Хүн төрөлхтөн хэдэн мянганы турш олон ч зүйлийг нээн хөгжүүлсээр иржээ. Өнөөгийн өндөр барилгуудаас эхлээд тог цахилгаан, өдөр тутмын хүнс гээд хэрэглээ бүхэн байгалиас хүний нийгэм рүү шилжсэн бүтээлүүд. Гэхдээ шинэ санаа, шинэ бүтээл бүхэн төгс байсангүй. Зохион бүтээгчид нь хүртэл харамсч, амиа егүүтгэсэн бүтээлүүд ч цөөнгүй байдаг.
Автомат буу, атомын бөмбөг гээд бүтээгдээгүй бол энэ дэлхий дээр илүү сайхан байх тохиолдлуудыг нэрлэвэл цөөнгүй юм. Энэ жагсаалтад мэдээж архи орно. Архийг хүн төрөлхтөн чулуун зэвсгийн үеэс төмөр, хүрэл зэвсгийн шатанд ахисан даруйдаа нээн илрүүлсэн гэдэг. Бараг хоолоо олигтойхон болгоод идчих чадамжгүй нөхдүүд улаан буудайг нэрж сархад үйлдвэрлэн согтуурч “солиордог” байсан байгаа юм. Нэг ёсондоо гурил идэхийн тулд бус согтуурахын тулд улаан буудайг тариалдаг байж, бидний дээд өвөг. Архи гэдэг ундаа араасаа хар барааныг дагуулдаг гэдгийг олж нээсэн хүмүүс нь тухайн үедээ мэдээгүй байж таарна. Тэгэхээр архи, архины хэрэглээ хүнтэй хамт төрөөгүй, төрмөл биш учраас таслан зогсоож болох тал бас байна. Үүнийг хувь хүний ухамсраар шийдэх боломжтойг олон ч эрдэмтэн хэлдгийг л хэрэгжүүлчих хэрэгтэй байгаа юм. Хүн бүр үүнийг ухамсарлаж ойлговол улмаар бидний хэрэглээний жагсаалтаас хасагдах боломж байгааг ч олж харах хэрэгтэй. Нэг ёсондоо өвөг дээдсийнхээ алдааг засч хүний нийгэмд ямар ч хэрэггүй атомын бөмбөг, автомат буу, архи, тамхинаас татгалзах боломж зөвхөн бидэнд л байгаа.
Л.Мөнхтөр
Дэлгүүрээс авсан дороо голж орхисон хувцас хунар танд байдаг л байлгүй. Ялангуяа хүүхнүүдэд иймэрхүү зуршил гэм биш зан байдаг. Загвар нь таалагдахгүй ч шинээрээ, хаяхад хайран, шатаахад тиймхэн хувцас хунараа хамаатан садны хүн амьтанд гуйх шахуу өгч байж далд оруулдаг. Эдгээр хувцас хунарыг хэр тааруу үнээр худалдаж аваад хэрэгтэй хэн нэг нь авах боломжийг олгодог дэлгүүр байвал зүгээр дээ. Гадаадаас ирдэг комиссын барааны талаар энд ярих гээгүй юм. Ер нь монголчууд гадаадынхны өмсч хэрэглэж байсан эд зүйлсээс эрээлж цээрлэлгүй хэрэглэж байгаа юм чинь энэ төрлийн бизнесийн орон зай байгаа л байлгүй. Гэр оронд хөглөрч хог шахуу болсон хэрэггүй эд зүйлсээсээ хэдэн төгрөгийн ашигтайгаар сална гэдэг сайхан санаа. Хямдхан хувцас хунар эрж хайсан хүмүүс байж л таараа. Хуучин хувцас, эдлэлийн бизнес хотын хогийг ч багасгах буянтай үйлс. Загвар хөөдөг хүмүүс энэ төрлийн дэлгүүрийн гол нийлүүлэгч байх вий. Манай нэг ах лав шинэ загварын зурагт гарах болгонд телевизээ сольдог сонин зуршилтай. Японд амьдарч байгаад ирсэн танил маань хэлсэн юм аа. Манайхан тэнд очихоороо үнэтэй дэлгүүрээс юм авч дийлэхгүй. Хуучин бараа зардаг дэлгүүрийн сүлжээгээр орох дуртай байдаг гэсэн. Японд хуучин бараа, хувцас эдлэлийн сүлжээ дэлгүүр байдаг гэнэ. Монголд ч бас ийм хэдэн дэлгүүрийн хэрэгцээ бий дээ бий.
Барууны аль нэгэн оронд юмны үнэ өсвөл бөөн дуу шуугиан дэгдэж, иргэд нь үймэлддэг. Гэтэл монголчууд тэрэнд огт санаа зовдоггүй нь сонирхол төрүүлж байна гэж гадныхан гайхжээ.
Манай хөрш нуль цэрэгжсэн хоёр том гүрэн бидэнтэй бидэнгүй хилийг маань сайхан хараад өгөх юм. Монголын хязгаар нутаг Тува орчмыг эс тооцвол бүхэлдээ амар амгалан налайгаад удаж байна. Хилчид уйдахын эрхээр нэлээд хонь адуу авчирсан нь өдгөө мянга түмээр тоологдож малынхаа дороос босохоо байв. “Нинжа” нарын хүүхэд цэрэгт татагдан ирмэгц офицерууд отряд заставтаа аваачин алт хайлгадаг. Хил орчим байтугай тэрнээс хамаагүй наана байгаа аймаг сумынхан хот бараадан хөдөө эзгүйрсээр байгаа. 
“Манай хүү шилжилтийн насандаа яваа юм. Сүүлийн үед их эмзэг, нэг л хачин болоод байна” гэж ээж аавууд өөрсдөө сүржигнээд байх шиг. Зүв зүгээр байсан хөвгүүд охидод “Шилжилтийн нас” гэж томъёоллыг тулган хүлээлгээд буруу зүйл рүү хөтлөөд давхичихаж байгаа нь анзаарагддаг. Тухайн хүүхэд огт санаандгүй байдлаас ах эгч нарынхаа өөдөөс цоролзох юм уу, хэн нэгэнд яльгүй гомдоллож тунирхахыг харангуутаа өнөө хэдийг нь загнаад “Эмзэг насандаа яваа хүүхдийг та хэд ойлгохгүй байна. Дүүд чинь ямар хэцүү байгааг ухаарч байна уу” гэх зэргээр баахан сүржигнээд болохыг нь байлгачихдаг. 
Алба ба амин хувийн ажил төрөл дээр ганц нэг хүнийг санамсаргүй гомдоочихсон
Тамхины хяналтын хууль гарсан биш ганц далайлгадаг юмтай боллоо. Өглөө