Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Б.Галаарид: Үнийн дүн заасан торгууль шийтгэлийг хуульчлах нь эдийн засгийн цензур хэрэгжиж байна гэсэн үг

Зөрчлийн хуулийг УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хороогоор хэлэлцэх явцад Ц.Гарамжав гишүүний зарчмын зөрүүтэй саналаар гүтгэсэн тохиолдолд хувь хүнийг 10 сая, аж ахуйн нэгжийг 100 сая төгрөгөөр торгохыг гишүүд дэмжсэн юм. Сошиал орчинд ч хамаатай энэ заалт хэвлэлийг цензурдах, иргэн хүн үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхэд халдаж байгаа талаар хэвлэлийнхэн шүүмжилж байна. Улстөрчид зүй бус үйлдлээ иргэдэд мэдүүлэхгүйн тулд гүтгэсэн хэмээх хуулийн зүйл заалтаар зэвсэглэж хэвлэлтэй тэмцэх тохиолдол олон. “Өдрийн сонин”-ы “Асуух эрхийн танхим”-д хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн эзэд цуглаж, энэ асуудлаар хэлэлцлээ. Монголын сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэлийн ерөнхийлөгч Б.Галаарид хэвлэлийнхнийг төлөөлөн, сэтгүүлчдэд мэдээлэл өгсөн юм. Тэрбээр ярихдаа:-

-Зөрчлийн тухай хууль эргээд хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, сэтгүүлчдийн үйл ажиллагаатай холбогдож байна. Ер нь сүүлийн үед хэвлэлд буруу өнцгөөс хандах нь олноор илрэх боллоо. Түүний нэг жишээ нь 29 дүгээр сургуулийн хэрэг явдал гэж үзэж байна. Телевизээр нэвтрүүлэг нь цацагдаагүй байхад Биднийг гүтгэлээ гээд цагдаад гомдол гаргадаг жишиг Монголын хэвлэл мэдээллийн түүхэнд байгаагүй. Гэтэл “Ийгл” телевизээр 29 дүгээр сургуулийн тухай нэвтрүүлэг гарна гэж урьдчилсан зар хэлбэрийн мэдээлэл фэйсбүүкээр гарахад цагдаад гомдол гаргаад, цагдаа түүнийг нь хүлээж аваад, сэтгүүлчийг дуудаж дарамтлах асуудал гарсан. Энэ нь иргэдийн мэдэх эрх, хэвлэлийн эрхтэй холбоотойгоор хурцаар дуу хоолойгоо гаргахгүй бол болохгүй цаг үе иржээ гэдгийг харуулж байна.

Мөн Зөрчлийн тухай хуулийг хэлэлцэж байгаатай холбоотойгоор томоохон хэвлэлийн эзэд, төрийн бус байгууллагынхан уулзалт хийж байна. Энэ бол хэвлэл мэдээллийнхэн хязгааргүй эрх эдлэх гэсэн хэрэг биш. Иргэд олон нийт аливаа мэдээллийг олж авах, мэдэх Үндсэн хуулиар олгогдсон, Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалаар баталгаажсан эрхээ хэрэгжүүлэхэд нь саад болсон алхмууд ихээр гарах боллоо. Ийм учраас бид дуу хоолойгоо нэгтгэж хүргэе гэж зорьж байна. Өнөөдрөөс эхлээд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд дуу нэгтэйгээр иргэдийн мэдэх эрхийн эсрэг хандсан аливаа үйлдэлтэй тэмцэнэ гэдгээ зарлаж байна. Акцууд хийгдэнэ, шаардлагуудаа тавина. Урьд өмнө нь сэтгүүлчдийн мэргэжлийн үйл ажиллагаатай холбоотой хууль тогтоомж болон ямарваа шийдвэр гаргахдаа мэргэжлийн хүмүүс, хэвлэлийнхнээс санал авдаг байсан. Тэр уламжлал орхигдож байна. Улс төрчид үүнийг хүсэхгүй байна. Монгол орон хэр ардчилсан улс болохыг дэлхий нийтэд харуулж байдаг нэг үнэлгээ хэвлэлийн эрх чөлөө, иргэдийн үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөө байдаг.

Энэ эрх чөлөөг хумих оролдлогууд хийгдэж байгаад харамсч байна. Зөвхөн сэтгүүлчдэд зориулсан заалтыг Эрүүгийн хуульд оруулж өгөөч гэсэн санал гаргадаг. Эсвэл хэвлэл мэдээллийнхний торгууль шийтгэлийг нэмж өгөөч гэсэн санал гаргаад явдаг хууль тогтоогчидтой нөхцөлд бид тайван сууж болохгүй. Энэ чинь явж явж хэдэн сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн асуудал биш. Монгол Улсын иргэд зөв үнэн бодитой мэдээллийг хурдан шуурхай олж авах уу үгүй юу гэдэг асуудал юм. Үүний цаана Монгол Улсын иргэн мэдээлэлтэй байх юм уу эсвэл УИХ-ын гишүүн гэдэг дархан эрхтэй хэдхэн хүн мэдээлэлтэй амьдрах юм уу гэдэг асуудал бий.

1998 оны Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний хууль дөрвөн зүйл заалттай. Аливаа хэвлэлийн цензурыг бүү тавь гэсэн. Аливаа хэлбэрийн цагдан хяналт байж болохгүй гэсэн үг. Үнийн дүн заасан торгууль шийтгэлийг хуулинд заана гэдэг нь эдийн засгийн цензур хэрэгжиж байна гэсэн үг. Өнөөдөр дагаж мөрдөж байгаа суурь хуулийг зөрчсөн хуулийн заалтыг батлах гээд УИХ ажиллаж байна гэдэг ардчиллаас ухарч байгаа хэрэг. Бид хууль санаачлах эрхгүй нь үнэн. Гэхдээ бид үүнийг ойлгуулах учиртай. Гүтгэлэг гэсэн үгийн цаана хэн нэг шүүмжлүүлсэн улс төрч сэтгүүлчид дургүй байж болно. Хэн нэгэн аль нэг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд дургүй байж болно. Гэхдээ иргэдийг мэдээлэлтэй байлгахын төлөө цаг наргүй ажиллаж байдаг энэ салбарыг янз бүрийн дарамт шахалт үзүүлэх нь байж болшгүй асуудал. Тийм учраас бид УИХ-ын гишүүдийг анхаарч, алдаагаа хүлээн зөвшөөртөл тэмцэх ёстой.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *