Month: October 2023

E-Mongolia болон шинээр бүтээж буй e-kids системд дата хэрэглэхгүй нэвтэрч, үр хүүхдээ хаана байгааг мэдэж, дуудлагыг нь хүлээн авах боломж бүрдүүлж байна.

Төрийн цахим үйлчилгээний E-Mongolia-д е-kids хүүхэд хамгааллын системийг ирэх долоо хоногт нээхээр ажиллаж байгаа аж. Эцэг эхчүүд тус системд датагүй нэвтэрч, хүүхдийнхээ байршлыг хөдөлгөөнтэй нь мэдэж тогтоох, тусламжийн дуудлагыг нь хүлээн авах боломжтой юм. Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд Н.Учрал, Мобиком, Юнител, Скайтел, Жи-Мобайл, Ондо компанийн удирдлагууд E-Mongolia, e-kids системийг үнэ төлбөргүй ашиглах уриалгыг дэмжиж нэгджээ.

Огцом өсөж буй цахим гэмт хэрэг, хүүхдийн эсрэг хүчирхийллээс технологи ашиглан хамгаалах нь дэлхий дахинд өдөр тутмын хэрэглээ болсны нэг жишээ нь Google family Link апп. Ухаалаг технологи ашигладаг монгол эцэг эхчүүд энэ аппликэйшнийг хэрэглэдэг аж. E-Mongolia 1,6 сая хэрэглэгчдэдээ эхний ээлжинд мэдэгдэл илгээж, гар утсандаа хэрхэн татаж ашиглах заавар байршуулаад байна.

​ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал “Иргэнийхээ аюулгүй байдлыг хамгаалах нь төрийн үүрэг ч насанд хүрэгсэд, ээж аавууд цахим гэмт хэрэг, хүчирхийллээс үр хүүхдээ хамгаалах нь жам ёсны үүрэг” хэмээгээд, төрийн цахим үйлчилгээ, хүүхэд хамгааллын системд үнэ төлбөргүй нэвтрэх боломж олгож, нийгмийн хариуцлагыг ухамсар, ёс зүйгээр үлгэрлэж буй үүрэн холбооны компаниуддаа талархал илэрхийлжээ.

Дархан-Сүхбаатар-Алтанбулаг чиглэлийн хатуу хучилттай авто замд Азийн хөгжлийн банкны хөнгөлттэй зээлийн хүрээнд замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг сайжруулах үүднээс 2.1 сая долларын хөрөнгө оруулалтаар зам засварын ажлын төсөл хэрэгжихээр болсон.

ЗТХЯ-наас гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендерийг зургаадугаар сард зарлаж уг тендерт “Үйлсийн зам” ХХК нь шалгарчээ. Есдүгээр сарын 15-наас зам засварын ажлын бэлтгэл ажлаа хангаж, энэ сарын 2-ноос гэрээ байгуулж, замын ажил нь эхэлсэн байна. Тухайн төслийн захиалагчаар ЗТХЯ, зөвлөхөөр “ICT SAIN CONSULTING” LLC, гүйцэтгэгчээр нь “Үйлсийн зам “ ХХК ажиллах юм. Зам засварын ажлыг 2023-2024 онд хийж гүйцэтгэнэ.

Дээрх төслийн хүрээнд Дархан-Сүхбаатар-Алтанбулаг чиглэлийн нийт 113 км замд дараах нэр төрлийн ажлууд хийгдэхээр тусгагджээ. ЗТХЯ-тай байгуулсан гэрээний дагуу 2023 онд дараах ажлууд хийгдэнэ. Үүнд,

1.Дархан самбараас Цагааннуурын тойрог хүртлэх замын эвдрэл ихтэй 2.2 км замд, Цагааннуурын тойрог өнгөрөөд хар морьтын хөтөл хүртэлх замын эвдрэл ихтэй 1.55км замд, Хар морьтын хөтөлөөс Орхон жимс ногооны салдаг хүртэлх замын эвдрэл ихтэй хэсэг болох 1.4км замд, Жавхлант сумын салдаг уулзвар өнгөрөөд Ерөөгийн давааны зогсоол хүртлэх 8.0 км замд, Ерөөгийн төмөрбетон гүүр гараад Дулаанхааны дөрвөн замын уулзвар хүртлэх замын их эвдрэлтэй хэсэг болох 0.7 км замд буюу нийт 13.9 км замд замын хуучин хучилтыг хуулж, тэгшилгээ хийн шинээр асфальтбетон хучилт хийгдэнэ.

2.Дархан-Сүхбаатар-Алтанбулаг чиглэлийн нийт 113 км замд 9512м2 нүхний эвдрэлийг /нийт замын бүх нүх бөглөгдөнө/ засварлах ажил мөн хийгдэхээр байна.

3.Хучилтад үүссэн заадас гагнах ажил 56,930 метр урт.

2024 онд хийгдэх ажлууд:

1. Ерөөгийн давааны 3.7км, Арангатын давааны 2.7км, Ундрагчийн тойрог тужийн нарсны 3.6км, Сүхбаатар самбараас хорооллын зам хүртлэх 8.0км, гурвалжингийн уулзвараас Алтанбулаг чиглэлд үхэрчийн амны карьерын харалдаа хүртлэх 4.0 км буюу нийт 22 км замд гадаргуун боловсруулалт буюу элэгдлийн үе хийгдэнэ.

Өнгөрсөн тавдугаар сарын 28-нд 8 настай охиныг хүчирхийлж, хөнөөгөөд, цогцсыг жорлонд хийсэн 21 настай эрэгтэй А-д анхан шатны шүүхээс бүх насаар нь хорих ял оноожээ.

Хэргийн талаар эргэн сануулахад, найман настай охины хоолойг боон амь насыг нь бүрэлгэн нүхэн жорлонд орхисныг тухайн айлынхан мэдэж, цагдаагийн байгууллагад хандснаар хэрэг ил болсон. Хүүхдийн цогцсыг тус дүүрэг дэх Цагдаагийн 2 дугаар хэлтсийн жижүүрийн бүрэлдэхүүн, Онцгой байдлын алба хаагчидтай хамтран гаргасан байдаг.

Тэгвэл уг хэргийг үйлдсэн этгээд нь 21 настай, урьд өмнө нь ял шийтгэл эдэлж байсан нэгэн бөгөөд тухайн хэргийг үйлдээд оргон зайлсан байхад нь цагдаагийнхан саатуулсан байдаг. Тухайн этгээд 2002 онд төрсөн, охины ахынх нь найз гэх А бөгөөд ял эдэлж, хорих ангиас дөнгөж суллагдаад байжээ.

Сэтгэцийн эрүүл мэнд-2023 эрдэм шинжилгээний олон улсын хурлыг “Сэтгэцийн эрүүл мэндийн боловсролыг хүн бүрд” уриан доор тэмдэглэхтэй холбоотой Эрүүл мэндийн яамнаас мэдээлэл хийлээ.

СЭМҮТ-ийн дэд захирал, Анагаах ухааны доктор В.Баярмаа” Дэлхий даяар сэтгэцийн эрүүл мэндийн өдрийг жил бүрийн 10 дугаар сарын 10-ны өдөр тэмдэглэн өнгөрүүлдэг. Энэ жил сэтгэцийн эрүүл мэнд бол хүний түгээмэл эрх гэсэн уриан дор тэмдэглэнэ. Цар тахал тохиолдохоос өмнө дэлхийд даяар 970 сая хүн сэтгэцийн эмгэгтэй амьдарч байсан. Түүнчлэн өсвөр насны хүүхдүүдийн 14 хувь нь уг асуудлаар шаналж байна. Сэтгэцийн асуудал дундаа сэтгэцийн ноцтой буюу хоёр туйлт эмгэгтэй хүмүүсийн хувьд бусад хүм амтай харьцуулахад 10-20 жил бага насалж байна. Гэтэл эдгээр өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх боломж хүн бүрд бий. Монгол Улсад хийсэн сэтгэцийн эрүүл мэндийн судалгаагаар 2013 оны байдлаар дөрвөн хүн тутмын нэг нь сэтгэцийн эрүүл мэндийн асуудалтай амьдарч байсан нь тогтоогдсон. Сэтгэцийн асуудал үүсгэж буй гол зүйл нь гэр бүлийн гишүүдийн хоорондох харилцаа, ажилгүйдэл, согтууруулах ундааны хэтрүүлэн хэрэглээ болон нийгмийн орчин орж байна.

Судалгаанд:

• 5 хүн тутмын нэг нь сэтгэл түгших эмгэгтэй
• 5-6 хүн тутмын нэг нь нойрны эмгэгтэй,
• 6 хүн тутмын нэг нь архаг ядаргаанд орсон,
• 8 хүн тутмын нэг нь тайлбарлаж боломгүй биеийн зовиуртай,
• 15-16 хүн тутмын нэг нь архинд донтох эмгэгтэй,
• 16 хүн тутмын нэг нь сэтгэл гутралын эмгэгтэй гэсэн судалгааны дүн гарчээ.

Иймд бид “Сэтгэцийн эрүүл мэндийн боловсролыг хүн бүрд” уриан дор эрдэм шинжилгээний олон улсын хурлыг энэ сарын 13-14-нд зохион байгуулах гэж байна. Мөн цаашид энэ асуудлаар судалгаа шинжилгээ хийж иргэдийн сэтгэцийн эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэхэд анхаарч ажиллана” гэв.

Жил бүрийн аравдугаар сарын 10-ны өдөр дэлхийн сэтгэцийн эрүүл мэндийн өдөр хэмээн тэмдэглэн өнгөрүүлдэг уламжлалтай. Энэ жил “Сэтгэцийн эрүүл мэнд бол хүний түгээмэл эрх юм” гэсэн уриан дор тэмдэглэж байна.

Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага (ДЭМБ)-ын мэдээлснээр таван хүн тутмын нэг нь амьдралынхаа хугацаанд сэтгэцийн ямар нэгэн эмгэгт нэрвэгдэж, цаашилбал хөдөлмөрийн чадвар алдсан хоёр тохиолдол бүрийн нэг нь сэтгэцийн эмгэг байна.

ДЭМБ-ийн хийсэн судалгаагаар, 2017 онд 792 сая хүн буюу нийт хүн амын 10.7% 10 тутмын нэг нь сэтгэцийн ямар нэгэн эмгэгтэй ба үүнээс 284 сая нь нийт хүн амын 3.8% нь сэтгэл түгших, 264 сая нь нийт хүн амын 3.4% нь сэтгэл гутрах, 970 сая нь архи, мансууруулах бодисын шалтгаант эмгэгтэй гэсэн тоон судалгаа гарчээ.

Тэгвэл 2019 онд дэлхий дахинаа найман хүн тутмын нэг нь сэтгэцийн эмгэгтэй амьдарч, сэтгэл гутрал нь хөдөлмөрийн чадвар алдалтад хүргэх тэргүүлэх шалтгаан болж байгааг ДЭМБ-аас онцоллоо.

Харин манай улсад зонхилон тохиолдох сэтгэцийн эмгэгүүдийн тархалт 2013 оны судалгаагаар  Монгол Улсын хэмжээнд 18-64 насны хүмүүсийн дунд сэтгэл түгших эмгэг 18.4%, органик бус нойрны эмгэг 17.5%, архаг ядаргаа 16.2%, тайлбарлаж болмооргүй биеийн зовуурь шаналгаа 11.9%, архинд донтох эмгэг 6.4%, сэтгэл гутрах эмгэг 6.2%-ийн тархалттай байсан бөгөөд 1984-1992 оны тархалтын судалгааны үр дүнтэй харьцуулахад сэтгэл түгших эмгэг 8 дахин, сэтгэл гутрах эмгэг 7 дахин өсөж, архинд донтох эмгэг 25 дахин ихэссэн байна.

Иймд Эрүүл мэндийн яамнаас хүн бүр өөрсдийн сэтгэцийн эрүүл мэндийг дэмжих, хамгаалах, сэтгэцийн эмгэгээс урьдчилан сэргийлэн, анхаарах шаардлагатай гэж мэдээллээ.

Өнөөдөр (2023.10.09) Монгол Улсын Их Хурлын Ёс зүй, сахилга хариуцлагын байнгын хорооноос Монгол Улсын Их Сургуулийн Шинжлэх Ухааны Сургуулийн Философи, шашин судлалын тэнхим, Шинжлэх Ухааны Академийн Философийн хүрээлэн, “Ёс суртахууны боловсролын хүрээлэн” төрийн бус байгууллагатай хамтран “Өнөөгийн Монголын нийгмийн ёс суртахууны өөрчлөлт, хандлага” хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Уг хэлэлцүүлэгт Монгол Улсын Их Сургууль, Шинжлэх Ухааны Академийн эрдэмтэн, судлаачид ёс зүй, ёс суртахууны тулгамдсан асуудал, гарц шийдэл, олон улсын туршлагын талаар илтгэл тавьж, оролцогчид нээлттэй судалгаа бүтээл, санал шүүмжээ солилцсон юм. Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар хэлэлцүүлгийг нээж хэлсэн үгэндээ, аливаа хуулийн амин сүнс нь ёс суртахуун мөн гэж тодотгоод, нийгмийн хөгжлийн үндэс нь хүний хөгжил бөгөөд хүний хөгжлийн суурь нь ёс зүйн боловсрол хэмээн тэмдэглэв.

Тэрбээр үргэлжлүүлэн, “Өнөөгийн Монголын нийгмийн ёс суртахууны өөрчлөлт, хандлага” сэдэвт хэлэлцүүлэг нь цаг үеэ олсон ач холбогдолтойг онцлохын сацуу нийгмийн ёс зүйн төлөвшлийг төрийн алба манлайлах ёстой учраас Улсын Их Хурлаас Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуулийг баталж 2023 оны 07 дугаар сарын 03-наас хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж эхэлж буйг дурдлаа. УИХ-ын дарга Г.Занданшатар, монголын ард түмэн бид эх орондоо хүмүүнлэг, иргэний ардчилсан нийгэм цогцлуулан хөгжүүлэхийг эрхэм зорилго болгоно хэмээн Ардчилсан шинэ Үндсэн хуульдаа тунхаглаад 30 гаран жилийг өнгөрөөсөн ч сүүлийн үед ёс суртахууны доройтлоос үүдэлтэй сэтгэл сэрдхийлгэм хэрэг, явдлууд гарч буй нь монгол хүний хүнлэг энэрэнгүй зан, ёс зүйн хэм хэмжээ, үнэт зүйлийн талаар эргэцүүлэн бодоход хүргэж байна хэмээн үргэлжлүүлэв.

Түүнчлэн нийгмийн анхдагч нэгж болсон гэр бүл нь хүүхдэд хүмүүжил төлөвшил олгох суурь орчин, эцэг эх, асран хамгаалагч нь гол сурган хүмүүжүүлэгч нь болж улмаар цэцэрлэг,  сургуулийн орчин, багш нар нь хүүхдэд үлгэр дуурайлал авах манлайлагчид нь байдаг гэлээ. Иймд ёс зүйн боловсролыг түгээн дэлгэрүүлэхэд хүн бүрийн идэвх, зүтгэл чухал хэмээн тэмдэглээд, Улсын Их Хурлын 2023 оны хаврын чуулганаар баталсан Боловсролын ерөнхий хуульд “Монгол Улсын боловсролын зорилго нь хүн бүрт чанартай боловсрол эзэмших тэгш боломж бүрдүүлж, насан туршдаа суралцаж, ажиллах, ёс суртахуунтай, сайн зан чанартай иргэнийг төлөвшүүлэхэд оршино” хэмээн зааж өгсөн гэдгийг тодотголоо. УИХ-ын дарга, монгол хүний үнэт зүйл ёс суртахуунд нь оршдог тул тэрхүү үнэт зүйлийг баттай төлөвшүүлэхэд онцгой анхаарч, салбар бүрт ёс зүйн дүрмээ чанд мөрдөн ажиллах үр дүнтэй механизмыг хэрэгжүүлнэ гэдгийг онцлов.

Энэ удаагийн хэлэлцүүлэгт Улсын Их Хурлын гишүүн, Улсын Их Хурлын Ёс зүй, сахилга хариуцлагын байнгын хорооны дарга Б.Баттөмөр, Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүн, Монгол Улсын сайд, Олимп, нийтийн биеийн тамир, спортын Үндэсний хорооны дарга Б.Бат-Эрдэнэ, Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнхцэцэг нар оролцсон юм. Түүнчлэн, Улсын Их Хурлын Ёс зүй, сахилга хариуцлагын байнгын хорооны дарга Б.Баттөмөр хэлэхдээ, ёс суртахууны доройтол нь эдийн засгийг чөдөрлөх хэмжээнд хүрснийг тэмдэглээд, өнөөгийн нийгэмд тулгамдсан уг асуудлыг эрдэмтэн судлаачид, төрийн болон иргэний нийгмийн байгууллагууд, олон нийтийн төлөөллийн хамт хэлэлцэж, шийдэл санаачлага дэвшүүлэх ёстой хэмээв. Иймд өнөөдрийн хэлэлцүүлгээр үндэсний хэмжээнд ёс зүйн боловсролыг түгээн дэлгэрүүлэх хөтөлбөрийн талаар төрийн албан хаагчид, эрдэмтэн судлаачдын саналыг нэгтгэж, зөвлөмж гаргана гэдгийг мэдэгдсэн юм.

Хэлэлцүүлгийн үеэр судлаачдын төлөөлөл “Өнөөгийн Монголын нийгэм дэх ёс суртахууны тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам”, “Гадаад орны ёс зүйн боловсролын туршлагаас” гэсэн үндсэн сэдвүүдээр илтгэл танилцуулсан юм. Тухайлбал, нийгмийн ёс суртахууны төлөв байдлын талаарх судалгааны товч тойм, нийгмийн ёс суртахууны доройтол, түүний шалтгаан, үр дагавар, шийдвэрлэх арга замын талаар онолын болон практик мэдээллийг хуваалцлаа. Түүнчлэн, үндэсний боловсролын тогтолцоонд ёс зүйн боловсролын үүрэг, зорилгыг тодорхойлж, холбогдох судалгааг эрчимжүүлэхийн зэрэгцээ нийгмийн ёс суртахууныг сайжруулах ажлыг төрийн бодлогын хэмжээнд тасралтгүй хэрэгжүүлэх нь зүйтэй гэж судлаачид хэлж байв. Дэлхийн улс орнууд ард иргэдийнхээ ёс зүйн боловсролд онцгой анхаарал хандуулж байгаа бөгөөд үүний нэг жишээ болох Япон улсын ёс суртахууны боловсролын шинэчлэлийг агуулга, хөтөлбөрийн хүрээнд авч үзэн, харьцуулсан судалгааг хэлэлцсэн юм.

Хэлэлцүүлгийн төгсгөлд, УИХ-ын гишүүн, Ёс зүй, сахилга хариуцлагын байнгын хорооны дарга Б.Баттөмөр, нийгмийн бүхий л хүрээг хамардаг ёс суртахууны төлөвшлийг нэмэгдүүлэхийн тулд төр, иргэний нийгмийн байгууллагууд, эрдэмтэн судлаачид, олон нийтийн харилцан уялдаатай хамтын ажиллагаа чухал гэдгийг онцлоод өнөөдрийн хэлэлцүүлгээс гарсан зөвлөмжийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд дараа дараагийн зорилтот ажлууд чиглэх болно гэдгийг тодотголоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газраас мэдээлэв.