Author: Админ

Ирэх оны төсөв хэлэлцэж байгаа энэ үед Соёлын сайдын багцад оногдсон 18 тэрбумыг нийгмээрээ шуугьж, “паа пүү” болцгоож байна. Цаана нь төсвийн илүү зардал 3.6 их наяд төгрөг гэж яригдаж байгаа. Энэ бол асар том тоо. Хэл ам дагуулж, шуугиан болсон 18 тэрбумаас чинь 200 дахин их мөнгө гээд бод доо. Өөрөөр хэлбэл, нэг тэрбум ам.доллар гэсэн үг. Гэтэл нийгмийн анхаарал ерөөсөө ийшээ тусахгүй байгаа нь хачирхалтай. 18 тэрбумаа тойроод л мөлжөөд байх юм.

Ч.Номинг “Энэ их мөнгөөр ард түмнийг хир буртагнаас нь салгаж, социализмын үеийн соёлын довтолгоог үргэлжлүүлэх юм гэнэ” гээд л элдвээр зүхсэн пост хаа сайгүй хөвөрч байна. Нийгмийн сүлжээнд инфлүүнсэрүүд ам ангайх болгондоо 18 их наядыг өлгөж авч, Соёлын сайд руу сүрэглэн дайрч байгаагийн цаад шалтгаан юу юм бол. Хар массыг удирдан улс төр хийж байгаа юм биш биз? Энэ бүхний цаана төсвийн 3.6 их наядын тэлэлтийг Соёлын яамны 18 тэрбумаар халхавчлаад авч үлдэх найруулга яваа юм биш үү.

Шуудхан хэлэхэд, нийгмийн анхаарал тэр чигтээ 3.6 их наяд гэсэн аварга тоон дээр биш Ч.Номин гэдэг хүн рүү л фокуслагдаж байна. Фокуслагдаж байна ч гэж мөнгөний эрх ашгаараа нэгдсэн хэсэг бүлэг хүмүүс нийгмийг, массыг зөвхөн энэ зүгт фокуслах үүргийг сошиал нөлөөлөгч, инфлүүнсэр, сэтгүүлч гэж өөрийгөө дөвийлгөсөн лайвчин, постчингуудад өгсөн хэрэг л дээ. Эрх мэдэлтэй, хөрөнгөлөг нөхдөөс мөнгө авсан лайвчин, постчингууд ч ажлаа маш сайн хийж байна. Үр дүнд нь захын таксины жолооч “Төсвийн зарлага Номингоос болж өслөө. Баян айлын бандгар охин л төсвөөс мөнгө идэж байна” хэмээн толгой сэгсэрч явна. Харин нөгөө талд, тээр дээр суудаг эрх мэдэлтэй нөхдүүд төсөв нэрээр завшиж буй их мөнгийг нь анзаараагүйд баясаастай, даалгавраа амжилттай гүйцэтгэсэн сошиал инфлүүнсэрүүд дансан дахь мөнгөндөө дүүрэн жаргалтай сууцгааж байгаа байх.

Ердөө ирэх долоо хоногийн сүүлчээр 2025 оны улсын төсөв батлагдах хуулийн хугацаа дуусна. Нийт 60 хоногийн хугацаанд хэлэлцэх ёстой төсвийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийн дараа үрэлгэн зардлыг танах асуудлыг гэнэтхэн Г.Тэмүүлэн, Д.Энхтүвшин, Ж.Баярмаа, Б.Түвшин нарын гишүүд гаргаж ирсэн. Одоо тэдэн дээр Н.Алтанхуяг, Х.Тэмүүжин, Ш.Бямбасүрэн, Г.Уянгахишиг, Н.Номтойбаяр, А.Ундраа, М.Сарнай, Д.Пүрэвдаваа, М.Нарантуяа нарын нийт 16 гишүүн нэгджээ. Уг нь эд нар анх хандгай агнах гээд явсан “анчид”. Гэтэл туулай харангуутаа тэрийгээ хөөгөөд төөрчихлөө. Зүгээр ч үгүй өнөөх туулайн дээрээ улаан хэрүүл босгож байна. 3.6 их наядыг ярихгүйгээр 18 тэрбумын тухай бичдэг болгон нь сэвж, амтай бүхэн нь зоргоороо солиорцгоох болов.

Зарим хэвлэл мэдээллийнхэн хүртэл зориуд өдөөж байна. Нийгмийн анхаарлыг тэр чигт нь 3.6 их наяд дээр биш 18 тэрбум руу авчирч чадлаа. Эндээс харахад ард түмэн чинь ямар мунхаг болчихсон юм бэ.

Ингэхэд та нар 18 тэрбум 3.6 их наяд гэдэг хоёр тооны ялгааг мэдэж байна уу. Энэ 3.6 их наяд төгрөгийг ард түмний төлөө юунд зарцуулах нь тодорхойгүй сул мөнгө маягтай зүйлийг УИХ-ын гишүүд чинь яриад байна шүү дээ. Сүүлдээ гишүүддээ тав,таван тэрбумаар нь өгнө гэсэн асуудал ч ил цагаандаа туллаа. Үүн рүүгээ анхаараач ээ, ард түмээн. Эцсийн дүндээ татвар төлөгчдийн мөнгө гэдгийг ухаарах хэрэгтэй. Та нарыг “анчдын” хөөж байгаа туулай руу шуурч байх хойгуур 3.6 их наяд сул хэвтээд байгаа юм биш үү. Энэ их сул мөнгө хүмүүсийн анхааралд орчих вий гэхээс Сангийн сайдаасаа авахуулаад навталзаж байна. Тийм ч учраас л мартагдах гэхээр нь л 18 тэрбумыг асаан гаргаж ирж байна.

Сайд нь “сэтгэл сэргэтэл шүүмжлүүллээ” гэж мунхаг ард түмнийг улаан даавуу харсан бух шиг л улангасуулж чадаж байна. Энэ хүүхдэд өгөх өчүүхэн мөнгө л төслийг алдагдалд оруулсан мэт ард түмэн нь орилолдож тэдний бах тавыг хангана. Театр клубийн эрхлэгч нар жагсаалаараа гарч ирээд л хоёр тоо нийлүүлж бодно гэхээс л үстэй толгой нь арзайдаг ард түмнээ улангасуулж байна. 18 тэрбум 3.6 их наядаас 200 дахин бага мөнгө шүү гэдгийг дахин хэлье. Наадахаа болиод тэр нэг тэрбум доллар эзэнгүй хэвтэж байгааг хасах талаар ярилцаач ээ. Аливаа асуудлын голыг олж дуугарч баймаар байна. Хэн нэгнийг дагаж хөөрцөглөн намирдгаа л больчих хэрэгтэй. Сэтгэлээ барьж, аливаа зүйлд хэрсүү хандаж юмны учрыг тунгааж дуугардаг болъё.

Ерөнхийдөө парламент 126 гишүүнтэй болсон нь оносон байна. Гэнэтхэн тойргоос сонгогдсон хуучин гишүүдэд 600 тэрбумыг хувааж өгөх асуудал гарч ирсэн талаар Сангийн сайд ярьсан байна лээ. Өмнөх шиг 76 гишүүнтэй байсан бол энэ мөнгөнөөс хүн тус бүрд найман тэрбум хавьцаа төгрөг оногдоно. Сул мөнгө гэдэг чинь энэ. Ийм их хэмжээний мөнгө авсан гишүүд төсвийг шүүмжилнэ гэж үү. Тэрэн шиг үлгэр байхгүй. Тэгвэл одоогийн 126 гишүүндээ тус бүр найман тэрбумыг хуваарилбал нэг их наяд төгрөг давна. Ийм их хэмжээний мөнгийг бүгдэд нь ард түмнээс нууж өгөх арга байхгүй. Тийм болохоор энэ гишүүд төсвийг шүүмжлээд бужигнаад байгаа байх. Гол нь тэд байгаа онохгүй, өөрсдөдөө оноо авах гэсэн попрол юм шиг харагдаж байгаа юм. Үнэхээр л ард түмний энэ их хөрөнгийг хамгаалж байгаа юм бол аажуу уужуухан ул суурьтай хөдлөх хэрэгтэй шүү гишүүд ээ. Тэртэй тэргүй төсөв баталж чадахгүй бол УИХ тардаг хуулийн заалтыг аваад хаячихсан юм байна. Одоо та нар юундаа яарах билээ. Дахиад нэг нэгээр нь ухаж гаргаж ирээд ард түмэндээ үзүүлж харуулаад баталбал батлаад үгүй бол хасаад аажуу уужуу үзээд байхад шинэ он гартал зай байна шүү дээ. Ийм хөгийн, ард түмнээ шулах төсөл оруулж ирсэн Сангийн сайдтай бол хатуухан хариуцлага тооцонгоо ажлаа явуулж байхад болох юм байна. Үүн дээр Ардчилсан намынхан бол илүү сайн ажиллана биз.

М.МӨНХЦЭЦЭГ

“Хааны ордонд сонссон  бүхэн чиний дотор бөглөөтэй үлдвэл зохино” гэж Эртний Грекийн ёгт үлгэрийн зохиолч, философич Эзоп хэлжээ. Энийг дагавал чихээ бөглөөд амаа хамхиад дуугай л сууж баймаар. Гэвч болдоггүй ээ. Бөглөөтэй үлдээж болохгүй нь. Хэлэхээс аргагүй хоёр том шалтаг байна.

Нэгдүгээрт: Ордон ойрд хэрүүл уруул дуулиан шуугиан хөл хөдөлгөөн ихтэй байна. Ноцтой гэхээр олон олон огцом явдал боллоо. Одоо ч үргэлжилсээр.

Хоёрдугаарт: Элэг нэгтнүүд минь хэн нэгний хаа нэгтээгээс шидсэн чулууг хамхуул мэт даган хуйларчих юм. Салхи хаанаас үлээгээд байгааг биш, салхинд юу хийсээд байгааг л харах юм. Бид шинж тэмдгийг бус уг гарвалыг нь анзаардаг хэрсүү ард түмэн болох хараахан болоогүй нь бололтой.

Энэ хоёр шалтгийн улмаас Ордон хавиар ойрд болсон явдлуудыг жаал жуулхан ч болов ойлгуулахыг оролдъё.

Олон талын ашиг сонирхол оролцсон. Эвлэх аргагүй хүмүүс, үйл явдлууд энд нэгдсэн. Улс төрд учир утгагүй юм гэж байдаггүй.

УИХ-аар 2025 оны төсвийг, Нийслэлийн шүүхээр сэтгүүлч Өнөрөөгийн хэргийг хэлэлцэх хоёр давхцав. Өнгөн талаасаа огт хамааралгүй хоёр сэдэв.

Тэгтэл нэг талаас нэгээр нь шуугиулж нөгөөг нь сарниулах арга хэмжээг зохион байгуулав.

Сэтгүүлч Өнөрөөгийн асуудал дээр сэтгүүлчид нэгдэж олон нийт анхаарвал аюул болно. Дэлхийн шившиг болно. Арай гэж тал засаж намдаасан НҮБ-ын муухай зан хөдөлнө. Ер нь энэ сэтгүүлчийн асуудал бол улс төр. Яагаад шүүх дээр бүх дуулиант хэрэг гацаад ганцхан сэтгүүлч Өнөрөөгийн хэрэг маш шуурхай яваад байна вэ. Авлигын бүх том хэрэг шүүх дээр дарагдсан. Хуулийн хувьд шийдвэрлэх боломжгүй гэдэг тайлбартай. Гэтэл Өнөрөө дээр боломжтой болдог. Бусдыг нь бариад байна. Тэгэхээр шүүх байхгүй. Дарга бол шүүх. Ийм дүгнэлт гарна. Сэтгүүлч Өнөрөө нэгэн бүлэг найзуудын эвгүй сүлжээний үзүүрээс атгаад авчихсан байдаг. Төмөр зам, төрийн өмчүүд, ашигт малтмал, Эрдэнэтийн сүлжээ, БХЯ-ны мод тарих нэртэй нууц гэрээ рүү орчихжээ. Ингээд гаргаж тавихаар төлөвлөж, энэ ажиллагаагаа эхлүүлсэн өдрөө “Төрийн нууц задруулсан” үндэслэлээр баригдсан. Тэр үед нь Энхбаяртай ч муудалцуулж харагдуулахыг чадварлаг хийсэн. Баривчилгаа нүүрсний сонсголтой давхацсан. Дарга шүүгч нар руу утасддаг. Одоо ч утасдсаар байна. Ингэж хууль биш хувь хүн засаглаж байгаагаа улайран нотолсоор байна. Одоо сэтгүүлч Өнөрөөд хоёр гарц байна. Нэг бол өршөөл гуйх. Тэгээд бүх насаараа дуугүй явах. Эсхүл тэр “Би найзуудынх нь ийм схемийг илчилсэн. Намайг тэр, тэр, тэр гэдэг хүмүүсээр дуудуулж уулзсан. Өрөөнд нь орж уулзсан. Энэ асуудлыг ярьж болохгүй шүү дээ. Тэгвэл чамайг хийнэ шүү гэсэн. Хоригдож байхад энэ асуудлаар оролдохгүй бол түр гаргая даа гээд баярын өдөр гаргасан” гэдгээ яриад тэмцэх. Аль замаар явах нь Өнөрөөгийн шийдэх асуудал. Ард нь ийм л шалтгаан байгаа. Үүнийг улс төрийн хүрээнийхэн, мэдээлэлтэй хүмүүс мэдэхийн дээдээр мэднэ. Тиймээс даргыг тэр шүүх хурлыг сарниулах тактик хэрэгжүүлэхэд нөгөө талаас бас нэг сонирхол нэгдсэн.

Өнгөрсөн долоо хоногийн сүүлчээр Төсвийн хэлэлцүүлэг хоёр дахь шат руугаа орчихсон буцаж задрах хийгээд өөрчлөгдөх боломж нь хаагдсан үе. Ерөнхий сайд Оюун-Эрдэнэ айлчлал гээд хамаг том сайдаа дагуулаад төсвөө хаяад явчихсан. Тэр үеэр УИХ-ын гишүүн голдуу нам намын гишүүн хүмүүс уулзаж хуралджээ.

Хэн хэн гарч ирж төсөв ярьсан бэ гэдгийг та хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа. Баялгийн санд 34 хувиа хандивлах болчихоод байгаа хоёр том компани, Оюу толгойн авлига нь дахин сөхөгдсөн сайд асан, бас цагийн сайханд Монголын эзэн гэгдэж явсан, нам дамнасан том фракцын тэргүүн зэрэг хүмүүсийн төлөөллүүд байв. Тэд хурлаараа “Акци хийе. Ерөнхийлөгчөөр хориг тавиулъя. Хүрэлсүх, Оюун-Эрдэнэ хоёр хагарах гээд байгаа. Наад хоёр чинь нэг нь сунгагдах гээд нөгөө нь үгүй гээд байгаа. Энхтүвшин Танхимаа Баатарсайханд өгч болохгүй. Баатарсайханыг Ерөнхий сайд дэмжээд байна. Уур амьсгалыг өөрчилье” гэж ярьж. Ер нь Хэнтийн ах дүү хоёр хэрэлдээд байна гэдэг Ордны бор шувуу нисээд удаж байгаа. Энэ сайхан өгөөш. Тэд энийгээ хэрэгжүүлэхээр зарим том намын генсек рүү ч ярьж тэр нь дэмжихээ хэлсэн байна. Сайд асан нь Монголын бас нэг монополь компанийн захирлын эгч УИХ-ын гишүүнийг дуудаж уулзжээ. Дэмжлэг хүссэн байна. Эгч гишүүн гараад дүүдээ ярьсанд “За эгч минь их л сайн бодоорой доо. Наадуул чинь тэгж байгаад нийлчихдэг юм шүү” гэжээ.

Тэгээд төсвийн булхайг ухав. Урьд жилүүдийн төсвүүдийг энэ жилийнх шиг ухсан блл ийм дэл сул зардал байсаар л ирсэн. Байдаг зардлууд гэсэн үг. Гэхдээ артай сайд нар нь аймаар дүнтэй зардал тусгасан нь тохиолдол цөөнгүй байна. Энэ нь төсвийг шүүх барьц болсон хэрэг.

Ийм найруулгатай үйл ажиллагаанууд явагдаж эрх ашгуудын хоршсон хөдөлгөөн ажилласан гэсэн үг. Үр дүнд нь парламент хауст орж Ерөнхийлөгчийн засаглал зөв юм байна гэдэг нотлолгоо руу гулслаа. Ерөнхийлөгчийн дараагийн бүрэн эрхээ сунгаж Монголд авторитар дэглэм тогтоох суурь тавигдаж байна. Ийм арчаагүй парламенттай байхаар тэр нь ч дээр байж болох юм. Тунгаацгаана биз.

Ажиглагч А.Батболд

“Өдрийн сонин”-ы даваа  гаригийн дугаар хэвлэгдэж, та бүхний гарт хүрч байна.

“Өдрийн сонин”-ы  тэргүүн нүүрт Физикийн ухааны доктор Н.Тэгшбаяртай ярилцлаа. Тэрбээр “Эх орончийн арьс нөмөрсөн рекетүүд “Халзан Бүрэгтэй” дээр цөөвөр чонос мэт цугларч, иргэдийг турхирч байна” Улс төр” нүүрээс үргэлжлүүлэн уншаарай.

Ерөнхий сайдыг сайн шүүмжилье, тэгж байж л Л.Оюун-Эрдэнэ өөрийн цаг үеийг бүтээнэ

“Өдрийн сонин”-ы нийтлэлийн бодлогыг тодорхойлогч, ард түмний дуу хоолой болдог “Баримт, үзэл бодол” нүүрт “Ерөнхий сайдыг бөгс өндийхийн зуурт ар хударгаар нь өрнөсөн улс төр” хэмээн өгүүллээ.

Б.Жавхлан: хуулиар Монгол Улсыг өрийн хязгааргүй болгочихсон байсан хүн бол г.Тэмүүлэн гишүүн шү

“Хүрэлсүх, Оюун-Эрдэнэ хоёр хагарна, нэг нь сунгагдана
нөгөө нь үгүй гээд байгаа”

“Цаг ашиглалтын судалгаа-2023”- ы н үр дүнгийн талаар Үндэсний статистикийн хорооны Нийгмийн статистикийн газрын дарга М.Оюунцэцэгтэй ярилцлаа.

ДЭЛХИЙН МЭДЭЭ: Гаагийн шүүхийн өмнө ардчилсан улс гэдгээ нотлоход 30 хоног үлдлээ

Арын нүүр: Хэт чихэрлэг ундаа, амттанууд хүүхдийн элгийг
гэмтээдэг

Эдгээр болон бусад цаг үеийн мэдээ мэдээлэл, ярилцлага, сурвалжлагыг “Өдрийн сонин”-ы  баасан гаригийн дугаараас уншаарай.

Дэлгэрэнгүй мэдээллүүдийг уншихыг хүсвэл дараах линкээр бүртгүүлж уншина уу. https://tsahim.dnn.mn/login

Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн(77078975) нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудангийн салбаруудаас(70115015) болон сонин борлуулах цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой. “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч болно.

Уншигч та “Өдрийн сонин”-ыг захиалан уншихыг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу.

Цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88111375 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай.

“Өдрийн сонин”-той холбоотой мэдээ мэдээллийг 1900-1987-гоос лавлана уу

“ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮР ТАНТАЙ ХАМТ