Categories
мэдээ соёл-урлаг цаг-үе

“Miss Asia USA”-ийн тэргүүн мисс П.Шүүдэрцэцэг: Титэм зүүх мөч амьдралдаа авч байгаагүй маш гоё мэдрэмж байсан

“Miss Asia USA” тэмцээний тэргүүн мисс, жүжигчин П.Шүүдэрцэцэгтэй ярилцлаа.


-Юуны өмнө “Miss Asia USA”тэмцээнд улсаа төлөөлөн тэргүүн миссээр шалгарч титмийн эзэн болсонд баяр хүргэе. Тухайн үеийн тайзан дээрх сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжээсээ хуваалцаач?

-Эн э тэмцээний ард гарахын тулд маш их тэвчээр, хөдөлмөр хичээл зүтгэл, сэтгэл санаа, бие махбодын хувьд олон зүйлийг давж гарсан гэдгийг эхлээд хэлмээр байна. Хөдөлмөр хүнийг шагнана гэдгийн адил цэвэр хүч хөдөлмөрөөрөө авч буй титэм учраас туйлын их баяртай байгаа. Мөн тэр мөч үгээр илэрхийлэхийн аргагүй, амьдралдаа хэзээ ч авч байгаагүй маш гоё мэдрэмж байсан. Хажууд маань хайртай дотны хүмүүс, гэр бүлийнхэн маань байсан болохоор сэтгэл хөдлөл өндөр байсан. Өнгөрсөн 33 жилийн түүхэнд анх удаа монгол эмэгтэй хүн тэргүүн миссээр шалгарсан. Бахархах, баярлах үнэхээр олон мэдрэмж зэрэг давхцаж байсан даа.

– Энэ х ү ү т э м ц э э н д хэрхэн оролцох болов. Хэр хугацаанд бэлдэв?

– Э н э т э м ц э э н д 2 0 1 9 о н д а н х А Н У – д и р э э д бүртгүүлсэн. Тэмцээн маань 2020 онд зохиогдох байсан ч коронавирус цар тахлын улмаас нэг жил хойшилсон. Түүхэндээ нэг ч удаа жил а л г а с а ж б а й г а а г ү й ю м билээ. Жилийн хугацаанд дор бүрнээ бэлтгэлээ хангаж байсан. Бүртгүүлсэн цагаасаа эхлэн тэмцээндээ зориулж фитнессээр хичээллэн биеэ бэлдэж эхэлсэн. 2020 оноос эхлэн байнгын бэлтгэлтэй б а й л а а . Э н э т э м ц э э н д оролцоход багагүй хөрөнгө м ө н г ө ш а а р д а г д д а г ю м билээ. Миний зүгээс хорь г а р у й м я н г а н а м . д о л л а р тэмцээндээ зориулж гаргасан. Зардлын хувьд өндрөөс гадна шалгуурууд ч мөн адил өндөр байсан. Анх 80 гаруй оролцогч бүртгүүлснээс шалгууруудаар хасагдан 48 улсын оролцогч тэмцээнд өрсөлдсөн. Маш цөөхөн оролцогч улсаасаа, эсвэл өөр хотуудаас ирж оролцсон, ихэнх миссүүд тэнд төрсөн, амьдардаг АНУ-ын иргэн байсан. Тухайн газарт амьдардаг хүмүүст боломж илүү байсан болов уу гэж харж байлаа. Миний хувьд ойрхон, байн байн нисч очоод л яваад байсан даа.

– Т э м ц э э н и й х а м г и й н хүнд сорилт юу байв?

-Хоёр зүйлийг л хэлэх б а й н а . Х а м г и й н э х э н д ө с г и й т э й г у т а л д э э р алхах. Хоёрдугаарт, мөнгө санхүүгийн хувьд тулгарч буй асуудлууд байсан. Мөн сэтгэл санааны асуудлууд ч байлаа. З о х и о н б а й г у у л а г ч д ы н зүгээс тавигдах энэ болохгүй байна, илүү хичээх хэрэгтэй, х а н г а л т г ү й б а й н а г э д э г шаардлагууд илүү хурцалж өгсөн. Бусдаар хүнд сорилт бол байгаагүй ээ.

– Б и е , г о о с а й х н а а с гадна сэтгэл зүйн байдлаа хэрхэн бэлдэж байсан бэ. Бусад орны оролцогчдоос юугаараа ялгарч тэргүүн мисс болсон гэж бодож байна?

-Би бүх хүнтэй ижилхэн с а й х а н х а р и л ц д а г . Х у в ь хүнийхээ хувьд цоглог, эрч хүчтэй, зүрхэндээ гал нь ассан эмэгтэй хүн гэдэг шиг хүн. Хамт олонтойгоо нийцтэй, бусад улсын охидуудтай ихэнхтэй нь дотно найзууд болж үлдсэн. Чаддаг, мэддэг зүйлсээрээ туслахыг хичээсэн. Үргэлж инээмсэглэж, хүн б ү р т э й а д и л х а н н а й р с а г д о т н о х а р ь ц а ж б а й с а н маань нөлөөлсөн болов уу гэж бодож байна. Бид нэг нэгнийхээ нэрийг мэдэхгүй ч тухайн оролцож буй улсаар н ь д у у д а ж б а й г а а ю м . Монголын мисс гэж эх орны минь нэрээр дуудаж байгаа учраас тэмцээнээ дуусах хүртэл илүү хичээсэн гэж хэлж болно. Тэмцээн дундуур шантрах, уйлах зэрэг олон асуудал гарч байсан. Гэхдээ дотны хүмүүс маань хажууд дэм болсоор л байсан. Тэр бүхнийг даван туулж, тууштай хичээл зүтгэлтэй байхад хөдөлмөр эргээд шагнана гэдэгт л бат итгэлтэй байдаг. Тэмцээний үеэр харьцангуй тайван байсан л даа. Тэмцээн маань миний хувьд амьдралын минь хэзээ ч мартагдахааргүй томоохон үйл явдлуудын нэг болсон. Маш их туршлагыг хуримтлуулсан, олон орны миссүүдтэй зохицож, олон өөр үндэсний соёл уламжлалаас хуваалцан, тэд нартайгаа х ө л н и й л ү ү л э н а л х а а д анхны титмийг Монголдоо авчирсандаа сэтгэл өндөр байна даа.

– Т а х о ё р ж и л А Н У – д амьдарсан, Монголд байсан үеэс ямар өөрчлөлт гарсан бэ?

– Х у в ь х ү н т а л а а с а а гадаадад сурч боловсрон амьдраад ирэхэд маш их өөрчлөлт гардаг юм байна лээ. Аливаа зүйлсийг харах өнцөг, оюун бодол, сэтгэхүй нийгмээ даган өөрчлөгддөг. Миний харж буй хамгийн том өөрчлөлт бол хувь хүнийхээ дотоод хөгжлийг илүү их мэдэрсэн. Би ингэж хөгжин өөртөө хөрөнгө оруулалт хийж байна гэдэг мэдрэмж маш гоё байсан. Надад маш олон өөрчлөлт гарсан. Би ч өөрөө тэрийгээ мэдэрч байна, эргэн тойрны хүмүүс маань ч хэлж байгаа.

– Э н э х ү ү т э м ц э э н д тэргүүн миссээр шалгаран у р л а г и й н с у р г у у л и й н тэтгэлгээр шагнуулсан гэж сонссон?

– Ш а г н а л а а х а р а а х а н аваагүй байна. Бизнесийн сургууль, урлагийн сургуульд 1 0 0 х у в и й н т э т г э л э г т э й суралцах эрхтэй байгаа. Би хоёр сургуульдаа зэрэг сурч төгсөнө гэсэн бодолтой байна. Урлагийн сургуультай з э р э г ц э н б и з н е с и й н сургуулийг сонирхож байсан, нэгэнтээ ирснийх сурчихаад я в м а а р б а й н а . Т и й м болохоор аль аль боломжийг алдахгүйгээр сургуульдаа сурна. Сургуулиуд маань Лос Анжелес хотод байрладаг учраас удахгүй нүүж тэндээ д а х и н ш и н э а м ь д р а л ы г эхлүүлнэ гэсэн үг. Тэмцээний өмнө миссүүд шинжилгээнд ороход нэг миссээс ковид илэрч онлайнаар тэмцээндээ оролцсон. Тэмцээний дараа б и д д а х и н ши н ж и л г э э н д ороход нэлээн хэдэн хүнээс ковид илэрсэн учраас шагнал г а р д у у л а х ё с л о л м а а н ь нэгдүгээр сарын эхэн хүртэл хойшилсон.

– Т а х э с э г х у г а ц а а н д жүжигчний мэргэжлээрээ ажилласангүй. Ажлаа санаж байна уу?

-Тэгэлгүй яахав. Ажлаа санаж байна, Монголоо санаж байна. Коронавирусийн өмнө Монголдоо очсон. Гэхдээ их зүйл бүтээхийн тулд сурч боловсрох хэрэгтэй, өөрийгөө хөгжүүлж буй цаг хугацаа гэж харан харьцангуй сэтгэл санаагаар унахгүй байгаа. А з ж а р г а л т а й б о л г о д о г ажил мэргэжлээ саналгүй яах вэ. Одоогоор би маш том боломжуудын үзүүрээс атгачихсан байгаа учраас тэр боломжийг алдахгүйг хичээж байна. Бүх зүйл цаг хугацаатай. Тийм болохоор Монголдоо очоод сурсан мэдсэн зүйлээ хэрэгжүүлэхийг маш их хүсч байна. Сурч боловсорч буй энэхэн цаг хугацаагаа өөртөө зориулаад, ө ө р и й н м э р г э ж л э э р э э ажиллан, сурсан мэдсэнээ х э р э г т э й ц а г ү е д г а р г а ж хэрэглэх тэр цаг мөчийг тэсэн ядан хүлээж байна.

– М о н г о л о о с у р а н бүтээлийн санал очиж байна уу. Боломж гарвал гадны у р а н б ү т э э л д о р о л ц о х бодол байна уу?

– Г а д н ы у р а н б ү т э э л д дүр бүтээхийг уран бүтээлч болгон хүсдэг байх, маш т о м т у р ш л а г а а с г а д н а харилцаа холбоо үүсгэх маш чухал. Тийм учраас боломж олдвол, олдохгүй байсан ч тэр боломжийг бий болгохын тулд би зүтгэнэ. Монголоос ажлын санал, уран бүтээлийн саналууд ирж байгаа. Чаддаг бол саналуудыг хүлээн авч дүр бүтээмээр байна. Яалт ч ү г ү й к о р о н а в и р у с ц а р тахлаас хамаараад биднээс ш а л т г а а л а х г ү й г э э р , и р ж буцаж чадахгүйгээр хоригдох үе байна. Тэмцээний өмнө Монгол руу явах гэж олон у д а а б и л е т а в с а н ч я в ж чадаагүй.

-Цаашдын төлөвлөгөө юу байна?

-АНУ-д ирээд суурьшин а м ь д р а х , с у р а х м и н и й хувьд маш том өөрчлөлт байсан. Одоо дахин шинэ өөрчлөлт маань гарч эхэлж байна. Эхний ээлжинд хоёр сургуулийнхаа тэтгэлгийг аваад мэргэжлээ дээшлүүлж магистрын зэрэгт суралцахыг х ү с ч б а й н а . А н х н а а с а а АНУ-д ирсэн зорилго мастер хамгаалах байсан. Мэдээж энэ тэмцээнийг даган маш олон боломжууд, гэрээтэй кампанит ажлууд гарч ирсэн. Түрүүлсэн миссийн хувьд маш олон хүмүүнлэгийн, сайн дурын ажлыг жилийн хугацаанд хийх ёстой. Түүнчлэн гэрээт ажил, мэргэжлээрээ ажиллах с а н а л у у д и р ж б а й г а а . Тэр сайхан боломжуудыг а л д а х г ү й г э э р а ш и г л а н ө ө р и й г ө ө ц а а ш и д у л а м их хөгжүүлэхийн тулд цаг хугацаагаа зарцуулна гэж бодож байна.

-Та залуу үеийн төлөөлөл шүү дээ. Залууст хандаж юу хэлэх вэ?

-Залуу хүмүүс өөрийн гэсэн үзэл бодолтой, хэн нэгнээр тархиа угаалгахгүй, бие биенээ гэсэн сэтгэлтэй б а й г а а с а й . У л с о р н ы х о о нэрийг гаргах гэж бүгд л ө ө р ө ө р и й н х ө ө ч а д л а а р х и ч э э д э г . Н э г н э г н и й г э э д э м ж и ж у р а мшу у л ж а м ь нэгтэй байгаасай гэж маш их боддог. Залуучууд маань нэг үеэ бодоход дор бүрнээ хөгжиж байгаа. Гадагшаа сурч боловсроод ирсэн залуус эх орондоо маш их шинэ зүйлсийг хийж бүтээж байна. Тэр болгоныг харахад адилхан залуу хүний хувьд сайхан санагдаж, баярладаг. Хамгийн гол нь өөрсдийн сэтгэхүй, харах өнцөг, хэлний мэдлэг, м э р г э ж л э э д э э ш л ү ү л э х , сурч боловсроход л их цаг гаргаасай. Тэгвэл дараа дараагийн ажил үйлс нь илүү амжилттай, ухаалгаар хол явна гэж итгэдэг дээ. Залуу хүн битгий залхуу байгаасай, а л и в а а б о л о м ж у у д ы г алдалгүйгээр ашиглаж чаддаг, эерэг байгаасай гэж боддог. Хөдөлмөр хүнийг бүтээнэ г э г ч э э р х ө д ө л м ө р л ө д ө г байгаасай гэж хэлье.

Ц.УЯНГА

Categories
мэдээ нийгэм улс-төр

Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар 16 асуудал хэлэлцэнэ

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан үргэлжилж байна. Өнөөдөр Сovid-19 цар тахлын нөхцөл байдал, авч хэрэгжүүлж байгаа шуурхай хариу арга хэмжээ, эдийн засгийг дэмжих “Шинэ сэргэлт”-ийн бодлого, бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээ зэрэг 16 асуудал хэлэлцэхээр төлөвлөжээ.

Засгийн газрын хуралдааны мэдээллийг 13.00 цагаас танилцуулна.

Categories
мэдээ нийгэм

Хөвсгөл аймагт 3.7 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болжээ

Хөвсгөл аймгийн Баянзүрх сумын Агар багийн “Рашаант” гэдэг газар арваннэг дүгээр сарын 30-ны өдрийн 06:58 цагт 3.7 магнитудын газар хөдлөлт бүртгэгджээ. Энэ тухай мэдээллийг мөн өдрийн 07:06 цагт ООГХ-ээс цахим шуудангаар ирүүлсэн байна.

Иргэдэд чичирхийлэл мэдрэгдээгүй бөгөөд хохирол учраагүй гэнэ.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ
Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд

Улаанбаатар хотод өнөөдөр явуулын 37 баг, суурин 173, түр 14 цэг ажиллана.

Эдгээрт 224 багийн 1,017 эмч, ажилтан ажиллаж, 12,164 иргэнийг дархлаажуулахаар төлөвлөжээ. Вакциныг харьяалал харгалзахгүй хийх тул та өөрт ойр байрлах аль ч цэгт очиж дархлаажуулалтад хамрагдах боломжтой. Дархлаажуулалтын цэгүүд 09:00-20:00 цаг хүртэл ажиллана.

Дархлаажуулалтын цэгүүдийн байршил:

1
2
3
4
5

6
Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Орчин үед хүн 100 жил амьдрах болно гэж эрдэмтэд итгэл төгс мэдэгдэж байна

Дэлхийн бараг үндэстэн бүрийн үлгэр домогт бурхад биеийг нь сэргээж, насыг нь хязгааргүй уртасгадаг үхэшгүй мөнхийн ундаа хэрэглэдэг тухай дурдсан байдаг. Эртний Грекийн бурхад амбросиа, харин эртний Энэтхэгийнх амрита, Персийнх хаома хэмээх үхэшгүй мөнхийн ундаа уудаг хэмээн түүхийн эх сурвалжуудад тэмдэглэгдэн үлджээ.

Тэгвэл сүүлийн үед анагаах ухааны эрдэмтэд хүнийг 100, тэр ч бүү хэл 120 нас хүртэл амьдруулах эмийн бэлдмэлүүдийг амжилттай туршсан тухайгаа мэдээлэх болов. Мөн Цахиурын хөндийн IT компаниудын тэрбумтан боссууд хүний хөгшрөлттэй тэмцэх зорилготой шинэ тулгар старт-ап компаниудад хөрөнгө оруулах нь цоо шинэ хандлага болж байна.

Жишээ нь, дэлхийн толгой баян, “Amazon” компанийн үүсгэн байгуулагч жефф Безос хүний эсийг дахин программчлан хөгшрөлтийн үйл явцыг удаашруулахыг зорьж буй “Altos Labs” компанид ихээхэн хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийсэн тухай мэдээлэл өнгөрсөн есдүгээр сарын эхээр цацагдсан билээ. Дахин программчилал гэдэг нь боловсорч гүйцсэн эсийг үүдэл төлөвт нь буцаах үйл явц бөгөөд “Altos Labs”-ын эрдэмтэд үүний тусламжтайгаар хүний биеийн эсүүдийг залуужуулах боломжтой гэж үзэж байгаа аж.

Анх эрдэмтэн шинья Яманака эпигенетикийн дахин программчлалын аргаар өдөөгдсөн үүдэл эсийг гаргаж авчээ. Тэрээр дөрвөн уургийн тусламжтайгаар эсийг үр хөврөлийн ойролцоо төлөв байдалд буцааж болохыг илрүүлсэн аж. Хожим тэдгээр дөрвөн уургийг эрдэмтний нэрээр “яманакагийн хүчин зүйлс” гэж нэрлэжээ. Дараа нь түүний хулганууд дээр хийсэн дахин программчлалын туршилтаар эд эсийн нөхөн төлжилтийн шинж тэмдэг илэрчээ. шинья яманака энэ чиглэлээр хийсэн судалгаагаараа Нобелийн шагнал хүртсэн юм.

“хүчин зүйлс”-ээр дамжуулан дахин программчилснаар донорын соматик эсүүд өдөөгдсөн үүдэл эс болдгийг ашиглан “Al­tos Labs” компани хүний эсийг орлон залуужуулах үүдэл эстэй төстэй шинэ эс гарган авах туршилтыг эхлүүлсэн юм байна. Одоогийн байдлаар “Altos Labs” дор хаяж 270 сая ам.долларын хөрөнгө босгож, эрдэмтдийнх нь жилийн орлого нэг сая гаруй ам.доллартай тэнцэх ажээ.

Тэгвэл “Google” компанийн үүсгэн байгуулагч ларри Пейж, Сергей Брин нар бүр 2013 онд хүний наслалтыг уртасгах, хөгшрөлтийг сааруулах судалгаа хийж, энэ чиглэлийн эм бэлдмэл боловсруулах “Calico” биотехнологийн компанийг санаачилжээ. Үүнээс дөрвөн жилийн дараа тэд “C4 Therapеutics” биотехнологийн компанитай хүний наслалтыг уртасгах эм зохион бүтээх таван жилийн хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсан аж. “Calico” старт-ап компанид “Google” нэг тэрбум гаруй ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийснээс гадна “Apple” компанийн удирдах зөвлөлийн тэргүүн Артур левинсон ч багагүй мөнгө нэмэрлэсэн гэнэ.

Тэгвэл АНУ-ын Харвардын их сургуулийн харьяа Эм зүйн сургуулийн эрдэмтэд орчин үеийн хүмүүс удахгүй дунджаар 100 жил амьдрах болно гэж итгэл төгс мэдэгдэн дуулиан тарьсан билээ.

Тэд хүний насыг бүхэл бүтэн 25 жилээр уртасгах чадвартай шинэ эмийн бэлдмэл гарган авч өт, ялаа, хулгана зэрэг дээр туршиж үзсэн нь амжилттай болсон юм.

“Резвератрол” хэмээх тэр эмний найрлагад нь улаан усан үзэмд байдаг бодис орсон юм байна. Дашрамд дурдахад, францууд орой бүр хундага улаан дарс уувал эрүүл байхаас гадна урт насалдаг гэж үздэг билээ. Энэхүү “anti aging wonder” буюу “хөшрөлтийн эсрэг гайхамшиг” нь зөвхөн нас уртасгаад зогсохгүй хүний зүрхний үйл ажиллагааг дэмжиж, зарим төрлийн хавдрын эсрэг үйлчилгээтэй ажээ.

Үүнээс гадна японы Токиогийн их сургуулийн Анагаах ухааны эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийн профессор Макото Наканишигийн удирдсан эрдэмтдийн баг хөгшрөлтийг зогсоож, хүний биеийг залуужуулах эм боловсруулсан юм.

Макото Наканишигийн хэлснээр, хөгшрөлт нь үрэвслийн явцыг үүсгэдэг эсүүд эрхтнүүдэд хуримтлагдсантай холбоотой үйл явц юм байна. Тэдгээрийн нэг нь хөгшрүүлэгч сенесцент эс ажээ. Сенесцент эсүүд аажимдаа хуваагдах чадвараа алдаж эрхтнүүдэд хуримтлагдсанаар хүн хөгширдөг гэнэ.

Макото Наканиши, “Сенесцент эсүүдийг арилгачихвал тэдгээрийн үүсгэдэг үрэвслийн явцыг зогсоож, ингэснээр хөгшрөлтийн шинж тэмдгүүдийг эрс багасгах боломжтой” хэмээн тайлбарлажээ. Эрдэмтэд судалгаа хийх явцдаа хөгшрүүлэгч эс амьдрахын тулд глутаминыг глутамины хүчил болгон хувиргадаг GLS1 фермент шаардлагатай байдгийг илрүүлжээ. Тэгээд энэ ферментийг дарангуйлбал хөгшрүүлэгч эсүүдийг устгах боломжтой гэдгийг тогтоосон аж.

Японы эрдэмтэд зохион бүтээсэн эмээ хулгана дээр туршихад хулганы бөөр, элэг, уушгины үйл ажиллагаа эрс сайжирч, бие нь бүхэлдээ сэргэжээ. Хөгшрөлтөөс үүдэлтэй өөрчлөлтүүдийн нэг нь булчингийн хүч сулрах явдал. Хэрэв залуу хулгана модны нарийхан мөчир дээр 200 секундын турш тогтдог бол хөгшин хулгана 30 секундын дараа л унадаг ажээ. Тэгвэл туршилтын үр дүнд хөгшин хулгана 100 секундын турш мөчир дээр зогсож чадсан байна.

Макото Наканиши, “Ганцхан эм насжилттай холбоотой олон төрлийн өвчнийг анагааж, хүнийг залуужуулах боломжтой нь тогтоогдож байна. Бид өөрсдөө ч туршилтын үр дүнг ихэд гайхан хүлээж авсан. Бидний зохион бүтээсэн эм клиникийн туршилтын эхний шатанд ороод байна. Хэрэв эм элдэв дайвар гаж нөлөөгүй гэдэг нь тогтоодвол тун удахгүй, таван жилийн дараагаас өндөр настнуудад хэрэглэгдэж эхэлнэ гэдэгт найдаж байна. Ер нь хүн хөгшрөлттэй холбоотой элдэв өвчинд баригдалгүй 120 нас хүртэл амьдрах бүрэн боломжтой болох цаг айсуй” гэжээ.

Ийнхүү хүний амьдралыг уртасгах эм бэлдмэлүүдийн туршилт эхнээсээ амжилттай болж, тэдгээрийг боловсруулж үйлдвэрлэх шинэ тулгар компаниудад хөрөнгө оруулах сонирхол эрс нэмэгдсэнээр эртний үлгэр домогт гагцхүү бурхадын хэрэглэдэг байсан гэх “Үхэшгүй мөнхийн ундаа” шиг эм бэлдмэл ердийн хэрэглээ болох цаг алхам алхмаар ойртсоор байгаа ажээ.

Categories
мэдээ нийгэм

УБТЗ-ын даргаар Х.Хэрлэнг томиллоо

“Улаанбаатар төмөр зам” хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн даргаар Х.Хэрлэнг томилохоор ОХУ-ын талтай зөвшилцөх санал хүргүүлсэн тухай бид мэдээлсэн. Монгол, Оросын хамтарсан нийгэмлэгийн Ерөнхий хорооны хуралдаан өнгөрсөн долоо хоногт болж даргын томилгоог дэмжжээ. Өнөөдөр Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаас Х.Хэрлэнг “Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-ийн даргаар томилсон асуудлыг албан ёсоор танилцуулах бололтой.

Х.Хэрлэнгийн хувьд барилгын инженер, эрх зүйч мэргэжилтэй. АМХЭГ-ын Геологи Уул Уурхайн Кадастрын албаны дарга, Үйлдвэр Худалдааны Яамны Хөнгөн үйлдвэрийн газрын Орлогч дарга, ТӨХ-ны Төрийн өмчийн удирдлага, хувьчлалын газрын дарга, “Монголын Төмөр Зам” ТӨХК-ийн гүйцэтгэх захирал, Ашигт малтмал газрын тосны газрын даргаар тус тус ажиллаж байжээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Мал хариулж яваад сураггүй болсон иргэнийг эсэн мэнд олжээ

Төв аймгийн Мөнгөнморьт сумын Жаргалант багийн “Зүүн бүрх” гэдэг газарт тус сумын харьяат иргэн М явганаар мал хариулж яваад сураггүй болсон тухай дуудлагыг арваннэгдүгээр сарын 30-ны өдрийн 21:59 цагт хүлээн авчээ.

Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Мөнгөнморьт сум дахь Гал түймэр унтраах, аврах 75 дугаар ангийн алба хаагчид, ар гэрийнхэн иргэн М /40 настай, эмэгтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй/-г эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулж 23:52 цагт тус багийн “Зүүн бүрх” гэдэг газар /гэрээс нь зүүн урд зүгт 1 км/-аас эсэн мэнд олжээ.

Эх сурвалж: Онцгой байдлын ерөнхий газар

Categories
мэдээ нийгэм

Ипотекийн зээлийг 11.5 мянган өрхөд олгоод байна

Орон сууцны ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн хүрээнд энэ оны эхний 10 сарын эцсийн байдлаар Монголбанк болон банкуудын эх үүсвэрээр 868.5 тэрбум төгрөгийн зээлийг 11.5 мянган өрхөд олгов.

Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхтэй харьцуулбал 2.3 дахин нэмэгдсэн дүн болохыг Монголбанк мэдээллээ.

Өнгөрсөн 4 жилд ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн хүрээнд сард дунджаар 32.6 тэрбум төгрөгийн зээлийг олгож байсан бол 2021 онд сард дунджаар 84.4 тэрбум төгрөгийн зээл олгосон нь 2.2 дахин их үзүүлэлт юм.

Түүнчлэн, Монголбанк энэ оны 11, 12 дугаар сард нийт 70 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэрийг банкуудад хуваарилж, холбогдох гэрээний дагуу банкууд өөрийн эх үүсвэрээр 46.7 тэрбум төгрөг нэмж, хоёр сарын хугацаанд нийт 116.7 тэрбум төгрөгийн ипотекийн зээл олгохоор төлөвлөөд байна.

Ипотекийн зээлийн ач холбогдолыг харгалзан үзээд, холбогдох эрх зүйн баримт бичгийн дагуу Монголбанк тус хөтөлбөрийг 2023 онд багтаан Засгийн газарт шат дараатай шилжүүлэх бэлтгэлээ хангаж байгаа аж.

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Эрээнээс ногоо татаж байхаар эм тариагаа оруулж ирэх хэрэгтэй байна

БНХАУ-ын Эрээн хотод ковидын халдвар илэрч, хилээ тодорхойгүй хугацаагаар хаагаад байгаа. Тус хот байдлыг хяналтдаа авсны дараа хилээ нээх талаар ярилцана гэсэн албан хариуг тухайн үедээ өгч байсан. Одоогоор манай улс Хятадаас галт тэргээр хэрэгцээтэй бараагаа татаж байна. Бээжингийн өвлийн олимпийн өмнө тус улс ковидгүй байх зорилт тавьсан учир хилийн асуудал дээрээ чанга байгаа ч Монголын талд зөөлөн хандаж байна гэж манай зарим дарга нар яриад байна лээ. Аравдугаар сард Эрээнд халдвар бүртгэгдэх үед эхний 14 хоногт хилээ нам хаахад монголчууд сандралдаж “Яана аа, нарийн ногоо тасарчихлаа” гэж шаагилдацгаагаад “Барс” захын лангууг хуугаар нь хоосолж, байгаа хэдэн жимс, ногооны үнэ нь тэнгэрт хадав даа. Хэзээнээс л нарийн ногоо идэж ирсэн мэт, нарийн ногоо нь мах, гурил, төмснөөс илүү чухал мэт авирлацгааж, төр засгаас нарийн ногоо нэхэцгээсэн. Тэр дагуу төр засаг нь ч шуурхай ажиллаж Гадаад харилцааны яам “Өнөөдөр буюу арваннэгдүгээр сарын 8-нд Эрээнээс 10 вагон нарийн ногоо ирж байгаа” гэж мэдэгдэж, ногоо нэхэж байсан хүмүүсийн амыг тагласан.

Хил хаалттай, дэлхий даяар тахалтай, дотооддоо ковидын халдвар тархчихсан байхад монголчууд эм, тарианы нөөцийн тухай бодох нь бүү хэл, вакциндаа хамрагдах тухай мартчихсан, хүнсний захын ногооны тасгаар нарийн ногоо хайгаад явж байсан. Захаар ногоо хайж явсан иргэдийн амнаас вакцин, эм тарианы хангамжийн талаар ганц ч үг унаагүй. Зүгээр л нарийн ногоо идэж чадахгүй байгаадаа харамссан, өрсөх эмгэгтээ автсан хүмүүс л байсан.

Үнэндээ Хятадын тал хилээ хааснаас хойших хугацаанд монголчууд бага сагаар бараа татсаны ихэнх нь жимс, нарийн ногоо, хувцас хунар төдийхөн байсан нь харамсалтай. Намраас хойш Эрээнээс татсан барааны нийт дүнг гаргаад дүгнэвэл ямар ч хэрэггүй юмнууд оруулж ирсэн нь тодхон харагдана. Онлайн худалдаагаар захиалсан гоо сайхны бараа, хувцас, туфль, гэрийн тавилга, цахилгаан бараа, тогоо шанага дийлэнх байж. Хил хаагдахтай зэрэг манай улс Хятадын талд 60 вагон хүнс тээвэрлэе гэдэг хүсэлтээ тавьсан байгаа юм. Гэтэл манай улс энэ жил дотоодын хэрэгцээгээ хангаад илүү гарахуйц хэмжээний улаанбуудай, төмс хураагаад авчихсан. Нөөцөөрөө ирэх жил ногоо ургатал өлсөхөөргүй байхад 60-ын 60 вагон хүнс тээвэрлэе гэж гуйж л байдаг. Тэрнийхээ оронд эм, тариа татъя гэх ухаан мэргэжлийн хүмүүст нь байсангүй.

Нарийн ногоо яаралтай оруулж ир гэж наймаачид болоод ногоонд дурлагч зарим хүмүүс хашгирсан шиг эрүүл мэндийн салбарынхан, эмч нар ер дуугарахгүй юм. Эм, тариа, цэнхэр спиртээс эхлүүлээд нэг удаагийн хэрэгслүүд тасалдаж байна, ийм тийм нэн шаардлагатай тарилга, шингэн дуусчихлаа гэж дуугарсан эмч, эмнэлгийн ажилтан алга. Тяньжин боомт дээр гацалт үүссэнээс эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд шаардлагатай эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, дотоодын үйлдвэрийн түүхий эд, урвалж оношлуур тасалдах, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ доголдох эрсдэл үүсээд байна гэдгийг хожуу нэг юм албаны улсууд нь ам нээж байгаа юм. Тэр хүртэл монголчууд эм тариа, тариур, дусал тасалдсаныг огтоосоо анзаараагүй, сармисны гол булаацалдаад л явж байсан. Гэтэл БНСУ-аас эмнэлгийн нэн шаардлагатай бараа бүтээгдэхүүн буулаа гэтэл тэр дотор нь антибиотик, тариур, цус шингэлэх эм гээд яг ковидын үед, цар тахлын үед эмчилгээнд нэн тэргүүнд хэрэг болж буй эм, хэрэгслүүд байх жишээний.

Цар тахалтай, өнөөх вирус нь дүрээ хувилгаад “Омикрон” гэж шинэ нэрээр Африк, барууны орнуудыг айлгаж, 90 орчим улс хилээ хайгаад байгаа энэ үед эм тариагаа л яаралтай татъя. Тахалтай энэ хүнд үед эхлээд хэдүүлээ амьд байя. Амьд байхад дараа дараачийн асуудлын учир олдоно. Цар тахал дэгдсэнээс хойш буюу сүүлийн хоёр жил шинээр хувцас, гутал аваагүй эрчүүд, аавууд, ээжүүд зөндөө байна. Нэгдүгээр курстээ өмсөж байсан куртикээ гуравдугаар курстээ өмсөж байгаа оюутнууд байж л байна. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийнхээ урдуур оочер дайруулж, цамц, куртик, гутал пүүзээ авчруулахын оронд хуучин хувцсаараа болгоод явахад дахиад хоёр, гурван жил ч болчихож болмоор байх юм. Тэр ачаа барааны цээжинд хүргэгдэж ирдэг нарийн ногоо гээчийг нь идэхгүй хэдэн ч жил болж болно шүү дээ. Сая нэг хэсэг нарийн ногоо ховордлоо гэхэд ихэнх гэр бүлд тэр чигийн хомсдол огт мэдрэгдээгүй. Хааяа, жилдээ ганц хоёр удаа салат хутгахад, баярын ширээ чимэхэд л худалдаж авна уу гэхээс биш тэр зэргийн ногоог тоож хардаггүй. “Нарийн ногоо ховордлоо гэх юм. Нарийн ногоо гэж юуг хэлээд байна” гэж гайхсан хүмүүс ч байсан. Үнэн нь тэр шүү дээ.

Одоо Эрээний ногоо гэж төөрч будилалгүй эм, тариагаа эхний ээлжинд тат. Эрүүл мэндийн салбарынхан яаралтай хэрэгцээтэй байгаа, даруй татаж авах ёстой барааны жагсаалтаа гаргаж төрөөс шаард. Тэр жагсаалтын дагуу хэрэгцээтэй эм, тариа, хэрэгслүүдийг шуурхай татах ажиллагааг түргэвчлэх хэрэгтэй байна. Нэгдүгээрт, эм тариа, дуслаа татсаны дараа хоёрдугаарт, барилгын материал, гуравдугаарт, стратегийн зориулалттай бараа бүтээгдэхүүн… гэж татаж авах бараандаа эрэмбэ тогтооё. Ямар бараа нэн эрэлттэй байна, хүн ардын эрүүл мэнд, амь насанд аль нь чухал хэрэгтэй байна вэ гэдгийг судлаад оруулж ирэх бараанд эрэмбэ тогтоодог тусгай Комисс байгуулсан ч болно. Уг комисс нь эм, тариа болон стратегийн чухал бараагаа татаж авсны дараа тэр далай ногоон байцаа, даршилж нөөшилсөн шанцай байна уу, юу байна тэр бүгдээ дураараа л татна биз. Бараа татан авалт, барааны эрэмбэ дээр төр засаг бодлоготой, шийдвэртэй алхам даруй хийхгүй бол “Омикрон”, дөрөв, тав, зургаа дахь давлагаа, ханиад томууны улирал гээд олон асуудал урган гарч ирэхэд эм, тариа, тариургүй бол бүх юм дуусна гэсэн үг.

Эрүүл байвал ирэх жилийн наадам үзнэ ээ гэдэг чинь зүгээр толгой холбоод хэлчихсэн юм биш. Тахлыг эм, тариагаар давахаас цоо байцаагаар давна гэж байхгүй л дээ. Яг энэ тахалтай үед эм, тариагүй бол яаж эрүүл байх юм, хэн амьд үлдэх юм бэ. Урд хилээрээ элдэв ногоо биш эм, тариагаа л татъя. Одоо шинэ жил гэж хошууралгүй, элдэв эрээн мяраан юм урдаас захиж, захиалж, татахын оронд онд мэнд орохын төлөө гээд тэвчиж болох зардлуудаа тэвчээд бараа таваарын вагон зэрэгтээ арай хэрэгтэй юмаа, эм тариа, тариураа түрүүлж татах нөхцөл боломжийг нь бүрдүүлж өгцгөөе.

Categories
мэдээ нийгэм

Өнөөдөр ДОХ-той тэмцэх өдөр

ДОХ-той тэмцэх дэлхийн өдрийг жил бүрийн арванхоёрдугаар сарын 1-нд тэмдэглэн өнгөрүүлдэг уламжлалтай.

Хүний дархлал хомсдлын вирусээр /ХДХВ/ хүмүүст халдварлаж, дархлалын тогтолцоог гэмтээж, улмаар үхэлд хүргэдэг энэ өвчний талаарх ойлголтыг нэмэгдүүлэх зорилгоор НҮБ-ын гишүүн улс орнууд 1988 оноос эхлэн “ДОХ-той тэмцэх дэлхийн өдөр”-ийг жил бүр тэмдэглэн өнгөрүүлсээр ирсэн. Энэ өдөр олон улсад ХДХВ, ДОХ-оос сэргийлэх, тархалтыг бууруулахад эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тэгш байдал, чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, эрсдэлт бүлгийн хүн амыг ялгаварлан гадуурхалтаас ангид байлгах чиглэлээр төр, иргэний нийгэм, иргэн бүрийн анхаарлыг хандуулан, дэлхий нийттэй дуу хоолойгоо нэгтгэдэг юм. Жил бүр энэ өдрийг өөр өөр урион дор тэмдэглэн өнгөрөөдөг.

ХДХВ-ийн халдвар дархлалын тогтолцоог гэмтээсний улмаас хүний бие аливаа өвчнийг эсэргүүцэх чадваргүй болдог. Улмаар амь насанд аюул учруулахуйц халдвар, хорт хавдраар өвчилж, мэдрэлийн тогтолцооны гүнзгий хямралд орохыг Дархлалын олдмол хомсдол /ДОХ/ өвчин гэдэг. Нэгэнт ХДХВ-ийн халдвар авсан хүн насан туршдаа халдвар тээгч болж бусдад халдвар тараах боломжтой байдаг. Энэ өвчний анхны тохиолдлыг 1970-аад оны сүүлчээр Швед, Америк, Танзани болон Хаити улсын нутаг дэвсгэрт илрүүлжээ. ДОХ гэдэг нэр томьёог эмч нар 1981 онд нэвтрүүлсэн байна. Үүнээс хоёр жилийн дараа Францын эмч Люк Монтанье болон түүний хамтрагчид ХДХВ-ийн халдвар байдаг болохыг нотолж байжээ.

Монгол Улсад ХДХВ-ийн халдварын анхны тохиолдол 1992 онд бүртгэгдсэн. Үүнээс хойш ДОХ-ын 316 тохиолдол бүртгэгдэж 52 хүн нас баржээ. Харин 2021 он гарсаар таван тохиолдол бүртгэгдсэн байна. Манай улсад бүртгэгдээд байгаа ХДХВ-ийн халдварын тохиолдлууд 100 хувь бэлгийн замаар дамжсан бөгөөд цус цусан бүтээгдэхүүн, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээгээр болон эхээс хүүхдэд халдвар дамжаагүй байна.

ДОХ ямар замаар дамжих вэ?

  • Хамгаалалтгүй бэлгийн хавьтал (үрийн шингэн, үтрээний шүүрэл)
  • Халдвартай цус, цусан бүтээгдэхүүн, зүү тариур дамжуулан хэрэглэх
  • Халдвартай эхээс хүүхдэд төрөхөөс өмнө, төрөх үед, төрсний дараа хөхний сүүгээр дамжиж болно.

Xэрxэн урьдчилан сэргийлэх вэ?

  • Бэлгийн харилцаанд орохдоо хамгаалалт хэрэглэх
  • Халдвартай цус, цусан бүтээгдэхүүн хийлгэхгүй байх
  • Зүү тариур, мэс заслын хэрэгсэл, хурц иртэй багаж xэрэгслийг дамжуулан xэрэглэхгүй байх
  • Халдвартай эхээс урагт болон хөхний сүүгээр хүүхдэд тусах эрсдэлтэйг анхаарахыг зөвлөдөг.

Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд eagle.mn хариуцлага хүлээхгүй.