэлдээ Монголын нөхцөлд тохирохгүй болчихлоо.

Социализмын үед өөрий­гөө шударгаар илчилсэн хүн юутай ч зүйрлэмгүй гавьяа байгуулдаг гэх ухуулан сэнх¬рүүлсэн уриа лоозон хүч­тэй байсан юм гэдэг. Коммунист дэглэмийн орнууд ард түмнийхээ тархийг энэ мэтээр угааж, өөрсдөөр нь хамаг булхай луйврыг нь хэлүүлдэг туршлага маягийн зүйл дэлгэрсэн юм билээ. Гэвч энэ нь хүн төрөлхтний түүхэнд аймшигтай түүх дурсамж үлдээснээс өөр сайн зүйл авчраагүй. Ийм гашуун түүх дэлхийгээр дүүрэн байна.

Сүүлээс нь дурдъя.Хятадын удирдагч Мао Зедун соёлын хувьсгалын үеэр  “Цэцэг бүхэн дэлгэрдэг, шувуу бүхэн жиргэдэг” гэсэн уриа гаргасан юм гэнэ лээ.Энэ нь юу гэсэн утгатай үг гэхээр  хүн болгон өөрөө дутагдлаа хүлээнэ. Буруугаа шударгаар илчилж, цэвэр коммунист болно гэдэг санаа. Үүнд үнэмшсэн олон мянган хятад иргэн өөрсийнхөө алдаа дутагдал бүхнийг  илчилсэн. Дараа нь цөллөгт явдаг эсвэл буудуулж үхдэг л хувь тавилантай учирсан гэлцдэг.

И.В.Сталины дэглэмийн үед ч өөрийгөө илчлэх асуудал Оросын ард түмэнд их байсан гэх. Харамсалтай нь тэр бүгдийн төгсгөл болгон үхэлтэй холбогдож байжээ. Манайд ч сэхээтний төөрөгдлийн үе байсан. Коммунизмын он жилүүдэд өөрийн шүүмжлэлийг өрнүүлэх нь тусгай ажил байсан тухай өдгөө түүх болгон ярьдаг.Амьдарч байгаа нийгэм, дарга нарын уриа лоозон, илтгэлд нийцэхгүй бодол санаа тээж, үг үйлдэл хийсэн  гэж бодвол өөрийгөө шүүмжилдэг. Үнэнээ илчилснийхээ хариуд шийтгэл амсдаг. Энэ мэтээр өөрийгөө илчилсэн төгсгөл болгон гунигтай. Нэг бол цөлөгддөг эсвэл шорон гянданд хоригддог, залхаан цээрлүүлдэг дурсамж олон ажээ.

Тэгвэл өнөөдөр яригдаж байгаа Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хууль үүнтэй адил болох нь шиг байна. Өөрөөр нь бүгдийг хэлүүлчихээд өршөөнө, дараа нь бүх нууцыг нь архивлаж хадгална. Нэг л сэжигтэй  байгаа биз. Ард түмнээ өөрийгөө илчлэх зам руу урхидах кампанит ажил болчих вий. Бараг өөрөөсөө ч нуусан үнэнээ өчсөний  дараа яах юм бол гэдгээс болгоомжлох хэрэгтэй. 

Манай “Өдрийн сонин” цагаан захтнуудыг шоронд хийх тоолонд ихэд харамсан бичдэг.  Яагаад гэвэл Монгол Улс  сэхээтэн цөөнтэй. Дэлхийн хэм­жээний боловсролтой мэргэжилтнийг бэлтгэх өртөг манайд маш их. Тиймээс арайхийн бэлтгэсэн цагаан захтнуудаа шоронд хийх нь Монголын эмгэнэл гэж үздэг юм. Энэ санаагаар сэхээтэн, цагаан захтнуудаа хамгаалах зорилгоор Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хуулийг баталж байвал болж байна.Тийм бол энэ хууль гарах ч хэрэгтэй.  Гэхдээ дэмжмээргүй зүйл  нь өөрийгөө илчлэх тухай заалт байна. Сөрөг хүчин үүнийг эсэргүүцэх ёстой.Хууль хэрэгжвэл хэнд илүү халгаатай вэ гэдгийг тэд юу юунаас илүү мэдэж байгаа. Монголын түүхэнд аль нам нь төрийн жолоог арай олон жил атгасан бэ гээд харвал Ардын нам л байна. Тэр өнцгөөс нь үзвэл нуусан хаасан зүйл ихтэй нь тэдний намд олон байж магадгүй нь.

Ийм учраас тал талаасаа зөвшилцөж  хуулиа оновчтой гаргах хэрэгтэй. Энэ хууль “Ийм олигархиуд Монголыг цөлмөж байж” хэмээн зарлах гэхээсээ илүү монгол үндэстэн хоорондын итгэлцэл, халуун дулаан уур амьсгал бүрдүүлэх ёстой. Амьдралд нийцэхгүй байгаа өөрийгөө илчлэх  тухай заалтын  оронд 2014.07.01-нээс өмнө олж авсан өмч, хөрөнгөө ил болго. Тэр болгоныг шалгахгүй гэдэг заалт оруулчихад л болно. Энэ нь хамаагүй шударга бөгөөд элдэв яриа хөөрөөгүйгээр  асуудлыг яг шийднэ. 

Үүнийг одоогийн УИХ хийх хэрэгтэй. Тэгвэл дан ганц АН гэхгүйгээр хоёр намын болоод хамгийн гол нь энэ парламентын нэр хүнд өснө. Өнөөдөр Эрүүгийн өршөөлийн хуулиас илүү Эдийн засгийн өршөөлийн хууль асар олон хүнд эергээр тусна. Хэдэн арваараа шоронд ачигдаж, эрүүдэн шүүгдэж байгаа цагаан захтнуудаа хамгаална.Тэдний потенциалыг эх орондоо хэрэгтэй үйлс бүтээхэд ашиглаж, хүчийг нь дайчлах боломж олдоно. Ер нь ирээдүйд  АТГ-ыг ажилгүй болгох зорилгоор энэ хуулийг баталмаар байна. Монголчууд нэгийгээ уучилж чаддаг, уужуу тайван ард түмэн гэдгээ дэлхий нийтэд үлгэрлэн харуулах сайхан боломж бидэнд олдлоо. Энэ завшааныг алдалгүй ашиглах хэрэгтэй.  Тийм ч дэмий хоосон популистууд  УИХ-д суудаггүй гэдгийг ард түмэндээ батлан харуулах цаг ирээд байна. Тиймээс Эдийн засгийн өршөөлийн тухай хуулийг хоосон улстөржилгүй, дороо суурьтай, дотроо бодолтой, олон талаас нь харж байж зөв л гаргах хэрэгтэй юм.

Я.МӨНГӨНЦЭЦЭГ

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Улаанбаатарт 20 хэм дулаан

Ихэнх нутгаар үүлэрхэг. Баруун зүгийн нутгийн зарим газраар, төв болон зүүн зүгийн нутгийн ихэнх, говийн нутгийн зүүн хэсгээр бороо орно. Дуу цахилгаантай. Салхи нутгийн баруун хэсгээр баруун өмнөөс, бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар 14-19 градус, Их нууруудын хотгор болон говийн нутгийн өмнөд хэсгээр 25-30 градус, бусад нутгаар 19-24 градус дулаан байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Үүлшинэ. Бороо орно. Салхи зүүн өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 6-11 метр. 19-21 градус дулаан байна.

Өглөө 05 цагт Улаанбаатарт: 11 градус дулаан, харьцангуй чийг 86 хувь, агаарын даралт 861 гектопаскаль байлаа. Даралт өдөртөө тогтвортой байна.