Categories
мэдээ нийгэм

“Улаанбаатар хотын ногоон орон сууц” төслийн хүрээнд 712 орон сууц барина

Нийслэлийн Засаг даргын зөвлөлийн хурал өнөөдөр боллоо. Хурлын эхэнд “Улаанбаатар хотын ногоон орон сууц” төслийн талаар Нийслэлийн Хот байгуулалтын асуудал хариуцсан төслүүдийн удирдагч Б.Сүхбаатар танилцуулсан юм. Энэхүү төсөл нь эрчим хүчний хэмнэлтийн шинэ технологи, уур амьсгалын нөхцөлд тохирсон шинэ элементүүдийг нэвтрүүлэх замаар орон сууцны барилгын салбарт томоохон ахиц дэвшил гаргах зорилттой. Энэ орон сууцууд нь эрчим хүчний хэмнэлттэй, уур амьсгалын нөхцөлд тохирсон дизайнтай байна. Мөн халаалт, цэвэр болон бохир усны төвлөрсөн шугам сүлжээнд холбогдсон байх, оршин суугчдад амьдралын шинэ стандарт, хэв маяг, тав тухыг олгох зорилготой юм. Төслийн хүрээнд барих 712 орон сууцны 80 хүртэл хувь буюу 570 орон сууцыг түрээслээд өмчлөх, 20 хувь буюу 142 орон сууцыг түрээслэхээр төлөвлөжээ.

Налайх дүүргийг агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд хамруулна

Мөн Нийслэлийн агаарын чанарыг сайжруулах бүсийг шинэчлэн тогтоох, түүнд мөрдөх журмыг шинэчлэх тухай хэлэлцлээ. Налайх дүүргийн ЗДТГ-аас агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд орох хүсэлт гаргажээ. Учир нь агаарын чанарыг тодорхойлох хэмжилтээр тус дүүргийн нэгдүгээр хороонд РМ2.5 тоосонцор агаарын чанарын хүлцэх хэмжээнээс 8.2 дахин их байсан нь түүхий нүүрсний хэрэглээг бууруулах зайлшгүй шаардлагатайг харуулж байгаа юм. Иймээс Налайх дүүргийг 2021-2022 онд агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд хамруулахаар урьдчилсан судалгаа хийсэн байна. Налайх дүүргийн найман хороонд нийт 10295 өрх байдаг. Дээрх өрхийн 70 хувь буюу 7226 нь гэр хороололд амьдардаг. Тэгвэл жилд 600 мянган тонн түлш үйлдвэрлэх хүчин чадалтай сайжруулсан түлшний үйлдвэр тус дүүрэгт ашиглалтад орсон. Үйлдвэр одоогоор 256 хүний бүрэлдэхүүнтэй үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа бөгөөд бүрэн хүчин чадлаараа ажиллахад нэмж 800 гаруй хүн ажлын байраар хангагдах юм.

Ойн сан, голын онцгой хамгаалалтын бүсэд газар олгохгүй байх санал гаргалаа

Ойн сан бүхий газар болон голын онцгой хамгаалалтын бүсэд газар ашиглалтын одоогийн байдал, цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар холбогдох албаныхан танилцууллаа. Манай улс 1956 оноос ойн сангийн тооллогыг хийж эхэлсэн бөгөөд 2005 оноос хиймэл дагуулын мэдээг ашиглаж эхэлсэн. Мөн голын онцгой хамгаалалтын бүсэд 6978 нэгж талбар байна. Тодруулбал, мэдээллийн санд бүртгэлтэй 6135, зөвшөөрөлгүй 843 нэгж талбар байгаа юм. Иймээс ойн сан, голын онцгой хамгаалалтын бүсэд газар эзэмшиж, ажиглаж байгаа иргэн, хуулийн этгээдийн газар эзэмших эрхийг холбогдох хууль, тогтоомжийн дагуу хүчингүй болгох, нөхөх олговортойгоор чөлөөлөх, дахин газар олгохгүй байх, холбогдох хууль, журмын дагуу шат дараатай нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг зохион байгуулах санал гаргаж байлаа.

Түүх, соёлын дурсгалуудын бүрэн бүтэн байдал, хадгалалт, хамгаалалтын бүсийг тогтооно

Улаанбаатар хот орчмын түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалуудын бүрэн бүтэн байдал, хадгалалт, хамгаалалтын бүсийг тогтоолгох тухай танилцууллаа. Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн хамгаалалтын бүс тогтоолгох Их тэнгэрийн амны хадны зураг, Гачууртын амны хадны зураг, Туулын хар түнийн ордны туурь, Ар гүнтийн дөрвөлжин булш, Бэлхийн амны Хүннүгийн язгууртны булш түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалуудын газар дээр нь очин ажиллаж, хээрийн судалгааны ажил зохион байгуулжээ. Мөн хамгаалалтын бүс тогтоолгох цэг, газрын талбайн хэмжээг гаргасан байна. Ийн таван байршилд газрын кадастрын зураг хийлгэж, хамгаалалтын бүс тогтоолгох газрын хэмжээг гаргажээ. Түүнчлэн Туулын хар түнийн ордны туурь, Бэлхийн ам дахь Хүннүгийн язгууртны булшинд мэргэжлийн байгууллагууд малтлага, судалгааны ажил хийхээр төлөвлөсөн байна. Мөн Их тэнгэрийн амны хадны зураг, Бэлхийн ам дахь Хүннүгийн язгууртны булшинд тохижилтын зураг, төсвийн ажлыг гүйцэтгүүлж байгаа юм.

Categories
мэдээ нийгэм

Ачаа тээвэр гацсанаар иргэд, аж ахуйн нэгжүүд өрийн дарамтад орж, үйл ажиллагаагаа зогсооход хүрээд байна

БНХАУ-ын Тяньжин боомтод 4000 орчим чингэлэг бөөгнөрснөөс иргэд, аж ахуйн нэгжүүд их хэмжээний алдагдалд орж, өдөрт бодогдож байгаа түрээсийн мөнгө болон ачаа тээврийн өртгийг төлж дийлэхгүй хэмжээнд хүрчээ. Зам-Үүд боомт хэвийн үйл ажиллагаатай байхад сардаа 5-7 удаагийн татан авалт хийдэг байсан бол ийнхүү бөөгнөрөл үүссэнээр 45 хоногийн хугацаанд нэг удаа таталт хийх боломжтой болсон байна. Энэ хугацаанд түргэн муудах хүнсний бүтээгдэхүүнүүдийн чанар, аюулгүй байдал алдагдах, БНХАУ-аас үйлдвэрийнхээ түүхий эдийг авч ирдэг аж ахуйн нэгжүүд хаалгаа барихад хүрсэн бол тээвэр зуучлалын үйлчилгээ үзүүлдэг компаниуд өдрөөр үржигдэх долларын өрөө хэрхэн яаж төлөхөө мэдэхгүй байгаагаа учирлаж байна.

М.Нарантуяа: 20 жилийн хөдөлмөр минь хоёр жилийн дотор үгүй боллоо

Алтангарьд компанийн Ерөнхий захирал М.Нарантуяа хэлэхдээ, анх 2000 онд хоёр ажилтантай компанийнхаа үйл ажиллагааг эхлүүлж байсан. Өнгөрсөн 21 жилийн хугацаанд 80 гаруй ажилтантай болтлоо үйл ажиллагаагаа тэлж, өдөр шөнөгүй хөдөлмөрлөж, улс орныхоо эдийн засагт өөрсдийн хувь нэмрээ оруулсаар ирлээ. Манай компанийн Дэлбээ нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэр түүхий эд болон шаардлагатай материал хангамжаа монголдоо 100 хувь үйлдвэрлэх боломжгүй учраас БНХАУ-аас хэрэгцээт түүхий эдээ татаж, монголдоо бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлээд 13 жил болж байна. Коронавирусийн халдвар дотооддоо алдсан 2020 оны арваннэгдүгээр сарын 11 –нд хөл хорио тогтоож Зам- Үүдийн боомтын хэвийн үйл ажиллагаанд доголдол үүсч, чингэлэгүүдийн бөөгнөрөл үүссэн цагаас манай компани хүнд байдалд орж эхэлсэн.

Өнөөдөр Монголын топ- 100 аж ахуйн нэгжүүдийг зарлаж, шагнаад тэдний үйл ажиллагаа нь жигд явж байх шиг байна. Гэтэл манайх шиг жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхэлдэг байгууллагууд руу төрөөс “татвараа төл” гэж л залгадаг. Нэг удаа ч урамшуулал өгч байгаагүй. Манай компани хөл хорионоос үүдэн хоёр давхартаа ажи ллуулж байсан рестораныхаа үйл ажиллагааг зогсоосон. Ингэснээр 10 гаруй монгол хүн ажилгүйчүүдийн эгнээнд шилжлээ. Маргаашнаас манай үйлдвэр тэг зогсолт хийх гэж байна.

Учир нь БНХАУаас түүхий эдийн тээвэрлэдэг тээвэр зуучын үйлчилгээний компанийн үйл ажиллагаа зогсонги байдалд орсон. Тиймээс тэг зогсолт хийхээс өөр аргагүй боллоо. Биднийг ийм хүнд байдалд орсныг хэн ч тоож авч хэлэлцэж байгаагүй. Өнгөрсөн арваннэгдүгээр сараас хойш 5-6 удаа бараа тасалдлаа. Өмнө хэзээ ч ийм байдалд орж үзсэнгүй. Түүнчлэн энэ их удаан хүлээлтийн дараа тээврийн компанийн өртөг өссөн. Тяньжин боомт дээр Монгол Улсын 4000 чингэлэг гацсанаар эцсийн хэрэглэгчид хүрэх барааны үнэ өсөхөд нөлөөлж байна. Гэсэн хэдий ч манай байгууллага өөрсдийн үйлдвэрлэдэг Дэлбээ нэрийн б ү т э э г д э х ү ү н и й х э э ө р т ө г дээр нэг ч төгрөг нэмээгүй. Алхам бүрт зөвшөөрөл нэхдэг. Үүний цаана дарамт, шахалт их. Танил тал, байхгүй бол а ж и л я в д а г г ү й н ь б о д и т үнэн. Аж ахуйн нэгжүүдээ хэвийн ажиллахад нь тусалж дэмжихгүй юм гэхэд дарамт шахалт битгий болооч ээ. Зарим байгууллагууд үнэ өртгөө нэмэхээс өөр сонголтгүй болж байна. Бид ч хэр удаан т э с э х э э м э д э х г ү й б а й н а . УОК,Засгийн газраас гаргаж байгаа шийдвэр дүрэм журам нь дандаа хүнс, эм ханган нийлүүлэх бүтээгдэхүүнийг чөлөөтэй нэвтрүүлнэ гэдэг. Ахуйн бараа хэрэглэдэггүй х ү н б а й д а г ю м у у . И д э ж уучхаад амны цаас, оо цаас хэрэглэдэггүй юм уу. Биднийг дуу хоолойг төлөөлөх хэн ч алга. Бид одоо хэдий болтол хүлээх вэ, ажилчдынхаа ажлын байрыг яаж хадгалах вэ, цалин хөлсөө яах вэ. Тиймээс улс орны эдийн засаг цаашлаад аж ахуйн нэгжүүдийн тогтвортой үйл ажиллагаа, ажлын байртай холбоотой экспорт, импортоо яаралтай хэвийн үргэлжлүүлэх менежмент хэрэгтэй байна. Саяхан Шадар сайд Замын-Үүдэд очиход 150 автомашин оруулж, гаргаж болж байсан. Яагаад өдөр бүр ийм тоогоор оруулж, гаргаад байж болдоггүй юм бэ. Бид шаардлагатай х а л д в а р х а м г а а л л ы н д э г л э м и й г б а р и м т л а н ажиллаж байгаа. Гэсэн ч ямар нэг шийдэл алга. Компаниа өдий зэрэгтэй болгохын тулд өндөр хүүтэй зээл авч үйл ажиллагаагаа өргөжүүлсэн. Гэтэл 20 жилийн хөдөлмөр минь хоёр жилийн дотор үгүй боллоо.Монгол Улсын Засгийн газар, Дорноговь аймгийн Засаг даргын Тамгын газарт х а н д а ж х э л э х э д , ү ү н э э с цааш бид тэвчих аргагүй боллоо. Тэвчээр тасарлаа. Бидэнтэй адил асуудалтай байгаа байгууллагууд маш олон байна. Энэ бол зөвхөн бизнес эрхлэгчдийн асуудал б и ш м о н г о л х ү н б ү р и й н асуудал боллоо. Тиймээс төрд иргэдийнхээ дуу хоолойг т ө л ө ө л ө х , ү з э л б о д л ы г хүргэхийн төлөө сонгогдсон эрхэм дарга нар, УИХ-ийн гишүүд, Ерөнхий сайд болон Ерөнхийлөгч нар энэ асуудлыг анхааралдаа авч, шийдэж өгөхийг хүсэж байна” гэв.

Т.Мяндагмаа: Төр засгийн хариуцлагагүй, уялдаахолбоогүй шийдвэрүүдээс болж дааж, давашгүй өр зээлэндорсныг хэн хариуцах вэ

Жу р м а к о л о н у л с ы н тээвэр зуучын компанийн з а х и р а л Т . М я н д а г м а а : -Манайх олон улсын тээвэр тэр дундаа авто тээврийн үйлчилгээг голлон үзүүлдэг. Коронавирусийн цар тахал м а н а й у л с а д г а р с а н т а й холбоотойгоо ЗамынҮүд дэх ачаа тээврийн дараалал утгаа алдлаа. Хамгийн гол нь ачаа тээврийн төвлөрөл, бөөгнөрлийг бууруулахын тулд төр, засгийн байгууллагаас а в ч х э р э г ж ү ү л ж б а й г а а шийдвэрүүд байгаа онохгүй байгаад гомдолтой байна. Хамгийн сүүлд 10 хоногийн хугацаанд Улаанбаатараас ЗамынҮүд чиглэлийн ачаа тээврийн компаниудын үйл ажиллагааг хорьсон. Бид энэ хугацаанд төр засгаас гаргасан ш и й д в э р и й г т э в ч э э р т э й хүлээсээр зургадугаар сарын 30-ний 06 цаг буюу хөдөлгөөн нээх өдөртэй золгосон. Гэтэл энэ хугацааг долдугаар сарын 09-ний өдөр хүртэл сунгасан гэх утгатай мэдэгдэл цахим орчинд оруулсан байна. Ингэж иргэдийг доромжилж болохгүй. Бүхэл бүтэн Монгол Улсын э д и й н з а с г и й н э р г э л т и й г т о д о р х о й л о г ч З а м ы н Ү ү д х и л и й н б о о м т о о с г а р г а ж байгаа шийдвэр шүү дээ. Энэ байдлаас үүдэн олон хүндрэлтэй асуудлууд үүсч байна. Тухайлбал, манай экспортын тээвэр гуравдагч орон руу гардаг. Гэтэл эндээс хөдлөхдөө 1121 хоногийн өмнө усан онгоцоо төлөвлөдөг. Нэг усан онгоц 2200 долларын өртөгтэй. Цаашлаад гуравдагч орноос хөргүүртэй тээврээр жимс,жимсгэнэ, ховор нандин з ү й л ү ү д и р ж б а й н а . Т э д битүүмжлэлтэй, хөргөгчтэй контенэйрт ирдэг болохоор хоногийн 150 доллар, 14-өөс дээш хоног болвол 300 доллар бодогддог. Өөрөөр хэлбэл, нэг хоноход л хэчнээн долларын өр төлбөр бодогдож байна вэ.Төр засгийн хариуцлагагүй, уялдаа холбоогүй шийдвэрүүдээс б о л ж д а а ж , д а в а ш г ү й ө р зээлэнд орсныг хэн хариуцах вэ. Эцэст нь хувиараа бизнес эрхлэгч, жижиг дунд аж ахуйн нэгжүүд энэ бүх асуудлыг нуруун дээрээ үүрдэг. Улс орны удирдлагуудаас бидэнд дэмжлэг, туслалцаа үзүүлж байсан удаа байхгүй. Миний нүдний өмнө таньдаг мэддэг н а й з н ө х д ү ү д и й н б и з н е с дампуурч байна. Энэ бол дарга нарын буруу шийдвэртэй шууд холбоотой. Коронавирусийн х а л д в а р ы н ү е д а ж и л л а х арга барилаа олох гэж ядаж байтал нэг сайд дарга нар нь ирээд ганц хоёр өдөр ажиллаад буцсаны маргааш нь тээврийн хөлсний өртөг тэнгэрт хадаж 1020 мянган юа н и а р н э м э г д э ж б а й н а . Сайд дарга нар газар дээр нь очоод ажил сайжруулсан зүйл ерөөсөө алга. Өмнө нь 8-10 мянган юанийн өртөгтэй байсан тээврийн хөлс өнөөдөр 70 мянган юань болчихсон байна. Мөнгөтэй төгрөгтэй хүмүүс нь дарааллын урдуур ороод ачаа тээврээ авчихдаг явдал байгаа шүү дээ. Нуух юм байхгүй. Манайх компанийн машин уг нь хамгийн эхэнд орох байсан боловч яагаад ч ю м 2 0 м а ш и н ы д а р а а болчихсон байна. Үүнийг юу гэж тайлбарлах вэ. Сүүлдээ Замын-Үүдэд хэн чадаж байгаа нь ачаагаа авна гэдэг зарчим үйлчилж байна. Өмнө нь сард 5-7 удаа ресс хийдэг байсан бол одоо нэг сар 15 хоногийн хугацаанд нэг л удаа ресс хийж байна. Ямар ч хөдөлгөөн байхгүй хоёр талд зогсчихлоор өдөр өдрөөр бодогдож байгаа түрээсийн мөнгө, ажилчдынхаа цалинг яах вэ. Арав гаруй хоногт арван хэдэн мянган долларын хохирол хүлээж байна. Надад улс юу ч өгөхгүй. Манай байгууллагад дандаа өр төлбөр, түрээс нэхсэн нэхэмжлэл ирж байна.

Э.Дашням: Сүүлдээ жижигхэн зах зээлтэй, ачаабараагаататан авах менежментгүй Монгол Улстай харьцахыг улс орнуудхүсэхгүй байна

Алтанхалбага компанийн захирал Э.Дашням: Манайх О р о с , Б Н Х А У а а с б а р а а б ү т э э г д э х ү ү н э э т а т а х а а с гадна БНХАУаар дамжуулан г у р а в д а г ч о р н о о с б а р а а бүтээгдэхүүнээ татдаг. Бидэнд өдөрт чингэлэг түрээсийн мө н г ө д а в х а р б о д о г д д о г . У с а н о н г о ц н ы к о м п а н и бүтээгдэхүүн жимс, жимсгэнэ ачсан чингэлгээ Улаанбаатар хотод аваачаад 14 хоногийн дотор Тяньжин боомтод ирвэл чингэлэг түрээсийн төлбөр тооцогдохгүй байхаар гэрээтэй. Харин 15 хоног болоход нэг хоногийн 150 долларын төлбөр бодогддог. Гэтэл манай эхний чингэлэг Тяньжин боомтод ирэхэд 54 өдөр болж ирсэн байна. Ингээд тооцохоор 40 хоногийг 150 долларт үржүүлэхэд 6000 долларын алдагдал хүлээж байна.Дээр нь манай бүтээгдэхүүн түргэн мууддаг хүнс учраас ийм олон хоног саатчихаар хорогдол өмнөхөөсөө ч их гарна. Нэгхэн чингэлэг дээр гарч байгаа алдагдал шүү дээ. Сүүлдээ тээврийн үнэ нь өсчихсөн хэр нь тээвэр хийх машин олдохгүй байна. Тэгэхээр хил дээ байгаа бараагаа яах вэ. Гадаадын харилцагчдаа Тяньжин боомт дээр 4000 чингэлэг гацчихаад бид яахаа мэдэхгүй байна. Бараа бүтээгдэхүүнээ буцааж болох эсэхийг асуухаар “Ямар ч боломжгүй” гэдгийг хэлж байна. Ийнхүү жижиг, дунд бизнес эрхлэгчид элгээрээ м ө л х ө ж , м о д о о б а р и х а д хүрсэн нь төр засгийн буруу тогтолцоо, менежменттэй ш у у д х о л б о о т о й . Б и д н и й илүү төлсөн мөнгө Замын-Үүд боомтын дарга, жолооч нарын халаасанд орж байна. Бараа бүтээгдэхүүнээ наашаа тээвэрлүүлэхийн тулд өгч б а й г а а 3 0 4 0 с а я т ө г р ө г чинь олон хүний халаасанд х у в а а г д а н о р ж б а й н а . Өнөөдөр хоногийн хоолоо яах вэ гэж байхад жимс, жимсгэнэ худалдаад авах боломжтой хүн хэд байгаа билээ. Дээр нь үнэ нь өдөр бүр нэмэгдээд байвал гүйлгээ муудаж манай байгууллага үүд хаалгаа барихад хүрч байна.Тиймээс тээврийнхээ үйл ажиллагааг яаралтай хэвийн горимд шилжүүлэх шаардлагатай байна. Биднийг ийм байдалд хүргэсэн гол шалгаан нь коронавирусийн халдварыг алдсан төр засаг болон шинжилгээний хариуг хуурамчаар үйлдэн зарсан Х Ө С Ү Т и й н э м ч н а р т а й х о л б о о т о й . Ма н а й у л с а д халдварын тоо нэмэгдэх тусам БНХАУ-аас авч хэрэгжүүлэх хариу арга хэмжээ чангарсан. Сүүлдээ манай улсын Пср ш и н ж и л г э э н д и т г э х э э ч больсон. Коронавирусийн х а л д в а р д э л х и й н и й т э д т а р х с а н у ч р а а с д э л х и й даяараа чингэлгийн хомстолд орж, тээвэр зуучлал асуудалд орсон. Сүүлдээ жижигхэн зах зээлтэй, ачаа бараагаа татан авах менежментгүй Монгол Улстай харьцахыг улс орнууд хүсэхгүй байна. Дэлхийн эдийн засаг монголын эдийн засгаар дутахгүй шүү дээ.Тэгэхээр манай улстай харилцах ямар ч сонирхолгүй болж байна.

Л.Баярмагнай: Бүх зүйл сайхан байгаамэттавилттай жүжиг тоглодогоо болих хэрэгтэй

Т э э в р и й н ж о л о о ч Л. Ба я р м а г н а й : З а м ы н -Үүдын Авто тээврийн холбоо, Шалган нэвтрүүлэх Хилийн ц э р г и й н х э н т э й х а м т р а а д ж о л о о ч н а р д а р а а л л а а бичүүлээд 20 хоногтоо хил нэвтэрч байсан. Гэтэл Батлан хамгаалахын сайд Баярмагнай очоод Улаанбаатар хотоос ирэх зөвшөөрлийг цуцалсан. Учир нь Замын Үүдэд хилээр орох гарах машин овоорчихсон учраас бөөгнөрлийг багассаны д а р а а У л а а н б а а т а р а а с З а м ы н Ү ү д ч и г л э л и й н х ө д ө л г ө ө н и й г н э э х э э р б о л с о н . У л а а н б а а т а р а а с З а м ы н Ү ү д р ү ү а ч а а н ы машин очихгүй байлаа гээд бөөгнөрөл саармагжихгүй. Харин ч эсрэгээрээ хот руу ачаа тээвэрлэдэг машингүй болсон. Хэн ч Улаанбаатарт ирээд гацахыг хүсэхгүй шүү дээ. Зөвхөн Замын Үүддээ богино ресс хийхийг илүүд үзэж байна. Түүнчлэн тээврийн жолооч нарын бүртгэлийг цахимаар бүртгэхээр болсон. Уг нь цахимаар бүртгэвэл жолооч нар очиж дараалал үүсгэхгүй гэж тайлбарлаж байгаа юм. Бид шинэ жилийн өмнө энэ жишгээр ажиллаж үзсэн. Харамсалтай нь УОК, ЭМЯ-ны зөвшөөрөлтэй, ийм Засаг дарга, тийм ч хэлтсийн дарга нарын машин гээд дарааллын өмнүүр өчнөөн машин орчихдог. Жирийн иргэн, аж ахуйн нэгжүүдийн жолооч нар орж чаддаггүй. Дарга нарт амьдралд хэрэгжих боломжгүй чихэнд сонсголтой шийдвэр танилцуулахаас өөр шид алга. УОК, Засгийн г а з р а а с х ү н с , ш а т а х у у н тээвэрлэсэн автомашинуудад зөвшөөрөл олгосон. Гэтэл хүнс тээвэрлэсэн автомашинууд Шандад очоод гацчихсан байна. Энэ бол постуудад гарч байгаа төрийн алба хаагчид ямар ч уялдаа холбоогүй ажилладгийн нэг жишээ. Нэг нь нэвтрэх зөвшөөрөл олгохоор нөгөө нь явуулдаггүй. Нэг удаа тээвэрт явахын тулд З а м ы н Ү ү д э д о ч о о д с а р гаруй хугацаанд байрлана. Зочид буудалд хоногийн 60 мянган төгрөг төлнө. Түүгээр зогсохгүй гурав хоногт нэг удаа короанвирусийн түргэвчилсэн шинжилгээ 25 мянган төгрөгөөр өгдөг. Дээр нь хоол унд, ахуйн хэрэглээний зардал гарна. Энэ бүх зардал компанийн данснаас гарч байгаа хэдий ч бидний сэтгэл өвдөж байна. Саяхан Шадар сайд ЗамынҮүдэд очиж ажиллахад дараалалд байсан машинуудыг чөлөөт бүсийн хашаа руу оруулчихсан. Ингээд цөөхөн машин байгаа мэтээр харуулсан. Мөн жолооч нарын төлөөлөлтэй уулзана гэх сургаар урьдаас бэлтгэсэн 4-5 хүнээ уулзуулсан. Энэ мэтчилэн бүх зүйл сайхан байгаа мэт тавилттай жүжиг тоглодогоо болих хэрэгтэй. Ард түмний амьдрал, аж ахуйн нэгжүүдийн нөхцөл байдал хэзээ ч сэхэхгүйгээр доройтож байна” гэв.

И й н х ү ү к о р о н а в и р у с халдварын нөхцөл байдалтай холбоотой ачаа тээвэр гацсан гэх халхавчин дор иргэн, аж ахуйн нэгжүүд өрийн дарамтад о р ж , ү й л а ж и л л а г а а г а а з о г с о о х о д х ү р э э д б а й н а . Тиймээс Засгийн газраас ачаа тээврийнхээ үйл ажиллагааг х э в и й н ү р г э л ж л ү ү л э х э д а н х а а р ч б о д и т ш и й д э л , менежмент хийх шаардлагатай байна.

П.Батзаяа

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Нийслэлийн 12-15 насны 4355 хүүхдийг дархлаажууллаа

Нийслэлийн хэмжээнд өчигдөр I тунд 6277, II тунд 1307, нийт 7584 иргэнийг дархлаажууллаа. Энэ өдөр 132 жирэмсэн эх, 12-15 насны 4355, 16-17 насны 850 хүүхэд дархлаажуулалтад хамрагдав.

Вакцинжуулалт эхэлснээс хойш нийслэлийн 18-аас дээш насны 1.015.000 иргэн I тунд, 882.219 иргэн II тунд хамрагдаад байна. Мөн нийт 2231 (18.7 хувь) жирэмсэн эх, 12-15 насны 16.188 (16.0 хувь), 16-17 насны 14.272 (42.1 хувь) хүүхэд тус тус дархлаажуулалтад хамрагдаж, вакцины I тун хийлгэлээ.
Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд

Улаанбаатар хотод өнөөдөр 25 суурин цэгт 40 багийн 288 эмч, ажилтан ажиллаж, 13815 иргэнийг дархлаажуулна.

Дархлаажуулалтын цэгүүдийг дүүрэг тус бүрээр танилцуулж байна.

Зургийн тодорхойлолт алга байна.

бичвэр гэх мэтийн зураг байж болно

бичвэр гэх мэтийн зураг байж болно

Зургийн тодорхойлолт алга байна.

Зургийн тодорхойлолт алга байна.

Зургийн тодорхойлолт алга байна.

бичвэр гэх мэтийн зураг байж болно

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Уяачдын холбооноос цахим наадмыг цуцлахыг эсэргүүцэн морьтойгоо жагсаж байна

Монголын морин спорт уяачдын холбооноос баяр наадмыг цуцлахыг эсэргүүцэж, Төв талбайд морьтойгоо ирж жагсаал хийж байна. УОК-ын өчигдрийн хуралдаанаас цахим наадмыг цуцлах эсвэл наадам тэмдэглэхийг нэг жилээр хойшлуулах шийдвэр гаргасан бөгөөд энэ асуудлыг Засгийн газар өнөөдөр хуралдан шийдвэрлэхээр болсон юм. Тус холбооноос цахим наадмыг наадмыг зохион байгуулахыг хүсэж, шаардах бичиг хүргүүлжээ.

Сүхбаатарын талбайд өчигдөр иргэд баяр наадмыг зохион байгуулахыг эсэргүүцэн #No Naadam, “Тэвчээр тасарлаа” уриатай тайван жагсаал зохион байгуулсан бөгөөд жагсаал өнөөдөр үргжэлжилж байна.

Тэд Улсын онцгой комисс, Засгийн газраас Үндэсний их баяр наадам, тэр дундаа хурдан морины уралдааныг зохион байгуулахыг эсэргүүцсэн юм. Унаач хүүхдүүдийг хурдан морины уралдаанд оролцуулах нь тэдний эрүүл мэнд, амь нас, аюулгүй байдалд заналхийлж байна гэж үзэж буй. Мөн сөхөрч буй эрүүл мэндийн ажилтнуудаа хамгаалъя, бизнесээ авч үлдье, “Тэвчээр тасарлаа” хэмээн үзэл бодлоо илэрхийллээ.

Categories
мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал улс-төр

Б.Гарамгайбаатар: Дээд шүүх АН-ыг бүртгэхгүй гэвэл Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон У.Хүрэлсүхийн ялалт байгуулсан сонгууль хүчингүй болно

УИХын гишүүн асан Б.Гарамгайбаатартай ярилцлаа.


-М.Тулгат даргатай АН-ын байгуулсан Зөвлөхүүдийн танхимд таны нэр харагдлаа. Намын ахмад лидерийн хувьд хэрхэн зөвлөж ажиллах вэ?

-АН-ын Үндсэн дүрэмд заасны дагуу намын даргын дэргэд Зөвлөхүүдийн танхим анх удаагаа байгуулагдлаа. Энд одоогоор 19 хүн бүртгэгдээд байгаа юм. Зөвлөхүүдийн танхимд АН-ын үзэл санааны авторууд, Монголд 1990 оны ардчиллыг үүсгэн байгуулахад бий болсон олон нийтийн байгууллага, манай намыг үүсгэн байгуулахад оролцсон намуудын төлөөлөл байна. Гол зорилго нь орчин үеийн АН-ын үзэл санаа ямар голдирлоор явж байгаа, цаашид яаж явахад нь зөвлөнө. Өөрөөр хэлбэл, АН-ын үндсэн үзэл санааны гол цөм болсон баруун төвийн үзэл баримтлалыг Монголд зөв зохистойгоор хэрэгжүүлэх, бодлогын шинж чанартай асуудлуудад одооны залуустаа зөвлөгөө өгөх зорилготой байгууллага.

-АН-ын одоогийн залуусын үзэл санааны талаар ямар бодолтой байна вэ. Танай нам хоёр талд гарчихаад байна шүү дээ?

-АН анх үүсгэн байгуулагдахдаа олон намаас бүрэлдэнэ гэж ярьсан. Тэр утгаараа таван намын нэгдэл гэдгийг бүгд мэднэ. Өөр, өөр үзэл бодолтой улсуудын бүрдэл гэж ойлгож болно. Зарим нь социалдемократ бол нөгөө хэсэг нь лебирал үзэл баримтлалтай. Нөгөө хэсэг нь үндэсний үзэл баримтлалтай гэдэг ч юм уу. Энэ олон үзэл баримтлалуудыг нэгтгэлгүйгээр шинээр байгуулагдсан намууд зөвхөн ялах зорилгоор хиймлээр нэгдсэн. Энэ нэгдэл нь өнгөрсөн 31 жилийн хугацаанд үзэл санаагаа нэг цөм болгож ирж чадаагүй. Тиймээс АН өнөөдөр хоёр, гурав хуваагдсан юм шиг харагдаж байгаа байх. АН-ын үзэл баримтлалын бичиг баримт бол 2017 онд анх хэлэлцэгдэж явсаар 2018 оны үед албан ёсоор бий болж, Улсын дээд шүүхэд бүртгүүлж баталгаажсан. АН анх удаа үзэл баримтлалаа Дээд шүүхэд бүртгүүлсэн нам болсон юм. Ингэж баруун төвийн үзэл баримтлалтай нам гэдгээ албан ёсоор зарласан. Тэгэхээр одоо энэ үзэл санаан дээрээ туйлбартай зогсох, үзэл санаагаа ойлгож, үзэл баримтлалаа мэдэж байгаа улсуудын нэгдэл нь одооны М.Тулгат даргатай АН дээр төвлөрөл үүсчихээд байгаа юм.

Нөгөө талд гарсан хэсэг нөхөд нь миний ойлгож байгаагаар үзэл санаа гэхээсээ илүү хувийн болон албан тушаалын ашиг сонирхол, мөнгөний төлөө явж байгаа улсууд. Дээр нь зүүн төвийн үзэл баримтлалыг түлхүү өөрсдөдөө шингээсэн хэсэг хүмүүсийн явуулгаар АН-ыг салгах процесс явагдаж байна гэж харж байгаа.

-Бас дунд нь аль талыг нь ч дагахаа мэдэхгүй хэсэг бүлэг хүмүүс байх шиг. УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж, гишүүн асан З.Нарантуяа, Х.Тэмүүжин нар 100 мянган гарын үсэг цуглуулж, онц их хурал зарлая гээд мэдээлээд байсан. Тийм боломжтой юу?

-АН нэг талдаа М.Тулгат, нөгөө талдаа О.Цогтгэрэл гэдэг даргатай боллоо. Хоёуланг нь Дээд шүүх бүртгэсэнгүй. Ингээд байж байтал гурав дахь буюу дундын хувилбар гээд Б.Пүрэвдорж, З.Нарантуяа, Х.Тэмүүжин тэргүүтэй хүмүүс хэвлэлийн бага хурал хийгээд мэдэгдэл гаргаж, онц их хурал хийнэ гээд зарлаад явчихлаа. Ингээд харахаар АН гурав ч хуваагдчихаад байгаа юм уу гээд харагдахаар. Үнэн чанартаа энэ бол дахиад хууль бус үйл ажиллагаа эхэлж байна.

-Тэд намаа эвлэрүүлэх гарц эрэлхийлж байгаа юм биш үү?

-Онц их хурлын асуудал АН-ын дүрмийн заалтад байхгүй. Нөгөөтэйгүүр 100 мянган гарын үсэг цуглууллаа гэхэд регистрийн дугаараар баталгаажсан хүмүүс байж таарна даа. Тэр 100 мянган хүний төлөөлөл бүрдээд хуралдъя гэж бодоход ойрын хоёр, гурван сард болохгүй нь тодорхой. Магадгүй онлайн юм уу цахимаар хуралдаж болно доо. Гэтэл энэ улсууд чинь М.Тулгатын хийсэн цахим хурлыг хүлээн зөвшөөрч чадахгүй байгаа улсууд шүү дээ. Орчин үед дэлхий нийтээр цахимжиж байхад М.Тулгат даргын хийсэн цахим хурал, цахим бүртгэлийг хүлээн зөвшөөрч чадахгүй байгаа хэрэг. Тэгвэл тийм улсууд өөрсдөө цахим хуралдаан, цахим бүртгэлийг яагаад хийгээд байгаа юм бэ гэдэг асуудал ургана. Дөнгөж сая (өчигдөр) авсан мэдээллээр100 мянган гарын үсэг цуглуулахын тулд аймаг, сумдын хороо болгонд нэг хүний 50 мянган төгрөгөөр төлөвлөөд маш их хэмжээний зардал гаргаж байгаа юм билээ. Энэ чинь өөрөө дахиад мөнгөний эх үүсвэртэй ажил болох нь.

-Хаанаас санхүүжих юм бол?

-Хурал хийх гэж байгаа улсуудаас санхүүжилтийн эх үүсвэр нь гарч байгаа гэсэн мэдээлэл ирж байгаа. Тэгэхээр тэр хэмжээний хөрөнгө хаанаас олж байгааг нь ойлгохгүй байна. Энэ бол яах аргагүй анхаарал татах сэдэв болж байгаа юм. Ямар нэгэн захиалгат ажил эхэлж байгаа юм биш байгаа гэсэн хардлага төрүүлж байна. Хууль бус үйл ажиллагаа явуулж байгаагийн тод жишээ. Үнэхээр 100 мянган хүн цуглаад хурал хийдэг юм байж гэж бодъё. Гарсан шийдвэрээ яаж баталгаажуулах гээд байгаа нь асуудал. Яагаад гэвэл Улсын дээд шүүх өнөөдрийг хүртэл АН-ын хүсэлтийг бүртгэж авахгүй байгаа. Ялгаа байхгүй буцна шүү дээ. Албан ёсоор бүртгэлийн шаардлагыг нь хангаад, албан ёсны хуралдаанаа цахимаар хийгээд албан ёсны шийдвэрүүдийг нь гаргаад Дээд шүүхэд бүртгүүлэх гээд өгсөн М.Тулгатыг хүлээж авахгүй байхад тэднийг бүртгэх үү дээ. Үнэн чанартаа Дээд шүүх улс төрийн намуудыг бүртгэж авах үүрэгтэй болохоос намын дотоод асуудалд ямар нэгэн байдлаар оролцож, нөлөөлөх эрх зүйн талаасаа боломжгүй байгууллага. Өгсөн материалыг нь ном дүрмийн дагуу нягтлаад бүртгэх ёстой. Гэтэл М.Тулгатыг бүртгэж авахгүй гэдийгээд байгаа нь улс төрийн захиалгатай гэж үзэж байна. Одоо Дээд шүүхийн шийдвэрийг хүлээгээд суух цаг биш. Бид албан ёсны шаардлагаа дахиж тавиад улс төрийн тэмцэлд орох ёстойг харуулж байна. Улсын дээд шүүхийн ерөнхий шүүгч АН-ын өгсөн материалаас янз бүрийн өө олж байгаад буцаадаг. Танхимаар хуралдах асуудалд оруулж хэлэлцүүлэхгүй байна. Манай намын энэ асуудалд МАН давхар тоглолт хийгээд байна гэж харж байгаа. Аль болох АН-ын хүчийг сулруулж, хоёр, гурван хэсэг болгож байх нь Ардын намд ашигтай. Нэг талд улс төрийн нөхцөл байдлаар тулгалт яваад байна. Эсвэл Улсын дээд шүүх томилсон хүмүүсийнхээ үгээр, ямар нэгэн даалгавар биелүүлж байгаа учраас АН-ыг өнөөдөр ийм байдалд удаан хугацаанд байлгах сонирхолтой байх шиг.

-Дээд шүүх хоёр тал эвлэрээд ирвэл бүртгэнэ гээгүй юм уу?

-Нам гэдэг бол үзэл санааны цөм дээр тулгуурладаг нэгдэл. Гэтэл Дээд шүүх намын дотоод асуудалд оролцож, эвлэрэх эвлэрэхгүй асуудлыг шийддэг юм уу. Одоо АН үзэл санаагаараа ялгарч байна. Дээд шүүх хоёр тусдаа АН-ын Үндэсний бодлогын хороо хуралдаад байна гэж ярьсан байна лээ. Гэтэл М.Тулгат даргатай АН-ын Үндэсний бодлогын хороо бол албан ёсоор дүрмийнхээ үүргийг биелүүлж, албажуулсан гишүүд юм. Нөгөө талд байгаа нь 2017-2020 оны үед Үндэсний бодлогын хорооны гишүүн байсан улсуудын хэсэг бүрэлдэхүүн. Тэрнээс хойш дүрмийн дагуу маш олон өөрчлөлтүүд хийгдсэн. Дүрмийн заалтынхаа дагуу жил болгон ротаци явагдсан. Үүрэг даалгавраа биелүүлээгүй улсууд дараагийн сунгаанд орохгүй. Тийм асуудлуудад ороогдсон хүмүүс нөгөө талд зогсчихоод байгаа хэрэг. АН-ын дүрэмд зааснаар Үндэсний бодлогын хорооны гишүүдийг жил болгон тодорхой ротацид оруулна. Үндэсний бодлогын хорооны гишүүд намд хүлээсэн үүргийнхээ дагуу тодорхой хэмжээний татвар хураамж төлнө. Тэр үүргээ биелүүлээгүй бол автоматаар хасагддаг зарчим үйлчилж байх ёстой. Тиймээс Дээд шүүх намын дотоод асуудлын бодлогын шинж чанартай үйлдлүүдэд тээг тавьчихаад бүртгэхгүй байна гэдэг бол захиалга биелүүлж, даалгавар авсан байна гэдгийг шууд харуулаад байгаа юм.

-Ийм ан цав суусан АН энэ хэвээр явбал ямар ирээдүй хүлээж байна вэ?

-Үзэл санаан дээрээ туйлбартай зогссон хэсгээс бүрдсэн АН үлдэнэ. Бусад нь өөрсдийнхөө үзэл санааг дагаад өөр нам юм уу, шинэ нам үүсгэх ажил руу л шилжих байх. Улс төрийн намуудын тухай хуульд шинэчлэлт хийнэ гээд л яриад байдаг. 800 хүний бүртгэлээр нам үүсдэг биз дээ. Тэгвэл АН өнөөдөр 180-аад мянган гишүүнчлэлтэй. Энэ нь хоёр, магадгүй гурван хэсэг болчихоод байгаа юм. Тэгэхээр Дээд шүүхэд бүртгүүлсэн баруун төвийн баримтлалд туйлбартай зогсох тэр үзэл санааг өөрийнхөө үнэт зүйл гэж ойлгосон улсуудын бүрдэл нь М.Тулгат даргатай Ардчилсан нам. Энэ хүмүүс нэг цөм болоод Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ороод 70 мянган хүний санал авсан. Цаашид АН өөрийнхөө жинхэнэ сонгодог утгаар үлдэж байгаа хэсэг нь энд байна.

-Гэтэл УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ АН-ын дарга хэвээр байгаа хэрнээ М.Тулгатыг утсан хүүхэлдэй болголоо л гэх юм байна шүү дээ?

-Манай нам дэлхий нийтийн дэг жаягаар бүх асуудлаа цахим руу шилжүүлж байгаа. Тэрнийхээ хүрээнд XI болон XII их хурлаа цахимаар хийсэн. Энэ цахимаар хийсэн хурлаар АН-ын даргаар М.Тулгатыг сонгосон. С.Эрдэнэ гэдэг хүн шийдвэрээ гаргачихсан. Ингээд материалаа бэлдээд Дээд шүүхэд өгсөн боловч М.Тулгатыг намын дарга гэж бүртгэж аваагүй байгаа тохиолдолд АН-ыг төлөөлөх эрх нь С.Эрдэнэд хадгалагддаг. Дээд шүүхийн бүртгэлийн үйл ажиллагаа гацсан учраас С.Эрдэнэ давхар дарга мэт харагдаад байгаа юм. Гагцхүү С.Эрдэнэ гэдэг хувь хүнд дургүй хүмүүс М.Тулгатыг АН утсан хүүхэлдэй болголоо гэсэн ухуулга явуулж байна. Үнэн хэрэгтээ АН-ыг төлөөлөх эрх бүхий дарга нь М.Тулгат гэдгийг дахин хэлье. Дээд шүүхийн бүртгэл албажвал М.Тулгат цаашид АН-ыг бүрэн төлөөлөөд явах эрхтэй хүн болно.

-Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үр дүнгийн талаар та юу хэлэх вэ. АН хагараагүй байсан бол ийм муу санал авах байсан уу. Нөгөө талаар танай намыг МАН-тай үгсэн тохиролцсон гэх юм билээ?

-Ийм ярианы сэжүүр дандаа О.Цогтгэрэл даргатай хэсэг бүлгээс гардаг. Ямар ч баримт нотолгоогүй цуурч, ард түмнийг цагаан сонгуульд уриалсан. Энэ бүгдээс улбаалаад АН сонгуульд амжилттай оролцож чадаагүй. С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг дэмжихгүй гэсэн тэдний уриалгад автаад иргэд саналаа өгөөгүй. Тэр улсууд бол үнэт зүйлгүй гэсэн үг. Цаашид АН босч ирэх боломжийг бүрдүүлэх ажлыг шинэ удирдлагууд хийж хэрэгжүүлэх ёстой.

-Нөхөн сонгуульд АН яаж оролцох вэ?

-Энд нэг зүйлийг тодотгомоор байна. Сая Ерөнхийлөгчийн сонгуулиар хууль эрх зүйн бүх байгууллагууд М.Тулгат даргатай АН албан ёсных мөн гэдгийг нотоллоо шүү дээ. Тиймээс С.Эрдэнийг Ерөнхийлөгчийн сонгуульд бүртгэж авсан. Одоо Дээд шүүх энэ бүртгэлээ баталгаажуулахгүй бол өнөөдрийн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр сонгогсдсон У.Хүрэлсүхийн ялалт байгуулсан сонгууль хүчингүй болно.

-Яагаад?

-АН-аас С.Эрдэнийг нэр дэвшүүлэхэд өгсөн бүх бичиг баримтыг шалгадаг байгууллагууд нь нягтлаад батламжийг нь олгосон шүү дээ. Албан ёсны АН нь энэ мөн юм байна гээд Ерөнхийлөгчийн сонгуульд оруулсан. Үүгээрээ М.Тулгат даргатай АН жинхэнэ юм байна гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн. Тиймээс Сонгууль хүчин төгөлдөр болсон. Тийм биш юм бол У.Хүрэлсүх Монгол Улсын албан ёсны Ерөнхийлөгч биш гэсэн үг. Хүчин төгөлдөр байж өрсөлдсөн. Тиймээс одоо нөхөн сонгууль М.Тулгат даргатай АН-аас оролцоно. Мэдээж АН нөхөн сонгуульд ялахын тулд оролцох ёстой.

-УИХ дахь АН-ын бүлэг сул байна гэсэн шүүмжлэл дагуулдаг. Парламентын гишүүн байсан хүний хувьд сөрөг хүчинд ямар дүн тавих вэ?

-АН-ын нэрээр УИХ-д сууж байгаа хүмүүс намын бодлогыг дагахгүйгээр явж байна. Ярихдаа намын нэрийг барьж байгаа боловч АН-ын үнэт зүйлсийг тээхгүй байгаа. Тиймээс тэр улсуудтай асуудлыг ярих цаг болсон. УИХ дахь АН-ын бүлэг гэж ярьдаг болохоос 11 хүн гэж ярьдаггүй шүү дээ. Тэр улсууд М.Тулгат даргатай АН-ын гаргаж байгаа шийдвэрүүд, улс төрийн дүгнэлтүүдийг парламентад ярих ёстой. Нэг бол бие даасан гишүүд болчих хэрэгтэй. Сөрөг хүчин гэдэг бол бодлогын өрсөлдөөн байх ёстой. Жишээлбэл, ковидын эсрэг МАН-ын авч хэрэгжүүлж байгаа асуудлын талаар ярихдаа “Хэрвээ бид засгийн эрх барьж байсан бол ийм бодлого хэрэгжүүлэх байсан юм” гэх мэтчилэн байнга сөргүүлж тавимаар байгаа юм. Энэ чинь л бодлогын уралдаан. Үүнийг хийж чадахгүй байна гэдэг АН-ын улс төрийн шийдвэр, үнэт зүйлсийг тээж чадахгүй байгаагийн гай байхгүй юу. Одоо эрээвэр хураавар хүмүүсийн нийлбэр болчихоод тэрийгээ АН-ын бүлэг гэж яриад байж болохгүй. Үнэн чанартаа сөрөг хүчин бол АН-ын улстөрийн чиг хандлага, үзэл санааг тодорхойлж, баруун төвийн бодлогыг зүүн төвийн бодлоготой өрсөлдүүлэн гаргаж ирэх хувилбарыг ярьж явах ёстой бүлэг. Тиймээс бүлэг бол муу ажиллаж байгаа.

-Ковидын эсрэг хуулийг энэ парламент гаргасан. Хашир улстөрчийн хувьд уг хуулийн талаар юу хэлэх вэ?

-Энэ хуулийн эхний хувилбар нь ҮАБЗ-ийн гурван нөхөрт хэмжээлшгүй эрх мэдэл өгсний гай. Одоогийн УИХ нь орж ирсэн төслийг үг дуугүй гараа өргөдөг хувилбар руу шилжчихсэн шүү дээ. Ковидын эсрэг хуулийг сунгах ёсгүй. Энэ хуулийг эсэргүүцэж байгаа МАН-ын Ж.Сүхбаатар, Б.Энхбаяр нарын зөв гэж харж байгаа. Монгол Улс бол Үндсэн хуультай тусгаар тогтносон улс. Үндсэн хуулийг дагасан салбар хуулиудтай. Ямар нөхцөл байдал үүсвэл аль хуулиар яаж арга хэмжээ авах уу гэсэн хуулийн заалтууд бүгд байгаа. Гэтэл зөвхөн ковидод зориулсан хууль гаргаад тэрийгээ сунгаж буй нь эрх мэдэл хаашаа явж байна вэ гэдгийг тод харуулах биз ээ. Тусгаар тогтносон улс, төрт ёсны хэв шинж алдагдаж байна. Нэг намын хэт ноёрхол, дарангуйлал эндээс тод харагдаж байгаа. Ковидод МАН болон Засгийн газар Их хурал 100 хувь ялагдал хүлээчихсэн. Зоригтой арга хэмжээ авч чадахгүй дүлгэнэсээр байгаад өнөөдрийг хүрээд нөхцөл байдал ямар хүндэрч байгаа харж байна. Энэ Засгийн газар үргэлжлүүлж ажиллах ямар ч эрх зүйн боломжгүй. Нэг намын хэт дарангуйлалд шилжсэн учраас Засгийн газрыг огцруулах асуудлыг авч хэлэлцэж чадахгүй байгаа нь харамсалтай. Он дуустал ковидын улмаас ямар их хүндрэл, хохирол учрахыг хэн ч хэлж мэдэхгүй. Тэгсэн хэрнээ наадам яриад суугаад байдаг. Энэ бүгд Монголд хэмжээлшгүй эрхт дарангуйлал нэг намын гарт төвлөрч байгаа нь харагдаж байна. Тэд бүх зүйл дээр системтэйгээр тархи угааж байна. Иргэдийг дарамталж, зөрчлийн хуулийг гаргууд сайн ашиглаж байна шүү дээ.Аливаа асуудлыг хэлэхээс, ярихаас айдаг байдаг байдал руу бүх хүнийг хүчээр шахаад байна. Сүүлийн үеийн залуучууд эрх баригчдын авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, гаргасан алдаа, хүний эрхийн зөрчлийг эсэргүүцэж, зоригтой шүүмжилж байгаа нь зөв. Үүнийг АН гар бие оролцон тууштай дэмжих ёстой.

-Улс төрийн намууд ер нь ард түмнийхээ төлөө явдаг юм уу. Жишээлбэл, МАХН-ынхан өөр өөрсдийнхөө эрх ашгийг бодоод С.Ганбаатар нь АН-д, Н.Энхбаяр нь МАН-тай нэгдлээ шүү дээ…

-С.Ганбаатар бол АН-ын нэрийг зээлдээд байгаа хэсэг бүлэг улсуудтай нийлчихсэн. Манай намын гишүүн биш. Н.Энхбаярын хувьд Ардын намын өөрсдийнх нь тохироо. Тохирооныхоо зовлонг эдлэх гэж байгаа улсууд. Тэд дарангуйллыг улам төгөлдөржүүлэх ажлыг хийх гээд эхний хувилбаруудаа бэлдээд байна шүү дээ. Сая Ерөнхийлөгчөө авчихсан учраас эд нар дахиад хэмжээлшгүй эрх дарх эдэлж, 100 жил ноёлно гэж мөрөөдөж суугаа. Тэрийгээ хэрэгжүүлэхийн тулд хууль эрх зүйн баримт бичгүүдэд өөрчлөлт оруулах ажлыг ойрын үед хийж эхлэх байх. Үүний нэг гол илэрхийлэл нь дахиад Үндсэн хуульд гар хүрэх ажлыг хийх гээд зэхэж байна. Тэр бол Н.Энхбаяр тэргүүтэй нь гаргаж байсан төслүүдийн эхний драфт орж ирж магадгүй. Одоо МАН удирдлагууддаа хөдөлгөөн хийж байна. У.Хүрэлсүхийг ялуулсныхаа өрийг дарж байна. Энэ өрийг дарахад орж буй хүмүүс нь баярлаж, орон зайгаа алдаж байгаа өчнөөн Ардын намын гишүүд хорсол тээн үлдэнэ. Магадгүй цаг хугацааны явцад энэ хорсол ил гарч дэврэх байх. Ардын нам бол үндсэндээ АН-ыг тарж бутарсан, салж, нийлсэнийг олон түмэнд гайхуулаад, гайхаад байгаа боловч, үнэн чанартаа МАН-ын дотор асар том ангал үүсчихсэн хэзээ мөдгүй тэр нь задрахад бэлэн болсон. Тэрийгээ амь тариагаар зохицуулахын тулд энэ өөрчлөлтүүдийг хийгээд эхэлчихлээ. Идээ бээр нь хэдий болтлоо буглаж явав гэж дээ, гарах байлгүй дээ. АН тэднээс эрс ялгаатай нь ил гарч ярьдаг, бидэнд хуримтлагдсан идээ бээр гэж байхгүй.

ХҮН-ын хувьд зүүн төвийн үзэл баримтлалтай социал демократ нам гэж зарладаг. МАН ч ялгаагүй ийм үзэл баримтлалтай. Энэ хоёр нам олон улсын социал демократ намын үзэл баримтлалд нэг гэсэн үг. Гэтэл зүүн төвийн үзэл баримтлалтай хоёр нам Монголд хоорондоо байлдаад байдгийг ойлгодоггүй юм. Ардын нам бол социал демократ нэрийн дор нуугдсан хуучин коммунист намт байр сууриа хэвээр хадгалаад байна. ХҮН бол яах аргагүй зүүн төвийн буюу социал демократ намыг сонгодог хэлбэрээр нь байгуулах гэсэн оролдлого хийж байгаа. Жинхэнэ зүүн төвийн нам болох бүрдэл энд үүсч байгаа болов уу. Тиймээс эдний хооронд зөрчил байгаа юм. АН-ын хувьд баруун төвийн үзэл баримтлалтай, өөрийн гэсэн бодлогын баримт бичгүүдээ баталгаажуулсан, олон намын тогтолцоотой, баруун, зүүний бодлогын уралдааныг үүсгэх гээд сууж байна. Иргэд бол аль намын бодлого нь илүү таалагдана, тэр намаа дэмждэг систем рүү шилжих гээд байгаа юм. Гишүүнчлэлтэй намаас илүү бодлогоор уралддаг цаг үе ирж байна. Гэтэл Ардын нам Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр гишүүнчлэлийг л өсгөсөн хувилбараар нэмэлт, өөрчлөлт оруулчихсан шүү дээ. Үүгээрээ монголчуудыг мөнхөд хоёр хувааж, дайсагнуулж байх зорилго тавиад байна. Уг нь гишүүнчлэл биш, бодлого чухал. Бодлогоо дэмжүүлж чадвал сонгогддог. Чадахгүй бол ялагддаг л зарчим явах дэлхийн хэв шинжийг бүтээе. Мэдээж гишүүн байна. Гэхдээ тооны араас хөөцөлдөхгүй, чанар ярих цаг үе ирчихээд байгаа. Социал демократ зүүн төвийн байдал руу ХҮН эхлэлийг нь тавьж байх шиг байна. Нөгөө талаас нь М.Тулгат даргатай АН тавьж байна. Коммунист нам буюу зүсээ нуусан МАН ялгарах цаг удахгүй ирэх байх.

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Жүүдийн хичээл-III: Эх орон VS эх оронч

Тэр яаж баатар болсон гэхээр төсвийг танаж, төрийн албыг нэлд нь цомхотгож, үйлдвэрчний эвлэлийг сөрж чадсан аж. Уул нь мянга мянган шударга төрийн албан хаагчийг гудамжинд гаргаж, улсын санг танасан төдийгүй, ард түмний аврагч болсон үйлдвэрчний эвлэлийг сөрөөд ялсан этгээд үндэстний дайсан болмоор доо. Гэтэл Шимон Пэрэс баатар болсноор барахгүй Израилийн хөгжлийн хамгийн үсрэнгүй үе эндээс эхэлсэн гэж үздэг юм байна. Үйлдвэрчний эвлэлийн үйл ажиллагааг ажилчны байрнаас ч биш, ажил олгогчийн зүгээс ч биш, хөв хөндлөнгөөс харахад их өөр дүр харагддаг. Учир нь үйлдвэрчний эвлэл орон тоог хадгалах, цалин нэмэхийн төлөө тэмцсэнээрээ үр бүтээлгүй байдал, илүүдэл орон тоо, үрэлгэн төсвийг өөгшүүлж байдаг. Нэг талаасаа ард түмний эрх ашгийг хамгаалж байв ч тодорхой заагийг давахын цагт үндэстнийхээ эдийн засгийг хорлож эхэлдэг гэж жүүдүүд үздэг байна. Тиймээс үйлдвэрчний шаардлагыг амжилттай сөрж, төрийн албаны орон тоо цомхотгож, төсвийг дээд хэмжээнд багасгасан Шимон Пэрэс бол Израилийн эдийн засгийг аврагч, хөгжлийн шинэ үеийг нээгч гэнэ.

Бид жүүдүүдийн нэгэн адил хочломтгой. Монголчууд бараг цөмөөрөө хочтой. Ялгаатай нь жүүдүүд нэг нэгнээ хочоор нь дууддаг бол манайхан далдуур хочилно. Эзэн нь гомдох учраас тэр. Их төлөв бие эрхтний сул талыг тодосгож, доромжилж шоолсон агуулгаар хочилдгоос тэр. Харин израильчууд арай өөрөөр, хөгжилтэй атлаа эзэн нь гомдоод байхааргүй, эмзэг дорой талыг нь дөвийлгөлгүй, бахаддаг талыг нь онцлон хочилдог бололтой. Жүүдүүд ах зах гэлтгүй, алба амь ялгалгүй бие биеэ хочоор нь дууддаг, тэр хэрээрээ дотно нөхөрсөг уур амьсгал бүрддэг гээд бодохоор даргыгаа “нөхөр хазгар аа”, “Долир гуайд хандахад” гэлцдэггүй бололтой.

Жүүд хүн бусдын үгээр явах, даргын заавраар хийх дургүй. Генералаас гарсан тушаал хэрхэн биелэхийг ахлагч шийднэ. Харин манай дарга нар бүх гүйцэтгэлийг өөрийнхөөрөө шийдэхийг хичээдэг. Энэ нь учиртай. Харин даргын өгсөн үүргийг жүүд албан хаагч өөрийнхөөрөө гүйцэтгэнэ. Манайхан ч гэсэн юмыг өөрийнхөөрөө гүйцэтгэх дуртай. Их төлөв монголчлох буюу өөрийнхөөрөө халтуурддаг учраас дарга нь оролцохоос өөр аргагүй болдог. Эцсийн эцэст дарга хариуцлага хүлээх учраас өгсөн үүргээ хамжиж биелүүлэхэд хүрдэг гэсэн үг. Харин жүүд ажилтан өөрийнхөөрөө, өөрийн гэсэн чанартайгаар хийдэг. Ийм л жаахан зөрүү байна.

Бид төсөөтэй атлаа ялгаатай. Жүүдийн туулсан зам бол аугаа сорилт, хатуужлын зам. Харин нугачаа дүүрэн монголчуудын түүх тэднийхээс өөр. Бид хэзээ ч бусдын газар оронд тэнүүчлэн хэрэхийн зовлонг амсаагүй. Хэдийгээр Манжийн эрхшээл, Зөвлөлтийн дагуул явсан ч уугуул нутагтаа дорд үзэгдэхийн зовлонг амссан нь бага. Үндэстнийхээ хувьд сэргэн мандсан үйл явц бүр нь гадаад, дотоод олон нөхцөл байдлаар ивээгдсэн харагддаг. Манжийн уналт, Бароны явдал, Зөвлөлт засаг, Дэлхийн II дайн гээд л олон үйл явдал Монголын тусгаар тогтнол, мандал бадралыг цаагуураа ивээхээр өрнөсөн мэт. Санасан хэрэг сэтгэлчлэн бүтэхийг бурхан цаагуураа таалах мэт. Зэрэгцүүлээд харахад хоёулаа бурхны хүүхэд мэт боловч нэг нь өргөмөл, нөгөө нь төрмөлийн замаар явсан мэт.

Та эл нийтлэлийн ерөнхий гарчгийг харсан байх. 972 ба 976 гэж. Эхнийх нь Израилийн олон улсын утсан ярианы код, арынх нь манай улсынх. Бид ижилсэхэд дөрөвхөн тооны байгаа юм биш биз? Энэ бүхний хариуг та Дэн Синер, Сол Сингер. Төр улс цогцолсон нь Хэрмэл жүүдээс хүчирхэг Израиль. НЭПКО. 2012 номоос эрээд үзээрэй.

Төгсгөл. Эхлэл…

Манайд нэг сонин парадокс байдаг. Нэг хүнд ногдох малынхаа тоогоор дэлхийд тэргүүлэх боловч суурин газрынхаа хүн амын сүүний хэрэгцээг үндсэнд нь импортын сүү, эсвэл импортолсон хуурай сүү найруулах замаар хангадаг.

Үнэн хэрэгтээ манай 40-өөд сая малтай, эцэг малаас бусад нь сүүтэй боловч мэссэнжэрээр л цуглуулахгүй бол үйлдвэрт бөөгнөрүүлж савлахад хэцүү. Сая таван зуун мянган ам.км нутагтаа мал сүрэг нь жигд таран бэлчдэг учраас цуглуулах өртөг өндөр. Замдаа гашилгахгүй аваад ирдэг юм аа гэхэд тээврийн зардал нь үнээнээсээ давна. Ийм учраас хөдөө тал минь малаар дүүрэн боловч манай хотынхон хуурай сүү найруулж уудаг. Арай биш, найруулсан хуурай сүү уудаг. Уг нь бол бэлчээрийн ургамлаар хооллодог монгол малын сүү нь “оргинал, органик, ногоон” гэсэн урианд дарагдсан өнөө үеийн хамгийн чамин, үнэт хүнс мөн. Гэхдээ түүнийг хүртэнэ гэвэл рашаанд явж байгаа аятай хөдөө нь очих л хэрэгтэй. Учир иймд манай бэлчээрийн малын сүүг цуглуулан боловсруулах боломжгүй тул зөвхөн малчин өөрөө уух нигууртай.

Гэтэл саяхан Монфрешийн Т.Насанхүү захирал нэг ийм юм ярив даа. Манай бэлчээрийн малын сүүг цуглуулан боловсруулах, ариутган савлах гэж байгаа тухай. Яаж гэдгийг нь сонирхож завдсангүй. Гэхдээ л монголчууд “боломжгүй”-н дотроос шинэ боломж хайгаад эхэлчихэж… сайн байна.

2012 оны 1 сарын 11


Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

“Sputnik V” вакцины 20 мянган тун вакциныг авчирчээ


Өчигдөр буюу долдугаар сарын 1-ний өдрийн 23:55 цагт Буянт-ухаа ОУНБ-д Москва-Улаанбаатар чиглэлийн ОМ7132 дугаарт ачаа тээврийн нислэгээр 4 хайрцаг, 707кг буюу 20 мянган тун “Sputnik V” вакцин буужээ.

Энэхүү вакциний 10 мянган тун нь Монгол Улсын засгийн газраас ОХУ-д гаргасан вакцин худалдан авах хүсэлтийн дагуу ирж буй хоёр дахь ээлжийн вакцин бөгөөд 10 мянган тун нь хувийн хэвшилийн захиалгат вакцин юм.

Categories
зурхай мэдээ нийгэм цаг-үе

Цагаагчин гахай өдөр

Аргын тооллын долдугаар сарын 2, Сугар гариг. Билгийн тооллын 23, Дэлгэрүүлэгч одтой, цагаагчин гахай өдөр. Өдрийн наран 4:58 цагт мандан, 20:55 цагт жаргана. Тухайн өдөр хонь жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бар, туулай жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, сүм дуганыг сэргээх, нялхсын хурим хийх, хийморийн дарцаг хатгахад сайн. Газар ухах, худаг гаргах, гөлөг тэжээх, уул овоо тахихад муу.

Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод урагш мөрөө гаргавал зохистой.
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд эдлэл, идээ ундаа олно.
Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Улаанбаатар хотод өдөртөө 17-19 хэм дулаан байна

УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бага зэргийн бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө 8-10 градус, өдөртөө 17-19 градус дулаан байна.

Хур тунадас: Ихэнх нутгаар солигдмол үүлтэй. Шөнөдөө баруун аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, төвийн аймгуудын ихэнх нутаг, говь болон зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар, өдөртөө баруун болон зүүн аймгуудын ихэнх нутаг, төв болон говийн аймгуудын нутгийн зарим газраар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно.

Салхи: Салхи ихэнх нутгаар баруун хойноос секундэд 6-11 метр, Алтайн салбар уулсаар секундэд 14-16 метр, зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ.

Агаарын температур: Шөнөдөө Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Дархадын хотгор, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Байдраг, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 1-6 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг, Дорнодын тал нутгаар 13-18 градус, бусад нутгаар 7-12 градус, өдөртөө Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Дархадын хотгор, Хүрэнбэлчир орчим, Байдраг, Идэр, Тэс, Тэрэлж голын хөндийгөөр 13-18 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 24-29 градус, бусад нутгаар 17-22 градус дулаан байна.

БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бага зэргийн бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө 8-10 градус, өдөртөө 17-19 градус дулаан байна.

ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бага зэргийн бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө 4-6 градус, өдөртөө 15-17 градус дулаан байна.