“Дандаа шүүмжлүүлэх амаргүй. Харин энэ шалгаруулалт дээр манай ололтыг олж тэмдэглэсэнд таатай байна” хэмээн Эрдэнэс Тавантолгой ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь онцлов.
Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн газраас жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг Mining Journal Awards шалгаруулалт энэ жил 5 дахиа болов. Энэхүү шалгаруулалт мэргэжлийн Шүүгчдийн хараат бус үнэлгээнд үндэслэн, онооны нийлбэрээр шилдгийг тодруулдаг.
Дээр дурдсан “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хувьд үйл ажиллагаагаа явуулж буй 3 жил дөрвөн сарын хугацаанд хийсэн ажил олонтой ч, хэл ам ихтэй ажилласаар ирсэн. Харин 2014 оны эцэст 4.3 сая тонн нүүрс экспортолж, зардлаа 20 хувиар бууруулж чаджээ. Цагаан хадны гаалийн хэсгийг дамжилгүй, уурхайн гүний гаалиас шууд экспортод бүтээгдэхүүнээ ачсанаар тээврийн зардал хэмнэсэн амжилтаар энэхүү шалгаруулалтын нэг номинаци болох “Тогтвортой ажиллагааны үзүүлэлт”-д хамгийн өндөр оноо авчээ. Ажлын байрыг тогтвортой хадгалсан, хэмнэлтийн горимд шилжсэн, Цанхи хотхоныг ашиглалтад оруулсан, Зүүн Цанхийн гэрээт олборлогч компанитай зардал бууруулах талаар тохиролцож чадсан зэрэг амжилт нь Mining Journal Awards-ийн шалгуур үзүүлэлтийг хангасан байна.
Хэдийгээр “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн тогтвортой үйл ажиллагааг төрийн буруу бодлогоор тасалдуулсаар ирсэн боловч зах зээл дээр үнэ 40 хүртэл хувиар унасан хүнд жилд хамгийн их экспорт хийж, хэмнэлтийн менежмент хэрэгжүүлснийг нь салбарын мэргэжлийн Шүүгчид бодитой өгүүлсэн юм.
“Тогтвортой ажиллагааны үзүүлэлт” номинаци нь хямрал эхэлсэн 2013 оноос Mining Journal Awards-т шинээр нэмэгдсэн байна. “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-аас гадна өөр нэг компани ижил оноогоор уг номинацид тэргүүн байрын шагнал авчээ. “Саусгоби сэндс” ХХК-г мөн л шүүмжилсэн, хардсан хандлага давамгайлж ирсэн. Тэгвэл тус компани нүүрсний зах зээлд үнэ унасан өнгөрсөн жил хэмнэлтийн горимд шилжин ажиллаж, ажлын байрыг тогтвортой хадгалжээ. Нарийнсухайт-Шивээхүрэн чиглэлд 24 см цементбетон хучилттай, 43 км автозамыг ашиглалтад оруулж, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэн, хөрөнгийн зах дээр санхүүжилт босгож, Байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөнийхөө хэрэгжилтийг 98.4 хувьтай дүгнүүлсэн амжилтаараа “Тогтвортой ажиллагааны үзүүлэлт” номинацид шагнал хүртсэн юм.
Эдүгээ хэвлэлүүдээр цацагдаж байгаа асуудал нь 2007-2011 оны татвар төлөлттэй холбоотой маргаан ба мөн хугацаанд тус компани нийт олсон орлогынхоо 22 хувийг татварт төлсөн атал дахин их хэмжээний татвар торгууль ногдуулж буй нь үндэслэлгүй хэмээн үзсээр иржээ. Харин Mining Journal Awards-т өрсөлдсөн 2014 оны ажлын үзүүлэлтийн тухайд Саусгоби Сэндс ХХК нь олборлолтын шууд мөнгөн зардлыг 10.30 ам. доллар болтол бууруулсан хэмнэлтийн амжилтаа тайлагнав. Уг зардал 2012 онд 25.10 ам. доллар байжээ.
Уул уурхайн салбарын үйл ажиллагааг сайн, муугаар нь мэргэжлийн түвшинд бодитой үзүүлэлт дээр ялган дүгнэдэг ийм хандлага асар их үгүйлэгдсээр байгааг, нийгмийн ерөнхий уур амьсгал дор бүгдийг нэгтгэн харлуулдаг нь салбарын хамт олны зүтгэлийг үнэгүйдүүлж байгааг энд үг хэлсэн олон Компанийн захирал онцолж байлаа.
2014 оны дүнгээр манай улсын экспортын нийт орлогод ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний эзлэх хувь 2013 оноосоо нэмэгдэж, 89 хувийг бүрдүүлж байна. Хямралт хэмээн нэрлээд байгаа 2014 онд алт үйлдвэрлэгчид 13 тонн алт Монголбанкинд тушаасан, цаашид нэмэгдэх хандлагатай байгааг салбарынхан мөн онцлов.
Mining Journal Awards-ийн хамгийн олон оролцогчтой номинаци нь “Эко уурхай”. Өмнөх жилүүдэд уг номинцид 30 хүртэл компани өрсөлдөж байсан удаатай. Энэ удаа Монполимет групп хамгийн өндөр оноо авч, оны шилдэг “Эко уурхай” боллоо.
Тус компани 2014 онд 74.3 га талбайд техникийн нөхөн сэргээлт, 37.3 га талбайд биологийн нөхөн сэргээлт хийж, их хэмжээний мод бут суулган, орон нутгийн иргэдийг энэ ажилдаа хамруулж, ажлын байраар хангасан байна. Уул уурхайн компани болгон байгалийг эвдэн сүйтгэдэггүйг ялган салгаж, сайныг нь урамшуулж, саарыг нь шахаж шаардаж явах ёстойг Шүүгчдийн Зөвлөлийн эрдэмтэд тэмдэглэлээ. “Эко уурхай” номинацийг дүгнэх шалгуур 9 үзүүлэлтийг Байгаль орчны яамны мэргэжилтнүүд гаргасан ба хамгийн хатуу шалгууртай номинаци гэдгийг уул уурхайнхан өгүүлж байлаа.
Уул уурхайн яам, Ашигт малтмалын газар зэрэг төрийн захиргааны байгууллагын захиргаадалт, үзэмж дор явагддагүй, харин мэргэжлийн Шүүгчдийн үнэлгээний зарчмаар, хараат бус дүгнэгддэг тул Mining Journal Awards-ийн нэр хүнд салбартаа өндөр байсаар иржээ.
“Оны шилдэг технологи” номинацид “Бэрэн метал” ХХК төмрийн хүдрийг гүн боловсруулан, эцсийн бүтээгдэхүүн гаргаж эхэлсэн сайхан амжилтаараа, “Фокус метал майнинг” компани 2014 онд бүрэн хүчин чадлаар нь ашиглалтад оруулсан төмрийн нойтон баяжуулах үйлдвэрээрээ хүчтэй өрсөлдөв. Шүүгчдийн үнэлгээгээр “Фокус Метал майнинг” оны технологийн компани болжээ.
Харин “Уул уурхайн хариуцлагатай ажиллагаа” номинацид Оюутолгой ХХК 2014 онд Баяжуулах үйлдвэрээ бүрэн хүчин чадлаар нь ажиллуулж, 27.5 сая тонн хүдэр боловсруулсан үзүүлэлтээрээ, аюулгүй ажиллагааны дэлхийн түвшний стандартыг Монголд нутагшуулж буй хөдөлмөрөөрөө тэргүүлэв. “Байнга шүүмжлүүлсээр иржээ. Гэхдээ манай хамт олны хийж бүтээснийг бодитой харж ийнхүү үнэлж буйд гүнээ талархаж байна” хэмээн Оюутолгой ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Г. Батсүх тэмдэглэлээ.
Уул уурхайн салбарын хамгийн нэр хүндтэй шагнал “Оны шилдэг уурхай“-н шагналыг “Алтан Дорнод Монгол” ХХК 2014 оны төлөвлөгөөгөө 100 хувь биелүүлэн, борлуулалтын орлогоо өмнөх оноос 60 хувиар нэмэгдүүлсэн, 15 сая куб метр уулын цул хөндөж, 1548 кг алт олборлон, улс орон нутгийн төсөвт 3.7 тэрбум төгрөг төвлөрүүлсэн зэрэг амжилтаар шалгарчээ.
Хямралын жил гээд гар хумин суугаагүй ажилласаар, төсөвт орлого оруулсаар ирснийг уул уурхайн салбарын том, жижиг олон компанийн үйл ажиллагааны үзүүлэлт ийнхүү харуулав. Mining Journal Awards 2014 Ёслолын хүндтэй зочдын нэг академич П. Очирбатын өгүүлснээр “Уурхайчид маш сайн ажиллаж, харин төрийн буруу бодлого энэ салбарыг тасралтгүй бужигнуулсаар” иржээ.