Төрийн тахилгат Алтан овооны тэнгэрийг тайх ёслол боллоо
Month: August 2023
Далайг бохирдохоос аврав DNN.mn
Ачаанд нь гал гарч 200 метр урт, 11 давхар тавцантай хөлөг бараг долоо хоног далайд шатсан юм. Уг хөлөг онгоцыг Нидерланд улсын Эмсхавен боомтод чирч авчирчээ . Энэ хөлөг бараг 4,000 орчим шинэ суудлын автомашин тээвэрлэж явсан юм. Панамд бүртгэлтэй Fermantle Highway хөлөг долдугаар сарын 25-ны өдөр Германы Бремерхавен боомтоос Египет улс руу хөдөлж замд гарсан өдрөө хөлөг дээр гал түймэр гарсан юм. Галын улмаас хөлгийн багийн нэг ажилтан амь үрэгдэж, бусад 22 нь аврагджээ.
Хөлгийн багийн гишүүдийн хоёроос бусад нь Энэтхэгийн иргэд байсан аж. Хэрэв хөлөг живсэн бол байгаль орчны томоохон гамшиг нүүрлэх байв. Хөлөг дээр гал гарсан шалтгаан тодорхой болоогүй байгаа ч хөлгийн багийнхны ярианы бичлэгээс анх цахилгаан хөдөлгүүртэй автомашины батарей дэлбэрсэн нь тогтоогджээ. Хөлөг нийт 3,783 суудлын автомашин тээвэрлэж явсны 498 нь цахилгаан хөдөлгүүртэй байсан байна.
Хөлгийн дээд тавцанд эхэлж гал гарсан бөгөөд дөрвөн тавцан нь шаталгүй бүтэн үлдсэн бол бусад нь хэсэгчлэн шатжээ. Галыг бүрэн унтраасан Нидерландын эрх баригчид цаг агаар муудахаас өмнө хөлгийг өөрийн боомтод чирч авчрахаар яаравчилснаар живүүлэлгүй хамгийн ойр ойр боомтод авчирчээ. “Бид Ваддены тэнгис, Ваддены арлуудыг бохирдохоос сэргийлж чадсандаа баяртай байна” гэж Нидерландын боомтын албаны захирагч Петер Ван Дер Вол ярьсан байна. Британийн арал, Европын эх газар, Скандинавын хойгийн дунд оршдог Хойд тэнгисийн нэг хэсэг нь Вадены тэнгис бөгөөд Юнескогийн хамгаалалтад байдаг юм.
Г.АМАРСАНАА
Азийн Улс Төрийн Намуудын Олон Улсын Бага Хурал /International Conference of Asian Political Parties/ 2023 оны 8-р сарын 4-7-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулагдаж байна.
Азийн улс төрийн намуудын хамтын ажиллагааг таниулан сурталчлах, Азийн улсуудын итгэлцэл, харилцан ойлголцлыг сайжруулах, улс төрийн намуудын бүсийн хамтын ажиллагааны харилцаа холбоог идэвхжүүлэх зорилготой ICAPP нь 2000 онд үүсгэн байгуулагдсан ба одоогоор Ази тивийн 49 орны улс төрийн намуудын гишүүнчлэл бүхий байгууллага юм.
Монгол Улсад зохион байгуулагдаж буй олон улсын хуралд 21 орны 28 улс төрийн намын төлөөлөл оролцож байгаа бөгөөд залуучуудын болон эмэгтэйчүүдийн салбар хуралдааныг зохион байгуулж байна. Тус хуралдааны үеэр Азийн улс төрийн намуудын олон улсын залуучуудын байгууллагын шинэ тэргүүнийг сонгосон бөгөөд ОУ-ын төлөөлөгчдийн саналаар УИХ-ын гишүүн, ЗГ-ын гишүүн, ЦХХХ-ны сайд Ням-Осорын Учралыг сонголоо.
Ийнхүү Н.Учрал Азийн 49 орны улс төрийн намуудын залуусын байгууллагыг удирдан ажиллахаар боллоо.
Монгол Ардын Намаас 2004 оноос тус байгууллагын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож 2013 оноос эхлэн Байнгын хорооны гишүүнээр сонгогдон ажиллаж байна.
Хуралдаан цар тахлын дараах нийгэм-эдийн засгийн ахиц дэвшлийн төлөөх нийгмийн яриа хэлэлцээнд залуучуудыг татан оролцуулах, Цар тахлын дараах сэргэлтийг жендерийн мэдрэмжтэй өрнүүлэх, эмэгтэйчүүдийн манлайллыг дэмжих сэдвээр үргэлжилж байна.
Нийслэлийн Бизнес инновац хөгжлийн газраас дэлхийн хамгийн том мэдээллийн сүлжээ болох “Google”-ийн “Street view” буюу гудамж, талбайн зураглал дахь Улаанбаатар хотын зураглалыг шинэчлэх зураг авч байна.
“Google street view”-д Улаанбаатар хотын өнөөгийн зураглалыг шинэчлэн оруулахаас гадна хотын эргэн тойронд өрнөж буй соёлын арга хэмжээний зураглалыг авах юм.
Энэ хүрээнд Монголын үүх түүх, өв соёл, шашны зан үйл, уламжлал, өвөрмөц онцлогийг дэлхий нийтэд сурталчлах зорилгоор “Монголчуудын өв соёлын Даншиг наадам-Хүрээ цам 2023” наадмын зураглалыг авч байна.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ АНУ-ын Худалдааны сайд Жина Раймондог наймдугаар сарын 4-ний өдөр хүлээн авч уулзлаа.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ уулзалтын эхэнд Монгол Улсын гуравдагч хөрш, Стратегийн түнш АНУ-тай худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг улам өргөжүүлэн гүнзгийрүүлэхийн чухлыг тэмдэглээд Монгол Улсын эдийн засгийг төрөлжүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх хүрээнд уул уурхай, цэвэр эрчим хүч, хөдөө аж ахуйн салбарт хамтран ажиллах боломжийн талаар ярилцав.
Худалдааны сайд Ж.Раймондо Монгол Улсын ардчилал, ил тод байдлыг бэхжүүлэх, авлигатай тэмцэх болон хувийн хэвшилд суурилсан эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих чиглэлд гарч буй үр дүнг сайшаахын зэрэгцээ эрх зүйн орчныг сайжруулах, олон улсын сайн туршлагыг нэвтрүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэн хамтран ажиллахаа илэрхийлэв.
Талууд хоёр улсын бизнесийн төлөөллийг 2023 онд харилцан айлчлуулах, шинэчлэн байгуулсан Стратегийн гуравдагч хөршийн түншлэлийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны тухай Замын зураглалын хэрэгжилтийг хангахад анхаарахаа нотлов.
Дараа нь Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ АНУ-ын Сансар судлал сансрын удирдлагын газар (НАСА)-т зочилж, тус байгууллагын дэд дарга, сансрын нисгэгч хатагтай П.Мэлрой, АНУ-ын Үндэсний сансрын зөвлөл (ҮСЗ)-ийн нарийн бичгийн дарга Ш.Пираг болон НАСА, ҮСЗ, Төрийн департаментын ахлах албан тушаалтнуудтай уулзав.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Сансрын зөвлөлийн Ерөнхийлөгчийн албыг давхар хашдаг АНУ-ын Дэд Ерөнхийлөгч К.Харристай Монгол, Америкийн сансрын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх асуудлаар санал солилцсоноо тэмдэглээд энэ хүрээнд НАСА-тай нягт хамтран ажиллах сонирхолтой байгаагаа илэрхийлэв.
АНУ-ын ҮСЗ-ийн зүгээс сансрын салбарт Монгол Улсын Засгийн газартай иж бүрэн, өргөн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхийн төлөө байгаагаа илэрхийлээд “Алсын хараа-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогын хүрээнд сансар судлалын чиглэлд хамтран ажиллах олон боломж байгааг илэрхийлэв.
Талууд сансрын шинжлэх ухаан, технологийн дэвшлийг иргэдийн өдөр тутмын амьдрал, эдийн засгийн өсөлтийг сайжруулахад ашиглах, сансрын технологи, техникийн дэвшлийг уур амьсгалын өөрчлөлт, байгалийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, сансар судлалын мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх зэрэгт хамтран ажиллахад санал нэгдлээ.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн АНУ-д хийж буй албан ёсны айлчлал амжилттай үргэлжилж байна. Айлчлалын хүрээнд “Агаарын тээврийн тухай Монгол Улсын Засгийн газар, Америкийн Нэгдсэн Улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр”-т Монгол Улсын Зам, тээврийн хөгжлийн сайд С.Бямбацогт АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен болон Тээврийн сайд Пит Буттэжэйж нарын хамт гарын үсэг зурлаа.
Ингэснээр хорь гаруй жилийн өмнөөс яригдсан ч ажил хэрэг бололгүй өдийг хүрсэн Монгол Америкийн хооронд шууд нислэг хийх эрх зүйн боломж бүрэн нээгдэж байна.
Тухайлбал:
– Нислэгийн тийз 2 дахин хямдарна.
– АНУ руу ирж очих нислэгт зарцуулж буй хугацаа 2-оос 3 дахин багасна.
– Монголын агаарын тээвэрлэгчид АНУ-руу дурын хот руугаа шууд нислэг үйлдэнэ.
– Манай улсын иргэд АНУ- руу цаг мөнгөө хэмнэж хямд зардлаар зорчино.
– Дунджаар 45 сая ам долларын урсгал монголдоо үлдэнэ.
– АНУ-д сурч, ажиллаж, амьдардаг 50 шахам мянган монгол иргэний эрх ашиг хангагдана.
– Монголын агаарын тээвэрлэгчдийн олон улсад өрсөлдөх чадвар нэмэгдэнэ.
– Монгол Америкийн худалдаа, эдийн засгийн харилцаа өргөжнө.
– Гуравдагч хөршийн бодлого улам батажна.
Монгол АНУ-ын шууд нислэг ирэх оны эхний хагаст багтан эхэлнэ гэж Зам, тээврийн хөгжлийн яамнаас мэдээллээ.
“Монголчуудын өв соёлын Даншиг наадам-Хүрээ цам 2023”-ыг наймдугаар сарын 5, 6-нд буюу өнөөдөр, маргааш Хүй долоо худагт зохион байгуулагдаж байна. Үүнтэй холбогдуулан нийтийн тээврийн хоёр чиглэлд 10 автобус үйлчилж байгаа юм.
-Даншиг наадамд зодоглоно. Ер нь барилдаан алгасалгүй барилдъя гэсэн бодолтой байна –
Хантайшир уулын аймаг буюу Говь-Алтай аймгийн 100 жилийн ойн бөхийн барилдааны үеэр Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын харьяат, Улсын заан Д.Анартай манай сэтгүүлч цөөн хором ярилцжээ.
-Говь-Алтай нутгийн 100 жилийн ойд зодоглож их шөвгийн дөрөвт шалгарлаа. Таныг түрүү, үзүүрт үлдэх болов уу гэж олон хүн харж байсан?
-Говь-Алтай аймгийн 100 жилийн баяр наадам өргөн дэлгэр сайхан болж байна. Даян аварга Н.Батсуурь тэргүүтэй алдар цолтой бөхчүүд зорьж ирж зодоглож олон түмнээ баярлуулсан нь энэ наадмын онцлог боллоо. Үзэгчид, наадамчин олон ч сэтгэл дүүрэн баяртай сайхан байна. Миний хувьд сайхан барилдлаа. Улсын начин Б.Лхагвадоржоор дөрөв, аймгийн харцага Б.Өлзийсайханаар тав давж шөвгийн дөрөвт улсын Б.Бат-Өлзийтэй тунаж барилдаад уналаа.
-Б.Бат-Өлзий заантай та өмнө нь олон тунаж байсан?
-Тийм ээ, улсын наадамд хэд хэдэн удаа тунаж барилдсан. 2016 онд начин болох жилээ би Ш.Мөнгөнбаатар харцагатай тунаж барилдаад давсан. Ингээд харцага цолны цолтой Бат-Өлзий заантай тунаж барилдаад унасан. Харин би 2019 оны наадамд Бат-Өлзий заантай дахин тунаж барилдаад давж харцага цол хүртэж байсан.
-Энэ жилийн наадмын тавын даваанд Архангайн С.Сүхбатад өвдөг шороодсон. Та наадмаар санасан хэмжээндээ барилдаж чадсан уу?
-Энэ жил бэртэл гэмтэл гээд бэлтгэл сайн хийж чадаагүй. Тэгээд өнгөрөгч зургадугаар сараас наадмын бэлтгэлдээ гараад арай дээр болсон. Наадмаар тавын даваанд өвдөг шороодсон. Мэдээж санасан хэмжээндээ хүрч чадаагүй.
-Наадмаас хойш ямар ямар барилдаанд зодоглосон бэ?
-Наадмын дараа Хэнтий аймгийн 100 жилийн ойд очиж зодоглосон. Улсын начин Н.Мустафагаар тав давж зургаагийн даваанд Хэнтий аймгийн харьяат, Улсын харцага Г.Бадрахад тунаж барилдаад унасан. Мөн Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 100 жилийн ойд очиж барилдаад түрүүлсэн.
-Одоо ямар наадамд зодоглох төлөвлөгөөтэй байна?
-Энэ амралтын өдрүүдэд Улаанбаатар хотод Хүрээ цам Даншиг наадам болно гэж дуулдсан. Миний хувьд Даншиг наадамд зодоглох бодолтой байна. Ер нь барилдаан алгасалгүй барилдъя гэсэн бодолтой байгаа.
-Даншиг наадамд зодоглоно. Ер нь барилдаан алгасалгүй барилдъя гэсэн бодолтой байна –
Хантайшир уулын аймаг буюу Говь-Алтай аймгийн 100 жилийн ойн бөхийн барилдааны үеэр Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын харьяат, Улсын заан Д.Анартай манай сэтгүүлч цөөн хором ярилцжээ.
-Говь-Алтай нутгийн 100 жилийн ойд зодоглож их шөвгийн дөрөвт шалгарлаа. Таныг түрүү, үзүүрт үлдэх болов уу гэж олон хүн харж байсан?
-Говь-Алтай аймгийн 100 жилийн баяр наадам өргөн дэлгэр сайхан болж байна. Даян аварга Н.Батсуурь тэргүүтэй алдар цолтой бөхчүүд зорьж ирж зодоглож олон түмнээ баярлуулсан нь энэ наадмын онцлог боллоо. Үзэгчид, наадамчин олон ч сэтгэл дүүрэн баяртай сайхан байна. Миний хувьд сайхан барилдлаа. Улсын начин Б.Лхагвадоржоор дөрөв, аймгийн харцага Б.Өлзийсайханаар тав давж шөвгийн дөрөвт улсын Б.Бат-Өлзийтэй тунаж барилдаад уналаа.
-Б.Бат-Өлзий заантай та өмнө нь олон тунаж байсан?
-Тийм ээ, улсын наадамд хэд хэдэн удаа тунаж барилдсан. 2016 онд начин болох жилээ би Ш.Мөнгөнбаатар харцагатай тунаж барилдаад давсан. Ингээд харцага цолны цолтой Бат-Өлзий заантай тунаж барилдаад унасан. Харин би 2019 оны наадамд Бат-Өлзий заантай дахин тунаж барилдаад давж харцага цол хүртэж байсан.
-Энэ жилийн наадмын тавын даваанд Архангайн С.Сүхбатад өвдөг шороодсон. Та наадмаар санасан хэмжээндээ барилдаж чадсан уу?
-Энэ жил бэртэл гэмтэл гээд бэлтгэл сайн хийж чадаагүй. Тэгээд өнгөрөгч зургадугаар сараас наадмын бэлтгэлдээ гараад арай дээр болсон. Наадмаар тавын даваанд өвдөг шороодсон. Мэдээж санасан хэмжээндээ хүрч чадаагүй.
-Наадмаас хойш ямар ямар барилдаанд зодоглосон бэ?
-Наадмын дараа Хэнтий аймгийн 100 жилийн ойд очиж зодоглосон. Улсын начин Н.Мустафагаар тав давж зургаагийн даваанд Хэнтий аймгийн харьяат, Улсын харцага Г.Бадрахад тунаж барилдаад унасан. Мөн Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 100 жилийн ойд очиж барилдаад түрүүлсэн.
-Одоо ямар наадамд зодоглох төлөвлөгөөтэй байна?
-Энэ амралтын өдрүүдэд Улаанбаатар хотод Хүрээ цам Даншиг наадам болно гэж дуулдсан. Миний хувьд Даншиг наадамд зодоглох бодолтой байна. Ер нь барилдаан алгасалгүй барилдъя гэсэн бодолтой байгаа.
Хэт халалтын нөлөөгөөр даралт ихсэх, тархинд цус харвах тохиолдол эрс нэмэгджээ. 30 градус давж халж байгаа энэ өдрүүдэд эмнэлгийн байгууллагаас тусламж авах иргэдийн дийлэнх нь даралт ихэссэн, цус харвасан байгаа юм. Хэт халсан энэ өдрүүдэд даралтаа хэрхэн хянах, учирч болох эрсдэлээс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх талаар ХУД-ийн Нэгдсэн эмнэлгийн их эмч Н.Цэцэгээтэй ярилцлаа.
-Хэт халуунд харвах эрсдэл нэмэгддэг үү. Эмнэлгийн байгууллагад хандаж байгаа иргэдийг анзаарахад даралттай холбоотой байх шиг.-Долоо хоногт хоёроос гурван удаа артерийн даралтаа хэмжихэд дээд даралт 140, доод даралт 90-ээс нэмэгдсэн бол артерийн даралт ихэссэн гэж үздэг. Нарны хэт халалтын нөлөөгөөр бүх биеийн судас тэлдэг. Ингээд цусан хангамж хомсдох шалтгаан болж харвалтын эрсдэл нэмэгддэг гэж ойлгож болно.
Түүнчлэн биеэс хөлс их ялгарснаас биед шингэн дутагдаж, цус өтгөрдөг. Цус өтгөн байх нь тархинд цус харвах эрсдэлийг нэмэгдүүлнэ. Мөн тархины судасны хатуурал, чихрийн шижин, стресс зэрэг маш олон зүйл харвалт өгөхөд нөлөөлдөг.
-Харвах тохиолдол залуужаад байх шиг. Энэ юутай холбоотой вэ?
-Сүүлийн үед залуу хүмүүс харвах тохиолдол их гарч байгаа. Манайд харвалт өгөөд ирж байгаа иргэдийн хамгийн залуу нь 20 настай залуу байна. Энэ нь хэт их стресстэж, нойр муутай явсантай холбоотой. Түүнчлэн архи, тамхины зохисгүй хэрэглээ, буруу хооллолттой шууд холбоотой байдаг. Нэг зүйлийг онцлоход давсыг хэтрүүлж хэрэглэх нь харвах эрсдэлийг нэмэгдүүлж байдаг. Мөн тархины даралт харваж байгаа залуусын дийлэнх нь хэт таргалалттай, чихрийн шижин өвчтэй байгаа нь анзаарагдаж байна.
-Цус харвах эрсдэлд хүргэх өөр ямар шалтгаанууд байна вэ?
-Ямар ч насны хүн сэтгэлзүйд хүчтэй нөлөөлөх таагүй мэдээлэл сонсохоор бие дэх даралт ихэсгэдэг бодисууд нь ялгардаг.
Тухайн хүний даралт өндөр, багаас шалтгаална гэсэн үг л дээ. Хөгшин, залуу гэлтгүй өндөр даралттай хүнд цочмог мэдээлэл сонсговол харвалт өгдөг. Стресс ихтэй орчинд ажилладаг хүн харвах эрсдэл их өндөр. Энд онцлоход ахимаг насны багш нарт ийм эрсдэл ердөө хажууханд нь бий. Мөн ийм халуунд хүүхдээ машиндаа үлдээх түгээмэл үзэгдэл манайд бий. Гадаа 30 градус давсан халуун үед машинд түгжигдсэн хүүхэд хэдхэн минутын хугацаанд тархиндаа цус харвах аюултай. Үүнийг хүмүүс төдийлэн мэддэггүй.
-Жингийн илүүдэлтэй хүмүүст ийм эрсдэл ойрхон байдаг талаар та онцолж байна. Ямар арга хэмжээ авч урьдчилан сэргийлэх вэ?
-Хэт тарган хүмүүс чихрийн шижинтэй байх эрсдэл өндөр байдаг. Чихрийн шижин өвчин харвалтад нөлөө үзүүлдэг голлох хүчин зүйлүүдийн нэг. Чихрийн шижинтэй байна гэдэг нь цусан дахь сахарын хэмжээ өндөр байна гэсэн үг шүү дээ. Цусанд дахь сахарын хэмжээ өндөр байхаар цус өтгөрнө. Цус өтгөрөхөөр хөл, гар, бөөр, нүдний торлогийн судасуудад өөрчлөлт бий болдог. Судас нарийсч, бөглөрөл үүсээд ирэхээр тархины цус харвалт гэдэг зүйл бий болж байгаа юм. Эрэгтэй хүмүүсийн бүсэлхийн тойрог 100 см-ээс дээш, эмэгтэй хүнийх 90 см-ээс дээш байх тохиолдолд чихрийн шижинтэй байх эрсдэлтэй өндөр байдаг. Түүнийг дагаад харвах эрсдэл ч өндөр.
-Даралт бууруулна гэх нэрээр үзэмний шүүс уух нь бий. Энэ үр дүнтэй юу?
-Зуны улиралд даралт бууруулна гэж үзэмний шүүс их авч уудаг. Үзэмний шүүс бол чихэрлэг ихтэй, калитай ундаа. Даралт бууруулдаг гэдэг нь буруу ойлголт. Ийм үндэслэл байхгүй.
-Ийм халуун нөхцөлд даралтаа хэрхэн тогтворжуулах вэ?
-Даралтаа тогтмол хянаж, архи согтууруулах ундааг зөв зохистой хэрэглэх шаардлагатай. Аль болох татгалзах нь зөв. Халуунд албан байгууллага, ах дүүсээрээ нийлж голын эрэгт очоод бүгдээрээ архи уудаг үзэгдэл бий. Энэ нь мөн л харвах эрсдэл дагуулж байдаг. Зөв хооллож, идэвхтэй хөдөлгөөн хийж л даралтаа хэвийн хэмжээнд барина. Цусны даралт ихдэх болон чихрийн шижин өвчтэй бол эмээ тогтмол уух, гадуур гарахдаа биедээ авч явах нь чухал. Залуус харваад байгаа нэг шалтгаан нь даралтаа огт хянадаггүй. Мэдэхгүй явж байгаад л гэнэт харвачихдаг. Ахмадууд бол даралтаа үзээд цүнхэн дэх эмээ уугаад, шаардлагатай гэж үзвэл эмчид хандаж зөвлөгөө авдаг.
-Халуунд хүйтэн ус ундаа уухыг зарим газарт хатуу хориглодог юм билээ. Урд хөршид бол 30 градус давсан халуунд дэлгүүрүүд хөргөгчөө унтраадаг. Манайд бол эсрэгээрээ. Гадаа халахад зайрмагтсан ус, ундаа л авч уудаг. Энэ нь хүний эрүүл мэндэд ямар хор хөнөөлтэй юм бэ?
-Халуунд хэт ус уух, хүйтэн усанд орох нь тэлсэн судсыг гэнэт агшаах эрсдэлтэй. Халуунд хүйтэн ус ундаа зарахыг хориглодог үндсэн шалтгаан нь л энэ.
Манайд бол халуунд хүйтэн ус л ууж байгаа харагддаг. Эрүүл мэндээ устгаж байгаа л хэлбэр. Халуун хоолны араас хүйтэн юм уувал нойр булчирхайгаа л хөнөөж байгаа юм. Халуун хоол, хүйтэн шар айрагтай хэзээ ч зохицохгүй. Ер нь өөрийн биеийн температураас хэт хүйтэн ус ундаа уух нь муу.
Та даралттай бол өөх тос ихтэй хоол, архи, согтууруулах төрлийн ундаа болон их махнаас татгалзаж жимс, ногоо түлхүү хэрэглэх нь зөв.
-Харвалт өгсөн бол ямар гам барих вэ. Хэвийн болох боломж бий юу?
-Харвалт өгсөн иргэдийн 15-20 хувь нь эргээд амьдралын хэвийн түвшинд очиж чаддаг бол гуравны нэг нь хөгжлийн бэрхшээлтэй болж байна. Харамсалтай нь 30 орчим хувь нь нас бардаг гэх тоон үзүүлэлт байна.
-Харвалт өгч байгаа хүнийг яаж мэдэх вэ?
-Даралт харваж байгаа үед нүд бүрэлзэж юм харахгүй болно. Тэнцвэрээ алдаж алхаж чадахгүй болдог. Цаашлаад гар мэдээгүй болж барьж байсан зүйлээ алдана, хэл ярианд өөрчлөлт орж хэл орооцолдох зэрэг шинж тэмдэг ажиглагддаг. Энэ шинж тэмдгүүд илрэх юм бол хамгийн ойр байрлах эрүүл мэндийн түргэн тусламжийн төвд хандах ёстой. Яг харвалт өгсөн үед бол дур мэдэж эм ууж огт болохгүй. Харвалтыг илүү хүндрүүлэх эрсдэлтэй байдаг. Шууд л эмнэлгийн байгууллагад хандана.