Эрүүл мэндийн яамнаас ээлжит мэдээллээ хүргэлээ.
“Амар” зочид буудалд тусгаарлагдаж байсан 5 хүнээс коронавирус илэрсэн талаар мэдээллээ. Эдгээр хүмүүс нь Франкфурт Улаанбаатар чиглэлийн тусгай үүргийн онгоцоор ирсэн бөгөөд Амар зочид буудалд тусгаарлагдаж байжээ.
Тэдний тусгаарлалтын 14 хоногийн хугацаа өнөөдөр дуусаж, гэрийн ажиглалтад шилжих байсан ч тус зочид буудлаас халдвар илэрч тусгаарлалтад байсан иргэдийг өөр буудал руу нүүлгэн шилжүүлж эхэлсэн байна.
БНСУ-ын прокурор “Samsung Electronics”-ийн өв залгамжлагч И Жэ Ёнд авлигын хэргээр есөн жилийн хорих ял оноох санал гаргаад байна.
Энэхүү саналыг арванхоёрдугаар сарын 30-нд болсон Сөүлийн дээд шүүхийн сонсголын үеэр гаргажээ. Эцсийн шийдвэрийг гаргах шүүх хурал нэгдүгээр сарын 18-нд болох товтой байна. И Жэ Ёнд дөрвөн жилийн өмнө авлигын хэрэг үүсгэж, таван жилийн хорих ял оноож байв. Хэдий тийм боловч тэрбээр давж заалдах шатны шүүхэд хандаж, нэг жил хоригдсоныхоо дараа 2018 онд суллагдсан юм.
Хэнтийн Цэнхэрмандалаас бидэнд мэдээ ирлээ. Тус суманд Монголын энэрэнгүй үйлстэн, хүндэт донор Н.Уртбаяр ажиллаж амьдарч байна. Н.Уртбаяр нь 1985 онд донорт элсэж түүнээс хойш 91 литр 800 грамм цус өгч, 739 хүний амь аварч байсан энэрэнгүй үйлстэн юм. МУЗН-ийн ерөнхий нарийн бичгийн даргаар олон жил үр бүтээлтэй ажилласан Равдан зангийн Самдандовж “Таны гавьяа хөдөлмөрийн баатрын гавьяатай эн тэнцэнэ” гэж хэлж байсан юм. Хүндэт донор тэрээр 2008 онд ходоодны цус алдалттай өвчтөнд нэг өдөрт нэг литр 800 грамм цусыг хэдхэн минутын зайтай амарч байгаад өгч байсан. Энэ тухайгаа “Өвчтэй хүний ам, хамраас цус садарч урсаад, их эвгүй байсан. 20 граммын бүдүүн зүүгээр хоёр сувилагч ээлжлээд л цус аваад нөгөө хүн рүүгээ дамжуулна. Одоо бодоход их бүдүүлэг байж дээ. Тэр өдөр өглөө 10 цагт очоод 14 цаг болоход нэг литр 800 грамм цус авчихсан байсан. Мөн миний бие Цэнхэрмандал сумын Саран гэж хөгшинд нэг литр 500 грамм цус өгч байлаа. Г.Оюунбилэг эмч “Уртаа ах аа, болих уу даа” гэж хэлж байсан. Тэгэхэд нь би “Та бол тангараг өргөсөн эмч хүн, би хүний эрүүл энхийн төлөө явж байгаа хүн, наад хүнээ цаашаа явахыг нь харах уу, эсвэл ирэхийг нь харах уу” гэсэн. Нэг литр 600 гаран цусыг шахахад нөгөө өвчтөний цус тогтоод эхэлсэн байдаг. Өдгөө тэр өвчтөн маань 80 насыг зооглож, 10 жил болоход ганц ч удаа эмнэлэгт хэвтээгүй Мөнгөнморьтод амьдарч байна” хэмээн бахдал дүүрэн хэлдэг. Ийм л хүндэт донор, 739 хүний амийг аварсан энэрэнгүй үйлстэн өдгөө “Алтан донор” цолоо ч авч чадахгүй, хөдөө суманд чимээгүйхэн аж төрж байна. 150-иас дээш хатгуулсан бол “Алтан донор” болдог, гэвч энэ хүн 176 удаа хатгуулж, 91 литр цусаа бусдад өгчээ. Мөн Дорнодын хилийн цэрэгт байсан Оросын хурандаад 550 грамм цус өгч байсан гээд түүний гавьяа барагдахгүй. Энэ сайхан эгэл баатар энэрэнгүй үйлстэн Уртбаярыг алдаршуулж, гавьяа зүтгэлийг нь төр түмэнд мэдрүүлэхийг “Өдрийн сонин”-ы хамт олноос хүсье.
Өчигдөр буюу 2021 оны нэгдүгээр сарын нэгний амралтын өдөр гэр бүлийн хүчирхийллийн шинжтэй 90 дуудлага ирсэн гэж ЦЕГ-аас мэдээллээ. Мөн 45 хүн согтуугаар машин жолоодож,174 иргэн эрүүлжүүлэгдсэн байна.
Цагдаагийн байгууллагад өчигдөр нийт 1116 дуудлага ирсний дийлэнх нь архидан согтуурсантай холбоотой мэдээлэл байжээ. Тодруулбал,
Арванхоёрдугаар сарын 31-нд гэр бүлийн хүчирхийллийн 116 дуудлага ирсэн бол 170 хүнийг эрүүлжүүлсэн талаар Цагдаагийн ерөнхий газраас мэдээлсэн.
-Э.БАТ-ҮҮЛ БИЧИЖ БАЙНА-
Гитлерийн засаглалын үед Герман улс ардчилсан үндсэн хуультай атлаа фашист хуулиудтай улс байв. Өөрөөр хэлбэл, үндсэн хууль нь хуулиудаа конституцлаж (“захирч”) чадаагүй улс байв.Үндсэн хуулиараа хүний эрх,эрх чөлөөг өргөмжлөн дээдэлж бататгасан хэдий ч хуулиудаараа болохоор фашист (нацист) үзэл санааг эс дагасан хэнбугайг ч алах хүртэл ялтайг,бүр еврей гаралтай бол хүүхэд ч байсан шатаан устгаж болохыг тогтоосон байв.Дайны дараа нацистын олон гэмт хэрэгтэнг шүүх үед тэд хуулиуд руугаа заачихаад амаргүй байсан гэдэг.
Гитлер; онц байдлын үед хууль тогтоох эрх мэдлийг парламентаасаа шилжүүлэн авах онцгой бүрэн эрхийг засгийн газартаа олгодог үндсэн хуулийнхаа заалтыг ашиглан фашист дарангуйлалдаа хүрсэн юм.
Онц байдал тогтоохын тулд “Германы дайснууд төрийн ордон (рейхстаг) шатаасан” гэх зохиомол хэрэг сэдэж зохион байгуулжээ.
Нацизмын үеийн аймшигт туршлагаас сургамж авсан Герман улс, Дэлхийн II дайны дараа буюу 1949 онд шинэ үндсэн хуулиа гаргахдаа, нөхцөл байдлаар далимдуулах хийгээд хуулиар дамжуулан үндсэн хуулийг гуйвуулж гажуудуулдаг явдлыг дахин гаргахаас сэргийлсэн түгжээнүүдийг уг үндсэн хуулиндаа суулгасан байна. Тухайлбал, төрөө хүний эрхийг хамгаалах байгууллага байхаар,үндсэн хуулинд заагдсан хүний эрх, эрх чөлөөг үгүйсгэсэн хууль гаргавал ард түмэн төрийнхөө эсрэг хүч хэрэглэн бослого гаргах эрхтэй байхаар конституцлаад, үндсэн хуулиас урган гараагүй,үг үсэг хазайж парадигм нь нийцээгүй заалттай хуулийг хүчингүй болгох эрхтэй тусгай шүүх байгуулжээ.
Энэ түгжээнүүдийнхээ ачаар өдгөө Германд Үндсэн Хуулийн Засаглал бүрэн тогтож чадсан. Германы парламент,засгийн газар нь ковидын эсрэг хорио цээрийн арга хэмжээ авахдаа үндсэн хуулийн шүүхээс зөвшөөрөл авч байгааг харахгүй юу!
Үндсэн хууль гэдэг бол ард түмний нэрийн өмнөөс бичсэн “дээд зарлиг” юм.Бусад хуулиуд бол тэрхүү дээд зарлигийг хэрэгжүүлэх “албат”-ууд төдий юм. Тэгэхээр хуулиуд энэ зарлигийн хүсэл зориг, үзэл санаа, үг үсэгт яв цав нийцэж, түүнийг хэрэгжүүлэхүйцээр бичигдсэн байх ёстой юм. Өөрөөр хэлбэл, хуулиудын парадигмыг үндсэн хуулиар заана. Үндсэн хууль нь хуулиудаа “захирах” буюу конституцлана хэмээх нь ийм утгатай!
Ийн бодвол, нацизмын үед Германы Үндсэн хууль нь бус Гитлерийн хүсэл зориг л улсын хуулиудаа конституцлаж байсан хэрэг ажээ.
Одоо мөрдөгдөж байгаа манай Үндсэн хууль нь шинэ Герман улсын өдгөө мөрдөж буй Үндсэн хуультай үзэл санаа их нийцсэн байдаг. Нэн ялангуяа, төрийг хүний эрхийг хамгаалах байгууллага мэт байхаар журамлаж дэглэсэн нь тун адилхан.
Харамсалтай нь манай хууль тогтоогчид нь социалист сэтгэлгээнээс салж чадахгүй байснаас болоод Үндсэн хууль маань хүчин төгөлдөр болсон цагаасаа хойш хуулиудаа сайн конституцлаж хүчрэхгүй явж ирсэн. Үүний тод жишээ нь шүүхийн багц хуулиуд байдаг!
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хоёрдугаар бүлэг, Гуравдугаар бүлгийн Дөрөвт шүүх эрх мэдлийн парадигмыг тун тодорхой зааж өгсөн. Тухайлбал, иргэнийхээ өмнө шүүх байгууллагын хүлээх үүрэг бол тэдний шударга шүүхээр шүүлгэх эрхийг баталгаатай эдлүүлэх явдал хэмээсэн буй.
Монголын ард түмэн шударга шүүхээр шүүлгэх гэж шүүх байгууллага байгуулсан юм. Шударга шүүхээр шүүлгэх эрхгүй байхын гай зовлонг, Их хэлмэгдүүлэлт болон социализмын үед монголчууд биеэр машид ихээр амссан учраас шударга шүүхтэй байхыг эрмэлзсэн хэрэг. Энэ эрмэлзлээ Үндсэн хуульдаа тусгажээ!
Гэтэл, шүүхийн багц хуулиудыг хийхдээ шүүх нь иргэнийхээ шударга шүүхээр шүүлгэх эрхийг эдлүүлэх зорилгоос гарвалтай процедур, процессоос бүрдэх алогиртм гэхээсээ илүүтэй, хэрэг хянан шийдвэрлэх үйл ажиллагааны үе шатууд төдий мэт явцуу харж хийсэн аж. Ядахдаа, щударга шүүхээр шүүлгэх эрхийг эдлүүлэх нь үгүйдээ л хэрэг хянан шийдвэрлэх үйл ажиллагаа хуулийн үг үсэгтэйгээ яв цав нийцэн явж байж хангагдана гэдгийг ч биччихгүй!
Шүүхийн зүгээс прокурор болон мөрдөн шалгах байгууллагуудад, үйл ажиллагаагаа хуулийг ягштал баримтлан явуулах хатуу шаардлага тавьдгүйгээс тэд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг гурилддаг болсон юм. Гурилдаад зогсохгүй сүүлдээ гөлдийчхөөд улс төрийн захиалгаар ажиллаж эхэлсэн. Үүнийг нь Үндэсний Аюулгүй Байдлын Зөвлөл шүүрч авсан билээ!
Үндсэн хуулиар шүүх эрх мэдлийг хараат бус байхаар хатуу заасаар байтал, түүнийг хуулиар ҮАБЗ-ийн доор оруулсан. Эл явдал, ардчилсан үндсэн хуультай атлаа хуулиудаар нь дарангуйллын дэглэмд хүргэдэг мөнөөх фашистуудын туршлага манайд нэвтэрч эхэлсний дохио байлаа.Дохиолоод зогссонгүй ээ,төд удалгүй Тройкагийн “Дело” ажиллагаа эхэлсэн бөлгөө!
Төрийн бодлогыг хэрэгжүүлж явсан арван дөрвөн төрийн зүтгэлтнүүдийг шүүхээр буруутган яллав.Тэдний өмнөөс харуусахуй нь шударга шүүхээр шүүлгэх эрхийг эдлүүлсэнгүй шүү дээ.Хөөрхийс,шударга шүүхээр шүүлгэх эрхээ эдлэхийг л хүссэн!
Ямар ч атугай,ерөнхий сайд, сайд асангууд; хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд өчүүхэн ч саад учруулаагүйгээр барахгүй, гадна дотноос өөрсдөө гүйж ирэн мөрдөн байцаагчийн ажлыг хөнгөвчилж, иргэний журамт үүргээ биелүүлэхийн үлгэр жишээг үзүүлж байв.АТГ шалгах ёстой юм бол шалгуулах л ёстой шүү дээ! хэмээн Энхсайхан,С.Баяр нараас авахуулаад тэднүүс мэдэгдэж байлаа. Үүнийг харсан жирийн иргэн, төрд зүтгэж явсан эрхмүүд аргагүй л өндөр ухамсартай юм гэдэг!
Харин АТГ, прокурор, шүүхийн зүгээс тэдний өндөр ухамсрыг үл тоон хууль бусаар яллагдагчаар татах, цагдан хорих зэргээр үйлийг нь үзсэн. Ийн явсаар эцэст нь шүүгчид, улс төрийн захиалгатай гэдгээ санаатай харуулж байгаа юм шиг тун чиг аархуу авирлан шоронд хорихоор ялласан билээ. Хууль зөрчин зөрчин хэн нэгнийг мөрдөн шалгана гэдэг бол зөвхөн улс төрийн захиалгатай үед болдог хэрэг гэдгийг шүүгчид мэдэхийн цаагуур мэднэ л дээ!
Арван дөрөв бол стратегийн ордуудад хөрөнгө оруулалтыг дэмжих чиглэл өгсөн төрийн бодлогыг хэрэгжүүлсэн улс. Хэрэв зээ ингэснийхээ төлөө гэмт хэрэгтэн болдог ахул шийдвэр гаргахад оролцсон УИХ, Засгийн газрын гишүүд бүгдээрээ л хам хэрэгтнүүд юм. Тухайн үед сайд, гишүүний алба хашиж явсан Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх, УИХ-ын дарга Г.Занданшатар нар мөн хам хэрэгтэн юм!
Цаашлаад ярих юм бол өнөөгийн төр мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдэж буй төр! Учир нь гэмт хэргийн аргаар олсон мөнгийг төсвөөрөө дамжуулан угааж байгаа учир. Эрдэнэтийг зуун хувь Монголын болгож авчирсан төрийн зүтгэлтэнгүүд гэмт хэрэгтэн болдог юм бол, өнөөдөр цахилгаан, дулааны төлбөрийн хөнгөлөлтнд өгч байгаа 640 тэрбум төгрөг бас л мөнгө угаах гэмт хэрэг болно. Аливаад шударга,үнэн зөв хандъя гэвэл ийм байна!
Одоо УИХ дээр шүүхийн хуулийг өөрчлөх асуудлыг хэлэлцэж байна. Хараад байхад, шүүх бол хэнээс хараат бус байж, иргэнийхээ шударга шүүхээр шүүлгэх эрхийг хангах байгууллага хэмээн ойлгож,уйгагүй нотлон үзэлцээд байгаа нэг гишүүн бол Б.Энхбаяр аж. Бид, ийм нэг гишүүнтэй нь яамай даа!
Гэхдээ, мань эр ганцаараа дийлдэг болов уу? ҮАБЗ-ийг дийлдэг болов уу? Социалист сэтгэлгээтэй хууль тогтоогчдод шударга шүүхээр шүүлгэх эрхийн утга учрыг ойлгуулж дийлдэг болов уу? Үндсэн хууль нь хуулиудаа конституцалдаг (захирдаг) болохыг ойлгуулж дийлдэг болов уу?
Ардчилсан Үндсэн хуультай Дарангуйлал бол ердөө л фашизм гэдгийг ойлгуулж дийлдэг болов уу даа? Харцгаах л үлдлээ!
Монголын Үндэсний Сайтын Хөгжлийн Нэгдсэн Холбооны Удирдах зөвлөлийн гишүүн 32 сайтын эрхлэгч, сэтгүүлч, судлаачдын саналаар “Улаанбаатар цахилгаан түгээх сүлжээ” ТӨХК-ийн хамт олонд МҮСХНХ -ны дээд шагнал “Лайк цом”, “Нийгмийн хариуцлагатай байгууллага” өргөмжлөлийг иргэд олон нийтийн дуу хоолойн талархал болгож олгохоор шийдвэрлэлээ.
Эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн тулгуур, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах суурь салбар болох эрчим хүчний талаар Засгийн газраас гаргасан түр шийдвэрийн дагуу нийт айл өрх, зарим аж ахуйн нэгжийн цахилгааны төлбөрийг хөнгөлсөн энэ үед эрчим хүчний системийн өндөр ачааллын аливаа эрсдлээс сэргийлж, нийслэлийн цахилгаан эрчим хүчийг шаардлагатай цэг бүрт, тасралтгүй, найдвартай түгээн хангах үйлсийг түүчээлэн ажиллаж буй та бүхний сэтгэл, зүтгэл, хөдөлмөрийг онцолж “Монголын Үндэсний Сайтын Хөгжлийн Нэгдсэн Холбоо”-ны дээд шагнал “Лайк цом”, “Нийгмийн хариуцлагатай байгууллага” өргөмжлөл олгосныг батлав.
Поп дива, дуучин С.Нарантай ярилцлаа.
-Энэ шинэ жилийг яаж угтахаар төлөвлөж байна вэ?
-2021 онд зориулсан цоо шинэ бизнесийн төлөвлөгөө гаргаад л сууж байна. Яагаад гэвэл бидний амьдралын хэв маяг нэлээд өөрчлөгдлөө. Хэн ч амьдралдаа ийм нөхцөлд орно гэж төсөөлж байгаагүй. Хүн болгон эхэндээ цочирдож байсан. Яваандаа бид дасан зохицож чаддаг болж байна л даа. Тийм болохоор ирээдүйд юу хийвэл зүгээр вэ гээд Америкаас ирэхдээ хүртэл тооцоолж байсан. Онгоцоор Америк, Японоор дамжаад хоёр орны байдлыг хараад, нэлээд их бодож эргэцүүлсэн. Тэгээд 2021 онд би яг юу хийхээ төлөвлөөд сууж байна.
-Нууц биш бол та төлөвлөгөөнөөсөө зарим нэгийг нь хэлж болох уу?
-Урьд нь зориулалтын газар очиж дасгал хийдэг байлаа. Гэтэл одоо миний очдог бүжгээ бэлтгэдэг, дасгалын газрууд маань хаагдчихсан. Би түлхүүрээ хийгээд онгойлгоод ордог өөрийн дасгалын газартай болъё гэдэг зорилго тавьсан. Төлөвлөгөөнийхөө эхний шатан дээрээ гишгээд, дараагийн шат руугаа ахиж байна. Би нэлээд том танхимд дасгал хийдэг хүн шүү дээ. Гэртээ хийхэд зай талбай хангалттай биш, миний авдаг энерги… гэрийн нөхцөлд болохгүй байгаа учраас өөрийн дасгал хийдэг газартай болохоор шийдсэн л дээ. Хөршүүддээ саад болохгүйн тулд дуу намсгагчтай газартай болох гэж байна. Ядаж өөрийн дураар орилж хашгирдаг байх хэрэгтэй. Миний мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалаад, амьдралын хэв маяг маань өөрчлөгдөж байна.
-Хүмүүс таны дуунаас маш их эрч хүч мэдэрдэг. Та эрч хүчээ дасгалаас авдаг байх нь. Өөр юу танд эрч хүч өгдөг вэ?
-Бас кафе байдаг. Жижиг кафед орох дуртай. Япон, Англи, Италид аялж явахдаа хамгийн их төвлөрч, гоё мэдрэмж авдаг газар бол гоё дизайнтай, жижигхэн кафенууд байдаг.
-Үсчин ажиллахгүй болохоор хэцүү байна гээд эрчүүд гомдоллоод байна. Та ч бас үсэндээ анхаарал тавьдаг хүн. Яаж аргалж байна?
-Өө, үс бол угаагаад байгалиараа ургах хэрэгтэй шүү дээ. Өөрөө маскаа тавина. Эрчүүдийн хувьд урт үстэй эр хүнд угаасаа дуртай. Мөр давсан урт үстэй эрэгтэй хүн бол хаашдаа л гоё харагддаг шүү дээ.
-Хүмүүс хөл хорионд гэр бүлдээ илүү цаг гаргаж байна. Гэр бүлийн үнэ цэнийг илүү мэдэрлээ гэлцээд байна. Таны хувьд энэ талаар юу хэлэх вэ?
-Гэр бүл хамгийн чухал шүү дээ. Би бол аавтайгаа байн байн очиж уулздаг хүн харин жаахан холдчихоод байна. Тийм болохоор аавыгаа илүү их санаж байна шүү дээ. Ах, эгч нарыгаа ч хайрлаж байна.
-Та Японд хөл хорионы өмнөхөн тоглолтоо хийсэн гэсэн. Одоо япон хэл дээр цомог гаргахаар ажиллаж байгаа гэсэн үү. Сүүлийн үед ямар уран бүтээл дээр төвлөрч байгаа вэ?
-Яг л япон цомог дээрээ ажиллаж байгаа. Одоо дөрвөн дуу үлдсэн. Үгэн дээр нь ажиллаж байна. Бичүүлж дуусаад Япон руу илгээнэ дээ. Бидний ажил мөнхийн үргэлжилдэг. Тархиар дүүрэн шинэ дууны бодлууд байна.
-Хөл хорионы үед ихэнх хүмүүсийн хувьд ашиг орлого хаагдсан. Дуучин хүний хувьд ямархуу саад бэрхшээл учирч байна, бас ямар боломжийг олж харж байна вэ?
-Дуучид яах вэ, энд тэнд мэндчилгээ өгөх, сурталчилгаанд оролцох энэ бүгд тодорхой хэмжээгээр ажлаа хийж байна л гэсэн үг. Энэ дээр би нэг их айдаггүй юм аа. Олон жил дуулсан. Миний ганц баримталдаг зүйл бол хүн өөрийн гэсэн хадгаламжтай байх ёстой. Орлогынхоо 10-20 хувийг үргэлж цаашаа хадгалж байх ёстой. Ийм зарчим баримталдаг болохоор хэцүү үед ч нэг их айхавтар хямрахгүй л дээ.
-Шинэ жилийн сайхан дурсамж юу байдаг вэ?
-Шинэ жил болгон өөр өөрийн өнгө аястай, үлгэрийн юм шиг мэдрэмж өгдөг гоё баяр л даа. Мөрөөдлийг маань өвлийн өвгөн аав биелүүлчих юм шиг итгэл найдвараар цөмөөрөө шинэ оноо угтдаг шүү дээ. Хайртай хүмүүстэйгээ тэмдэглэж байсан тэр шинэ жилүүд маань ямар гоё байсан юм бэ гэж бодогддог. Он жил өнгөрөх тусам хэн нэгнийгээ алдах нь харамсалтай. Хайртай хүмүүстэйгээ өнгөрүүлсэн тэр шинэ жил хамгийн гоё байдаг даа. Коронагийн үед шинэ жил ямар гайхалтай баяр гэдгийг хүн бүр мэдэрч байгаа байх. Хамт байж, бие биеэ тэврэх гайхалтай.
-Энэ шинэ жилийг хэнтэй хамт угтахыг хүсч байна вэ?
-Би бол аавтайгаа л угтана шүү дээ.
-Амьдралын хэв маяг их өөрчлөгдсөн гэсэн шүү дээ. Таны нэг өдөр ямаршуу өнгөрч байна вэ?
-Би бол байнга судалгаа хийж байдаг. Бүжгийн студи, дасгалын өрөө ямар байх талаар судалж байна. Дизайн, өрөөний хуваарилалт дээр сууж байна. Хоолны хувьд би харин турж байгаа. 2,5 кг турсан байна. Яагаад гэхээр би дасгалдаа явчихаад гараад л кафе, ресторанаар хооллодог байлаа. Насаараа л гадуур хооллосон. Гэртээ бараг хоол хийж иддэггүй. Одоо өдөртөө ганц хоол идэж байна, гадуур явж амттан их иддэг байсан бол тэр маань хасагдсан. Надад бол их ашигтай болоод байна.
-Өөртөө цаг гаргах, бясалгах, би хэн бэ гэдгээ бодож эргэцүүлэх цаг гардаг боллоо. Таны хувьд бясалгаж байгаа юу?
-Энэ бол хамгийн чухал зүйл байдаг юм шүү дээ. Би бол насаараа ганцаараа явж байгаа хүн шүү дээ. Хамт олон, үзэгчдээр хүрээлүүлж байдаг. Гэртээ ганцаараа байх боломж олддог. Гадаадад аялах, энд тэнд дуулж явахдаа ганцаараа байх үедээ бясалгаж боддог. Энэ тархи оюунд үйлдвэр явагдаж байна гэсэн үг. Олон янзын санаа, олон өнгийн бодол бүгдийг боловсруулж өөрийн гэсэн зөв онош тогтоох нь жинхэнэ оюуны үйлдвэрлэл байдаг. Энэ ухамсарт үйлдвэрийг сайн ажиллуулж сурах ёстой. Нэг өнгө орж ирэнгүүт автаад, нөгөө өнгө орж ирэхээр сарниад байж болохгүй.
-Та ирээдүйн Наранг ямархуу байдлаар төсөөлдөг вэ, тэр тухай бодож байв уу?
-Мөнхийн бодно шүү дээ. Ирээдүйг өнөөдөртөй заавал хамт авч явж байх ёстой. Өнөөдөр бол чиний өнгөрсний үр дүн. Арван жилийн өмнө төлөвлөж байсан Наран л одоогийн би. Би буруу төлөвлөөгүй гэж боддог. Дараагийн арван жилийн Наранг би төлөвлөөд миний бие ийм байх ёстой. Би ийм уран бүтээл дээр ажиллана, ийм цомог гаргана, энд би тоглоно гэсэн төлөвлөгөө бий. Гэхдээ өнөөдрийн амьдралдаа сэтгэл хангалуун байх хэрэгтэй. Хэтэрхий ирээдүйг хараад өнөөдрийн амьдралыг орхиж болохгүй.
-Өөрийгөө дуучнаас өөрөөр төсөөлдөг үү?
-Үгүй. Тайзны урлаг хэзээ ч надаас салахгүй. Хүмүүс хөгширчихлөө гэж ойлгодог, үгүй байхгүй юу. Хүн бие, оюун ухаанаа үргэлж дасгалжуулах учиртай. Тэгсэн цагт та хэдэн ч насандаа чадвартай, цог золбоотой байна. Манайхан хөгширсөн гээд бие биенээ жагсаалтаас гаргах үзлийг дэвэргэж болохгүй. Америкийн Ерөнхийлөгчийг хар л даа. 78-тай Ерөнхийлөгч ямар гоё байна. Гүйгээд л гараад ирж байна. Ийм л байх ёстой. Бусад орны улстөрчдийг хар. Гүзээ энэ тэр байхгүй, жимбийсэн сайхан байгаа биз дээ.
-Японд хөл хорионы дараа цомгийнхоо нээлтийг хийнэ гэсэн. Өөр ямар оронд тоглохыг хүсч байгаа вэ?
-Италид тоглохыг хүсч байгаа.
-Хөл хорионы үед шинэ оноо угтаж байгаа хүмүүст хандаж юу хэлэх вэ?
-Бид тэвчээртэй байж сурах хэрэгтэй гэж боддог. Алсын зайнаас хүнийг танихад амаргүй шүү дээ. Өмнө нь хэн ч хөл хорионы ийм хүнд үед ажиллаж үзээгүй шүү дээ. Ийм нөхцөлд ажлаа хийж байгаа хүмүүсийг яаран бүү шүүмжлээсэй гэж хүсдэг. Би дөрөвдүгээр сард гадаадаас ирж таарсан. 21 хоног карантинд байсан, гэрээс гарахгүй бас 14 хоног байсан учраас эмч, сувилагч, онцгой, цагдаа, тогооч энэ бүх ажил үүргээ гүйцэтгэж байгаа хүмүүсийг хайрлаж байсан. Би ганц масктай үйлээ үзэж байхад битүү хувцастай өдөржин ажиллаж байгаа хүмүүст үнэхээр амаргүй. Хөл хорионы үед ажиллаж, монголчуудынхаа эрүүл энхийн манаанд зогсч байгаа бүх хүнд хайртай шүү, баярлалаа гэж хэлье. Вирустэй тэмцэх дайны талбарт зүрх зоригтой тулалдаж байгаа дайчид та бүхэндээ талархаж байгаа шүү. Мэдээж бүх хүмүүст эрүүл энхийг хүснэ. Эрүүл байхад л бусад зүйл бүтнэ.
-Саяхан Ц.Оюунгэрэлтэй хамтарч хийсэн уран бүтээлийнхээ талаар лайв хийхийг харсан. Ер нь танд лайв хийх бодол байгаа юу?
-Бодолтой байгаа. Яах аргагүй гэр гэртээ байгаа хүмүүсийг ойртуулж байгаа зүйл учраас хүмүүс сошиалд их орж байна. Энэ амьдрал руу орохоос өөр аргагүй. Миний үзэж туулсан, явж үзсэн газрууд, сэтгэлд буусан бүх зүйл надад тодорхой хэмжээний мэдрэмж, туршлага болж үлдсэн. Миний хийх лайв зарим хүнд хэрэгтэй, сонирхолтой байж магадгүй. Гэхдээ арай болоогүй ээ. Ковидын нөхцөл байдлаас болоод олон хүний сэтгэл санаа тиймэрхүү байгаа болов уу. Энэ хүнд үе жаахан өнгөрөг. Тэгээд би сошиалд лайв идэвхтэй хийнэ ээ.
-“Хамтдаа дуулъя” дуугаа Никитоны Бачкатай хамтарч бэлтгэл хийж байгаа бичлэг фэйсбүүкт тавигдсан байна лээ. Би бол Том Жагаатай хамт дуулсан хувилбарт нь илүү дуртай л даа. Энэ дуугаа шинэ хамтрагчтай дуулж байгаа юм уу?
-Никитоны 25 жилийн ойн стадионы тоглолтод зориулж Бачка бид хоёр дуулсан юм. “Бид хоёр хамт дуулчихъя” гээд Бачка Жагаа ахаас зөвшөөрөл аваад бид хоёр дуулсан л даа.
-Саяхан таныг шинэ жилийн нэвтрүүлэгт оролцож байхыг харсан. Шинэ жилийн урилга хэр ирж байгаа вэ?
-Ингээд өгөөч, тэгээд өгөөч гэсэн зөндөө урилга байна аа. Гоё дарс, шампанск хүлээж аваад сайхан байна. (инээв)
Аргын тооллын нэгдүгээр сарын 2. Санчир гариг. Билгийн тооллын 18, цагаан нохой өдөр. Өдрийн наран 08:42 цагт мандан 17:11 цагт жаргана. Тухайн өдөр бар, морь жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба гахай, хулгана жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, угаал үйлдэх, хүүхэд үрчлэн авах, андгай тангараг, гэрээ, хэлцлээ буцаахад сайн. Нүүдэл суудал хийх, хэрүүл тэмцэл хийх, хүүхэд хөлд оруулахад муу.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 4-9 метр. Шөнөдөө Яармаг-Сонгины орчмоор 34-36 градус, бусад хэсгээр 29-31 градус, өдөртөө 21-23 градус хүйтэн байна.
Хур тунадас: Нутгийн баруун хэсгээр үүлшинэ. Шөнөдөө баруун аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, өдөртөө баруун аймгуудын нутгийн зарим газраар ялимгүй цас орно. Бусад нутгаар солигдмол үүлтэй, цас орохгүй.
Салхи: Ихэнх нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр, нутгийн өмнөд хэсгээр секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ.
Агаарын температур: Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Дархадын хотгороор шөнөдөө 40-45 градус, өдөртөө 30-35 градус, Увс нуурын хотгор болон Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн голын хөндий, Дарьгангын тал нутгаар шөнөдөө 33-38 градус, өдөртөө 24-29 градус, говийн бүс нутгийн цас багатай газраар шөнөдөө 19-24 градус, өдөртөө 9-14 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 26-31 градус, өдөртөө 18-23 градус хүйтэн байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 34-36 градус, өдөртөө 24-26 градус хүйтэн байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 4-9 метр. Шөнөдөө 33-35 градус, өдөртөө 24-26 градус хүйтэн байна.
Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон коронавирусийн халдварын шинж тэмдэггүй болсон талаар Елисейн ордноос мэдээлсэн байна. Тэрбээр коронавирусний халдвараар өвчилсөн ч зайнаас ажлаа үргэлжлүүлж байсан юм.
Эммануэл Макрон өчигдөр ард түмэндээ шинэ жилийн мэндчилгээ дэвшүүлэхдээ 2021 онд бүх иргэнээ вакцинд хамруулна гэжээ. Үүний зэрэгцээ Францын удирдагч тус улсад хавар иртэл COVID-19-ийн нөхцөл байдалд өөрчлөлт орно гэсэн байна.
Э.Макрон цар тахлын үед францчууд эв нэгдэл, тэсвэр тэвчээртэй байгаад талархал илэрхийлээд “Хамтын үүрэг хариуцлага нь олон хүний амь насыг аврахад тусалж, цар тахалтай тэмцэх боломжийг бидэнд олгож байна” гэжээ.