Month: June 2024

Categories
мэдээ нийгэм

Туул голын эрэг дагуу үертэй, эрсдэл бүхий 10 цэгт мэдээллийн самбар байршуулжээ DNN.mn

ОБЕГ-ын дэргэдэх Гамшиг судлалын үндэсний хүрээлэнгээс Монголын Улаан загалмай нийгэмлэгтэй хамтран судалгааны ажлын үр дүнд тулгуурлан “Мэдээллийн самбар”-ыг Туул голын эрэг дагуу үерлэх, иргэд осолдох эрсдэл бүхий 10 цэгт байршуулжээ.

Тус сэрэмжлүүлэг самбараас усны ослын статистик мэдээлэл, байршил заах гурван үгт хаяг, цэг тус бүрийн усны гүний мэдээллийг монгол, англи хэлээр авах боломжтой.

Мөн үерийн усны түвшин хэмжих багана, анхны тусламжийн хайрцаг байрлуулжээ.

Иргэдийг Туул гол дагуу амарч, зугаалахдаа энэхүү самбар байршуулсан газрыг анхаарч, сонор сэрэмжтэй байхыг ОБЕГ-аас зөвлөж байна.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Ц.Зэс-Эрдэнэ: Охин минь надад эрч хүч, урам хайрладаг DNN.mn

“Зэс” брэндийн үүсгэн байгуулагч Ц.Зэс-Эрдэнэтэй ярилцлаа.

-Манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулахгүй юу?

-Сайн байцгаана уу. Намайг Ц.Зэс-Эрдэнэ гэдэг. Олон улсын супер оюуны  дасгалжуулагч тавдугаар зэрэгтэй. Ярих ур чадварын чиглүүлэгч илтгэгч, “Зэс Оюун сан” ТББ-ын тэргүүн. Энэ сан нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд тэдний эцэг эхэд зориулсан. Мөн “Зэс” брэндийн үүсгэн байгуулагч. 2022 онд нийслэлийн шилдэг бизнес эмэгтэй болсон. Олон улсын оюун ухааны олимпиадад хэд хэдэн удаа тэргүүлсэн. Дэлхийн 75-н оронд 24-н хэлээр нэвтэрсэн ийм сургалтад оролцоод явж байгаа. Одоогоор бол сургагч багш.

-Та хэдхэн сарын өмнө ээж болсон шүү дээ. Хүн бүрд  өөр өөр мэдрэмж төрдөг. Таны хувьд ээж болоход ямар мэдрэмж төрсөн бэ?

-Ээж болох энэ мэдрэмж намайг өөр ертөнцөд аваачсан гэхэд болно. Өмнө нь хувиа хичээсэн зантай хүн байсан. Одоо бол үр хүүхдэдээ ямар нэгэн зүйл үлдээхийг хүсэж нийгмийн төлөө зөв зүйл хийх юм байна гэж бодсон. Охин минь надад харах өнцөг, эрч хүч урам зориг, хайр гээд бүх сайн сайхан зүйлийг ойлгуулсан. Бүхэл бүтэн хүн үйлдвэрлээд гаргачхаж байгаа юм уу гээд гайхаж байсан үе бий.

-Та олон улсын оюуны дасгалжуулагч мэргэжилтэй. Энэ мэргэжил нь бусад мэргэжлээс юугаараа онцлог вэ?

 –Энэ мэргэжил дэлхийд нэвтрээд дөрвөн жил болж байгаа. Харин  Монгол Улсад орж ирээд хоёр гаруй жил болжээ.  35 жил хүн төрөлхтнийг судалж  хүн байх утга учрын талаар зааж өгдөг шинэ зууны шилдэг мэргэжил. Яагаад гэвэл Бумбын эрэн зуун эхэлж байгаа технологийн аж үйлдвэрийн дөрөвдүгээр хувьсгал, боолчлолын систем нь  үеэ өнгөрөөсөн. Мөнгөний төлөө амьдрах нь устаж үгүй болж байна.  Оюуны дасгалжуулагч нь хүн  амьтнаас юугаараа ялгаатай талаар заадаг. Амьд явах утга учрыг өгдөг.  Бусдад сайн сайхан энерги бэлэглэдэг.  Бусад мэргэжилтэй харьцуулахааргүй.

-Таны хамгийн том сургамж… ?

-Их сургуулиа төгсчхөөд ажилд орохоор 2-3 газартай уулзаж байсан. Тухайн үед сургуулиа төгссөн мэргэжил эзэмшсэн болчихлоо. Одоо мөнгө олно, амьдралаа бүтээнэ гэж бодтол очсон байгууллага бүр намайг мэргэжлээрээ хоёр жил ажилласан байх ёстой. Магистрт сурсан байх  шаардлагатай гээд ажилд аваагүй.

Эндээс би “Аан би өөрийгөө хөгжүүлэх ёстой юм байна” гэдгийг ойлгосон. Мэргэжил гэдэг зүйл юу ч биш юм байна. Үүнээс илүү хүний зүрх сэтгэл нь агуу гэдгийг олж мэдсэн. Тэр л миний амьдралын сургамжтай зүйл.

-Таныг нярайн тасгийг тохижуулахад хандив цуглуулж байгаа гэж сонссон?

-30 насныхаа төрсөн өдрөөр Эх нялхсын төвд дөрвөн сая төгрөг хандивласан. Үүнийг хийх болсон шалтгаан нь би эх нялхсын дутуу нярайд төрж байсан.  Эмч нарын буруутай  үйлдлээс болж миний ихэр бурхан болсон юм. 30 жил эмч нарт гомдож ирсэн.  Гэхдээ уучилсан. Дараа нь баярласан.  Хэрвээ надад энэ бүх зүйлийг өгөөгүй байсан бол өнөөдрийн “би” бий болохгүй  байсан байх. Ихрийнхээ 30 насны төрсөн өдрийн дурсгалд зориулж хандив өргөсөн.

-Нийгэмд ямар зан чанартай хүмүүсийг олон байгаасай гэж хүсдэг вэ?

-Гадаад төрх, харагдах байдлаар нь хүмүүсийг ялгаварладаггүй. Хүн шиг хүн олон байгаасай.  Энэ бүхний төлөө багшилж байна. Хүнийг ялгаж харьцана гэдэг бол оюуны хоосролтой хүнийг хэлнэ. Яагаад гэвэл тэр хүний зүрх сэтгэл хоосон учраас тэгдэг. Зүрх сэтгэл нь дүүрэн хүн ямар ч хүний сэтгэл рүү өнгийж чаддаг.

-Та ямар зарчим баримталдаг бэ?

-Үргэлж “Чадна” гэдэг зарчмыг баримталдаг. Хүсвэл юу ч бүтээх боломжтой. Хенри Фордийн “Та чадна гэвэл таны зөв та чадна, Та чадахгүй гэвэл бас л таны зөв та чадахгүй” ын хэлсэн үг байдаг шүү дээ.

-Одоо ингээд болоход та юуны төлөө амьдарсан юм шиг санагдаж байна?

-Үнэнийг хэлэхэд өмнө нь мөнгөний төлөө амьдарч байсан. Одоо харин өөрийнхөө амар амгалангийн төлөө амьдарна.  Мөнгийг хүсэмжилдэггүй. Сэтгэлийн боловсролтой байж юуны төлөө амьдраад байгаагаа ойлгосон. Үүгээрээ бусдад үлгэрлэх ёстой. Энэ миний зорилго юм байна гэдгийг ойлгосон. Бусдад материаллаг зүйл биш урам зориг хайр итгэл найдвар, зорилгын төлөө тууштай байх, өөрийнхөө төлөө тууштай байх тийм урмыг өгөх нь миний амьдралын утга учир гэдгийг мэдсэн.

-Үргэлж хэрэгжүүлэхийг хүсдэг мөрөөдөл бий юү?

-Өөрийнхөө маш том хот мөрөөдөлтэй. Том мөрөөдөж, том зорилго тавьж байж түүндээ зориулсан алхам хийдэг. Бас нэг том мөрөөдөл бол дэлхий дээрх таван тэрбум хүн сэтгэлийн гүн стресст орсон байгаа. Амьдралынхаа тулах цэгийг алдчихсан. Тэр хүмүүст туслахыг хүсэж байна. Зүрх сэтгэл, эрч  хүчээр оюуны найман дадлаар аврахыг хүсэж байна. гурван тэрбум хүнд тусална гэсэн зорилготой.

-Нийгэмд маш их стресстэх зүйл бий. Сэтгэл гутралд орсон хүмүүст зориулж ямар зөвлөгөө өгөх бэ?

-Зорилгоо тодорхойл. Битгий тийм хулганы нүх шиг амьдар. Битгий харх шиг амьдар. Хүн байх утга учраа ол. Ертөнцийг өөрөөр хар, харах өнцгөө өөрчил. Ялтай юм шиг, араатан шиг битгий бай. Дээд ухамсрыг өвөртөлж төрчхөөд, зүүний үзүүр дээр тогтсон будаа шиг ийм ховор заяаг битгий булингартуулаач л гэж зөвлөнө дөө.

 

 

О.ЮМЧИНБАДАМ

Categories
гадаад мэдээ

“Их долоо”-гийн чуулган мэдэгдэл гаргав DNN.mn

Европын комиссын тэргүүн Урусула фон дерЛейен “Италид болсон дээд хэмжээний уулзалтын үеэр “Их 7”-ын орнууд Оросын царцаасан хөрөнгийг Украинд тусламж үзүүлэхэд ашиглах механизмын талаар тохиролцсон” гэж мэдэгдэв. Фон дер Лейен “Киев 50 орчим тэрбум доллар авах бөгөөд үүнийг Оросын хөрөнгийн ирээдүйн хүүгээс төлөх болно.Энэ бол Оросын царцсан хөрөнгөний ашгийг Украины батлан хамгаалах, сэргээн босголтод чиглүүлж байгаа Европын Холбооны бодлогын үргэлжлэл юм” гэж хэлжээ. Италид болж буй дээд хэмжээний уулзалтыг зохион байгуулагч Италийн ерөнхий сайд Жоржиа Мелони “Энэ бол ОХУ-ын хөрөнгийг хурааж байгаа явдал биш” гээд “Бид эдгээр хөрөнгийг хураах тухай биш, харин цаг хугацааны явцад хуримтлагдсан хүүгийн тухай ярьж байна.Украинд ийм байдлаар туслах саналыг АНУын Ерөнхийлөгчийн засаг захиргаа анхлан дэвшүүлсэн” гэж онцлон тэмдэглэв. Европын холбооноос битүүмжилсэн Оросын хөрөнгийн ynam хэмжээ 325 тэрбум долларт хүрээд байгаа юм. Их долоогийн орнууд болох Канад, Франц, Герман, Итали, Япон, Их Британи, АНУ нь Орос хөрш улсдаа түрэмгийлснээс хойш Украйны санхүүгийн болон цэргийн хамгийн чухал дэмжигчид байсаар ирсэн билээ. Иймээс Барууны ардчилсан долоон чинээлэг улс Европын холбооны удирдлагуудын оролцоотойгоор Оросын битүүмжилсэн хөрөнгийг ашиглах хэлбэрийг хэдэн жилийн турш хэлэлцсэний эцэст энэхүү шийдвэрт хүрэв. АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн засаг захиргааны цахим хуудсанд нийтлэгдсэн мэдээлэлд “Дэлхийн банкны тооцоогоор, Оросын түрэмгий дайны уршгаар Украин 486 тэрбум гаруй ам.долларын хохирол амссан” гэж мэдэгдсэн байна. Энэ уулзалтын үеэр Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленский, Америкийн удирдагч Жо Байден нар 10 жилийн хугацаатай аюулгүй байдлын гэрээнд гарын үсэг зурав. Гэрээнд гарын үсэг зурах ёслолын өмнө АНУ-ын тэргүүн энэ гэрээг “Одоо болон ирээдүйд Украиныг дэмжиж байгаагийн хүчтэй дохио” гэж мэдэгдэв. АНУ Украинтай ийм гэрээ байгуулсан G7-ын сүүлчийн улс, 17 дахь орон боллоо. Үүний дараа Зеленский Японтой мөн ийм гэрээ байгуулснаа зарлав. Тэрээр “2024 онд Япон улс Украинд 4.5 тэрбум долларын тусламж үзүүлж, гэрээ хэрэгжих 10 жилийн хугацаанд биднийг дэмжих болно” гэж мэдэгдэв. Ингэснээр энэхүү гэрээ байгуулсан улсууд олон шат дамжлагатай НАТО-гийн “хүнд суртал”-гүйгээр шууд Украинд туслах, тэр ч байтугай Оросын эсрэг цэргээ оруулах боломжтой болж байгаа билээ. “Их долоо”-гийн удирдагчид Италид болсон дээд хэмжээний уулзалтын дараа мэдэгдэл гаргаж “Украинд бүрэн хэмжээний түрэмгийллийн улмаас учирсан хохирлыг Орос улс нөхөн төлөх ёстой” гэж мэдэгдэв. Тэд мөн ОХУ-ын цэрэг-аж үйлдвэрийн цогцолборын үйл ажиллагаанд туслан худалдаа наймаагаа үргэлжлүүлсээр байгаа улс, байгууллагуудын эсрэг хориг арга хэмжээ авна” гэж анхааруулсан байна. “Их 7”-ын орнуудын уулзалтаар тусгай мэдэгдэл гаргаж “Орос Украинд учруулсан хохирлоо Олон улсын хууль тогтоомжийн дагуу төлөх үүрэгтэй гэдэг нь ойлгомжтой зүйл. Тиймээс бид Оросыг эдгээр үүргээ биелүүлэхийг албадах хууль эрх зүйн бүх арга замыг үргэлжлүүлэн хэлэлцэх болно”, “Тус байгууллагын гишүүд Оросын дайны машин, түүний дотор санхүүгийн байгууллагуудад материаллаг дэмжлэг үзүүлж буй Хятад болон бусад улс орнуудын байгууллагуудын эсрэг арга хэмжээ авахаа амлаж байна”, “ G7 мөн ОХУ-ын эсрэг тавьсан хориг арга хэмжээг тойрон гарахад тусалсан байгууллага болон хувь хүмүүст хуулийн дагуу арга хэмжээ авах бодолтой байна. Иймээс бид санхүүгийн байгууллагуудыг Оросын дайны машиныг дэмжих, ашиг олохоос татгалзахыг уриалж байна. Бид ийм үйлдлээс урьдчилан сэргийлэх, сааруулах арга хэмжээ авах болно”, “G7-ийн орнууд Оросын түрэмгийллийн эсрэг “шаардлагатай үед” Украинд цэргийн болон санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсээр байх болно”, “Украин улс газар нутгаа хууль бус халдлагаас хамгаалж байгаа тул Орос тэдний эсрэг цөмийн зэвсэг хэрэглэхийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Оросын хариуцлагагүй, заналхийлсэн цөмийн зэвсэг хэрэглэх тухай яриа, стратегийн айлган сүрдүүлэх бодлого, тэр дундаа Беларусь улсад цөмийн зэвсэг байршуулах тухай мэдэгдлийг бид хатуу зэмлэн буруушааж байна”,”Их долоо”-гийнхон Оросын эрчим хүчний нөөцийн борлуулалтаас олж буй орлогын эсрэг тэмцлээ үргэлжлүүлэх болно. Үүний зэрэгцээ нефтийн үнийн дээд хязгаарын үр нөлөөг нэмэгдүүлж, Москвагийн хориг арга хэмжээг тойрч гарах оролдлого болох “сүүдрийн флот” болон байгалийн гаралтай түүхий эд гадаадад улсад нийлүүлдэг Кремлийн бусад замуудыг таслан зогсоох арга хэмжээ авахад бэлэн байна” гэж онцлон дурджээ.

 

Г.АМАРСАНАА

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн гадна талбайн ногоон байгууламжийн ажил 40 хувьтай үргэлжилж байна DNN.mn

Нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөн боллоо. Зөвлөгөөний эхэнд НЗДТГ-ын Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний газрын дарга Х.Гантулга өмнөх шуурхай зөвлөгөөний биелэлтийг танилцуулав. Өмнөх шуурхай зөвлөгөөнд нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар 37 үүрэг даалгавар өгсөн бөгөөд биелэлт 80.5 хувьтай байна.

Тухайлбал, өнгөрсөн шуурхай зөвлөгөөнөөр нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар лаг боловсруулах үйлдвэр болон хог хаягдлыг дахин боловсруулж байгаль орчинд ээлтэй эрчим хүч үйлдвэрлэх үйлдвэрийн тендерийн бичиг баримт боловсруулах үүрэг өгсөн. Тус үүргийн дагуу БНСУ-ын “Бюксан Инженеринг” ХХК-ий 2023 онд боловсруулсан “Лаг хатаах, шатаах байгууламжийн ТЭЗҮ”, урьдчилсан зураг төслийн суурь судалгаа болон Улаанбаатар хотын  болгох Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежерийн 2024 оны  тавдугаар сард баталсан ажлын зураг төсөл боловсруулах даалгаврыг үндэслэн “Төв цэвэрлэх байгууламжийн хашаанд лаг хатаах, шатаах, эрчим хүч үйлдвэрлэх байгууламж барих гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендерийн баримт бичиг”-ийн төслийг боловсруулж байна.

Үргэлжлүүлэн “Төв цэнгэлдэх хүрээлэн” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Ж.Энхжаргалан Үндэсний их баяр наадмын бэлтгэл ажлын талаар мэдээлэл өгсөн юм. Төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн гадна, дотор засварын ажил үргэлжилж байгаа бөгөөд, гадна талбайг ногоон байгууламж болгон тохижуулах ажлын хүрээнд усалгааны системийг суурилуулж. Мөн авто угаалгын газар болон бетонон хашааг “Монголын Хөлбөмбөгийн Холбоо”-той зөвшилцөн буулгасан бол нэг давхар зоогийн газрыг эзэмшигчтэй нь зөвшилцөн буулгаж байгаа юм.

Мөн гадна талбайд байрлах зөвхөн баяр наадмын үеэр ашигладаг байсан  цахилгааны дэд станцууд, байшин, тулгуурт шон, ариун цэврийн байгууламж зэргийг буулган, ил гарсан цахилгааны утсыг засварлаж дууссан байна. Мөн гэрэлтүүлгийг гоёлын бус орчны гэрлээр сайжруулах, ногоон байгууламж нэмэх, орох, гарах хаалганы шатыг стандартад нийцүүлэх, хаягжилтыг тодорхой болгох үүднээс хаалгануудыг дугаарлаж, зарлан мэдээлэх болон камержуулалтын систем нэвтрүүлж байна. Тэрчлэн есөн шинэ ариун цэврийн байгууламжийг ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байгааг “Төв цэнгэлдэх хүрээлэн” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Ж.Энхжаргалан хэллээ.

Түүнчлэн Төв цэнгэлдэх хүрээлэнг шинэчилж, орчин үеийн стандартад нийцсэн арена хэлбэрийн 30 мянган хүний суудалтай цэнгэлдэх байгуулах ажлын судалгааг эхлүүлсэн. Энэ хүрээнд шинэ төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн зураг төслийг гаргахад шаардлагатай мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө гаргахаар “Populous Holdings” компанийн төлөөлөгчид өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Улаанбаатар хотод ажилласан юм. Тиймээс олон улсын тендерийн бичиг баримт боловсруулах судалгааны ажлыг эхлүүлэхийг хотын дарга Х.Нямбаатар холбогдох албаныханд үүрэг болгов.

Мөн хотын дарга дараах үүрэг даалгаврыг өглөө.

  • Яармагийн шинэ авто замын гүүрийг эрчим хүчний гудамжтай холбох ажлыг эрчимжүүлэх,
  • Гэрэлтүүлгийн асалтыг нэмэгдүүлж, гэрлийн шонг будаж, засварлах ажлыг зохион байгуулах,
  • Street food” буюу гудамжны хоолны үйлчилгээний стандартыг боловсруулах,
  • Хог, хаягдлыг цагийн хуваарийн дагуу ачиж, тээвэрлэх зохицуулалтыг жигдрүүлэх, хэрэгжилтэд хяналт тавих,
  • Нийслэлийн нутгийн захиргааны бүх шатны байгууллагууд ажилтан, албан хаагчид ажлын цаг ашиглалт, гүйцэтгэл, үр дүн, сахилга хариуцлага, ёс зүйн дүрэм журмуудыг мөрдөж ажиллах зэрэг үүрэг даалгаврыг өгсөн юм.
Categories
story-news

Д.Оюунбилэг: Чингэлэг саатаад буй шалтгааныг мэдэхгүй ч асар их ашиг сонирхлын зөрчил явж буйг харж байна

Categories
мэдээ улс-төр

Үзэл санааны улс төр ба Ч.Өнөрбаяр DNN.mn

Эмх цэгцтэй харагддаг энэ залуу бол Их сургуулийн багш, хууль зүйн ухааны доктор, судлаач Ч.Өнөрбаяр. Судалдаг хүний үг л нийгэмд үнэ цэнтэй байдаг нь дэлхийн жишиг. Судлаачид, эрдэмтдийн орчноос хамгийн сайн бодлого гардаг. Ч.Өнөрбаярын давуу тал судлаач. Монголоор дүүрэн асуудал байна. Шийдлийг олохын тулд тухайн сэдвээр Нотлогч-Няцаагч хоёр талыг нийгмийн өмнө ил гаргаад мэтгэлцүүлэх нь улс төрийн хамгийн том соёл. Тэнд харин яг энэ Ч.Өнөрбаяр шиг мэргэжлийн судлаачид сууж байх ёстой. Монголд ийм мэтгэлцээний хамгийн том талбар нь УИХ-ын чуулган. Гэхдээ Монголд ийм улс төр байдаггүйд л хамаг учир нь байгаа юм. Ийм соёлгүйн ард улс төрийн хор найруулга, хэдхэн хүний эрх мэдлийн төлөөх дайн, далд эдийн засаг, авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг… тоочоод барахгүй муу муухай бий. Үүнийг сайн мэдэх хүмүүсийн нэг нь Ч.Өнөрбаяр мөн. Яагаад гэвэл тэр 27 настайдаа Монгол Улсын Үндэсний Аюулгүй Бадлын зөвлөл (ҮАБЗ)-ийн удирдах багт тохоон томилогдсон. Тэр тэндээс их “юм”-ыг ойлгоод гарсан санагддаг. Жижиг эрх ашгуудыг орхиж том эрх ашгийг нь л барьж авч энэ улс орны төлөө зүтгэе гэж. Улс төрчийн төлөвшил, үзэл санааны баримжаа нь энэ байх. “Заримдаа том гүрнүүд бидэнд сонголтыг биш тулгалтыг өгдөг юм” гэсэн Ч.Өнөрбаярын эрт хэлсэн энэ үгийн үргэлжлэлийг олж харах хэрэгтэй. Эрээвэр хураавар улс төр хийдэг нөхдийн амнаас ийм үг нэлээн хожуу гарна. За ер нь гарах ч үгүй байх. Өнөөдөр Ч.Өнөрбаяр АН-ын намаас УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшиж байна. “АН жижгэрэх юм бол Монгол дэлхийд жижгэрэх болчихоод байна” гэж тэр ярьж байгаа. Сөрөг хүчний залуу сэхээтний энэ үг хүмүүст нэгийг бодогдуулж байна. Тэр эмх цэгцгүй шүүмжилээр сонгуулийг дуусгахгүй. Монголчууд яаж ч биенээ мэрлээ гэсэн улс дотроо учраа олцгооно. Ганцхан бидний дотроо байгаа маргаанд гадны хүчин зүйлийн нөлөө орчих бий гэж Ч.Өнөрбаяр болгоомжилж байна. Түүний замнал их “шилэн”-дээ. Арвайхээрт арван жилээ төгссөн. “Шихихутаг” хууль зүйн сургууль-МУИС-Эдинбургийн Их сургууль-Оксфордын Их сургуульд зочин судлаач. Боловсролын менежмент нь гэвэл энэ. Харин эрхэлсэн албан тушаалыг хүмүүсийн олонх нь мэднэ. Ер нь улс төрчийн замнал гэдэг алган дээр байгаа юм шиг энгийн, нийгэмд тодорхой харагдаж байх ёстой. Ч.Өнөрбаярын ямар гэр бүлд төрж өссөн, ямар сургуулиар боловсрол эзэмшсэн, ямар найз нөхдийн хүрээлэл дунд ажиллаж амьдардаг, эрхэмлэдэг үнэт зүйлс нь юу юм бэ… гэдгийг хаанаас ч харж болно. Тэр харьцангуй нээлттэй, нийгэм рүү ярьдаг. Нийгмийн зүгээс, сонгогчдын зүгээс өгдөг эхний онош бол энэ. Яах аргагүй шинэ нийгмийн, хөдөөнөөс гаралтай, үндэсний сэхээтэн мөн. Энэ дотор түүний бусдаас гэдэг юм уу, бусад нэр дэвшигчдээс ч ялгарах нэг онцлог бий. Тэрээр өөрөөсөө дээшхи бүтэн 8 үеэ, удам судраа Монголын төрөөр шалгуулсан сэхээтэн. Тухайн үеийн Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн санал болгосноор ҮАБЗ-ийн удирдах багт ажиллах болоход тэгсэн юм билээ. Түүнийг төрд зүтгэх үед Монголын төр тийм байж. Их улс төрд ийм эхлэлтэй Ч.Өнөрбаяр нь аливаад хандахдаа түүхээ эргэж хардаг, бас судалдаг нэгэн. Түүний өгсөн ярилцлагуудаас ойлгогддог. “Бид түүхээрээ бахархалгүй яах вэ. Монголын түүх бол дэлхийн түүх юм чинь. Гэхдээ түүхэнд маань алдсан нь их бий. Үүнийгээ эргэн харж байх, болгоомжлох ёстой. Ядаж сүүлийн 100 жилийн түүхээ улс төрд байгаа хүн бүр санаж сэрэх ёстой. Ингэж байж цаашаа явна, их гүрнүүдтэй эн тэнцүү, харилцан ашигтай ажиллацгаах болно. Өнөөдөр дотроо хэрэлдэж, муугаа дуудалцах бол дотоод асуудал. Гэхдээ хэрээс хэтэрвэл гаднынхан ашиглана. Ашиглаад зогсохгүй дарамтална. Ийм түүх бидэнд өчигдөрхөн байсан. Тийм учраас би энэ талаас нь их болгоомжилдог” гэсэн нь улс төрийн хэрсүүжилт. Юм үзэж, нүд тайлсны шинж. Энэ бол үзэл санаатай улс төрчийн хэлдэг үг, бас төлөвшил. Эдийн засгийг хэн ч ярина, их түүхийг бол барагтай нь ярихгүй. Хуулийн реформыг хуульч бүр ярина, хулгайлагдсан эрх чөлөөний түүхийг барагтай нь тунгааж бодоогүй явдаг. Тийм учраас Ч.Өнөрбаяр “Харийнхны хувьд хамгийн аюултай этгээдүүд бол тухайн улсын үндэсний сэхээтнүүд нь байдаг. Тэднийг хүнд байдалд оруулдаг, шорон гянданд хорьдог. Болж өгвөл устгадаг” гэж ярьдаг нь хол явах бодол шүү. “Энэ улс хэрүүлийн орон боллоо” гэж тэр бас дүгнэсэн. Энэ бол үзэл санаатай улс төрчийн зовнил. “Ганц том намтай, түүнийг нь тойрсон жижиг намууд бий болбол хэсэгхэн хүмүүсийн амьдрал сайжирч, бусад нь ядуурна. Энэ нь даамжирсаар эрх баригчид ба бусад гэсэн хоёр хэсэгт Монгол Улс хуваагдана. Эцэстээ нэг нэгнээ хамгийн ихээр үзэн ядаж өнгөт хувьсгалын эхлэл тавигдана. Энэ нөхцөл бүрдэхийг хүлээж байсан том гүрнүүд бидэн рүү үлээнэ. Үр дүнд нь ард түмний хайртай хүү гэсэн дарангуйлагч удирдагч гарч ирнэ. Тэр нь тоглоомын улстөрч, утсан хүүхэлдэй. Ингээд Монголын тусгаар тогтнол ганхах аюултай. Ийм зүйл рүү бид хэрхэвч орж болохгүй” гэж тэр үздэг. Ийм ирээдүйн эсрэг тэр улс төр хийж байгаа. Түүний энэ үзэл санаан дотор Монголын бүх проблем багтана. Мөнөөх л ядуурал, үнийн өсөлт, хавтгайрсан халамж, 30 гэр бүл, хөршүүдээс хамааралтай эдийн засаг… гээд. Асуудлыг харах, том зураг гаргах гэж энэ. Ардчилал ганц АН-ын өмч биш. Эрдэм чадалтай нь дээшээ явдаг зарчим бол ардчиллын хамгийн чухал үнэт зүйл. Эрүүл шүүмжлэл Монголын хөгжилд тустай. Сонгуульд зөвхөн өөрсдийнхөө ялалтыг бодож хандвал улсаа хорлож байгаа хэрэг. Геополитик хүнд ийм цаг үед АН-ыг арчина гэвэл Дэлхийн хамтын нийгэмлэгүүд Монгол улсад эргэлзэж эхэлнэ. Ханьсах улс орон үлдэхгүй ч байж мэднэ. Энэ бүх бодлогууд Ч.Өнөрбаярын үзэл санаанууд. Үзэл санааны улс төр хийнэ гэдэг зарим хүнийхээс огт өөр чиг баримжаа юм. Ч.Өнөрбаяр нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хуулийн зөвлөхөөр ажиллаж, Оюутан цэрэг хөтөлбөр, Ирээдүйн өв сангийн тухай хууль, Шилэн дансны тухай хууль,Захиргааны ерөнхий хууль, Нийтийн сонсголын хууль гэх мэт нийт 50 гаруй хуулийн төсөл дээр ажиллаж, 36 хуулийн төсөл өргөн барьснаас 23 хуулийн төслийг батлуулсан байдаг. Түүний хувьд хуулийг үнэ цэнтэй байлгах хангалттай туршлага гэсэн үг. Батлуулж хэрэгжүүлсэн хууль нэг бүрийнх нь ард Монголын хувь заяа дэнслэгдэж байсныг тэр л мэднэ. Тэр бүгдийг нийгэмд хэлэх нь түвэгтэй. Ойлгуулахыг хүсдэггүй нь түүний буруу. Түүнийг шүүмжлэх нээлттэй. Би ч шүүмжилдэг. “Яахаараа лицензийг тоог цөөлөх хууль баталж, гадны хөрөнгө оруулалтыг багасгадаг билээ” гэхчлэн.

Өөдөөс Ч.Өнөрбаяр тоо л хэлдэг. “Монгол Улсын нийт газар нутгийн 75 хувь нь лиценз маягаар нэг улсаас хамааралтай болчихсон байлаа” гэхчлэн. Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалыг шинэчлэх ажлын хүрээнд ард түмэнд хүргэх боломжгүй мэдээлэл гэж тухайн үедээ байсныг учирладаг. Мэдээгүй учраас шүүмжлэл өнөөдөр ч хэвээрээ. “Үнэн үргэлж нуугдмал байдгаараа үнэ цэнтэй” гэсэн үг бий. Үзэл санааны улс төр хийдэг хүмүүстэй Үнэн, Үнэ цэн хоёр үргэлж хамт явдаг. Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүрэгт АН-аас нэр дэвшигч Чадраабалын Өнөрбаяр бол үзэл санааны улс төрч гэдгийг энд би тодорхойллоо. Дүгнэх нь та нарын хэрэг…

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Ц.Бямба-Отгонд улсын арслан, Э.Дашид харцага, улсын аварга О.Хангайд үлэмж бадрах чимэг олголоо DNN.mn

Өнгөрсөн жилийн баяр наадмын түрүү бөх сэргээш хэрэглэсэн нь мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлт, допингийн шинжилгээгээр тогтоогдсон тул Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд заасны дагуу Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах үндэсний хорооны санал, дүгнэлтийг үндэслэн, тавын даваанаас хойших түүний давсан бөхчүүдэд шинээр улсын цол олгох зарлигийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч гаргаж, Үндэсний баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны дарга, Монгол Улсын Шадар сайд С.Амарсайхан шинэ цол, чимгийг гардуулж өгч байна.

Улсын арслан М.Бадарчид унасан дараах бөхчүүдэд цол, чимэг олгов.

  • Тавын даваанд өвдөг шороодсон Ховд аймгийн харьяат, аймгийн арслан Б.Баянмөнхөд улсын начин,
  • Зургаагийн даваанд унасан Дундговь аймгийн харьяат, улсын начин Э.Даш улсын харцага,
  • Долоогийн даваанд өвдөг шороодсон Архангай аймгийн харьяат, улсын харцага С.Сүхбатад улсын заан,
  • Үзүүрлэсэн улсын гарьд Ц.Бямба-Отгонд улсын арслан цол олгов.
  • Наймын даваанд өвдөг шороодсон улсын аварга О.Хангайд үлэмж бадрах чимэг олголоо.

 

Categories
мэдээ нийгэм

ГИХГ: Тавдугаар сард 105 өргөдөл шийдвэрлэв DNN.mn

Гадаадын иргэн, харьяатын газарт иргэн, албан хаагчаас ирсэн өргөдөл, гомдлыг “Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хууль”-д заасан шаардлагын дагуу хүлээн авч, шийдвэрлэлтэд хяналт тавьж ажиллалаа.

Өнгөрөгч тавдугаар сард иргэн, аж ахуй нэгж, албан хаагчаас байгууллагын төвд 78 боомт, орон нутаг дахь нэгжүүдэд 11, нийт 89 өргөдлийг хүлээн авч, 105 өргөдлийг шийдвэрлэв.

Нийт өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлт өссөн дүнгээр 92 хувьтай, 39 өргөдөл хяналтад буюу шийдвэрлэх шатанд байна.

Үүнээс Засгийн газрын иргэд олон нийттэй харилцах 11-11 төвөөс манай байгууллагад 8 өргөдөл (өргөдөл 3, гомдол 5) шилжүүлснийг хүлээн авч,  шуурхай шийдвэрлэж, холбогдох хууль журмын дагуу шийдвэрлэж хариуг хүргүүлэв гэж Гадаадын иргэн, харьяатын газраас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Аюулт үзэгдэл, ослын 102 удаагийн дуудлага бүртгэгджээ DNN.mn

Өнгөрсөн долоо хоногт нийслэлийн 8 дүүрэг, 20 аймгийн 43 суманд аюулт үзэгдэл, ослын 102 удаагийн дуудлага бүртгэгдлээ.

Дуудлагын дагуу төв, орон нутгийн Онцгой байдлын байгууллагын алба хаагчид үүрэг гүйцэтгэж, 20 иргэний амь насыг авран хамгаалсан байна.

Харин гамшиг, аюулт үзэгдлийн улмаас 11 хүн нас барж, 4 хүн гэмтэж бэртсэн.

Нийт дуудлагын 72 нь гал түймэр, 20 нь хүний үйл ажиллагаатай холбоотой осол, нэг нь геологийн гаралтай аюулт үзэгдэл, ес нь ус цаг уурын гаралтай аюулт үзэгдэл байна гэж ОБЕГ-аас мэдээллээ. 

Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Д.Оюунбилэг: Чингэлэг саатаад буй шалтгааныг мэдэхгүй ч асар их ашиг сонирхлын зөрчил явж буйг харж байна DNN.mn

Өнгөрсөн долоо хоногийн байдлаар Тяньжин боомт дээр 10400 чингэлэг хуримтлагдсаныг шийдвэрлэхээр Тяньжинаас Эрээн рүү аялах галт тэргийн тоог нэмэгдүүлэхийн тулд Гадаад хэргийн яам, Зам тээврийн яам, Боомтын сэргэлтийн үндэсний хороо хамтран ажлын хэсэг гарган ажиллаж байгаа аж. Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сараас хойш Хятадын талд вагоныхоо тоог нэмэгдүүлж өгөөч гэсэн хүсэлт удаа дараа тавьсан ч тодорхой хариу өгөөгүй л байгаа юм. Үүнтэй холбогдуулан Экспорт олон улсын худалдааны төвийн гүйцэтгэх захирал Д.Оюунбилэгээс тодрууллаа.

-Экспорт олон улсын худалдааны төв ямар чиг үүрэгтэй ажилладаг вэ?

-Уул уурхайн бус салбарын нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжиж ажилладаг. Гадаад худалдааг дэмжих үйл ажиллагаагаа 2015 оноос эхлэн явуулж эхэлсэн.

Бидний гол ажлууд гадаад худалдааны сувгуудыг тэлэх, гадаад зах зээлтэй холбох гүүр болох, экспо арга хэмжээг зохиох, аж үйлдвэрийн салбарын хүний нөөцийг сургах, чадавхжуулах юм.

Монголын хувьд хэт нэг урсгалаас хамаарсан импорт давамгайлсан, экспорт гэхээр ганц уул, уурхайн салбарын экспорт байдаг. Нийт экспортын 90 гаруй хувийг уул, уурхайн бүтээгдэхүүн эзэлдэг. Нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүний экспорт долоо, наймхан хувь байна. Манай улсын гадаад худалдааны тэнцэл эерэг гэж байгаа боловч дийлэнх экспорт нь уул, уурхайн баялаг, хэрэглээний бүхий л зүйлсээ гаднаас оруулж хэрэглэдэг орон юм. Уул, уурхай давамгайлсан экспортын хэт зөрүүтэй байдлыг арилгах тал дээр бид түлхүү ажилладаг.

-Дэлхийн худалдааны байгууллагатай та бүхэн шууд харьцах боломжтой юу. тус байгууллагын гишүүн байхын давуу талыг тодруулбал?

-Бид Дэлхийн худалдааны байгууллагатай шууд харьцдаггүй. Монгол Улс Дэлхийн худалдааны байгууллагын гишүүн орон. Дэлхийн олон орнууд тус байгууллагын гишүүн болсноор худалдаан дээрээ тодорхой үүрэг, хариуцлага хүлээхээс гадна ашиг тусыг нь хүртэх ёстой байдаг. Манай аж ахуйн нэгж, бизнес эрхлэгчдийн хувьд тус байгууллагын гишүүн орны эдлэх ёстой олон боломжийг хүртэж чадахгүй байгаа юм. Гишүүн орныхоо хүрээнд Монгол Улс Гаалийн татвар дээр тарифын хөнгөлөлт үзүүлдэг зэргээр хүлээх ёстой үүрэг хариуцлагаа хүлээдэг гэж боддог. Энэ мэтчилэн хөнгөлөлт боломжуудыг экспорт дээр эдэлж чаддаг гэж хэлэхэд хэцүү.

Дэлхийн худалдааны байгууллагын гишүүн болсноор олон улсын худалдаанд оролцоход уг нь давуу эрхтэй байх юм. Мөн хил гааль, татвар зэрэг хамтын ажиллагааны хөнгөлөлтүүдийг ч эдэлнэ. Манайд өмнө нь тус байгууллагаас худалдааг хөнгөвчлөх төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлсэн. Түүнд нь аж ахуйн нэгжүүд хамрагдаж үр шимийг нь хүртэж байсан. Бид дэлхийн олон оронтой худалдааны таатай нөхцөлтэй. Европын орнуудад тарифын хөнгөлөлт буюу татваргүй нэвтрэх боломжтой.

-Манай орны зүгээс Дэлхийн худалдааны байгууллагад хандаж өөрс-дийн асуудлыг шийдүүлэх боломж хэр байдаг вэ?

-Тухайн гишүүн орны эрх ашиг зөрчигдөхөд тус худалдааны байгууллагад хандах эрх нээлттэй. Дэлхийн худалдааны төвтэй манай бодлого тодорхойлдог байгууллагын зүгээс гэрээ хэлэлцээр хийж болно. Социализмын үед хийгдсэн гэрээ хэлэлцээрээр яваад байгаа. Одооны зах зээлийн нийгэмд өөрчлөх цаг нь болсон. Илүү их хүртэж болох боломжуудыг хүртмээр санагддаг. Засаг төрөөс илүү тодорхой ажлуудыг хийх ёстой. Бидний зүгээс санал тавих эрх нь нээлттэй байдаг. Төрийн болон Засгийн газрын байгууллага, засаг захиргааны нэгжүүд, гадаад худалдааны байгууллагууд онцгой үүрэг гүйцэтгэх ёстой. Хуучин Гадаад харилцааны яаманд харьяалагдаж байсан бол одоо Эдийн засаг хөгжлийн яам, Худалдаа, хөгжлийн агентлаг зэрэг нь энэ тал руу илүү анхаарах ёстой.

-Тяньжин боомт дээр импортоор орж ирэх ёстой бараа бүтээгдэхүүнүүд гацсан байдалтай байна. Энэ тал дээр яах ёстой вэ?

-Энэ тал дээр Зам тээвэр, гадаад худалдааны яамны зүгээс яаралтай арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Асар их хүндрэл бэрхшээл, бараа бүтээгдэхүүний хомсдол үүсэх магадлал өндөр байна. Хятадын боомтоос Монгол руу хаяглагдаж байгаа чингэлгүүд ар араасаа овоорч, нааш нь гаргах гаргалт нь маш муу байгаад Засгийн газраас Хятадын талтай хэлэлцээр хийж, чингэлэг тээврийн урсгалаа нэмэгдүүлэх, юунаас болж саатаад байгаад анхаарал хандуулах нь зүй юм. Удаан хугацаанд шийдэл байхгүйгээс үйлдвэрлэгчдийн түүхий эдийн хомсдол бий болж байна. Эдийн засгийн хувьд ч асар хохиролтой. Нэг сар хүлээгдэж ирдэг байсан чингэлэг хоёр, гурван сараар хүлээгдэж ирж байгаа нь тухайн бараа бүтээгдэхүүний хугацаа хэтрэх, хадгалалтын горим зөрчигдөх, бидний эрүүл, аюулгүй хоол, хүнс хэрэглэх боломж алдагдахад хүрч байна. Бүхэл бүтэн нэг Улсын тээвэрлэлтийг гацаана гэдэг маш харамсалтай зүйл юм. Хамгийн их хохирох нь аж ахуйн нэгж, бизнес эрхлэгчид, ард иргэд төдийгүй Монголын эдийн засагт маш том хүндрэл учруулна. Энэ тал дээр Дэлхийн худалдааны байгууллагын гишүүн орныхоо давуу талыг ашиглах шаардлага бий. Далайд гарцгүй орнуудын эрх ашгийг хамгаалдаг нэгдэл гэж бий. Тэдэнд мөн хандах ёстой. Далайд гарцгүй орнуудын боомтын зөвлөл ч гэж манайд байгаа. Бусад орноос ирж буй импортын дийлэнх хувь нь Тяньжин боомтоор дамжиж байгаа энэ үед цаашид өөр ямар гарц сувгуудыг нээж болохыг судлах нь чухал байна.

Чингэлэг саатаад байгаа үндсэн шалтгааныг би сайн мэдэхгүй. Асар их ашиг сонирхол явж байна уу гэж харж байна. Нэг чингэлэг дээр 5001000 ам.доллар нэмж төлбөл түүнийг нь түрүүлж ачуулах тухай ярих болж. Энэ нь авлига ч юм шиг. Шууд цаанаас дарамтлах жишээтэй. Автомашинаар буюу өндөр үнэтэй чингэлгүүдийг ачих саналыг бий болгож байгаа нь аж ахуйн нэгжүүд бараа бүтээгдэхүүний үнэ ханшийг нэмэгдүүлэх, үйлдвэрлэгчид түүхий эд нь үнэтэй орж ирвэл мөн л үнээ нэмнэ. Үүний хохирлыг ард иргэд амсана.