Монгол Улсын гавьяат жүжигчин П.Эрдэнэзаантай ярилцлаа.
-Одоогоор та “Гэм зэм” жүжгээс гадна ямар бүтээл дээр ажиллаж байна вэ?
-“Гэм зэм” жүжгээс гадна “Риакшн” продакшны залуу жүжигчид болох Х.Цасчихэр, Э.Тодгэрэл хоёр дүүгийнхээ бүтээж буй уран сайхны киноны найруулга дээр ажиллалаа. Ерөнхийдөө киноны зураг авалт одоо л дуусч байна. Тус уран сайхны кино гуравдугаар сарын сүүлээр нээлтээ хийх байх.
-“Гэм зэм” постдрамын жүжигт хэрхэн тоглох болов?
-Коронавирусийн үеэр “Гэм зэм” романыг уншаад удаагүй байх үед жүжигт тоглох санал ирсэн. Бүх зүйлээр цэнэглэгдчихсэн байсан үед М.Батболд найруулагч, продюсер Т.Ариунчимэг хоёр надад жүжигт тоглох санал тавьсан. Тухайн үед эхэндээ Ф.М.Достоевскийн романаас сэдэвлэсэн жүжигт би тоглож чадах уу гэж их гайхсан. Надад их итгэл өгсөн. Романаас жүжгийн тавилт зэрэг нь өөр ч Ф.М.Достоевский гэдэг мэдрэмжийг авчихсан байсан учраас ойлгохгүй зүйл байгаагүй. Дүр дээрээ маш их ажилласан. Жүжиг өөрөө хийцийн хувьд өөр. Үүнийг ойлгож ажиллана гэдэг нь жүжигчнээс мэдрэмж, ур ухаан шаардсан. М.Батболд найруулагчдаа их баярлалаа гэж хэлье. Найруулагчтайгаа маш сайн ойлголцож, мэдрэмжээрээ холбогдож ажилласан учраас сайхан уран бүтээл гарсан байх гэж ойлгож байгаа.
-“Гэм зэм” жүжгийг маш их үзэгч үзэж байна. Энэ жүжгээр нийгэмд юуг хүргэхийг зорьсон бэ?
-Энэхүү жүжгийг үзсэнээр хүн өөрийгөө таних хэрэгтэй болон хүний хувийн орон зай гэж юу байх ёстой вэ гэдгийг ойлгоно. Залуучууд нийгэмд юу болж буйг харж, сэрж бодооч ээ, өөрийн амьдарч буй нийгэмд идэвхтэй оролцооч ээ гэдгийг ойлгох байх. Гэхдээ энэ жүжгээс ойлгох маш олон зүйл бий. Дүр бүр өөр өөрийн ертөнцтэй, нийгмийн давхаргуудад харьяалагдах сэтгэл зүйтэй. Өөрийгөө хайрлаж ойлгох, нийгмийг дүгнэж бодох, өөрөө өөртэйгөө ярих зэрэг их олон зүйлийг хэлж болно. Дан ганц зүйлийг ингэж өгүүлнэ гэхээс илүүтэйгээр үзэгч өөрөө үзэж ойлгох нь хэрэгтэй байх.
-“Гэм зэм” жүжигт Мармеладов болон шүүгчийн дүр бүтээж байгаа шүү дээ. Дүрүүдийн утга агуулгын талаар ярихгүй юу?
-Мармеладов архичны дүрд тоглуулахын хамтаар яагаад ерөнхий шүүгчийн дүрд тоглуулсан юм бэ гэж би бас их гайхаж байсан л даа. Шүүгч гэдэг чинь шударга үнэний төлөө зогсож байгаа, гэтэл Мармеладов архичин шударга үнэнийг хайсаар үхэж буй дүр. Мармеладовын мөрөөдлийг биелүүлж буй нь шүүгч сууж асуудлыг шийдэж байгаа юм. Мармеладовын дүр бол нийгмийн золиос. Ядуу амьдралын байдал эцсийн эцэст амьдралаас явуулахаас өөр аргагүй болгож байгаа асуудал. Шүүх гэж байдаг бол шүүхийг дагаад хүн чанар байх ёстой. Хуулийг дагаж хүн чанар байвал ямар нэгэн хэрэг зөв шийдэгдэнэ гэсэн асуудал.
-1994 оноос хойш тасралтгүйгээр тайзан дээр дүр бүтээж байна. Анх тайзан дээр гарахад ямар мэдрэмж төрж байв?
-Яг сайн хэлж мэдэхгүй байна. Учраа олохгүй л гүйж явсан байх. Эхний таван жил юугаа ч ойлгохгүй давхина, дараагийн таван жил эр зоригоороо давхина. Хэцүү л дээ, яаж амар байх вэ. Жүжигчин болохын тулд бараг 20 гаруй жил хөдөлмөрлөж байж ажлын дөртэй болно. Жүжигчний мэргэжлийг насан туршийн эрэл хайгуул гэж боддог. Учир нь хүний сэтгэлийг сэтгэлийнх нь гүн рүү орон хайж байдаг. Хүний сэтгэл зүй гэдэг хязгааргүй, таагдашгүй. Тийм болохоор тэр эрэл хайгуулыг хийсээр дуусах байх гэж боддог. Одоо эрэл хайгуулынхаа дунд хайгаад л явж байна.
-Одоогоор “Маск” продакшн ямар уран бүтээл дээр ажиллаж байна вэ?
-“Маск” продакшны хувьд онцгой нөхцөл байдлаас шалтгаалан одоохондоо уран бүтээл хийхгүйгээр завсарлага авсан байгаа. Уран бүтээлчид хувь бүрдээ уран бүтээлд оролцон, өөр хийх боломжтой зүйлсийг хийж байна. Нөхцөл байдал тайван болох хүртэл одоохондоо төлөвлөсөн ажил үгүй амралтын байдалтай байна. “Ковид 19”-ын хууль цуцлагдан, тайван болсон үед уран бүтээлийн ажилдаа орно доо.
-Таны хувьд дэлгэц болоод тайзны дүр юугаараа ялгаатай вэ?
-Дэлгэц, тайзны урлаг ялгаатай. Тайзны урлаг бол амьд урлаг. Амьд урлаг гэдэг нь жүжигчин үзэгчидтэйгээ бие, сэтгэл зүй бүх зүйлээрээ амьд холбогдон вакум орчин болж байдгаараа онцлогтой. Дэлгэцийн уран бүтээлд техник оролцож буй учраас техник дээр жүжиглэх шаардлага гардаг. Тайзны уран бүтээлд жүжигчний өөрийн судасны цохилт, судасны лугшилт, амьсгал, хөлс, зүрх сэтгэлийг мэдэрдгээрээ онцлог.
-Танд кинонд тоглох санал ирж байна уу?
-Кинонд дүр бүтээх саналууд ер нь ирдэг. Ажлын нөхцөл байдлаас хамааран одоохондоо кинонд тоглох завгүй л байна.
-Таны бүтээж байсан дүрүүдээс хамгийн дурсамжтай, сэтгэлд тод үлдсэн нандин дүр ямар дүр байв?
-Ер нь төрөл бүрийн зүйлс хийж л байна. Эрэл хайгуул хийж, алдаж онон, амжилттай амжилтгүй болон явж байна. Гэхдээ хийж буй бүх зүйлд минь хөдөлмөр, сэтгэл зүрх, оюун ухаан ордог болохоор энэ дүр тийм лаг гэж нэр заахгүй. Хүний хөдөлмөр хөлс оюун ухаан зарцуулагдаж байдаг болохоор бүтээж байсан бүх дүрдээ хайртай.
-Таны хувьд жүжигчин хүний мөн чанар юу вэ?
-Жүжигчин хүнийг ёс суртахууны өндөр түвшинд байх ёстой гэж ойлгодог. Учир нь олны анхааралд байдаг мэргэжлийн онцлогтой. Өөрөө хүсээгүй ч олны анхааралд өртөж л байдаг. Тиймээс ёс суртахууны өндөр түвшинд биеэ авч явах хэрэгтэй. Мэргэжил нь баг хамт олноороо ажилладаг учраас зөв хүмүүжилтэй, хүн чанар сайтай, маш өргөн мэдлэгтэй, ёс зүйтэй байх ёстой. Ийм байж чадвал жүжигчин хүн гэж ойлгож болно доо.
-Та анх гурван настай байхдаа зурдаг байсан гэсэн үү. Одоо зурахдаа хэр сайн бэ?
-Тийм. Бага наснаасаа л зураг зурдаг байсан. Тодорхой хэмжээнд зав чөлөө гарсан үед таталбар зурдаг. Мэргэжлийн хэмжээнд биш л дээ. Багаасаа зураг зуран, сонирхдог байлаа. Сурсан зүйл юу гэж арилах вэ, алга болохгүй.
-Монгол Улсын гавьяат жүжигчин Ц.Төмөрбаатар гуай “Манай П.Эрдэнэзаан ардын жүжигчин авдаг бол авахаар гайхалтай байгаа” гээд таньд их ам сайтай байна лээ. Ардын жүжигчний энд та бараг хүрсэн үү?
-Тийм зүйл одоо яриад хэрэггүй байх. Ямар ч байсан ур дахь ажлаа л хийж байх хэрэгтэй. Ц.Төмөрбаатар ах намайг тайзан дээр гарах үед ард яг намайг харж байдаг. Тайзнаас гарч ирээд үргэлж зөвлөгөө авдаг. Агуу жүжигчинтэй хамт ажиллан, мэргэжлийн зөвлөгөө авч үгийг нь сонсоно гэдэг маш том боломж. Тийм учраас танай сониноор дамжуулан ахдаа баярлалаа гэж хэлэх ёстой гэж бодож байна. Олон сайхан жүжигчид, залуучуудтай хамтран ажиллаж байна. Маш их зүйл сурч байна. Тийм болохоор их урамтай, маш сайхан ажиллаж байгаа. Цаашдаа олон уран бүтээлд ажиллах хүч, урам авч байна.
-Одоо та ямар дүр бүтээхийг хүсч байна вэ?
-Жүжигчин хүний чадал сорьж, ухааны цар хүрээ шалгасан дүрүүдэд тоглох сонирхолтой байна. Одоо бол нас, туршлага, цаг хугацаа олон зүйл бүрэлдсэн. Тэгэхээр илүү их эрэл хайгуул хийж ажиллах шаардлагатай, намайг зовоосон дүрд тогломоор байна.
-Та амьдралдаа юунд талархдаг вэ?
-Жүжигчин гэх энэхүү сайхан мэргэжлээрээ ажиллан, гэр бүл, үр хүүхдүүдтэйгээ хамт байхад үүнээс илүү аз жаргал гэж юу байх вэ. Эрүүл саруул, зөв хандлагатай амьдарч байхад өөр хүсэх зүйл үгүй.
-Та хэдэн хүүхэдтэй вэ. Ууган хүүтэйгээ хамтран “Тагнуулч аав” кинонд дүр бүтээж байсан шүү дээ?
-Би дөрвөн хүүхэдтэй. Том хүү минь сургуулиа төгсөөд, гэр бүлтэй болоод одоо архитектор мэргэжлээрээ ажиллаж байна. Гурван охинтой, бага охин минь дөрөвдүгээр ангид суралцдаг.
-“Positive Mongolians”-ийн хуримд хоёр охин нь дуулахад та их гайхаж, алмайрч байсан. Саяхан том охин нь “The Voice of Mongolia” шоунд оролцон амжилттай дараагийн шатанд шалгарсан. Та охиныхоо дуулдгийг нь мэддэггүй байсан уу?
-Миний хажууд охид минь дуулдаггүй. Манай том охин биеэ даасан охин. “The Voice of Mongolia” шоунд өөрөө бие даан шийдэж орсон байсан. Бид мэдээгүй байж байгаад Mongol HD телевизийн “The Voice of Mongolia” шоуны хамт олноос холбогдоход л шоунд оролцсоныг нь мэдсэн. Охин минь өөрөө бага наснаасаа төгөлдөр хуур тоглож, биеэ даагаад өсчихсөн хүүхэд. Шийдвэр бүрээ өөрөө гаргадаг. Сүүлд “Аав, ээждээ сюрприз барих дуртай” гэж хэлж байсан. Үнэхээр гэнэтийн зүйл болсон. Хүмүүс аав нь урлагийн хүн учраас хүүхдээ шахаж бэлддэг гэж ойлгодог юм шиг байна лээ. Тийм юм ерөөсөө байхгүй. Манай хүүхдүүд өөрсдөө бэлдээд дуулах үед нь би мэдэхгүй байдаг (инээв).
-Урлаг соёл, ажил гээд гэр бүлдээ цаг зав хэр зарцуулж байна?
-Хүүхдүүддээ аль болох цаг, заваа зарцуулахыг л боддог. Өглөө ажилдаа яваад тоглолттой, орой гэртээ хариад уулзалдах боломж бага л байна. Намайг гэртээ унтаж байхад хүүхдүүд хичээл сургуульдаа явдаг. Бид чинь зөрөлдөөд, бужигнаад байж байдаг даа.
-Таны эхнэр ямар мэргэжилтэй вэ?
-Миний хань хөгжимчин хүн. Консеваторд хөгжмийн багшаар олон жил тогтвортой ажиллаж байна. Олон сайхан шавь нартай багш хүн.
-Таны хүүхдүүд дуучин, жүжигчин болно гэж ярьдаг уу?
-Миний хүүхдүүд бага байх үеэсээ л тайзны ард өссөн. Бага наснаасаа хүүхэд ямар орчинд өссөн нь хүүхдийн сэтгэлд хадгалагдаж үлддэг юм байна лээ. Хүүхэд өөрийн хүсэл сонирхлоороо дуртай зүйлээ хийх ёстой гэдгийг маш сайн ойлгосон. Өмнө нь жүжигчний мэргэжлийг маш хэцүү мэргэжил, жүжигчин болгохгүй гэдэг байсан л даа. Одоо бол тэгж, хүүхдийн хүсэл сонирхлыг боож болохгүй. Хүн гэдэг чинь дуртай зүйлээсээ аз жаргалыг эдэлж, мэдэрч байх ёстой. Тийм болохоор хэрвээ хүүхдүүд маань жүжигчин гэх энэ мэргэжлийг сонговол би татгалзахгүй гэж боддог.
-Та хүмүүсийн намтар унших их дуртай гэсэн үү. Ямар учраас намтар унших болов?
-Хүний амьдралын намтар гэдэг тэр чигтээ түүх, драматург байдаг. Учир нь хүмүүсийн амьдрал давтагдашгүй, ийм байх ёстой гэсэн журам үгүй. Агуу ч бай, энгийн ч бай хүний амьдралыг сонсож, судалж байх хэрэгтэй. Хүний амьдралын намтрыг уншсанаар маш их зүйлийг олж авдаг. Хүн гэдэг чинь амьдрал дээр бас нэгэн дүр шүү дээ. Чиний амьдралын үзэл бодол, амьдралд хандаж буй чинь мөн л нэг дүр. Үүнийг уншина гэдэг нь бас нэгэн судалгааны ажил гэх юмуу даа. Хүний дотоод сэтгэлгээг олж, мэдэрч унших нь жүжигчин хүнд хэрэгтэй гэж боддог. Бодит байдал гэдэг гарцаагүй үнэн, маш сонирхолтой байдаг.
-Та сүүлийн үед ямар ном уншиж байна?
-Саяхан “Цойлогсод” номыг уншиж дуусгасан. Одоо Еврейчүүдийн талаар ном уншиж байна. Цаашдаа боломж гарвал унших номуудаа төлөвлөчихсөн байгаа.
-Сэтгэлээр унасан, эрч хүчгүй болсон үедээ яаж цэнэглэгддэг вэ?
-Хүн бол сэтгэлийн амьтан. Хүний сайн сайхан байх, унаж босох нь өөрийн сэтгэл зүйгээс шалтгаалдаг гэж боддог. Би хийж чадахгүй, болохгүй зүйл байвал орхиод, өөрийгөө чөлөөлчихдөг. Гол нь сэтгэл зүйгээ хүнд байлгахгүй байх. Өөрөө өөрийгөө хүнд, муу зүйлсээс чөлөөлж гоё байлгах хэрэгтэй. Ямар нэгэн муу зүйл байхад мууг нь харахгүйгээр сайн сайхныг нь харах хэрэгтэй. Хүний харилцаа ч мөн чухал. Өглөө босоод хүнтэй инээгээд харилцаад, урдаас нэг хүн инээхэд ч гоё байдаг шүү дээ. Аливаа зүйл жижигддэггүй. Жижиг зүйлээс ч аз жаргалыг мэдэрвэл сэтгэл зүйн хувьд ямар нэгэн байдлаар унахгүй байна. Үргэлжийн сөрөг нийгмийн стресс хэцүү. Ялангуяа уран бүтээлч хүн бүр их хэл аман дунд байдаг. Юм юманд л бачуураад байвал хэрхэн амьдрах билээ.
Инстаграмм орчинд хамгийн олон дагагчтай эрэгтэй, эмэгтэй олны танил 10 инфлүүсэрийг онцлоё.
