Month: August 2022

Categories
мэдээ нийгэм

Хүй долоон худагт болох даншиг наадамд 256 бөх зодоглоно DNN.mn

Хүйн долоон худаг орчмын цаг агаарын мэдээ

2022 оны наймдугаар сарын 6, 7-ны өдрүүдэд Хүй долоон худагт “Даншиг наадам-Хүрээ цам 2022” шашин соёлын наадам болох гэж байна. Энэ талаар Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газраас өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.

Нийслэлийн аялал жуулчлалын газрын Бодлогын хэрэгжилтийн хэлтсийн дарга В.Батчимэг “Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар болон Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газраас хүрээ цам даншиг наадмыг 2018 оноос сэргээж Гандантэгчинлэн хийдтэй хамтран зохион байгуулж ирсэн. 2018 онд уг наадмыг үзэхээр 2,500 жуулчин ирж байлаа.

Энэ жил коронавирусийн халдвар багассан тул НЗД-ийн зөвлөлөөс 2022 онд аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх чиглэлээр 36 эвент арга хэмжээний жагсаалт батлагдсаны нэг нь “Даншиг наадам-Хүрээ цам 2022” юм.

Монголын Аялал Жуулчлалын Холбооны 5-6 тур-оператор компанийн захиалга баталгаажсан. Өөрөөр хэлбэл уг наадмыг үзэхээр 150 жуулчин ирэхээр байна. Хувиараа үүргэвчтэй аялагчид, Гандантэгчинлэн хийдийн урилгаар гаднын улсаас хүндэт зочид ирнэ. Тиймээс даншиг наадмыг товлосон хугацаандаа буюу наймдугаар сарын 6, 7-ны амралтын өдрүүдэд Хүй долоон худагт зохион байгуулна.

Даншиг наадмын хөтөлбөрөөс дурдвал:

Наймдугаар сарын 6-нд:

  • Цам харайх ёслолын арга хэмжээ
  • Хүчит 256 бөх барилдана
  • Хязаалан, жороо, соёолон насны морьдын уралдаан болно
  • Морьт харвааны үзүүлбэр
  • Үндэсний сурын харвааны тэмцээн явагдана.

Жуулчдад сонирхолтой байлгах үүднээс дэлгэрүүлдэг. Тухайлбал залуу лам нар ном хаялцах мэтгэлцээн, балингийн урлалын зэрэг тэмцээнийг зохион байгуулна.

Дэлхийн аялал жуулчлалын холбооноос гаргасан ковидын өмнөх үеийн судалгаагаар нэг жуулчин өдөрт 150 ам.доллар зарцуулдаг бөгөөд 5-7 хонодог байна.

Гэхдээ одоо инфляц өссөн тул арай өөр судалгаа гарах байх. Тийм болохоор аялал жуулчлалын салбар, эвент зарцуулсан төсвөө буцаан олдог тул тодорхой хугацаанд тогтмол хөгжүүлэхээр баримт бичигт төлөвлөж оруулсан” хэмээн мэдээллээ.

Categories
мэдээ цаг-үе

Увс аймгийн зарим суманд нийтийг хамарсан арга хэмжээг хориглов DNN.mn

Увс аймаг - Wikiwand

Мал амьтны гоц халдварт шүлхий өвчний тархалт Ховд аймгийн Мянгад, Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур, Увс аймгийн Ховд, Өмнөговь сумдад нэмэгджээ.

Иймд эрсдэлийг бууруулахаар Увс аймгийн Засаг даргын захирамжаар нийтийг хамарсан арга хэмжээ, бэсрэг наадам зохион байгуулахыг тодорхойгүй хугацаагаар хориглохоор боллоо.

Тодруулбал, Монгол улсын Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.1, 66 зүйлийн 66.1, Мал амьтны эрүүл мэндийн тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1.3, Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.1.1 дэх заалтыг тус тус үндэслэн дараах захирамжийг гаргасан байна. Үүнд

1. Мал амьтны гоц халдварт шүлхий өвчний тархалт Ховд аймгийн Мянгад, Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур, Увс аймгийн Ховд, Өмнөговь сумдад нэмэгдэж байгаа нь халдвар тархах эрсдэл үүсгэж байгаа тул 2022 оны наймдугаар сарын 1-ний өдрөөс Ховд, Өмнөговь сумдад, наймдугаар сарын 5-ны өдрөөс эхлэн бусад сумдад нийтийг хамарсан арга хэмжээ, багийн өдөрлөг, бэсрэг наадам зохион байгуулахыг тодорхойгүй хугацаагаар хориглосугай.

2. Захирамжийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллахыг Засаг даргын орлогч (Ж.Александр), Онцгой байдлын газрын дарга (хурандаа Б.Баттулга) Цагдаагийн газрын дарга (цагдаагийн дэд хурандаа А.Амарбат), Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга (Ц.Мөнхбаяр) нарт тус тус үүрэг болгосугай гэжээ.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

СОНИНЫ АРЫН НҮҮР: Музейн боловсрол DNN.mn

Гар утас, интернэтийн
хэрэглээ хэт давамгайлсан
энэ цаг үед орхигдож буй
нэг боловсрол бол музей.
Монгол Улсад музейг соёлын
байгууллага хэмээн үзэж,
соёлын асуудал эрхэлсэн
яам нь голдуу харьяалалдаа
байлгадаг. Гэтэл олон
улсад музейг боловсролын
байгууллагад тооцож, зарим
орон заавал судлах хичээлийн
жагсаалтад музей үзэхийг
оруулсан байдаг.
Гар утсаараа эртний
динозавруудын тухай хичнээн
3D, 4D юм үзсэн бай нэг удаа
музейд очиж, бодит араг ясыг

нь харж, чихмэлд нь ойр
очиж зогсоод тайлбарлагчийн
үгийг сонсох нь юугаар ч
орлуулшгүй амьд мэдрэмж,
бодит мэдлэг болж үлддэг.
Ямар ч музейгээр бүтэн
тойроод гарахад нэг боть
ном уншсантай тэнцэхүйц
мэдээллийг олж авдаг хэмээн
музейн ажилтнууд ярьдаг нь
үүнийг батална.
Музей үзсэнээр заавал
аялж, олон мянган километр
зам туулж, дэлхийг тойрох
шаардлагагүй болдог. Музейгээс орон нутгийнхаа ёс
заншлаас эхлүүлээд байгаль,
ан амьтан, дэлхий, сансар огторгуй, дэлхийн соёл,
түүх, шинжлэх ухааны нээлт
гэхчлэн бүхий л салбарын
мэдээллийг авна.
Зарим хичээл дээр
зааснаа бататгах гэж багш
нар сурагч даа музейд
дагуулж очдог шалгарсан
арга ч бий. Зуны цагт гэртээ
гиюүрэн суугаа, хөдөө очих
хамаатангүй, хот суурингийн,
гэр хорооллын хүүхдүүд олон
бий. Тэдэнд музей үзүүлбэл
боловсролд нь нэмэр болж,
танин мэдэхүй нь зузаарах
юм даа.

Categories
мэдээ нийгэм

Цэцэрлэгт хамрагдаж чадаагүй 34 мянган хүүхдийн 22 мянга нь цэцэрлэгтэй болжээ DNN.mn

БШУЯ: Хувийн цэцэрлэгүүдэд сүлжээ, салбар цэцэрлэг байгуулахыг уриалж байна

Улаанбаатар хотод 2-5 настай 102 мянган хүүхэд цэцэрлэгт хамрагдаж байна. Харин цэцэрлэгт хамрагдаж чадаагүй 34 мянган хүүхэд байгаа юм. Эдгээр хүүхдийг энэ онд цэцэрлэгт хамруулахаар УИХ, Засгийн газраас шийдвэр гаргаж Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд болон нийслэлийн Засаг дарга нарт үүрэг өгсөн. Үүний дагуу өнгөрсөн зургаадугаар сараас хойш цэцэрлэгийн хүрэлцээг нэмэгдүүлэх тодорхой ажлууд хийсээр одоогийн байдлаар дээрх 34 мянган хүүхдийн 22 мянгыг нь цэцэрлэгтэй болгожээ.

Цэцэрлэгийн хүрэлцээг нэмэгдүүлэхдээ түрээсийн цэцэрлэг, байгууллагын цэцэрлэг, хувийн цэцэрлэгүүдийн тоог нэмэх зарчим баримталжээ. Энэ хүрээнд Хүүхэд харах үйлчилгээ эрхлэх хүсэлтэй иргэдийн хүсэлтийг өнгөрсөн долоодугаар сарын 28-наас авч эхэлсэн. Ийм үйлчилгээ эрхлэх хүсэлтэй иргэд энэ сарын 10 хүртэл харьяа дүүргийнхээ Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газарт хүсэлтээ гаргах боломжтой юм.

Мөн төрийн өмчийн байруудыг цэцэрлэгийн зориулалтаар ашиглахаар хамтран ажиллаж байгаа гэдгийг Боловсрол, шинжлэх ухааны дэд сайд Г.Ганбаяр хэллээ.

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

О.Чулуунбилэг: Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр Ерөнхийлөгчийг парламентаас сонгох тухай хувилбар яриад байгаа нь зөв DNN.mn

Улс төрд өрнөж буй үйл явдлуудын талаар судлаач О.Чулуунбилэгтэй ярилцлаа.

-МАН дотроо нэлээд толхилцож байгаа гэлцэх юм. Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг хэлэлцэх асуудал маргааны сэдэв болоод байна уу?

-Хүчтэй сөрөг хүчингүй үед эрх баригчид дотор сөрөг хүчин бий болдог. Ямар нэгэн байдлаар дотроо зөрчилтэй байх нь улс төрийн намын характер шүү дээ. МАН-д шинэ хуучин үеийн зөрчил л гүнзгий байгаа болов уу. Гэвч зөрчлөө сайн нууж чаддаг, далд хүчирхийлэлтэй нам даа.
-Намрын улс төр ямар байх бол. Судлаачийн хувьд хэрхэн ажиглаж байна вэ?
-Мэдээлэл бага, тодорхой юм харахгүй байна. Манай гадаад нөхцөл ийм хүнд үед бага л бужигнах хэрэгтэй. Шалгалтын урьд шөнө гэнэт нойргүй уншиж хонодог оюутан шиг намрын чуулган дээр хэсэг попроод хаячихалгүй ажилдаа хариуцлагатай парламент байгаасай. Монгол бол парламентын засаглалтай улс. Сонгогчид эцсийн хариуцлагыг парламентаас л шаардана. АН-ын Их хурал дахь бүлэг нэгдэж нийлж, бас хариуцлагатай байгаасай. Одоо бол хувь гишүүдийн лобби клуб шиг л ажиллаж байгаа. Парламент ажлаа хийж чадахгүй бол Сүхбаатарын талбай бужигнаад эхлэх нь тодорхой. Гадаадын тусгай албад ч үүнийг л хүсч хүлээж байгаа цаг.
-Эдийн засаг хүндэрч байна. Цаашид бүр ч хэцүүднэ гэх юм. Засгийн газар огцрох хэмжээнд хүрэх үү?
-Ковид, дайнаас болоод хүндрээгүй Засгийн газар байгаа юм уу, энэ дэлхий дээр. Засгийн газар огцорно гэдэг Ерөнхий сайд огцорно. Ерөнхий сайд огцрохын тулд дараагийн Ерөнхий сайд тодорсон байх учиртай. Одоо 80-аад оны Ерөнхий сайд ажиллаж байна. Шинэ Ерөнхий сайд 60,70 оноос тодрох боломжгүй гэсэн үг. Эрх баригч МАН-ын 80-аад оныхноос шинэ Ерөнхий сайд харж байна уу. Би бол харахгүй л байна. Харин зарим ажлаа мэддэггүй, хийдэггүй сайд нарыг бол солихгүй бол нийгмийн стрессийг дарах маш хүнд болно. Энэ бол миний хувийн бодол.
-Сөрөг хүчний хагаралтай байдал МАН-ын халаасны намуудад боломж олгож байна гэсэн шүүмж байгаа. Жишээлбэл, ХҮН барууны үзэлтэй боллоо гэж зарласан. Ингэж болдог юм уу?
-Тийм боломж эрх баригчдад олгож байгаа нь үнэн. Зүүнээс гэнэт баруун руу үсэрснийг бол ойлгоход бэрх. Ганцхан ойлгож байгаа зүйл нь улс төрийн зах зээл дээр барууны үзлийг тээгчдийг цуглуулж байдаг АН хүчгүй болсон юм чинь бид тэр зах зээлийг нь булаая гэсэн буруу стратеги л явж байна лээ. 2024 онд Эвслийн Засгийн газар байгуулагдвал одоо хүнд байгаа АН-аас илүү суудал аваад МАН-тай эвсчихье гэсэн давхар тооцоо байгаа л байх. Гэвч энэ бол буруу тооцоо. АН сонгуулийн өмнө нэгдэх, босох нь гарцаагүй. Сайн шинэ үеийн манлайлагчдаа гаргаж ирвэл ялах бүрэн боломж бий АН-д.
-Оросын танк, зэвсэг манай улсад хамтарсан сургууль хийхээр орж ирлээ. Энэ үйл явдлыг хэрхэн дүгнэж байна вэ. Олон улсад бид яаж харагдаж байгаа вэ?
-Орос-Монгол хоёр улсын хооронд жил бүр хээрийн сургуулилт болдог. Энэ жил ч хуваарь хугацаандаа хийж байна гэсэн тайлбар Б.Батцэцэг сайд тавьж байв уу даа. Нийгмийн шүүмж нь Орос өөрөө булаан эзлэгч болчихсон үед энэ жил хийх хэрэг байсан юм уу гэсэн асуулт их яваад байна. Олон улсын ийм ньюанстай асуудлыг Гадаад хэргийн сайд, Батлан хамгаалахын сайд хоёр дур мэдэж шийднэ гэж юу байхав. Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл дээр ярилцаж шийдсэн л байгаа. Тэгэхээр Засгийн газар гэхээсээ Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн тэргүүн, Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч, Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхээс энэ сургуулилтыг яагаад өнөө жил хийлгэснийг асуух хэрэгтэй. Ядаж байхад Ховдод болох хээрийн сургуульд оролцох Оросын зэвсэг техник тугаа мандуулж нийслэл Улаанбаатар хотоос Монгол орныг хөндлөн туулж явсныг бүдүүлэг гэж хэлэхээс өөр аргагүй. Бусдын нутагт туг мандуулсан орос цэрэг нь Оросын эрх баригчдын Монголд гэхээсээ өөрийн дотооддоо үзэл сурталд ашиглах зорилгоор хийж буй үйлдэл юм. Биднийг бол юман чинээ тоохгүй байна шүү дээ.
–Хоёр том гүрний дунд оршиж байгаа манай улсын хувьд их хавчигдаж байна. Бид ямар бодлого баримтлах ёстой вэ?
Сүүлийн 300 жил л ийм байлаа. Гадаад дотоодын судлаачид ч “Монгол бол газарзүйн хоригдол улс” гэдгийг бүгд хүлээн зөвшөөрдөг. Ихэнх хүндрэл нь биднээс өөрөөс л болсон байдаг. Хамгийн түрүүний хийх ажил бол 2015 онд Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газрын “Монгол Улс байнгын төвийг сахих тухай 375 дугаар тогтоол”-ыг эргэн сэргээх ёстой.
-Манай улс Хятадаас их хэмжээний зээл авах тухай мэдээлэл нийгмийг бухимдуулж байна. Энэ тухай юу хэлэх вэ?
-Сошиал мэдээлэлд итгэдэггүй. Хэрэв үнэн бол зээлийн дарамт манай үндэсний аюулгүй байдалд ямар ч танк, төмөр замын цариг, пуужин, цагаачдаас илүү аюул учруулна.
Categories
мэдээ цаг-үе

Хөнгөлөлттэй үнээр олгох эмийн шинэчилсэн жагсаалт DNN.mn

Эм бэлдмэлийн үнийг бууруулах хөтөлбөр баталлаа_CCTV.com Монгол_央视网(cctv.com)

Эрүүл Мэндийн Даатгалын сангаас/ЭМД/ үнийн хөнгөлөлт үзүүлэх зайлшгүй шаардлагатай эмийн нэр төрөл, үнийн дээд хязгаар, хөнгөлөх хэмжээг шинэчилсэн тогтоолыг 2022 оны долдугаар сарын 4-нд баталжээ.

Тогтоолд зааснаар ижил төрлийн эмийн үнийг жишиг болгож, шинээр нэмэгдсэн эмийн үнийн дээд хязгаар болон хөнгөлөлт үзүүлэх хэмжээг тогтоож байх юм байна.

Мөн төрөөс зардлыг нь хариуцан амбулаториор эмчлэх өвчний жагсаалтад орсон тархины саажилт, уналт таталттай 0-19 насны хүүхдийн уналт, таталтын эсрэг эмийг ЭМД-ын сангаас 100%-ийн хөнгөлөлттэй үнээр олгоно.

Үнийн хөнгөлөлт үзүүлэх эмийн жагсаалт: /ЗУРАГ ДЭЭР ДАРЖ ТОМООР ХАРАХ БОЛОМЖТОЙ/

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Categories
гадаад мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Дарангуйллын гурван голомт DNN.mn

Өнөөдөр дэлхий нийт БНХАУ, Иран, ОХУ-ыг дарангуйллын “гурван голомт”
хэмээн нэрлэж, эдний эсрэг эрчимтэй арга хэмжээ авч байна. Хөгжингүй улсууд
энэ гурвыг ардчилалд аюул учруулж, дэлхийн дарангуйллыг өөгшүүлэн
санхүүжүүлж байна гэж үзэж байна гэсэн үг. Харамсалтай нь энэ гурвын хоёр нь
манай хөрш улс. Жижгийн жижиг манай дэлхийд байтугай энэ ертөнцөд мөнх юм
гэж үгүй болохоор бидний “мөнхийн хөрш” гээд байгаа нь худал бурж буй хэрэг
гэдэг нь аргагүй үнэн зүйл.
Хойд хөршийн хувьд өнөөдрийн байдлаар Украины дайнд оруулсан арван
армийнхаа тал хувийг бүрэн устгуулаад байна. Үлдсэн нь байлдааны чадваргүй
болоход тун ч ойрхон болчихоод байна. Энэ нь ОХУ чадварлаг цэрэг, офицерийн
хомсдолд орж ялангуяа байлдааны өндөр чадвартай нисгэгчидгүй болсон гэсэн үг.
Харамсалтай нь энэ бүхнийг дахин бий болгоход урт хугацаа шаардлагатай.
Харин ийм хугацаа хойд хөршид байхгүй. Олон улсын шинжээчид ОХУ-ын
Украины байлдааны хохирлыг дайны түүхэнд гарч байгаагүй том хохирол гэж
нэгэн дуугаар зөвшөөрч байна. ОХУ-ын төр, засаг ч гадны улсуудад хэн гэдгээ
бүрэн харуулсан учир бослого гаргуулахгүй гэж зөвхөн өөрсдийн иргэдэд
зориулсан хуурамч ухуулга явуулдаг болоод багагүй хугацаа өнгөрч байна.
Өөрсдийн чанарт бус тоонд найдсан ОХУ-ын арми ялалтын парад хийх
ёслолын хувцастай очсон ч Украины нийслэлийг эзлэж чадалгүй стратегийн
ялагдал хүлээсэн бол одоо тактикийн ялагдал хүлээхэд бэлэн болчихоод байна.
Энэ бүхнийг олон улсад “сүүлчийн цэргийг нь дуустал байлдах дайн” буюу
“туйлдуулан сүйрүүлэх байлдаан” гэдэг.
Ерөөс армийг нь туйлдуулан байлдах
чадваргүй болгон ялагдал хүлээлгэж, удирдлагынх нь нэр хүндийг унаган дотроос
нь бослого гарах гол нөхцөл бүрдүүлдэг нь өөрөө түүхийн хууль болсон зүйл. Энэ
нь хойд хөрш ЗХУ-ын түүхийг давтана гэсэн үг. Хэдхэн хоногийн өмнө ОХУ-аас
дайжин гарсан улс төрчид Чехийн нийслэл Прага хотод чуулж дарангуйлагч Орос
улсыг хэрхэн иргэдээ гэсэн, ардчилсан, европын улс болгох арга замыг хэлэлцэн
хамгийн гол нь ОХУ-ыг хэл, соёлоор нь бие даасан 45 улс болгоно гэсэн
тохиролцоонд хүрснээ дэлхий нийтэд зарлав.

Тийрэлтэт сумаар бууддаг наймхан ширхэг АНУ-ын “HIMARS” орос-украины
байлдааны 2000 км фронтын хүчний харьцааг хэрхэн өөрчилж чадаж байгааг
дэлхий нийт харав. Өнөөдөр хувцас, хэрэглэл, эм, хүнс, цэрэг, зэвсгийн хувьд
Украины арми НАТО-гийн стандартанд бүрэн шилжиж байна.

Эцсийн үр дүнд нь
ОХУ мэдээж бут үсэрч бусад улсуудад “гай болох”-оо нэг мөсөн болино гэсэн үг.
Ирэх оны нэгдүгээр сард болох АНУ-ын завсрын сонгуулийн өмнө Украины
арми Оросын армийг Донбассаас хөөж гаргана. Белоруссийн өөрөө өөрийгөө
сонгосон ерөнхийлөгч орос руу зугатан гарч, Молдав улс оросын нөлөөллөөс
ангижран бүрэн ардчилалд шилжинэ. Жо Байдан “Манай АНУ-ын иргэд Украинд
тусалсны ачаар дэлхийн №1 дарангуйлагчийн армийг яллаа” гэж сонгуульд
оролцох төдийгүй АНУ-ын цэрэг зэвсгийн үйлдвэрлэлийг цоо шинэ шатанд гаргаж
ажилгүйдэл, инфляцыг арилгах шинэ хөтөлбөрөө танилцуулан сөрөг Бүгд
Найрамдах намын улс төрчдийг санхүүжүүлэгч баруунтнуудын дэмжлэгийг
авснаар энэ сонгуульд ялна. Харин Крымын хойг оросуудын мэдэлд үлдэж
англи-саксончууд болон Герман, Япон, Өмнөд Солонгос, Энэтхэг улсуудын арми
шинэ технологийн зэвсэгтэй болтол үе үе уугин пижигнэж оросын армийг
сулруулан сульдуулсаар байх биз ээ.
ОХУ-ыг өнөөдөр бүрэн бүслээд буй НАТО нь үнэндээ цэргийн эвсэл
гэхээсээ улс төрийн эвсэл. Өнөөдөр ч энэ л янзаараа байна. Иймээс ирэх сарын
5-нд Англи улсын ерөнхий сайдаар Лиз Трасс тодорсны дараа тусгаар тогтнол
болон эдийн засагт нь ОХУ шууд аюул учруулж буй АНУ, Англи, Польш, Украин,
Латви, Литва, Эстони, Финлянд, Швед бас Япон гэх мэт улсууд нэгдэн оросын
эсрэг жинхэнэ цэргийн эвсэл байгуулах байх. Лиз Трассын өрсөлдөгч энэтхэг
гаралтай Риши Сунакын хадам эцэг Нагавара Рамарао Нараяна Мурти нь
Энэтхэгийн “IT” компанийн тэрбумтан төдийгүй В.Путины сайн найз гэсэн яриа
газар авч байгаа учраас энэ хүн Консерватив намын дарга болж чадахгүй. Учир нь
Консерватив нам гэдэг чинь консервативчууд л гэсэн үг.
Урд хөршийн хувьд тэдний сонингууд наймдугаар сарын эхний өдөр Хятад
улсын армийн ойн өдөр тохиож байхад улсыг нь доромжилж байгаа Нэнси
Пелосигийн онгоцыг харваж унагахыг Ардын армидаа уриалсан. Харин энэхүү
хатуу сануулгыг огт тоолгүй АНУ-ын Конгрессийн танхимын тэргүүн Нэнси Пелоси
Азид хийх айлчлалаа Өмнөд Солонгосоос эхлүүлж Тайваны аралд албан ёсоор
айлчлахаар мордов. Хятадын төр, засаг Украинаас худалдан авсан, хуучирсан
онгоц тээвэрлэгч “Киев”-ыг сайжруулан засаж “Ляо Линь” нэр өгсөн нисэх онгоц
тээвэрлэгчийг дагалдагч байлдааны онгоцнуудын хамт Тайваны арал руу явуулж,
уг аралд хамгийн ойр орших Футь Зяаны эрэгт цэргийн хүчээ нэмэгдүүлэв. Харин
АНУ нисэх онгоц тээвэрлэгч “Теодор Рузвельт” тэргүүтэй цохилтын хүчийг энэ
бүхний эсрэг илгээв.
АНУ-ын армийн хүч тэнгисийн цэрэгтээ байдаг.
Ядаж цөмийн шумбагч
онгоцуудад нь ойртон оччихоор зүйл хятадуудад байтугай оросуудад байхгүй.
Хоёр хөршийн шумбагчууд тоогоор ч, зэвсгийн хүчээр ч АНУ-аас хол хоцорчихсон.
Ядаж байхад АНУ-ын цөмийн шумбагч онгоцууд шиг хол бас гүнд шумбах
чадваргүй. Иймээс хятадууд Тайванд довтолбол зүгээр л арчуулна гэсэн үг. Ядаж
л дайн эхлэвэл газар, агаар, далайд хятадын радарыг шууд мэдэрч автоматаар
очиж устгадаг хиймэл оюун ухаан бүхий америкийн пуужингууд богино хугацаанд
хятадын армийг “сохолно”. “Сохор” армитай байлдана гэж юу байх билээ. Мэдээж

Хятадын эсрэг саяхан байгуулагдсан цэвэр англо-саксончуудын АНУ, Англи,
Австрали, Шинэ Зеландын цэргийн эвсэл энэ дайнд орно. Бас Япон, Энэтхэг,
Өмнөд Солонгос ч зүгээр суухгүйгээс гадна Хятадаас газар нутгаа буцаан авах
гэсэн Азийн бүх улсууд татагдан орно. Мөн хятадуудад өгөх ёстой эргэн төлөх
боломжгүй болсон өрөө хүчингүй болгох гэж энэ улсад өртэй бүх улсууд Хятадыг
Төвд, Шинжаан-Уйгур, Өвөр Монгол, хэлээ ойлголцдоггүй бас хөгжлөөрөө эрс
ялгаатай урд, хойд гэсэн тусдаа бие даасан улсууд болгон салгахын тулд урд
хөршийн эсрэг хүчнийг бүх талаар дэмжин туслах болно. Энэ бүхний эцэст урд
хөрш яг л хойд хөрш шиг ганцаардан эцэст нь бут үсэрч бусад улсуудад “гай
болох”-оо нэг мөсөн болино.

Хэрэг явдал ийм байгаа ч хятадууд Тайванд довтлохыг огт үгүйсгэж
болохгүй. Учир нь оросууд Укрианд довтолбол ОХУ, ЗХУ-ын түүхийг давтаж бут
үсрэн засаг, төрийнхөн төдийгүй дайнд турхирсан болгон олон улсын шүүхийн
өмнө яллуулах болно гэдгийг эрүүл ухаантай болгон бичиж анхааруулж байсан.
Гэтэл юу болов?! Энэ нь аль ч улсын төрд гарсан дарангуйлагч-авилгачдаас
ухаантангууд нь зайлан холдож, тэднийг зөвхөн “бөгс долоогчид” л тойрон
хүрээлдгээс ийм алдаа гарч мөхлийн замдаа шуудардаг гэсэн үг. Гэхдээ хятадууд
бол Иран, Орос хоёрын аль нь ч биш. Ядаж л авлигатай үнэхээр хатуу тэмцдэг.
Энэ бол том шалтгаан.
Ираны хувьд энэ улсын эсрэг “I2U2” буюу Израиль, Энэтхэг, Арабын
нэгдсэн Эмират, АНУ гэсэн цэргийн шинэ эвсэл байгуулагдаад удаагүй байхад
АНУ-ын ерөнхийлөгч Жо Байден Израиль улсад айлчлан лазерийн шинэ
зэвсгийнх нь туршилтыг өөрийн биеэр үзэж танилцав. Энэхүү лазерийн зэвсэг нь
онгоц, нисдэг тэрэг, пуужин, дроныг гурваас доошгүй лазерын туяагаар зэрэг
устгадгаар онцлог аж. Израиль улс энэ шинэ зэвсгээ дэлхийд өөр ямар ч армид
байхгүй, агаарын довтолгооноос хамгаалах өөрийн “Төмөр бүрхүүл”-дээ нэмж
оруулж байгаа юм байна. Ингэснээр Израилийн “Төмөр бүрхүүл” ямар ч нисдэг
биетүүдээс 100% бүрэн хамгаалах чадвартай болж байна гэсэн үг аж.
Үүний
дараа ерөнхийлөгч Жо Байден Саудын Араб улсад айлчилж энэ улсын Жидда
хотод Персийн булангийн хамтын ажиллагааны зөвлөл(GCC)-ийн улсуудыг
оролцуулсан цахим хурал хийн АНУ, Израиль болон Саудын Араб, Кувейт,
Катар, Оман, Арабын нэгдсэн Эмират, Бахрейн, Египет, Иордан, Ирак улсууд
хамтран Ираны эсрэг цэргийн шинэ эвсэл байгуулснаа зарлав. Израиль эдгээр
эвслийн улсуудыг өөрийн “Төмөр бүрхүүл”-ээр бүрэн хамгаалах болсноо олон
нийтэд зарласан төдийгүй ОХУ-д нийлүүлж магадгүй байсан Ираны дроны
үйлдвэрийг өөрийн дронуудаар навс бөмбөгдөж энэхүү шинэ эвслийн хүчийг
дэлхийд нотлон харуулав. Иран таг дуугүй өнгөрөв. Энэ нь Израиль улс лазерийн
шинэ зэвсгээр сэлбэсэн агаарын довтолгооноос хамгаалах өөрийн “Төмөр
бүрхүүл”-д бүрэн найдаж байна гэсэн үг төдийгүй ерөөс “Дарангуйллын гурван
голомт”-оос Иран улсын төр, засгийнхан эхлэн сүйрэх магадлал өндөр байна гэж
болно. Учир нь Иран улс нефтийн 160,12 тэрбум баррель, байгалийн хийн 33,33
их наяд кубометр нөөцтэй. Хэрэв Ираны одоогийн төр засаг унавал Ираны
төдийгүй Сирийн 2.5 тэрбум баррель нефть болон байгалийн хийн 300 тэрбум
кубометр нөөц барууны улсуудад нийлүүлэгдэнэ гэсэн үг. Бас хятадуудын мэдэлд
орчихсон байгаа Афганистаны нефть суларч ирнэ. Афганистаны Балхом болон
Жаужан гэсэн хоёрхон муж л гэхэд 1,8 тэрбум баррель нефтийн нөөцтэй. Дээрээс

нь эдгээр улсын байгалийн ховор элементүүдийн нөөцийг нэмчихвэл асуудал илүү
ойлгомжтой бас тодорхой харагдана.

Г.АМАРСАНАА

Categories
мэдээ цаг-үе

Монголд ирсэн жуулчид 9 хоногт дунджаар 1463 ам.доллар зарцуулдаг DNN.mn

МОНГОЛЫН АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРТ ЦАР ТАХАЛ ЯМАР ДАВУУ ТАЛЫГ ОЛГОЖ БАЙНА ВЭ?

Аль улсын жуулчид манайд илүү аялдаг талаар Үндэсний статистикийн хорооноос дараах мэдээллийг хүргэж байна. Жил бүр манай хөрш улсууд болох ОХУ, БНХАУ-аас хамгийн олон жуулчин ирдэг. Сүүлийн 10 жилийн тоон үзүүлэлтийг харвал, цар тахлаас өмнө БНХАУ-аас жилд 130 орчим мянга, харин ОХУ-аас 80 мянга орчим жуулчин Монгол Улсад аялахаар ирж байжээ.

Харин жагсаалтын дараагийн байруудад Өмнөд Солонгос, Япон, АНУ, Казахстан, Герман, Франц, Австрали, Их Британийн жуулчид жагсаж байна.

Монгол банкны судалгаанд дурдсанаар, Монголд ирсэн жуулчид ирсэн улс орноосоо хамаарч зардал нь харилцан адилгүй дунджаар 9 хоногт 1463 ам.доллар зарцуулдаг байна.

Мөн жуулчдын 56% нь жуулчны компаниар үйлчлүүлдэг бол 44% нь хувиараа аяллаа зохион байгуулдаг юм байна.

Манай улсад 2022 оны эхний хагас жилийн байдлаар 73.7 мянган жуулчин иржээ. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 6.4 дахин өссөн үзүүлэлт бөгөөд цар тахлын өмнөх үе буюу 2019 оны эхний хагас жилтэй харьцуулахад 66.1 хувиар буурсан үзүүлэлт юм.

Categories
гадаад мэдээ цаг-үе

Хүн төрөлхтөн цөмийн дайнаас ганцхан алхмын зайтай байгааг НҮБ-ын тэргүүн анхаарууллаа DNN.mn

Цөмийн дайны тухай төөрөгдөл

Хүн төрөлхтөн цөмийн дайнаас ганцхан алхмын зайтай байгааг НҮБ-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гуттереш өчигдөр мэдэгджээ.

Тэрбээр Цөмийн Зэвсгийг Хориглох тухай гэрээнд нэгдсэн орнуудын чуулга уулзалтыг нээж хэлсэн үгэндээ энэ санаагаа илэрхийлсэн байна.

“Хүн төрөлхтөн ганцхан болгоомжгүй алхам хийвэл цөмийн дайн эхлэх аюулын ирмэг дээр байна. Өнөөдрийг хүртэл биднийг зөвхөн аз түшиж ирлээ. Гэхдээ аз бол стратеги биш. Бас цөмийн дайнаас сэргийлэх зүйл ч биш” гэж хэлсэн Гуттереш сүүлийн үед олон улсын хэмжээнд гарсан үйл явдлууд, тухайлбал Украины дайн, Солонгосын хойг, Ойрх Дорнод дахь дайсагнал геополитикийн сөргөлдөөнийг шинэ дээд түвшинд хүргэснийг анхааруулжээ.

Кубын пуужингийн хямралын дараа 1968 онд дэлхийн ихэнх улс орнууд цөмийн зэвсэг дэлгэрүүлэхийг хориглох, цаашдаа цөмийн зэвсгийг бүрмөсөн устгах зорилготой гэрээг байгуулж байв.

Уг гэрээнд нэгдээгүй дөрвөн улс нь Энэтхэг, Пакистан, Израил, Умард Солонгос юм.

Өнөөдрийн байдлаар дэлхийн улс орнуудад 13,000 орчим цөмийн зэвсэг идэвхтэй байгаа. 1980-аад оны дунд үед энэ тоо 60,000 хүрч байжээ.

Украины дайн эхэлсний дараа ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путин цөмийн зэвсэгт хүчнээ өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжүүлж, Орос улстай зөрчилдсөн бүхэн “түүхэндээ үзэж байгаагүй хортой үр дагавар” амсахыг анхааруулж байв.

Өчигдөр эхэлсэн чуулганд илгээсэн захидалдаа тэр “цөмийн дайн хэзээ ч гарах ёсгүй, гарсан тохиолдолд хэн ч ялахгүй” гэж мэдэгджээ.

Харин АНУ-ын төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен олон улсаас аюулгүй байдлын баталгаа авсныхаа дараа 1994 онд Зөвлөлтийн үеийн цөмийн зэвсгээсээ татгалзсан Украин улс өнөөдөр Оросын эзлэн түрэмгийлэлд өртөөд байгааг шүүмжилсэн байна.

Энэ үйлдэл нь тусгаар тогтнолоо хамгаалах, гаднын эзлэн түрэмгийллээс өөрийгөө хамгаалахын тулд “цөмийн зэвсэгтэй байх хэрэгтэй юм байна” гэсэн буруу ойлголтыг дэлхийн улс орнуудад төрүүлж байгааг тэр анхааруулжээ.

Эх сурвалж: BBC

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

ТАНАЙД ӨНЖЬЕ: Н.Багабандийн референтээр ажиллаж байсан гавьяат хуульч Ц.Дамдингийнд өнжлөө DNN.mn

Жирийн малчны голомтод төрсөн хүү ажил хөдөлмөрийн гараагаа барилгын салбараас эхлүүлсэн ч хуулийн салбарт хөрвөж оржээ. Аймаг, дүүргийн ерөнхий прокуророор ажиллаж байсан эл буурлыг “Танайд өнжье” буланд онцолъё. Ардын хувьсгалын 100, 101 жилийн ойн босгонд төрдөө үнсүүлж энгэртээ гавьяатын тэмдэг гялалзуулсан Цэндийн Дамдин гуайнх Эх нялхасын хойхно талд 12 давхар байранд амьдардаг. Энэ насны амьдралынхаа дийлэнхийг хууль, эрх зүйн салбарт зориулсан Ц.Дамдин гуайнх энэ хоёр өрөө сууцанд төвхнөөд 10 гаруй жил болж байгаа гэнэ. Дөрвөн хүүхэдтэй өнөр бүлийн тэргүүн тэрбээр хүүхдүүдийнхээ авч өгсөн сууцанд тухалж байна гэсээр биднийг угтсан юм. Хүүхдүүд нь өдгөө бүгд тусдаа гарчээ. Тэдэндээ ажил мэргэжил эзэмшүүлж гарыг ганзганд хөлийг нь дөрөөнд хүргэсэн тэрээр гавьяаны амралтандаа сэтгэл тэнэгэр сууна.

Ц.Дамдин гуайн аав, ээж нь Ховд аймгийн Чандмань сумын эгэл жирийн малчин улс. Зургаан хүүхэдтэй айлын отгон хүү нь. Баруун Алтайн тэнгэр баганадсан хөх уулс, Дөргөний хүрэн талын бэлчирээр л хонь, ямаа хариулж бага нас нь өнгөрсөн талаараа дурсаж сууна. Айлын отгон хүү бага ангийн сурагч ахуйдаа л эцгээсээ өнчирчээ. Ээж, ах нарынхаа хамт үлдсэн балчир хүү боловсрол эзэмшиж гэр бүлээ авч явах ёстойгоо ухамсарлаж эрдэм номд шамдах болсон талаараа Ц.Дамдин гуай ярьж байлаа. 1950-иад оны үед л сурагч хүүгийн балчир ухаанд хилийн дээс алхаж өндөр боловсрол эзэмших хэрсүү бодол орж ирж л дээ. Ингээд зориг шулуудаж наймдугаар анги төгссөн зунаа Барилгын ТМС-д сурч мэргэжил эзэмшихээр Зөвлөлт холбоот улс руу хүлгийн жолоо залсан байна. Хойд хөршид анхны барилгын ТМС нээгдэх үеэр Ховдын хязгаарын малчин ардын хүү барилгачин болохоор очсон байгаа юм. Хойд хөршид хоёр жил суралцсан тэрбээр Ховд аймагтаа ирж цахилгааны бригадын даргаар ажиллах болсон байна. Тухайн үед хилийн чанадад мэргэжил дээшлүүлсэн хүн ховор ч байж.
Ингээд 30 орчим хүнтэй том баригадыг чиглүүлж ажиллуулах хариуцлагатай ажил арван хэдхэн настай хүүгийн нуруунд иржээ. Энэ талаараа Ц.Дамдин гуай “Хойно мэргэжил дээшлүүлж ирчихээд би цахилгаанчнаар л ажиллах үүрэгтэй байсан юм. Гэтэл надад итгэл хүлээлгэж бригадын даргаар томилдог юм. Гол төлөв надаас хэд дахин ах хүмүүсийг чиглүүлж ажиллах үүрэгтэй. Тэнд би долоон жил ажилласан” гэв.

Яг энэ үеэрээ тэрбээр насны ханьтайгаа танилцаж нэг гэрт орж, анхны үрийн зулай үнэрлэсэн аж. Түүний ханийг н.Цэрэнчимэд гэдэг.
Мөн л хойд хөршид мэргэжил эзэмшээд Ховдод барилгын бригадад будагчнаар ажиллаж байхад нь танилцаж амьдралаа холбожээ. Эхнэр нь нийслэлийн 13 дугаар сургуульд багшаар ажиллаж байсан юм байна.
Хөгжил цэцэглэлтийн төлөө барилгын баригадыг ахалж ажиллаж байсан тэрбээр дунд сургууль дүүргэсэн сурагчидтай шалгалт өгөхөөр шийдэж л дээ. Аравдугаар анги төгсөж амжилгүй мэргэжил эзэмшихээр хойд хөршийг зорьсон учраас дунд сургууль дүүргэсэн сурагчдын шалгалтад орж хамгийн өндөр оноо авсан байна. Өндөр оноо авсан сурагчдыг техникумууд сонгож элсүүлдэг байсан цаг. Ингээд өнжлөөэлит сурагчид элсдэг хуулийн дунд сургуульд орж. Барилгын бригадын дарга Ц.Дамдин мэргэжлээ өөрчилж хууль эрх зүйн салбарт хөрвөсөн түүх товчхондоо ийм. Тэрбээр “Хуулийн дунд сургуулиа би онц дүнтэй төгссөн. Дунд сургууль төгссөн хүүхдийг хуульч, өмгөөлөгч, хэсгийн төлөөлөгчөөр ажиллуулдаг байсан юм. Харин намайг Ховд аймгийн прокурорын орлогчоор томилсон. Онц дүнтэй төгссөн учраас л итгэл хүлээлгэсэн нь тэр юм билээ. Тухайн үед Улсын ерөнхий прокуророор Ж.Авхиа гуай ажиллаж байлаа. Коллегийн хурлын үеэр “Хуулийн дунд сургуулийг дүүргэсэн Ц.Дамдинг дээд мэргэжлийн албан тушаалд томиллоо. Сүүлийн 15 жилийн хугацаанд дунд сургууль төгссөн хүнийг дээд мэргэжилд томилж байгаагүй шүү. Сайн ажиллаарай. Чамайг дөрвөн жилийн дараа их сургуульд оруулна, нэг бол төв аппарад руу татна” гэж захиж байлаа” гэв. Ховд аймгийн прокурорын орлогчоор дөрвөн жилийн хугацаанд н.Даваажав прокурортой хамтарч ажиллахдаа төрд яаж ажиллах талаар их зүйл сурсан байна. н.Даваажав прокурор шиг туршлагатай хүн хажууд нь түшиг болж байсныг өдгөө дурсаж байна. Гар ч сайн нийлж Ховд аймгийн прокурорын газрыг улсын хэмжээнд жишиг газар болгосон талаараа ярьсан юм.

Ховд аймгийн прокурорыг жишиг болгосон тэрбээр дөрвөн жил ажиллаад л МУИС-ийн хуулийн ангид урилгаар элсэж суралцах болжээ. Тухайн үед сургуулийнх нь деканаар С.Зориг агсны аав Санжаасүрэн гуай ажиллаж байсан гэнэ. Ингээд Ерөнхий прокурор асан Ё.Сагсай нарын зэрэг 36 залуугийн хамт МУИС-ийн хуулийн ангид элссэн байгаа юм. Энэ ангийг бөхийн холбооны Р.Нямдорж гуай дааж авчээ. Тухайн үед их сургуулийн физик, математикийн ангийг төгсөөд сургуульдаа багшаар үлдээд байсан гэнэ. Харин ангийн даргаар нь аймгийн прокурорын орлогчоор ажиллаж байсан “архаг” оюутан Ц.Дамдинг томилсон байгаа юм.
“МУИС-д оюутан болоод орж ирэхэд их хурлын дарга асан Д.Лүндээжанцан дээд ангид суралцдаг байлаа. Тэр онц сурч 450 төгрөгийн цалин авна. Сүхбаатарын нэрэмжит цалинтай мундаг оюутан байлаа. Миний тухайд өмнө нь ажиллаж байсан туршлагатай чанадад суралцаж аавынхаа мэргэжлийг өвлөсөн байна. Прокурорын байгууллагад ажилд ороход нь аав нь ажлаа хүлээлгэж өгөх шийдвэрийг гаргасан байна. Энэ талаараа Ц.Дамдин гуай “Аав, хүү хоёр хамтдаа прокурорын байгууллагад ажиллах нь зохимжгүй. Би хүүгээ удирдаад, шалгаад байж таарахгүй, нэг бол би хүүдээ шалгуулаад байх нь зохимжгүй. Ингээд том хүү Д.Чулуунбат маань ажилд ороход нь зөрөөд хүлээлгэж өгсөн” гэв. Төрийн албан хаагч, тэр дундаа прокурорын ёс зүйг Ц.Дамдин гуай ингэж тодорхойлно лээ. СХД-ийн прокурорт ажиллаж түүний удирдлагад ажиллаж байсан шавь нар нь өдгөө аймаг дүүргийн прокурорын газруудад өндөр албан тушаал хашдаг юм билээ. Бэлтгэсэн прокурор улсынхаа сайн сайхан явааг хараад сэтгэл учраас хичээлдээ түүртээд байх нь гайгүй. Ер нь онц сурна. Цалин авна. Тухайн үед төгсөөд хаана ажиллах талаараа их боддог байлаа. НАХ яаманд хэлтсийн даргаар ажиллах уу, Улсын прокурорт ажиллах уу, Хотын намын хороонд хуулийн хэлтэст ажиллах уу, нэг бол их сургуульд багшаар үлдэх үү гээд л эргэлзэнэ. Ингэж явтал тушаал гаргаад л Намын төв хорооны ерөнхий хэлтэст референтээр ажилд орохоор болдог юм. Ю.Цэдэнбал даргын үед тэр шүү дээ. Бал даргатай хамт хоёр жилийн хугацаанд ажилласан. Мөн ч хариуцлагатай, мундаг удирдагчтай хамтарч ажилласан, би азтай хүн шүү. Тухайн үед ард түмэн, нам хоёрын хэлхээг зангидаж ажиллаж байлаа” гэж дурсаж байлаа. Их сургуулиа онц дүнтэй дүүргэсэн Ц.Дамдин Намын төв хороонд референтээр ажиллахаар болж. Улс төрийн товчооны гишүүдэд иргэдийн санал хүсэлтийг дамжуулдаг хариуцлагатай албанд томилогдож ажиллахаар болсон байна. Зарим гишүүдийн тухайд иргэдийг хүлээж авах тал дээр хойрго хандах нь бий. Хурлын үеэр референт Ц.Дамдин дээрх дутагдлыг хатуухан шүүмжилсэн нь Бал даргын чихэнд тусч л дээ. Энэ нь ардчиллын салхийг анх сэвэлзүүлсэн үйлдэл болсныг зарим хүмүүс онцолдог юм билээ.
Сургуулиа төгсөөд л намын төв хороонд ажилд ормогц Хороололд гурван өрөө тухлаг сууцанд ээж болон гэр бүлийн хүний хамтаар суух болсон аж. Цагаан утас ч гаргаж өгсөн байна. Тухайн үед тав тухтай орчинд ажиллахад төрөөс анхаардаг байсныг Ц.Дамдин гуай онцолно лээ. Намын төв хороонд Ж.Батмөнх даргын хамт ч ажиллаж байсан гэнэ. Намын төв хороонд нийт 10 орчим жил ажиллаж байтал нийгэм солигдож ардчилал гарсан байна. Ингээд бие даасан, анхан шатны нэгжид ажиллахаар шийдэж СХД-ийн ерөнхий прокуророор ажиллах болжээ. Долоон жилийн хугацаанд ажиллахдаа нийслэлийн хэмжээнд жишиг байгууллага болгох зорилго тавьсан байна. Энэ хугацаанд хотын прокурорын газарт ажиллах урилга ч ирж. Тухай бүрт татгалзаж байсан талаараа Ц.Дамдин гуай хэлж байна. Учир нь СХД-ийн прокурорыг жишиг болгох их ажлын ард гарах л зорилготой болохоор тэр. Тус газарт ажиллахад амар байгаагүй талаараа ярина лээ. Нэг хэрэг шийдэхэд л “Наадах чинь Намын төв хороонд ажиллаж байсан” гэх мэтээр хэл ам их хийдэг байж. Тэр бүрийн арга эвийг олж явсаар зорилгодоо хүрч СХД-ийн прокурорын газрыг жишиг болгож. Энэ зуурт том хүү нь ч хилийн чанадад суралцаж аавынхаа мэргэжлийг өвлөсөн байна. Прокурорын байгууллагад ажилд ороход нь аав нь ажлаа хүлээлгэж өгөх шийдвэрийг гаргасан байна. Энэ талаараа Ц.Дамдин гуай “Аав, хүү хоёр хамтдаа прокурорын байгууллагад ажиллах нь зохимжгүй. Би хүүгээ удирдаад, шалгаад байж таарахгүй, нэг бол би хүүдээ шалгуулаад байх нь зохимжгүй. Ингээд том хүү Д.Чулуунбат маань ажилд ороход нь зөрөөд хүлээлгэж өгсөн” гэв. Төрийн албан хаагч, тэр дундаа прокурорын ёс зүйг Ц.Дамдин гуай ингэж тодорхойлно лээ. СХД-ийн прокурорт ажиллаж түүний удирдлагад ажиллаж байсан шавь нар нь өдгөө аймаг дүүргийн прокурорын газруудад өндөр албан тушаал хашдаг юм билээ. Бэлтгэсэн прокурор улсынхаа сайн сайхан явааг хараад сэтгэл тэнэгэр суудгаа тэрбээр онцолсон.
Дүүргийн ерөнхий прокурорын ажлаа хүлээлгэж өгсөн Ц.Дамдин гуай тухайн үеийн Ерөнхийлөгч Н.Багабандийн саналыг хүлээн авч референтээр ажиллахаар болсон байна. Намын төв хороонд байх үеэс нь л мэдэх учир Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди Ц.Дамдин гуайг баруун гартаа авахаар удаа дараа санал тавьж байж л дээ. Ингээд Ерөнхийлөгчийн референтээр ажиллахаар болсон байна. Ард иргэдийн зүгээс Ерөнхийлөгчид хаягласан хүсэлттэй танилцаж анализ хийх нарийн албан тушаалд томилогдсон байна. “Ерөнхийлөгчид тартагтаа тулсан улс л ханддаг. Прокурор, шүүхээр яваад л аргаа барсан хүмүүс Ерөнхийлөгчид хандана. Тийм хүмүүсийг сайхан сэтгэлээр хүлээж аваад хүсэлтэд нь судалгаа хийнэ. Прокурор, шүүх, харьяа яам руу холбогдож тодруулна. Аль нэг шатанд хүнд суртал гаргасан байна уу гэх зэрэг асуудлыг тодруулна. Энэ хариуцлагатай ажлыг хашиж байгаад л гавьяаны амралтаа авсан” гэв.
Барилгын салбараас ажлын гараагаа эхлүүлж, хууль эрх зүйн салбарт хөрвөж Ерөнхийлөгчийн референт хүртэл ахиж ажилласан Ц.Дамдин гуайн намтар товчхондоо ийм.
Энэ гэр бүл дөрвөн хүүхэдтэй. Том хүү Д.Чулаанбат нь аавынхаа мэргэжлийг өвлөж, прокурор болсон. Өдгөө УЕПГ-т Хөрөнгө оруулалтын албаны хэлтсийн даргаар ажилладаг. Бэр нь Монголбанкны хуулийн хэлтэст ажилладаг гэнэ. Том хүүгийнх нь дөрвөн хүүхэдтэй. Харин том охин нь мэргэжлийн хяналтын газарт улсын ахлах байцаагчаар ажилладаг юм байна. Мөн Ц.Дамдин гуайн бага охин ТЕГ-т хуулийн чиглэлээр ажилладаг. Харин нөхөр нь УИХ-д референтээр ажилладаг гэнэ. Бага хүү нь хувийн компанид ажилладаг юм байна. Мөн том ач нь Англи улсад бизнесийн чиглэлээр их сургуулиа дүүргэж ирээд Санхүүгийн зохицуулах хороонд олон улсын аудитаар ажиллаж байгаа гэнэ. Мөн том зээ нь Турк улсад цагдаагийн академи дүүргэжээ. Өдгөө АТГ-т ажилладаг.
Ц.Дамдин гуайн хүүхэд, хүргэн, бэрүүд бүгд төрийн хариуцлагатай албыг нэр төртэй хашиж явна. Ач, зээ нар нь ч АТГ, Санхүүгийн зохицуулах хороо зэрэг газруудад ажилладаг. Түүний хувьд хууль хүчний байгууллагын гол боловсон хүчин улсыг бэлтгэж гаргажээ. Хүүхдүүдээ хүмүүжүүлж, төлөвшүүлсэн арга барилынх нь талаар асуухад “Би хүүхдүүдийнхээ бага насанд нь тэгэх ингэх ёстой гэж хүчилдэггүй байсан. Тааваар нь явуулна. Харин даасан ажлаас нь бага гэлтгүй хариуцлага шаардана. Хариуцлага гэдэг хүний хөгжил, төлөвшилд хамгийн чухал” гэж товчхон хариулсан юм.