Month: August 2024

2024-2025 оны хичээлийн жилд 27 сургууль, 48 цэцэрлэг шинээр ашиглалтад орно DNN.mn

Нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөнөөр 2024-2025 оны хичээлийн шинэ жилийн бэлтгэл ажил, өвөлжилтийн бэлтгэл, үерийн болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр авч хэрэгжүүлж буй ажил арга хэмжээний талаар хэлэлцлээ. Энэ хичээлийн жилд улс, нийслэлийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 27 сургууль, 48 цэцэрлэг нийслэлд шинээр ашиглалтад оруулна.

Энэ талаар нийслэлийн Боловсролын газрын дарга Б.Амартүвшин “2024 оны наймдугаар сарын байдлаар нийслэлийн хэмжээнд 7 цэцэрлэг, 4 сургууль ашиглалтад орсон. ЕБС-д 403,352 хүүхэд, цэцэрлэгт 142,150 хүүхэд сургуулийн өмнөх боловсрол эзэмшинэ. Цэцэрлэгийн цахим бүртгэл өнгөрсөн наймдугаар сарын 01-ний өдөр эхэлсэн. Өнөөдрийн байдлаар 68 мянган хүүхэд цахимаар бүртгүүлээд байна. Энэ хичээлийн шинэ жилд ЕБС-ийн нэгдүгээр ангид 38,398 хүүхэд элсэх бөгөөд цахим бүртгэл наймдугаар сарын 12-ны өдрөөс эхэлнэ. Энэ хичээлийн жилд төрийн болон хувийн нийт 265 сургуулийн автобус үйлчилгээнд явахаар төлөвлөөд байна” гэлээ.

Үргэлжлүүлэн Геодези, усны барилга байгууламжийн газраас үерийн болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх чиглэлээр авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний хүрээнд 5 байршилд 3700 метр замын ус зайлуулах шугам, 1090 метр үерийн суваг шинээр барьж буй. Ажлын явц өнөөдрийн байдлаар 70 хувьтай үргэлжилж байна. Энэ талаар ГУББГ-ын Ажлын албаны дарга Б.Бямбасайхан “Шунхлай ШТС-ын бууринд Дунд голын эргийн хамгаалалтын 210 метр даланг угсарч дууссан бөгөөд нөхөн сэргээлтийн ажил хийнэ. Мөн ЧД-ийн 13-р хороо Хайлаастын үерийн хамгаалалтын барилга байгууламж угсралтын ажлын хүрээнд 350 метр урт үерийн сувгийг засаж байгаа ажил 85 хувийн гүйцэтгэлтэй үргэлжилж байна” гэлээ.

Шуурхай зөвлөгөөний үеэр Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар явган хүний замыг засаж сайжруулах, гэр хорооллыг орон сууцжуулах төслийн хүрээнд хийгдэж буй газар чөлөөлөлтийн ажлыг эрчимжүүлэхийг үүрэг болголоо.

Мөн тэрбээр дараах үүрэг даалгаврыг холбогдох албаныханд өглөө.

2024-2025 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах ажлын хүрээнд инженерийн шугам сүлжээ, авто зам, тохижилт, ногоон байгууламжийн ажлыг эрчимжүүлж, чанар стандартыг хангуулах;
Хотын аж ахуйн зориулалтын авто машин, тоног төхөөрөмжийн сэлбэг, хэрэгслийг нөөцлөх, үйлчилгээнд нэн шаардлагатай тусгай зориулалтын машин механизмын худалдан авах ажиллагааг эрчимжүүлэх;
“Таван толгой түлш” ХХК-ийн үйлдвэрийн хэвийн үйл ажиллагааг хангуулж, сайжруулсан түлшний нөөцлөлтийг эрчимжүүлэх;
Авто замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах ажлын хүрээнд нийтийн тээврийн тоо, хүртээмжийг өглөө, оройд нэмэгдүүлэх;
Зах худалдааны төвүүдийн авто зогсоолын зохион байгуулалтыг сайжруулж, замын хөдөлгөөнд саад учруулахаас урьдчилан сэргийлж ажиллах зэрэг үүрэг даалгаврыг өглөө.

мэдээ нийгэм

Бусдын амь насыг хөнөөж, зугтаасан сэжигтэй этгээдүүдийг олж тогтоолоо DNN.mn

Сүхбаатар дүүргийн 13 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт энэ оны 08 дугаар сарын 02-ны 23 цагийн орчимд 39 настай, эрэгтэй “М” нь үл таних хүмүүст зодуулж нас барсан хэрэгт цагдаагийн алба хаагчид мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулсан.

Шалгалтаар Д, Г, Б, Ж нарын 4 этгээд уг гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь тогтоогдсон. Ийнхүү сэжигтэй этгээдүүдийг эрэн сурвалжлах ажиллагаа явуулж, Өвөрхангай аймгаас олж тогтоон, шалгалтыг үргэлжлүүлэн явуулж байна.

мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл

Л.Билэгжаргал: Техникийн бодлого улс төрийн шийдэлтэй явж ирсний үр дагаврыг хотоороо амсаж байна DNN.mn

Монголын барилгачдын нэгдсэн холбооны ерөнхийлөгч Л.Билэгжаргалтай ярилцлаа.

-Хувийн орон сууц барих, засвар үйлчилгээ хийлгэхэд барилгын материалаасаа ажлын хөлс нь илүү үнэтэй байна гэж иргэд их ярих юм. Ажлын хөлсний үнэ тарифыг хэрхэн зохицуулдаг вэ?

-Сүүлийн үед барилгын салбар дахь материалын болон цалингийн үнийн өсөлттэй холбоотой асуудлыг төр засаг, компани, аж ахуйн нэгжийн хэмжээнд шат шатандаа ярьж байна. Бизнес эрхлэгчид буюу хувиараа ажил үйлчилгээ эрхэлж буй иргэд зах зээлийн жамаар энэ ажлыг хийж, гүйцэтгэж байгаа. Бичиг баримтаар буюу төсвийн норм үнэлгээгээр хийж байгаа ажлуудыг 2009 оны цалингийн тарифаар тооцож, саяхан хүртэл буюу энэ оны эхэн хүртэл мөрдөж ирсэн. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийж байгаа ажлын цалин бага байна. Бид хувиараа засвар хийлгэхэд үнэтэй байна гэдэг нь яг зах зээлийнхээ үнэ ханшаар явж байгаа гэсэн үг. Гэхдээ энэ харьцангуй ойлголт. Тухайн хүн ямар төрлийн засвар хийлгэхээс мөн хамаарч үнэ ханш нь ч зэрэглэлтэй байдаг. Дээд зэрэглэлийн болон дундаж боломжийн засвар хийлгэх нь өөр, өөр үнэ ханштай. Ямар төрлийн засвар хийлгэхээс шалтгаалж, захиалагч юу хүсч байгаа вэ гэдэг дээр тулгуурлан түүндээ таарсан үнээ сонгох ёстой юм. Обойн дотроо сайн чанартайг нь наахад арай илүү өртэгтэй байдаг гэх мэтчилэн зах зээлийнхээ жамаар л явагдана. Барилгын үнэ хөлсний жишиг норм бий ч тэр бүр нарийвчилсан зохицуулалт хийдэггүй.

-Тус салбарын ажлын хөлс хэдий хэмжээгээр өсөөд байгаа вэ. Тоон судалгаа бий юу?

-Тухайн ажилбар бүр харилцан адилгүй. Хамгийн сүүлд 2009 онд цалингийн жишиг тарифыг шинэчлэн баталсан байдаг. Энэхүү шинэчлэн баталсан барилгын төсөвт өртөг тооцдог цалингийн жишиг тарифын үнэ одоогийн байдлаар 80 орчим хувиар өссөн. Энэ өсөлт нь өнөөдрийн зах зээлийн бодит үнэ ханш дээр хүрч чадахгүй байгаа. Үүнийг яг одоо мөрдөгдөж байгаа барилгын тухай хуулиар барилгын асуудал эрхэлсэн болон Сангийн сайд хоёрын хамтарсан тушаалаар цалингийн индекс шинэчлэгддэг. Тиймдээ ч энэ нь хуулиараа дан ганц нэг салбараас хамааралтай зүйл биш юм.

-Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийж байгаа ажлын цалин бага гэлээ. Тиймээс иргэд хувиараа ажиллах, эсвэл энэ салбараас өөр салбарт ажиллах нөхцөл бий болж байна уу?

-Манай салбарт боловсон хүчин, тэр дундаа мэргэжилтэй ажилтны хомсдол маш их үүсч байгаа. Нэг шалтгаан нь цалинтай холбоотой. “Барилгачдаа сонсъё” нэртэй 21 аймгийг хамарсан зөвлөгөөн зохион байгуулсан. Зөвлөгөөнд оролцогчдын хувьд гол асуудал нь ажиллах хүч байхгүй байна. Хөдөө аж ахуй, уул уурхай зэрэг бусад салбаруудтай манай цалингийн тариф өрсөлдөж чадахгүй байгаа учраас ажиллах хүчний хомсдлыг бий болгоод байгааг онцолсон.

Ер нь барилгын ажлыг хийх мэргэжилтэй ажилтан байхгүй. Том зургаар харвал, Монгол Улс тэр чигээрээ ажиллах хүчний хомсдолд орчихсон байна. Манайхан гадагшаа их явах болсон. Дэлхийн бусад орнуудын хувьд ч ажиллах хүчний хомсдолд орж, манайхаас ажиллах хүчнийхээ тоог нэмэгдүүлж авах хүсэлт ирүүлэх болсон. Нийгмийн асуудал байна. Ганц цалин нэмснээр шийдэгдэх асуудал биш. Цалингаас гадна хавсарсан байдлаар тал бүрийн аргаар шийдэх хэрэгтэй болчихоод байна. Ур чадварын асуудал яригдана. Мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүд маань бодитойгоор сургаж, боловсон хүчнээ бэлдэж чадаж байгаа эсэх, төгсөгчид нь ажлын байраар хангагдаж чадаж байгаа юу гэдэг олон талын үзүүлэлтээс хамаарч энэ асуудал шийдэгдэнэ гэж харж байна.

-Энэ оны тавдугаар сараас эхлэн Хятадын Тяньжин боомт дээр чингэлгийн бөөгнөрөл хоёр, гурван сараар үүссэн. Энэ хугацаанд барилгын салбарт чингэлгийн бөөгнөрлөөс үүдэн бараа материалын үнэ өссөн үү?

-Ковидын үед буюу 2019 оноос цар тахалтай холбоотойгоор хил гааль хаалттайгаас бараа материалын хомсдолоо дагаж үнийн хөөрөгдөл үүсч байсан. Үүн дээр Засгийн газар, УИХ-аас арга хэмжээ авч, тодорхой хэмжээний үнийн өсөлтийг тооцож, буцааж олгох арга хэмжээг тухайн үедээ авсан байдаг. Тяньжин боомт дээр чингэлгийн бөөгнөрөл үүссэнээс барилгын материалын хангамж алдагдаж, үнийн хөөрөгдөл бий болоогүй.

-Барилгын салбарт тулгамдаж буй ямар асуудлууд байна вэ?

-Барилгын салбарын төрийн бодлого маш тодорхой байх ёстой байна. Төрийн бодлогоо дагаад техникийн бодлого гэж байдаг. Техникийн бодлогоо шинэчлэхгүй бол маш их хоцрогдсон, хуучны арга барилаар яваад байгаа. Үүн дотор ажиллах хүч, цалин хөлс, зураг төсөл, технологитой холбоотой олон асуудал бий. Барилгын салбарт төрөөс баримтлах бодлогын баримт бичиг батлагдсан байдаг. Гэвч тэр нь хангалттай бүрэн дүүрэн хэрэгждэггүй. Хэрэгжлээ гэж бодоход техникийн бодлого нь хангалтгүй. Энэ асуудалтай холбогдуулан Хот байгуулалт, барилга, орон сууцжуулалтын сайд Ж.Батсуурь салбарын төрийн бус байгууллагуудын төлөөллийг хүлээн авч уулзан, тэдэнд тулгарч буй асуудлуудыг нь сонсож, цаашид хэрхэн хамтарч ажиллах талаар санал солилцсон.

Энэ үеэр барилгын салбар дахь ууган холбооны хувьд бид төрийн болон техникийн бодлогоо маш тодорхой болгох асуудлыг уламжилсан. Ингэснээр бид олон улсын жишиг, туршлага, дэвшилтэт технологийг хэрэгжүүлье. Гэхдээ хэрхэн яаж аль улсын технологийг авах вэ гэдэг нь өөрөө их сонин. Үүнийг л тодорхой болгох тухай яриад байгаа юм.

-Барилга, зам барихдаа ус зайлуулах хоолой хийгээгүйгээс бороо их ороход нийслэлд үер усны аюул нүүрлэх болсон. Энэ нь юутай холбоотой вэ?

-Техникийн бодлого, хот төлөвлөлтөө алдсантай холбоотой. Техникийн бодлого дотор хот байгуулалт, төлөвлөлтүүд, барилга байгууламжийн хэчнээн га-д нягтаршлын хувьд хэр хүн байх ёстой юм. Нэг хорооны газар нутгийг төлөвлөлөө гэж бодоход хэчнээн хүнд зориулсан хэдэн давхар орон сууц барих, сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг гээд ямар дэд бүтцүүд байх ёстой юм. Зам харгуй нь ямар байх вэ, түүн дотроо ус зайлуулах хоолой, явган хүний зам талбай, ногоон байгууламж хэдий хэмжээтэй байх вэ гэдэг техникийн цогц бодлого юм. Техникийн бодлого 1990 оноос хойш үндсэндээ алдагдсан. 1990 оноос өмнө улс төр, эдийн засгийн хувьд хамтын ажиллагаатай байсан социалист орнуудын найрамдалт харилцааны хүрээнд тэдний гаргасан техникийн бодлогоор аж үйлдвэржилт, хотжилт, барилгажуулалт, орон сууцжуулалтуудаа шийдээд явж байсан. Гэвч дараа нь нэг системээс нөгөө систем рүү шилжихдээ дангаараа өөрсдөө шийдвэр гаргах болсон. Түүний дараа өмнөх хот төлөвлөлтийн бодлогыг хоцрогдсон гэх зэргээр үгүйсгэж ирсэн. Түүний нэг жишээ нь бүрэн цутгамал өндөр барилга нь Азийн хүн ам ихтэй, газар нутаг багатай орнуудын техникийн шийдэл. Гэтэл энэ техникийн бодлого Монголд хэрэгтэй юу гэдгийг бодох л асуудал. Монгол хүн ам багатай, газар нутаг ихтэй. Хот аль ч хэлбэрээр өргөжин тэлэх боломжтой атал жижигхэн газар шигүү суурьшил хийгээд зам дээр байтугай хотхон дотроосоо гарч чадахгүй байна гэж ярьдаг нь техникийн бодлого алдагдсаны уршиг юм. Техникийн бодлого улс төрийн шийдэлтэй болоод ирсний үр дагаврыг хотоороо амсаж байна. Техникийн бодлогын асуудлаа шийдэхгүй бол дараа дараагийн хүндрэлүүд бий болсоор байна.

мэдээ нийгэм

Он гарсаар обьектын гал түймрийн 2182 тохиолдол бүртгэгджээ DNN.mn

Post author By Админ
Post date 2024-08-05
No Comments on Он гарсаар обьектын гал түймрийн 2182 тохиолдол бүртгэгджээ DNN.mn

2024 он гарсаар Онцгой байдлын байгууллагад обьектын гал түймрийн 2182 тохиолдол бүртгэгджээ.

Үүнээс алба хаагчид 1679 гал түймэр дээр ажиллаж 21 иргэний /том хүн 5, хүүхэд 16/ амь насыг авран хамгаалж, утаажилтын бүсээс 2418 иргэнийг гарган аюулгүй байдлыг хангасан байна.

Онцгой байдлын байгууллагад бүртгэгдэж буй дуудлага мэдээллийн зохих хувийг обьектын гал түймрийн дуудлага мэдээлэл эзэлж байна. Тодруулбал хогийн цэг шатсан, гар, байшин, суудлын автомашин шатсан дуудлага зонхилон ирж байна.

Иймд, иргэд та бүхэн цахилгааны аюулгүй байдлаа шалган гал түймрийн аюулаас урьдчилан сэргийлнэ үү.

гадаад мэдээ

Камала Харрис албан ёсны нэр дэвшигчээр тодров DNN.mn

Post author By Админ
Post date 2024-08-05
No Comments on Камала Харрис албан ёсны нэр дэвшигчээр тодров DNN.mn

Америкийн гол хэвлэлүүд “АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч Камала Харрис Ардчилсан намын их хурлын төлөөлөгчдөөс ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших хангалттай тооны санал албан ёсоор авлаа” гэж мэдээлэв. Энэхүү санал хураалт цахимаар явагдсан байна. Тэрээр АНУ-ын одоогийн ерөнхийлөгч Жо Байденыг нэр дэвшихээс татгалзсаны дараа Ардчилсан намаас нэр дэвших цорын ганц хүн болоод байсан билээ. Харрис 2350 төлөөлөгчийн дэмжлэгийг авах ёстой нэр дэвших шаардлагыг нэгэнт давж, цахим чуулганд оролцогчдын 99 хувь нь буюу 3923 төлөөлөгч дэд ерөнхийлөгчийг нэр дэвшигчээр дэмжсэн юм байна. Энэхүү санал хураалтын дараа дэд ерөнхийлөгч Харрис “Би Ардчилсан намаас АНУ-ын ерөнхийлөгчид нэр дэвшиж байгаадаа бахархаж байна” гэж мэдэгджээ. Ийнхүү тэрээр Америкийн хоёр том намаас ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшсэн анхны өнгөт арьст эмэгтэй, Өмнөд Азиас гаралтай анхны эмэгтэй болсон байна. Хэрэв тэр Бүгд найрамдах намаас нэр дэвшигч Дональд Трампыг ялж чадвал АНУ-ын ерөнхийлөгчөөр ажиллах анхны эмэгтэй болох юм.

Энэ үеэр Дональд Трамп олон нийтийн сүлжээнд дэд ерөнхийлөгч Камала Харрисын гэр бүлийн хөрөг зургийг тавьж “Таны Америкийн өв соёлыг хайрлах халуун дотно, чин сэтгэл маш их үнэлэгддэг” гэж бичээд араас нь “Харрис зөвхөн Ази-Америкийн өв уламжлалыг онцолдог” гэсэн худал мэдэгдлээ давтан тавьсан байна. Учир нь Харрис Ямайк аав, Энэтхэг ээжийн охин билээ. Энэхүү хуурамч мэдэгдлээ Трамп урьд өдөр нь “NABJ” телевизэд ярилцлага өгөхдөө дурдаж “Би түүнийг өмнө нь “хар” гэж бодож байсан. Гэтэл тэр одоо өөрийгөө “хар” гэж дуудуулахыг хүсэхгүй байна. Тиймээс би түүнийг энэтхэг эсвэл “хар”-ын алинаар нь дуудахаа мэдэхгүй болчихоод байна. Тэр энэ бүх хугацаанд энэтхэг байсан, дараа нь тэр гэнэт эргээд “хар” болчихсон” гэж хэлсэн юм. АНУ-д ингэж ил тодоор хэн нэгнийг арьс өнгөөр нь ялгаварлах үзэл гаргана гэдэг ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчид байтугай жирийн иргэнд байх ёсгүй явдал билээ. Түүний энэ ярилцлагын дараа сэтгүүлчид Трампыг дэмждэг Бүгд найрамдах намаас сонгогдсон сенатруудыг асуултаар “булж” тэднийг нийтийн өмнө тун ч эвгүй байдалд оруулав. Тухайлбал, экс ерөнхийлөгчийн ойрын холбоотон, Өмнөд Каролина мужийн сенатор Линдси Грэхэм “Түүний хэлсэн үгэнд бус мөрийн хөтөлбөрт нь анхаарал хандуулах хэрэгтэй” гэсэн бол сэтгүүлчийн “Трамп арьс өнгөөр ялгах үзэл гаргасан уу?” гэсэн асуултад “Би тэгж бодохгүй байна” гэж хариулжээ. Мөн Хойд Каролина мужийн сенатор Том Тиллис “Энэ асуудал бидний анхаарлаа хандуулахыг хүсч буй гол асуудлуудаас сатааруулж байна гэж би үзэж байна. Би хувьдаа бид эдийн засгийн доголдол, хилийн асуудал, үндэсний аюулгүй байдалд анхаарлаа хандуулах ёстой гэж бодож байна” гэжээ. Харин Техас мужийн сенатор Жон Корнин сэтгүүлчийн асуултаас удаа дараа бултаж байсан ч эцэст нь аргагүй байдалд орж “Үнэхээр надад энэ талаар хэлэх зүйл алга.

Ерөнхийлөгч асан Трампыг ийм дайсагнасан орчин бий болгохоос айхгүй байгааг нь би үнэлж байна” гэж хэлжээ. Харин сэтгүүлч Харрисыг холимог арьстан гэсэн Трампын “төөрөгдөл”-ийн талаар тулган асуухад Корнин “Бид бүгд ямар нэг зүйлийн нэгдэл байдаг гэж би бодож байна” гэсэн тун ч арга ядсан хариулт хэлэхээс өөр аргагүй байдалд орцгоосон байна. Энэ бүхний дараа АНУ-ын нэр хүнд бүхий хэвлэлийн сэтгүүлчид “Бүгд найрамдах нам африк, энэтхэг гаралтай сонгогчдын саналыг нэгмөсөн алдлаа” гэж мэдээлжээ. Дашрамд дурдахад, Трамп өөрөө дэд ерөнхийлөгчид нэр дэвшүүлсэн Жей Дэвид Вэнсийн эхнэр Уша Чилукури Вэнс нь энэтхэг бүсгүй билээ. Тэрээр Харристай адил хуульч юм. Трампынхаар Дэвид, Чилукури хоёрын хүүхдүүд хэн болж таарах вэ?! Энэ бүхнээс харахад АНУ-ын нэрт хуульч, судлаач нэгэн саяхан “Трамп бол нийгэмд аюултай сэтгэцийн өвчтөн” гэж тодорхойлон олон нийтэд дэмий ч нэг зарлаагүй болж таарав. Мөн Трампыг ерөнхийлөгч байхад Жонс Хопкинсийн их сургуулийн Анагаах ухааны сургуулийн сэтгэц зүйн зөвлөх, АНУ-ын сэтгэцийн эрүүл мэндийн нэрт мэргэжилтнүүдийн нэг, сэтгэл засалч, доктор Жон Гартнер Йелийн Анагаах ухааны их сургуульд болсон эрдэм шинжилгээний бага хурлын үеэр “Бидэнд ёс зүй бий.

Иймээс бид Дональд Трампын сэтгэцийн өвчний талаар олон нийтэд сэрэмжлүүлэх үүрэгтэй. Ерөнхийлөгч Дональд Трамп нь “парнойд, төөрөгдөл” гэх онцгой оноштой сэтгэцийн аюултай өвчтэй нэгэн бөгөөд тэр АНУ-ыг удирдахад тохиромжгүй” гэж мэдэгдэж байсан билээ. Тухайн үед үүнийг Ардчилсан намын “явуулга” хэмээн хэн ч тоогоогүй юм. Мөн Камала Харрисын сонгуулийн сан түүнийг нэр дэвшиж магадгүй болмогц хэдхэн хоногт 200 сая ам.доллараар нэмэгдэж түүхэн амжилт тогтоосноо долоо хоног дуусахад 300 сая ам. доллар болж дахин рекорд тогтоосон. Мөн бүх санал асуулгын судалгаагаар Харрис Тампыг ардаа орхиж байгаа нь олон нийтэд тодорхой болсон. Харин Трамп телевизээр болон уулзалтан дээр “Би ялж байгаа” гэж мэдэгдсээр байгаа билээ. Ийм хоёр өгөгдөлтэй нэр дэвшигч ерөнхийлөгчийн сонгуулийн мэтгэлцээнд дор хаяж хоёр удаа орох ёстой. Үүний дараа сонгогчид хэнийг дэмжих нь тодорхой байна. Гэхдээ үнэн хэрэгтээ энэ бүхний цаад нарийн учир нь ийм юм.

АНУ-д иргэн бүр сонгууль өгдөггүй. Зөвхөн сонгууль өгөхөөр бүртгүүлсэн хүмүүс л сонгууль өгнө. Өнөөдөр сонгууль өгөхөөр бүртгүүлсэн Ардчилсан намын гишүүн 42 сая, Бүгд Найрамдах намын гишүүн 36 сая, харин нам бусчууд 32 сая байна. Сонгууль өгсөн иргэд хэнд санал өгсөн харьцаагаар муж бүрээс, нийт 538 төлөөлөгч сонгогдон, тэдний саналаар АНУ-ын ерөнхийлөгч тодордог. Иймээс Бүгд Найрамдах намын гишүүд 100 хувь дэмжсэн ч худалч, популист Трамп ялахгүй гэдэг нь тодорхой харагдаж байгаа юм. Мөн Жо Байден “нэрээ татахгүй” гэж мэдэгдэн Трамп, Венс нарын хослолыг Бүгд Найрамдах намаас гаргаж, өөрийн оронд Харрисыг сонгон, аль нэг чухал “хувирамтгай” мужийн цагаан арьст амбан захирагчийг их хурлаараа дэд ерөнхийлөгчөөр гаргаж ирэх бодлого яуулсан нь тодорхой байна. Ардчилсан намаас дэд ерөнхийөгчид Пенсельван мужийн амбан Жош Шапиро нэр дэвших байх. Харин Бүгд Найрамдах нам доторх Трампын эсрэг “Рейганчууд” үүнийг сайн мэдэж байсан бөгөөд Трампыг ялагдах нь тодорхой болонгуут “сдандарт бус” алхам хийхээр төлөвлөсөн бололтой байна. Учир нь ирээдүйн ерөнхийлөгч болон дэд ерөнхийлөгчийн нэр хүндээс шууд хамаарч Сенатын танхимын 1/3, Төлөөлөгчдийн танхимын тал хувь нь энэ сонгуулиар солигдож Конгресст аль нам олонх болох нь шийдэгдэнэ. Энэ олон улс төрчийн ялангуяа АНУ-ын нэг гол, том намын хувь заяа Трамп, Венс хоёроос болж “золигт гарна” гэж юу байх билээ. Иймээс Бүгд Найрамдах нам Ардчилсан намын их хурлын дараа Харрис, Шапиро гэсэн хосыг ялах “сдандарт бус” алхам хийхээс өөр аргагүй болж байна. Энэ алхам нь АНУ-ын Дээд шүүхээс хуулийн дагуу Трампыг “төрийн эсрэг гэмт хэрэгтэн” гэж зарлах явдлаар эхлэх болов уу. Ямар ч байсан адал явдалт америк кино үзэж буйтай адил ирэх арваннэгдүгээр сарын 5 болтол АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгууль хэнийг ч уйдаахгүй гэдэг нь тодорхой болж байна.

Бэлтгэсэн Г.АМАРСАНАА

мэдээ нийгэм цаг-үе

Цэцэрлэгийн цахим бүртгэлд хүүхдүүдийн 48.3 хувь нь хамрагджээ DNN.mn

Post author By Админ
Post date 2024-08-05
No Comments on Цэцэрлэгийн цахим бүртгэлд хүүхдүүдийн 48.3 хувь нь хамрагджээ DNN.mn

Цэцэрлэгийн цахим бүртгэлд хүүхдүүдийн 48.3 хувь нь хамрагджээ.

story-news

Судлаач Б.Ариунбаяр: Монголд англи хэлийг хоёрдогч хэл болгоход хүний нөөцийн асуудал үүсч байсныг Э.Блинкений айлчлалаар шийдчихлээ

Судлаач Б.Ариунбаяр: Монголд англи хэлийг хоёрдогч хэл болгоход хүний нөөцийн асуудал үүсч байсныг Э.Блинкений айлчлалаар шийдчихлээ

мэдээ нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл улс-төр

Судлаач Б.Ариунбаяр: Монголд англи хэлийг хоёрдогч хэл болгоход хүний нөөцийн асуудал үүсч байсныг Э.Блинкений айлчлалаар шийдчихлээ DNN.mn

Улс төр судлаач Б.Ариунбаяртай АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкений айлчлалын талаар ярилцлаа.

-Саяхан манай улсад АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен богино хугацаанд хүрэлцэн ирээд буцлаа. Тэрбээр бүс нутгийн улс орнуудаар айлчилж яваа. Энэхүү айлчлалуудынх нь гол зорилго нь юу бол?

-Америкийн нэгдсэн улс Ази тивд онцлон анхаарах болсныг олон улсын харилцааны хүчний шилжилттэй холбож харах нь зүйтэй байх. Сүүлийн 30 гаруй жил олон улсын харилцаанд нэг туйлт систем тогтсон. Тэр систем дэх манлайлагч, жанжлагч нь АНУ байсан. Дэлхий дахинд яригдсан асуудал бүрд голлох үүрэгтэй оролцож, үндсэндээ дэлхийн цагдаагийн үүрэг гүйцэтгэх болсон. Гэтэл сүүлийн жилүүдэд Ази тивээс дэлхийн нөлөө бүхий тоглогчид төрөн гарч байна. Ялангуяа манай урд хөрш болох БНХАУ олон туйлт систем тогтоох тухай идэвхтэй ярьж, улс төр, эдийн засаг, геополитикийн нөлөө нь ч нэмэгдэж байна. АНУ мэдээж манлайлал, жанжлалаа хадгалахын тулд БНХАУ-ын нөлөөг хязгаарлах сонирхолтой байгаа нь илт харагдах болсон. Энэ бодлого Жо Байдены үед эхэлсэн юм биш. Барак Обама анх 2009 онд Ази, Номхон далайд дахин тэнцвэржүүлэх бодлого зарласан.

Дональд Трамп Хятадтай худалдааны дайн өрнүүлж, БНХАУ нөлөөг хязгаарлах бүс нутгийн яриа хэлэлцээг дэмжиж, Энэтхэг-Номхон далайн стратегийг баталсан. Жо Байден ч мөн Хятадын нөлөөг хязгаарлах бодлогыг үргэлжлүүлж, бүс нутгийн түнш болон уламжлалт холбоотнуудтайгаа харилцаагаа хөгжүүлж байна. Зөвхөн БНХАУ-аас гадна Азид улс хоорондын газар нутгийн маргаан, Солонгосын хойгийн цөмийн аюул гээд цөөнгүй асуудал байна.

–АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга гэдэг тухайн улс орондоо ямар эрх мэдэлтэй хүн байдаг вэ. Гадаад бодлогоо 100 хувь тодорхойлоод, хоёр улсын хамтын шийдвэр гаргахад улс орноо бүрэн төлөөлж чадахаар эрх мэдэлтэй хүн үү гэж олон хүн сонирхон асууж байна лээ. Энэ талаар та тодруулахгүй юу?

-Төрийн нарийн бичгийн дарга гэдэг бол АНУ-ын гадаад бодлогод ямар ч эргэлзээгүйгээр туйлын чухал хүн. Бусад орнуудтай дүйцүүлж тооцвол Гадаад хэргийн сайд. Гэхдээ эрх мэдэл, шийдвэр гаргалтад оролцох байдлаараа бусад салбарыг удирдаж буй хүмүүсээсээ илүү. Ер нь АНУ-ын гүйцэтгэх засаглалын гол хүмүүсийн нэг. Улсаа олон улсад төлөөлнө. АНУ-ын гадаад бодлого ч далайц нь том тул түүнийгээ дагаад Төрийн нарийн бичгийн даргын эрх мэдэл ч их. Тиймээс эрх мэдэл, гадаад бодлого зэрэгт нөлөөлөх хамгийн чухал хүн гэж ойлгох хэрэгтэй.

-АНУбол Монгол Улсын хамгийн том, хамгийн өргөн хүрээнд харилцах боломжтой гуравдагч хөрш. Гуравдагч хөршийн бодлогыг ч энэхүү айлчлалын үеэр онцлон ярилцсан. Ер нь энэ улстай манай улс ямар түвшинд харилцаатай байдаг вэ. Харилцааны түвшингээ ямар болгохыг зорьдог юм бол?

-Бидний гадаад бодлогод сүүлийн жилүүдэд гарсан томоохон ахиц нь гуравдагч хөршүүдийнхээ заримтай стратегийн түншлэлийн түвшинд харилцах болсон явдал. Тэр дунд АНУ мэдээж чухал байр суурь эзэлнэ. Анх гуравдагч хөршийн бодлого манай бодлогын баримт бичгүүдэд албажин тусаж, нэр томьёо нь төлөвшихөд ч АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Бэйкер, Олбрайт нарын айлчлал чухал нөлөөлсөн. Бидний хувьд аль нэг эвсэл холбоонд нэгдэхгүй байх бодлоготой. Тиймээс стратегийн түншлэлийн харилцаагаа улам бэхжүүлээд, гол нь бодит ашиг сонирхлыг нь татах, эдийн засгийн үр ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд анхаарах нь чухал байна.

-Айлчлалын үеэр ямар асуудлууд хэлэлцэж, яг юу, юу шийдчихээд буцав. Айлчлалын гол үр дүн юу байв?

-Улс төрийн талаасаа бол хоёр талын харилцаа өндөр түвшинд байгааг нотолсон нь энэ айлчлал болон долдугаар сард манай Гадаад харилцааны сайдын АНУ-д хийсэн айлчлалын үр дүн. Түүнээс гадна Ерөнхий сайдын АНУ-д хийсэн айлчлалын үеэр тохиролцсон зарим асуудлыг урагшлуулахад энэ айлчлал чухал үүрэг гүйцэтгэлээ. Олон чухал гэрээ, хэлэлцээрийн дотроос АНУ Монгол Улсад Англи хэлний багш бэлтгэхэд дэмжлэг үзүүлэх асуудал байлаа. Бид өнгөрсөн онд англи хэлийг хоёрдогч хэл болгох асуудлыг нийтээрээ хэлэлцэж байсныг санаж байгаа байх. Үүний цаана боловсон хүчний асуудал бий. Үүнийг шийдэхэд АНУ-тай хамтран ажиллах нь чухал хөшүүрэг болно гэсэн үг.

–Америк бол Ардчиллын эцэг орон. Манай улсад ардчилал бий болоод гуч гаруй жил болж байгаа. Тэгэхээр ардчиллын эцэг орны төлөөлөл, төр засгийн удирдлагууд манай улсад айлчлах нь ардчиллын дархлааг бий болгох нөлөөтэй гэж харж болох уу?

-АНУ-Монгол Улсын харилцаа хурдацтай хөгжсөний хөшүүрэг нь манай ардчилсан өөрчлөлт, шинэчлэл байсаар ирсэн. Анх 1990 онд АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Бэйкер Монгол Улсад айлчилж байлаа. Тэд ч манай ардчиллыг хамгаална, дэмжинэ, бэхжүүлнэ гэдгээ ил тодоор мэдэгддэг. Даян дэлхийд ардчиллыг түгээхэд ч анхаардаг. Мэдээж таны хэлснээр АНУ бол ардчиллын үлгэр жишээ орон. АНУ төдийгүй Ази, Европын ардчилсан, өндөр хөгжилтэй харилцах нь манай ардчиллыг бэхжүүлэхэд мэдээж тустай.

-Ер нь Монгол Улсын хувьд АНУ-тай харилцаагаа илүү өргөжүүлэх нь мэдээж эдийн засгийн хувьд эерэг нөлөөлтэй байна. Харин геополитик талаасаа ямар нэгэн сөрөг нөлөөлөл үүсэх үү. Учир нь манай хоёр хөршийн хувьд АНУ-тай харилцаа тааламж энэ цаг үед сайнгүй байгаа шүү дээ…?

-Үгүй гэж харж байна. Бид 1994 онд анхны гадаад бодлогын үзэл баримтлалаа батлахдаа ч, 2011 онд шинэчлэн батлахдаа ч гадаад бодлогын чиглэлээ тодорхой заасан байдаг. Бидний хувьд хоёр их хөрштэйгөө тэнцвэртэй харилцах нь гадаад бодлогын тэргүүлэх чиглэл, гуравдагч хөршийн бодлого бол удаахь чиглэл. Бид энэ бодлогоо тууштай баримталж байгаа. Их гүрнүүдийн харилцаа хүйтрэх, дулаарах ямар ч үе үүссэн бид өөрсдийн тодорхойлсон чиг шугамаа л дагаж байгаа. Тэгэх ч ёстой. Мэдээж их гүрнүүдийн зүгээс бидэн рүү чиглэсэн шахалт ирнэ. Магадгүй манай гадаад бодлогыг хумих гэж оролдоно. Гэхдээ бид тэр бүхнийг давж олон тулгуурт гадаад бодлогоо үргэлжлүүлэх нь манай ашиг сонирхол.

-Нэг үеэ бодоход Монгол Улсад дэлхийн томоохон улс орнуудын удирдлагууд айлчлах нь эрс нэмэгдсэн байна. Үүгээрээ дэлхий биднийг сонирхож байна гэж ойлгож болох уу. Нэг хэсэг айлчлал гэхээр Монгол Улс тусламж, мөнгө төгрөг гуйх гэж байна гэдэг нүдээр хардаг байсан гэлцдэг. Одоо бол харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг гадаад бодлогодоо голлож барьж байгаа байх, тийм үү?

-Манайх руу чиглэсэн өндөр, дээд түвшний айлчлалын давтамж эрс нэмэгдэж байгаа нь мэдээж нэн түрүүнд ярилцлагын эхэнд дурдсан олон улсын харилцааны системийн шилжилттэй шууд холбоотой. Их гүрнүүд жижиг улсуудыг өөртөө татахыг оролдож байна. Нөгөө талаас нь харвал манай улсын 30 гаруй жил баримталсан нээлттэй, олон тулгуурт, энхийг эрхэмлэсэн гадаад бодлогын үр дүн. Үнэхээр таны хэлсэнчлэн урьдын адил гуйдаг, тусламж авдаг байдлаасаа татгалзах гэсэн оролдлого манай шийдвэр гаргагчдаас гарч байж болох юм. Нэг үеэ бодвол манай эдийн засаг ч дээрдлээ. Үүнийгээ дагаад гадаад бодлогын агуулга ч өргөжиж байна.

мэдээ нийгэм

Хүүхэд бүрийг улаанбурхан өвчний эсрэг вакцинд хамруулахыг зөвлөлөө DNN.mn

Эрүүл Мэндийн яамнаас хүүхэд бүрийг харьяа өрх сумын эрүүл мэндийн төвдөө хандан улаанбурхан улаануудын эсрэг вакцинд хамруулахыг уриаллаа.

Хүүхдэд 9 сартай, 2 настайд улаанбурхан өвчнөөс сэргийлэх вакциныг 2 удаа хийдэг байна. Тиймээс вакциныг хугацаанд нь тариулаагүй бол өөрт ойр байрлах өрх, сумын эмнэлэг, дүүргийн эрүүл мэндийн төвд хандаарай.