Улсын Филармоны гоцлол дуучин
МУСТА Н.Наранбаатартай ярилцлаа.
-Та ямар мэргэжилтэй билээ. Хэдэн
онд сургуулиа дүүргэж байв?
-2004 онд Хүмүүнлэгийн ухааны их
сургуулийн аялал жуулчлал, япон хэлний ангийг төгсөж байлаа. Мөн тэр онд
“Nature sound” төвд анхны элсэгч болоод шилдэг төгсөгч болж байсан. Түүнээс
хойш 2011 он хүртэл студидээ дуучнаар ажилласан. Тухайн үед студид ажиллаж
байхад бүх төрлийн жанраар дуулдаг хүмүүстэй хамтарч дуулж үзсэн. Мөн хүмүүсийн
50-60 CD хийлцэж байлаа. Энэ нь томоохон туршлага болсон.
-Улсын филармонид яаж орсон юм
бол?
-2012 оны дөрөвдүгээр сарын 14-нд
Тусгаар тогтнолын ордонд бие даасан жазз оркестр тоглолт хийсэн юм. Тухайн үед
Улсын филармонийн удирдлагаас ирж үзээд надад филармонид орох урилга өгсөн.
Тэгээд л 2012 оны есдүгээр сараас ажиллаж эхэлсэн.
-Яагаад мэргэжлээрээ ажиллаагүй
юм бэ?
-Дуучин болох миний багын
мөрөөдөл. Миний аав Баянхонгор аймгийн соёлын төвийн захирал байлаа. Тухайн үед
“Од” хамтлагт гитар тоглож байсан юм. Гитараас гадна даралтат хөгжим тоглодог.
Ээж минь ч бас бүжиглэдэг, дуулдаг хүн. Миний урлагт дурласан нь үүнтэй
холбоотой байх. Багаасаа л аавынхаа дуулахыг харж өссөн. Мөн Францын классик
дуучдыг харж тэдэн шиг үнэ цэнтэй дуучин болно гэж боддог байсан. Мөрөөдлөө
биелүүлээд байгаадаа баяртай байгаа.
-Ер нь жазз дууг яагаад сонгох
болов?
-Би классик, поп чиглэлийн дуу
дуулах дуртай. Жазз бол сэтгэлгээний урлаг гэж хэлж болно. Ийм чиглэлийн уран
бүтээл аливаа хүнд сэтгэлийн таашаал өгч чаддаг. Хөгжимчин болоод дуучнаас асар
өндөр мэдрэмж, ур чадвар шаарддаг шүү.
-Урын сандаа одоо хэдэн дуутай
болсон байна. Анх ямар дуу дуулж байв?
-Өөрийн гэсэн 20 гаран дуутай
болсон байна. Анх 2005 онд “Чиний зүг” гээд поп дуу дуулж байлаа.
-Хэд хэдэн киноны дуу дуулсан
байх аа?
-Тийм шүү. “Хоёр шөнө гурван
өдөр”, “Танхай тээгч”, “Хуримын срюприз” кинонууд болон “Энэ бол гайхамшигтай”
жүжгийн дууг дуулсан байна.
-Та бие даасан CD гаргасан уу.
Дуучин Ц.Хулантай хамтарч тоглолт хийж байсан байх аа?
-Удахгүй өөрийн бие даасан хоёр
дахь CD-гээ гаргахаар төлөвлөөд байна. “Hot spot” хамтлагт байхдаа ретро поп
урсгалаар нэг CD гаргаж байсан.
Харин жил болгон тоглолт хийдэг
уламжлалтай болоод байгаа. Сүүлийн гурван жил тоглолтоо хийсэн байна. Жазз
дуугаа томоохон оркистртой дуулдаг. Нэг тоглолтоо дуучин Ц.Хулантай хамтарч
хийсэн. Тэр тоглолт маань үнэхээр сайхан болж байлаа. Ц.Хулан гайхалтай
чадварлаг дуучин. Хамтарч ажиллахад таатай байсан.
-CD-ндээ ямар дуунууд оруулж
байгаа вэ. Голдуу цоглог хэмнэлтэй дуу дуулаад байгаа харагддаг?
-Энд тэнд шоунд очвол үзэгчдээ
хөгжөөхийн тулд мэдээж цоглог дуу дуулна. Намуухан хэмнэлтэй дуу дуулалгүй
яахав. Нэг CD-гээ монгол, гадаад дуугаар гаргах байх. Нөгөө CD-ндээ ардын
дуунууд оруулж байгаа. CD-ний бичлэгээ солонгос, австри, германы мэргэжлийн
хөгжимчдийг авчирч хийсэн. Эхний CD маань наймдугаар сард гаргах байх.
-Та гэр бүлээ танилцуулаач. Таныг
хэр сайн дэмждэг вэ?
-Миний ханийг Энхмарал гэдэг.
Гадаад харилцааны мэргэжилтэй. Бид хоёр одоогоор нэг хүүхэдтэй байна. Тун
удахгүй хоёр дахь хүүхдээ өлгийдөн авахаар хүлээж байна. Урлагт амжилт гаргана
гэдэг гол хүч нь ар гэр байдаг. Бүх зүйл гэр бүлийн хүний маань дэмжлэгтэй
сайхан бүтдэг.
-Жазз дуулахаар хүмүүс хэр хүлээж
авдаг вэ?
-Жазз сонсдог хүрээлэл нь өөр л
дөө. Ерөнхийдөө мэргэжлийн чадвар шаарддаг урсгал. Тиймээс хөгжмийн боловсролтой
хүмүүс сонсдог.
-Дууны үг, клип тань бусдаас
ялгарахаар байдаг. Клипнийхээ санааг яаж гаргадаг вэ?
-Уран бүтээлч хүн өөрийн санааг
гаргаж байж бусдаас ялгарна. Ер нь миний дуунаас миний үзэл бодлыг харж болно.
Мэдээж дууны үг маш чухал. Дууны шүлэг бичдэг найз нөхөдэйгөө л сайн ярилцаж
байгаад бичүүлдэг юм.
-Таны амьдралдаа баримталдаг
зарчим юу вэ?
-Хүн хүн шиг байх ёстой. Хүн
болно гэдэг урт хугацаа шаардана. Их юм үзэж алдаж, онож байж хүн чанартай
болдог байх. Ярьсан зүйлээ хийдэг байх. Ярьж байгаа зүйл нь үйлдэлтэйгээ
нийцсэн байх ёстой гэж боддог. Аав маань ч намайг зөв бай гэж захидаг юм. Хүн
оюун санаагаа удирдаж чадвал зөв зарчмаар явах ёстой гэж олон улсын шинжлэх
ухаанаар хүртэл баталчихсан шүү дээ. Би хүний сайнтай нь нөхөрлөдөг. Сайн хүн
гэдэг утгаар нь биш. Муу хүнд ч сайн чанар байгаа гэдгийг харах хэрэгтэй. Хувь
хүн талаас нь түүний сайнтай нь нөхөрлөдөг.
Мөн хүнд баруун, зүүн гар гэж
байх ёсгүй. Хүмүүс солгой гараараа хийсэн гэдэг шүү дээ. Тийм юм байж болохгүй
л гэж боддог. Хүний итгэлийг алдаж болохгүй шүү дээ. Миний ингэж төлөвшсөн
байдал өвөө, аав, ээжийн минь байгаль дэлхийг, хүнийг яаж хайрлахыг зааж өгсөн
хүмүүжил шүү дээ.
-Нөхөрлөлийг та юу гэж боддог вэ?
-Олон жилийн хугацаанд шалгарч
үлддэг зүйл. Найз гэдэг найдаж, итгэхийн нэр. Зовсон ч, жаргасан ч үргэлж хамт
байвал нөхөрлөл тэр. Гайгүй сайн байхад нь хамт байчихаад л жаахан гундуухан
үеийг нь хуваалцаж чадахгүй бол тэр чинь нөхөрлөл биш. Нөхөрлөлийг цаг хугацаа
л харуулдаг. Найз, нөхөр хүний амьдралд гол орон зайг эзэлдэг чухал зүйл.
-Найзуудынхаа дурсамжаас
хуваалцаач?
-Сургуулиа төгсдөг жилээ
Сүхбаатарын талбай дээр хоёр дотны найзтайгаа алхаж байсан юм. Тэгтэл “Даашка”
студи байгуулагдаж байгаа юм байна, чи ор гээд хоёр найз маань явъя гэсэн. Би ч
энэ жилдээ больё гэсэн чинь хоёр найз маань намайг чирч аваачаад оруулж байсан.
Зүгээр ч үгүй бэлтгэл нь дууссан байхад ярьж байгаад оруулж байлаа. Ингэхээр
найзууд маань намайг үнэхээр сайн мэддэгийн дээр миний мөрөөдлийг биелүүлэх гол
түлхүүр болж байлаа.
-Монголд жазз хөгжим ямар түвшинд
явна вэ?
-Монголд жазз хөгжим 1950-аад онд
тоглож эхэлсэн байдаг. Энэ нь Д.Лувсаншарав гуайн “Би чамд хайртай” дуугаар
харагддаг юм. Үнэхээр сайхан жазз дуу шүү. 60,70,80-аад оны дууны үг, ая, утга
санаа гайхалтай авцалдсан байдаг. Одоо эргээд жааз сонсоод хуучнаа сонсож
байгаа. Би энэ дууг бүх зөвшөөрлийг нь аваад CD-ндээ оруулахаар төлөвлөөд
байгаа. Залуус бид өнгөрсөн үеэ мартах учиргүй. Байгаагүй юмыг бүтээчихсэн юм
шиг байх хэрэггүй гэж боддог. Ахмадууд маань бас залуу үеэ дэмжих хэрэгтэй.
Өнгөрснөө мартахгүй, ирээдүйгээ харах ёстой. Сор хүмүүс хийх зүйлээ хийгээд тэр
нь домог болоод үлдчихсэн байгаа. Одоо орчин үеийн залуус бидэнд тэднийг авч
явах хариуцлага үлдсэн. Үүнд бид л чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
-Монголд сонгодог урлаг хөгжиж байгаагийн
илрэл болж саяхан Э.Амартүвшин, Г.Ариунбаатар нар олон улсын тэмцээнд хүндтэй
байр эзэлчихлээ?
-Урлагаар улс орны хөгжил
харагддаг. Нэг үеэ бодоход манай улс урлагаа сайхан дэмждэг болсон байна.
Саяхан дэлхийн түвшинд хүрсэн Э.Амартүвшин, Г.Ариунбаатар хоёрыг сайхан дэмжиж
байна. Тэд ч ур чадвараараа сайхан гарч ирлээ. Монгол Улс 2015 онд Олон улсын
тэмцээнээс сонгодог урлагаараа гурван гранпри авлаа шүү дээ. Нэг нь би.
Өнгөрсөн гуравдугаар сарын 13-нд Буриад улсад Олон улсын страд дуулаачдын тэмцээнд
гранпри шагнал авсан байгаа. Тус тэмцээнд Солонгос, Хятадын олон сайхан залуу
дуучид орсон. Тэднээс их зүйл суралцаж байна. Амжилттай, олз омогтой байгаа.
Мэдээж энэ хоёртойгоо барьцаад байгаа юм биш. Одоо л страд, сонгодог урлаг
хөгжиж байна гэдгийн илрэл.
-Та олон улсын тэмцээнээс гадна
өөр ямар амжилт гаргаад байна вэ?
-Өнгөрсөн жилийн рок попынхны
шинэ жилээр шилдэг залуу дуучин болсон. Энэ нь миний хувьд пентатоникын шагнал
шиг л санагдсан. Мөн энэ жил Улсын филармониос намайг МУСТА болгосон юм.
Битүүний өдөр БСШУЯ-нд очиж сайдаас гардан авсан. Энэ цол үнэхээр том хүндэтгэл
байсан. Энэ нь миний хувьд чи цаашаа улам илүү ажиллах ёстой гэсэн ташуур
болсон. Тэгэхээр өөрийгөө илүү нээж, боловсруулах ёстой болж байна.
-Өөр тэмцээн уралдаанд орох уу. Цаашдаа
та юу хийхээр төлөвлөөд байна?
-Намар Япон улс руу олон улсын
дууны тэмцээнд оролцохоор явах байх. Урилгаа ирүүлсэн байгаа. Намар хоёр CD-гээ
гаргана. Мөн энэ намар бие даасан тоглолтоо хийх санаатай байна. Чанартай
тоглолт хийхийн тулд сайн хөдөлмөрлөж байна даа.