Categories
мэдээ цаг-үе

Нүүрсний экспорт түрүү жилийнхээс 50 хувиар буурчээ

-Н.ЗОЛЖАРГАЛ: КОКСЖИХ НҮҮРСНИЙ ДЭЛХИЙН ХЭРЭГЛЭЭ ХЭДЭН АРВАН ЖИЛДЭЭ ӨНДӨР ХЭВЭЭР БАЙНА-

КОВИД-оос болоод нүүрсний экспортоос олдог орлогынхоо талыг нь алдсан гэх мэдээллийг “Монгол нүүрс” ассоциацаас өглөө. Манай улс өнөө жил нийтдээ 8.6 сая тонн нүүрс экспортолжээ. Өнгөрсөн оны өдий үетэй харьцуулахад 50 хувиар буурсан үзүүлэлт аж. Нүүрснээс олсон орлого 690 сая ам.доллараар хэмжигдэж байна. Түрүү жилийн өдийтэй харьцуулахад 850 сая ам.доллараар багасчээ. Төсөвт 42 сая тонн нүүрс олборлоно гэсэн заалт тусчихсан яваа. Нүүрсний салбарынхны хувьд төсөвт туссан хэмжээний нүүрс экспортлох ямар ч боломжгүй гэцгээж байна. Нүүрсний экспортоос олох орлогоо богино хугацаанд яаж нэмэгдүүлэх гарц, гаргалгаа, санаа, шийдлийн талаар “Монгол нүүрс” ассоциацийн гүйцэтгэх захирал Н.Золжаргалтай ярилцсанаа хүргэе.


-Төсөвт төлөвлөсөн 42 сая тонн нүүрсийг экспортлохгүй нь тодорхой болчихож. Нүүрснээс олох орлогоо богино хугацаанд өсгөх ямар боломжууд байна вэ?

-Шинэ Уих, Засгийн газар бүрдэж байгаа цаг үе нь их онцгой. Ковид-той холбоотой эдийн засаг хямрал нүүрлэчихсэн. Энэ оны төгсгөл, ирэх он нэлээд хүнд байх нь. ийм үед гадаадаас олж ирдэг орлогоо нэмж байж л эдийн засгийн хямралыг давж туулна. экспортын орлогын 90 хувь нь уул уурхай, түүний тал нь нүүрснээс орж ирдэг байсан. Ковид-оос болоод нүүрсний экспортоос олдог орлогынхоо талыг нь Монгол Улс алдчихсан байна.

Монголын экспортын орлогын 40 гаруй, эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн 90 гаруй хувь нь нүүрсэн дээр тулгуурладаг. Засгийн газар “Ногоон гарц” гэдэг зүйлийг санаачлаад хэрэгжүүлэх гэж байна. Зөв зүйтэй алхам. Коронавирусээс болж оны эхнээс нүүрсний экспортыг зогсоосон нь бидний гол алдаа болсон. “Ногоон гарц” гэсэн санаачлага энэ алдааг залруулах байх.

Гаалийн нэвтрүүлэх цагийн хуваарийг Хятадын талтай ярьж уртгасгах шаардлагатай. 24 цагаар ажилладаг болгож байж нүүрснээс олох орлогоо нэмж чадна. Гаалийн хяналтын лаборатори гэж бий. Экспортод гарах нүүрсний чанарыг хянадаг юм. Энэ лаборатори хил дээр байхгүй учраас Улаанбаатар руу явуулдаг. Явуулах гэж долоо хоног, шинжилгээний хариу нь гарах гэж долоо хоног гээд хугацаа алддаг тал байна. Гаалийн хяналтын лабораторийг Гашуунсухайт, Шивээхүрэн дээр яаралтай байгуулах хэрэгтэй.

-Гаалийн хяналтын лабораторийг хил дээр нээхэд хөрөнгө оруулалт, ажиллагаа хэр шаардах бол?

-Нүсэр ажиллагаа хэрэггүй л дээ. Контенейрийн зохион байгуулалттай хялбар шийдлээр лаборатори хийчих боломжтой.

-Нүүрсний салбарынхан жишиг үнэ дээр нэлээд гомдол хэлдэг. Тэр асуудал шийдэгдсэн үү?

-Шийдэгдээгүй. Жишиг үнийг гурван ангиллаар тогтоож байгаа. Монгол Улсын хүчинтэй байгаа хууль тогтоомжийн дагуу гэж яривал бараг хориод ангиллаар тогтоож болохоор. Хялбар тойм байдлаар гуравхныг сонгож авдаг. Гуравхныг авчихаар багагүй асуудал гардаг юм. Нүүрсний хориод ангилал нь зах зээл дээр тус бүрдээ өөр үнэтэй. Хямд нүүрсийг өндөр ангилал руу оруулчихаар компаниудад алдагдалтай. Ийм шалтгаанаар гомдол гаргадаг. Эсвэл эсрэгээрээ өндөр үнэтэйг нь хямд руу оруулж улсад алдагдалтай байх нөхцөл үүсгэдэг. Уг нь тогтвортой үйл ажиллагаа явуулдаг экспортын компаниудад хямд зараад улсыг хохироох сонирхол байхгүй. Тэгэхээр ангиллыг нь нэмэгдүүлээд, жишиг үнэ тогтоох механизмаа өөрчлөх хэрэгтэй. Мэргэжлийн худалдааны байгууллага, нүүрсний салбарын төлөөллийг оруулж байж үнэ тогтоовол илүү бодитой шийдэл болно. Хоёрдугаарт, нүүрсний зах зээлийн судалгааг байнга хийх шаардлагатай. Ганц нэг вэб сайтын мэдээлэлд үндэслэнэ гэдэг буруу.

-Танай ассоциацаас сая ярьсан асуудлуудаараа төрийн байгууллагад хандсан уу, жишээ нь жишиг үнийн талаар…?

-“Монгол нүүрс” ассоциацийн зүгээс Сангийн яаманд хэд хэдэн удаа хандсан. Нааштай хандах байх гэж найдаж байна. Монголын нүүрс экспортлогч, зах зээл судлаач, Хятадын худалдан авагч, төрийн байгууллагынхныг уриад нээлттэй ил тод байдлаар нүүрсний зах зээлийн үнийг судалж байя гээд Хятадын нүүрсний ассоциацитай санамж бичиг байгуулсан. Улиралдаа нэг удаа уулзаж байхаар болсон. Өнгөрсөн удаагийн хурлыг “КОВИД-19”-өөс болоод онлайнаар хийсэн. Нүүрсний экспорт дээр стандарт гэж алдаатай юм бий. Цэг таслалын алдаанаас болоод маргаан гардаг. Энэ буруу бичилтийн алдааг засах гэж хоёр жил хөөцөлдөж байна.

-Төрийн байгууллагын ажиллах хурдаас болоод байна гэсэн үг үү?

-Тэгж хэлж болно. Зүгээр л нэг бичилтийн алдаанаас болж нүүрсний стандарт буруу ойлгогдож гаалийн байцаагч, аж ахуйн нэгжүүдийн дунд маргаан үүссээр өнөөг хүрээд байна. АМНАТ дээр хэлэх зүйл бас бий. Монголын төрийн бодлого, салбарын хуулиар ашигт малтмалыг аль болох хаягдалгүй ашиглаж, олборлож Монголдоо орлого оруулах ёстой. Хаягдал болохоор муу чанарын нүүрсийг баяжуулаад экспортлохоор татвар хураамж өндөр болчихдог учраас ашиггүй болчих тохиолдлууд байна. Үүн дээр анхаарахгүй бол баяжуулах үйлдвэрүүд босгож барих сонирхол, алхам удааширч, чанарын шаардлага хангахгүй байгаа нүүрсээ хаях эрсдэл гарч болзошгүй. Өсөн нэмэгдэх рояалтиг тодорхой түвшнээс дээш үнэтэй байх үед гарсан зөрүүнээс авдаг жишиг олон улсад бий. Нийт үнийн дүнгээс нь авдаггүй. Жишээ нь, 100 ам.доллараас дээш рояалти тооцно гэсэн байлаа гэж бодъё. 120 доллар хүрлээ гэхэд зөрүү 20 ам.доллараас өсөн нэмэгдэх рояалти авна гэсэн үг. Гэтэл манайх 120 ам.доллараас нь тооцоод авчихдаг. Өөрөөр хэлбэл, нүүрсийг 110 ам.доллараар зарах нь улсад ашигтай. Зарж байгаа хүнд 95 ам.доллараар зарах нь ашигтай болж таарч байгаа биз. Нэг талдаа улсад алдагдалтай, нөгөө талдаа бүтээгдэхүүнийхээ үнэ цэнэ, чанарыг сайжруулах гэж ажиллаж буй аж ахуйн нэгжүүдэд алдагдалтай л зүйл.

-Төмөр замгүйгээс болоод алдсан боломж гээд өчнөөн тоо дуулддаг. Энэ тал дээр ямар нэг тооцоо хийж үзсэн үү?

-Монгол Улс 2008-2019 он хүртэл 255 сая тонн нүүрс экспортолжээ. Төсөвт тооцсон үнээр нь бодвол 18 тэрбум ам.доллар. Энэ хэмжээний нүүрсийг төмөр замаар тээвэрлэсэн бол тээврийн өртгийн зөрүүнээс 3.4 тэрбум ам.долларын хэмнэлт гаргах байж. 12 их наяд төгрөгийн төсөвтэй улсын хувьд бараг л улсын төсвийн хэмжээний мөнгө. Төмөр замгүй арван жилд ямар их зүйл алдсаныг энэ багахан тооцооноос харчихаж болно. Өргөн, нарийн нь хамаа алга, ямартаа ч төмөр зам барьж эхэлсэн нь сайн хэрэг. Эхэлснээрээ яваад дуусгах хэрэгтэй.

-Коксжих нүүрсний үнэ ирэх саруудад ханш ямар байх бол?

-Коксжих нүүрсний зах зээл энэ оны хувьд тогтвортой байна. Үнийн хувьд оны төгсгөл хүртэл дундаж үзүүлэлтээрээ өнгөрсөн оноос 10 орчим хувиар буурна гэсэн таамаглал бий. Урт хугацаандаа коксжих нүүрсний хэрэглээ өндөр байх зураг гарсан. Ингээд харахаар Монгол Улсын эдийн засгийг урт хугацаанд авч явах гол тулгууруудын нэг бол яалт ч үгүй коксжих нүүрс. Аз болж бид хамгийн том зах зээлийнхээ хаяанд байна. Дэлхийн коксжих нүүрсний хэрэглээ нэг тэрбум тонн. 500 сая тонныг нь Хятад улс хэрэглэдэг. Хятад улс энэ хэмжээнийхээ 60-70 сая тонныг л гадаадаас авдаг.

-Өнгөрсөн онд манай улс хамгийн том нийлүүлэгч нь байсан. Энэ жил байр ухрах нь ээ…?

-Тэгэхээр байна. Энэ жил нэгт бичигдсэн статусаа алдах нь тодорхой болчихлоо. Өнгөрсөн жил манай улсын дараа Австрали, Канад, ОХУ гээд жагсаж байсан юм.

-“КОВИД-19”-өөс болоод коксжих нүүрсний хэрэглээ буурахгүй гэж ойлголоо…?

-Буурахгүй. Энэ жил гэхэд л коксжих нүүрсний хэрэглээ 0.5 хувийн өсөлттэй гэсэн прогноз гарсан. Дэлхийн хэмжээнд эрчим хүчний гол түүхий эд нүүрс хэвээр байгаа. “КОВИД-19” дэлхийг яаж ч өөрчилсөн нүүрсний хэрэглээ буурахгүй. Эрчим хүч байнгын хэрэглээ шүү дээ. 2025, 2030 он хүртэл нүүрсний хэрэглээ дэлхийн нийтэд бага зэргийн өсөлттэй. Дэлхийн дулаарлаас болоод нүүрсний хэрэглээг хумих бодлого барьж байгаа. Хөгжингүй улсууд нүүрсний станцуудаа буулгаж, хөгжиж байгаа улсууд эсрэгээрээ нүүрсний станцын хүчин чадлаа нэмж яваа. Ингэснээр нүүрсийг хэрэглэхээ больчихно гэсэн үг биш. Хэрэглээг нэмж өсгөхгүй байх чиг барьж яваа гэж ойлгож болно. Тэгэхээр нүүрсний хэрэглээ ойрын хэдэн арван жилд урт хугацаандаа тогтвортой байна гэж зоригтой дүгнэчихэд хэтрүүлсэн болохгүй.

-Манай өрсөлдөгчдийн тоонд ОХУ багтах уу. Сүүлийн үед Хятад руу гарах гарцаа нэмэгдүүлэх тал дээр онцгой анхаарч байгаа…?

-ОХУ дэлхийд нүүрсний хамгийн том үйлдвэрлэгч улсын тоонд багтдаг. Өнгөрсөн жил 200 гаруй сая тонн нүүрс экспортолсон. 27 сая тонн нь коксжих нүүрс. Дэлхийд 340 сая тонн коксжих нүүрсний экспорт явагдаж байгаа. Үүний арав орчим хувийг Монгол нийлүүлдэг. Тэр утгаараа Монгол Улс коксжих нүүрсний дэлхийн томоохон нийлүүлэгч. ОХУ коксжих нүүрсний хүчин чадлаа нэмэгдүүлэхийн тулд төмөр замын дэд бүтэцдээ анхаарч байна. Далайн эргийн боомтуудынхаа хүчин чадлыг нэмэгдүүлж байна. Төрийн цэгцтэй, хүчтэй бодлогоор урагшилж байна л даа. Өнөөхөндөө Оросын нүүрсний зах зээл Монголын нүүрсний зах зээлтэй сүрхий том хамааралгүй. Алсдаа Монголын нутгаар дамжиж, төмөр замын дэд бүтцийг хөгжүүлснээр Оросын нүүрс Хятадын зах зээл рүү орох шинэ гарц нэмэгдэх байх. Тэр үед манай нүүрсний зах зээлд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж таарна.

Дэлхийн кокжсих нүүрсний талыг хэрэглэдэг Хятадын зах зээл рүү орох сонирхол маш олон оронд байна. Бидний хувьд өнөөг хүртэл эзэлсэн орон зай, амжилтаа хадгалахын тулд хоёр зүйлд онцгой анхаарах ёстой. Нэг нь түрүүн хэлсэн дэд бүтэц. Хоёрдугаарт нүүрсний чанар.

-Нүүрсний чанарыг сайжруулах гол гарц нь түрүүнд онцолсон баяжуулах үйлдвэр үү?

-Ерөөсөө л тэр. Сүүлийн үед баяжуулах үйлдвэрүүд нэлээд баригдаж байна. Энержи ресурс, МАК, Өсөх зоос, SGS, Страто гэх мэт компаниуд том жижиг баяжуулах үйлдвэрүүдтэй. Баяжуулах үйлдвэрийн тухайд хаягдал болдог, бага үнэтэй нүүрсийг илүү үр ашигтай борлуулах, өрсөлдөх чадвараа хадгалахад ач холбогдолтой. Баяжуулах үйлдвэр барих гол асуудал улсаас шалтгаалах болчихоод байна. Хуурай, нойтон хосолсон хоёр шаттай технологи бий. Энэ технологийг хөгжүүлж, нэвтрүүлэх шаардлага бий. Нүүрсний гүн боловсруулалт гэж их ярьдаг. Бодлогын бичиг баримтуудад нүүрсний химийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлнэ гээд тусгачихсан. Эднийг хэрэгжүүлэхийн тулд хөтөлбөр, дэд хөтөлбөрүүд боловсруулах ёстой. “Нүүрс” хөтөлбөр арван жил яригдсан ч өнөөг хэр батлагдаагүй байна. Үүнийг баталж байж худалдаа, нүүрс химийн үйлдвэрийг хэрхэн дэмжих асуудлууд тодорхой болно. Татварын маш тодорхой хөнгөлөлттэй эрх зүйн орчин бүрдүүлж, нефть хийтэй өрсөлдөхүйц болгож байж нүүрс химийн үйлдвэр хөгжинө.

-Нүүрс химийн үйлдвэрийг хөгжүүлэх эхний бодитой алхам нь юу вэ?

-Туршилтын жижиг үйлдвэрүүдийг байгуулах хэрэгтэй. УИХ-ын гишүүдийн анхаарах ёстой өнцөг гэж бодож байна. Хэрвээ ингэж бодлогоор анхаарахгүй бол маш том асуудал үүснэ. Таван толгой ордын хүчин чадлыг нэмэгдүүлээд ажиллахад л борлуулж чадахгүй асар их хэмжээний олон сая тонн нүүрс үүснэ. Зарах боломжгүй, овоолоод байх бүр боломжгүй. Нүүрс химийн үйлдвэрлэл зайлшгүй хэрэгжүүлэх ёстой гээд байгаагийн нэг том шалтгаан нь энэ л дээ.

-Нүүрс, химийн үйлдвэрээс өөр шийдэж чадаагүй, шийдэх ёстой ямар асуудал байна?

-Дулааны цахилгааны станцуудыг олон жил ярьсан ч хийж чадаагүй алдаа бий. Таван толгойн цахилгаан станц, ТЭЦ-3-ын өргөтгөл, бодлогын баримт бичгүүдэд бүгдэд нь багтсан уурхайн аман дээрх станцуудыг барих хэрэгтэй байгаа. Эрчим хүчний салбарт шинээр хөрөнгө оруулалт татахад нэг том асуудал үүсдэг. Эрчим хүчний үнийг төрөөс тогтоогоод сурчихсан учраас үнэ нь үнэтэй болж харагдаад байдаг. Үнийг хүчээр тогтоож, багаар барьсны сөрөг тал их.

Монголууд эрчим хүчний цамаан хэрэглээтэй. Эрчим хүчний хэмнэлтийн тухай хууль батлагдсан. Хэмнэлт хийх хөшүүрэг нь бодит үнэ. Тэгж байж эрчим хүч хэмнэх яриа ажил болно. Бодит үнэ тогтож байж шинээр хөрөнгө оруулалт орж ирнэ. Бодит үнэ тогтож байж сайн технологи нэвтэрч, салбар хөгжинө. Бодит үнэгүйгээс болж нүүрсний уурхайнууд өртгөөсөө дор хаяж 100 төгрөгөөр доогуур үнээр нүүрсээ станцуудад нийлүүлж ирсэн. Ийм шалтгаанаар уурхайнууд техник технологийн шинэчлэл хийж чаддаггүй, өрийн сүлжээнд ордог гэх мэт өчнөөн асуудалтай нүүр тулдаг.


Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

УИХ-ын шинэ гишүүд ҮАБЗ-ийн гэх тодотголтой хуулиудыг нэн даруй өөрчлөх хэрэгтэй

Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад хаяглан өөрийн цахим хуудсаараа дамжуулж захидал бичсэн. Тодруулбал, С.Баярцогт, Да.Ганболд, Б.Бямбасайхан нарыг шүүхээс ял сонссон тэр шөнө Америкаас бичсэн. Сонины бараг хоёр орчим нүүрний хэмжээтэй томоохон захидлыг нэг бүрчлэн тунгааж уншихад өөрийн эрхгүй агдасхиймээр. Харин нийгэм бол “Аавдаа зодуулсан хүүхэд уулын цаана очоод өөрөө өөртөө хуц, хуц гэж хий хоосон хэлдэг шиг Ч.Сайханбилэг холын Америкаас зүгээр л шүлсээ үсэргэлээ” гэх хандлагатай уг захидлыг хүлээж авсан. Уншаад үзэхээр зүгээр хий хоосон хашгирсан биш, үг өгүүлбэр бүхэн нь Монголын улс төрийн одоогийн нөхцөл байдал, Ерөнхийлөгчийн эрх мэдэл хэрээс хэтэрч Монгол Улс яг энэ цаг үед хуулийн дор биш хүний засаглалд байгааг ил цагаан хэлсэн байна.

Сайханбилэгийн захидлаас тоймлон хүргэвэл: “2019 оны гуравдугаар сард Монгол Улсад жижгээр хэлбэл ордны эргэлт болсон. Ордны хуйвалдаан ч гэж нэрлэдэг. Томоор хэлбэл төрийн эргэлт болсон. Олон улсад үүнийг Soft coup буюу төрийн “зөөлөн” эргэлт гэдэг. Танк, их буу, арми, хурандаа цэргүүд хэрэггүй, телевиз, радио, төрийн ордон, нисэх буудал эзлэх шаардлагагүй. Зөөлөн аргаар гэхдээ төрийн эргэлт хийсэнтэй адил үр дүнг ижилхэн олоод авчихаж байна л гэсэн үг. Үндсэн хуулийн нэг тулгуур багана шүүх засаглалыг ҮАБЗ-ийн мэдэлд, Ерөнхийлөгчийн шууд мэдэлд аваачсан, нэг өдрийн дотор, “төмсөгдүүлсэн” гишүүдээр баталсан хуулийн өөрчлөлтийг би энд харж байна. Өөрчлөлт ганц прокурорын байгууллагыг хамраагүй. Х.Баттулга дуртай үедээ дуртай шүүгчээ солино шүү, хална шүү гэдэг хувийн мессэжээ Салхитын гэх хэргийн далбаан дор бүх шүүгчдэд харуулсан. 17 шүүгчийн ажил амьдралаар тоглосон. Өнөөдөр Ерөнхийлөгчийн хармаанд Их хурал, Засгийн газар, шүүх, прокурор, АТГ, цагдаа багтлаа гэсэн үг. Процесс цаашаа үргэлжилж өнөөдөр хамгийн дуу шуутай иргэдийг богино хугацаанд барьж суллах, мөнгө төгрөгөөр торгох, шийтгэх ажлууд нэгэнт эхэлсэн. Аятайхан байгаарай, араас нь чи шүү гэсэн дам мессэжийг хүн болгонд хүргэж байна. Төрийн эргэлт гаргасан өөрчлөлтийн дараа Үндсэн хуулинд нэмэлт, өөрчлөлт хийсэн гэж та эндүүрч магадгүй. Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт энэ чиглэлээр юуг ч өөрчлөөгүй, юуг ч хөндөөгүй. Ерөнхийлөгчийн шүүх засаглалыг атгасан атгалт хэв хэвээрээ. Засаглалын гурван баганын нэг болох шүүх засаглалын хараат бус байдал өнөөдөр бүрэн устсан. Өнөөдөр Үндсэн хуулийн тулгын нэг шүүх засаглал нь Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Засгийн газрын нэг агентлагаас ердөө ялгаагүй болсон. Хуулийн дор амьдрах учиртай ч одоо бид хүний дор амьдарч эхэллээ. Хуулийн засаглал биш хүний засаглал, хонгилын засаглал болохоор шударга ёс хэзээ ч тогтохгүй” гэж Ерөнхийлөгчид болоод эрх баригчдад өчжээ.

Ч.Сайханбилэгийн ноцтойгоор мэдэгдэн төрийн эргэлт гэж тодорхойлсон ҮАБЗ-ийн хуулийн өөрчлөлт гэж юу вэ. 2019 оны гуравдугаар сард Монголын парламент ээлжит бус чуулган зарлаж, Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай, Прокурорын тухай болон Авлигын эсрэг хуулиудад өөрчлөлт оруулсан. Ингэснээр Монголын хууль хяналтын байгууллагуудын удирдлагыг ҮАБЗ-ийн зөвлөмжөөр чөлөөлөх, томилох боломжтой болсон. Уг үйл явц төрийн ордонд хэрхэн өрнөснийг эргэн саная.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, бусад хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлэнгүүт Их хурлын дарга Г.Занданшатар хуулийн төслүүдийг хүлээн авч, УИХ-ын ээлжит бус чуулган зарлаж, захирамж гаргасан. Тэр даруйд Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх БНСУ-ын Ерөнхий сайдын төрийн айлчлалын ажилтай байсан хэдий ч айлчлалын хажуугаар амжуулан Засгийн газраа нэн яаралтай хаалттай хуралдуулж “Ерөнхийлөгчийн хууль”-ийг дэмжүүлээд дараа нь УИХ дахь МАН-ын бүлгийн гишүүдийг цуглуулж дэмжсэн гэсэн шийдвэрийг гаргуулан байнгын хороод руу оруулсан байдаг. Ингэж төрийн гурван өндөрлөг уг хуулийн төслүүдийг гэрлийн хурдаар гялалзуулсны хүчинд санасандаа хүрч бүх шатны ерөнхий шүүгч, Улсын ерөнхий прокурор, Улсын ерөнхий прокурорын орлогч, АТГ-ын дарга, дэд дарга нарыг ҮАБЗ шууд чөлөөлдөг болж байна. Үндсэндээ төрийн гурван өндөрлөг Үндсэн хуулиас давсан эрх мэдэлтэй болж, хууль тогтоох дээд байгууллага парламент ёсны дээр ҮАБЗ гээч нь сандайлж суух болсон. Ийм л зохицуулалтыг Монголыг удирдаж буй гурван хүн аймшиггүйгээр хийсэн байдаг. Тухайн үед хуульч, улс төр судлаачид энэ асуудлыг эрс эсэргүүцэж байсан ч нийгмийн тархи угаалтаар уг хууль хэрэгжээд явсан. Тухайлбал, уг хуультай холбогдуулж хуульч Э.Хашчулуун “Өдрийн сонин”-д ярилцлага өгч байв.

Тэрээр “Миний хувьд Үндсэн хууль руу халдсан хууль гарлаа гэсэн байр суурьтай байгаа. Хууль зүйн хувьд УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар баталсан энэ гурван хуулийг тус тусад нь салгаж ярих хэрэгтэй. Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах шаардлагатай байсан уу. Мөн Прокурорын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах шаардлага байсан уу, үгүй юү гээд яримаар санагдаад байгаа юм. Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, ҮАБЗ-ийн зөвлөмж гарсан тохиолдолд үүнийг Шүүхийн ерөнхий зөвлөлд хүргүүлнэ. Улмаар Шүүхийн ерөнхий зөвлөл уг зөвлөмжийн дагуу шүүгчийг халах, солих асуудал яригдаад байгаа юм. Үүнийг дэмжихгүй байна. Олон хуульчид ч ийм байр суурьтай байгаа. Шүүхийн хараат бус байдлыг үгүй болгочихлоо гэж харагдаж байна. Зөвхөн шүүхтэй холбоотой олон улсын гэрээ, конвенц, дүрэмд шүүгчийн хараат бус байдал гэж юу вэ, шүүгчийг хэрхэн томилох вэ гэдэг асуудлыг бүгдийг нь зохицуулсан байдаг. Манай Үндсэн хуульд ч тодорхой зохицуулалтууд бий. Гэтэл ҮАБЗ-өөр шүүгчийн асуудлыг шийдвэрлэх нь өөрөө шүүх эрх мэдэл рүү шууд халдаж буй хэрэг юм” гэж хэлсэн бол Хууль зүйн сайд асан Х.Тэмүүжин “Хонгилоо нураая гэвэл Үндсэн хуулиас гадуур бусад хуулиар олгогдсон Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийг танах ёстой. ҮАБЗ гэдэг байгууллага дотор УИХ-ын дарга нь орж суучихаад УИХ-аас гадна шийдвэр гаргалцчихаад хурал даргалагчийнхаа хувьд буцаад УИХ-аа ингэж шийдэх ёстой гээд тулгадаг байж болохгүй. ҮАБЗ гэдэг байгууллага гүйцэтгэх эрх мэдлүүдийн салаа мөчрүүдийн уялдааг нь хангах, Засгийн газрын түвшинд ажиллах ёстой байгууллага. Түүнээс биш хууль тогтоох байгууллагын толгой дээр гарч сууж болохгүй. Хамгийн том аюул энэ. ҮАБЗ-ийг нэр дурдаад орхих биш, энэ байгууллага юу хийж болох, болохгүйг нь нарийн заахгүй бол ердийн хуулиар тэд Үндсэн хуулийг үгүйсгэх хэмжээний эрх мэдлийг цуглуулах гэж оролдож байна” хэмээн мэдэгдсэн. Өмнөх парламентын гишүүд яагаад Үндсэн хуулийнхаа дээр, парламент ёсныхоо дээр ҮАБЗ гэгчийг сандайлгаж суулгах болов, бүх эрх мэдлийг төрийн гурван өндөрлөгт үндсэндээ Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад шилжүүлэв гэхээр тэд ЖДҮ-ийнхээ хэргээр шоронд явахгүйн тулд улаан нүүрээ хамгаалж, амиа хоохойлон, Ч.Сайханбилэгийн хэлснээр “төмсөгдүүлэн” уг хуулийн төслүүдийг улайм цайм баталсан. “Өгөөш болгож тавьсан бялууны зүсэм идэх гээд урхинд нэгэнтээ орчихсон МАН-ын гишүүд шоронд суухгүйн тулд Монголын хууль батлах байгууллагад Үндсэн хуулиар олгосон төрийн эрх мэдлийг эхнээс нь ҮАБЗ-ийн даргад өгч байна. ҮАБЗ-ийг даргалах ганц эрх мэдэлтэй бий, тэр нь Х.Баттулга. Үндсэндээ энэ бол Г.Занданшатарын парламентын хамгийн том алдаа бөгөөд УИХ-ын 76 гишүүний 50-иас илүү хувь нь ЖДҮ-чин болсон гэх асуудал нь цаашдаа Монгол парламентын засаглалтай байх хэрэггүй, Ерөнхийлөгчийн засаглалтай болох нь зөв гэх массын тархи угаах сайхан далим болох нь гарцаагүй. Нэг бичлэг задлаад л ҮАБЗ-д хууль шүүхийн эрх мэдлийг төвлөрүүлж чадаж байгаа юм чинь Монголын парламентын 49 бүлэг хулгайчийн тухай нэвтрүүлэг хийхэд л хар масс бүхэлдээ Ерөнхийлөгчийн засаглалтай болно гэж хошуурахад бэлэн байна” гэж өнгөрөгч хавар Монголын хэвлэл мэдээлэл бичиж байлаа.

Ингэж ҮАБЗ гээч хэмжээгүй эрхт байдал бий болсноор дуртай бүхнээ шоронд хийж, олны хэлээд байгаа шиг дур зоргоороо авирлаж байгаа. Сүүлийн энэ олон дараалсан шүүх хурлууд, шорон, ял авсан байдал уг хуулийн заалттай холбоотой. Үндсэндээ Ерөнхийлөгчийн халаасанд орсон шүүх, прокурор түүний удирдлага командаар хөдөлж байна гэдгийг хэн хүнгүй хэлж байна. Харин энэ байдлыг таслан зогсоож чадах, шүүхийн бие даасан тогтолцоог бий болгох хуулийн зохицуулалтыг 2020 оны УИХ-ын сонгуулиар сонгогдсон гишүүд хийж чадна. Тэд ҮАБЗ-ийн гэх тодотголтой Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, бусад хуулийн төслийг өөрчилж, дахин боловсруулж батлах ийм боломжтой.

Яагаад ийм боломжтой вэ гэвэл энэ удаагийн гишүүдийнх дийлэнх олонх нь ЖДҮ гэх хууль бус зүйлээр “төмсөгдүүлээгүй” нэр цэвэр хүмүүс. Үндсэндээ тэд Х.Баттулгын атгаасанд ороогүй хүмүүс. Хууль зүйн дэд сайд асан Б.Энхбаяр, хууль эрх зүйн өндөр боловсролтой Т.Доржханд гээд айхавтар хүчтэй үг хэлж, нийгэмд шулуун шударгаар танигдсан гишүүд энэ парламентад олон байна. Шинэ гишүүдийг сонгуулийн сурталчилгааны үеэр ярьсан хуулийн их өөрчлөлтүүдээ хийхээс өмнө хамгийн эхэнд Х.Баттулгад ордны эргэлтээр онцгой эрх олгосон хуулиа хүчингүй болгон Монгол төрийг бусниулсан, Үндсэн хуулийг уландаа гишгэсэн энэ алдааг засч, хуулийн шинэчлэл хийхийг Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэгээс аваад олон хүн хүсч хүлээж байна.

Categories
мэдээ цаг-үе

А.Баярзаяа: Монгол охид натурал шаргал арьстай мөртлөө цагаан крем түрхдэг нь хамгийн том алдаа

Make up art­ist, инстаграмын од А.Баярзаяатай ярилцлаа.


-Хүмүүнлэгийн ухааны их сургуулийг сэтгүүлч мэргэжлээр төгссөн гэж сонссон. Чухам яагаад make up artist болохоор шийдсэн юм бэ?

-Хэл, уран зохиолын хичээлдээ илүү дуртай, бичиж найруулах чадвар сайн, ном унших хоббитой байсан болохоор сэтгүүлч мэргэжлийг сонгосон. Хүмүүнлэгийн ухааны их сургуулийн сэтгүүл зүйн ангид элсээд төгсөхдөө найман сартай жирэмсэн байсан. Ингээд гэртээ хүүхдээ харах хугацаанд өөрийн цахим хуудсаараа нийтлэлүүдээ бичдэг болсон. Сүүл рүүгээ артист тал руугаа илүү сонирхолтой, авьяастайгаа мэдэж, нүүр будалтын бичлэгүүд туршиж үзсэн. Яагаад ч юм арван жилд байхын хүмүүс надаар нүүрээ будуулдаг байсан. Анхны хүүхдээ төрүүлснээсээ хойш удалгүй дараагийн хүүхдээ төрүүлсэн учраас гэртээ дөрөв, таван жил байсан. Хүүхэд маань төрж гэртээ байх хугацаанд өөрийнхөө авьяасыг нээсэндээ баярладаг. Анх өөрийгөө маш их голсон. Будахдаа эвсэлгүй, эсвэл өөрийнхөө нүүрийг л буддаг байсан болохоор нүүр будаж болохооргүй юм байна гэж ч боддог байлаа. Маш их уналт босолтын үр дүнд одоогийн амжилтандаа хүрсэн.

-Эмч хүнд чагнуур нь чухал байдаг шиг танд будгийн багс их чухал байх?

-Тэгэлгүй яахав. Багсандаа зориулалтын америк ариутгал, цэвэрлэгээний саван хэрэглэдэг. Мөн шүршдэг ариутгагчийг ашигладаг. Шүршчихээд л шууд будаж болохоор хэт нордоггүй ч цэвэрлэгдчихдэг. Одоо үед үйлчлүүлэгч нар багсны болон ариун цэврийн тал дээр ихээхэн анхаарч шаардлага тавьдаг болсон. Иймд будаг болон багснуудаа цэвэрхэн байлгах тал дээр сайтар анхаардаг. Будалтанд ашиглагдах багс, порлонуудаа тэр дор нь цэвэрлээд байх завгүй үе ч бий. Тиймээс өдөрт хэд хэдэн ээлжийн хэрэгслийг бэлддэг дээ.

-Make up артист бүр онцлогтой байдаг. Та бусад артистаас юугаараа онцлог вэ?

-Артист болоод будалт хийхдээ их хурц, тод өнгүүдээр буддаг байсан. Жишээлбэл, ногоон, хөх, нил ягаан, шар гэхчлэн хүмүүсийн төсөөлөөгүй өнгөөр будалт хийдэг байлаа. Тухайн үедээ үйлчлүүлэгч нараасаа багагүй шүүмжлэл хүртэж байсан. Ер нь трэнд болж байгаа будалтанд баригдмал байхыг хүсдэггүй. Бүхий л төрлийн будалтыг чадварлаг хийж сурахыг эрмэлздэг. Нэг хэсэг чийгтэй, нойтон мэт будалтууд мөн натурал будах нь трэнд болж байсан. Миний хувьд Европ талын бага зэрэг хүнд будалт хийх дуртай. Үүгээрээ бусад артистаас онцлог байх. Хүмүүс ч гэсэн намайг европжуу будалт хийдэг учраас их дуртай ирж үйлчлүүлдэг.

-Сэтгэл шингэсэн зүйл цаанаа л өөр байдаг шүү дээ. Нүүр будахад нүүрний будагнаас илүү мэдрэмж, ур чадвар чухал байх?

-Анх нүүр будах чадвараа сайтар эзэмшээгүй байж, нүүрний будагт их анхаарал хандуулдаг байсан. Нүүр будалтын бичлэг дээр хэрэглэсэн будгийг л аваад ашиглачихвал сайн будах юм шиг боддог байлаа. Нэг удаа үзсэн нүүр будалтын бичлэг дээрх будгийг захиалаад будгаа гар дээрээ авсан хойноо нүүрээ будахад нөгөө л өмнөх будалт байсан. Ерөөсөө ч сайжраагүй болохоор худлаа л юм байна гэж бодсон. Яг үнэндээ будганд бус миний чадвар ахиагүй тул нэг хэвийн байсан. Сэтгэл шингэсэн бүхэн амттай, чанартай болдог. Эргээд харахад хөмсөгийг ингэж л будах ёстой гэх баригдмал нэгэн хэвийн техникээр ажилладаг байж. Одоо бол би хийж байгаа ажилдаа бүх сэтгэлээ зориулдаг, хүн бүрийн царайны онцлогт тохируулан тохирсон будалтыг яаж хийх гэхчлэн бүтээлчээр сэтгэдэг болсон.

-Сүүлийн үед чанартай, чанаргүй олон артистууд гарч ирж байна. Монголд make up хэр хөгжиж байгаа вэ?

-Монголын make up нэг үеэ бодоход дэлхийтэй хөл нийлүүлэн алхах боломжтой болсон. Сошиал ертөнцөөр дэлхийн хэмжээнд нүүр будалт ямар түвшинд байгааг цаг алдалгүй үзээд сураад явах боломж нь бий. Салбар бүрт цаг хугацааны эрхэнд өөрийн мэргэжлийнхээ ур чадвараар ялгараад л ирдэг хүмүүс байдаг. Үүнтэй адил 30 гаруй жил make up артистаар ажилласан хэрнээ анх сурсан үеийн мэдлэгээрээ л цаашид яваад байх юм бол хичнээн чадварлаг ч аяндаа гологдох болно. Сүүлийн үед олон артистууд гарч ирсэн ч чанартайгаас илүү чанаргүй нь олон. Монголд make up-ын холбоо гэж байгаад артистуудыг үнэлэх цензуртай байсан бол илүү чадвартай боловсон хүчнүүд төрөх байсан болов уу. Нэг сарын сургалтад хамрагдчихаад би make up артист гээд явах хүмүүс их. Намайг салонаа нээгээгүй байх үед хүмүүс “Яагаад салонаа нээдэггүй юм бэ. Ийм мундаг артист байж” гэж хэлдэг байсан. Гэвч дөрөв таван жил хүмүүсийн нүүрийг будаад артистаар ажилласан ч гэсэн хувьдаа өөрийгөө голдог. Make up артист гэж хэлүүлэх арай л болоогүй, өшөө илүү сурах хэрэгтэй гэж боддог байсан. Одоо ч гэсэн би артист гэж хэлэхэд эрт байна.

-Гоёлын болон энгийн будалтын үнэ тариф ямар байдаг вэ?

-Хүмүүс гоёлын гэхээр хүнд төрлийн будалт хийдэг, энгийн будалт нь амархан байдаг гэж боддог. Гэвч ямар ч ялгаа байхгүй. Адилхан л хөмсөг, нүд, уруулыг нь будахад ижил процессоор, хариуцлагатай ажилладаг. Нэг нүдийг нь будчихаад нөгөөг нь орхидоггүй шиг гоёлын болоод энгийн будалт бүгд артистаас чадвар, сэтгэл зүрхээ зориулахыг шаарддаг. Иймд будалтуудаа 100 мянган төгрөгөөр үнэлж ажилладаг.

-Цаашдаа ямар ажлуудыг хийхээр төлөвлөсөн бэ?

-2020 онд төлөвлөсөн ажлууд коронавирусийн улмаас ирэх жил рүү шилжсэн. Гадаад руу make up артистаараа сурахаар явах гэж байсан ч цар тахлын улмаас хойшлогдсон. Коронавирус намжиж, хил нээгдэхээр явна. Хэрвээ боломж нь олдвол бизнесийн чиглэлээр сурахыг хүсч байгаа. Мөн гадны салонуудад ажиллаж туршлага хуримтлуулах болон өөрийн салонаа өргөжүүлэх гээд бодсон ажлууд их байна.

-Охид бүсгүйчүүдийн нүүр будалтаас ажиглагддаг нийтлэг алдаа юу вэ?

-Анх make up хийдэг байхдаа гадуур зөрж өнгөрөх эмэгтэйчүүдийн нүүрний будалтыг мэргэжлийнхээ онцлогийн хувьд их анзаардаг байсан. Тухайн үед найз охидтойгоо уулзах үед найзууд өөрсдийн будалтад их анхаарч ирнэ. Одоо бол харьцангуй ажиглаж харах нь багассан. Монгол охидын хувьд натурал шаргалдуу арьстай мөртлөө өөрсдөдөө тохироогүй, овортой харагдахуйц крем, хүндэвтэр будалтыг хийдэг нь хамгийн том алдаа байдаг.

С.ЛХАМСҮРЭН

А.ЗОЛЗАЯА

Categories
мэдээ цаг-үе

Булганы төвийн нэгдүгээр арван жилийг ерэн онд төгссөн амьдай нарын ангийнхан

“Нэг ангийнхан” буландаа энэ удаа Булган аймгийн төвийн Нэгдүгээр арван жилийн сургуулийг 1990 оны цагаан морин жилийн хавар төгссөн ангийнхныг хүндэтгэн онцолж байна. Тэртээ наян оны намар 36 сурагч 1А бүлэгт хуваарилагдан нэг ангийнхан болж энэхэн амьдралын нэгэн сайхан түүхээ бүтээсэн тэд өнөө жил сургуульд анх орсны 40, сургуулиа мөнгөн хонхны дуутай төгссөний 30 жилийн ойтойгоо учран золгож байна. Алтан номын А үсэг анх зааж эрдмийн их аянд дөрөөлүүлсэн ачит багш нь Д.Раднааханд гэж элгэмсэг зөөлөн, сайхан хүн байжээ.

Тус ангийнхны үүх түүх, харгуй замын эргэн сөхөхүйд хэд хэдэн зүйлээр онцлог байх юм. Хамгийн гол нь хоорондоо маш эвсэг, эелдэг, нэгнээ гэх халуун сэтгэл нь бүгдээс нь мэдрэгддэг нийтэч хамт олон. Мөн арван жилийн сурагч ахуй бүгд ижил тэгш сурлагатай, бусдаасаа онцгойроод эс бөгөөд бусдаасаа хоцроод байх зүйлгүй нэгэн зэрэг урагшилж хичээл сурлагадаа болоод бүхий л зүйлдээ давшилж чаддаг ийм л анд нөхөд юм билээ. Түүнийх нь илэрхийлэл олон зүйлээр хэмжигдэнэ. Анги хамт олноороо манлайлагч гэдгээ бага балчир наснаасаа харуулсан байна. Тухайлбал, хоёр, гуравдугаар ангийн сурагч ахуйдаа буюу 1982, 1983 оны монгол хэл, унших бичгийн олимпиадад түрүүлж байсан гээд бодохгүй юу. Мөн наян зургаан онд ангиараа зохион бичлэгийн улсын олимпиадаас хүрэл медаль авч, багш нарыгаа сургуулийн хамт олноо баярлуулж байсан удаатай.

Анги ангийнхны дурсамж дурдатгал түүхийг аваад үзэхээр заавал ч үгүй нэг онцлог харагддаг.

Энэ ангийнхныг амьдаа нарын ангийнхан гэж хэлж болно. Хичнээн ч олон ижил нэртнүүдтэй байсан юм бэ дээ. Хоёр Батсайхантай, нэг нь Баттулгын Батсайхан нөгөө нь Дамдинсүрэнгийн Батсайхан. Б.Батсайхан нь улс төр олон нийтийн байгууллагын ажлыг олон жил нэр төртэй хийж иржээ. Монголын залуучуудын холбооны Эрдэнэт хот дахь нарийн бичгийн дарга, Иргэний Зориг намын хэрэг эрхлэх газрын дарга гээд намтар цадиг нь үргэлжлэх аж. Д.Батсайхан нь болохоор Монголын жүдо бөхийн холбоонд ажилладаг, “Алдар” спорт хороонд багш дасгалжуулагчийн албатай. Тэдний ангиас төрийн дээд шагнал Алтан гадас одонгоор одоогийн байдлаар хоёр эрхэм шагнуулаад байгаа нь хоёр Батсайхан юм гэнэ. Мөн Цэдэн-Ишийн Батжаргал, Даваасүрэнгийн Батжаргал гээд эрэгтэй эмэгтэй хоёр Батжаргалтай. Бас эрэгтэй, эмэгтэй хоёр Лхагвасүрэнтэйгээс Д.Лхагвасүрэн нь Булган аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын санхүүгийн албан хариуцлагатай алба хашиж байна. Эл бүсгүй ангийнхаа эвлэлийн дарга, бүлгийн дарга байсан гэдэг. Аав нь Дэмчигбал гэж Булганы Эрүүл мэндийн газрын дарга байсан, үндсэндээ даргын даамал охин. Мөн эрэгтэй, эмэгтэй хоёр Мөнхбаяртай. Ширчиндоржийн Мөнхбаяр, Усны аж ахуйн Манлай инженерийн хүү Мөнхбаяр гээд тэд овог нэртэй нь нэрлэнэ. М.Мөнхбаяр Францад гэр бүлээрээ сайн сайхан амьдарч байгаа гэсэн. Амьдаа нар ингээд дуусахгүй, цаана нь бас хоёр Дэлгэрмаа байгаа. Ч.Дэлгэрмаа нь холын Америкт гэр бүлээрээ амьдарч буй аж. Ангийн дарга нь гавьяат Могойтор гуайн хүү Цогбадрах. Бизнес хийгээд маш амжилттай яваа гэж нөхөд бахдал дүүрэн хэлнэ билээ.

Бүгд ижил тэгш сурлагатай ч улаан онцын эзэн гэж байлгүй хаачихав. Тэр нь арван жилээ алтан медальтай төгсөж хамт олноо баярлуулсан Мишигийн Мөнхбат. Аав нь математикийн багш, ээж нь Булганы Цэрэнпил гэж гавьяат багш бий. Хоёр багшийн сурлага сайтай хүү тэрээр цэл залуухнаараа бурхан болж нөхдийнхөө дунд орон зайгаа орхиод, сэтгэлд нь харуусал үлдээгээд буцжээ, хорвоогийн жам яалтай. Ангийн эрэгтэй, эмэгтэй гэлтгүй бүх хүүхэд дундаас хамгийн нямбай нь Б.Батсайхан гэдгийг нөхөд нь санал нэгтэй хэлдэг гэж байгаа. Багын нямбай, юманд яс, төлөвлөгөөтэй сүрхий хүүхэд байжээ. Тэр нь ч амьдрал дээр үр нөлөөгөө үзүүлж залуучуудын байгууллага, нам улс төрийн байгууллагыг удирдахад хөрс суурь нь болсон байна. Нямбай, сүрхий нэгэн байхад бас сахилгагүй барам гэж бий. Хамгийн сахилгагүй хүүхдийн тоонд Сумсур нь орно. Одоо аймагтаа хувиараа ажил эрхлээд явж байна.

Булганы Сайханы Нямсүрэн гэж цэрэгжилтийн багшаар удирдуулж аравдугаар ангиа төгссөн тэд Раднааханд багшаас Долгормаа гэж орос хэлний багшийн гар дээр дараа нь зургийн Даариймаа, мөн Галя гээд хүндтэй багш нарын гар, сэтгэл дамжсанаа хэлсэн. Химийн Батчимэг, орос хэлний Нарантуяа, дунд ангид байхад хичээл зааж байсан алдарт хар Жийгээ буюу Жигжид багш, буурал Бадрах багш, түүхийн Бадарч, Дугаржав, хэл уран зохиолын Дэмбэрэлдорж гээд алдартай, Булган хангайдаа домог болсон, тухайн цагийн нэрийн хуудас багш нараар хичээл заалгаж байснаараа бахархдгаа нуугаагүй. “Бид чинь аравдугаар ангиа төгсөхдөө Монголын нийгмийн задралтай нүүр тулсан даа” хэмээн сонирхуулсан. Энэ бол яалт ч үгүй амьдралын үнэн. Ерэн оны цагаан морин жилийн хувьсгал ид өрнөж байх тэр хавар арван жилээ төгсөж ажил амьдралын гараатайгаа золгосон тэд нийгмийн задрал, дуулиан шуугиантай улаан нүүрээрээ тулсан хүмүүс. Барьц алдах үе байсан гэдэг. Үндсэндээ нийгмийн шуурганд өртөж гадаадын сургуульд авсан хүүхдүүд хүртэл тухайн сургуульдаа явж чадаагүй, улсын сургуулиас ч завсардах байдалд орж байжээ. Бүгд их, дээд сургуулийн хуваарь авсан ч сургуулиа бүрэн төгссөн нь ховор гэдэг. Зөвлөлтөд инженерийн сургуулийн бэлтгэл, Германд инженерийн сургуулийн бэлтгэл зэргийг авч байжээ. Олон улсын харилцааны чиглэлээр сургууль авсан ч сургуульдаа явж чадаагүй байна. Өнөө нийгмийн шуургатай холбоотой. Ерэн оноос өмнө улсын зардлаар гадагшаа сургуульд байсан асуудал шувтарч тэр хэдийг “үүр”-нээсээ нисэхэд сургалтын төлбөрийн асуудал дэгдсэн, дээрээс нь нийгмийн байдал, ард иргэдийн ахуй амьдрал ямар байсан цаг билээ, тэр бүхэн нөлөөлж таарна. Наймдугаар ангиа төгсөөд техникум аваад явсан нөхөд нь бүгд мэргэжил эзэмшиж сайн сайхан амьдарч явааг хэлж байна.

Арвын “А”-гийнхан жил бүр уулзацгаадаг. Хүний тоо хамаарахгүй, уулзмаар цагтаа хэдийд ч уулздаг гэнэ. Зарим нь ажил албатай, зарим нь гадаадад амьдарч байгаа. Гэхдээ бүгдийнх нь зүрх сэтгэл хамт, ёстой элэг нэг гэдэг шиг сэтгэл нэг халуун дотно байдаг. Уулзалтын ажлыг гол нугалж зохион байгуулдаг хүн нь Хишигдүүрэнгийн Саранчимэг, мөн Эрдэнэт үйлдвэрт амжилттай ажиллаж байгаа Ариунцэцэг буюу ангийн нөхөд нь Ариунаа гэж дууддаг “сурагч охин” нь байна. Ариунаагийнх нь өвөө Нацагаа эмч гэж сайхан хүн байжээ. Сараа, Ариунаа хоёр нь тэгэхээр гол зохион байгуулагч байх нь. Уулзаад суухаараа бүгдийнх нь нүд нь гэрэлтчихсэн, зүрх сэтгэлд нь багынх нь хиргүй тунгалаг, ариун сайхан дурсамж дурдатгал санагдаж, Ачуутын голынхоо ус нь харзлан мэлмэрсэн хаврыг, Зүүн түрүүний голын сайхан дурсамжийг сэргээх нь мэдээж. Хөрөө рам, цаг уурын тийшээ хөөцөлдөн гүйцгээж, эрхлэлдэн тоглож, жаргалтай нь аргагүй бага насаа үдэж тэр л сайхан газруудад хичээл номоо уншиж, шалгалт шүүлэгтээ бэлдэж байжээ. Дугуй унаж Чачиртын гол, тэр сайхан уул ус руу явдаг байснаа ч хуучилсан. Хамгийн дурсгалтай, хөөр баяртай сайхан мөч маань Жаргалантын зусланд өнгөрсөн дөө гэв. “Нанзадын Хишигдорж гэж Пионерын ордны багш маань байна. Тэнд чинь шүлэг найргийн тэмцээн уралдаанд хүртэл оролцож байлаа” гэх даруйд Б.Батсайхан “Би чинь энэ цагийн нэртэй яруу найрагч, зохиолч, Зохиолчдын хорооны дарга байсан Ц.Буянзаяагийн багш нь байлаа шүү дээ” гээд инээд алдсан юм. Ц.Буянзаяа яалт ч үгүй наймдугаар ангийн сурагч Сайхан сумаас, үндсэндээ хөдөөнөөс ирээд Батсайханд хандаж “Би чамаар шүлэг зохиол заалгая” гэх утгатай үгс хэлж ойр дотно явсан нь үнэн юм гэнэ лээ.

Есдүгээр ангид байхад Орхон сумаас шилжиж ирсэн Энхболд нь лам болсон. Булганчуудын бараг л даасан лам нь гэж болохоор буян төгс тэр хүн энэ ангийн хүүхэд. “Энхболд лам найз маань бид бүхний чаргаар гулгадаг байсан Ачуутын голын тэр сайхан ууланд хийморийн овоо босгосон. Багадаа гулгаж, багын дуугаа хадааж үлдсэн тэр сайхан ууланд овоо босгон биднийхээ адис жанлав, сүлд хийморийг оршоосон. Бид бүхэн тэр овоондоо сүслэн залбирдаг. Тийм нэг шүтээнтэй болгосонд Энхболд найздаа баярладаг” хэмээн илэрхийлсэн. Баатарын Ганзориг, Цогбадрах хоёр спорт талаа, Б.Батсайхан, Бадам-Арилдыгийн Бямбаа хоёр нь урлаг соёлын талаа аваад манлайлаад явдаг байж. Сонирхолтой нь энэ ангид улс төрийн дууны “Мөнгөн чавхдас” гэж хамтлаг байсан гэнэ. Ийм л нэг эвсэг дулаахан, үргэлжид биенээ үгүйлэн санаж, тэр даруйдаа уулзан баярлалдаж, амьдралын сайхныг хуваалцдаг ангийнхны тухай товчхон өгүүлэхэд ийм байна.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Өдрийн сонинд “Намар ирчихээд байхад налайж суугаад яахав дээ, сайд нар аа. Өвөл хаалга тогшиж байна” хэмээлээ

Өглөө бүр тантай хамт байдаг “Өдрийн сонин”-ы даваа гаргийн дугаар 12 нүүрээр хэвлэгдэж, та бүхний гар дээр хүрч байна.

УИХ-ын гишүүн Г.Дамдиннямтай ярилцлаа. Тэрээр “Хятад ажилчид орж ирсэн бол Дарханы замын ажил өдийд нэлээн урагштай явчих байжээ” гэлээ

“Өдрийн сонин”-ы “Сураг алдарсан хүн” гэж булан бий. Цаг түүхийн гэрч болсон, тухайн цаг үедээ хамгийн их алдаршиж, нэрд гарч, магадгүй дуулиан шуугианы эзэн байсан тийм эрхмийн он жилүүдийг дахин сөхөж уншигч олонд танилцуулдаг сонирхолтой булан. Иймээс уг буланд нэр хүнд далайц даацаараа таарч тохирох хүн ховор байх нь бий. Харин эл удаа тийм нэг сонирхолтой кадрыг олж уулзлаа. ЦЕГ-ын Ахмадын хорооны дарга Лхамчигийн Билгээ хурандаа “За чамайг би Базаргүртэй уулзуулна.

Олон түмний хайр хүндэтгэлийг хүлээсэн хүчит аварга Д.Хадбаатар агсны хүү, “Д.Хадбаатар сан”-гийн тэргүүн П.Даваажавтай ярилцлаа. Ярилцлагыг I-VI нүүрнээс унших боломжтой.

Манай сонины “Баримт, үзэл бодол”-ын гуравдугаар нүүрт “Намар ирчихээд байхад налайж суугаад яахав дээ, сайд нар аа. Өвөл хаалга тогшиж байна” хэмээлээ.

Зоонозын үндэсний төвийн дэд дарга Б.Амгаланбаяртай ярилцлаа. Тарваган тахалтай холбоотой асуудраал ярилцлаа.

Дэлгэрэнгүй мэдээллүүдийг уншихыг хүсвэл дараах линкээр бүртгүүлж уншина уу. https://admin.dnn.mn/plugins/news/login/

Эдгээр болон бусад цаг үеийн мэдээ мэдээлэл, ярилцлага, сурвалжлагыг “Өдрийн сонин”-ы мягмар гаргийн дугаараас уншаарай.

Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудангийн салбаруудаас болон сонин борлуулах цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой. Мөн “Мөнгөн завъяа” дахь сонин борлуулах цэг, Сансрын үйлчилгээний төв дэх сонин борлуулах цэг, Хан-Уул дүүргийн 19 дүгээр хорооллын үйлчилгээний төвд байрлах сонин борлуулах цэг, Саппорогийн “Миний дэлгүүр” дэх сонин борлуулах гол гол цэгүүдээс худалдан авч болохыг дуулгая. Түүнчлэн “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч болно.

Уншигч та “Өдрийн сонин”-ыг захиалан уншихыг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу. Цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88085029 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээллийг аваарай.

“Өдрийн сонин”-той холбоотой мэдээ мэдээллийг 19001987-гоос лавлана уу.

“ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮХЭН ТАНТАЙ ХАМТ

Categories
мэдээ улс-төр

Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан Азийн хөгжлийн банкны Монгол Улс дахь суурин төлөөлөгч Павит Рамачандрантай уулзлаа

Өнөөдөр Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан Азийн хөгжлийн банкны Монгол улс дахь суурин төлөөлөгч Павит Рамачандрантай уулзалт хийлээ. Уулзалтын эхэнд ноён Павит Рамачандран Монгол Улсын Эрүүл мэндийн сайдын албан тушаалд томилогдсонд Сайд Т.Мөнхсайханд баяр хүргэж, ажлын өндөр амжилт хүслээ.

“Ковид-19”-ийн халдвараас урьдчилан сэргийлэх ажилд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор Азийн хөгжлийн банкнаас монгол улсын эрүүл мэндийн салбарт нэг сая ам.долларын буцалтгүй тусламж үзүүлсэн. Үүн дээр нэмээд 1.5 сая ам.долларын буцалтгүй тусламжийг ази номхон далайн гамшгаас хамгаалах сангаас нэмэлтээр олгохоор болсон тухай суурин төлөөлөгч Павит Рамачандран дуулгалаа. Мөн монгол улсын засгийн газарт үзүүлэхээр төлөвлөсөн төсвийн нэмэлт дэмжлэгийн хүрээнд эрүүл мэндийн салбарын үйл ажиллагаанууд тусгагдана гэдгийг хэлсэн юм. Монгол улсын засгийн газар болон АХБ-ны хамтарсан эрүүл мэндийн салбарын 4-р төслийн хүрээнд СХД-т баригдсан жишиг эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн тээвэрлэлт болон боловсон хүчнийг дадлагажуулах асуудлыг аль болох түргэвчилж эмнэлгийг яаралтай ашиглалтад оруулах талаар анхаарч ажиллана гэлээ. Мөн эрүүл мэндийн салбарын 6-р төслийг удахгүй хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа. Энэ төслийн хүрээнд зөвхөн Улаанбаатар хот гэлтгүй аймаг орон нутагт эрүүл мэндийн анхан шатны байгууллагуудын барилгыг барих зэрэг Монгол улсын эрүүл мэндийн салбарын тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх чухал төсөл болно гэж харж байгааг онцолсон юм.

Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан Суурин төлөөлөгч Павит Рамачандранд хариу талархал илэрхийлж, АХБ-ны Монгол улсад хэрэгжүүлж байгаа хөрөнгө оруулалтууд цаг үеэ олсон, зөв зүйтэй төслүүд гэдгийг хэллээ. Ялангуяа лавлагаа шатлалын болон аймаг дүүргийн эмнэлгүүдэд ариутгалын нэгдсэн цогц тасгийг байгуулж байгаа нь туйлын ач холбогдолтой, үр өгөөжтэй ажил болохыг онцоллоо. Удахгүй ашиглалтад орох СХД-ийн жишиг эмнэлгийн үйл ажиллагааг эхлүүлэхдээ зөв зохион байгуулалттай, зөв төлөвлөгөө, удирдлага, арга зүйгээр хангаж ажиллах талаар лавлагаа шатлалын эмнэлгүүдийн удирдлагуудтай ярилцаж тодорхой шийдлүүдийг гаргасан талаар дуулгасан юм. Мөн цаашид шинээр байгуулагдаж байгаа эмнэлгүүдийн ашиглалтыг зөв чиглэлийн дагуу хөгжүүлэх замаар эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах бодлогыг баримтална гэдгийг хэлж байсан юм.

Манай улсын хувьд өргөн уудам нутагт хүн ам нь тархмал суурьшилтай амьдардаг онцлогоос хамаарч яаралтай тусламжийн хоцрогдол үүсэх асуудал гардаг. АХБ-тай хамтарсан төслийн хүрээнд дээрх асуудлыг цогцоор нь өөрчлөх боломж бүрдэж, яаралтай тусламжийн нэгдсэн системтэй болно гэж итгэж байгаагаа илэрхийлсэн юм.

Categories
мэдээ улс-төр

Шадар сайд хадлан тэжээл бэлтгэх ажлыг 10 дугаар сараас өмнө дуусгах үүрэг өгөв

Засгийн газрын өмнө тулгарч байгаа нэн яаралтай шийдвэрлэх ажлын нэг нь Хөдөө аж ахуйн салбарын 2020-2021 оны өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг хангах явдал болоод байна. Үүнтэй холбоотойгоор 2020 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар өвөлжилтийн бэлтгэл хангуулах тухай 19 тоот тогтоол гарсан. Энэхүү тогтоолд бүх шатны Засаг дарга нарт Хөдөө аж ахуйн салбарыг өвөлжилт, хаваржилтанд бэлтгэх тодорхой үүрэг, даалгаварыг дэлгэрэнгүй зааж өгсөн.

Улмаар Монгол Улсын Шадар сайд Я.Содбаатараар ахлуулсан ажлын хэсэг өнгөрөгч амралтын өдрүүдэд Өвөрхангай аймагт ажиллаж өвөлжилтийн бэлтгэл ажил, тулгамдсан асуудлаар хангайн бүсийн аймгуудын засаг дарга нартай зөвлөлдөх уулзалт зохион байгуулж, үүрэг чиглэл өгч ажиллалаа.

Энэ жилийн хувьд зуншлага 7 дугаар сарын 20-ны өдрийн байдлаар нийт нутгийн 50 орчим хувьд сайн, 30 гаруй хувьд дунд, 20 орчим хувьд муу байгаа бөгөөд Баянхонгор, Өвөрхангай нутгаар муу байгаа аж. Цаг уурын мэдээгээр хур тунадас багатай олон жилийн дунджаас дулаан байх тул зуншлага сайжрахгүй байсаар сэрүүний улиралтай золгож болзошгүйг холбогдох албаныхан анхааруулсан юм.

Цаг уур орчны шинжилгээний газрын Урьдчилан мэдээлэх хэлтсийн дарга Л.Оюунжаргал “10 дугаар сард Хангай, Хөвсгөл, хэнтийн уулархаг нутгаар олон жилийн дунджаас ахиу цас орох төлөвтэй байгаа нь тогтвортой цасан бүрхүүл эрт тогтох нөхцөл болж болзошгүй байна. Энэ нь улмаар өвлийн улирал, тэр дундаа 12-01 сарууд олон жилийн дунджаас хүйтэн болж болзшгүйг илтгэх нэг хүчин зүйл” хэмээн ирэх өвлийн цаг агаарын төлөв байдлын талаар танилцуулав.

Харин Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд З.Мэндсайхан намрын ургац хураалтыг хаягдалгүй, технологийн дагуу богино хугацаанд хураан авахад анхаарах, хадлан бэлтгэх боломжгүй аймаг, сумд аюулгүй нөөцийн өвс, тэжээлээ үнэ хямд байгаа намрын улиралд худалдан авч нөөцлөхөд анхаарал хандуулах хэрэгтэй байгааг онцлон тэмдэглэсэн юм.

Монгол Улсын Шадар сайд, Улсын Онцгой комиссын дарга Я.Содбаатар холбогдох албаныхны мэдээлэл, тулгамдсан асуудлын талаар нөхцөл байдалтай танилцаад өвөлжилтийн бэлтгэлийг эртнээс хангахын тулд дараах үүрэг, чиглэлийг өглөө. Үүнд,

1. Аймаг, сумын аюулгүйн нөөцөд өвс, тэжээл бэлтгэх ажлыг цаг алдалгүй зохион байгуулах;

2. Зуншлага сайтай аймаг, сумдын нутагт малчдыг баг, бүлэг болгон хадлан тэжээл бэлтгэхэд нь тусалж, дэмжих;

3. Намрын ургац хураалтын ажлыг сайтар зохион байгуулах;

4. Аймаг, сумын хэмжээнд мал, мах бэлтгэх, нийлүүлэх ажлыг эрчимжүүлэх;

5. Мал сүргийг өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, малын үржүүлэг, технологийн ажил үйлчилгээ, малын дархлаажуулалт, угаалга, туулгалт, ариутгал, халдваргүйжүүлэлтийг эрчимтэй явуулах;

6. Малчдыг малаа даатгалд хамруулах ажлыг идэвхтэй зохион байгуулах;

7. Цаг агаарын аюулт үзэгдлийн талаарх зарлан мэдээллийг ард иргэдэд шуурхай хүргэх, болзошгүй байгалийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх бэлтгэл, бэлэн байдлыг дээшлүүлэх;

8. Үерийн аманд буусан айл, иргэдийг аюулгүй бүсэд нүүлгэн шилжүүлэх;

9. Цаг уурын байгууллагаас гаргаж буй бэлчээрийн даац, зудын эрсдэлийн мэдээ, аюулт болон гамшигт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх мэдээг ард, иргэдэд шуурхай хүргэх;

10. 2020-2021 оны өвөл, хавар отор, нүүдэл хийх малчдын судалгаа, оторлох малын тоо, толгойг аймаг, орон нутгаар нэгтгэж гаргах;

11. Аймгуудын төвлөрсөн дулаан хангамж болон барилга байгууламжийн цахилгаан, сантехник, уурын зуух, дулаан хангамжийн бэлэн байдлыг хангах;

12. Аймаг, сумдын барилга байгууламжийн цахилгаан, сантехник, уурын зуух, дулаан хангамжийн бэлэн байдлыг хангах;

13. Дулааны цахилгаан станцуудын шугам сүлжээний шинэчлэл, их болон урсгал засварыг тогтоосон хугацаанд горимын дагуу хийж дуусгах;

14. Сум бүрийг дизель станцтай болгож, гэнэтийн осол, аваарын үед ажиллуулах цахилгааны нөөц эх үүсвэрийг бэлэн байлгах;

15. Аймаг, сумын эрүүл мэндийн байгууллагын эм, эмнэлгийн хэрэгслийн нөөцийг бүрдүүлж, түргэн тусламжийн авто машин, тусгаарлах байрны бэлэн байдлыг хангуулж, Ковид-19 цар тахлын үед ажиллах эмч, сувилагч, эмнэлгийн ажилтнуудыг томилгоожуулан дадлагажуулах;

16. Боловсролын салбарын сургууль, цэцэрлэгүүдийн их засварын ажлыг хичээлийн шинэ жил эхлэхээс өмнө төлөвлөсөн хугацаанд чанартай хийж гүйцэтгэх;

17. Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 51 дүгээр зүйл, Сангийн сайдын 2018 оны 318 дугаар тушаалаар батлагдсан “Засаг даргын нөөц хөрөнгийн зориулалт, зарцуулалтын нийтлэг журам”-ыг хэрэгжүүлж, Засаг даргын нөөц хөрөнгийг зориулалтын дагуу зарцуулах;

18. Сум, орон нутагт байгуулагдсан Онцгой байдлын анги салбар, бүлгийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцлийг бүрдүүлж, дэмжлэг үзүүлж ажиллахийг тус тус үүрэг болгосон юм гэж Монгол Улсын Шадар сайдын Ажлын албанаас мэдээллээ.


Categories
мэдээ нийгэм

Нисгэгчгүй нисэх төхөөрөмжийг ашиглан аюулт үзэгдэл, ослын эрсдэлийн зураг боловсруулах сургалт зохион байгууллаа

Онцгой байдлын ерөнхий газраас нисгэгчгүй нисэх төхөөрөмж /дрон/ ашиглан гамшиг, аюулт үзэгдэл, ослын эрсдэлийн зураг боловсруулах, эрэн, хайх аврах ажиллагаанд хэрхэн дэмжлэг үзүүлэх талаар анхан шатны мэдлэг олгох онолын сургалтыг Гамшгийн шуурхай удирдлага, зарлан мэдээллийн төвд, дадлагыг Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 31 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт зохион байгууллаа.

Сургалтад Онцгой байдлын ерөнхий газар, Үндэсний аврах бригадын 10 алба хаагч хамрагдсан юм. Алба хаагчдад “Гамшгийн эрсдэлийн зураг боловсруулах нийтлэг арга зүй, хэрэгцээ шаардлага, нөөц боломж, дроны бүтэц, үйл ажиллагаа, аюулгүй ажиллагааны дүрэм, холбогдох хууль, тогтоомж, программ хангамж, дата цуглуулах, дата боловсруулалтын энгийн зарчим”-ын талаар холбогдох мэргэжилтнүүд сургалт хийлээ.

Онцгой байдлын байгууллагаас Монгол оронд тохиолдож буй гамшиг, аюулт үзэгдэл, ослын далайц, давтамж зэргийг харгалзан нисгэгчгүй нисэх төхөөрөмж ашиглан гамшгийн эрсдэлийн зураг боловсруулах, эрэн, хайх аврах ажиллагаа, гал түймэр унтраахад хэрхэн дэмжлэг үзүүлэх талаар холбогдох мэргэжлийн байгууллага, аж ахуйн нэгжтэй хамтран ажиллах, судалгаа хийх, алба хаагчдыг сургаж дадлагажуулах, тоног төхөөрөмжийн хоорондын уялдаа, тоо ширхэг, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр ажиллаж байна гэж Онцгой байдлын ерөнхий газраас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Олон нийтийн цагдаа нарт урамшуулал олгох санал оруулжээ

Нийслэлийн Засаг даргын зөвлөлийн өнөөдрийн хуралдаанаар “Нэг хот-Нэг стандарт” зорилтот жилийн 2020 оны эхний хагас жилийн төлөвлөгөөний биелэлтийг хэлэлцэж, төлөвлөгөөний биелэлт, явцыг НЗДТГ-ын Төрийн захиргааны удирдлагын хэлтсийн дарга Ү.Ганболд танилцууллаа.

Нийслэлийн Засаг даргын 2019 оны А/1343 дугаар захирамжаар батлагдсан “Нэг хот-Нэг стандарт” болзолт уралдааны хоёрдугаар улирлын үнэлгээг удирдамжид заасны дагуу нээлттэй тендерт шалгарсан төрийн бус байгууллага хийж гүйцэтгэжээ. Зөрчлийн мэдээлэл оруулж буй хэсгийн ахлагч нарын үйл ажиллагааг хөнгөвчлөх, мэдээллийн хурд, ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх зорилгоор Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар болон Азийн сангийн хамтран хэрэгжүүлж буй “Хотын засаглал” төслийн дэмжлэгтэйгээр зөрчлийн мэдээлэл бүртгэх гар утасны программ хангамжийг боловсруулж, ажиглалтад оруулсан байна. “Нэг хот-Нэг стандарт” зорилтот жилийн хоёрдугаар улирлын төлөвлөгөөний биелэлт 71 хувьтай байгаа аж.

Хотын Захирагчийн үүрэг гүйцэтгэгч Ж.Батбаясгалан “Нэг хот-Нэг стандарт болзолт уралдаан нь хотын ажлыг идэвхжүүлэх зорилготой уралдаан. Хүнийхээ аюулгүй байдлыг хангасан, хүн рүүгээ чиглэсэн бодлого хэрэгжүүлэхээр бид зорьж ажиллаж байна. Бид нэг хотод амьдарч байгаа бол нэг стандартыг мөрдөх ёстой. Амжилттай оролцсон дүүрэг, хороодыг урамшуулж, хариуцлагагүй оролцсоныг нь олон нийтэд нээлттэй зарла. Ажлаа хийж чадахгүй байгаа дүүргийн удирдлагуудыг мөн зарлах хэрэгтэй” гэлээ.

Олон нийтийн цагдаагаар ажиллаж буй хэсгийн ахлагч нарт урамшуулал олгоно

Мөн өнөөдрийн хуралдаанаар олон нийтийн цагдаагаар ажиллаж буй хэсгийн ахлагч нарын ажлын явцын танилцуулгыг НЗДТГ-ын Төрийн захиргааны удирдлагын хэлтсийн дарга Ү.Ганболд хүргэлээ.

Нийгмийн хэв журмыг сахиулах, гэмт хэргийн шинжтэй нөхцөл байдлыг Цагдаагийн байгууллагад шуурхай мэдээлэх, зөрчил үйлдсэн этгээдэд торгох шийтгэл ногдуулах, хууль тогтоомжийг иргэдэд сурталчлан таниулах, сануулга өгч, хариуцлага хүлээлгэх, хотын соёлыг түгээж аюулгүй орчныг бүрдүүлэх, цагдаагийн байгууллагад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор нийслэлийн 173 хороодын 1692 хэсгийн ахлагчаас 982 хэсгийн ахлагч олон нийтийн цагдаагийн эрх авч ажиллаж эхэлсэн. Өнгөрсөн хугацаанд Сонгинохайрхан дүүрэгт 41506 зөрчил, Хан-Уул дүүрэг 39564 зөрчил, Баянгол дүүрэгт 34288 зөрчил, Чингэлтэй дүүрэгт 16521 зөрчил, Баянзүрх дүүрэгт 9099 зөрчил, Налайх дүүрэгт 5463 зөрчил тус тус илрүүлж, иргэдэд зөвлөмж мэдээлэл хүргэн ажилласан байна.

“Олон нийтийн цагдаагийн эрх аваагүй хэсгийн ахлагч нарыг нэмж ажиллуулж, нэг хэсгийн ахлагчид ногдох зөрчил илрүүлэлтийн тоо, ажлын ачааллыг бууруулах, улиралд олгож буй урамшууллыг сар бүр олгох саналтай байна” гэдгээ Төрийн захиргааны удирдагын хэлтсийн дарга Ү.Ганболд танилцуулгадаа онцолж хэлсэн юм.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн үүрэг гүйцэтгэгч Ж.Батбаясгалан “Олон нийтийн цагдаагаар ажилласан хэсгийн ахлагч нарын хэрэг зөрчил илрүүлсэн тоо, иргэдэд шаардлага тавьж хэв журам сахиулсан энэ дүнг хараад нэг талдаа баярлаж байна. Улаанбаатар хотод амьдарч байгаа иргэн бүр хотоо хайрлах ёстой. Ард иргэд маань нийслэлийн зүгээс хийж байгаа ажилд санаачилга, идэвхтэй оролцож байгаад талархалтай байна. Иргэдээ эрүүл аюулгүй орчинд амьдруулахын төлөө ажиллаж байгаа олон нийтийн цагдаа нарт урамшуулал олгох саналыг дэмжинэ” гэлээ.

Мөн “Үндэсний их баяр наадмын амралтын өдрүүдэд зөвшөөрөлгүй хашаа, хайс барьсан асуудал гарсан. Сургууль, цэцэрлэг барих газар хомс байхад ийм замбараагүй асуудал үүсгэдэг байж таарахгүй. Хариуцлагагүй ажиллаж байгаа хүмүүстэй холбогдох журмын дагуу хариуцлага тооцож ажиллана. Ийм байдалтай ажил хийхгүй” гэдгийг холбогдох албан тушаалтнуудад онцгойлон анхааруулж хэлсэн юм.

Уг асуудлыг зөвлөлийн гишүүд хэлэлцэж, олон нийтийн цагдаагаар ажилласан хэсгийн ахлагч нарын 2020 оны хоёрдугаар улирлын урамшууллыг холбогдох журмын дагуу шийдвэрлэхээр болов.

Categories
мэдээ нийгэм

Хорио цээр, хязгаарлалтын дэглэм тогтоох, ажиллах журмыг боловсруулж байна

Онцгой байдлын ерөнхий газрын даргын тушаалаар Хорио цээр, хязгаарлалтын дэглэм тогтоох, ажиллах журмыг боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулан ажиллаж байна. ОБЕГ-ын Гамшгийн шуурхай удирдлагын газрын дарга, хурандаа Л.Мандахгэрэлээр ахлуулсан ХХААХҮЯ, ЗХЖШ, ЦЕГ, МХЕГ, нийслэлийн Эрүүл мэндийн газар, ЗӨСҮТ, ХӨСҮТ–ийн холбогдох мэргэжилтнүүд журмын төслийг боловсруулж байгаа юм.

Энэхүү журам батлагдснаар Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт олон нийтийг хамарсан хими, биологи, цацраг идэвхт бодисын хордлого, мал амьтнаас хүд болон хүнээс хүнд халдавраладаг, Олон улсын эрүүл мэндийн дүрмээр зохицуулагддаг халдварт өвчний дэгдэлт гарсан үед хорио цээр, хязгаарлалтын дэглэм тогтоох, цуцлах болон эдгээртэй холбогдон гарах харилцаа, үйл ажиллагааг зохицуулах боломж бүрдэнэ гэж Онцгой байдлын ерөнхий газраас мэдээллээ.