Month: June 2023

Categories
спорт

“Сэлэнгэ марафон 2023” боллоо DNN.mn

“Сэлэнгэ марафон 2023” гүйлтийн хоёр дахь удаагийн тэмцээн энэ сарын 10-ны өдөр боллоо. ОУХМ Ц.Бямбажав  21.0975 км зайн эрэгтэй +18 насны ангилалд мөнгөн медаль, ОУХМ Г.Бат-Эрдэнэ 21.0975 км зайн эрэгтэй +18 насны ангилалд гуравдугаар байр , хүрэл медаль, ОУХМ Б.Долгормаа 21.0975 зайн эмэгтэй +18 насны ангилалд гуравдугаар байр, хүрэл медаль хүртжээ.

Харин  спортын мастер О.Болдоо 10 км-ийн зайн эрэгтэй 18-34 насны ангилалд тэргүүн байр, алтан медаль, Б.Ачбадрах /Цанын спортын ОУХМ/ 10 км-ийн зайн эрэгтэй 18-34 насны ангилалд гуравдугаар байр, хүрэл медаль, Б.Дэлгэртөгс 10 км-ийн зайн эмэгтэй 18-34 насны ангилалд хоёрдугаар байр мөнгөн медаль,

ОУХМ Г.Тамир 10 км-ийн зайн эрэгтэй 35-49 насны ангилалд гуравдугаар байр, хүрэл медаль авсан байна. Эмэгтэйчүүдийн 10 км-ийн зайн эмэгтэй 35-49 насны ангилалд Г.Ганцэцэг гуравдугаар, хүрэл медаль, спортын мастер Д.Дорждэрэм таван км-ийн зайн эрэгтэй +50 насны ангилалд нэгдүгээр байр, алтан медаль хүртжээ.

Categories
нийгэм

“Монголын Алт” (МАК) ХХК “Бүтээгч Монгол” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна DNN.mn

Энэ жил тохиож буй 30 жилийн ойгоо “Бүтээгч Монголын төлөө” уриан дор тэмдэглэж буй “Монголын Алт” (МАК) ХХК аж үйлдвэржилтийн салбарыг дэмжин Монгол Улсыг бүтээгч, үйлдвэрлэгч орон болгон хөгжүүлэхэд хувь нэмрээ оруулах үүднээс “Бүтээгч Монгол” хөтөлбөрийг эхлүүлж байна. Тус хөтөлбөрийн хүрээнд өнгөрсөн баасан гаригт Монгол Улсын их сургууль, Хөдөө аж ахуйн их сургууль, Шинжлэх ухаан технологийн сургууль, GMIT (Герман Монголын хамтарсан Ашигт малтмал технологийн их сургууль) зэрэг дөрвөн их сургууль, Улаанбаатарт мэргэжилтэн бэлтгэдэг гурав, орон нутгийн таван мэргэжил сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүдтэй 3-5 жилийн хугацаанд хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулав.

Энэ үеэр “Монголын Алт” (МАК) ХХК-ийн Бизнес хөгжил эрхэлсэн дэд ерөнхийлөгч П.Тэмүүлэн “Энэ жил “Монголын Алт” (МАК) группийн 30 жилийн ой тохиож байна. 30 жилийн ойгоо бид “Бүтээгч Монголын төлөө” гэсэн уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлж байгаа. Монголын аж үйлдвэржилтэд маш хэрэгтэй нарийн мэргэжлүүдийг, мэргэжлийн сургуулиудтай хамтран “Монголын Алт” (МАК) компани хамтран гарын үсэг зурсанд маш баяртай байна. Оюутан залуус суралцахын зэрэгцээ цалинтай дадлагажсанаар цаашдаа нарийн мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэгдэх үндэс суурь тавигдаж буй юм ” хэмээв.

“Монголын Алт” (МАК) ХХК компани нь 2022-2023 оны хичээлийн жилээс эхлэн “MAK Internship” цалинтай дадлагажуулах хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа аж. Тус хөтөлбөрийн цар хүрээг өргөжүүлж буй санамж бичиг байгуулах ажлын хүрээнд хөдөлмөрийн зах зээл дээрх эрэлттэй, нарийн мэргэжлээр суралцаж буй оюутан залуусыг компанийн газар, нэгж, үйлдвэр, уурхайд цалинтай дадлагажуулан, ажлын байранд зөв системтэйгээр бэлтгэж, үргэлжлүүлэн ажлын байраар хангах юм. Түүнчлэн оюутнуудын бүтээлч байдал болон багш, боловсон хүчний хөгжлийг дэмжих чиглэлд хамтран ажиллах аж.

ШУТИС-ийн Эрдэм шинжилгээ технологийн газрын захирал Д.Цолмонбаатар “Монгол Улсын Засгийн газрын аж үйлдвэржилтийн сэргэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд хамгийн том үүргийг хувийн хэвшлийн компаниуд, үндэсний томоохон бүтээн байгуулагч компаниуд эзэлдэг. Бид бүхэн санамж бичгийн хүрээнд хамтран хүний нөөцийг бэлтгэхээс гадна компанид тулгарч буй бэрхшээлүүд болон шинэ технологийг нэвтрүүлэх Засгийн газрын бодлогын хүрээнд тулгарч буй аж үйлдвэрийн сэргэлтэд шаардлагатай хүний нөөц, шинэ технологийн чиглэлээр маш олон заалтуудыг хамтран ажиллах санамж бичгийн гэрээнд тусгагдлаа. Мөн оюутан сурагчид, багш нар гээд аж үйлдвэрийн инженер, техникийн ажилтнуудыг давтан сургах, их сургуульд бусад зэргийн бусын сургалтад хамруулах зэрэг чиглэлээр маш олон арга хэмжээг санамж бичгийн хүрээнд тусгаж үйл ажиллагаагаа хэрэгжүүлэхээр боллоо” гэв.

“Монголын Алт” (МАК) ХХК нь боловсрол, эрүүл мэнд, спорт гэсэн үндсэн гурван чиглэлд нийгмийн хариуцлагын төсөл, хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Тухайлбал, боловсролыг дэмжих бодлогын хүрээнд үйлдвэр, уурхайн нөлөөллийн бүсийн сумд буюу Өмнөговь аймгийн Гурвантэс, Дорноговь аймгийн Даланжаргалан, Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумдад сургууль, цэцэрлэг байгуулжээ. Мөн 1998 оноос хойш чанартай боловсролыг дэмжин оюутан залуусыг гадаадын болон дотоодын их дээд сургуульд компанийн нэрэмжит тэтгэлгээр суралцуулж,нийт2.1 тэрбум ам.долларын дэмжлэг үзүүлжээ.

Categories
нийгэм цаг-үе

ЭЕШ энэ сарын 15-нд түүхийн хичээлээр эхэлнэ DNN.mn

Улсын хэмжээнд энэ жил 34 мянга 117 хүүхэд арванхоёрдугаар ангиа төгсөж байна. Төгсөгчдийн Элсэлтийн Ерөнхий шалгалтын тов албан ёсоор гарчээ. Тодруулбал, ЭЕШ энэ сарын 15-наас 18-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдах хуваарьтай байна. Шалгалт түүх болон англи хэлний хичээлээр эхлэх юм.

Categories
нийгэм цаг-үе

Ихэнх нутгаар 30 хэм давж халж, зарим газраар дуу цахилгаантай аадар бороо орно DNN.mn

Малчид, иргэдийн анхааралд:

Ойрын өдрүүдэд ихэнх нутгаар 30 градус давж халж, зарим газраар дуу цахилгаантай аадар бороо орох тул болзошгүй наршилт, нөөлөг салхи, аянга цахилгаан, үер усны аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.

13-нд баруун аймгуудын ихэнх нутаг, төвийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 14-нд баруун аймгуудын нутгийн зүүн хойд, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, төвийн аймгуудын ихэнх нутгаар, 15-нд нутгийн хойд хэсгээр, 16-нд төвийн аймгуудын ихэнх нутаг, говь болон зүүн аймгуудын хойд хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи 13, 14-нд нутгийн зарим газраар, 15, 16-нд ихэнх нутгаар секундэд 13-15 метр хүрч, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. 13, 15-нд баруун аймгуудын нутгаар, 14-нд төвийн аймгуудын нутгаар, 16-нд ихэнх нутгаар сэрүүсч Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Тэс, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө +2…+7 градус, өдөртөө +16…+21 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө +17…+22 градус, өдөртөө +31…+36 градус, говийн аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, Дорнод-Монголын тал нутгаар шөнөдөө +14…+19 градус, өдөртөө +28…+33 градус, бусад нутгаар шөнөдөө +9…+14 градус, өдөртөө +22…+27 градус дулаан байна.

Categories
нийгэм цаг-үе

ҮЙЛ ЯВДАЛ: Энэ долоо хоногт юу болох вэ DNN.mn

Манай сонин “Энэ долоо хоногт юу болох вэ” буланг шинээр нээсэн билээ. Энэ долоо хоногт зохион байгуулагдах улс төр, эдийн засаг, боловсрол, спорт, урлагийн үйл явдлуудын талаар тоймлон хүргэе.

Улс төр

• Даваа гаригт: УИХ дахь намын бүлгүүд 10 цагаас хуралдана.

• Нийгмийн бодлогын байнгын болон Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан болно. Хуралдаанаар Нийгмийн даатгалын багц хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсэг хуралдана. Харин Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанаар УИХ-ын гишүүн Ш.Адьшаагаас 2022.12.30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Засгийн газраас 2023.01.18-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг нэгтгэн хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсэг хуралдана.

• Мягмар гаригт: Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хороо хуралдана.

• Төрийн байгуулалтын байнгын хороо хуралдана. Тус хуралдаанаар УИХ-ын гишүүн Н.Энхболд нарын дөрвөн гишүүн 2023.04.05-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл, Улсын Их Хурлын гишүүн О.Цогтгэрэл, Д.Ганбат нар 2023.04.05-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцэнэ.

• Лхагва гаригт: Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо хуралдана. Төсвийн байнгын хороо хуралдана.

• Пүрэв гаригт: Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хороо хуралдана. Хуралдаанаар Дээд боловсролын тухай хуулийн төслийг хэлэлцэнэ. УИХ-ын чуулгантай. Чуулганаар Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2023 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2024-2025 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2023.06.08-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлгийг хийнэ.

• Мөн Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн нэгтгэсэн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, Улсын Их Хурлын тогтоолын төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд нарын дөрвөн гишүүн 2023.04.05-ны, Улсын Их Хурлын гишүүн О.Цогтгэрэл, Д.Ганбат нар 2023.04.05-ны өдөр тус тус өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлгийг хийнэ.

• Баасан гаригт: УИХ-ын чуулгантай. Чуулганаар Ерөнхий сайдын мэдээлэлийг сонсоно. Хүн амыг халдварт болон халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэх үзлэг, оношилгоо, шинжилгээнд хамруулах ажлын явц, үр дүнгийн талаар мэдээллийг сонсоно.

Шүүх хурал

• Хөгжлийн банкны шүүх хурал өнөөдөр 40 дэх өдрөө үргэлжилнэ. Шүүх хурлаар 80 хүн, дөрвөн хуулийн этгээдэд холбогдох хэргийг хэлэлцэж байгаа юм.

Лекц, форум

• Шинжлэх ухааны академийн “Эрдэмтдийн үг-56” шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн цуврал лекцийг ҮБХИС-ийн зөвлөх профессор, Батлан хамгаалахын эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийн гэрээт судлаач, эрдэм шинжилгээний ажилтан, Цэргийн шинжлэх ухааны доктор, профессор А.Хүү-Ухна энэ сарын 14-нд 15:00 цагт ШУА-ийн төв байрны Их чуулганы танхимд тавина.

Уран бүтээлийн үзэсгэлэн

• Монголын урчуудын эвлэлийн гишүүн Б.Энхчулууны “Өтний нүх” анхны бие даасан үзэсгэлэн өнөөдрөөс энэ сарын 18-ны өдөр хүртэл Монголын урчуудын эвлэлийн Арт галерейд дэлгэгдэнэ.

• Индианагийн их сургуулийн дэд профессор, гэрэл зураг, видео, уран баримлын хэлбэрийг ашиглан орчин үеийн урлагийн чиглэлээр бүтээлээ туурвидаг уран бүтээлч Стефан Петранекийн “Цаг хугацаа, орон зайгаар антропосоний эрин үед холбогдох нь” үзэсгэлэн өнөөдрөөс энэ сарын 18-н хүртэл Монголын уран зургийн галерейд дэлгэгдэнэ.

Жүжиг

• Ардын уран зохиолч, Төрийн шагналт, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Б.Лхагвасүрэнгийн “Тамгагүй төр” жүжиг Улсын Драмын эрдмийн театрт маргааш 19:00, энэ сарын 14-ний өдөр 19:00 цагт тус тус тоглогдоно.

• “Орфей” театрын “Шөнө дундын бүжиг” драмын жүжиг Улаанбаатар зочид буудлын их танхимд өнөөдрөөс энэ сарын 14-ний өдөр хүртэл 20:00 цагт тоглогдоно.

Балет

•Дэлхийн сонгодог А.Аданы “Жизель” балет Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрт энэ сарын 17, 18-ны өдрүүдэд 17:00 цагт тоглогдоно.

Загварын шоу

• “Minerva Goddis” хувцасны монгол брэндийн анхны бие даасан загварын шоу энэ сарын 17-нд Улаанбаатар зочид буудлын их танхимд 20:00 цагт зохион байгуулагдана.

Тоглолт

• “Nomadic Legend” ардын урлаг, өв соёлын тоглолт “Ган зам палас”-т өнөөдрөөс энэ сарын 18-ны өдрүүдэд 18:00 цагт тус тус тоглогдоно.

• Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрын гоцлол дуучин Монгол Улсын соёлын тэргүүний ажилтан Н.Туяагийн “Grazie a voi” бие даасан сонгодог попера тоглолт энэ сарын 14-нд Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрт 19:00 цагт болно.

• “Hun Totem” үндэсний урлагийн тоглолт “Хүн театр”-т энэ сарын 11-18-нд 15:00 цагт тус тус тоглогдоно.

• Улсын Филармонийн Симфони найрал хөгжмийн “Bets Overture” концерт энэ сарын 15-нд 19:00 цагт тоглогдоно.

• Монгол Улсын консерваторийн оркестр, ардын урлагийн уран бүтээлчид, амьд хөгжмийн хамтлаг, продюсер, DJ нар, хөгжим бүтээгчдийн бүрэлдэхүүнтэй ногоон зүлэг дээрх задгай хөгжмийн наадам “Sky Resort” цанын баазад энэ сарын 17-нд 14:00 цагаас зохион байгуулагдана.

• Увс аймгийн үйлдвэр эрхлэгчид, UBC brand-ийн үзэсгэлэн худалдаа болон “Ойрад” театрын Икэлийн чуулга болон нийт уран бүтээлчдийн “Ойрад Икэлийн эгшиглэн” тоглолт энэ сарын 17-нд Улаанбаатар Паласт 18:00 цагт болно.

Нийгэм

• “UB LIFE” сайт болон “Fat Cat Jazz Club Ulaanbaatar” хамтран зохион байгуулдаг ээлжит “Poetry Night” эвент энэ удаа зуныг угтан “Зуны борооны тунгалаг ширхэгт” нэрээр зарлагдаж өнөөдөр “Fat Cat Jazz Club Ulaanbaatar”-т 19:00 цагт болно.

• Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор “Тогтвортой санхүүгийн долоо хоног 2023 (ТоС долоо хоног)” олон улсын манлайллын хөтөлбөр, өндөр түвшний бодлогын хэлэлцүүлэг бүхий цуврал арга хэмжээг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын Газар, Монголын Тогтвортой Санхүүгийн Холбоо (ТоС Холбоо), Санхүү, тогтвортой байдлын институт (IFS), Олон улсын санхүүгийн корпораци (ОУСК) болон бусад түнш дэмжигч байгууллагуудтай хамтран энэ сарын 13-16-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулна.

• “Ибиза” мюзик фестиваль Монгол шигтгээнд энэ сарын 16-нд 18:00 цагт зохион байгуулагдана.

• Интермед эмнэлэг, Эрүүл мэндийн яам болон Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвийн хамтарсан “Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээтэй холбоотой халдвар илрүүлэх тандалт” семинар энэ сарын 17-нд Интермед эмнэлэгт 17:00 цагт болно.

Categories
гадаад

Туркийн төв банкийг анх удаа эмэгтэй хүн удирдахаар томилогдов DNN.mn

Турк улсын ерөнхийлөгч Рэжэп Тайип Эрдоган саяхан сонгуульд ялсныхаа дараа өөрийн засгийн газрын шинэ бүрэлдэхүүнийг зарласан юм.

Ингэхдээ тэр Туркийн төв банкны түүхэнд анхны эмэгтэй ерөнхийлөгчийг томилжээ.

Одоо 41 настай Хафиз Гэе Эркан нь АНУ-ын санхүүгийн ертөнцөд танигдсан нэгэн боловч эх орондоо төдийлөн олны танил бус.

1982 онд Истанбул хотод төрсөн тэрбээр инженер аав, математик, физикийн багш ээжтэй хүн юм байна. Туркийн шилдэг ерөнхий боловсролын сургуулиудын нэгийг төгссөн Эркан мөн улсынхаа нэр хүндтэй Богазичи их сургуулийг дүүргэжээ.

Дараа нь 2006 онд АНУ-ын Принстоны их сургуульд санхүүгийн инженерчлэлийн чиглэлээр докторантурт суралцсан байна.

Үүнийхээ дараа тэр 2015 онд Харвардын бизнесийн сургууль, 2016 онд Стэнфордын Бизнесийн сургуулийн хөтөлбөрүүдийг тус тус дүүргэжээ.

Ажлын туршлагын хувьд Эркан эхлээд 2005 онд хөрөнгө оруулалтын Голдмэн Сакс банканд туслах ажилтнаар орж, 2011 онд гүйцэтгэх удирдлага болж дэвшсэн байна.

Дараа нь 2014 онд First Republic банканд орж, 2021 онд гүйцэтгэх захирал нь болж байжээ.

2018 онд тэр Crain New York Business/San Francisco Business Times-ийн зарласан 40 хүрээгүй 40 шилдэг удирдагчийн нэгээр тодорч байв.

Тухайн үед Эрканыг АНУ-ын топ 100 банкны цорын ганц 40 хүрээгүй эмэгтэй гүйцэтгэх захирал хэмээн онцолж байжээ.

Хамгийн сүүлд 2022 оны зургаадугаар сард түүнийг Нью-Йоркийн үл хөдлөх хөрөнгийн санхүүжилтийн Greystone компани гүйцэтгэх захирлаараа томилж байв.

Өнгөрсөн долоо хоногт Эрдоган бас эдийн засгийн уламжлалт бодлогыг баримтлагч Мехмет Шимшекийг сангийн сайдаар томилсон юм.

Эдгээр шинэ томилгоонуудаас харвал Эрдоган өмнөх уламжлалт бус бодлогоосоо татгалзаж, Туркийн эдийн засгийг сэргээхэд шинэ аргаар ажиллахаар шийдсэн бололтой байна.

 

Эх сурвалж: Aljazeera

Categories
мэдээ эдийн-засаг

Хяналт шалгалтад 637 барилга байгууламжийг хамруулжээ DNN.mn

Онцгой байдлын ерөнхий газраас төр захиргааны байгууллагын барилга байгууламжид гамшгаас хамгаалах, галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг улсын хэмжээнд зохион байгууллаа.

Хяналт шалгалтад 637 барилга байгууламжийг хамруулан 4428 зөрчлийг илрүүлж, 3055 зөрчлийг газар дээр нь арилгууллаа.

Гал түймрийн аюулын үнэлгээ хийлгээгүй, гал унтраагуурын нормын дагуу байрлуулаагүй, авралтын зам гарцыг аваарын үед ашиглах гэрэлтүүлгийн хэрэгслээр стандарт шаардлагын дагуу байрлуулаагүй, гал унтраах анхан шатны багаж хэрэгсэл /галын сарай/ иж бүрдлийн дагуу байрлуулаагүй зэрэг зөрчлүүд дийлэнх хувийг эзэлж байна гэж Онцгой байдлын ерөнхий газраас мэдээллээ.

Categories
улс-төр

Төсвийн тодотголын төслийг үргэлжлүүлэн хэлэлцэв DNN.mn

Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөрөөс Монгол Улсын Ерөнхий сайдад хандан тавьсан асуулгын хариуг сонссоны дараа чуулганы үдээс өмнөх хуралдаанаар хэлэлцэж байгаад завсарласан Монгол Улсын 2023 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2023 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2023 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон дагалдах хууль тогтоомжийн төслүүдийн нэг дэх хэлэлцүүлгийг үргэлжлүүлэв.

Улсын их Хурлын гишүүн П.Анужин, хүүхэд бүрд хүүхдийн мөнгийг олгох болсон, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн асуудлыг шийдвэрлэх хүрээнд Нийгмийн даатгалын багц хуулийн үндсэн платформыг төсөлд тусгаж оруулж ирж байгаад талархалтай байгаагаа илэрхийлээд, тэтгэврийн зөрүүг арилгах, олон жилийн бухимдлыг эцэс болгох төсвийн тодотгол орж ирж байгааг үнэхээр дэмжүүштэй байна гэлээ. Тэрбээр Сангийн сайдад хандан, нэрийн дансны хоёр хувь, тэтгэвэр тогтоохдоо сүүлийн дараалсан долоон жилийн цалингийн дунджаар тогтоож байгааг таван жил болгох асуудлыг 2024 оны төсвийн төсөлд суулгах, эсэх талаар асуулаа. Үүнд Улсын Их Хурлын гишүүн, Сангийн сайд Б.Жавхлан, энэ удаа төсвийн тодотголоор цөөнгүй зүйлийг шийдвэрлэж, нийгмийн асуудлуудыг цэгцлэх суурь тавигдаж байгаа учир цаашид бусад асуудлыг шийдэхэд амар болно гэсэн хариулт өгөв.

Улсын их Хурлын гишүүн  Б.Баттөмөр, Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтийн параметрүүдийг хэрхэн тооцож байгаа, төсвийн тодотгол инфляцад ямар хэмжээний нөлөөлөл үзүүлэх, өсөлтийг бүтээмжтэйгээ хэрхэн уялдуулж байгаа, мөн орлогын өсөлтийг хөгжилд чиглүүлэх талаар хэрхэн төлөвлөх байгааг асууж хариулт авсан юм. Мөн тэрбээр цаашдаа элдэв зардлуудыг багасгаж, төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцлийг алдагдалтай бус, гадаад, дотоодын зээлээр нөхөх биш, ашигтай болгох тэнцвэржүүлэх чиглэлд анхаарч ажиллахыг зөвлөв. Түүний асуултад Сангийн сайд Б.Жавхлан хариулахдаа, Ковид19 цар тахлын дараа энэ жил огцом өсөлт гарч байна. 2019 онд ДНБ-ий хэмжээ 38 их наяд байсан бол өнөөдөр 60 их наядад хүрлээ. 2024 онд үүнээс давна. Өөрөөр хэлбэл, сүүлийн 3-4 жилийн дотор хоёр дахин өсөж байна гэсэн үг. Манай эдийн засгийн 80 хувь нь уул уурхайгаас, шууд бус хамаарлаа оруулах юм бол 90 гаруй хувь хамаарч байна. Ийм бүтцээр бид эдийн засгаа цаашид тогтвортой, урт хугацаанд өсгөнө гэж ярих нь учир дутагдалтай. Тийм учраас эдийн засгаа солонгоруулах, өөрсдөө үйлдвэрлэдэг, экспортолдог, тэгээд л валютаа олж ирдэг, эдийн засгийн дараагийн нэг уналт, дараагийн тахал гарахад өөрөө өөрийгөө аваад явж чадах эдийн засгийн бүтэцтэй болох ёстой гэлээ. Мөн тэрбээр, төсвийн зарлага нэмэгдэж байгаа учир үүгээр дамжаад хэрэглээний импорт нэмэгдэж, төлбөрийн тэнцэл дээр сөрөг дарамт нэмэгдэнэ. Үүнийг саармагжуулахын тулд экспортоо нэмэгдүүлэх, хилийн боомтуудын дамжин өнгөрүүлэх хүчин чадлыг сайжруулах шаардлагатайг дурдаад, үүний тулд эрчим хүч, дотоодын үйлдвэрлэл, орон нутгийн эдийн засгийн өсөлтийг хангах бодлогыг ойрын болон дунд урт хугацаанд хэрэгжүүлнэ гэсэн юм.

Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Дамдинням, төсвийн орлогыг нэмэгдүүлсэн уул уурхайн салбараа эргээд яаж дэмжих, татварын баазаа нэмэгдүүлэх чиглэлд ямар ажлууд хийх, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих зээлийн санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх боломж бий эсэх, Боловсролын багц хуулийг хэлэлцэж байхад гарч ирсэн салбар дундын санхүүжилтийн боломжийг төсөвт тусгах бололцоо бий эсэхийг асуув. Үүнд хариулахдаа, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Х.Булгантуяа, Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас олгож байгаа зээлийн хэмжээ бичил бизнесүүдийг дэмжих хэмжээний л санхүүжилт байдгийг дурдаад, энэ сангийн орлого нь гадаадаас ажиллах хүчин авч байгаа аж ахуйн нэгжүүдийн төлбөрөөс бүрддэг бөгөөд цаашид эдгээр сангуудын санхүүжилтүүдийг хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээтэй уялдуулж шийдвэрлэх шаардлагатай гэв. Сангийн сайд Б.Жавхлан боомтуудын хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, эрчим хүчийг өргөжүүлэх бодлогууд бол уул уурхайн үйлдвэрлэлийг дэмжсэн үйл ажиллагаа болохыг дурдаж, мөн татварын бодлогоор уул уурхайн салбарыг дэмжиж байгаа талаар дэлгэрэнгүй танилцуулсан юм. Түүнчлэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн хувьсах зардлыг шинээр тооцоолохоор ажиллаж байгааг мэдээлж, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын багцад байгаа хүүхэд хамгааллын зардлыг уян хатан зохицуулж, салбар дундаа тохируулаад явах боломжтой гэв.

Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Мөнхцэцэг соёлын болон спортын салбарынхны цалинг тодорхой хэмжээнд нэмэхээр болж буй Засгийн газарт талархал илэрхийлээд, хөдөө орон нутагт, алс хязгаарт ажиллаж байгаа байгаль хамгаалагч нар, цаг уурчид зэрэг эрсдэлт нөхцөлд улаан гараараа тулж ажилладаг хүмүүсийн цалин, тэтгэмж маш доогуур байгааг хэзээ, хэрхэн шийдвэрлэх, тэтгэвэр тогтоолгохдоо бодит бусаар доогуур тогтоолгочихсон хүмүүсийн асуудлыг яаж шийдвэрлэж байгаа талаар асууж, хариулт авав. Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Батлут, Б.Бейсен, Т.Аубакир нар хүсэлт гаргах боломжгүй, мэдээлэлгүй иргэдэд хүүхдийн мөнгийг хэрхэн олгох, эрүүл мэндийн салбарын сувилагч, асрагч, эмч нарыг цалинг хоёр дахин нэмж, дээр нь гүйцэтгэлийн санхүүжилтээр нэмэгдэл өгөх, асрагч нарын цалинг хүнд, хортой нөхцлөөр тогтоох, хөдөөгийн сургуулиудад компьютер, мэдээллийн технологийн кабинет байгуулах, Монголын Хөрөнгийн биржээр нээлттэй арилжаалж байгаа уул уурхайн бүтээгдэхүүний транспорт тээвэрлэлтийг нэмэгдүүлэхэд анхаарах, нийгмийн даатгалын сангийн реформыг эрчимжүүлэх, төрийн дунд шатны байгууллагын үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх зэрэг асуудлыг хөндлөө.

Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Ганбат иргэдийн амьдрал хүнд байгааг дурдаж, өндөр ашигтай ажиллаж байгаа уул уурхай салбараас ноогдол ашиг олгох, хүүхдийн мөнгөний хүсэлтийг цахимаар шийдвэрлэх, Ирээдүйн өв санг арвижуулах талаар асууж хариулт авав. Түүнд өгсөн хариултдаа Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ж.Ганбаатар, төр аль болох өөрөөсөө ачаагаа хөнгөлөх ёстой гэдэг бодлогыг Засгийн газар барьж ажиллаж байгааг онцлов. Мөн, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Цогтбаатар, парламент дээр төрийн өмчит компани нэмж байгуулахгүй гэсэн тогтоол хэлэлцэж байхад Засгийн газар төрийн өмчит хөдөө аж ахуйн компани байгуулсан нь бодлогыг зөрчсөн үйлдэл болсныг анхааруулж, төсвийн тодотголд хувийн салбарыг дэмжих ямар бодлого суусан болон экспортод чиглэсэн бизнесийг дэмжих санхүүгийн ямар хөшүүрэг туссан, өмнөх төсвөөр эхэлсэн дуусаагүй барилгуудыг барьж дуусгах талаар асууж, хариулт авлаа. Сангийн сайд Б.Жавхлан, төсвийн тодотголоор бүх асуудлыг шийдэх боломжгүй гэлээ. Түүнчлэн Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Жаргалмаа, бүтээн байгуулалт, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, хүнд хэлбэрийн хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдээ асарч байгаа иргэдийг дэмжих, зорилтот бүлгийн иргэдээ халамжид бүрэн хамруулах зэрэг асуудлыг хөндөж, сайд нар болон Ажлын хэсгийн гишүүдээс хариулт авав.

Монгол Улсын 2023 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2023 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2023 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон дагалдах хууль тогтоомжийн төслүүдийн талаар Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, хариулт авч дууссаны дараа эдгээр төслүүд Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 22.1-д заасан шаардлага хангасан талаар санал хураалт явуулав. Чуулганы нэгдсэн хуралдаанд ороцсон гишүүдийн олонх хуулийн төслүүд шаардлага хангаж байгаа гэж үзсэн тул хоёр дахь хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Байнгын хороод болон Төсвийн зарлагын дэд хороонд шилжүүллээ.

Categories
нийгэм цаг-үе

“Талын салхи” наадамд 2000 гаруй тамирчин, мото сонирхогч оролцлоо DNN.mn

НЗДТГ, Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар, “Чингис” клубтэй хамтран зохион байгуулж буй “Талын салхи” олон улсын мото фестиваль Сүхбаатарын талбайд эхэллээ. Олон улсад нэр хүнд бүхий наадам болсон “Талын салхи” мото фестивалийг энэ жил долоо дахь удаагаа зохион байгуулж буй бөгөөд энэ удаагийн фестивальд 21 аймаг болон ОХУ, БНХАУ, БНСУ-ын төлөөлөл 2000 гаруй тамирчин, спорт клубийн хамт олон, мотоцикл сонирхогчид оролцож байна.

Энэ үеэр Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч З.Төмөртөмөө “Монгол Улсын Засгийн газраас аялал жуулчлалын салбарыг эдийн засгийн тэргүүлэх эгнээнд авч үзэн, 2023-2025 оныг “Монголд зочлох жил” болгон зарласан. Үүнтэй холбогдуулан “Талын салхи 2023” арга хэмжээг зорин БНХАУ, ОХУ, БНСУ-аас хүрэлцэн ирсэн мото спортын 300 гаруй тамирчин, сонирхогчдодоо халуун баяр хүргэж, Монгол Улсыг зорин ирсэнд талархал илэрхийлж байна. Мөн Улаанбаатар хотын мото сонирхогчид, тамирчид жилээс жилд өсөн нэмэгдэж буй. Та бүхэн тусгай аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулж байгаа юм шүү. Иймд ирэх жил нийслэлийн зүгээс илүү олон боломжоор та бүхнийг дэмжин ажиллах болно” гэдгээ илэрхийлэв.

Мөн энэ үеэр “Mongolian Choppers” мото клубийн гишүүн Г.Нармандах, “Чингис” мото клубийн гишүүн Б.Уламбаяр, “Skulls” мото клубийн ерөнхийлөгч О.Эрхэс нарыг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн “Жуух бичиг”-ээр шагналаа.

“Талын салхи” мото фестивальд оролцогчид Сүхбаатарын талбайгаас Баруун 4 зам – “Тэнгис” кино театр – Сансарын туннел – Зүүн 4 зам – Сүхбаатарын талбай – 120 мянгат – Буянт-Ухаа тойрог – Чингисийн хүрээ цогцолбор гэх маршрутаар нийт 28.2 км парад жагссан. Фестиваль Чингисийн хүрээ цогцолборт өдрийн турш үргэлжлэх бөгөөд энтертайнмент шоу арга хэмжээ, худалдаа үйлчилгээ, урлагийн тоглолт, хөгжөөнт тоглоом зэрэг арга хэмжээг зохион байгуулах юм.

Ташрамд, “Талын салхи 2019” фестивальд нийт 800 гаруй мото тамирчин оролцож байсан түүхтэй. Тодруулбал, “Цайны зам” олон улсын аялал жуулчлалын холбооны гишүүн болох ОХУ болон БНХАУ-ын 200 гаруй мото тамирчин болон Япон, Энэтхэг улсын мото сонирхогчдын төлөөлөл оролцож байжээ. Тус наадам нь тусгай сонирхлын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэн, Монгол Улсыг олон улсад сурталчлах, жуулчдыг татах чухал ач холбогдолтой юм.

Categories
улс-төр

“Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн овоолгын талаарх асуулгын хариуг сонслоо DNN.mn

Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн (2023.06.09) үдээс хойших хуралдаанаар Монгол Улсын Ерөнхий сайдад хандаж Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөрийн тавьсан “Эрдэнэт үйлдвэр” төрийн өмчийн үйлдвэрийн газар (ТӨҮГ)-ын овоолгын талаарх асуулгын хариуг сонслоо. Ерөнхий сайдад тавьсан асуулгын хариуг Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ж.Ганбаатар өгөв.

“Эрдэнэт үйлдвэр” 1977 оноос исэлдсэн хүдрийг тусад нь овоолго үүсгэж эхэлсэн бөгөөд баяжyулах үйлдвэрийг 1978 онд ашиглалтад оруулснаар хөрс, ядуу агуулгатай худэр, исэлдсэн хүдэр гэж ангилж иржээ.

Тус үйлдвэрт 2023 оны нэгдүгээр сарын 01-ний өдрийн байдлаар 0.202 хувийн дундаж агуулгатай, 451.0 мян.тонн металл аryулсан, 227.9 сая тонн ядуу агуулгатай хүдрийн 6, 0.599 хувийн дундаж агуулгатай, 258.2 мян.тонн металл аryулсан, 51.9 сая тонн исэлдсэн хүдрийн 4, нийт 10 овоолго байна. Эдгээр нь үйлдвэрийн нөөц баялгийн балансад бүртгэлтэй байдаг бөгөөд овоолго үүсгэхэд гарсан зардлыг тухайн жилийн үйлдвэрлэлийн зардалд бүртгэдэг ба өнөөгийн үнэ цэнээр 500.1 сая ам.доллар болж байна. Ядуу аryулгатай хүдрийн 4a, исэлдсэн хүдрийн 10а овоолгyудыг хааж, бусад дээр нь одоо ч хүдэр буулгасаар байгаа юм.

Монгол Улсын Засгийн газар 1991 онд “Эрдэнэт концерн”-ыг байryулж, бүрэлдэхүүнд нь “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийг оруулсан бөгөөд 1994 онд “Эрдмин” ХХК байгуулагдахад тус концерн 51 хувийг, АНУ-ын RCM Inc компани 49 хувийг эзэмшжээ. 2001 онд “Эрдмин” ХХК-ийн дүрмийн сангийн 25 хувийг “Эрдэнэт үйлдвэр”-т эзэмшүүлсэн байна.

Харин 2010 онд “Эрдэнэт үйлдвэр” XXК болон “Ачит-Ихт” ХХК-ийн хооронд зэс боловсруулах уйлдвэр барих гэрээ байгуулж, хувь эзэмшлийг 34/66 хувиар тогтоосон байна. “Ачит-Ихт” ХХК-ийн катодын зэсийн үйлдвэр 2014 онд ашиглалтад оржээ. Дараа жил нь буюу 2015 онд Ачит-Ихт” ХХК-д хувь эзэмших шаардлагагүй гэж шийдвэрлэн, “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийн балансын бус хүдрийн овоолгыг тус компанийн үйлдвэрт 20 жилийн хугацаанд ашиглуулж, борлуулалтын орлогоос ашиглалтын төлбөрийг 2015 онд 0.5 хувиар, 2016 онд 1.0 хувиар, 2017 онд 1.5 хувиар, 2018 оноос 2.0 хувиар улирал тутам тооцож авах гэрээ байгуулсан байна.

Мөн, “Зэс эрдэнийн хувь” ХXК тус үйлдвэрийн исэлдсэн хүдрийн овоолгyудыг түшиглэн жилд 10.0 мян.тонн катодын зэс үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэр барихаар ажиллаж байна.

“Эрдэнэт үйлдвэр” ХXК өөрөө исэлдсэн болон ядуу агуулгатай худрийг овоолгоо ашиглах чиглэлээр судалгаа туршилт, эрэл хайгуул хийж ирсэн байна. Тухайлбал, 2000-2005 онд БНСУ-ын Samsung болон Kores корпорациудтай хамтран цуврал туршилт, судалгаа хийж, 2004-2008 онд гидрометаллургийн Hydrocopper ба Galvanox технологиудын, 2014-2015 онд исэлдсэн хүдрийн баганан уусгалтын туршилт, судалгаа хийжээ. 2016 онд SX/EW технологийн туршилт явуулж, жилд 6500 тн катодын зэс үйлдвэрлэх төслийн ТЭЗҮ-ийг боловсруулж, Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлөөр шийдвэрлүүлж, 2017 онд үйлдвэр барих талбайд геотехникийн судалгаа ба байгаль орчны төлөв байдлын ерөнхий үнэлгээ хийлгэсэн байна.

Засгийн газар бодлогын баримт бичгүүддээ “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ыг түшиглэн, уул ууpxaй, металлург-химийн үйлдвэрийн цогцолбор барьж, бүрэлдэхүүнд нь исэлдсэн хүдэр боловсруулж, жилд 10.0 мян.тонн катодын зэс үйлдвэрлэх SX/EW технологийн үйлдвэр байгуулахаар тусгаад байгаа тухай сайд мэдээлэлдээ дурдлаа.

Түүний мэдээлснээр, “Эрдмин” ХХК 1997-2022 онд нийт 55 мян.тонн катодын зэс, 30.4 сая метр цахилгаан монтажны утас үйлдвэрлэж, 53.7 мян.тонн катодын зэс, 28.9 сая метр цахилгаан монтажны утас борлуулсан байна. Дээрх хугацаанд нийт 527.8 тэрбум төгрөгийн борлуулалтын орлоготой, 224.6 тэрбум төгрөгийн цэвэр ашигтай ажиллаж, улс, орон нутгийн төсөвт нийт 139.2 тэрбум төгрөг төвлөрүүлсэн байна. Харин 2014-2022 онд нийт 84.2 мян.тонн катодын зэс үйлдвэрлэж, нийт 1.3 их наяд төгрөгийн борлуулалтын орлоготой ажиллажээ. Харин “Зэс эрдэнийн хувь” ХХК гэрээний дагуу 8a овоолгоос 1.3 сая тонн хүдэр авч, үйлдвэрлэлийн туршилт хийгээд байна хэмээн Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ж.Ганбаатар мэдээлэлдээ дурдлаа.

Ерөнхий сайдад тавьсан асуулгын хариутай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, хариулт авлаа. Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр, овоолгууд Эрдэнэтийн өөрийнх нь баланст бүртгэлтэй, өөрийнх нь өмч мөн, эсэх, ядуу агуулгатай овоолгууд эдийн засгийн үр ашиггүй хэвээрээ байгаа эсэх, шинжлэх ухаан, технологийн ололт сайжирсан энэ цаг үед ядуу агуулгатай овоолгуудыг ашиглах боломж бий болж байгаа эсэх, исэлдэх хүдрийг ашиглах чиглэлээр Эрдэнэт үйлдвэр ямар бодлого барьж байгаа болон “Эрдмин” ХХК-д эзэмшиж байсан хувь эзэмшлийг 25 хувь болгож бууруулсан нь хуульд нийцэж байгаа эхэс талаар асуув. Үүнд Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ж.Ганбаатар, овоолгууд Эрдэнэт үйлдвэрийн балансын бүртгэлд байгаа, үйлдвэр энэ овоолгуудаа өөрөө 100 хувь ашиглах ёстой гэдэг байр суурийг яам хатуу барьж байгаа гэсэн хариулт өгсөн юм. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын рөнхий захирал Г.Ёндон, зэсийн хүдрийг исэлдсэн, сульфидын гэж ангилдаг бөгөөд сульфидын хүдрийг хайлуулах технологиор, исэлдсэн хүдрийг уусган баяжуулах технологиор ашигладаг. Зэсийн үнэ өнөөдөр 8300 орчим ам.доллар байна. Цаашдаа өсвөл ядуу агуулгатай хүдрийг ашиглах боломжтой хэмээн хариуллаа. Үүний хариуд Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр, Эрдэнэт үйлдвэр “Ачит ихт” ХХК-ийн 34 хувийг эзэмшиж байсан бол 130 сая төгрөгийн ноогдол ашиг авах байсан гэж үзэж буйгаа илэрхийлэв.

Улсын Их Хурлын гишүүн О.Цогтгэрэл, Эрдэнэт үйлдвэрийн үйлдвэрийн өнөөгийн нөхцөл байдал ямар байгаа, ямар трейдер компаниудтай гэрээтэй ажилладаг, үнийн нөхцөлүүд ямар байгаа, тендергүй шууд худалдан авалтууд хэр хийгдэж байгаа талаар асуухад ерөнхий захирал Г.Ёндон, 2022 оны жилийн эцсийн дүнгээр үйлдвэр хүдэр олборлолтоо 101,8 хувиар, боловсруулалтаа 100.3 хувиар буюу үйлдвэрлэлийн үндсэн төлөвлөгөөг давуулан биелүүлсэн. Ингэснээрээ 2022 оны жилийн эцэст 44 жилийнхээ түүхэнд байгаагүй дээд амжилтыг тогтоож 3.7 их наяд төгрөгийн борлуулалтын орлоготой ажилласан гэв. Мөн орон нутгийн төсөвт 1.8 их наяд төгрөг төлж, 450 тэрбум төгрөгийн ноогдол ашиг хуваарилжээ.

Г.Ёндон захирлын хариулснаар, Эрдэнэт үйлдвэр нийтдээ есөн компанитай нийлүүлэлтийн гэрээтэй ажилладаг бөгөөд эдгээр компаниудтай 3-30 жил хүртэлх хугацаанд хамтран ажиллаж байгаа буюу найдвартай түншүүд аж. Түүнчлэн, бартерын болон оффтек гэрээ байхгүй юм байна. Борлуулалтын гэрээний үнэ төлбөрийн хувьд олон улсын жишиг нөхцөл байдаг. Дэлхий дахинд бүх компаниуд уг жишгийг мөрддөг аж. Эрдэнэт үйлдвэр бусад компаниудынхтай харьцуулахад маш сайн хатуу гэрээтэй байдаг бөгөөд зэсийнхээ үнийг Лондоны металлын биржийн үнээр тооцохын зэрэгцээ худалдан авагчаас төлбөрийн 95 хувийг ачилт эхлэхээс 1-5 хоногийн өмнө урьдчилж авдаг байна. Эцсийн төлбөр тооцоог хийхэд олон улсын хүлээн зөвшөөрөгдсөн лабораториийн шинжилгээний дүнд үндэслэдэг ажээ.

Шалгаруулалтгүй шууд гэрээ байгуулах зарчмаар хийгдсэн гэрээ 2016 онд нийт нийт худалдан авалтын 70 орчим хувь байсан бол өнөөдөр нийт гэрээний 76,8 хувь нь нээлттэй тендер шалгаруулалтаар цахимаар хийгдэж байгааг ерөнхий захирал Г.Ёндон мэдээлэв. Цөөхөн тооны гэрээгээр нормчилсон материалуудыг шууд үйлдвэрлэгчээс нь авдаг ажээ.

Улсын Их хурлын гишүүн Д.Батлут, Эрдэнэт үйлдвэрийн үүсмэл орд буюу овоолгын ашиглалтыг цаашид хэрхэн сайжруулах, үндэсний зэсийн үйлдвэрлэлийг хэрхэн бодитойгоор дэмжих, дотоодод үйлдвэрлэж байгаа зэс утсаар хэрэглээгээ хангах талаар ямар бодлого баримталж байгааг асууж, сайд болон ерөнхий захирлаас хариулт авав. Мөн олон жил яригдаж байгаа цагаан тоосыг дарах талаар ямар ажил хийж байгааг асуухад ерөнхий захирал Г.Ёндон, энэ чиглэлээр ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллаж байгааг дурдан, үйлдвэрийн хаягдлын аж ахуйг иргэдийн суурьшлийн бүсээс холдуулж, шинэ байршилд байршуулах шийдвэрт хүрээд байгаа талаар ярив.

Мөн Улсын Их хурлын гишүүн С.Ганбаатар, овоолгын ашиглалтаас Эрдэнэтчүүд ямар ашиг шим хүртэх, “Эрдмин” ХХК, “Ачит Ихт” ХХК болон эрдэнэт үйлдвэр нийгмийн хариуцлагын хүрээнд орон нутагт өгдөг, үйлдвэрийн болон орон нутгийнханд ашиггүй шийдвэр гаргасан улс төрчдийн үйлдлүүдэд мэргэжлийн дүгнэлт гаргасан, эсэх зэрэг асуулт асууж, хариулт авлаа. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын ерөнхий захирал Г.Ёндон,компаниуд орон нутагт олон тооны ажлын байр бий болгож, ажилчиддаа өрсөлдөхүйц цалин хөлс олгодгийг дурдаад, Эрдэнэт үйлдвэр худалдан авалтынхаа ихэнх хувийг боломжоороо дотоодын ААН-үүд, тэр дотроо орон нутгийн ААН-үүдээс авдаг гэсэн юм. Тус үйлдвэр 2018-2022 онд Орхон аймгийн 127 аж ахуйн нэгжээс нийтдээ 107.1 тэрбум төгрөгийн худалдан авалт хийсний дээр аймгийн төсвийн 62 хувийг бүрдүүлсэн байна. Мөн нийгмийн хариуцлагын гэрээгээр жил бүр 3.0 тэрбум төгрөгийг Орхон аймагт өгдгөөс гадна 2018-2022 онд орон нутагт 27,7 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийжээ. Түүнчлэн Булган аймгийн төсвийн 52 хувийг Эрдэнэт үйлдвэр орон нутгийн татвар хураамжаар бүрдүүлж байгаа юм байна.

“Эрдэнэт үйлдвэр” төрийн өмчийн үйлдвэрийн газар (ТӨҮГ)-ын овоолгын талаарх асуулгын хариуг сонссоны дараа уг асуулгыг тавьсан Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр үг хэлэв. Тэрбээр, энэ асуулгыг би тавиад байгаа юм биш Монголын ард түмэн тавьж байгаа. Надад 55 хүний гарын үсэгтэй хүсэлт байна. Энэ хүмүүс Эрдэнэтийн овоолгын шийдэж өгөөч ээ гэсний дагуу би үүнийг Ерөнхий сайдад тавьсан юм гээд, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ж.Ганбаатарын өгсөн хариултыг хангалтгүй гэж үзэж буйгаа илэрхийсэн юм. Харин тэрбээр овоолгыг Эрдэнэт үйлдвэр өөрөө 100 хувь ашиглах ёстой гэсэн сайдын байр суурьтай санал нэг байгаагаа илэрхийлж, энэ талаар Г.Ёндон сайд буруушаав.

Тэрбээр, хувийн компаниудтайгаа хэлэлцээрийн ширээнд сууж, хамтын ажиллагааг үр ашигтай болгох чиглэлээр ажиллахыг зөвлөж, зэсийн эрэлт жил жилээр нэмэгдэж, 2040 он гэхэд оргилдоо хүрнэ гэлээ. Иймд овоолгыг ашиглах ажлыг үр ашигтай болгох талаар их зүйл хийх хэрэгтэй гэсэн юм.