Author: Админ

Categories
мэдээ

ЗГ: “Эрдэнэс Тавантолгой”, “Эрдэнэт үйлдвэр”, “Монголросцветмет”, “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр” нийт 403.9 сая ам.долларын орлого төвлөрүүлжээ DNN.mn

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2022 оны арванхоёрдугаар сарын 7-нд болж дараах асуудлуудыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.

“Эрдэнэс Тавантолгой”, “Эрдэнэт үйлдвэр”, “Монголросцветмет”, “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр” нийт 403.9 сая ам.долларын орлого төвлөрүүлжээ

“Гадаад валютын улсын нөөцийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр авах зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 2022 оны аравдугаар сарын 5-ны 362 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийн явцыг Засгийн газрын хуралдаанд хоёр долоо хоног тутамд танилцуулж буй.
“Валютын орлого төвлөрүүлэх, экспорт, тээвэрлэлтийг нэмэгдүүлэх, гааль, татварын автомат бүрдүүлэлтийн систем бий болгох, хяналтыг сайжруулах, ашигт малтмалын олборлолт, боловсруулалт, тээвэрлэлтийн гэрээг ил тод болгох чиглэлээр цогц ажлууд авч хэрэгжүүлэн ажиллаж тодорхой үр дүнд хүрээд байна” гэж Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар хэллээ.
Засгийн газрын тогтоол гарснаас хойших гадаад валютын орох урсгалыг нэмэгдүүлэх хүрээнд зохион байгуулж буй арга хэмжээний хүрээнд “Эрдэнэс Тавантолгой” ТӨХК, “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ, “Монголросцветмет” ТӨҮГ, “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК-иуд нийт 403.9 сая ам.долларын орлогыг төвлөрүүлж, тогтоолоор хүлээсэн төвлөрүүлэх орлогын гүйцэтгэл 48.4 хувь болоод байна.
Гааль, татварын автомат бүрдүүлэлтийн систем бий болгох, гаалийн хяналтыг сайжруулах хүрээнд дөрвөн багц систем хөгжүүлэлтийн ажлыг дуусгаж, ашигт малтмалын гэрээ бүртгэх ажлыг гурван аж ахуйн нэгжид туршилтаар нэвтрүүлж эхлээд байна. Систем ашиглалтын бэлэн байдлыг хангуулах хүрээнд нүүрс, олборлогч, борлуулагч, экспортлогч аж ахуйн нэгжүүдэд зориулсан сургалтуудыг зохион байгуулж эхлүүлээд байна.
Экспорт, тээвэрлэлтийг нэмэгдүүлэх хүрээнд хийгдэж буй арга хэмжээтэй холбоотойгоор Гашуунсухайт боомтоор гарсан тээврийн хэрэгслийн тоо өмнөх сараас 5,134 буюу 34 хувиар нэмэгдсэн байна. Өнгөрсөн сард зогсоод байсан Булган боомтын үйл ажиллагаа 2022 оны арванхоёрдугаар сарын 05-наас нээгдэж, Бичигт боомтын нүүрсний экспорт өнгөрсөн сараас 183 тээврийн хэрэгсэл, 12.3 мянган тонноор нэмэгдсэн байна.
Монгол Улсын гадаад валютын албан нөөц 2022 оны арваннэгдүгээр сарын эцсийн байдлаар 2.9 тэрбум ам.долларт хүрч өмнөх сарын эцэстэй харьцуулахад 149 сая ам.доллароор нэмэгджээ.
Засгийн газрын тогтоолын хэрэгжилтийг хангуулахтай холбоотой төмөр замын ачаа тээвэрлэлтийг оновчтой зохион байгуулах, хилийн нэвтрүүлэх хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх талаар тулгамдсан асуудлуудыг шуурхай шийдвэрлэхийг холбогдох Засгийн газрын гишүүдэд анхаарч ажиллахыг даалгалаа.

Categories
мэдээ нийгэм

Монгол Улсын гурван Ерөнхий сайд ял эдэлж байна

Монгол Улсын 25 дахь Ерөнхий сайд Санжийн Баяр өчигдөр шүүхээс таван жилийн ял сонслоо. Түүнийг Ерөнхий сайдын албан тушаал хашиж байхдаа эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж, өөрийн найз Ч.Даваанямын хувь нийлүүлсэн “Петровис трэдинг” ХХК, “Айвонхоу Майнз Монголиа Инк” компанитай 2009 оны 9-р сарын 1-ний Шатах, тослох материал нийлүүлэх тухай гэрээ байгуулж, энэ гэрээ нь 2013 оныг дуустал хүчинтэй байх хугацаанд “Петровис трэдинг” ХХК 418 тэрбум 385 сая 173 мянга 982 төгрөгийн орлого олох боломж олгосон хэмээн буруутгасан.

Тиймээс хууль бусаар олсон гэх 418.3 тэрбум төгрөгийг хураах шийтгэл оногдууллаа. Мөн түүний найз Ч.Даваанямд 2 жилийн хорих ял оноож, хууль бусаар олсон орлогоороо АНУ-д худалдан авсан дөрвөн орон сууцны үнэ болох 5 тэрбум 766 сая 440 мянган төгрөгийн үнэлгээ бүхий АНУ-ын нутаг дэвсгэр дэх орон сууцыг хурааж, улсын орлого болгохоор шийдвэрлэв.

Монгол Улс ардчиллын замыг сонгосон 30 жилд шүүхээр таслан шийдвэрлэгдэж ял сонссон дөрөв дэх Ерөнхий сайд С.Баяр боллоо. Өнөөдөр Монгол Улсын Ерөнхий сайдын албыг хашиж байсан гурван хүн эрх мэдлээ хасуулан өргөст торны цаана ял эдэлж байгаа бол Ерөнхий сайд асан Н.Энхбаяр шоронгоос суллагдаад буй юм.

Улсын баяр наадмын өмнөхөн буюу долоодугаар сарын 6-ны өдөр 29 дэх Ерөнхий сайд Жаргалтулгын Эрдэнэбатад шүүхээс зургаан жил хорих ял оноосон. Сонгуулийн сурталчилгаа ид өрнөж байх үед цагдан хоригдож, хорих ангиас УИХ-д өрсөлдөж, УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон улстөрч.

Сэлэнгэ аймгийн 13 дугаар тойрогт нэр дэвшиж, сонгогчдын хамгийн олон буюу 22635 санал авсан Ж.Эрдэнэбатыг шүүхээс улс төр дэх нөлөөгөө ашиглан бусдад давуу байдал бий болгож, эрх мэдэл албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах гэмт хэргийг зохион байгуулагчаар оролцсон. хэмээн шийтгэсэн.

Мөн түүний хамтрагч Б.Отгонбаатарыг эрх мэдэл албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, зохион байгуулагчаар оролцсон гэм буруутайд тооцож, нийтийн албанд томилогдох эрхийг зургаан жилээр хасаж, зургаан жилийн хорих ял ногдууллаа.

Харин Д.Түвшинжаргал нарыг бусадтай хамтран эрх мэдэл албан тушаалыг байдлаа урвуулан ашиглахад хамжигчаар оролцсон гэм буруутайд тооцож, нийтийн албанд томилогдох эрхийг 5 жилээр хасаж, 5 жилийн хорих ял,  Д.Ганбатыг мөн гэм буруутайд тооцож, нийтийн албанд томилогдох эрхийг 5 жилээр хасаж, 3 жилийн хорих ял оногдуулсан юм.

Эрхээ хасуулан хоригдож буй гурав дахь Ерөнхий сайд бол Мэндсайханы Энхсайхан. Монгол Улсын 18 дахь Ерөнхий сайд түүнийг эрчим хүчний яаманд 55 сая төгрөгийн хохирол учруулсан хэмээн буруутгаж, 4 жил зургаан сар хорих ял оноож, нийтийн албанд томилогдох эрхийг 4 жилийн хугацаагаар хасах шийтгэл оногдуулсан.

Ерөнхий сайд асан тэрбээр 2020 оны долоодугаар сарын 21-ний өдөр Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргасан бөгөөд уг гомдолдоо “Миний бие анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолд заасан үндэслэл нь хэргийн бодит байдалтай нийцэхгүй байгаа, буруу хууль, Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн тул тус шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгуулах үндэслэлээ гомдол хэлбэрээр гаргаж байна” хэмээсэн.

Ерөнхий  сайдын сэнтийд заларч албан тушаалынхаа эрэмбээр туйлж явсан эрхмүүд өнөөдөр өргөст торны цаана сууж байна. Албан тушаал, авлигын гэмт хэрэгт гагцхүү төрийн өндөр албан тушаалтан, эрх мэдэлтнүүд холбогддог ч хууль хяналтын байгууллагынхан жараахай барихаас хэтрэхгүй байгааг нийтээрээ шүүмжилсээр өнөөг хүрсэн. Тэгвэл “тул” барьж эхэлснээ өнгөрсөн тавдугаар сард Ерөнхий сайд асан М.Энхсайханд хорих ял оноосноор “зарласнаас” хойш гурав дахь Ерөнхий сайд өчигдөр хорих ялын тогтоол сонслоо.

УИХ-ын ээлжит сонгууль давхацсан энэ жил Ерөнхий сайдуудаас гадна УИХ-ын гишүүн, Сангийн сайд асан С.Баярцогт, УИХ-ын гишүүн, ХНХ-ын сайд асан Н.Номтойбаяр болон жил тойрон үргэлжилсэн Тагнуулын ерөнхий газрын дарга асан, генерал Б.Хурц нар хорих ял авлаа. Хэдэн жил яригдаж, хойшлогдсоор асан эрх мэдэлтнүүдийн холбогдсон дуулиант хэргүүд УИХ-ын сонгуулийн өмнө, хойно ар араасаа шийдэгдэж, ялтан болгосоор байгааг нийгэмд хоёр талтай хүлээн авч байна. Нэг хэсэг нь улс төрийн захиалга, хэлмэгдүүлэлт гэж үзэж байгаа бөгөөд үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн эрх мэдэлтнүүд улсыг хохироосон бол шийтгэлээ хүртэх нь зүйн хэрэг гэж үзэж буй юм.

Categories
мэдээ нийгэм

Эрдэнэт үйлдвэр гранпри шагналын эзэд боллоо

Монгол Улсын Засгийн газар, МҮХАҮТ-тай хамтран жил бүр тухайн оны онцлох ТОП 100 аж ахуйн нэгжийг шалгаруулдаг. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ энэхүү шалгаруулалтанд 17 дахь удаагаа шилдгээр, мөн “Энтрепренер 2019” шалгаруулалтын шилдгийн шилдэг “Гранпри” шагналын эзнээр хоёр дахь удаагаа шалгарч байна. Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулж байгаа “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын уурхайчин хамт олон улс, эх орны өмнө хүлээсэн үүргээ нэр төртэйгөөр биелүүлэн 2020 оныг амжилт дүүрэн угтаж байна.

“Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ 2019 онд бүтээн байгуулалт, техник технологийн шинэчлэлд түүхэндээ хамгийн өндөр хөрөнгө оруулалт хийлээ. 2019 он үйлдвэрийн хувьд ажил хөдөлмөрийн том ул мөрөө үлдээсэн жил байв. Техник технологио боловсронгуй болгоход нийт 410 гаруй тэрбум төгрөгийг зориулж уурхайчдынхаа ажиллах орчин нөхцөлийг сайжруулах, үйлдвэрлэлийн цар хүрээг нэмэгдүүлж, үр ашгийг дээшлүүлэхэд чиглэсэн олон чухал ажлыг хийж хэрэгжүүллээ.

Энэ онд хүдэр боловсруулалтын хэмжээг хамгийн өндөрт хүргэж “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ 2019 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 37 сая.тн хүдэр олборлож, 32 сая.тн хүдэр боловсруулж байна. Энэ нь “Эрдэнэт” үйлдвэрийн түүхэн дэх үйлдвэрлэлийн хамгийн дээд үзүүлэлт болж байна.

“Эрдэнэт үйлдвэр” төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болсон анхны жилдээ эдийн засгийн өндөр үзүүлэлттэй ажиллаж, улс, орон нутгийн төсөвт анх удаа хамгийн өндөр буюу 930 гаруй тэрбум төгрөг төвлөрүүлэв. Энэ нь 900 хүүхдийн багтаамжтай 130 сургууль, 150 хүүхдийн багтаамжтай 30 цэцэрлэг байгуулахад хүрэлцэхүйц хэмжээний хөрөнгө юм.

“Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын баялаг бүтээгч уурхайчин хамт олон 1 хоногт 5 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн буюу 1608.5 тонн зэсийн баяжмал, 13.9 тонн молибдены баяжмал үйлдвэрлэж байна. Улс орон нутгийн төсөв нэг хоногт 2.6 тэрбум төгрөгийг төвлөрүүлж байна. 2019 оны эхний 11 дүгээр сарын байдлаар 1 их наяд 800 орчим тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн буюу 540 орчим тонн зэсийн баяжмал, 4758.8 тонн молибдены баяжмал үйлдвэрлэлээ.

Ажилчдынхаа нийгмийн хөгжилд жилд нийт зардлын 7 орчим хувийг төлөвлөн зарцуулж байна. 2017 онд 59.3 тэрбум төгрөг, 2018 онд 98.4 тэрбум төгрөг зарцуулж байсан бол 2019 онд 104.9 тэрбум төгрөг зарцуулаад байна. 2019 онд ажилтнуудын цалинг 20 хувиар нэмлээ. Мөн анхан шатны удирдах ажилтны манлайллыг нэмэгдүүлэх, ур чадварыг хөгжүүлэх, урамшуулах зорилгоор “Манлайлагч мастерын нэмэгдэл цалинг” шинээр бий болгож 40 мастерт сар бүр 600 мянгаас 1 сая төгрөгийн нэмэлт цалин олгодог болов. Тэргүүлэх зэрэгтэй мэргэшсэн ажилчны нэмэгдэл олгож эхэллээ. Ажилтан бүртээ орон сууц худалдан авахад олгодог байсан 8 сая төгрөгийг нэмж 12.0 сая төгрөг буюу 50 хувиар нэмэгдүүлж, ажилчдын халуун хоолоор үйлчлэх зардлыг 49.3 хувиар нэмэгдүүллээ.

Categories
мэдээ улс-төр

Л.Энхболд: “Эрдэнэс Таван толгой” компаниас 268 мянган тонн нүүрс хулгайлсан аж ахуй нэгжийн нэрийг удахгүй зарлана

УИХ-ын гишүүн Л.Энхболдтой ярилцлаа.

-МАН бага хурлаа хийж, УИХ-ын 42 дугаар тойрогт оролцох шийдвэрээ гаргасан. Нэр дэвшигчийн нэр хэдийд тодорхой болох вэ?

-МАН бага хурлаараа Хэнтий аймагт явагдах УИХ-ын нөхөн сонгуульд оролцох эсэх асуудлаа шийдлээ. Дараагийн бага хурлаараа 42 дугаар тойрогт хэнийг нэр дэвшүүлэхээ шийднэ.

-Хаврын чуулган завсарласнаас хойш багагүй хугацаа өнгөрсөн байна. Та энэ хооронд юу хийж амжуулав. Тойрогтоо очив уу?

-Гадаадад томилолттой байлаа. Тойрогтоо ямартаа ч ажиллаж байна. Цаг сайхан болсонтой холбоотойгоор малчдын сэтгэл тэнэгэр байгаа нь анзаарагдлаа. Мөн сүүлийн үед улс төрийн нөхцөл байдлаас болоод төв рүүгээ дуудагдаж байгаа.

-Өмнөговь аймагт үер ус ихтэй байгаа. Үүнээс болоод замын эвдрэл гэмтэл их байх шиг байна?

-Үер ус ихтэй байгаагаас шалтгаалж баруун, зүүн тийшээ явдаг хатуу хучилтын замуудад жаахан саатал бий болж байна. Баруун талын чиглэлийн нэг км хэртэй газар эвдрэл гэмтэл ихтэй, ослын байдалтай болчихсон. Мөн Гашуунсухайт орох 260-аад км зам багагүй эвдрэлтэй болчихлоо. Хэдийгээр бороо хур хүсч байсан ч гэлээ хэт их үер ус гамшиг авчирч байна. Үүссэн нөхцөл байдлыг шийдвэрлэхээр манай холбогдох байгууллага, компани, аж ахуйн нэгжүүд ажиллаж байна.

-Гашуунсухайт чиглэлийн зам эвдэрч гэмтснээс үүдэн нүүрс тээвэрлэлт төдийгүй жолоочдын хувьд ч байдал хүндхэн байгаа. үүнд ямар арга хэмжээ авч байгаа бол?

-Замын эвдрэл гэмтлээс үүдэн Гашуунсухайт чиглэлийн 120, 191 дүгээр км-ийн замууд дээр эвдрэл гэмтлүүд ихээхэн гарсан. 120 км-ийн зам дээр нүүрс тээвэрлэлтийн 700 гаруй машинуудыг зогсоосон. Одоогоор машинуудыг гаргаад дуусаж байна. эдгээр машинуудын зарим нь энэ хэсэгт тав, зургаа хоночихсон байсан. Ямартай ч тухайн зам тээврийн компани болон Авто тээврийн үндэсний төвийнхөн нийлж хоол хүнс, унд усаар хангах арга хэмжээг яаралтай авсан. Цаашдаа хатуу хучилттай замуудад засвар хийж, шинэчлэхээс өөр арга байхгүй. Тиймээс одоогоор түр өнгөрүүлэх, нэвтрэн гарах, шороон замын асуудлыг цэгцлээд ажиллаж байна.

-Хаврын чуулганаар Таван толгой төслийг эргэлтэд оруулах тогтоолын төслийг баталсан. Таны хувьд ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-МАН 2016 оны сонгуулиар томоохон төсөл хөтөлбөрүүдийг хөдөлгөж, эрчимжүүлэх хэрэгтэй энэ нь Монголын эдийн засгийг эрүүлжүүлэх томоохон гарц гэж харж байсан. Энэ ч утгаараа энэ томоохон төслүүд хөдлөх учиртай. Бид ч ингэж шаардаж байгаа. Хаврын чуулганаар амжиж Эрдэнэс Таван толгойн ажлыг эрчимжүүлэх, эдийн засгийн үр өгөөжийг сайжруулах асуудлыг шийдвэрлэлээ. Олон улсын хөрөнгийн зах зээл дээр Таван толгойн 30 хувьд IPO босгохоор болж байна. Ингэж байж эргэлтийн хөрөнгөтэй болох юм. Өнөөдрийн үйл ажиллагаа нь хэвийн явж байна. Гэхдээ дагасан томоохон төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжих ёстой. Станц, төмөр зам, хатуу хучилттай зам ч баригдах ёстой. Мөн томоохон төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхийн тулд баяжуулах үйлдвэр барих ч гэдэг юмуу олон асуудлууд хэрэгжүүлээд явах юм бол эдийн засгийн үр өгөөж сайтай, манай улсад ашигтай байна гэж үзэж байгаа. Тиймдээ ч IPO босгох асуудлыг дэмжиж байгаа.

-УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар Таван толгой төслийг эргэлтэд оруулах тухай ярьж байх үед сөрөг хүчний зүгээс “Эрдэнэс Монгол” компанийн тодорхой хувийг хяналтын багц болгох нь зүйтэй гэх саналыг гаргасан. Үүнд таны байр суурь ямар байсан бэ?

-Монгол Улсын Ерөнхий-лөгчөөс санал оруулж ирсэн асуудал л даа. Энэ асуудалд нухацтай хандахгүй бол болохгүй. Тиймдээ ч хойшилсон. Нэгдүгээрт, тооцоологдоогүй гэнэт орж ирсэн. Тооцоо судалгаа нь ямар байгаа эсэх, бодит амьдрал дээр хэрэгжих үү, үгүй гээд олон асуудал бий. “Эрдэнэс Монгол” компани дан ганц Эрдэнэс Таван толгойн хувьцааг эзэмшдэггүй. Багануур, Шивээ Овоо, Оюу толгой гээд олон компани, аж ахуй нэгжүүдийн хувьцааг эзэмшдэг. Тиймээс энэ асуудалд цэгцтэй, эдийн засгийн зөв тооцоололтой, төлөвлөгөөтэй байж ард иргэдэд өмчлүүлэх эсэх асуудлаа шийдэх нь зөв. Шууд улс төрийн өнцгөөсөө харж асуудлыг шийднэ гэдэг боломжгүй.

–“60 тэрбум”-ын гэх хэрэгтэй холбоотойгоор МАН-ын зарим гишүүд ээлжит бус чуулган зарлах хүсэлт гаргасан. Таны хувьд уг асуудлаар нээлттэй сонсгол зарлана гэхэд дэмжиж гарын үсэгээ зурсан байсан. Тэгэхээр ээлжит бус чуулган зарлахыг ч мөн адил дэмжиж байгаа гэж ойлгож болох уу?

-Уг асуудлаар нээлттэй сонсгол зарлана гэхэд 19 гишүүн гарын үсэг зурсан. Миний бие ч гарын үсэг зурсан. Учир нь “60 тэрбум”-ын асуудлыг шийдвэрлэж, нэг талд нь гаргахгүй бол болохгүй. Улс төрийн том хүчний хувьд сонгуульд олон орно. Энэ бүрт байнгын дагаж явдаг нэг сүүлтэй байж болохгүй. Тиймээс цэгцлэх ёстой. Мөн уг асуудал босохоос хэдхэн хоногийн өмнө Эрдэнэтийн томоохон томилгоонууд явагдаж эхэлсэн. Үүнийг дагаад намын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалангийн эсрэг “Хоёр дахь 60 тэрбумынхан гарч ирлээ” гэдэг хар пиарыг хийж эхэлсэн. Энэ утгаараа хар пиар МАН-ыг байнга дагаатай явах нь гэдэг өнцгөөс харж нээлттэй сонсгол хийж нэг талд нь гаргах ёстой гэж үзсэн. Харамсалтай нь нээлттэй сонсгол хийсэнгүй. Гишүүдийн тоо нэмэгдсээр өнөөдөр 26-д хүрчихлээ. Ээлжит бус чуулган зарлах асуудлыг УИХ-ын даргад барьчихсан байна. Хуулиараа нийт гишүүдийн 1/3 нь ээлжит бус чуулган зарлахыг зөвшөөрсөн тохиолдолд хуралдуулах ёстой. Тиймдээ ч ээлжит бус чуулган зарлаж хуралдуулаад асуудлаа цэгцлээд явах ёстой л гэж хүлээж байна.

-УИХ-ын даргыг унагах улс төр яваад байна уу гэх хардлага байна. Та юу гэж харж байна вэ?

-Хэн нэгнийг унагах улс төр гэх үүднээс харахгүй байна. Ер нь бол улс төрийн нам, хүчин өөрөө эмх цэгцтэй, шударга, зарчимтай, цэвэр, ил тод явах учиртай. Цэвэр явах ёстой гэдэг үүднээс 60 тэрбум ч юмуу, аливаа дагасан том асуудлаас цэвэрлэгдэх шаардлагатай. Нөгөө талаас бид нийгэмд шударга ёсыг бий болгоно гэж олон ч удаа зарлаж, хашхирсан. Хоёр жил гаруй хашхирлаа. Олон асуудлууд шийдвэрлэгдээгүй байж байна. Эрдэнэтийн 49 хувийг хууль бусаар авсан. Би ажлын хэсэгт нь байсан учир мэдэж байна. Бондууд болоод Монголбанкны 14 их наяд төгрөг хэвлэсэн гэх асуудлууд байна. Энэ мэт Монгол Улсын эдийн засгийг хямралд оруулсан хууль тогтоомж зөрчсөн асуудлуудыг шийдвэрлээд явахгүй бол манай улсад шударга ёс гэж байхгүй болно. Дээрээс нь МАН энэ нэрийг зүүгээд явах юм бол цаашдаа ард түмэнд хүндлэгдэхгүй. Намаар дагаж төрийн эрхийг барина гэсэн Үндсэн хуульд заасан эрхийг хэрэгжүүлж чадахгүй нөхцөл байдалд хүрнэ. Хүмүүс намыг үзэн ядаж байна. Бид Үндсэн хуулиа өөрчлөөд намаар дамжиж төрийн эрхийг бариулахыг болиулчих хэрэгтэй.

Тэгэхээр өнөөдөр нэгэнтээ Үндсэн хуулиар заасан энэ эрх нь байгаа учраас үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд үүргээ биелүүлж, нэрээ цэвэр авч явах ёстой юм.

-Та “Эрдэнэс Таван толгой” компанийн лицензтэй талбайгаас 268 мянган тонн буюу 20 орчим сая ам.долларын өртөг бүхий нүүрс алга болсон талаар мэдээллэж байсан. Мөн энэ асуудлыг АТГ-т шалгуулахаар хандсан. Нүүрсийг хулгайлсан гэх этгээдийг олж тогтоосон болов уу?

-“Эрдэнэс Таван толгой” компанийн лицензтэй талбайгаас 268 мянган тонн нүүрс алга болсон талаар би зарласан. Нүүрсний хулгайтай холбоотой асуудал одоо цэгцэрч байгаа. Би хашхирч, исгэрч, шоуддаг хүн биш. Асуудал байвал нэг мөр гаргаж тавих ёстой. Хууль хяналтын байгууллагад хандаж шийдвэрлүүлэх шаардлагатай. Би энэ л үүргээ биелүүлсэн. Би энэ асуудлыг хоёр өнцгөөс л харж ярьж байгаа. Монголын ард түмний өмчөөс нэг ч төгрөг алга болох ёсгүй. Үүнийгээ би хэрэгжүүлнэ. Мөн Өмнөговь аймгийн ард түмний өмч болох орон нутгийн Таван толгой өрөнд орох ёсгүй. Хоёр Таван толгойн хооронд гэрээ байгуулсан. Тэр гэрээнд 268 мянган тонн нүүрсийг манайх авчээ, үүнийг бид төлнө гээд гэрээ байгуулчихсан байгаа. Үүнийг би хүлээн зөвшөөрөхгүй гэдгээ хэлсэн. Хэн авсан нь тогтоогдоогүй байхад хоёр захирал энэ асуудлыг шийдэж болохгүй. Тийм учраас энэ асуудлыг шийдэхийн тулд хууль хяналтын байгууллагуудад хандсан. Одоо энэ хэргийг шалгаад дуусаж байгаа. Өнөөдрийн байдлаар Мэргэжлийн хяналтын газар 340 орчим тонн нүүрсний асуудлыг гаргаад ирчихсэн байгаа. Ямар аж ахуйн нэгж авсан нь ч бас тодорхой болж байх шиг байна. Мөн орон нутгийн Таван толгойг өргүй болгосон. Өр төлөх ч ёсгүй. Гэрээ хийсэн хариуцлагатай этгээдүүд гэрээгээ цуцлах ёстой. Өмнөговийн ард түмнийг хамгаалж авч үлдлээ. Нөгөө талдаа Монголын ард түмнээс хулгай хийсэн өмчийн эзнийг тогтоож байна. Миний үүрэг энэ л байна. Бусдаар энэ асуудлаар попроод, улс төр хийгээд байх шаардлага байхгүй.

–268 мянган тонн нүүрс хулгайлсан эзэн тодорхой болсон гэлээ. Нэрийг нь зарлаж болох уу?

-Төрийн байгууллагууд нэр усыг нь гаргачихсан. Одоо хууль хяналтын байгууллагууд эцэслэнэ. Тэр болтол хэн нэгний нэрийг зарламааргүй байна. Гэхдээ төрийн байгууллагуудын актуудыг эцэслэсний дараа би нэрийг нь ил тод зарлана. Улстөрд орж ирсэн шинэ тутам гишүүд баримтан дээр тулгуурлаж ярих хэрэгтэй, попрохгүй л гээд байгаа шүү дээ. Зарчмын хувьд цаасан дээр гарсан тамга тэмдэгтэй, гарын үсэгтэй зүйлийг л би олон нийтэд хүргэж, үүргээ биелүүлнэ.

-Намрын чуулганаар ямар төслүүд дээр ажиллахаар зэхэж байгаа бол?

-Намрын чуулганаар хувь гишүүний зүгээс хэд хэдэн хуулийн төслийг бэлтгэж, хэлэлцүүлгийн шатандаа явж байна. Нэгдүгээрт, газрын хэвлийн усыг ашиглах эсэх асуудал дээр хуулийн төсөл хийгээд явж байна. Би говиос сонгогдсон гишүүн. Говь нутагт ус хамгийн их хомсдолтой байгаа. Говиос ус хэрэглэж, том төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлнэ гэдэг боломжгүй. Иймд хангай нутгаас ус татах томоохон төсөл хөтөлбөрүүдээ хэрэгжүүлэх хэрэгтэй. Энэ үүднээс уг хуулийн төсөл дээр ажиллаж байгаа. Хоёрдугаарт, хайгуулын лицензтэй холбоотой хуулийн төсөл юм. Лицензний наймаа гэж их яригддаг. Цүнхэндээ цаас хийж аваачаад л их үнээр зардаг байдал бий болоод байгаа. Энэ нь ард иргэдийг их бухимдуулж байгаа учир хайгуулын лицензийн асуудлыг хязгаарлах, цаашлаад өгөхгүй байх зэрэг асуудлуудыг тусгахаар судалж байна. Ямар ч байсан үүнийг бид хязгаарлаж, цэг тавьж, хариуцлагыг нь өндөржүүлэх ёстой. Мөн Ашигт малтмалын хуулин дээр өөрчлөлт оруулах хэрэгтэй байна. Нийгмийн хариуцлагыг бий болгох ёстой юм. Уурхайг ашиглаж байх явцдаа нөхөн сэргээлт хийх, тухайн нутаг дэвсгэрт ажиллаж амьдарч байгаа ард иргэдийн нийгмийн асуудлыг шийдэх зэргийг хуулиар зохицуулж өгөх шаардлагатай байна. Тэгэхгүй бол ард иргэд бослого гаргасаар л байх болно. Нийгмийн асуудал нь шийдэгдэхгүй, амьдрах орчин нь сайжрахгүй байхад бухимдхаас өөр яах билээ. Ямартаа ч дээрх гурван хуулийн төслийг өргөн барихаар судалж байна.