Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Эрт илрүүлэгт 885 761 хүн хамрагдсаны 63.7 хувь нь 0-17 насны хүүхэд байна DNN.mn

Монгол Улсын урт хугацааны бодлогын баримт бичиг “Алсын хараа-2050” болон Засгийн газрын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд “Иргэн бүрийг урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэх үзлэг, оношилгоо, шинжилгээнд тогтмол хамрагддаг болгож хэвшүүлэх” гэж заасныг хэрэгжүүлэхээр хүн амыг урьдчилан сэргийлэх үзлэг, шинжилгээ, оношилгоо эрт илрүүлэгт зургаан насны бүлгийн багцын дагуу хамруулах арга хэмжээ өнгөрсөн оны тавдугаар сарын 1-нээс орон даяар эхэлсэн байдаг.

Тэгвэл нэг жил орчим үргэлжилж буй эрт илрүүлэгт энэ оны гуравдугаар сарын 9-нийг хүртэл нийтдээ 885 761 хүн хамрагдсаны 63.7 хувь буюу 564 025 нь 0-17 насны хүүхэд байна.

Эрт илрүүлэг үзлэгийн явцад их хэмжээний мэдээлэл цугларч их өгөгдөл үүсч буй тул Эрүүл мэндийн сайдын 2022 оны А/498 дугаар тушаалаар долоон баг бүхий “Эрт илрүүлэгийн мэдээний санг ашиглан халдварт болон халдварт бус өвчин, тэдгээрийн эрсдэлт хүчин зүйлийн судалгааг удирдан, зохион байгуулах” ажлын хэсгийг бүрэлдэхүүнийг баталсан байдаг.

Судалгааны багууд эхний ээлжинд өнгөрсөн оны тавдугаар сарын 1-нээс арваннэгдүгээр сарын 2-ныг хүртэлх хугацаанд цугласан мэдээлэл дээр ажиллаж, урьдчилсан үр дүнгээ гаргажээ.

Дашрамд мэдээлэхэд, Иргэдийн дунд зохион байгуулж буй Эрт илрүүлэг, урьдчилан сэргийлэх үзлэг, оношилгооны явцад цугларсан мэдээллийг нэгтгэн судлах үүрэг бүхий судалгааны багуудын ажиллах боломжийг нэмэгдүүлж, үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх зорилгоор өндөр хүчин чадал бүхий суурин компьютерээр хангах арга хэмжээг ЭМЯ ДЭМБ- тай хамтран хэрэгжүүлж байна.

Энэ хүрээнд Эрүүл мэндийн дэд сайд С.Энхболд, ДЭМБ-ын Монгол дахь Суурин төлөөлөгч Доктор Сокорро Эскаланте нар өнгөрсөн баасан гариг буюу /2023-03-17/-т судалгааны багийнханд нэн шаардлагатай компьютер тоног төхөөрөмжийг гардуулан өгчээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Өмгөөлөгч Г.Цолмонгэрэл: Яллагдагчийг 30 хоногоор хорьдог. 29 дэх хоног дээр нь тулгаж мэдүүлэг авч, хүний эрхийг зөрчдөг DNN.mn

Хууль зүйн үйлчилгээний төвийн өмгөөлөгч Г.Цолмонгэрэлтэй ярилцлаа.

-Олон нийтийн дунд хууль шүүхийн байгууллагад шалгуулж байгаа, баривчлагдсан хүмүүсийн эрх зөрчигдөж байгаа талаар сүүлийн үед нэлээд хөнддөг боллоо. Үнэхээр тэнд хүний эрх зөрчигдөөд байна уу. Хуульч хүний хувьд үүнийг юу гэж харж байна вэ?

-Хууль хүчний байгууллагынхан бусдыг үндэслэлгүй хорих, эрхийг нь зөрчих, хууль зөрчиж мэдүүлэг тайлбар авах, дарамтлан сүрдүүлж хэргийг нь хүлээлгэсэн гэх гомдол санал нэлээд байдаг.

2017 оны Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд гэмт хэрэгт сэрдэгдэж байгаа этгээдийг яллагдагчаар татмагц цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах боломжтой. Тэр дундаа тус хуулийн 14.9 дүгээр зүйлд заасан нэг, оргон зайлахыг завдсан, оргосон хоёрт, шүүгч прокурор, мөрдөгч, хохирогч гэрч шинжээч, хамтран гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг дарамталсан, сүрдүүлсэн эсхүл өөрийн амь нас эрүүл мэнддээ хохирол учруулахаар байгаа, гуравт, гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй мэдээ баримт байгаа, дөрөвт, урьд нь авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг зөрчсөн, мэдэгдэх хуудсаар дуудахад ирээгүй гэсэн үндсэн үндэслэлээр цагдан хорьдог. Энэ нь хөнгөн гэмт хэрэг байсан ч хамаагүй дээрх нөхцөл байдал үүсэхэд цагдан хорих саналыг прокуророос гарган шүүхийн журмаар шийдэж байна. Мөн мөрдөгч прокурорын зөвшөөрлөөр 48 цаг хүртэл баривчилж байгаа. Хуучин хуулиар 72 цаг хүртэл баривчилдаг байсан. Харин хөнгөн гэмт хэрэгт цагдан хорих арга хэмжээ авдаггүй байсан.

Тэгвэл дээр дурдсан үндэслэлүүдээс “Гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй мэдээ баримт байгаа” гэдгээр цагдан хорьж, мөрдөх хугацааг сунгаж байгаа байдал түгээмэл байгаа юм.

-Яг ийм үндэслэл сүүлийн үеийн хэргүүдэд нэлээд сонсогддог болжээ?

-Чухам ямар мэдээ баримтаар гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй гэж үзээд байгаа юм бэ гэхээр прокурор “Энэ нь гүйцэтгэх ажлын мэдээ баримтаар тогтоогдсон” гэсэн тайлбарыг өгдөг.

Ингээд нууц мөрдөн шалгах ажиллагаа гээд хоригдогчийн өмгөөлөгчид үзүүлдэггүй, үйлчлүүлэгчээ хамгаалах боломжгүйгээр цагдан хорих хурал үргэлжлэн яллагдагчийг хорьдог.

хоногийн хугацаанд тодорхой мөрдөн шалгах ажиллагаа огт явуулдаггүй, эсвэл 29 дэх хоног дээр тулгаж ямар нэгэн гэрчээс, яллагдагчаас мэдүүлэг авдаг. Уг нь эхний 28 хоногт мэдүүлэг авах ажиллагааг явуулж хэргийг мухарлаж шийдвэрлэх боломжтой шүү дээ. Аль болох шуурхай мөрдөх ажиллагааг явуулж, хүнийг үндэслэлгүй олон хоног хорьж эрхийг нь зөрчихгүй байхыг зорих ёстой. Ийм байдлаар хорьж мөрдөж байгаа нь яллагдагчийг залхаан цээрлүүлэх, хэргийг өөрөөр нь хүлээлгэх, магадгүй мөрдөгч прокурорын ажлын ачаалал, ур чадвар дутмаг байдлаас хүний эрхийн зөрчил гаргаж байна.

Шүүх анх ЭХХШТХ-ийн 14.9-д заасан тодорхой үндэслэлээр цагдан хорьсон, харин сунгахдаа “Хэргийн ээдрээ төвөгтэй нөхцөл байдлаас сунгалаа” гээд хэд хэдэн удаа сунгадаг. Энэ нь хууль хэрэглээний хувьд буруу юм.

-Тодруулахгүй юу?

-Цагдан хорих хугацааг сунгана гэдэг нь тухайн хүнийг цагдан хорьж байна гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, анх цагдан хорьсон үндэслэл заавал байхыг шаардана. Анх цагдан хорьсон үндэслэл арилаагүй, үргэлжилж байгаа тохиолдолд цагдан хорих хугацааг сунгаж болно гэсэн үг. Гэтэл мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад анх цагдан хорьсон үндэслэл арилсан, асуудал тодорхой болсон байхад тухайн хэрэг ээдрээ төвөгтэй гэдэг үндэслэлээр цагдан хориог сунгаж байгаа нь хууль бус. Гэтэл шүүхийн ийм практик манайд тогтчихоод байна.

Үндсэн хуулиар хүн өөрийнхөө эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх эрхтэй, гэр бүлийн гишүүн нь мөн энэ эрхийг эдэлдэг. Тухайн хүн гэмт хэрэг үйлдсэн гэдгийг хөтөлбөргүй шуурхай тогтоох үүрэг төрд байна. Гэтэл энэ байдал алдагдсан гэдгийг олон улсын байгууллагаас сүүлд хийсэн үнэлгээ болон практик хуульчдын дунд шүүмжлэлт байр суурь харуулсаар байна.

-Ялангуяа олон сар, жилээр хоригдоод хэрэг нь хэрэгсэхгүй болдог, цагааддаг тохиолдол байна. Цаана нь тухайн хүн урт хугацаагаар хоригдсон нөхцөл байдал байдаг. Тэр эрх чөлөөгөө хасуулсан сэтгэл санаа болон эрүүл мэндийн хохирлыг Монголын шүүх, төр барагдуулдаг уу?

-Мөрдөгч прокурор, эрх бүхий албан тушаалтан хүний эрхийг үндэслэлгүй хууль бусаар зөрчсөн бол хуульд заасан хариуцлага хүлээхээс гадна, учирсан хохирлыг төлөх үүрэгтэй. Энэ талаар ЭХХШтХ-ийн 45.1-р зүйлийн нэг дэх хэсэгт “Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, хуулийн этгээд нь мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан, прокурор, шүүгчийн хууль зөрчсөн ажиллагааны улмаас учирсан эд хөрөнгийн хохирлыг нөхөн төлүүлэх, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд, эрүүл мэнд, сэтгэл санааны үр дагаврыг арилгуулах болон тэтгэвэр, тэтгэмж авах, орон сууц эзэмших болон бусад эрхээ нөхөн сэргээлгэх эрхтэй”, 45.4 дүгээр зүйлийн нэг дэх хэсэгт “Эд хөрөнгийн бус хохирол, сэтгэл санаанд учирсан хор уршгийг мөнгөн хэлбэрээр нөхөн төлүүлэх тухай нэхэмжлэлийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу гаргана” гэж тус тус зохицуулсан.

Хууль бусаар цагдан хорьсон, хууль бусаар ял сонсгоод цагаадсан, эрх чөлөөг нь хууль бусаар хохироосон болохыг тус хэрэгт гарсан хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр нотолно. Хүний эрхэд хууль бусаар халдсанаар хохирол учирна. Тодруулбал “Сэтгэл санаа (өөрт нь болон гэр бүлд нь)-ны хохирол, алдар нэр хүнд нь доройтох, ажил хөдөлмөр эрхлэх боломжгүй болсон үеийн хохирол, ашиг орлого олох боломжоо алдах” гэх мэт хохирлоос хор уршиг учирна. Энэ хохирлоо төрөөс нэхэмжлэх эрхтэй.

-Хуульд заасан ч практикт хэрэгжиж байна уу?

-Энэ төрлийн хохирлыг шүүхээр буруутай этгээдээс, төрөөс нэхэмжилсэн хэргүүд хэд хэд байдаг. Сүүлийн дөрвөн жилийн байдлаар нийт нэхэмжлэлийн үнийн дүнгийн 30-40 хувийг хангаж сэтгэл санаа болон олох ёстой байсан орлого ашгийг гаргуулж шийдвэрлэсэн гэсэн судалгаа байдаг. Жишээ нь, баримт бичиг хулгайлсан хэргээр шалгагдаад хэрэгсэхгүй болсон тул 10 сая төгрөг нэхэмжлээд түүнээс хоёр сая төгрөгийг гаргуулахаар болсон 2021 оны Иргэний хэргийн шүүхийн шийдвэр байна.

Мөн Хүний эрхийн үндэсний комисс нь төр хууль хүчний байгууллага хүний эрх зөрчсөн асуудлаар төлөөлөн нэхэмжлэл гаргадаг. 2002 оноос өнөөдрийг хүртэл нийт 40 удаагийн төлөөлөн нэхэмжлэл гаргасан байдаг юм билээ. Үүнээс 33 нь сэтгэл санааны хохирол нэхэмжилсэн. Нийт нэхэмжилсэн хохирлын хэмжээ 4.8 тэрбум төгрөг байснаас 3.3 тэрбум төгрөг нь сэтгэл санааны хохирол байсан. Үүнээс 550 орчим сая төгрөгийн нэхэмжлэлийг хангасан байна. Энэ дунд сэтгэл санааны 19 нэхэмжлэлийн 247 сая төгрөгийг хангаж шийдвэрлэсэн байдаг.

-Дээрхтэй холбож асуухад хэн нэгнийг цагдан хориод шалгах явцдаа хуулийнхан нотлох баримтыг янз бүрээр олж авдаг. Энэ бол хүний эрх зөрчсөн явдал гэсэн шүүмжлэл гомдол байдаг. Тухайлбал, нотлох баримтыг хуурамчаар олж авах гэх мэт. Гэвч ял авдаг. Уг нь ийм тохиолдолд цагаадаж хэрэгсэхгүй болдог уу?

-ЭХХШтХ-ийн 41.1 дэх хэсэгт шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх, улмаар цагаатгах талаар зохицуулсан. Хуурамч баримт үйлдсэн, худал мэдүүлэг өгсөн, албан тушаалтан эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж хилсээр шийтгэсэн зэрэг үндэслэл байвал түүнийг шүүхээр тогтоолгон цагаатгуулах, эсвэл эсрэгээрээ цагаатгасан шийдвэрийг хүчингүй болгож алдааг залруулах боломж байгаа. Харин цаазын ялын үед энэ алдааг залруулах боломжгүй байдаг тул ардчилсан улс бүр энэ төрлийн ялаас татгалдаг.

-Нэг кэйс сонирхож асууя. Койны хэрэгт холбогдуулан О.Мөнхжинг удаан хугацаанд үндэслэлгүй цагдан хорьж байна гэсэн шүүмжлэл нийгэмд өрнөөд байгаа. Нөгөө талаар түүнийг өмгөөлөх багтаа өндөр өртөгтэй, олон хүмүүсийг ажиллуулж байна. Үүнд прокурор дургүй байгаа тухай зарим хуульчид ярьж байна. Хэн нэгэн өмгөөлөх эрхээ яаж эдлэх нь прокурорт хамаарах уу?

-Хүн хэдэн ч өмгөөлөгчтэй байж болно. Өмгөөлөгчгүй өөрийгөө өмгөөлж болно. Өмгөөлөгч үйлчлүүлэгч хоёр хэдэн төгрөгөөр эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх гэрээ байгуулах нь талуудын чөлөөт байдал, эрх чөлөөний асуудал. Хэргийн ээдрээ төвөгтэй байдал, цаг хугацаа, үйлчлүүлэгчийн боломж бололцоог харгалзаж хөлсөө тохиролцдог. Олон өмгөөлөгчтэй байгаа талаар прокурор эсвэл хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцож байгаа эрх бүхий албан тушаалтан шүүмжлэлтэй хандах нь ёс зүйн зөрчил. Улмаар хүний эрхийн зөрчилд тооцогдоно шүү дээ. Манай мөрдөх байгууллага, шүүгч, прокурорууд холбогдогчийн өмгөөлүүлэх эрхэд харьцангуй хүндэтгэлтэй хандаж, өмгөөлөгч авах эрхийг хангаж хэвшсэн гэж би хувьдаа үздэг.

Нөгөө талаар олон нийтийг хамарсан дуулиан шуугиантай хэрэг гэдэг байдлаар АТГ, ЦЕГ, Прокурорын байгууллагаас хэвлэлийн бага хурал хийх, эцэслэн шийдвэрлэгдээгүй хэргийн талаар олон нийтэд мэдээллэхийг хуульч хүний хувьд дэмждэггүй. Олон нийтийн сүлжээнд давлагаа үүсгэж гэм буруу тогтоогдоогүй байхад буруутгах, улмаар шүүхээс хүнд ял оногдуулах ёстой мэтээр шахалт үзүүлэх нь шүүхэд хууль бусаар нөлөөлж байгаа зохисгүй үзэгдэл юм. Хуульч хүний хувьд аль болох хорьж мөрдөхгүйгээр бусад таслан сэргийлэх арга хэмжээг үр дүнтэй авч хэргийг шуурхай шалгаасай гэж хүсдэг.

Categories
мэдээ нийгэм энтертаймент-ертөнц

“Мөнгөн мод” наадам энэ сарын 27-нд болно DNN.mn

“Мөнгөн мод” оны шилдэг уран бүтээл, уран бүтээлч шалгаруулах ёслол энэ сарын 27-нд 14 дэх жилдээ Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт болно. 2008 оноос хойш соёл урлагийн салбарын оны шилдгүүдийг тодруулж ирсэн тус наадамд Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлд хамаарах 12 төрлөөр тайз дэлгэцийн шилдэг 12 бүтээл, шилдэг 12 уран бүтээлч шалгарах бөгөөд тус бүрд нь “Мөнгөн мод” цом, мөнгөн шагнал олгох юм.

Categories
мэдээ нийгэм

Өчигдөр согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 119 зөрчил бүртгэгджээ DNN.mn

Цагдаагийн байгууллагын 102 тусгай дугаарт 2023 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдөр нийт 1674 дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдсэнээс зөрчлийн шинжтэй 1674, гэмт хэргийн шинжтэй 95, мэдээлэл байна гэж Цагдаагийн Ерөнхий Газрын Хэвлэл Мэдээллийн Төвөөс мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Хоёр сарын хугацаанд 16 удаа газар хөдөлжээ DNN.mn

Энэ оны эхний хоёр сард объектын түймэр 515 удаа, геологийн гаралтай аюулт үзэгдэл 19 болж өсжээ. Үүнээс газар хөдлөлт 16 удаа болсон байна.

Аюулт үзэгдэл, ослын улмаас энэ хугацаанд нийт 30 хүн амь насаа алджээ.

зураг

7.3 тэрбум төгрөгийн хохирол аюулт үзэгдэл, ослын улмаас учирч, 200 сая төгрөг зарцуулсан байна.

Аюулт үзэгдэл гэж хүчтэй цасан болон шороон шуурга, ган, зуд, үер, аянга, газар хөдлөлт, гал түймэр, хүн, мал, амьтны гоц халдварт өвчин гарах, хортон шавж, мэрэгч тархах зэргийг хэлдэг.

Гамшиг гэж аюулт үзэгдэл, ослын улмаас олон хүний амь нас, эрүүл мэнд хохирох, мал, амьтан олноор хорогдох, эд хөрөнгө, түүх, соёлын дурсгалт зүйл, хүрээлэн байгаа орчинд улс болон орон нутгийн эдийн засаг, нийгмийн дотоод нөөц, боломжоос давсан хохирол учрахыг хэлдэг байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Арьс ширний үйлдвэрүүдийг Эмээлт эко парк руу нүүлгэн шилжүүлнэ DNN.mn

Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч Ж.Сандагсүрэн арьс ширний “Булигаар” ХК-д ажиллаж, энэ салбарт тулгамдаж буй асуудлын талаар холбогдох байгууллага, аж ахуйн нэгжийн төлөөлөлтэй санал солилцлоо. Тодруулбал, тэрбээр Эмээлт эко аж үйлдвэрийн парк, Нийслэлийн Байгаль орчны газар, Нийслэлийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газар, Ус сувгийн удирдах газар зэрэг байгууллагуудын төлөөллийг байлцуулан Монголын Арьс ширний үйлдвэрлэлийн холбооны гишүүдтэй уулзсан юм.

Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч Ж.Сандагсүрэн: “Өнөөдөр бид Монголын Арьс ширний үйлдвэрлэлийн холбооны төлөөлөлтэй уулзаж, энэ салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж, үйлдвэрлэгчдэд тулгамдаж буй асуудлуудыг хэлэлцсэн. Тэдэнд дэд бүтцийн буюу цэвэрлэх байгууламж, усны хангамжийн асуудал тулгамддаг. Үүнийг шийдэх, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, ажлын байр шинээр бий болгохын тулд арьс ширний үйлдвэрүүдийг кластер байдлаар хөгжүүлэх гарц бий.

Иймд арьс ширний үйлдвэрүүдийг Эмээлт эко парк руу нүүлгэн шилжүүлэх, одоо үйл ажиллагаа явуулж байгаа газрыг нөхөн сэргээхэд нийслэл анхаарч ажиллаж байна. Нэн тэргүүнд Эмээлт эко паркийн төслийг урагшлуулахад Засгийн газар, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам /ХХААХҮЯ/-ны дэмжлэг шаардлагатай. Мөн салбар хоорондын хамтын ажиллагаа чухал” гэлээ.

Үйлдвэрийн бүс болох Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд үйл ажиллагаа явуулж буй арьс шир, ноос ноолуур боловсруулах үйлдвэрүүд Туул голын сав газрыг бохирдуулж байгаа тул нүүлгэн шилжүүлэх талаар иргэдийн гомдол, санал ихээр ирдэг. Мөн тухайн орчны хөрс, усны бохирдол стандарт түвшнээс хэт өндөр гарсан нь анхаарал хандуулах зайлшгүй шаардлагатай асуудал болсныг албаныхан онцоллоо.

Монголын Арьс ширний үйлдвэрлэлийн холбооны гүйцэтгэх захирал Т.Баярсайхан: “Монголын арьс ширний үйлдвэрлэлийн холбоонд арьс боловсруулдаг 30 гаруй, эцсийн бэлэн бүтээгдэхүүн буюу бээлий, савхин хувцас, цүнх, жижиг эдлэл үйлдвэрлэдэг 100 гаруй аж ахуйн нэгж байдаг. Мөн 700 гаруй түүхий эд бэлтгэн нийлүүлэгч манайд бүртгэлтэй. Бидний тооцоолж буйгаар, энэ салбарт 4000 орчим хүн ажилладаг, цаашдаа энэ тоо 20 мянгад хүрэх бүрэн боломж бий. Тулгамдаж буй асуудал гэвэл Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд үйл ажиллагаа явуулж буй үйлдвэрүүдийг нүүлгэх зайлшгүй шаардлагатай.

Өөрөөр хэлбэл, үйлдвэрүүд дундаа нэг цэвэрлэх байгууламжтай болж байж өртөг буурч, бүтээмж сайжирна. Хамгийн гол нь хөрс, усны бохирдлоос сэргийлнэ. Эмээлт эко паркийн төсөл хэрэгжээд эхэлбэл бид нүүхэд бэлэн байна” гэсэн юм.

Эмээлт эко аж үйлдвэрийн парк НӨААТҮГ-ын захирал Б.Мягмар: “Улаанбаатар хотын төвлөрлийг сааруулах, эдийн засгийг хөгжүүлэхийн тулд аж үйлдвэрийг хөгжүүлж, ажлын байрыг нэмэгдүүлэн, өрсөлдөх чадварыг нь сайжруулах ёстой.

Эмээлтийн эко аж үйлдвэрийн паркийн бүтээн байгуулалтын бэлтгэл ажлыг нийслэлийн зүгээс бүрэн хангасан. Аж үйлдвэрийн бүсээ хөгжүүлэх зорилгоор паркийн газар нутгийг баталгаажуулаад ТЭЗҮ-ийг гаргасан. Түүнээс гадна паркийн бүтээн байгуулалтын бэлтгэл ажлын хүрээнд паркийн хамгаалалтын бүс, бизнес инкубатор төвийн барилгын ажлыг 2023 оны төсөвт тусгаад ажлууд нь эхэлж байна. Одоо бидэнд Монгол Улсын Засгийн газар, ХХААХҮЯ-ны дэмжлэг хэрэгтэй байгаа юм. Ингэвэл төслийн ажил урагшилж, үүнийг дагаад энэ үйлдвэрүүдэд тулгамдаад байгаа асуудал шийдэгдэнэ” гэсэн юм.

Мөн уламжлалт мал аж ахуй эрхэлж, ашиг шимийг нь хүртэж ирсэн орны хувьд малын гаралтай түүхий эдэд түшиглэсэн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч орон болох бүрэн боломжтойг арьс ширний үйлдвэрлэл эрхлэгчид онцолж байлаа.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

ГССҮТ: Гурван настай хүү ухаан ороогүй, эрчимт эмчилгээ үргэлжилж байна DNN.mn

“Гурван настай хүүгийн биеийн байдал хүнд хэвээрээ, ухаан ороогүй. Эрчимт эмчилгээ хийлгэж байна” ГССҮТ-өөс мэдээллээ.

2023 оны гуравдугаар сарын 8-нд ГССҮТ-д ухаангүй хүргэгдсэн хүү 13 дахь өдрөө эрчимт эмчилгээний тасагт эмчлүүлж, ухаангүй байна.

Түүний эхтэй хамтран амьдрагч хүүг харж үлдэхдээ зодсон байж болзошгүй байдал тогтоогдсон болохыг цагдаагийн байгууллагаас мэдээлсэн юм.

Categories
мэдээ нийгэм

УИХ дахь намын бүлгүүд хуралдана DNN.mn

УИХ дахь МАН, АН-ын бүлэг өнөөдөр /2023.03.20/ хуралдаж, энэ долоо хоногт УИХ-аар хэлэлцэх хууль, тогтоолын төслийн талаар байр сууриа нэгтгэнэ.

МАН-ын бүлэг УИХ-ын гишүүнээсээ түдгэлзсэн гишүүний асуудал, цаашид бусад гишүүдийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эсэх асуудал болон цаг үеийн асуудлаар хуралдах чигтэй байгаа юм. УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат гишүүнийхээ бүрэн эрхээс түдгэлзсэн бол АТГ-аас гурван гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх хүсэлтээ Улсын ерөнхий прокурорт хүргүүлэхээ мэдэгдсэн. Тодруулбал, АТГ-аас УИХ-ын гишүүн Т.Аюурсайхан, Д.Бат-Эрдэнэ, Н.Наранбаатар нарын гишүүдийг мөрдөн шалгах ажиллагаанд саад учруулсан тул гишүүний бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлнэ гэж мэдээлсэн юм. Харин гишүүдийн тухайд мөрдөн шалгах ажиллагаанд саад учруулаагүй гэдгээ илэрхийлсэн.

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Б.Бат-Эрдэнэ: Дэлхийд цэвэр уснаас болж иргэний дайн гарч байхад үүгээр манайд автомашин угаагаад байж болохгүй DNN.mn

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Б.Бат-Эрдэнэтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.


-Цаг үеийн асуудлаас яриагаа эхэлье ээ. Сүүлийн үед цахим орчноор тантай холбоотой асуудал их яригдах боллоо. Зарим нэг олны танил хүмүүст газар олгосон гэх мэт. Энэ яваад байгаа мэдээллүүдэд та бодитой тайлбар өгөхгүй юу?

-Манай Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам үргэлж шилэн, ил тод байх зарчмыг баримтлан ажилладаг байгууллага. Тэр утгаараа Ерөнхий сайд “5 Ш” хөтөлбөрийг зарлаж, үүгээрээ шилэн байх үүргийг өгсөн. Үүний дагуу ч тэр бид бүхэн ил тод байхыг илүүд эрхэмлэдэг. Тиймээс сүүлийн үед нийгэмд үүсээд байгаа асуудал болгонд тайлбар хэлэх нь зөв өө. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хууль гэж бий. Энэхүү хуулиар хэн нэгэн этгээдэд газар бэлэглэх ямар ч боломжгүй. Дуучин Д.Болд, Кёкүшюзан Д.Батбаяр, Т.Баясгалан болон 48 иргэнд газар олгосон тухай мэдээлэл сошиалаар сүүлийн үед их явлаа.

-За эхлээд та дуучин Болдод газар олгосон эсэх талаараа тодруулчих уу?

-Дуучин Болдын хувьд газар олгогдсон олон иргэдийн дунд л орсон асуудал. Гэхдээ гадуур яригдаад байгаа шиг 2.7 га газар олгоогүй. Өнгөрсөн хугацаанд манай яамнаас аль болох газар шинээр олгохгүй байх зарчмаар ажиллаж ирсэн. Ер нь ч нөгөө талдаа олгох газар угаасаа байхгүй юм билээ. Миний бие сайдаар томилогдсоныхоо дараахан Богд хан дархан цаазат газар нутаг дээр 5594 га газрыг улсын тусгай хамгаалалттай газар нутаг буюу дархан цаазат газар дээр хамгаалалтын бүсэд албан ёсоор шилжүүлсэн. Ингэснээр тухайн газар нутгийг дахин ашиглах болон ашиглахаас урьдчилсан сэргийлсэн арга хэмжээнүүдийг авсан. 2023 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс Зөвшөөрлийн тухай хууль хэрэгжиж эхэлсэн. Уг хуулиар газрыг зөвхөн дуудлага худалдаа сонгон шалгаруулалтаар олгох заалттай. Харин тусгай хамгаалалттай газар нутагт дуудлага худалдаа гэдэг ойлголт байхгүй, зөвхөн төслийг сонгон шалгаруулах хэлбэрээр олгогдох эрх зүйн зохицуулалттай байдаг.

Бид цаашид Богд ууланд газар олгогдохгүй есөн амыг зарласан. Тухайлбал, Нүхт, Шажин Хурах, Тайн, Залаат, Энхтайван, Мандшир, Богино, Ширдэгт, Зандмаан ам хэмээх газруудад газар олгохыг хориглосон. Дуучин Болдын хувьд долоон жилийн өмнө Нүхтийн аманд орон сууц буюу хаус худалдаж авсан юм билээ. Тухайн хаус худалдаж авсантай холбогдуулан үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ гарсан. Иргэний хууль бусад холбогдох хууль тогтоомжуудаар энэ мэт иргэдийн үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээгээр баталгаажсан газар олголтуудыг хийсэн. Тиймээс дахин хэлэхэд дуучин Болдод 2.7 га газар олгогдсон зүйл огт байхгүй. Бүр бэлэглэлийн шинж чанартай зүйл юу ч байхгүй шүү. Хүний үл хөдлөх хөрөнгө өөрөө Үндсэн хууль болон бусад холбогдох хуулиар шийдвэрлэгдэж байгаа л асуудал шүү.

-Авто угаалгын газрууд саарал ус ашиглах асуудлыг та хөндсөн. Яг эдгээр аж ахуйн нэгжүүд саарал ус ашиглах боломж, нөгөөтэйгүүр санхүү, технологийн шийдлээ хэрхэн бүрдүүлэх ёстой гэж та үзэж байгаа юм бэ. Шууд саарал ус хэрэглэ гээд тулгачих нь ер нь зөв үү?

-2018 оны цэвэршүүлсэн ус дахин ашигллах талаарх стандарт бий. Мөн үүнтэй холбоотой Засгийн газрын тогтоол ч байгаа. Төв цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршүүлсэн усыг дахин ашиглах асуудлыг Монгол Улсын Засгийн газраас холбогдох яамдыг даалгасан байдаг. Манай яамын хувьд уг асуудлыг хэрэгжилт дээр нь хяналт тавих чиг үүргийг өгчихсөн байгаа. Тэр утгаараа автомашин угаалгатай холбоотойгоор шинээр энэхүү асуудлыг хөндөж байгаа зүйл огт байхгүй. 2020, 2021 онуудад энэ чиглэлээр БОАЖ-ын сайдын тушаал удаа дараа гарч байсан. Улмаар Засгийн газрын тогтоолын хэрэгжилтийг хангуулахаар ажиллаж ирсэн байдаг. Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоол гарсан л бол үүнийг хэрэгжүүлэх нь холбогдох салбар яамдын үүрэг. Тэр утгаараа манай яам болоод би гэнэт өнөөдөр л энэ асуудлыг тавиад хэрэгжүүлэх гээд яваа зүйл байхгүй гэж ойлгох хэрэгтэй. Жил бүр манай улс гол, мөрөн, булаг шандаа зуу, зуугаар нь алдаж байна. Уур амьсгалын өөрчлөлтөд хамгийн их өртөж байгаа дэлхийн 10 орны нэг нь манай улс. Монгол Улсын гадаргын ус 98, харин гүний ус нь хоёрхон хувь байдаг. Тэрхүү 98 хувийн 60 гаруй хувь нь гадагшаа урсгалтай. Өөрөөр хэлбэл Монгол Улс дотор бус хил гараад явчихдаг гэсэн үг. Тэр утгаараа уудаг цэвэр усаараа автомашин угаагаад явах ёстой юу. Өнөөдөр технологийн хувьд маш өндөр боломж хэрэглээнүүд их байна. Нэг зүйлийг албан ёсоор хэлье. Бидний хувьд автомашиныг саарал усаар угаа гэдэг шийдвэр огт гаргаагүй. Гэхдээ саарал усаар угааж болохгүй гэж бас хэлээгүй. Автомашиныг усаар бус уураар ч угааж болно. Ямар нэгэн байдлаар хязгаарлалтын асуудал хөндөөгүй. Өнөөдөр шууд цэвэр усаар битгий угаа гэж хориглоогүй. Харин удахгүй энэ асуудлыг хориглоно шүү гэдгийг урьдчилж сануулж хэлсэн. Гэхдээ нэг талдаа аж ахуйн нэгжүүд бэлэн биш байна гэдэг шалтгаанаар асуудалд хандах нь өрөөсгөл шүү. Өнөөдөр дэлхий дээр амны цэвэр уснаасаа болоод иргэний дайн гарч байгаа улсууд цөөнгүй байна. Гэтэл манайд цэвэр усаараа автомашин угаагаад л сууж байж болохгүй, ийм цаг үе ирсэн шүү гэдгийг л анхааруулж хэлсэн. Өнөөдөр л гэнэт ийм шийдвэр гаргачихсан учраас та бүхэн шийдвэрээ жаахан хойшлуулж өгнө үү гэдэг хүсэлтийг би авахгүй. Учир нь тэртээ 2015 оноос хойш уг асуудлыг хөндөж ярьсан, уулзсан, тодорхой тогтоол, хууль журам үйлчилж эхэлсэн шүү дээ. Угаалгын газруудад шинэ технологи, санхүүжилтээ шийдвэрлээд явах эрх, боломжууд бүрэн нээлттэй байгаа.

-Төрийн нарийн бичгийн дарга болон танай яамны хуулийн хэлтсийн дарга ажлаа өгсөн. Энэ нь сайдтайгаа учраа олж, хамтран ажиллаж чадахгүй гэх үндэслэлтэй. Нөгөөтэйгүүр явсан албан тушаалтнууд та бүхний хооронд нэгнийгээ харлуулах, гүтгэх ажлууд явагдаад байгаа юм биш үү. Яагаад энэ хүмүүс ажлаа өгсөн юм бэ. Тантай үнэхээр гар нийлж ажиллаж чадахгүй байсан уу. Сайдтайгаа ажиллаж чадахгүй бол албаа өгдөг эрх зүйн орчин байдаг юм уу?

-Энэ сарын эхээр Хуулийн хэлтсийн дарга Цогтгэрэлийг ажлаас нь чөлөөлсөн. Учир нь Засгийн газрын “5 Ш” ажиллагааг эхлүүлж байгаа юм гэдгийг манай Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Баттулга мэдэгдсэн. Тухайн тушаалыг гаргахдаа өөрийн туслахаараа тушаал бичүүлээд өөрөө гарын үсэг зураад Төрийн захиргаа удирдлагын газрын даргыг авчираад үүнд тамга дараад өг хэмээн даруулсан байдаг. Төрийн алба гэдэг хуультай. Төрийн тангараг өргөсөн жинхэнэ албан хаагч хэн нэгэн эрх мэдэл бүхий даргын туслах болон даргын гарын үсэгтэй тушаалаар ажлаас халагдаж болохгүй. Энэ бол зарчим. Тиймээс бид энэхүү асуудалд Төрийн албаны тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн гэсэн үндэслэлээр Төрийн нарийн бичгийн даргын тушаалыг хүчингүй болгосон. Төрийн нарийн бичгийн даргатай бид уулзсан. Тэрхүү уулзалтын үеэр тэрбээр тантай холбоотой, таныг балбах материалуудыг бид олон нийтэд ил болгоно хэмээн сүрдүүлсэн. Хэн нэгэн төрийн албан хаагч өөрийн ажиллаж ирсэн материалаа ажлаас халагдсан нэрийдлээр олон нийтэд цацаж бусдыг гүтгэж, доромжилж болохгүй. Миний хувьд хууль хяналтын байгууллагаар шалгуулахад бэлэн.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

СЭРЭМЖЛҮҮЛЭГ: Маргаашнаас ихэнх нутгаар цасан болон шороон шуурга шуурч, эрс хүйтэрнэ DNN.mn

Цаг уурын байгууллагаас ирүүлсэн мэдээгээр өнөөдөр буюу гуравдугаар сарын 20-нд Баян-Өлгий, Говь-Алтай, Завхан, Увс, Ховд аймгийн нутгаар цас орж, салхины хурд 18-24 м/с хүрч цасан болон шороон шуурга шуурна.

Мөн 21-нд ихэнх нутгаар, 22-нд зүүн аймгуудын нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурч, эрс хүйтэрч, хүчтэй салхи, шороон шуургатай байна.

Иймд:

-Цаг агаарын мэдээ, мэдээллийг цаг тухай бүр сонсон, мэргэжлийн байгууллагаас өгч буй сэрэмжлүүлэг, анхааруулгыг дагах;

-Тээврийн хэрэгслийн жолооч нар хол, ойрын замд гарахдаа тээврийн хэрэгслийн найдвартай байдлыг хангаж бензин, шатахууны нөөцтэй, найдвартай харилцаа холбооны хэрэгсэлтэй, дулаан хувцастай зорчих, баталгаагүй зам, гүүр, гарамгүй газраар зорчихгүй байх;

-Иргэд, малчид болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, салхи шуурганд төөрөх, малтайгаа уруудах эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, малаа ойрын бэлчээрт хариулах, бага насны хүүхдийг малд явуулахгүй байхыг онцгойлон анхааруулж байна.

Эх сурвалж: ОБЕГ