Month: February 2024

Шинжлэх ухааны доктор, профессор Б.Минжигдоржтой ярилцлаа.

–Орон даяар зудын эрсдэл нүүрлээд байна. Энэ нь Монголын эдийн засагт ямар хохирол учруулах вэ?

-Mал аж ахуйг хүмүүс буруу ойлгож яриад байх юм. Зөвхөн малчдын хувийн өмч, хувиа хичээсэн асуудлыг нь л хөндөөд байдаг. том зургаар нь харвал, монголын мал сүрэг бол ард түмнийг тэжээж байгаа. Mалын мах, сүү амсдаггүй хүн гэж байхгүй. Xотынхон цөм малын мах, махан бүтээгдэхүүн, цагаа идээгээр хооллож байна.

Гэтэл зуданд нэрвэгдсэн малчдад зориулж улсаас авч буй арга хэмжээг буруу тийш нь гуйвуулах нь их болж. Үндсэн хуульд “Мал сүрэг төрийн хамгаалалтад байна. Үндэсний баялаг” гээд заачихсан байгаа. Малаа хамгаалахгүй юм бол Монгол Улс юугаар тэжээгдэх юм бэ. Гадаадаас мах, сүүгээ авах юм болж байна уу. Эдийн засгийн агуулгаас нь яривал мал сүрэг олон мянгаараа хорогдохоор дотоодын үйлдвэрлэлийн түүхий эдийн нөөц хомсдоно. Түүнээс гадна экспортод гаргах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний хэмжээ буурна. Хөдөө аж ахуйн экспортод гаргах мах, ноос, ноолуурын хэмжээ багасана. Ингэснээр Монгол Улсад орох орлогын хэмжээ дагаад буурна. Тэгэхээр зуд Монголын эдийн засагт асар их хохиролтой.

–Өнөө жил орсон энэ их цас 1975 оноос хойш 49 жилийн дараа тохиож байгааг цаг уурчид онцолж байна. Хөдөө аж ахуйн салбарт үзүүлэх хор уршгийг та хэрхэн ажиж байна вэ?

-Зуд турхан бол асар их хор хохирол учруулдаг. Тухайлбал, 2009-2010 оны зуднаар нийт малын 23.4 хувь буюу 10.3 сая мал хорогдож 570 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан. Өнөөдрийн байдлаар 600 мянган мал хорогдсон мэдээтэй байна. Малын хорогдлыг бууруулах эрсдэл багатай даван туулахад төр засаг, ард иргэд, аж ахуйн нэгж ихээхэн анхаарч дэмжлэг туслалцаа үзүүлж байна. Мал их хэмжээгээр хорогдож болох талаар янз бүрийн таамаглал их ярьж байгаа. Мал их хэмжээгээр хорогдвол олон малчин өрх айл амьжиргааны эх үүсвэрээс салж, ядуурал ихэснэ.

–Таны хувьд зуд турхан болсон үед хөдөөгүүр их л явж байсан байх. Хуучин цагт ийм эрсдэлийг хэрхэн даван туулдаг байв?

-Энэ жилийн хувьд цаг уурын өөрчлөлтөд хүмүүс нэлээд гэнэдсэн тал бий байх. Цагаан сар гарангуут цас хайлаад, уул тал цоохортоод дулаараад явчихдаг. Гэтэл өнөө жил эрс өөр боллоо. Гурван есөд бараг тэг градус руу орсон. Харин таван есөд талын жавар арилах байтугай гурван есийн үеийн идэр хүйтэн тохиосон. Ерөнхийдөө 1975 оноос хойш хамгийн их орсон цас болж байна. Тэр үеийн зуднаар зүүн бүсэд ялангуяа Хэнтий аймагт маш их цас орж, адуунууд шонгийн мод дагаад зогсоогоороо үхчихэж байсан юм. Тэгвэл энэ удаа тэрнээс ч айхавтар цас орлоо гэж үзэж болно. Одоо үүнээс сургамж авах хэрэгтэй. Манай улсад тэжээлийн аж ахуй, тэжээлийн үйлдвэр, өвс хадлан бэлтгэдэг механикжсан баригад олон байсан. Харамсалтай нь бүгдийг нь устгачихсан болохоор одоо өвс тэжээлийн нөөцгүй байна. Ер нь бол тэжээлийн аж ахуйгаа сэргээх хэрэгтэй байгаа юм. Яагаад гэвэл өнөөдөр Улаанбаатараас баруун, зүүн аймгууд руу өвс, тэжээл зөөнө гэдэг үнэхээр хүнд байна шүү дээ. Хуучин шиг баруун, зүүн, төвийн бүсүүдэд тэжээлийн аж ахуй байгуулах хэрэгтэй. Ингэснээр бүс бүсдээ тэжээлийн нөөцтэй болно. Тайван цагт аливаа ажлыг санаачлахаар дэмждэггүй. Тэгсэн хэрнээ асуудал хүндрэхээр баахан хөрөнгө хаядаг. Энэ чинь эдийн засгийн ашиггүй байна. Тайван цагт гаргаж байгаа санаачилгуудыг дэмжиж хөгжүүлж баймаар байна. Хуучин баруун аймагт өвөлжилт хүндэрсэн үед өвс тэжээлийг зүүн бүсээс галт тэргээр ачаад Оросын нутгаар дамжуулаад баруун аймгуудад хүргэж байлаа шүү дээ. Яваандаа үүнийгээ болиод баруун бүсэд тэжээлийн үйлдвэр байгуулахаар шийдвэрлэсэн. Ингээд Тэс, Улаангом, Эрдэнэбүрэнд бүсчилсэн тэжээлийн аж ахуй байгуулж байсан. Ер нь ашиггүй зардал гаргаж байхын оронд орон нутагт нь тэжээлийн үйлдвэр байгуулах ёстой. Бид алдаагаа анхаарч засвал хөгжлийг авчирна. Тэгэхээр өвс, тэжээл бэлтгэдэг хувийн болон төрийн агентлаг байгуулах хэрэгтэй.

–Энэ цаг үед малчид хамгийн их шүүмжлэл хүртэж байгаа улс. Өвс тэжээлээ бэлдэх нь өөрсдийнх нь үүрэг гэх зэргээр бишгүй л зүхүүлж байгаа харагдах юм…

-Малаа хамгаалах нь малчны үүрэг мөн. Гэхдээ төрийн дэмжлэг зайлшгүй хэрэгтэй. Ер нь малчид мал аж ахуйдаа хөрөнгө оруулж сурах хэрэгтэй. Аливаа эрсдэлийг тооцохдоо цаг сайханд анхаарч авах арга хэмжээг төлөвлөх ёстой. Дээхнэ үед зудын үеэр бид хөдөөгүүр явж байхад отор нэрээр эзгүй тал газар гэрээ барьчихсан, хашаа байхгүй, өвс тэжээл ч үгүй хэцүү айл олон таарч байв. Тэр үед нэг айл 300-гаад хонь, ямаагаа үхүүлээд жалганд овоолчихсон байсан. “Ядаж та нар хонь, ямааныхаа 50-ийг нь худалдаад өвс, тэжээл авчихад яасан юм” гээд асуухад “Би мотоциколь авдаг л буруу болж” гэж байсан. Нөгөө айл нь 100гаад үхрээ үхүүлчихсэн байгаа юм. “Та нар 20, 30ийг нь зараад өвс тэжээл авсан бол өнөөдөр бүгд онд мэнд орчих байсан даа” гэхэд “Малаа хайрлаад” гэж ярьж байгаа юм. Яахав, малчин хүний сэтгэл тийм байдаг юм билээ. Гэхдээ малаасаа нарийлаад ийм эрсдэлтэй учирч байна гэдэг бол үнэхээр эмгэнэлтэй. Малаасаа харамлаад байгаа хэрнээ бусдаас юм авах гээд гараа тосоод сууж байгаа нь буруу. Тиймээс малдаа хөрөнгө оруулж сурах хэрэгтэй. Дээрээс нь хөдөө хүн бүл муутай байдаг. Нөхөр нь адуугаа хайгаад явчихсан. Гэртээ нялх хүүхдээ тэвэрч үлдсэн эхнэр нь үхэр, хониндоо явъя гээд ч чаддаггүй. Ийм л хэцүү юм билээ. Ер нь олон төрлийн мал маллах буруу юм байна. Зудын үеэр ам бүл цөөтэй айл үнэхээр хэцүү. Түлш байхгүй. Малчдад туслахдаа түлшний асуудлыг анхаармаар юм байна лээ. Тал хээрийн айлуудад аргал, хомоол ч олддоггүй. Малчид өөрсдөө санаачилгатай ажиллах хэрэгтэй. Мал аж ахуйн өвөлжилтийн бэлтгэлийг хангах стандарт гэж баймаар байна. “Нэг өрх хичнээн хэмжээний малтай байх юм. Хэдий хэмжээний өвс тэжээл зориулж бэлдсэн байх юм. Хашаа байр нь ямар байх юм” зэрэг бүс, бүсийн онцлогт тохирсон стандартыг баталж өгмөөр байна.

–Өнөө жилийн цас зуданд хорогдсон малын тоо 10 саяд хүрч болзошгүй гэж байна. Цаашид энэ тоо улам өсөх байх даа?

-Одоо урин цаг ирж цас ханзартал малаа ногоолуулах асуудал зайлшгүй хэрэгтэй. Тэр хүртэл улсаас дэмжлэг үзүүлж, ард олон ч хандив өгч байгаа юм байна. Одоо малч ажиллагаа хэрэгтэй. Залуу малчид олон болсон. Хашир туршлагатай ахмадууд цөөрсөн. Өнөөдөр манайд малчдын сургалт гэж алга. Сум болгонд малчны түр сургуультай болох хэрэгтэй. Улиралдаа нэг удаа баг, баг дээрээ сургалт явуулчихдаг. Номоо заахаас гадна малчдын арга ажиллагааг залуу малчдад эзэмшүүлэх нь чухал. Мөн мал аж ахуйн түүхий эдийн бэлтгэлийг боловсронгуй болгох шаардлагатай. Өнөөдөр ямааныхаа ноолуурыг авчихаад аймгийн төв дээр авчирч дуудлага худалдаанд орж байх нь зөв үү. Эсвэл суман дээрээ худалдах нь зөв үү гэдэг асуудал бий. Хуучин сум болгонд худалдаа бэлтгэлийн анги гээд агентууд байсан. Одоо байхгүй. Бодит үнэн гэвэл малчид хонио төхөөрчихөөд махыг нь аймаг оруулж худалддаг, ноосоо хаана өгөхөө мэдэхгүй ийм болчихоод байна. Иймд мал аж ахуйн түүхий эд бэлтгэлийн асуудлыг сумын түвшинд зохион байгуулах ёстой. Тэгж байж малчид чирэгдэлгүй болно. Одоо цаг дулаарна. Ямаагаа самнаж эхэлнэ. Малчид ноолуураа худалдах зорилготой, мал аж ахуйгаасаа хөндийрөөд байна шүү дээ.

-Монгол Улс 2022 онд түүхэндээ хамгийн олон мал тоолуулсан. Албан бус тоогоор 100 сая давсан гэж яригдаж байлаа. Гэтэл өнгөрсөн жилийн дүнгээр 60 сая гаруй мал тоолуулсан. Бүхэл бүтэн ийм их хэмжээний мал гэв гэнэт алга болчихсон. Тэр зөрүүг яагаад хэн нь ч ярихгүй байна вэ?

-Ер нь малын хорогдол, малын тооллого чинь үнэн гарахгүй байгаа юм шүү. Хөдөөгүүр айлуудаар яваад “Малаа тоолуулсан уу, мал чинь хээл хаясан уу” гэхээр тийм юм ер явдаггүй шүү дээ гэдэг байв. Мал тооллогын асуудлыг цэгцэлмээр байгаа юм. Малын хорогдол бодитой биш харагдаад байдаг юм билээ.Цаашид малын чанар бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд онцгой анхаарах хэрэгтэй.

Ажил хэрэгч хүмүүс өдөр тутмын сонинг сонгосон хэвээрээ байгаагийн нэг баталгаа нь тогтмол захиалагчийн тоо билээ. Хоногийн 24 цаг багаддаг бизнесийнхэнд сошиал ухаж, хэрэгтэй хэрэггүй мэдээлэл унших цаг байдаггүй. Тэдний унших хэвлэл нь бизнестэй нь шууд холбоотой байдаг. Өдөр тутмын сонин захиалж байгаа хүмүүс сониноос тулхтай анализ тойм уншин, бизнесийн санаагаа бататгахын зэрэгцээ бүхий л тендерийн заруудыг хүлээж байдаг. Төрөөс л гэхэд нэг жилд сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, соёлын ордон, зам, тээвэр гээд өдий төдий төрлийн ажлын тендер зарлаж, шалгаруулж, ажил эхлүүлдэг.

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлдэг газар бол Төрийн худалдан авах ажиллагааны газар. Төрөөс санхүү, мөнгийг нь гаргадаг бүхий л ажил энэ газраар дамждаг болохоор жилийн жилд хэдэн зуун тэрбумаар хэмжигдэх маш их мөнгөн урсгал тэнд эргэлдэж байдаг.

Төрөөс зарласан ажлын тендерийг нэг хэсэг зөвхөн цахимаар түгээх гэж үзсэн байдаг юм. Гэхдээ тендерийн мэдээлэл нээлттэй, хүртээмжтэй, ил тод байх үүднээс хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудаар дамжуулах ёстой гэдгийг олон нийт шаарддаг. Энэхүү шаардлагаас үүдээд төрөөс зарласан тендерүүдийг хэвлэн нийтлэх сонгон шалгаруулалтыг жилийн жилд хэвлэлийнхний дунд ч зарладаг. Уншигч, захиалагчдын тоо төдийгүй нийтлэлийн бодлого, нийгэмд үзүүлэх оюун санааны нөлөөллөөрөө жин дардаг “Өдрийн сонин” энэхүү сонгон шалгаруулалтад шалгарсаар ирсэн бөгөөд өнөө жил ч мөн төрөөс зарласан бүхий л тендерийн зарыг хэвлэн нийтлэх эрхээ авсан юм.

“Тендерийн зарыг зарлахдаа яагаад заавал хэвлэн нийтлэх шаардлагатай байдаг вэ. Цахимаар явуулчихаж болдоггүй юм уу” гэж асуух хүн гардаг. Яагаад гэвэл тендерийн зар хэвлэгдэн гарч ирснээр бодит баримт болж үлддэг. Хэн ч тэр зарлалыг устгаж алга болгож чадахгүй. Өөрчлөх боломжгүй. Тендерийн зар гэдэг өөрөө их мөнгөн дүнгээр хийх ажлын эхлэл учраас хариуцлагатай хэвлэлд нийтлэгдсэн, үлдэх бодит баримттай байх ёстой юм. Эргээд харахад өөрчлөгдөхгүй, хөдөлшгүй баримт бол сонинд хэвлэгдсэн тендер байдаг. Дээрээс нь найдвартай эх сурвалж болж чадхуйц нэр хүндтэй хэвлэл өөрөө үнэн худлын баталгаа болдог. Та анзаардаг байх, ямар нэгэн мэдээ мэдээлэл энэ үнэн шүү гэдгийг харуулахын тулд заавал эх сурвалжаа дурддаг.

“ …гэж вашингтон таймс сонинд дурджээ” хэмээн нийтэлдэг нь хар үгээр хэлэх юм бол “худлаа хэлэхээргүй өндөр нэр хүндтэй сонин дээр гарсан нь энэ мэдээ үнэн гэсэн үг” гэж л хэлж байгаа хэрэг юм. Ийм учраас тендер зар мэдээг сонин дээр тэгээд бүүр нэр хүндтэй он удсан хэвлэлд нийтлэх гэж эрмэлздэг нь нийгмийн тогтсон зан заншил байдаг.

Тендерийн сурталчилгааг цахимаар явуулж болно, одоо ч явуулсаар байгаа. Цахимаар зарласаар байж яагаад сонинд давхар хэвлэдэг вэ гэвэл өнөөх л дээрх баталгаа нотолгоо болгох зорилготой билээ. Цахим гэдэг баримжаагүй эд. Нэг өдөр гацаж мэднэ. Нөгөө өдөр бүр алга болчих ч эрсдэлтэй. Муугаар бодоход цахим дээр үг үсэг, тоо толгойг өөрчлөөд засчихаж болдог. Эргээд зарга үүсгэх гэхээр баримт үлддэггүй гачлантай. Дашрамд хэлэхэд сошиал, цахим

гээд нийтээрээ хуйларч байна. Үнэндээ ирийтэл цувардаг цахим хаягнуудын тал нь хуурамч гээд бод доо. Таны дагагч, фэнүүд өсөөд байгаа мэт боловч цаана нь хоосон орой зай цэлийж

байдаг. Сая дагагчтай гээд даналзаж байвч хэд нь хий орон зай байгааг таашгүй. Тийм учраас цахим орчинг бодит гэж үздэггүй, тендерийн зарыг олон нийтэд зарлахдаа цаасан сонинд хэвлэж бататгаж байдаг нь ийм учиртай.

Төрийн худалдан авах ажиллагаанаас зарладаг тендерүүд маш олон янз байдаг. Чиглэл чиглэлийнх нь үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүд тендерийн зар гарахыг хүлээж байгаад ажлаа товлодог. Ажил хэрэгч хүмүүс ихэвчлэн сонин захиалдаг нь үйл явдлын тойм мэдээлэл, анализ дүгнэлт уншихаас гадна бүхий л тендерийн зарлалыг унших зорилготой байдаг. Тэгж ажлаа төлөвлөж, мэдээллээ баталгаажуулдаг. Үүнээс гадна төр засгийн бодлого хаашаа чиглэж байна, аль салбарт түлхүү дэмжлэг үзүүлж байгаа, цаашид өсөн дэвжихэд төрөөс ядаж хааж боохгүй салбар нь аль вэ гэдэг баримжаагаа авдаг. Энэ чиглэлийн бүхий л бодлого, үргэлжлэх үр дүнгийн талаарх тойм, ярилцлагуудыг сониноос уншдаг юм.

“Өдрийн сонин”-ы нийтлэлийн бодлого нь ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөний төлөө чиглэгддэг. Хаана шударга ёс алдагдаж байна, хаана тэгш бус зарчим үйлчилж байна, хэний бизнесийн боломжийг хулгайлж байна, тэр цэг дээр бат зогсож, хохирсон нэгнийг өмөөрч, бурууг нь шүүмжилж, цаашид санамж сэрэмж болгон бичсээр байдаг. Хэний ч санаагүй санаа сэдлийг нийтэд гарган тавьж, түүнийхээ төлөө элдвээр хэлүүлж л байдаг. Хэдэн жилийн дараа өнөө шоолуулж байсан санаа амьдрал дээр хэрэгжин, өөр өөрсдийн автортой болж тодорч байхад “Өдрийн сонин” дахиад өөр нэг “үл бүтэх” санаа дэвшүүлээд шуугиулж байдаг нь хэвийн л үзэгдэл. Ингэж л үзэл санааны бамбар болон гэрэлтэж, үнэн зөв мэдээллийн баталгаа болон дүнхийж байдаг юм, “Өдрийн сонин”.

Сонин яаж захиалах вэ гэж утсаар маш их асуудаг болохоор захиалгын мэдээллийг товч оруулъя. Цаасан сонин захиалах бол ойролцоох шуудангийн салбар, эсвэл сонины редакц дээр ирээд захиалга өгч болно. Сонины хүргэлт хийх боломжгүй хэт хол эсвэл гадаадад амьдардаг бол цахимаар захиалж болдог. Энэ талаарх мэдээллийг 99112954, 88111375 дугаараас лавлахад таныг бүрэн мэдээллээр хангаж өгнө.

О.ТУЯА

Нийт нутгаар цас зудтай байгаа энэ хүнд цаг үед мал, малчдад тусламж хүргэхэд нэн шаардлагатай зүйл нь туулах чадвартай машин, техник гэдгийг орон нутгийн удирдлагууд онцолж байгаа юм. Гэвч ийм техник хэрэгсэл орон нутагт хүртээмжтэй биш. Тиймээс Онцгой байдлын байгууллага болон Хил хамгаалах байгууллагын тусламжтайгаар хөдөөд зам гаргаж, малчдад өвс тэжээл хүргэх ажлыг нугалж байгаа аж. Энэ хүрээнд ХХЕГ- ын Хилийн алба, хилийн төлөөлөгчийн газрын Хилийн хэлтсийн дарга, хурандаа Б.Энхжаргалтай ярилцлаа.

-Орон даяар цас зудтай, малчид маш хүнд нөхцөл байдалд байна. Малчдад туслах боломж нь туулах чадвартай машин техник хэрэгтэй. Энэ цаг үед тус дэм болж байгаа нь Хил хамгаалах байгууллага гэдгийг орон нутгийнхан хэлж байна?

-Өнгөрсөн хоёр долоо хоногийн хугацаанд нийт нутгаар цасан шуурга шуурч, цаг агаарын нөхцөл байдал хүндэрсэнтэй холбогдуулан Хил хамгаалах байгууллагаас хилийн анги, салбаруудын онцгой нөхцөл байдал үүссэн үед үүрэг гүйцэтгэх томилгоот бүлгүүдийг томилгоожуулан бэлэн байдлыг ханган ажиллаж байна.

Улсын онцгой комисс болон аймгийн Онцгой штабаас ирүүлсэн чиглэлийн дагуу өвөлжилт хүндэрсэн хил орчмын нутаг дэвсгэрт ард иргэд, малчдад өвс тэжээл хүргэх, цасан шуурганд төөрсөн болон цасанд суусан иргэдэд тусламж үзүүлэх, арга хэмжээг зохион байгуулж байна.

-Орон нутгийн аль чиглэлд нөхцөл байдал хүнд байна. Хилчид аль чиглэлд голлон үүрэг гүйцэтгэж байна вэ?

-Баян-Өлгий, Ховд, Увс, Сүхбаатар, Төв, Говьсүмбэр, Дорноговь аймгийн 10 сумын орон нутгийн иргэдэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор хилийн цэргийн 9 ангиас нийт 14 бүлэг, 58 хүн, 17 нэгж техниктэй үүрэг гүйцэтгэж байна. Олон хоног цас орж, шуурсан, замын нөхцөл байдал хүндэрсэнтэй холбогдуулан хилийн цэргийн анги, салбаруудаас туулах чадвар сайтай Камаз, Зил-131, Уаз фургон, Ниссан патроль, Ниссан навара зэрэг автомашинуудыг томилон үүрэг гүйцэтгүүлж байна.

-Хилчид төөрсөн, цасанд боогдсон иргэдийн амь насыг аварсан сайн мэдээ дуулдсаар байгаа. Хамгийн сүүлд ямар дуудлага дээр ажиллав?

-Баян-Өлгий аймгийн Дэлүүн сумын нутагт цасан нурангид дарагдсан нэг иргэнийг эрэн хайх ажиллагаанд хилийн цэргийн 0165 дугаар ангийн таван цэргийн алба хаагч, нэг нэгж техниктэйгээр үүрэг гүйцэтгэж, орон нутагт байрлах Онцгой байдлын газар, хууль сахиулах байгууллагын алба хаагч нартай хамтран, эрэн хайх, аврах ажиллагааг хоёр хоногийн хугацаатай зохион байгуулсан.

Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Дорнод аймгийн Халх гол сумаас айлын ажил явдалд оролцоод Дорнод аймгийн чиглэлд хөдөлгөөн үйлдсэн гурван том хүн (хоёр хүүхэдтэй) сураггүй болсон гэх мэдээллийн дагуу хилийн цэргийн 0306 дугаар ангиас бүлэг томилон эрэх хайх, ажиллагааг зохион байгуулж, автомашин нь цасанд суусан байсныг олж, төв суурин газар хүргэх арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсэн.

Ховд аймгийн Үенч суманд байрлах хилийн цэргийн 0130 дугаар ангиас дөрвөн автомашинтай 11 цэргийн алба хаагч зам гаргах, малчдад өвс тэжээл хүргэх зорилгоор үүрэг гүйцэтгэж байгаа бүлэг “Ямаат” ууланд төөрсөн нэг иргэнийг эрэн хайх ажиллагааг явуулж байна.

-Цасан шуурганд мал олноор уруудаж байгаа. Хилд тулсан мал олон байна уу?

-Байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл, цасан шуурганд уруудан улсын хилд тулсан 219 тооны малыг хилчид хил давуулалгүй тогтоож, ард иргэдэд учирч болох 215 сая төгрөгийн хохирлоос урьдчилан сэргийлж ажилласан.

-Мал олноор хорогдож малчдын хувьд маш хүнд байгаа. Ийм нөхцөлд ажиллаж байгаа хилчид юу ажигласан бол. Иргэд, олон нийт, малчдад юу анхааруулах бол оо?

-Ойрын хугацаанд ихэнх нутгаар цас орж шуурах талаар мэдээлэл авагдаж байгаа тул иргэд аймаг, орон нутгийн чиглэлд хөдөлгөөн үйлдэхгүй байж, цаг агаарын нөхцөл байдал сайжирсны дараа замд гарах хэрэгтэй байна. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цаг агаарын урьдчилан сэргийлэх мэдээгээр хэлж анхааруулсаар байтал иргэд холын замд их гарч байна. Хичнээн туулах чадвартай жийп унаад явсан ч байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлийн өмнө хүчин мөхөстдөг гэдгийг ухамсарлаж онц шаардлагагүй бол холын замд гарахгүй байхыг захимаар байна.

Б.ЭНХЗАЯА