Author: ДАВААДОРЖИЙН ОТГОНТУЯА

Азийн аварга З.Болортунгалаг: Зүгээр маазраад л мотоцикль өргөчихсөн юм

Казахстаны Алматы хотноо аварга шалгаруулах тэмцээнд өрсөлдсөн Монголын чөлөөт бөхийн эмэгтэй шигшээ баг тамирчид 173 оноогоор алтан цомын эзэд болсон юм.

“Хилчин” спорт хорооны тамирчин, ОУХМ З. Болортунгалагтай ярилцлаа.

Тэрээр 65 кг-ын жинд Энэтхэгийн эмэгтэй чөлөөт бөхийн анхны олимпийн хүрэл медальт Ази тивийн 3 хүрэл, 1 мөнгөн медальт Сакши Маликыг цэвэр ялж, Азийн аварга болсон билээ.

–Юуны өмнө танд Азийн аварга болсонд баяр хүргэе. Тэмцээнийхээ талаар товч ярихгүй юу?

-Баярлалаа. Хэсэгтээ Узбекистаны Севара Эшмуратова, БНСУ-ын Ли Хан Бит, хагас шигшээд Тайваны Пай Син Пин, финалд Энэтхэгийн эмэгтэй чөлөөт бөхийн анхны олимпийн медальт бөх Сакши Маликыг цэвэр ялж, алтан медаль хүртсэн. Манай баг үндсэндээ дөрвөн барилдаан хийсэн. Тамирчин хүний туйлын хүсэл олимпод төрийн дууллаа эгшиглүүлэх байдаг. Тэр мэдрэмж хамгийн сайхан санагдсан. Зорьсон зорилгодоо хүрч тэр мэдрэмжийг олон удаа авахыг хүссэн. Тэр хүсэл маань биелсээр байна.

-Та өмнө нь Азийн наадмаас хүрэл медал хүртэж байсан. Энэ удаа алтан медал хүртлээ?

-Анх 2016 онд Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс хүрэл медаль авахдаа маш их баяртай байсан. Тэгээд дараа нь 2019, 2020 онуудад амжилтаа ахиулна гэж бодсон ч чадаагүй хүрэл медал авсан. Харин одоо алтан медаль авч, аварга боллоо.

-Тэмцээний хамгийн гол өрсөлдөгч нь хэн байв?

–Хамгийн гол өрсөлдөгч гэвэл Олимпийн хүрэл медальт Энэтхэгийн бөх Сакши Маликы байсан.

-Та хэд дэх жилдээ чөлөөт бөхөөр хичээллэж байгаа вэ?

– Монгол Улсын гавьяат тамирчин, Гавьяат дасгалжуулагч З.Дүвчин багшийн шавь болж, 2008 оноос чөлөөт бөхөөр хичээллэсэн.

-Багш нь барилдааныг тань хараад юу гэж зөвлөдөг вэ?

-Ер нь намайг түрүүлсэн ч гэсэн тэр барьц чинь арай болохгүй байна гээд барилдааны талаарх алдаа оноог минь шүүж өгдөг. Тэгж байж би илүү сайжрах байх. Багш маань тэмцээний үеэр Монголд байсан болохоор цахимаар дамжуулан үзсэн. Одоо намайг очиход үнэтэй зөвлөгөө өгөх байх.

-Хөл хорионы энэ үед бэлтгэлээ хэрхэн базааж байв. Монголдоо бэлтгэлээ хангаж байгаад Алматы руу явсан уу?

-Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцохоо мэдээд хоёрдугаар сарын 23-наас бэлтгэлээ хийж эхэлсэн. Хотоос зайдуу бааз болон амралтын газар тусгаарлалтад бэлтгэлээ хийгээд тэмцээндээ явсан.

-Танай удамд бөх бий юү?

-Аавын маань том ах Жамц гээд хүн сумын наадамд хоёр удаа түрүүлж байсан юм билээ. Ер нь их бяр, чадалтай хүмүүс байсан гэж ярьдаг.

-Таны мотоцикль өргөөд авахуулсан зургийг харсан л даа. Тэр хаана авахуулсан зураг вэ?

-Өнгөрсөн зун Завханы Баянтэс суманд бэлтгэлийн хамт олноороо зугаалгаар явж байхдаа зүгээр л маазраад өргөсөн юм (инээв).

-Мотоцикль өргөдөг гэхээр хүчний бэлтгэл хийдэг байх нь ээ?

-Бид байнга өөр спорттой хослуулж бэлтгэлээ хийдэг. Манайхан сагс, хөлбөмбөг тоглодог. Мөн хүчний бэлтгэл гээд штанк хийнэ.

-Хүчний бэлтгэл хийхдээ дээд тал нь хэд шахдаг вэ?

-Цээжний шахалт тааруухан. Дээд тал нь 70 кг шахна. Харин нурууны үндсэн таталтыг сайн. 170-180 кг шахдаг.

-Таны өндөр, жин хэд вэ?

-Өндөр 165 см. Жингийн хувьд 65 кг-ын жинд барилддаг ч хэвийн жин маань 70, 71-тэй байдаг.

-Барилддаг эмэгтэйчүүдийг их эршүүд гэж хардаг. Та багадаа ямар хүүхэд байв?

-Ангийнхаа хөвгүүдтэй хөөцөлдөж ноцолдоод л, хувцасаа хар болгоод явдаг байлаа. Ер нь багадаа их л эршүүд хүүхэд байсан.

–Эх орондоо хэзээ ирэх вэ?

-Энэ баасан гаригт Монголдоо очно. Хотод очоод 7 хоног тусгаарлалтад байх болов уу.

мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Ө.Пүрэвжаргал: Өнгөрсөн жил худаг дээр, энэ жил чингэлэг дээр гарч дууллаа

Хашаандаа бяцхан хэмжээний амьд тоглолт хийж буй залуугийн бичлэг сүүлийн хоёр хоног цахим орчинд тархаад буй. Тэрээр цар тахалтай энэ үед гэртээ байгаа хүмүүсийн сэтгэл санааг өргөх, бага ч гэсэн урам өгөх үүднээс хашаандаа байрлах чингэлэг дээрээ гарч дуулжээ.

Эерэг хандлага түгээж, дуугаараа бусдад урам өгсөн дуучин, номлогч Ө.Пүрэвжаргалтай ярилцлаа.

No description available. -Хөл хорионы тогтоосон энэ үед гэрээсээ гаралгүйгээр хөршүүддээ зориулж хоёр дахь удаагаа чингэлэг дээрээ гараад дууллаа. Энэ санааг анх хэрхэн гаргаж байв?

-“Street art” /гудамжны урлаг/-ийг хөгжүүлэхээр зүтгэж яваа болохоор өөрийн амьдарч буй 32-ын тойрогтоо дуулна гэсэн бодолтой явдаг байлаа. Тэгээд өнгөрсөн жил худаг дээр дуулсан. Хүмүүс их эерэгээр хүлээн авч байсан. Хөл хорионы энэ үед чингэлэг дээр гараад дуулахад тохиромжтой санагдсан. Анх лайв бичлэг хийхгүй гэж бодсон ч манай эхнэр 8 минутын бичлэг хийгээд олон нийтийн сүлжээнд тавьчихсан юм билээ. Тэр бичлэгийг хараад мэддэг болсон.

-Таныг номлогч гэж дуулсан. Манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулаач?

-Намайг Өлзийтийн Пүрэвжаргал гэдэг. 1987 онд Дорнод аймгийн Чойбалсан хотод төрсөн. 6 настайдаа Улаанбаатар хотод ирээд одоо эхнэр хоёр охинтойгоо амьдарч байна. Мөн “Адвентист чуулган”- д номлогч хийдэг. Шашин судлаачаар 5 жил сурсан. Одоохондоо дипломоо аваагүй байгаа. Миний үндсэн мэргэжил социалогич.

– Дуулахаас өөр олон төрлийн авъяастай юм билээ. Гар дээр 27 минутад 1000 суниасан гэж дуулсан шүү?

-Тийм ээ. Тэр үед шууд лайв хийж байгаад 27 минутад 1000 суниасан.

-Та худаг дээр дуулсан гэсэн шүү дээ. Анх олон хүнтэй газар дуулахад хүмүүс хэр хүлээж авсан бэ?

-Манай тэр хавийнхан намайг анддаггүй. Тэгээд л Жагаа маань дуулж байна гээд уйлах нь уйлаад, дуулах нь дуулаад маш сайхнаар хүлээж авсан. Мөн Багшийн дээдийн урд талын тунель болон Сансрын тунельд дуулж байсан. Гэхдээ Сансрын тунельд олон удаа очиж дуулсан.

-Ер нь хуучны дуунуудыг сонгож коверлодог юм байна. Нэг жанраараа дагнаж дуулдаг уу?

-Хуучны дуунууд гэдэг яахын аргагүй жинхэнэ бүтээл байдаг. Маш гоё аялгуутай. Үг нь хүртэл хүний сэтгэлийг учрааж чаддаг. Хүний амьдралтай холбогдсон гэгээлэг дуунууд байдаг болохоор их дуртай.

-Гудамжны урлагийг хөгжүүлэх хүсэлтэй гэсэн. Анх хэдэн оноос энэ чиглэлээр дуулах болов?

-Миний хувьд 2012 оноос энэ чиглэлээр дуулсан. Гэхдээ Монголд бол эртнээс хөгжсөн урлаг л даа.

-Анх чингэлэг дээрээ гараад дуулахад хүмүүсээс ирэх тэр мэдрэмжийг төсөөлж байв уу?

-Ер нь хүмүүст таалагдах байх гэж бодож байсан. Нөгөөтэйгүүр яах бол ч гэж бодсон доо. Нэг халаглаж, нэг эмээж байлаа.

-Таны дуулахыг харсан хүмүүс сайхан сэтгэлээр хандив цуглуулсан байна лээ?

-Лайв хийж байгаа хүнээс хүмүүс миний дансыг асуугаад байсан гэсэн. Тэгээд л биччихсан юм билээ. Дуулчихаад бууж ирэхэд надад дансыг чинь байршуулчихлаа гэж хэлсэн. Их мөнгө орсон байхыг хараад сэтгэл хөдөлж уйлсан. Бас их айсан.

-Дуулаач гэсэн хэр урилга хэр ирж байна вэ?

-Хэд хэдэн урилга ирсэн.

-Дууныхаа үгийг өөрөө бичдэг гэсэн. Одоогоор хичнээн дуутай болоод байгаа вэ?

-20 орчим дуу байгаа. Поп дива Ж.Алтанцэцэг эгч маань “Найзууд” гэсэн дууг маань CD-ндээ оруулаад дуулж байгаа. Бусад дуунуудаа ар араас нь гаргах туйлын хүсэлтэй.

-Лайвын дор сэтгэгдэлүүдийг харж байхад “Дуулж байхаар хашаагаа цэвэрлээч” гэсэн сэтгэгдэл байсан. Та харсан уу?

-Тэр сэтгэгдэлийг харж амжаагүй. Ер нь манай хашаа цэвэрхэн байдаг. Над шиг хашаагаа цэвэрлэдэг иргэн ховор байх./инээв/ Хөдөө орон нутагт ажлаар явахдаа ч ойр орчмын хашааны хогийг цэвэрлэчихдэг. Тэр өдөр хүүхдүүд маань юм унагаачихсан юм шиг байна лээ. Тийм болохоор хүмүүсийн тэгж хэлэх нь зөв байх.

-Цаашид хөл хорио үргэлжилбэл жижиг тайзан / чингэлэг/ дээрээсээ дуулах уу?

-Би чинь олон жил дуулж байгаа. “Open voice busking” гэсэн клубтэй. Тэнд олон төрлийн мэргэжилтэй, дуулах хүсэлтэй хүмүүс нэгдсэн. Хаана ч хамаагүй очиж дуулдаг. Өмнөх хөл хорионы үед бид ковер дууны уралдаан зарлаж, ялагчаа тодруулж байсан. Миний хувьд цаашид дуулсаар байх болно. Дуулах гэдэг чинь миний том хобби шүү дээ. Өнөөдөр таван хүн ковидоор нас барсан гэж дууллаа. Дотроо их эмзэглэж л байна. Тэгэхээр хөл хорионы энэ үед чингэлэг дээр гарч дуулсан маань цаг үеэ олсон. Ард түмэнд маань ч таалагдсан. Тэдний сэтгэлийг бага ч болов сэргээсэн байх.

-Ярилцсанд баярлалаа

-Баярлалаа

Д.ОТГОНТУЯА

мэдээ нийгэм цаг-үе

DNN-ФОТО СУРВАЛЖЛАГА: Хатуу хөл хорионы дөрөв дэх өдөр

Post author By ДАВААДОРЖИЙН ОТГОНТУЯА
Post date 2021-04-13
No Comments on DNN-ФОТО СУРВАЛЖЛАГА: Хатуу хөл хорионы дөрөв дэх өдөр

Дөрөвдүгээр сарын 10-наас 25-ныг хүртэл хатуу хөл хорио тогтоогоод буй. Тэгвэл бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжээд дөрөв дэх өдрөө болж байгаа энэ үед автомашины хөдөлгөөн бага ч иргэдийн хөл хөдөлгөөн энгийн үеийнхтэй адил байв.

Хатуу хөл хорионы энэ үед иргэдийн хөл хөдөлгөөн хэр байгаа талаар “DNN-ФОТО СУРВАЛЖЛАГА” буланд хүргэж байна.

мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

DNN- ТОДРУУЛГА: Шадар сайдын “Эмчилгээний багц” 10 мянга гаруй төгрөгийн үнэтэй байна

Шадар сайдын шийдвэрийн дагуу ЭМЯ, ХӨСҮТ-ээс гэрийн тусгаарлалтанд орсон иргэдэд халуунаа хэмжиж өрхийн эмчидээ мэдэгдэх зорилгоор халууны шил, халдварын эсрэг болон халуун бууруулах эм, дархлаа сэргээх витаминаас бүрдсэн Эмчилгээний багцыг олгоод буй.

Тэгвэл тус багцад байгаа эмийн нэг бүрийн үнийг Монос эмийн сангаас тодрууллаа.

Үүнд, Халуун хэмжигч, Парацетамол, Витамин С-1000, Витамин Д-2000 зэргийг дээрх зурганд байгаагаар бодоход 10 мянга гаруй төгрөг болж байгаа юм.

Витамин С-1000 No.110 Шахмал – 21st Century Health Care, Inc-38500 төгрөг

Витамин Д-2000 №110 Шахмал – 21st Century Health Care, Inc-34000 төгрөг

Халуун хэмжигч DMT-101 – Bioland Technology LTD-5500 төгрөг

Парацетамол 500мг №10 Шахмал – 600 төгрөгийн үнэтэй байгаа юм.

Үүнийг тооцоолоод үзэхэд, Витамин С-1000 110 шахмал – 38500 юм бол 7*350= 2450 төгрөг

Витамин Д-2000 110 шахмал- 3400 гэвэл 310*6= 1860 төгрөг болно.

Парацетамол 10 шахмал 600 , 60*10=600 нийт дүнг бодоход 10 мянга гаруй төгрөг гэж тооцохоор байна.

мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

DNN-СУРВАЛЖЛАГА: Иргэд хөл хорионы дэглэмээ баримталж байгаа ч амьдрал хүнд байна гэв

Өгсүүр гудамжаар мацах тусам гэр хорооллын төрх илт харагдана. Энэ дүр зураг гэр хорооллын хаана ч адил аж.

Хоногийн хоолоо олохын тулд дэлгүүрт өр тавих нь энүүхэнд. Хашааны буланд хоёр гурвуулаа ганц нэг юм “мултлан” суух залуус ч цөөнгүй. Гэсэн хэдий ч иргэдийн хөл хөдөлгөөн бага байв.

Энэ удаагийн “DNN-СУРВАЛЖЛАГА”-аа Нисэхийн эцэсээс хойш захын гэр хорооллоос хүргэж байна.

Тэнд иргэд хэрхэн амьдарч буйг харуулахыг зорилоо.

Ингээд эцсийн буудлаас хойш алхах замд архи ууж тэрүүхэн тэндээ ярилцах бүлэг хүмүүстэй таарлаа. Хээвнэг гэртээ хэвтэж буй мэт л газарт налайна

Цааш явахад хөл хөдөлгөөн бага байсан нь иргэд халдвар хамгааллын дэглэмээ сайн барьж буйг илтгэнэ.

Гэр хороолол дунд байрлах “Цасхан” дэлгүүрт орлоо. Тэнд үйлчлүүлэгч цөөн байв. Худалдагчаас иргэд хэдэн төгрөгийн зээл тавьж, юу авч буйг тодрууллаа. Худалдагч А.Батдэлгэр ” Одоо манай дэлгүүр 50 мянгаас дээш төгрөгийн зээр олгохгүй байгаа. Цар тахал гайгүй үед боломжоороо өгдөг байсан юм. Хүүхдийн мөнгө, тэтгэвэр буухаар өгье гээд л талх, боорцогоо голчлох авна. Иргэдийн амьдрал тааруу л харагддаг. Энэ сарын 18-ныг хүртэл дэлгүүр, хоршоо 20:00 цагт хаахаар болсон. Ер нь хаах дөхүүлээд л иргэд талх тариагаа авах гээд л ороод ирнэ. Өгөхгүй байж болохгүй юм. Хүнсний ногооны эрэлт багасаад талх, нарийн боовны л эрэлт ихэссэн байна. Нэг шуудай төмс авахад нэлээд хэд хонож байна даа.

Иргэдийн өрийн дэвтэрт маш олон өрхийн зээл бичигдсэн байгаа шүү” хэмээн зээл авсан иргэдийн өрийн дэвтрийг харуулав. Тэнд 50 мянган төгрөгөөс дээш өр бичсэн байв.

Энэ хавийн иргэдийн байнга үйлчлүүлдэг дэлгүүр нь “Цасхан” гэнэ. Тус дэлгүүрийн лангуун дээрх бусад бараа бүтээгдэхүүн нэгэн хэвийн байх бөгөөд хуралдагчийн хэлж буйгаар боорцог, талх нь дуусах дөхжээ.

Нисэхийн эцсээсээ хойш засмал зам тавьсан байна. Гэвч явган хүний зам нь стандартад нийцээгүй харагдана. Хоёр хүн зөрөх нь байтугай ганцаараа гарахад бэрх аж.

No description available. Дээш өгссөөр нэгэн оршуулгын газарт дөхөв. Энэхүү газрыг хоёр жилийн өмнө хашаалсан гэнэ. Түүний хажуухан талд байрлах жижигхэн “Түц” рүү ороход хоёр эмэгтэй Засгийн газрын шийдвэр, вакцинжуулалт, иргэдийн амьдрал гээд л нийгмийн олон талын асуудлыг хөндөж ярина.

“Түц” эрхлэгч н.Цоггэрэл “Энд 17 жил амьдарч байна. Энэ түцээ нээгээд хоёр жил болж байна даа. Ер нь өдөрт дунджаар 10-аад хүнд үйлчилдэг. Дээд тал нь 15 хүн үйлчлүүлдэг. Манайх чинь 30 айлын дунд байдаг. Иргэд гурил, будаагаа шуудайгаар нь авчихдаг болохоор ойр зуурын хэрэгцээний зүйлүүдээ л авна. Тэтгэвэрт гарах болоогүй учир энэ жижиг түцээ ажиллуулаад явж байна. Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй зарим үйл ажиллагаа их таалагдаж буй. Одоо ер нь бүх аж ахуйн нэгжүүдийг 20:00 цагт хааж хэвшүүлэх хэрэгтэй. Мөн архи, согтууруулах ундаа борлуулж байгаа дэлгүүрийг хяналтад авах ёстой. Тэгэхгүй бол архи ууж эрүүлжүүлэгдсэн хүмүүс нэмэгдлээ” гэв.

Энэ хавьд амьдрал ахуй нь тааруу иргэдийг сураглахад тэрээр нэлээд хэдэн айл зааж өгсөн юм. Таван хүүхэдтэй н.Дулмаа гэх айлыг онцолж ярих бөгөөд энэ хавийнхан бүгд мэддэг гэнэ.

н.Дулмаа гэх айлыг зорихоор явав. Гудамжаар өгсөх тусам нохой хуцаж айдас төрүүлнэ. Зарим ноход нь бөөн бөөнөөрөө давхина. Бүр хойшлох тусах өндөрлөг газар угтаж, хог, үнсээ гудамжинд хаясан бодит төрх элбэг тааралдана. Зуны цагт ус үерлэвэл урсчихмаар төрх энд байх ажээ.

Гэр нь хашаагүй, гэрийнх нь хаалга дэлгээтэй, хүүхдүүд нь орж гарсан дүр төрх цөөнгүй. Хаашаа л харна үүдгүй хашаа. Үнс бужигнасан хогийн сав.

Дээш өгссөөр нэгэн хашааны буланд уяатай хоёр нохойд жаахан охин хоол хийж өгч буйг харагдлаа. Нэг настай болов уу гэмээр охин хаалга алдлан өөдөөс харна. Дөхөж очоод том эгчээс нь аав ээж нь байгаа эсэхийг асуухад тэрээр аав ээж ажилдаа явчихсан. Би хоёр агаа, нэг дүүтэйгээ байна гэсэн юм.

Дор харагдаж буй гэр бол н.Дулмаагийнх. Гэрт нь хүн байхгүй байсан учир хамар хашааны иргэн С.Баяраас аж амьдрал ямар байгааг асуулаа. Тэрээр “Манайх энд суурьшаад 4 жил болж байна. Бүр аргаа бараад “Биогийн хогийн цэг дээр ажиллаж байна даа. Хуучин 20-30 хүн ажилладаг байсан бол одоо 300-гаад болсон шүү. Ажил олдохгүй. Ер нь био ч гэлтгүй Улаанчулуутын хогийн цэгийг очиж харах хэрэгтэй. Тэнд амьдрах гэж ядсан хүмүүс их бий” хэмээн арга ядаж буйгаа ярилаа.

Ш.Батболд “Ах нь одоо 50 гарч яваа. Гараа бэртээчихээд арай гайгүй болохоор ажил хийх гэсэн ажилд авдаг газар алга. Барилга дээр ч ажиллалаа. Барилгын туслах хийвэл багадаа 40 мянган төгрөг авна. Харуул хамгаалалтын ажилд орохоор компаниуд нь цаанаасаа цалингаа өгөхгүй байна гээд л хойшлуулна. Эсвэл өгөхгүй. Одоо вакцинжуулалтаа эрчимжүүлэх хэрэгтэй. Би вакциныхаа хоёр дах тунг энэ сарын 19-нд хийлгэнэ. Ер нь хүмүүс ганц тунг хийлгээд зүгээр болчихно гэж ойлгож болохгүй. Энэ хавиар гэхэд маскгүй хүмүүс их байна. Шаардлага тавихаар өөдөөс муухай хардаг нь харамсалтай” гэлээ.Ингээд жижиг дунд бизнес эрхэлж буй гутал засварчин Г.Батзоригтой цөөн хором ярилцлаа. Тэрээр ” Энд гутал засвар хийгээд 4 жил гаруй болж байна. Гайгүй хөлөө олоод явж байхад аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг хязгаарлаад орлого огцом буурсан. Өдөрт сайн байвал гурван гутал засварлана.

Хүмүүсийн орлого буурсан энэ үед хүмүүс хуучин гутлаа л авчирч байна. Манай хань тэтгэмж авдаг болохоор гэртээ хүүхдүүдээ хараад байж байдаг. Харин би эндээ хэдэн төгрөг олох гээд л хичээж байна. Бага насны таван хүүхэдтэй. Өдөрт 30 мянган төгрөг олоход л талх, махандаа яваад дуусчихна. Ингээд бодохоор амьдрал тааруухан л байна” хэмээлээ.

Иргэд хөл хорионы дэглэмээ сайн баримталж буй хэдий ч амьдрал хүндхэн байгааг онцолж байлаа.

www.admin.dnn.mn

мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

DNN-ТОДРУУЛГА: “Энэ хэвээр үргэлжилбэл иргэдийн амьдрал тартагтаа тулахад бэлэн байна” гэв

Монгол Улсад хөл хорио тогтоогоод нэлээд хугацаа өнгөрч буй. Энэ хугацаанд зарим аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг цагийн хуваарь оруулаад байгаа юм.

Тэгвэл Засгийн газар, УОК, НОК-оос гаргасан шийдвэр иргэдийн амьдралд хэрхэн нөлөөлж буй талаар иргэдээс тодрууллаа.

Хан-Уул дүүргийн IX хорооны иргэн Б.Дүүрнээ:

-Манайх хатуу хөл хорио тогтоохоос өмнө хөдөөнөөс өвлийн идэшээ авсан ч олуулаа болохоор амархан дуусчихсан. Эгч маань ажилтай болохоор би хүүхдээ, дүү нартайгаа хамт хараад гэртээ байдаг. Тэгээд эгчийн цалин буухаар нэг килограмм хонины мах авна. Мөн тахианы мах ахиухан аваад л өдрийн хоолоо хийж байна даа. Мах үнэтэй болохоор тахианы махаа голлоод авчихдаг. Манайх ч яахав ингээд болоод байна. Харин дэлгүүрт өртэй хүмүүст үнэндээ л хэцүү тусаж байгаа байх. Цаашид энэ хэвээрээ үргэлжилбэл иргэдийн амьдрал тартагтаа тулахад бэлэн шүү дээ. Тэтгэврийн хэдэн төгрөгөө буухаар муу хөгшчүүл нь махаа аваад өөрсдөө ч идэлгүй үр хүүхдүүддээ л өгөх гэж яардаг хүмүүс их бий.

Сонгинохайрхан дүүргийн 17 дугаар хорооны иргэн н.Мягмарнаран:

-Ер нь хөл хорио сунгаснаас хойш амьдрал жаахан хүндхэн болсон. Ганц ажил хийдэг охины минь компани цалингаа тавьж чадалгүй цомхотголд ороод ажилгүй байгаа. Сургуулийн насны 5 хүүхэдтэй болохоор өдөрт хоёроос гурван удаа хоол хийж, хүүхдүүдийнхээ хичээл номонд анхаарна. Манай хадам аавынх хөдөө нутгийнх. Өвөл хөл хорио сулавтар байхад явж өвлийн идшээ авчирсан, одоохондоо арай л дуусчихаагүй байгаа.

Хан-Уул дүүргийн IX хорооны иргэн Б.Цэлха:

-Гудамжинд архи уугаад явж буй хүмүүст арга хэмжээ авмаар юм. Мөн ард түмнээ өвдүүлж үхүүлж байж хэдэн бизнесмэнүүдийг дэмжих хатуу бодлого гаргаад байх шиг. Өдөрт ард иргэд нь цар тахлаар 300-400-гаараа өвдөөд хүнд, хүндэвтэр болон маш хүнд хүний тоо өсөөд байхад яагаад тараах бодлого бариад байна. Уг нь өрх бүрт нэг саяыг өгөөд хэд хоног ганц ч хөдөлгөөнгүй нам хорьсон бол яг болох байлаа. Энэ хугацаандаа ёстой нэг ч хүн үлдээлгүй шинжилгээ аваад сэжигтэй хүмүүсийг түүж аваад тусгаарласан бол болох байв. Хорио тогтоох нь зөв боловч орлогогүй хүмүүс л хэцүү байна даа. Өдрийн орлогоо яая гэж буй олон хүн бий. Манайх ажил тасалдчихгүй бол нөхөр бид 2 ажиллаад л хоногийн хоолтойгоо сууна. Хэрэв энэ эрчээрээ явбал иргэдэд маш их хүндээр тусна.

Чингэлтэй дүүргийн VII хорооны иргэн П.Оюунгэрэл:

-Шулуухан хэлэхэд дорой буурай амьдралтай иргэд төрд ямар ч хамаагүй. Хоногийн хоолоо олох гэж хэрэндээ л зүтгэх юм. Төр нь харж үзэж байгаа зүйл огт алга. Энэ хөл хорионы үеэр өнөөх л хэдэн байгууллагын үйл ажиллагааг хязгаарлаж, дэлгүүр хошоодын цагийн хуваарийг ойртуулж байна. Хөл хорио тогтоогоогүй ч тогтоосон гэж ойлгож болно. Манай гэрийн хувьд манай нөхөр, том хүү маань ажилтай. Би бага насны хүүхдээ хараад гэртээ өнждөг. Хүнсний хувьд дэлгүүрээс бага багаар махаа авчихдаг. Одоо нөөцийн мах худалдаж байгаа учир нөөцийн мах авна. Ер нь жижиг дунд бизнесийн үйл ажиллагааг дэмжих хэрэгтэй. Бид түүгээр л амьдралаа залгуулдаг шдээ. Амьдралаа байгаагаар нь ярихаар биднийг тэтгэмж нэхлээ гэнэ. Ярихгүй бол бид чинь хэцүүдэх нь.

Чингэлтэй дүүргийн иргэн Д.Ганболд:

-Дэлхийн улс гүрнүүд аль хэдийн энгийн амьдралдаа ороод жигдэрээд удаж байна.
Монгол тэгтэл гацаанаасаа гардаггүй. Хорино хаана бооно гээд яриад сууж байхдаа ичих хэрэгтэй.
Бүтэн жил хориод юу ч өөрчлөгдсөнгүй. Иргэдийн амьдрал туйлдаж гүйцлээ. Үүнийгээ дээдэс нь мэдэхгүй байна. Доодсын амьдрал дээдэс ч хамаагүй мэт л үзэх юм. Ядаж л захын айлуудаараа орж үзэх хэрэгтэй. Тэнд жинхэнэ болит төрх харагдана. Иргэдийн амьдралын бодит төрхийг харуулсан зураг, мэдээ, сурвалжлага харж байхад л сэтгэл сонин болох юм.

www.admin.dnn.mn

мэдээ цаг-үе энтертаймент-ертөнц

А.Энхжин: Сүүлийн киногоороо “Үнэн” хаана байдаг, “Хайр” хаана оршдогийг ойлгуулахыг хичээсэн

“Этик” продакшны жүжигчин МУСТА А.Энхжинтэй ярилцлаа. Тэрээр сүүлд “Хэлгүй жим”, “Хүний цаана”, “Үнэн хайр” зэрэг уран бүтээлд гол дүр бүтээгээд байгаа билээ.

-Сүүлийн үеийн уран бүтээлийн сонин хачинаас яриагаа эхэлье. “Үнэн хайр” кино контентоо үзэгчдэд хүргээд удаагүй байгаа. Энэ тухайгаа яриач?

-Манай “Этик” продакшн байгуулагдаад хоёр жил гаруй болж байна. Бид бодит амьдралаас сэдэвлэсэн бүтээл хийхийг зорьж ажилладаг. Өмнө нь “Этик” продакшн түүхэн уран бүтээл хийж байсан бол энэ удаа драма төрлийг сонгосон. Энэхүү киногоороо үзэгчдэд ганцхан тохиох амьдралдаа зөв яваасай. “Үнэн” гэдэг зүйл хаана байдгийг, “Хайр” хаана оршдогийг ойлгуулахыг хичээсэн билээ.

-Ер нь нийгэмд болж өрнөдөг олон төрлийн сэдвийг хөндсөн байсан. Ялангуяа хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд ажил олддоггүй, тэднийг хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх үүднээс ялгаварладаг жишээг тусгаж өгсөн байсан шүү?

-Хөгжлийн бэрхшээлтэй мөртлөө боловсролтой олон хүн байдаг. Манай монголчууд хүнийг ажилд авахдаа нас, хүйс, царай зэрэг зүйлийг харгалздаг. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдээс маш их зүйл гардаг. Тэд бүтээж чаддаг. Энгийн хүнээс илүү торгон мэдрэмжийг олж хардаг шүү дээ. Тэр зүйлийг л киногоороо гаргахыг зорьсон.

-Энэхүү кино контент нь “Этик” продакшны хэд дэх уран бүтээл вэ?

-Өргөн дэлгэцийн гурван кино хийсэн. Мөн IPTV-д кино контент хийгээд байна. Гэхдээ кино контент гэхээсээ илүү уран сайхан шиг сайн уран бүтээл хийж ард түмэндээ хүргэхийг хичээж ажиллаж байна даа. Өмнө нь “Амуре” гэдэг 10 ангитай контент хийсэн ч гурван ангийг нь зогсоосон. “Үнэн хайр” кино нь манай продакшны тав дахь уран бүтээл байгаа.

-Уран бүтээлээ хийхдээ мэргэжлийн хүмүүсээс хэр зөвлөгөө авдаг вэ?

-Зөвлөгөө авалгүй яахав. Хамгийн анхны уран бүтээлээ хийхэд аль өнцгийг тусгаж өгөх, хэрхэн хийх тал дээр маш олон хүнтэй уулзаж, ярилцаж байсан. “Цуурхал” кинон дээр ч мөн адил мэргэжлийн хүмүүсээс зөвлөгөө авсан. Ер нь зөвлөгөө авахаас гадна, киноныхоо түүхийг сайн судалдаг. Зарим хүмүүс өнгөцхөн хараад судалгаа дутуу гэж боддог байх. Сайн бүтээл хийхийн тулд судалгаа чухал. Тиймээс нэн тэргүүнд киноныхоо түүхийг судалж, түүхэн хүмүүсийн ар гэрийнхэнтэй уулздаг.

-Ер нь гагцхүү аав ээжийн хайр л “Үнэн” үү. Та юу гэж бодож байна?

-Энэ дүр дээр ажиллахад маш их баяртай байсан. Аавыгаа алдаад удаагүй байсан болохоор ч тэр үү нэг зүйл дээр их эмзэглэсэн. Дөрвөн настайдаа ээжийгээ алдаж байсан. Амрагийн хайр, найзын хайр, эд юмсын хайр гээд ер нь хайр олон янз шүү дээ. Энэ дундаас хэзээ ч хувиршгүй хайр нь аав ээжийн хайр. Ялангуяа эх үрийн холбоо маш аугаа зүйл. “Хал нь гаднаа, хайр нь дотроо”, “Үхтэл үр харам” гэдэг шиг л энэ хайрыг хэзээ ч тасалж үл чадна. Бичигдээгүй “Үнэн хайр” аав ээжийн л хайр байдаг.

-Киноны дунд хэсэгт “Миний охин буруу гэж бодож байгаа бол битгий хий. Харин зөв гэж бодсон зүйлээ зоригтойгоор хийж байгаарай” гэж охиндоо захидаг. Энэ үг үзэгчдэд урам өгсөн байх?

-Киног маань үзсэн хүмүүс өөрсдийн дүгнэлтээ хийсэн байх. Хүн бүр үр хүүхдэдээ үүнээс ч илүү том сургааль айлддаг. Энэ хоёр текст залуу гэр бүл, залуучуудыг, анхны үрээ тэвэрч буй хосуудад урам өгөөсэй гэж энэхүү урмын үгийг оруулсан юм. Манай хамт олон байгуулагдаад удаагүй дөнгөж л цэцэглэж байна. Бид хийж буй бүх уран бүтээлдээ сэтгэлээ шингээдэг. Амьдралдойр байдаг кейс бүрийг тусгаж өгдөг. Та нэг л амьдарна тиймээс “Үнэн” л хайрла.

–Гараа тайруулдаг хэсгийн зураг авалтыг хэрхэн хийсэн бэ. Хүнд байв уу?

-Миний хувьд хамгийн хүнд сцени байсан. Кинондоо тоглочихоод л маргааш нь лам дээр очиж ном уншуулсан. Монгол хүн чинь их сүсэг бишрэлтэй шүү дээ. Кино контент мөртлөө уран сайхны кинон дээр ажиллаж байгаа юм шиг л том баг бүрэлдэхүүнтэй ажилласан. Манай графикч энэ хэсгийг төгс авсан гэж бодож байгаа.

-Танай хамт олон цаашид ямар уран бүтээл дээр ажиллах төлөвлөгөөтэй байгаа вэ?

-Бид амьдралд байхгүй хийсвэр сэтгэлгээтэй бүтээл хийхийг боддоггүй. Харин бодит зүйлийг уран сайхны маягаар илэрхийлэхийг хүсдэг. Одоо 1984 онд болсон “Уран”-ны үйлдвэрт ажиллаж байсан хоригдлуудад тохиолдсон “Мардай” гэх бүтээл хийнэ. Монголд тулгамдаж буй асуудлын нэг яахын аргагүй “уран”. Хөл хорионы өмнө зураг авалтаа хийж байсан ч УОК-ын шийдвэрээр зогсоосон. Одоо халдвар хамгааллын дэглэмээ баримтлаад дахин “Мардай” киноныхоо ажилд ороод явж байна. Мөн хамгийн анхны уран бүтээл болох “Хүний цаана” киноны хоёрдугаар ангийг энэ зунаас хийхээр төлөвлөчихсөн. Цаашид “Этик” продакшн тайзны уран бүтээл хийх хүсэлтэй байгаа.

3 хүн гэх мэтийн зураг байж болно

-Залуучууддаа хандаж өөрийнхөө баримталдаг зарчмаас хуваалцаач?

-Энэ орчлонд энэ биеэрээ ганцхан удаа амьдарна. Алдаж, оносон ч сэтгэлд чинь юу багтаж байна тэр бүгдийг зориглоод хий. Битгий хойш суу. Бид уруудаагүй өгсөж яваа.

мэдээ цаг-үе энтертаймент-ертөнц

Б.Дуулим: Дуулж буй дууныхаа утгыг ойлгож, хөгжим аялгууг нь мэдэрч дуулахыг хичээдэг

“Зууны манлай” хос дуучин, гавьяат жүжигчин С.Вандан, Д.Дуламсүрэн нарын ач охин Б.Дуулимтай ярилцлаа.

–Багаасаа л өвөө эмээтэйгээ хамт аялан тоглолтоор явж, тайзан дээр гарч байсан. Авъяас өвлөгдөнө гэж ярьдаг шүү дээ. Өвөө эмээ тань дуулах тал дээр хэр зөвлөгөө өгдөг вэ?

-Би гурван настайгаасаа эхлээд өвөө эмээгийнхээ тоглолтод дуулж эхэлсэн. Хийж буй уран бүтээлдээ чин сэтгэлээсээ хандаж, дуулж буй дууныхаа үгийг, утга учрыг нь ойлгож, хөгжим аялгууг нь мэдэрч, уянгалж дуул гэж байнга захидаг.

-Ихэнх хүмүүс зууны манлай хос дуучин С.Вандан, Д.Дуламсүрэнгийн ач гэдгээр сайн мэддэг. Мөн их дэмжиж байгаа. Ер нь итгэл хүлээлгэж байгаа ажиглагдсан. Тэгэхээр чамд их хариуцлага ирэх нь дээ?

-Олон нийтийн газар биеэ зөв авч явахаас эхлээд надад маш том хариуцлага ирж байгаа. Ер нь хүн таниад ирэхээр цаанаа л өөрийгөө хянадаг болчихдог юм билээ. Тэгээд гэр бүлийнхнийхээ нэрийг сэвтээхгүйн тулд одоог хүртэл хичээж явна даа. Цаашид ч хичээнэ.

-Сүүлд “Энх эсэн болтугай” тоглолтоо цахимаар хийсэн. Ганцаараа дуулахаас илүү аавтайгаа хамт дуулахад их түшигтэй байдаг уу?

-Ер нь ганцаараа дуулахаас илүү аавтайгаа л дуулах сайхан байдаг. Тухайн дуулж буй дууныхаа үгийг илүү ойлгож, мэдэрдэг гэх юм уу. Аавтайгаа тайзан дээр гарна гэдэг үнэхээр гайхалтай.

-Анх аавтайгаа хамт 2016 онд дуулж байсан билүү?

-Хамгийн анх 2016 онд “Амь нэгтэй аав” дуугаа дуулж байсан. Дараа нь “Энх эсэн болтугай” гэдэг нэртэй дуугаа дуулж байсан.

-Хуучны дууг тухайн үед дуулсан дуучны өнгө аясаар хүлээн авдаг шүү дээ?

-Тухайн дуучидтай адил дуулахыг боддоггүй. Энэ дуун дээр зөвхөн Дуулим л байх ёстой. Б.Дуулимын хоолой гарах ёстой гэсэн зорилго тавьж дуулдаг. Дуулж буй дууныхаа үгийг, утга учрыг нь ойлгож, хөгжим аялгууг нь мэдэрч дуулахыг хичээдэг.

-Цаашид өөр урсгалаар дуулах бодол бий юү?

-Ер нь нийтийн ч бус поп ч биш. Завсрын дуунуудыг дуулна гэсэн бодолтой байгаа. Гэхдээ поп нь илүү давамгайлах байх.

-Сүүлийн үеийн залуучууд дууныхаа үгийг өөрөө зохиогоод дуулдаг болчихсон. Б.Дуулим дууны үг зохиодог уу?

-Өөрийн зохиосон зургаан дуутай. Саяхан нэг дуугаа гэр бүлийнхээ оролцоогүйгээр анхны уран бүтээлээ клипжүүлчихсэн байгаа.

-Аав тань юуг хамгийн их захиж, зөвлөдөг вэ?

-Хэдий олны танил болж байгаа хэдий ч хүнээрээ байгаарай. Битгий их зан суугаарай. Хүн болгонтой эелдэг байгаарай гэж байнга захидаг.

-Музыкал жүжигчний мэргэжилээр сурдаг гэж дуулсан. Дуу дуулахаас гадна жүжиглэх сонирхолтой юм шиг санагдлаа?

-Миний хувь “Сити” их сургуулийн жүжигчний ангид сурдаг. Цаашид музыкаль жүжигчний мэргэжлээр сурах бодолтой байгаа. Дуу дуулахаас гадна жүжиглэх их сонирхолтой. Ер нь жүжигчний мэргэжил гэдэг урлагийн бүхий л талын авъяасыг нээж өгдөг гэж боддог.

мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал цаг-үе

DNN-Тодруулга: Бизнес эрхлэгчид “Ирэх сарын 1-нээс байдал дээрдэхгүй бол үйл ажиллагаагаа зогсоохоос өөр гарцгүй байна” гэв

Энэ сарын 3-ны өдөр Улсын Онцгой комисс хуралдаж хөл хориог 12 хоног сунгах санал гаргасан. Энэ удаагийн “Dnn-Тодруулга” булангаараа бизнес эрхлэгчдийн үзэл бодлыг сонслоо.

“ЭЛИҮС” ХХКомпанийн Захирал Ө. Алтанзул:

-Манай байгууллага 2018 оноос оёмол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж эхэлсэн. 2020 оны арваннэгдүгээр сард хөл хорио тогтоосноор борлуулалт шууд зогссон. Борлуулалт буурсан учир хоёр ажилтнаа халж байсан юм. Энэ хугацаанд НДШ, түрээс, дулаан, цахилгаан зэрэг тогтмол төлбөрөө төлсөөр ирсэн. Ирэх сарын 1-нээс байдал дээрдэхгүй бол үйл ажиллагаагаа зогсоохоос өөр гарцгүй байна. Ихэнх оёмол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл төрөлжсөн тул цар тахлын энэ үед хүнд байгаа. УОК-ын гаргаж буй шийдвэрт жижиг дунд бизнес эрхэлэгчидээ дэмжих бодлого байхгүй байна. Нийгмийн даатгалын шимтгэл, татварын чөлөөлөлт байхгүй учраас ажилтнаа цөөлөхөөс өөр арга байхгүй шүү дээ. Импортоор ирж буй түүхий эдийн үнэ өссөн болохоор бүтээгдэхүүний үнэ тодорхой хувиар нэмэгдэхээс өөр гарцгүй. Энэ нь худалдан авалтад бас нөлөөлнө. Ингэж алаг цоог хэлбэрээр хөл хорио тогтоох нь үр дүн маш бага, хор уршиг ихтэй. Вакцин үр дүнтэй гэж үзсэн бол оруулж ирэх нь зөв гэж бодож байна.

“Baekseol beauty” гоо сайхны салоны захирал А.Ундармаа:

No description available. -Хөл хорио тавигдсан боловч эрсдэлтэй гээд гоо сайхны үйлчлүүлэгчид эрс буурсан. Манайх түрээсээ урьдчилж өгдөг болохоор ажиллаагүй сарууддаа суутгаад дахин түрээс нэхэгдээд байдал хэцүү л байна. Дээрээс нь Нийгмийн даатгал нэмэгдэж, халдвар хамгаалал сайтар сахих, ажилчдаа орлоготой байлгах гээд санаа зовоох асуудал их байна даа. Төрөөс бизнес эрхлэгчдийн түрээслэгч, түрээслүүлэгчийг яаж хөнгөлөх талаар маш тодорхой зүйлийг бий болгож өгөх хэрэгтэй. Мөн өнгөрсөн саруудад болон цаашид бодитойгоор дэмжиж өгөх. Татвар болон бусад шимтгэлийг хөнгөлөх зэрэг бодитой үр дүнд хүрсэн шийдлүүдийг хүсэж байна. УОК-оос хөл хориог хий дэмий хорихгүйгээр бүр мөсөн хатуу хөл хориог эхлүүлж өрх бүрээс шинжилгээ аваад голомтуудаа тодорхойлсон нь хамгийн зүйтэй арга гэж бодож буй. Вакциныг хувьд туршилт хийгдээгүй, баталгаагүй вакциныг ялангуяа тусламжаар ирж байгаа вакциныг хийлгэх хэрэггүй гэсэн байр суурьтай байгаа.

“Үндэс мөчир” үйлдвэр, Бизнес эрхлэгч Д.Халиун:

No description available. -Улсын Онцгой комиссын гаргаж буй арга хэмжээг дэмжиж ажиллана. Энэ нь зайлшгүй тохиолдолд авах шаардлагатай бодлогуудын нэг шүү дээ. Гэхдээ энэ үед жижиг дунд бизнес эрхэлдэг ААН-үүд хөл хорионы үеэр бүх хөнгөлөлт дэмжлэгээс хоцорч үлдсэн. Манай байгууллагын хувьд жилийн эцсийн татваруудаа төлөх чадваргүй болсон. Манайх хувиараа тавилга, интерьер дизайн хийдэг. Хөл хориог сунгах тусам орлого багасч байгаа. Компанийн татвар хоёр хувь болсон. Гэтэл манайх 10 хувиа төлсөн хэвээр байх юм. Гол нь бүгдэд тэгш үйлчилдэг байх хэрэгтэй. Мөн цаашид Онцгой комисс илүү үр дүнтэй шийдвэр гаргаасай гэж хүсэж байна. Удахгүй вакцин орж ирнэ гэсэн мэдээлэл явах болсон. Шинжлэх ухааныг үгүйсгэхгүй. Вакцин бидэнд зайлшгүй хэрэгтэй. Тиймээс миний хувьд хийлгэнэ гэж бодож байна.

“Чанар” брэндийн захирал Г.Ням-Од:

No description available. -Хөл хорионы үеэр манай байгууллага халдвар хамгааллын дэглэмээ баримталж, үйл ажиллагаагаа явуулаагүй. Харин саяхан хөл хориог сулруулахад үйл ажиллагаагаа эхлүүлээд байна. Манай байгууллага гар аргаар гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг. Худалдан авалт хэвийн байгаа. Улсын Онцгой комиссын шийдвэрүүдийг үгүйсгэх аргагүй. Бид тэдний гаргасан дүрэм журмыг дагаж ажиллана. Тэд энэ нөхцөл байдлыг харгалзаж сайн ажиллах байх гэж найдаж байгаа.

Хувиараа бизнес эрхэлдэг А.Анхням:

караоке-н зурган илэрц -Хатуу хөл хорио тогтоож дорвитой арга хэмжээ авч халдвараа хумих хэрэгтэй. Тэгээд дараа дараагийн алхмууддаа бүх үйлчилгээний салбарууддаа нээж үйл ажиллагааг дэмжих хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол хувиараа бизнес эрхлэгчид “мод”-оо барих нь. Ингэж нэг хэсгийг нь хааж боох хэрэггүй. Дотооддоо коронавирус алдаагүй байхад бүх үйлчилгээг зургадугаар сараас долдугаар сар хүртэл хаасан. Түүнээс хойш одоог хүртэл үйл ажиллагаагаа эхлээгүй байгууллагуудаа бодох ёстой шүү дээ. Гуравдугаар сараас вакцинтайгаа зэрэгцээд бүх салбаруудаа үе шаттайгаар нээж, хэвийн амьдралдаа орох хэрэгтэй болов уу? Манайх караоке ажиллуулдаг. Хэдий эрсдэлтэй ч үүний цаана өчнөөн хүний амьдрал байгааг бодох хэрэгтэй. Зарим нь эхнээсээ үүд хаалгаа хаахад хүрээд байна.

мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал эдийн-засаг

Эдийн засагч Г.Ганзориг: Цагаан сарыг тэмдэглэхгүй байх нь мөнгөнд хэмнэлттэй ч, баярууд эдийн засгийг идэвхжүүлж, сайнаар нөлөөлдөг тал бий

Коронавируст цар тахлын улмаас өнгөрсөн жил Монголчууд уламжлалт сар шинийн баяраа тэмдэглэлгүй өнгөрүүлсэн билээ. Тэгвэл энэ жил мөн сар шинийн баярыг өргөн дэлгэр тэмдэглэхгүй гэр бүлийн хүрээнд тэмдэглэхийг уриалсан юм.

Сар шинийн баярыг цомхон тэмдэглэснээр эдийн засагт ямар нөлөө гарч буй талаар эдийн засагч Г.Ганзоригтой ярилцлаа.

-Эдийн засаг хямралтай байгаа. Үүн дээр сар шинийн баярыг өргөн тэмдэглэвэл төдий чинээ зарлага гарах нь тодорхой байх. “Цагаан сар”-ын баярыг тэмдэглэхэд нэг өрхөөс дунджаар 1,5 сая болон түүнээс дээш төгрөг зарцуулдаг юм билээ. Тэгвэл уламжлалт баяруудыг цахимаар тэмдэглэснээр хичнээн төгрөг хэмнэж байгаа вэ?

-Цагаан сар нь өрх бүрийн 1.5 сая төгрөг, улсын хэмжээнд нийт 850 тэрбум төгрөгийн өртэгтэй гэсэн судалгааг 2019 онд гаргасан. Жил ирэх тусам тус дүн нэмэгдэнэ. Үүнийг ч тухайн судалгаанд харуулсан байсан. Гэхдээ бид энэхүү зардал гарахгүй байх нь сайн гэж харж болохгүй. Түүнчлэн хэмнэнэ гэдэг ойлголт нь эдийн засагт жаахан сонин. Учир нь нэг талдаа зардал гарахад нөгөө талд орлого болж байдаг. Иймд эргээд эдийн засгийн идэвхжилийг сайжруулж, харин ч сайнаар нөлөөлдөг тал бий. Маш олон байгууллагууд эдгээр баярын өдрүүдэд жилийн гол орлогоо хийдэг. Тэнд нь олон мянган хүн ажиллаж орлоготой болно гэсэн үг. Бүтээмж гарч байгаа хэрэг. Түүнчлэн уламжлалт баярууд нь аялал жуулчлалыг дэмждэг давуу талтай. Гэхдээ энэ жилийн хувьд бүх зүйл өөр байх нь дээ.

-Импортын бэлгэнд л гэхэд 360 тэрбум төгрөг гаргадаг гэсэн судалгаа гарсан байсан. Ер нь баяруудыг цомхон тэмдэглэснээр жилийн турш хичнээн төгрөгийг гадагш урсгахаас хамгаалдаг вэ?

-Тэрийг шууд тооцож хэлэхэд хэцүү байх. Зүгээр баримжаалбал хагас сая ам.доллар болов уу гэж харж байна. Бид сүүлийн жилүүдэд үндэсний бүтээгдэхүүнүүдээр баяраа тэмдэглэх болсон нь үүнд нөлөөлж байгаа.

-“Цагаан сар”-ыг тэмдэглэхгүй гэж уриалж байхад наймаачид бараа бүтээгдэхүүнээ сурталчилж олон нийтийг өдөөдөг. Энэ нь эдийн засгийн үзэгдэл үү?

-Аливаа шийдвэрт нөлөөлөх зорилготой түлхэц үзүүлэх нь энгийн л үзэгдэл шүү дээ. Харин үүнийг тодорхой хугацаанд зохион байгуулалттайгаар хориглож болно л доо. Тэгээгүй цагт юугаа сурталчлах нь борлуулагчдын л эрх. Харин худалдан авах эсэх бол хэрэглэгчийн эрх. Энэ бол чөлөөт эдийн засаг.

-Таны харж байгаагаар дотоодын болон дэлхийн эдийн засаг хэзээнээс өсөх зам руугаа орох бол?

– 2021 оны сүүл үеэс эхлэн манай эдийн засагт эерэг үзүүлэлтүүд гарч ирэх болов уу гэж харж байгаа. Сайн талаас нь харвал олон улсын зах зээл дээр бидний импортолдог бүтээгдэхүүний ханш энгийн үеэс бага. Харин экспортолдог бүтээгдэхүүний ханш энгийн үеэс өндөр байх хүлээлттэй байна. Иймд манай гадаад худалдааны тэнцэлд 2021 он нь их эерэг жил болох шинжтэй.

-Ирэх онд БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлт нэмэгдэнэ гэж таамаглаж байгаа. Энэ өсөлт манайд хэрхэн нөлөөлөх вэ?

-БНХАУ-н эдийн засаг тун сайн өсөлттэй явж байна. Энэ нь бидний гол экспортын бүтээгдэхүүний эрэлтэд сайнаар нөлөөлнө. Харин аялал жуулчлал зэрэг зарим нэг салбарын хувьд сэргэхэд үнэхээр цаг хугацаа шаардах нь тодорхой байна.

-Ингэснээр ямар эрсдэл үүсэх вэ?

-Санхүүгийн салбарын хувьд зээлүүд чанаргүйдэж, салбарт том эрсдэл учруулах магадлалтай байна. Иймд муудсан активуудыг худалдан авах сан үүсгэх шаардлагатай. Эдгээр алхмууд нь тийм шинэлэг эсвэл сонин зүйлс биш. Маш олон оронд ийм арга хэмжээнүүдийг авсан. Гэхдээ эдгээр арга хэмжээний араас нь том эрсдэл гарч ирнэ. Өмнө нь хэлсэнчлэн эдгээр нь ердөө эрсдэлийг тархаан байршуулах л арга хэмжээнүүд юм. Өнөөдөр огцом “шок”-ыг үгүй хийж, зөөлрүүлж буй хэрэг. Юм гэдэг бүгд өөрийн үнэтэй. Энэ мэтчилэн эдийн засаг нь мөнгөөр угжигдаад байхаар инфляци өсч, валютын ханш дарамтад ордог. Өөрөөр хэлэх юм бол, аливаа асуудлыг дэвэргэхгүйгээр бага багаар намжааж, түүнийхээ үнэ хөлсийг бага багаар төлөх тухай юм л даа.

-Өрх бүрт нэг сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлнэ гэж ярьж байгаа. Үүний эерэг сөрөг үр дагаврыг тайлбарлахгүй юу?

-Сайн тал нь гэвэл орлого багатай иргэдэд илүү дэмжлэг болж өгнө. Тэгэхээр эрэлтийг нэмэгдүүлж эдийн засгийг сайжруулж байгаа хэрэг мөн. Нөгөөтэйгөөр, Энэ нь эргээд ханшийг нэмэгдүүлж, инфляцийг хөөрөгдүүлэх сөрөг нөлөөтэй. Ер нь бол бэлэн мөнгө тараах бодлого нь зорилтод бүлэгт чиглэдэг. Нийтэд тараахаар үр ашиггүй болох талтай. Зарим өндөр орлоготой иргэдэд нэг сая төгрөг гэдэг бага юм. Ингэснээр тэнд ямар ч ашиггүй зарцуулагдаад ирэхээр инфляци хөөрөгдөхөд хүргэнэ. Үүнийг тодорхой бүлгүүдэд тараах нь зүгээр болов уу.

-Цар тахлын үеийн эдийн засаг гэж нэр томъёо бий байх. Ийм онцгой үед улс орнууд ямар арга замыг сонгодог вэ?

-Цар тахлын үеийн эдийн засагт тодорхой асуудлуудыг арилгах бодлогууд түгээмэл ашиглаж байна. Энэ нь эдийн засгийн хямралын үед авч хэрэгжүүлдэг бодлогууд юм л даа. Олон улсад авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээнүүдээс манай улсад юу нь онох вэ гээд харахад дараах дүгнэлтэд хүрч болохоор байна. Үүнийг би өмнө нь ч бас хэлж байсан. Нэгдүгээрт, энэхүү “Ковид-19” нь нийгмийн хамгийн эмзэг бүлэгт мэдрэгдсэн. Энд эдийн засгийн хувьд ярьж буй хэрэг шүү. Тэрнээс эрүүл мэндийн тухай биш. Тэрхүү эмзэг бүлэг нь хатуу хөл хорионоос хамгийн ихээр хохирч буй хүмүүс. Угтаа эдгээр хүмүүсийн ажлын байр нь голдуу үйлчилгээний салбар, барилга тэр дундаа цагийн буюу түр ажлууд байсан. Гэтэл одоо ямар ч ажилгүй болчихлоо. Олон улсад энэ мэт бага орлоготой иргэдээ анхаарч, мөнгөн дэмжлэг үзүүүлж байна. Хоёрдугаарт, Бид хөдөлмөрийн захаа огт орхигдуулж болохгүй. Энэ үед цомхотгол хийх магадлал тун өндөр. Иймд ажлын байраа тогтвортой хадгалж үлдсэн ААН-үүдийг урамшуулах, хэрэв гэнэт халагдвал давхар санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх зэрэг арга хэмжээ авч болно. Гуравдугаарт, Жижиг дунд бизнесүүдэд эргэлтийн хөрөнгийн хөнгөлөлттэй зээл олгох явдал юм. Ийнхүү эхнийх нь эмзэг бүлэг рүү, дараагийнх нь хөдөлмөрийн зах, гурав дахь нь бизнес рүү, дөрөв дэх нь санхүүгийн зах зээл рүүгээ чиглэсэн дэмжлэг байх учиртай.

Recent Posts

Recent Comments

Archives

Categories