Кэндогийн спортын Ази тивийн аварга шалгаруулах тэмцээний ганцаарчилсан төрөлд оролцож эх орондоо анх удаа мөнгөн медаль авчирсан Мөнхтөрийн Сарантуяатай уулзаж ярилцлаа.
-Кэндо хэмээх спортыг монголчууд хулсан сэлмээр тулалдах урлаг гэж ойлгодог. Тамирчид нь зэрэглэлтэй байдаг уу?
-Миний хувьд олон улсын кэндогийн хоёр дангийн зэрэгтэй тамирчин. Ерөнхийдөө кэндод нэгээс найман дангийн зэрэг байдаг. Карате хар, ягаан бүс дотроо нэгээс таван дантай байдаг даа. Кэндод дангаас дор кюү зэргийг авч, нэг данд нэгээс доошгүй жил хичээллэн шалгалт өгөх эрхтэй болдог. Нэг дан авчихаад жилийн дараа хоёр дангаа авна. Хоёр дангаа авсны дараа хоёр жилийн гурав дахь дангийн эрхээ авах шалгалтыг өгдөг. Найман дан авахын тулд тамирчин 13 наснаас хичээллэж эхэлсэн байлаа гэхэд 33 жил хичээллэж байж найм дахь дангаа авна гэсэн үг л дээ.
-Овоо тэвчээр шалгасан спорт байна даа?
-Кэндо бол Японы уламжлалт самурай ёсны нэг салбар илдний тулааны урлаг. Кэндо хувь хүний бие бялдрын хөгжил, сэтгэлийн хат, тэсвэр, хатуужил, монгол хүний тулаанч чанарыг тал талаас нь харуулж чаддаг спорт болон манайд хөгжиж байгаа нь сайхан. Насны хязгааргүй спорт л доо.
-Өөрөө кэндогоор хэдэн оноос хичээллэж эхлэв?
-Би 2010 онд АНУ-ын Делаверийн их сургуульд суралцаж байхдаа анх сонирхон хичээллэж эхэлсэн. Гурван жилийн дараа завсарлага авсан.
-Яагаад жаахан хөндийрчихөв?
-Сургуулиа төгсөж Монголдоо ирлээ. Тэгтэл харин манай оронд кэндо маань мэргэжлийн спортын түвшинд хөгжсөн байдаг юм байна. Тиймээс урамшин дахин хичээллэж эхэлсэн дээ. 2015 онд Монгол Улсын кэндогийн шигшээ багийн сэлгээний тамирчнаар орлоо. ДАШТ-д гарааны тоглолт хийж чадаагүй учир 2018 онд зохиогдох дэлхийн аваргын тэмцээнд улсынхаа шигшээ багийн тэргүүн тамирчин болох зорилгыг өөртөө тавьсан.
-Одоо чансаагаараа хэдэд бичигдэж байна?
-Монголын кэндогийн холбооноос сар бүр чансаа тогтоох тэмцээнийг зохион байгуулдаг. Одоогоор нэгдүгээрт л бичигдэж байна. Гэхдээ манай өрсөлдөгчид их дайчин тулаанч улс байдаг учраас байнгын бэлтгэлтэй байхгүй л бол болохгүй.
-Монголын кэндогийн холбооны тухай танилцуулаач?
-Манай кэндогийн холбоо нийт зургаан клубтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Монголын кэндогийн холбооны Удирдах зөвлөлийн даргаар Рагчаагийн Батдорж гэж мундаг кэндочин ажилладаг. Манай Батдорж дарга сайн тамирчнаас гадна тамирчдаа чин сэтгэлээсээ ойлгодог гайхамшигтай хүн гэдгийг кэндогийн тамирчдынхаа өмнөөс хэлье. Япон улсаас Монгол Улсад суугаа ЭСЯ-наас үндэснийх нь спорт гэдэг утгаар манай холбоонд их дэмжлэг үзүүлдэг. Дэлхийн кэндогийн холбоонд 2014 онд элсэж, ДАШТ-д Монгол Улсын 14 тамирчин оролцсон. Японы ЭСЯ-наас эрэгтэй, эмэгтэй, өсвөрийн тэргүүн байрын тамирчдыг улсдаа аялах эрхийн бичгээр шагнадаг.
-Кэндогийн зэр зэвсэг юунаас бүрдэх вэ?
-Хэрэглэж байгаа зэвсэг нь дөрвөн ширхэг хулснаас бүрдсэн 120 см урттай, 520 гр хулсан сэлэм байдаг. Кэндод хоёр сэлэм бий. Нэг нь шинай буюу хулсан сэлэм. Үүнийг тэмцээн уралдаан, бэлтгэл сургуулилтанд ашигладаг. Нөгөөх нь бокуто буюу самурайн илдний модон сэлэм байдаг. Түүнийг ката буюу кэндогийн үндэс суурь болсон техник хөдөлгөөн, мэргэжлийн цол зэргийн шалгалтанд ашигладаг.
дангийн зэрэгтэй, кэндогоор долоон жил хичээллэсэн Анна Сверинатай өрсөлдлөө. Бусад тамирчдыг илт давуугаар хожсон л доо. Аваргын төлөөх тоглолтод Хонгконгийн тамирчинтай оноогоор тэнцэж, цаг сунгаж нэг оноогоор хожигдсон.
-Бараг алтан медалийн оосроос бариад алдаж. Яагаад хожигдчихов?
-Өмнөх тоглолтын дараа амрах ямар ч бололцоо олгож амжаагүй болохоор харамсахаас аргагүй байдалд орсон. Жүдогийн тэмцээний дүрмийг та мэднэ дээ. Цагаар тоглоод дараагийн үедээ ороод явчихдагийг. Тэрэн шиг л дүрэмтэй гэсэн үг л дээ. Тэгээд цагийн шахаанд ороод түр амсхийж ч завдалгүй гарсан хэрэг.
-Гэр бүлийнхнээ танилцуулаач?
-Аав, ээж хоёр минь Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сумын харьяат хүмүүс. Ээж маань зохиолч, яруу найрагч С.Эрдэнэчимэг гэж хүн байна. “Ил хаан Хүлэг”, “Тэнгэр уулын монгол цэрэг”, “Ил хаан Өлзийт”, “Амьдралын дараагийн учрал” зэрэг романууд болон яруу найргийн “Дэндүү гэгээн хайр”, “Хөх хун”, “Гэрэлт хайрын цэцэг”, “Надад итгэ” түүврүүд хэвлүүлсэн. Английн зохиолч Жоржетт Хейерийн “Вилгельм” романыг монголчилсон. Одоогийн байдлаар Ил хаадын түүхэн судалгаа хийж байгаа. Аав, ээж хоёр залуудаа цанын спортын тамирчид байсан юм билээ. Ах Батбилэг маань их алдартай хүн шүү. Жиу-жицугийн тамирчин. Одоо Монгол Улсаа төлөөлөн Абу-Дабид болж буй ДАШТ-ий 69 кг-ын жинд барилдахаар явсан байгаа. “Гаруда” клубийн дасгалжуулагч, тамирчин даа.