Брюссель дэх NATO-гийн байранд явагдсан Орос-NATO-гийн зөвлөлийн хурал дөрвөн цаг гаруй үргэлжлээд өндөрлөв. ОХУ-ын төлөөлөгчдийг Гадаад хэргийн дэд сайд Александр Грушко тэргүүлсэн бол NATO-г Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Йенс Столтенберг тэргүүлж тус эвслийн гишүүн 30 улсын төлөөлөгч оролцов. А.Грушко 2012-2018 онд NATO-д суугаа ОХУ-ын төлөөлөгчөөр ажилласан. Тэрбээр эвсэл дэх Москвагийн сүүлчийн төлөөлөгч байв. Цар тахлын хүрээнд зөвлөлийн хуралд оролцож буй гишүүд тохой зөрүүлэн нэг нэгэнтэйгээ мэндчилсэн бол албан ёсны гэрэл зураг авах ёслол дээр амны хаалтаа авсан байна.
Орос NATO-гийн төлөөлөгчдийн хурал найрсаг харилцаагаар эхэлсэн ба ОХУ-ын төлөөлөгчдийн тэргүүн, Гадаад хэргийн дэд сайд Александр Грушко уулзалтын өмнө АНУ-ын дээд төлөөлөгч, Төрийн нарийн бичгийн даргын орлогч Вэнди Шермантай гар барьсан гэж сэтгүүлчид нийтэлжээ.
Хурлын дараа болсон хэвлэлийн хурал дээр НАТО-гийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Йенс Столтенберг “Европын аюулгүй байдлын хувьд чухал мөчид амаргүй хэлэлцүүлэг байсан ч энэ нь уулзалтыг улам чухал болголоо. Украины байдал, Европын аюулгүй байдлын асуудлаар маш нухацтай, шууд санал бодлоо солилцлоо. Эдгээр асуудлаар Орос, НАТО-гийн хооронд зарчмын том санал зөрөлдөөн хэвээр байна” гэж хэлсэн байна. “Байр сууриа ойртуулах нь амаргүй байх ч бид хэлэлцээрийн ширээний ард суугаад ярилцаж эхэлсэн нь нааштай алхам гэж үзэж байна. Орос, НАТО яриа хэлэлцээгээ сэргээх шаардлагатай гэдэгтэй санал нэгдсэн” гэж Столтенберг нэмж хэлжээ. Мөн “НАТО аль нэг улсыг, тэр дундаа Украиныг эвсэлд элсүүлэх талаар буулт хийхээс татгалзаж байна.” “Холбоотнууд бүгд эвслийн гол зарчмын хувьд нэгдмэл байдаг. Улс орон бүр өөрийн замыг сонгох эрхтэй. Киев хэзээ эвслийн гишүүн болоход бэлэн болохыг зөвхөн Украин болон НАТО-гийн гишүүн 30 улс л шийдэх боломжтой. Украин тус байгууллагад элсэх эсэх асуудалд ОХУ хориг тавих эрхгүй. Холбоотнууд НАТО-д элсэх замд Киевийг дэмжихэд бэлэн байна” гэж Столтенберг онцлон тэмдэглэжээ.
НАТО-гийн тэлэлт нь түрэмгий шинж чанартай гэж мэдэгдэж байгаа тухайд Столтенберг “НАТО бол батлан хамгаалах эвсэл. Бид хэзээ ч аль нэг улсыг манай байгууллагад элсэхийг албадаж байгаагүй. НАТО-гийн тэлэлт нь одоогоор түрэмгийллийн үйлдэл гэсэн нь үнэнд нийцэхгүй. НАТО-гийн тэлэлт нь Европт эрх чөлөө, ардчиллыг түгээн дэлгэрүүлэх тулгын чулуу байсаар ирсэн байх ч болно” гэж Столтенберг тэмдэглэн хэлсэн байна.
АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн даргын орлогч Венди Шерман уг хэвлэлийн бага хурал дээр “Орос улс хурцадмал байдлыг намжааж,
эв нэгдэлтэй байх, эсвэл сөргөлдөөнийг улам хурцатгах хоёрын аль нэгийг сонгох ёстой” гээд “Вашингтон болон холбоотнууд асуудлыг нэг мөр шийдвэрлэхийг хүсч байна. Бид Оростой үргэлжлүүлэн харилцаатай байх болно. Энэ долоо хоногт хоёр талт болон олон талт хамтын ажиллагаа эрчимтэй явагдаж байгаа нь АНУ болон манай холбоотнууд, түншүүд бидний ажлыг удаашруулахгүй байгааг харуулж байна. Орос улс хурцадмал байдал, дипломат арга эсвэл сөргөлдөөн ба үр дагавар гэсэн хатуу сонголтын аль нэгийг хийх ёстой. Бид бүгд энх тайван, аюулгүй байдлыг сонгоно гэж найдаж байна. Оросын төлөөлөгчид Ерөнхийлөгч Путинд үүнийг сайтар ойлгуулах хэрэгтэй” гэж Шерман нэмж хэлжээ.
Брюссельд болсон Орос-НАТО-гийн Зөвлөлийн хурал нь Европын аюулгүй байдлын талаарх Оросын саналыг барууны орнуудтай хэлэлцэх зөвлөлдөх уулзалтын хоёр дахь үе шат юм. Эхний үе шат нэгдүгээр сарын 10-нд Женев хотод ОХУ, АНУ-ын хооронд болсон бол ЕАБХАБ-ын хүрээнд хийх гурав дахь үе шат нэгдүгээр сарын 13-нд Вена хотод болно.
ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путин хөрш орнууддаа “өнгөт хувьсгал” гарахыг зөвшөөрөхгүй гэж мэдэгдсэний дараа Хамтын аюулгүй байдлын гэрээнийн байгууллага /ХАБГБ/-ын энхийг сахиулагчдыг Казахстанаас гаргах ажиллагаа хоёр хоногийн дараа эхэлнэ гэж тус улсын ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаев мэдэгдэв. Тэрээр “ХАБГБ-ын энхийг сахиулагч хүчин үндсэн үүргээ амжилттай гүйцэтгэлээ. Энхийг сахиулагчдыг үе шаттайгаар гаргах ажиллагаа хоёр хоногийн дараа эхэлж, 10 хоногоос хэтрэхгүй үргэлжилнэ” гэж парламентад үг хэлэхдээ мэдэгджээ. Казахстаны хүсэлтийн дагуу байдлыг тогтворжуулах ажиллагаанд оролцуулахаар Орос 3000, Беларусь 500, Тажикистан 200, Армен 70 цэргийн албан хаагчаа явуулсан бөгөөд тэдний үүрэг нь төрийн, цэргийн болон нийгмийн ач холбогдолтой байгууламжуудыг хамгаалах явдал байв. Ерөнхийлөгч Токаев эрс өөрчлөлт хийнэ гэдгээ олон нийтэд мэдэгдэн улсынхаа чухал албан тушаалуудаас Назарбаевын талынхныг зайлуулж эхэлсэн бөгөөд шинээр томилогдсон сайдуудын дунд Оросын эсрэг үзлээр алдартай нэгэн ч байгаа юм. Гэхдээ олон улсын шинжээчид улс орны бүх эрх мэдлийг авах нэг хэрэг. Харин улс даяараа хяналт тогтооно гэдэг огт өөр хэрэг гэж дүгнэж байгаа билээ.
Казахстанд туслахад бэлэн байгаагаа БНХАУ-ын Гадаад харилцааны яам мэдэгдлээ. “БНХАУ, Казахстан нөхөрсөг харилцаатай сайн хөршүүд, стратегийн түншүүд юм” гэж уг мэдэгдэлд онцлон тэмдэглэжээ. Үзүүлэх тусламжаа “Энх тайвныг сэргээн тогтоох, эдийн засгийг хөгжүүлэх, иргэдийн аж амьдралыг дээшлүүлэх” хэмээх ерөнхий байдлаар тодорхойлсон байна. Мөн Төв Азийн орнуудад үймээн самуун дайн гаргуулахгүйн төлөө ОХУ-тай хамтран ажиллах ёстой хэмээн БНХАУ-ын Гадаад хэргийн сайд Ван И мэдэгдлээ. “НҮБ-ын Аюулгүй зөвлөлийн гишүүд болох нөхөрсөг харилцаатай Хятад, Орос улсууд Төв Азид эмх замбараагүй байдал, дайн гаргуулахгүйн төлөө хамтран ажиллах ёстой” гэж тэрээр ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавровтай утсаар ярихдаа хэлжээ. “Москва, Бээжин хоёр хамтын үйлдэл, зохицуулалтаа улам гүнзгийрүүлэн Төв Азийн орнуудын дотоод хэрэгт гаднаас хутгалдан оролцохын эсрэг зогсох ёстой” гэж Ван И онцолжээ.
Орчуулсан Г.АМАРСАНАА