Month: January 2020

Categories
мэдээ нийгэм

ЭМЯ: Монгол Улсад шинэ төрлийн коронавирусийн халдвар бүртгэгдээгүй

ЭМЯ-наас коронавирустэй холбоотой асуудлаар мэдээлэл хийж байна. Япон улсаас ирсэн оношлуурыг ХӨСҮТ дээр ашиглана. Нэг сорьцод нэг оношлуур ашиглах бөгөөд шинжилгээний хариу 24 цагийн дотор гарах аж. Одоогийн байдлаар 200 ширхэг оношлуур хүлээн аваад байгаа ба оношлуур тасрахгүй байх тал дээр ажиллаж байгаа. Коронавирусийн халдвар авсан байж болзошгүй сэжигтэй хүмүүсийн шинжилгээний хариуг гарах үед нь мэдээллийг шуурхай өгч ажиллана гэв. Монгол Улсад шинэ төрлийн коронавирусийн халдвар бүртгэгдээгүй. Нийт 13 хүний ХӨСҮТ-д тусгаарлаж шинжилгээ авсан. Тэдгээр иргэд БНХАУ-д зорчоод ирсэн, халуурсан шинж тэмдэгтэй байсан бөгөөд дөрвөн хүнээс томуугийн А хүрээний вирус илэрсэн. Архангай, Ховд аймагт сэжигтэй тохиолдол гарсан нь үгүйсгэгдсэн. Уушгины хатгалгааны улмаас нас барсан тохиолдлуудыг нягталж байна гэлээ. Архангай аймагт коронавирусийн сэжигтэй тохиолдол илрээгүй, Хэнтий аймагт 14 настай хүүхэд нас барсан нь уушигны хатгалгааны улмаас гэсэн таамаг дэвшүүлж байна гэв. Гэхдээ шинжилгээний эцсийн хариу гараагүй байгаа аж. Мөн 14 настай охинтой ойр байсан гурван хүүхдийг тусгаарлажээ. Одоогоор хүүхдүүдийн биеийн байдал сайн байгаа аж.

Харин Хонгконгийн онгоцоор ирсэн хоёр иргэнийг тусгаарлаж, ХӨСҮТ-ийн хяналтад авсан, биеийн байдал сайн байгаа гэв.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Р.Болорцэцэг: Уханьд ямар ч тохиолдолд гэрээсээ бүү гар гэж зөвлөж байна

-ТУС ХОТОД МОНГОЛЫН 32 ИРГЭН ХӨЛ ХОРИОНД БАЙНА-

БНХАУ-ын Хубэй мужийн нийслэл Ухань хотод коронавирусийн халдвар дэгдэж, хөл хорио тогтоогоод байна. Тус улсын арван их сургуульд 250 орчим монгол оюутан суралцдаг аж. Оюутнуудын өвлийн амралт эхэлж, ихэнх нь Монгол руу буцсаны дараа коронавирусийн халдвар дэгджээ. Тиймээс 31 оюутан, нэг хүүхэд нийлээд 32 хүн Уханьд хөл хорионд ороод байгаа аж. Энэ талаар тус хотод суралцаж байгаад хөл хорионд орсон Р.Болорцэцэгтэй ярилцлаа.

-Хэзээнээс хөл хорионд орсон бэ. Албан ёсоор хэчнээн монгол оюутан байна вэ?

-Ухань хотод өвлийн амралтаараа үлдсэн 31 оюутан, нэг бага насны хүүхэд байгаа. Нэгдүгээр сарын 23-ны өдрийн 10:00 цагаас хөл хорио тогтоож эхэлсэн.

-Хөл хориог ямар байдлаар тогтоосон бэ. Орж, гарах хөдөлгөөнийг бүрэн хязгаарласан уу?

-Нэгдүгээр сарын 23-наас эхлэн бүх нийтийн тээврийн үйлчилгээг зогсоосон. Жишээлбэл, энгийн болон хурдны галт тэргээр зорчих боломжгүй болсон. Мөн Ухань хотоос гарах болон ирэх нислэгийг хаасан байгаа.

Хэдийгээр нийтийн тээврийн үйлчилгээг зогсоосон ч гэсэн хот дотор 6,000 такси үнэгүй үйлчилж, хувийн унаагаар явахыг зөвшөөрч байсан. Гэвч энэ сарын 25-наас эхлэн хувийн унаагаар явах болон такси үйлчилгээг бүрэн зогсоогоод байна.

-Гадуур гарах боломжтой байгаа юу. Дэлгүүр болон бусад үйлчилгээний газрууд ажиллаж байна уу?

-Ард иргэд гэр орноосоо гарч дэлгүүр орж болно. Гэвч энэ үйлдэл нь маш эрсдэлтэйд тооцогдож байгаа. Гадуур гарах боломж байгаа ч онцгой шаардлага гарахгүй бол хүмүүс гэртээ байхыг илүүд үзэж байна.

Нөгөөтэйгүүр, хөл хорио тогтоосон мэдээ гарсан өдрөөс эхлэн хүнсний болон ахуйн хэрэглээний бүтээгдэхүүнүүдийг их хэмжээгээр базаасан учир иргэд нэг их гарахгүй байгаа. Том хэмжээний нэг л супермаркет ажиллаж байгаа гэсэн. Бусад нарийн мэдээллийг сайн мэдэхгүй байна. Бид ч бас гэрээсээ огт гарахгүй байгаа.

-Та бүхний одоогийн нөхцөл байдал ямар байна вэ. Хүнсний болон бусад хангамж дутагдаж байна уу?

-Ухань хотод байгаа Монгол Улсын 32 иргэн маань 4, 5, 6 гэхчлэн хэсэг хэсгээрээ зургаан өөр сургуульд байгаа. Сургууль тус бүрийнхээ оюутны байранд бий. Бүгд өрөөнөөсөө гарахгүй байгаа. Хөл хорио цуцлахыг хүлээх ч юм уу, эсвэл эх орноос минь биднийг ирж авах шийдвэрийг хүлээсэн нөхцөл байдалтай байна.

Одоогийн байдлаар Wechat-д тусдаа групп үүсгэчихсэн. Үүгээрээ хоорондоо харилцаж, мэдээлэл хуваалцаж байна. Мөн дор бүрнээ биеийн байдлаа хянаж байгаа. Өдөр бүр халуун болон биеийн бусад үзүүлэлтээ хэмждэг. Монгол оюутнуудаас халуурсан, өвдсөн зүйл байхгүй. Бүгдийнх нь биеийн байдал хэвийн байна.

-Оюутны байранд байгаа залуус хэрхэн хооллож байгаа вэ. Сургуулиас нэгдсэн байдлаар хооллож байна уу, эсвэл дэлгүүрээс хүнсээ цуглуулсан уу?

-Монгол оюутнуудын хувьд хүнсээ дор бүрнээ цуглуулаад өрөө өрөөндөө хоолоо хийж идэж байгаа. Сургуулиас үнэгүй хоол тараах арга хэмжээ авч байгаа юм шиг байна лээ. Одоогийн байдлаар монгол оюутнууд үүнд нь хамрагдаагүй гэсэн. Миний хувьд гэр бүлийнхэнтэйгээ тусдаа байр хөлсөлж амьдардаг. Оюутны байранд байдаггүй.

-Хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ өссөн үү. Дутагдаж байгаа зүйл байна уу?

-Энэ сарын 23-нд хөл хорио тогтоосон мэдээг сонсоод захаас хүнсний бүтээгдэхүүн авахаар гарсан. Гэтэл бараа бүтээгдэхүүний үнэ хоёр дахин өссөн байсан. Иймд Хятадын засгийн газрын тогтоолоор 24-ний өдрөөс эхлэн өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүний үнийг нэмж болохгүй гэдгийг анхааруулсан.

Хэрэв үнэ өсгөсөн тохиолдол гарвал хариуцлага хүлээлгэх болно гэдгийг хатуу анхааруулсан байна лээ. Тиймээс ханшийн хөөрөгдөл харьцангуй гайгүй болсон. Одоогийн байдлаар бидэнд дутагдаж гачигдах зүйл алга. Нэг зүйл нь гэнэт хөл хорио тогтоосон учир крантны ус хэрэглэж болохгүй байгаа. Тиймээс ундны усны хомсдолд орохоор байна.

-Та бүхэнтэй Монголын Элчин сайдын яамнаас холбогдсон уу. Нутаг буцаах асуудлаар ямар нэг зүйл ярьсан болов уу?

-Ерөнхийдөө Бээжин дэх Элчин сайдын яам болон консултай байнгын холбоотой байгаа. Хятадын талд оюутнуудаа татаж авах асуудлаар хүсэлт илгээж, хариу хүлээж байгаа гэсэн. Ирсэн даруйд бидэнд мэдэгдэнэ гэсэн болохоор хүлээлтийн байдалтай байна.

-Бусад орны оюутнуудыг Ухань хотоос гаргаж байна уу. Энэ талаар хэр мэдээлэлтэй байна вэ?

-Франц улс оюутнуудаа татаж авах эхний арга хэмжээг авч байгаа тухай дуулсан. Энэ нь хэрхэн хэрэгжсэн тухай сайн мэдэхгүй байна. Бусад улсын иргэдийн хувьд Ухань хотод маш олуулаа байгаа. Иймд иргэдээ эргүүлэн татахад хүндрэл үүсэж байгаа юм шиг байна лээ. Энд ажиллаж, амьдарч, сурч байгаа Солонгос улсын иргэн гэхэд 500-600 хүн байна гэсэн.

Тэр иргэн болгоныг татаж авахад хүндрэлтэй байдаг бололтой. Америк улс нэгдүгээр сарын 28-ны өдөр (өнөөдөр) Уханий онгоцны буудлаас нэг онгоцоо нисгэнэ гэж байсан. Өөр мэдээлэлгүй байна.

-Танай оюутны байр өвчний голомтоос хэр хол вэ. Оюутны байранд ямар нэгэн байдлаар халдвар гарсан гэсэн мэдээлэл бий юү?

-Манай сургуулийн хувьд өвчлөл илэрсэн гадаад оюутан байхгүй. Бусад сургуулийн хувьд мэдэхгүй байна. Манайх далайн амьтны хүнсний захаас 14 км зайтай оршдог.

-Оюутны байранд урьдчилан сэргийлэх үүднээс халдваргүйжүүлэх, үзлэг оношилгоог хэрхэн хийж байна вэ?

-Оюутны байранд хүүхэдтэй оюутныг амьдруулдаггүй. Т иймээс манай гэр бүлийн хувьд сургуулийн кампус дотроо байр хөлсөлж гадуур амьдардаг. Оюутны байранд яг юу болж байгааг сайн мэдэхгүй байна.

Гэхдээ сургуулиас оюутнууд руугаа явуулж буй мэдээллээс харахад хлораминтай усаар байнга ариутгаж, шаардлагагүй тохиолдолд өрөөнөөсөө гарахгүй байх гэсэн анхааруулгыг өгч байна. Мөн нэг давхартаа үнэгүй маск тарааж байгаа.

-Та бүхэн гадагш гарахгүй байгаа учир зурагтаар ихэнх мэдээллийг авч байгаа байх. Халдвартай холбоотой ямар мэдээллийг өгч байна вэ. Иргэдийн сэтгэл санааг тайван байлгах үүднээс энтертаймент, хөгжөөнт нэвтрүүлгүүд түлхүү гаргаж байна уу?

-Хятадын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр өдөр тутмын программынхаа дагуу нэвтрүүлгүүдээ гаргаж байгаа. Яг мэдээний цагаар Хятад улсын эмч нар бүх хүчээ дайчлан ажиллаж байна гэсэн мэдээлэл явж байгаа. Энд цагаан cap болж байгаа учраас үүнтэй холбоотой мэдээ, нэвтрүүлэг голдуу гарч байна.

Мөн маскны үйлдвэртэй холбоотой мэдээллийг шууд дамжуулж байсан. Үйлдвэр ачаалал ихтэй, ажилчид нь 24 цагаар хоёр ээлжээр өдөрт 200 мянган маск үйлдвэрлэж байгаа гэсэн. Улс орны өнцөг булан бүрээс амны хаалтны захиалга маш их байна гэсэн утгатай мэдээлэл гарсан.

-Урьдчилан сэргийлэх ямар зөвлөгөө мэдээлэл өгч байна вэ. Дэлгэрэнгүй байдлаар хариулахгүй юу?

-Зэрлэг амьтантай шууд битгий харьц. Тахиа, гахайны мах, өндөг гэх мэт бүтээгдэхүүнийг маш сайн болгож ид. Онцгой шаардлагагүй бол гэрээсээ бүү гар. Ер нь ямар ч тохиолдолд битгий rap гэсэн зөвлөмжүүдийг маш их өгч байна. Мөн Монголд сошиалаар явж байгаа зөвлөмжүүдийг энд мөн л өгч байгаа. Илүү мэдээлэл өгч байгаа зүйл алга.

-Хотын ерөнхий байдлыг цонхоор харахад ямар байна вэ. Та дүрсэлж хэлж өгөх боломжтой байна уу?

-Ямар ч хөл хөдөлгөөн байхгүй. Мэр сэр ганц нэг хүн л хүнсээ авах зайлшгүй шалтгаанаар гарч яваа харагддаг.

Манай орцонд сүүлийн хэдэн хоног нэг ч хөл хөдөлгөөн мэдэгдсэнгүй. Машин тэрэг огт хөдөлгөөгүй байдалтай байна. Хятадууд тэжээвэр амьтдаа гаргаж хаяж байх шиг байна. Энэ нь халдвар авахаас сэргийлсэн арга хэмжээ бололтой. Гудамжинд нохойнууд л их хуцаж байна.

-Та бүхэн хоорондоо Wechat-aap групп үүсгэж холбогдож байгаа гэсэн. Ямар мэдээллүүд солилцож байна вэ. Монгол залуусын сэтгэл санаа ямар байна вэ. Мөн хятад хүмүүс хэр түгшүүртэй байна вэ?

-Эндээс гарч байгаа албан ёсны мэдээллээр Төвдөөс бусад Хятадын бүх мужид халдварт өвчин илэрсэн нь тодорхой болсон. Нэгдүгээр сарын эхээр энэ өвчин дэгдэж эхэлсэн гэсэн. Тэгээд нэгдүгээр сарын 22-ноос хойш хүнээс хүнд халддаг нь тогтоогдлоо гээд бужигнаж эхэлсэн.

Хамгийн эхний тохиолдол нь өнгөрсөн оны 12 дугаар сарын 10-наас эхэлсэн юм шиг байна лээ. Ер нь хятадууд маш түгшүүртэй, айдастай байна. Бодит нөхцөл байдал ч түгшүүртэй байгаа. Монгол залуусын хувьд байрнаасаа гарахгүй, дархлаагаа дэмжиж, шөл усаа хийж идээд байж байна. Сэтгэл санааны хувьд гайгүй ээ. Эх орон руу минь хэзээ татахыг тэвчээртэй хүлээж байна.

-Өвчний шинж тэмдэг хэрхэн илэрч байна вэ. Энэ тухай хүмүүс ярьж байгаа байх?

-Шинж тэмдэг нь энгийн ханиад шиг илэрдэг гэсэн. Халуурч, ханиалгаж эхэлдэг. Хэрэв энгийн ханиад мэтээр хүлээж авч эмчлэхгүй удвал зүрх ачааллаа дийлэхээ болих, бөөрний дутагдалд орох гэх мэтээр шууд хүндэрдэг. Wechat-aap явж байгаа мэдээллийг харахад эмчилгээ хийлгэхгүй удсанаас болж явж байгаад гудамжинд шууд ухаан алдан газар мөргөн унаж байсан.

-Монголчуудад хандаж юуг сэрэмжлүүлмээр байна вэ?

-Монголд сошиалаар коронавирус, болж буй нөхцөл байдлын талаар тоглоом шоглоом хийх явдал байгаа нь харамсалтай санагдаж байна. Энэ бол тоглоом шоглоом болгох зүйл биш.

Нөхцөл байдал бидний төсөөлснөөс тун хүнд байх магадлалтай. Иймд хүн бүр хувийн ариун цэврийг маш сайн сахиж, эрүүл мэндээ хамгаалаарай гэж хэлмээр байна. Хятад улс зөвхөн Ухань хотод хөл хорио тогтоогоод байсан бол одоо муж даяараа хөл хорио тогтоогоод байна.

Хятад улс өвчний тархалтыг зогсоож чадахгүй байна. Манай сургууль найман хаалгатай. Үүнээс эхний зургаан хаалгыг нь хаачихсан бол өчигдөр дахин нэг хаалгыг нь хаачихлаа. Энд байдал маш хүнд байгаа. Тиймээс үүнийг тоглоом гэж хүлээж авалгүй хувь хүний ариун цэвэр, эрүүл мэндэд маш сайн анхаараарай гэж зөвлөе.

Хоол хүнсний бүтээгдэхүүнээ сайн болгож хэрэглээрэй. Энд хамгийн анхны коронавирусийн халдвар авч нас барсан хүний гap утсыг шалгахад далайн амьтдын хүнсний захаас сарьсан багваахай худалдан авч чанаж идэж байгаа зураг, бичлэг байсан гэсэн. Тиймээс ан амьтадтай шууд харьцахгүй, хүрэлцэхээс сэргийлээрэй.

-Ярилцсанд баярлалаа. Биесээ сайн бодоорой. Монгол Улсын Засгийн газраас Уханьд байгаа оюутнуудыг удахгүй эх орон руугаа татан авна гэж итгэж байна. Танай гэр бүлд эрүүл энхийг хүсье?

-Баярлалаа. Монголчууд минь бүгд биеэ бодоорой. Бид ч бас найдаж, итгэж хүлээж байна.

Дашрамд дурдахад, оюутнуудыг кампус, байрнаасаа бүү хэл өрөөнөөсөө ч гарахыг хориглосон байна. Оюутны байранд хөргөгч, хөлдөөгч байдаггүй. Иймд хүнс нөөцөлдөггүй учир хөл хорио тогтоосноор байгаа багахан хүнсээ гамтай хэрэглэх болжээ. Сургуулиуд нь хотоос зайдуу, хамгаалалт өндөртэй кампусууд болохоор оюутны орчинд ханиад хүрсэн, өвдсөн хүүхэд байхгүй аж.

Categories
мэдээ улс-төр

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Норвегийн “Олборлох үйлдвэрүүдийн ил тод байдлын санаачилга” байгууллагын тэргүүнийг хүлээн авч уулзлаа

Норвегийн Хаант Улсад ажлын айлчлал хийж байгаа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өнөөдөр “Олборлох үйлдвэрүүдийн ил тод байдлын санаачилга” байгууллагын тэргүүн, хатагтай Хелен Кларкийг хүлээн авч уулзав.

Хелен Кларк нь Шинэ Зеланд Улсын парламентын гишүүнээр 28 жил, Ерөнхий сайдаар 9 жил, НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн захирагчаар 8 жил ажиллаж байгаад өдгөө Олборлох үйлдвэрүүдийн ил тод байдлын санаачилга байгууллагын тэргүүнээр ажиллаж байна.

Энэ байгууллага нь ашигт малтмалын нээлттэй, хариуцлагатай менежментийг дэмжих Засгийн газар хоорондын байгууллага бөгөөд аливаа улсын байгалийн баялаг нь иргэдийнхээ өмч байх ёстой гэдэг үзэл санаанд тулгуурлан үйл ажиллагаа явуулдаг юм.

Монгол Улс энэ санаачилгад 2007 онд нэгдсэн бөгөөд хатагтай Хелен Кларк Монгол Улсын Ерөнхийлөгчтэй уулзах үеэрээ “Монгол Улс энэ санаачилгад идэвхтэй оролцдог. Олборлох салбарын ил тод байдлыг дэмжих тал дээр санаачилгатай ажилладаг” гэж дүгнэдгээ хэлсэн юм.

Уулзалтын үеэр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга уул, уурхайн салбарын орлого, эздийг ил тод байлгах, Засгийн газрын үйл ажиллагаанд хэрхэн зарцуулагдаж байгааг хянах, ямар ашиг тус өгч байгааг иргэд маш хялбараар хянаж болдог ил тод байдлын санаачилгыг бүрэн дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн юм. Мөн Баялгийн сантай болоход ил тод байдал хамгийн чухал гээд олон жилийн туршлагатай энэ байгууллагын мэргэжилтнүүдийг Монгол Улсад урьж, хамтран ажиллахыг хүслээ. Хатагтай Хелен Кларк Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн саналыг хүлээн авч, цаг зав гарган уулзсанд талархал илэрхийлэв.

Categories
мэдээ улс-төр

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, Норвегийн Хаант Улсын Ерөнхий сайд Эрна Солберг нар сэтгүүлчдэд мэдээлэл өгөв

Норвегийн Хаант Улсад айлчилж байгаа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, тус улсын Ерөнхий сайд хатагтай Эрна Солберг нар уулзсаныхаа дараа хоёр улсын хэвлэл, мэдээллийн төлөөлөгчдөд товч мэдээлэл өглөө.

Хатагтай Эрна Солберг, “Норвег болон Монгол Улс газар зүйн хувьд алслагдмал, эдийн засгийн бүтэц нь өөр ч гэсэн харилцаа, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх өргөн боломжтой. Бидний хувьд ижил төстэй зүйл цөөнгүй байгаагийн нэг нь газрын арвин баялаг юм. Монгол Улс байгалийн баялгаа ашиглаж, түүнээс олсон ашгаараа иргэдийнхээ орлогыг нэмэгдүүлэхэд хэрхэн анхаарч байгаа талаар мэдээлэл сонсоход таатай байлаа. Норвег Улс газрын тос, хийн нөөцөөр арвин. Үүнээс олсон орлогоо эрх тэгш хуваарилдаг энэхүү туршлагаасаа хуваалцахад бэлэн байна. Ингэснээр газрын баялгаас олсон орлого цөөн хэдэн айл, өрх, компанид бус, нийт иргэдэд хүртээмжтэй байх боломжтой болно. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч таныг Норвег Улсад тавтай морилохыг хүсье” гэсэн юм.

Харин Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, “Хатагтай Эрна Солбергтэй санал нэг байна. Хоёр улсын хооронд адил төстэй зүйлс их байдаг. Энэ удаад баялгийн сангийн асуудлаар болон бусад асуудлаар хамтран ажиллах талаар дэлгэрэнгүй ярилцаж, санал солилцлоо. Ажил хэрэг болгох үүднээс цаашид илүү нягт хамтран ажиллахаар боллоо” гээд сэтгүүлчдийн асуултад хариулав.

-Монгол Улс 2019 онд Үндсэн хуульдаа өөрчлөлт оруулж, Баялгийн сантай байх талаар шинэ заалт оруулсан. Энэ удаагийн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн айлчлал ч гэсэн Үндсэн хуульд оруулсан энэхүү заалттай салшгүй холбоотой гэж бид дүгнэж байгаа. Норвег Улс нь дэлхий дээрх хамгийн амжилттай Баялгийн сангийн менежмент хэрэгжүүлж байна. Энэ бүхнийг эхлүүлэхэд учирч байсан хамгийн том бэрхшээл нь юу байсан бэ. Бид юунд анхаарах хэрэгтэй вэ гэдэгт хатагтай Эрна Солберг хариулж өгнө үү?

-Хатагтай Эрна Солберг: Бидэнд тулгарч байсан хамгийн том бэрхшээл нь иргэдийн шахалт байсан. Учир нь, иргэн бүр байгалийн баялгаасаа ижил, тэгш, хүртээмжтэй хувь хүртэхийг хүсэж байсан юм. Энэ бол бидний хамгийн том давж гарах ёстой бэрхшээлүүдийн нэг байсан. Бид парламентаараа Баялгийн санг байгуулахдаа Санхүүгийн дүрэм баталсан. Энэ дүрмээр тухайн сангаас улсын төсөвт төвлөрүүлэх хэмжээг тодорхой зааж өгсөн байдаг. Ингэснээр эдийн засагт нөлөөлөх нөлөө багасаж, бусад салбарын хөгжлөөс хойш нь татахгүй байх давуу талтай болсон.

-Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Та энэ удаагийн айлчлалаас ямар хүлээлттэй байгаа вэ?

-Хоёр улсын хамтын ажиллагааг улам ойртуулах хүсэлтэй байгаа. Ялангуяа, Баялгийн сангаар дамжуулан баялаг иргэдэд тэгш, хүртээмжтэй очдог байх аргачлалыг судалж, тус улсын мэргэжилтэн, хуульчдыг Монголд ажиллуулах санал тавьсан. Энэ саналыг Ерөнхий сайд, хатагтай Эрна Солберг хүлээн авлаа. Энэ бол айлчлалын хүлээж буй үр дүн юм” гэлээ.

Categories
мэдээ улс-төр

Норвегийн баялгийн санг үүсгэн байгуулалцаж байсан туршлагатай мэргэжилтнүүдийг Монголд ажиллуулна

Норвегийн Хаант Улсад ажлын айлчлал хийж байгаа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өнөөдөр тус улсын Ерөнхий сайд хатагтай Эрна Солбергтэй өглөөний цай ууж, ажил хэрэгч яриа өрнүүллээ.

Хатагтай Эрна Солберг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийг Норвег Улсад тавтай морилохыг хүсээд хоёр улс халуун дотно харилцаатай гэдэг нь энэ удаагийн айлчлалаар илэрч байгаа бөгөөд цаашид харилцаагаа илүү өргөжүүлэх хүсэлтэй хэмээн уулзалтын эхэнд тодотголоо.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга мөн хоёр улсын хамтын ажиллагаа цаашид өргөжинө гэдэгт итгэлтэй буйгаа илэрхийлж, энэ удаагийн айлчлал нь Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлттэй салшгүй холбоотой болохыг тайлбарлав.

Тухайлбал, 1992 оны Үндсэн хуульд байгалийн баялаг бүх ард түмний мэдэлд байна хэмээн заасан ч лиценз нэрээр цөөн хүн баяжиж, баян хоосны ялгаа нэмэгдэж байгааг хуулийн хүрээнд буюу Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах замаар зассан гэдгийг хэллээ. Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулснаар “…газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлж тэгш, шударга хүртээхэд чиглэнэ”, гэж заасан бөгөөд хуулийн заалтыг хэрэгжүүлэхийн тулд дэлхий дээрх хамгийн шилдэг “баялгийн сан”-гийн менежменттэй Норвегийн Хаант Улстай хамтран ажиллах хэрэгцээ, шаардлагатай гэж үзэж буйгаа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч илэрхийлсэн юм.

Норвег Улс мөн Үндсэн хуульдаа Байгалийн баялгаа ирээдүй хойч үеийн эрхийг баталгаажуулсан, урт хугацааны бодлогод үндэслэн удирдан зохицуулна гэж заасан байдаг бөгөөд сангийн хөрөнгө 2019 оны нэгдүгээр хагаст 1.5 их наяд ам.долларт хүрсэн юм. Энэ нь баялгийн сангаа удирдаж буй дэлхий дээрх хамгийн шилдэг жишээ бөгөөд байгалийн баялгаа сангаар дамжуулан удирдаж эхэлснээр орлогыг ард иргэддээ ижил, тэгш хүртээмжтэй байдлаар ашиглаж эхэлсэн байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, Норвегийн Ерөнхий сайд хатагтай Эрна Солберг нар баялгийн сангийн асуудлаар дэлгэрэнгүй санал солилцож, хоёр улсын онцлог, баялгийн сангийн тухай хуулийг хэрэглэх асуудлаар удаан ярилцсаны эцэст хамтран ажиллахаар санал нэгдсэн юм. Ингэхдээ Норвегийн баялгийн санг анх үүсгэн байгуулалцаж байсан туршлагатай мэргэжилтнүүдийг Монгол руу, мөн Монголын залуу үеийн судлаачдыг Норвег улсад авчирах зэргээр хамтран ажиллах ойлголцолд хүрэв.

Уулзалтаар хоёр улсын худалдааны эргэлтийг нэмэгдүүлэх олон төсөл, хөтөлбөрийн талаар ярилцаж, айлчлалын дараа Гадаад харилцааны яам хооронд зөвлөлдөх уулзалт хийж, айлчлалын үеэр яригдсан асуудлыг ажил хэрэг болгоно хэмээн талууд тохиролцлоо.

Categories
мэдээ улс-төр

Орон нутгийн сонгуулийн хуулийг хэлэлцэнэ

Өнөөдөр УИХ дахь байнгын хороод хуралдана. Үүнд:

01 дүгээр сарын 28-ны Мягмар гарагт:

1.Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • Олон Улсын эрүүгийн шүүхийн Ромын дүрмийн “Түрэмгийллийн гэмт хэргийн тухай болон дайны гэмт хэргийн тухай 8 дугаар зүйлийн нэмэлт, өөрчлөлт”-ийг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн Эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2019.12.02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
  • Бусад.
  • Олон Улсын эрүүгийн шүүхийн Ромын дүрмийн “Түрэмгийллийн гэмт хэргийн тухай болон дайны гэмт хэргийн тухай 8 дугаар зүйлийн нэмэлт, өөрчлөлт”-ийг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2019.12.02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, соёрхон батлах, санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

2.Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан 11.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын сонгуулийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Энх-Амгалан нарын 3 гишүүн 2019.12.03-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
  • “Монгол Улсын Их Хурлын 2020 оны ээлжит сонгуулийг товлон зарлах, санал авах өдрийг тогтоох тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл;
  • “Монгол Улсын Их Хурлын 2020 оны ээлжит сонгуульд техник хэрэгсэл хэрэглэх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл;
  • “Монгол Улсын Их Хурлын 2020 оны ээлжит сонгуулийн тойрог байгуулах, тойргийн мандатын тоо, дугаар, нутаг дэвсгэр, төвийг тогтоох тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл;
  • “Тогтоолын хавсралтад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.08-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
  • Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр, Тарагт, Баян-Өлгий аймгийн Бугат сумдын хилийн цэсэд өөрчлөлт оруулах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
  • Бусад.

3.Түр хорооны хуралдаан /Санжаасүрэнгийн Зоригийн амь насыг хөнөөсөн хэргийг шийдвэрлэсэн асуудлаар Олон улсын парламентын холбооны удирдах зөвлөлөөс ирүүлсэн шийдвэрийг судалж, холбогдох санал, дүгнэлт боловсруулах үүрэг бүхий/ 14.00 цагаас “Г” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

  • Хаалттай.
Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Уул уурхайн прогноз

Сонгуулийн жил, өндөр алдагдалтай төсөв, эрдсийн үнийн тодорхойгүй байдал, төгрөгийн сулрал гээд өчнөөн эрсдэлтэй энэ жилийн хувьд гялайх гялтайх, итгэж найдах салбар гэвэл уул уурхай л байна. Өнөө жил шинээр лиценз олгохгүй, зарим ордыг төр хурааж авч нийгэмчлэх бодлого явуулж эхэлсэн, гадаадын шинэ хөрөнгө оруулалт татарсан гэх мэт таагүй мэдээ геологи, уул уурхайн салбарт бий ч дажгүй аятай яваа төслүүд ч цөөнгүй байгаа.

Газрын тосны салбарт гэхэд л “Петро матад”ын хайгуул тойрсон гэгээтэй мэдээ оны сүүлээр цацагдсан. Лондонгийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй “Петро матад” компани МатадХХ талбайд өрөмдлөг хийхэд “Цэн тогоруу” цооногоос газрын тос байгалийн ундаргаар оргилж гарч ирсэн тухай манай сонин он гарахын өмнөхөн онцолж байв. Тос оргилсон газрын тухайд нөөцийн тайлангаа хамгаалсны дараа орд ашиглах төлөвлөгөө боловсруулж батлуулна гэх мэт процесс бий. Гэхдээ ийм мэдээ давтамжтай дуулдах тусмаа л сайн. Олон улсын зах зээлээс хөрөнгө босгоход маш том дэм болно. Монголын газрын тосны нөөц 330 сая тонноор хэмжигддэг. Орчин үеийн технологиор гаргаж авах ашиглалтын нөөц нь 43 сая тонн. Өөрөөр хэлбэл, Засгийн газрын баталгаажуулж хүлээж авсан нөөцийнх нь хэмжээ ийм. “Петро матад”ын бассейний хувьд 25 сая баррель. Тонн руу шилжүүлбэл дөрвөн сая гаруй тонн болох юм.

Дараагийн онцлох төсөл бол ”Эрдэнэ ресурс”ын хэрэгжүүлж буй “Хөндий” алтны төсөл. Тус компани эцсийн ТЭЗҮ, анхан шатны инженерийн загварчлалаа боловсруулж эхлээд байгаа юм. Дундаж алтны агуулга бүхий 400 мянган унц нөөцтэй энэ ордыг илээр олборлоно. Эцсийн ТЭЗҮ боловсруулаад эхэлчихсэн гэхээр ордоос алт олборлоход алхам ойртож байна гэсэн үг. “Эрдэнэ ресурс”ийн ордууд дэлхийн томоохон алт, алт-зэсийн ордуудыг агуулагч Төв Азийн Орогены бүсэд багтдаг Эдрэнгийн террейнд байрладаг. Тэд манай улсын баруун өмнөд хэсэгт арав гаруй жил хайгуул судалгаа хийж “Хөндий” алтны дүүргийг нээсэн юм. Хөндий алтны дүүргийн хувьд өндөр агуулга бүхий алт, полиметаллын хэд хэдэн хэтийн төлөвт талбайг хамардаг. Канадад бүртгэлтэй “Эрдэнэ ресурс”ын тухайд хоорондоо 16 км зайд орших Баян хөндий, Алтан нар ордуудыг ашиглалтын шатанд хүртэл хөгжүүлэхээр зорьж яваа.

“Эрдэнэ ресурс”-аас гадна Торонтогийн Хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй “Кинкоракоппер” компанийн хэрэгжүүлж буй “Хүрэл үнэг” төслийг онцлох учиртай. Хайгуул нь дажгүй яваа, өнөө жил олон сайн мэдээ дуулдах магадлал өндөр төслүүдийн нэг.

“Занаду майнс”ын “Хармагтай” байна. Оюу толгойн дараа орох боломжийн төсөл гэж уул уурхайхан онцолдог.

Нүүрсний салбарт хэрэгжиж буй дажгүй төслийн нэг нь “Аспайр майнинг” компанийн Хөвсгөлийн Овоотын коксжих нүүрсний ордын төсөл. Нөөц нь 230250 сая тонноор хэмжигдэж буй энэ ордын тухайд энэ жил нүүрсээ тээвэрлэх зам барих, цахилгаан станц барих ажил өрнүүлэх, хөрс хуулалтаа хийж эхлэх гэх мэт гэгээтэй мэдээ олон байна.Олон улсын ЖОРК стандартаар нөөцийг нь тогтоосон энэ ордын нүүрс Таван толгойн коксжих нүүрстэй өрсөлдөхгүй, харин ч биенээ нөхөх, дэмжих давуу талтай. Коксжих нүүрсээр ган хайлдгийг уншигчид мэднэ. Хар үгээр тайлбарлавал ойролцоогоор гурваас таван төрлийн нүүрсийг хольж байж ган хайлдаг. Ган хайлахад Таван толгойнх шиг коксжих нүүрс их хэмжээгээр ордог бол Овоотынх шиг төрлийн нүүрс 1525 хувийг нь эзэлдэг гэж нүүрсний салбарынхан онцолдог. Өөрөөр хэлбэл Таван толгой, Овоотын нүүрсийг хольж байж ган хайлах боломж бүрддэг гээд ойлгочихож болно. Бүр энгийнээр тайлбарлавал энэ хоёр ордын нүүрсийг холихоор тун дажгүй чанарын коксжих нүүрс гарч ирдэг гэсэн үг. Овоотын нүүрсэнд өөр нэг том давуу тал бий. Хятадын Шаньси мужийн нүүрсний зарим орд, Оросын Кузбасаас Овоотынх шиг чанарын коксжих нүүрс гардаг. Гэхдээ сүүлийн үед Орос, Хятадад нэлээд гүний олборлолт хийж, багагүй зардал өртөг болсны эцэст энэ төрлийн нүүрсийг олборлож байгаа. Овоотоос нүүрс тээвэрлээд эхэлбэл зах зээлийн эрэлт их, өндөр үнэтэй нүүрсний экспортын орон зай бийг эндээс харчихаж болно. Овоотоос нүүрс экспортлоод эхэлбэл олох долларын хэмжээ өсөхөөс эхлээд давуу тал их бий. Дашрамд онцлоход, энэ ордын нөөцийг хорь гаруй жил ашиглах тооцоо бий.

Таван толгойн IPO-г сонгуулиас өмнө хийж олон улсын зах зэээлээс мөнгө босгох ажил амжилттай яваа гэсэн мэдээллийг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамнаас өгөөд удаагүй байна. Одоогийн байдлаар IPO босгох ажлыг хариуцаж ажиллах олон улсын банк санхүүгийн байгууллагууд тодорчихсон.

Ирэх сардаа багтаж проспектусаа дуусгаж, хөрөнгийн биржүүдэд өгөхөөр ажиллаж байгаа гэсэн мэдээллийг салбарын яамнаас саяхан өгсөн юм. “Эрдэнэс Таван толгой” компани Хятадтай жилд 30 сая тонн нүүрс борлуулах тохироо хийснээ удахгүй баталгаажуулах мэдээ ч дуулдаж байна. Урд хөрштэй энэ гэрээг хийчихвэл Таван толгойн ордод түшиглэж олон улсын зах зээлээс мөнгө босгох ажил нэмэр, дэм болно.

Оюу толгойн ажлыг урагшлуулах ёстой гэсэн шийдвэр гарч, ажлын хэсэг байгуулагдчихсан. Хэлэлцээр хурдтай урагшилбал Оюу толгойгоос эдийн засагт ирэх өгөөж нэмэгдэнэ. Өнөөхөндөө долларын ханш огцом цойлчихгүй яваа цор ганц шалтгаан нь Оюу толгойн хөрөнгө оруулалт гэж эдийн засагчид онцолдог. Үйлдвэрлэлийн босоо амаа ашиглалтад оруулсан энэ төслийн хувьд олон жил яригдсан цахилгаан станцын шав өнөө жил тавигдах байх гэсэн хүлээлт бий. 2023 онд ашиглалтад орох тов гарчихсан гээд харахаар өмнийн говьд барих цахилгаан станцын ажил энэ жилдээ эхэлчих болов уу.

Зэс, нүүрс, алтнаас гадна ирэх жилүүдэд гянт болд, лити гээд минералын төслүүд амжилттай хэрэгжих магадлал өндөртэйд тооцогдож байна. Литийн хувьд гэхэд л утасны батарей хийхэд ашигладаг минерал. Энэ мэт минералын төслүүд олон улсын хөрөнгийн зах зээл дээр халуун сэдэв болж буй. Цахилгаан машины хэрэглээ огцом нэмэгдэнэ гэх мэт олон шалтгаан лити гэх мэт минералын төслүүдийг моодонд оруулж байгаа. Олон улсын литигийн зах зээлийг харахаар өнөөгийн байдлаар литийг утас, компьютерийн батарейнд ашиглаж байна. Литигээр машины батарей хийгээд эхэлбэл яах нь тодорхой. Литигийн ойрын дунд хугацааны олон улсын зах зээл дээрх эрэлт өндөр болно гэсэн үг. Литигийн үнэ өсөөд эхлэхээр манайд хэрэгжих төслүүд амжилттай үргэлжлэх нь тов тодорхой хэрэг. Манайд энэ чигийн хэд хэдэн төсөл бий. Хайгуул хийж яваа сайн компаниуд ч байгаа. Энэ компаниудын хувьд олон улсын хөрөнгийн зах зээлтэй харилцаж ажиллах өндөр сонирхолтой яваа.

Уул уурхайн ирэх жилүүдийн гэрэл гэгээтэй сонин гэвэл энэ мэтчилэн олон зүйлийг дурдаж болно. Бодлогын тогтвортой орчин, популизмгүй улс төртэй болчихвол доллар татах төслүүдийг олноор нь хэрэгжүүлэх боломж уул уурхайд байна даа.

Categories
мэдээ нийгэм

Нэгдүгээр сарын 28-нд болох үйл явдлууд

10.00 цагт ЭМЯ-нд Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас Улсын гуравдугаар төв эмнэлэгт нүдний лазер эмчилгээний аппарат гардуулна.

11.00 цагт Эрүүл мэндийн яамнаас коронавирусний асуудлаар өөрийн байрандаа мэдээлнэ. Утас: 99179899

Төрийн ордонд

09.00 цагт “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд Хууль зүйн байнгын хороо хуралдана.

11.00 цагт “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд Төрийн байгуулалтын байнгын хороо хуралдана.

14.00 цагт “Г” танхимд С.Зоригийг хөнөөсөн хэргийг шийдвэрлэсэн асуудлаар Олон улсын парламентын холбооны удирдах зөвлөлөөс ирүүлсэн шийдвэрийг судалж, санал, дүгнэлт боловсруулах үүрэг бүхий түр хороо хуралдана.

“Монгол ньюс” мэдээллийн төвд

11.30 цагт Усны салбарын эрдэмтэд, ТББ-ууд хамтран тус салбарын хууль эрх зүйн орчны талаар мэдээлнэ.

13.00 цагт Дэлхийн улс оронд суралцагч Монголын оюутан залуучуудын холбооноос Засгийн газарт шаардлага хүргүүлэх талаар мэдээлнэ.

Categories
мэдээ цаг-үе

Ой тогтоолтоо сайжруулах 12 арга

Бид өөрийн тархины боломжийн 10 хүрэхгүй хувийг ашигладаг гэдэг. Эдгээр боломжоос хамгийн чухал нь янз бүрийн төрлийн мэдээллийг тогтоох чадвар юм. Эрдэмтэд ой тогтоолтод эергээр нөлөөлөх хүчин зүйлсийг тодорхойлохоор хөдөлмөрлөж байна. Эдгээрээс хамгийн сонирхолтой нээлтүүдийг дурдъя. Хүн бүрт компьютерийн нэг адил мэдээлэл хадгалах өөрийн боломжийн хязгаар байдаг. Нэг хэсэг хүмүүс аливаа юмыг амархан, түргэн тогтоож, жилийн дараа ч гэсэн санадаг байхад зарим хүн бүгдийг нь дорхноо мартдаг тул тэд жижиг сажиг зүйлс төдийгүй чухал зүйлсийг ч гэсэн бичиж тэмдэглэх хэрэгтэй байдаг. Хүн бүр аль болох их мэдээлэл мартахгүй хадгалж байхыг хүсдэг. Чухал үйл явдал, хүмүүсийн нэр, зүс царай, утасны дугаар зэргийг амархан мартах гомдолтой биз дээ… Мартахаас зайлсхийх буюу бидний ой санамжийн үр дүнг сайжруулах гайхамшигтай хүнсний бүтээгдэхүүн буюу эм бэлдмэл хараахан бүтээгдээгүй байгаа нь харамсалтай. Эрдэмтэд ой тогтоолтыг сайжруулахтай холбоотой шинэ нээлтийг эрж хайсаар байна.

1 Америкийн сэтгэл судлаачид эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн удаан хугацаанд санах ой, тогтоох чадварыг судлаад, эрчүүд хийсвэр мэдээлэл тогтоохдоо тэргүүлдэг гэсэн дүгнэлтэд хүрчээ. Тэд ойд явах замаа амархан тогтоох буюу ямар нэг нарийн төвөгтэй механизмыг сэргээн санах талаар эмэгтэйчүүдээс илүү байдаг аж. Харин эмэгтэйчүүд тодорхой үйл явдлыг тогтоох, жижиг сажиг зүйлсийн байршлыг санах, харсан юмаа сэргээн санах, хэл ярианы төвийн ажиллагаатай холбоотой бүх зүйлс дээр илүү үр дүнтэй байжээ. Эдгээр мэдээлэлд үндэслээд, эрдэмтэд эрэгтэйчүүд, эмэгтэйчүүдийг “байраа солих”, өөрөөр хэлбэл эсрэг хүйсийн хүмүүсийн илүү амархан тогтоодог мэдээллийг цээжилж тогтоох дасгал сургууль хийхийг зөвлөж байна. Ийм дасгал нь тархины ажиллагааг идэвхжүүлдэг төдийгүй янз бүрийн мэдээллийг цээжилж тогтоох, удаан хугацаагаар санаж байх чадварыг мэдэгдэхүйц сайжруулна.

2 Ой тогтоолтыг сайжруулах шилдэг дасгал бол утасны дугаар тогтоох явдал гэдэгт эрдэмтэд итгэлтэй байна. Электрон тэмдэглэл бий болсноор бидний ой санамж хоосон байх болж, энэ нь түүний боломжинд улам муугаар нөлөөлж байна. Ийм учраас өдөр бүр танил хүмүүсийнхээ утасны дугаарыг цээжлэн тогтоож, утасныхаа электрон санамжийг аль болох ашиглахгүй, цээжээр залгаж байгаарай. 7-оос дээш оронтой янз бүрийн тоо цээжилж, эргэн санаж байх нь шуурхай ой тогтоолт болон харааны ойг сайжруулах үр дүнтэй арга байдаг.

3 Шар шувуу (өглөө оройтож босдог, оройтож унтдаг хүмүүс) ба болжмор (өглөө эрт босдог хүмүүс) гэж хуваах нь янз бүрийн хүмүүсийн биологийн ритмийн ялгааг тодорхойлдог төдийгүй мэдээллийг санаж тогтоох үр дүнд нөлөөлдөг гэдгийг эрдэмтэд баталжээ. Хэрэв та шар шувууны ангилалд багтдаг бол ой тогтоолтоо сайжруулах дасгалыг оройн 8-12 цаг хүртэл хийж байхыг хичээгээрэй. Болжморууд мэдээллийг өглөөний 8-12 хүртэл илүү сайн тогтоодог байна.

4 Сарнайн үнэр нь мэдээллийг цээжилж тогтооход эергээр нөлөөлдөг бөгөөд ой тогтоолтыг сайжруулдаг болохыг Норвегийн эрдэмтэд олж илрүүлжээ. Сарнайн үнэр мэдээллийг эмх цэгцтэй болгох, түүнийг удаан хугацаагаар хадгалах чадварт эерэгээр нөлөөлж байсан судалгааны үр дүнг нийтлүүлжээ. Сарнайн үнэр зураг, дүрс, үгсийг эргэн санахад илүү сайн нөлөөлдөг байна. Харин өөрийн үйлдэл, үйл ажиллагааг эргэн санахад онцын нөлөө үзүүлэхгүй байсан аж. Тэгэхээр сарнай нь бидэнд гадаад хэл сурахад тусалж болох юм.

5 Ой тогтоолтыг идэвхжүүлэх хамгийн хачин жигтэй аргыг Английн эрдэмтэд санал болгожээ. Мартсан мэдээллээ түргэн санахын тулд баруун өвдөг дээрээ суух хэрэгтэй гэнэ. Ингэж суух нь удаан хугацааны ой санамжийн ажиллагааг идэвхжүүлж, хаясан түлхүүрээ эргэж олох, утасны дугаар санахад тусалдаг байна. Ингэхийн тулд хэдэн минутын турш өөр юманд анхаарлаа сарниулахгүй, хэрэгтэй нөхцөл байдлыг эргэн санахыг оролдох хэрэгтэй.

6 Ой тогтоолтыг хөгжүүлэх хамгийн сайн арга нь хүйтэн мах, хар шоколад байнга хэрэглэх явдал болохыг Канадын эрдэмтэд олж илрүүлжээ. Энэхүү дүгнэлт нь тухайн бүтээгдэхүүнүүдийг хэрэглэсний үр дүнд бие махбодид ялгарч буй химийн нэгдлүүдийг судалсан судалгаанд үндэслэжээ. Мөн явуулсан судалгааны явцад мэдээлэл тогтоох чадварт өөх тосгүй бүтээгдэхүүнээр хийсэн хоол хүнс муугаар нөлөөлдгийг тогтоосон байна.

7 Ой тогтоолтыг сайжруулах бас нэг арга бол өдрийн цагаар түр нойр авах явдал гэж Израйлийн эрдэмтэд үзэж байна. Өдрийн нойр нь тархинд удаан хугацааны ой батжих үйл явцыг өөрчилдөг байна. Туршилтын явцад оролцогчдыг хоёр бүлэг болгон хуваажээ. Бүлэг тус бүрт урьдчилан санаж тогтоох хэрэгтэй тодорхой үйлдлүүд бүхий зорилтыг биелүүлэхийг санал болгосон байна. Нэг бүлгийн хүмүүсийг өдрийн цагаар цаг хагас унтсаны дараа даалгаврыг биелүүлэх шаардлага тавьсан байна. Туршилтын хугацаанд өдрийн цагаар цаг хагас унтсан хүмүүс огт унтаагүй хүмүүсээс илүү сайн үр дүн үзүүлжээ. Ингэж өдрийн нойр нь зөвхөн тархины ажиллагааг хурдасгадаг төдийгүй хүний ой санамжинд эергээр нөлөөлдөг болохыг эрдэмтэд итгэлтэй нотолжээ.

8 Түргэн унших нь удаан уншихаас нүдийг илүү бага ядраадаг гэж Оросын эрдэмтэд үзэж байна. Тэд энэ ажиглалтад үндэслээд, түргэн уншихаас удаан уншихад мэдээллийг тогтоох чадвар 20 хувь доогуур байдаг гэж дүгнэжээ. Та минутанд 180-220 үг уншиж байвал, тухайн сэдвийг үүнээс илүү хурдтай уншсанаас хавьгүй бага зүйл тогтооно гэсэн үг. Хүн унших хурдаа нэмэх дасгал сургууль хийсээр өөрийн ой тогтоолтыг сайжруулж болно гэдэгт эрдэмтэд итгэлтэй байна.

9 АНУ-ын нейробиологич эрдэмтэн Лоуренс Кац нейробик гэж нэрлэгдэх дасгал сургуулийг боловсруулжээ. Их хэмжээний мэдээлэл цээжилж тогтоох буюу удаан хугацаанд мартахгүй санах хэрэгтэй үед халуун усанд ороод, дараа нь эд юмсыг тодорхой дарааллаар өрж тавих, эмхэлж цэгцлэх, задлаад эргүүлж угсрах, эвхэж тавих зэрэг үйлдэл хийх хэрэгтэй гэнэ. Цорын ганц нөхцөл нь эдгээр бүх үйлдлээ нүдээ аньж хийх явдал ажээ. Ийм дасгалын үр дүнд тархины эд эс идэвхтэй ажиллаж, нейтрофин гэдэг бодисыг ялгаруулдаг ба энэ нь хүний ой тогтоолтын үйл ажиллагаанд таатай нөлөөлдөг байна.

10 Ой тогтоолтыг сайжруулах хамгийн эртний жор XIV зууны үеэс уламжлан иржээ. Энэ эмчилгээний ундааны цорын ганц найрлага нь шалфей гэнэ. Орчин үеийн эрдэмтэд дундад зууны аргын үр дүнтэйг баталсан ба шалфейн хандыг өдөрт гурван удаа хоолноос гучин минутын өмнө уухыг санал болгож гэнэ. Ундааны нууц нь энэ ургамалд агуулагддаг эфирийн тосонд байдаг байна. Эфирийн тос нь мэдээллийг санаж тогтооход тусалдаг ба тархины үйл ажиллагааг сайжруулахад туслах бодис агуулдаг ажээ.

11 Ой санамжаа сайжруулах бас нэг дасгал нь унтахын өмнө өдрийн бүх үйл явдлаа оройноос өглөө хүртэл урвуу дарааллаар эргэн санах явдал гэнэ. Ингэхдээ хүмүүсийн хувцас, ярьсан яриа, өрөөний эд хогшлын байрлал зэрэг аль болохоор их зүйл санахыг хичээх хэрэгтэй. Харин ямар ч тохиолдолд сөрөг зүйлсийг анхаарах хэрэггүй. Үйл явдлыг сэргээн санахдаа хөндлөнгийн хүн ажиглаж байгаа мэтээр санах хэрэгтэй ажээ.

12 Хэзээ ч, хэнд ч өөрийгөө ой тогтоолт муутай гэж ярих хэрэггүй. Хүн өөрийгөө итгүүлэхэд амархан автагддаг учраас ой муутай гэж бодох хэрэггүй. Харин эсрэгээр өдөр өнгөрөх тусам миний ой тогтоолт сайжирч байна гэдэгт өөрийгөө итгүүлэх хэрэгтэй. Энэ энгийн дасгал нь таныг өөрийн хүчинд итгэх, дээр дурдсан зөвлөгөөнүүдийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд урам өгөх болно.

А.АРВИЙ

Categories
мэдээ цаг-үе

Залуусын цагны сонголт 150-300 мянган төгрөгийн хооронд хэлбэлзэж байна

Гар утас дэлгэрснээр бугуйн цагны хэрэгцээ, шаардлага буурсан гэх боловч өөрийгөө илэрхийлэх, ажил хэрэгч, дэгжин харагдах, найдвартай ажиллагаа талаасаа ч бугуйн цаг үнэ цэнээ хадгалсан хэвээр байна. Сүүлийн үеийн залуус гадаад үзэмж, ажил хэрэгч зан чанар зэрэг бүхий л зүйлдээ ихээхэн анхаарал хандуулж, энэ бүхнийг тодотгоход ямар бугуйн цаг тохиромжтой тухай сонирхох болсон. Энэ талаар “Контас” цагны дэлгүүрийн менежер Ж.Чулуунбаттай ярилцлаа. Тэрбээр бугуйн цаганд дурлаж, сүүлийн 25 жил энэ салбарт мэргэшиж ирсэн аж.

-Орчин үеийн залуус ямар бугуйн цагийг түлхүү хэрэглэж байна вэ?

-Цаг бол залуусын өөрийгөө илэрхийлэх гоёл, бугуйн тун чамин чимэг юм. Орчин үеийн залуус дэгжин, загварлаг, өнгөлөг цагийг их сонирхож байна. Залуусын сонирхож байгаа гол брэндүүд гэвэл Emporio Armani, Fossil, Michael Kors, Diesel зэргээс гадна сүүлийн үед их орж ирж байгаа Америкийн Tommy Hilfiger брэндийг их сонирхох болсон. Төрийн албан хаагч болон офиссын ажилтай залуус энгийн загвартай, костюмтай хосолдог загварыг илүү сонирходог. Өөрөөр хэлбэл, дан корпустай, чулуун нүүртэй, арьсан болон ган оосортой, зурагддаггүй, эдэлгээ удаантай цагийг сонирхож байна. Жишээ нь, офиссын ажилтай залуус Шведийн Daniel Welling­ton гээд цагаар их гангарч байгаа. Энгийн, цэвэрхэн загварын цагаа ажлын цагаар хэрэглэнэ. Харин амралтын цагаар Armani гэх зэргээр сэлгэж зүүдэг. Нэг үгээр хэлбэл, санхүүгийн хувьд боломжтой залуус өөрийн гэсэн дор хаяж гурван цагтай байна. Амралтын үед, найз нөхөдтэйгөө уулзах, ажил төрөлдөө гэх зэргээр ангилж зүүдэг. Бүр цаашлаад долоо хоногийн өдөр бүр сэлгэж зүүх долоон цагтай ч байдаг. Ер нь цагны төгс хэрэглээ гэвэл ингэж задалж ярина.

-Мэдээж залуусын хувьд санхүүгийн боломж харилцан адилгүй байгаа. Ер нь худалдан авалтын үнийн дүн хэдэд хэлбэлзэж байна вэ?

-Санхүүгийн боломжоос хамаарч өмнө нь 50-60 мянган төгрөгийн цагийг түлхүү худалдан авдаг байсан. Харин одоо 150-300 мянган төгрөгийн хооронд боломжийн сонголттой цаг авч, хэрэглэж байна. Брэнд оргиналь цаг 250-500 мянган төгрөгийн хооронд хэлбэлздэг. Тэгвэл 150-180 мянган төгрөгийн хооронд янз бүрийн брэндүүдийн цаг байдаг. Эдгээр нь дэлхийд алдартай брэнд биш боловч чанартай. Жишээ нь, оюун өмчөөр хамгаалсан Navi­force брэндийн цагийг би тун боломжийн гэж дүгнэдэг. Дунджаар 150 мянган төгрөгийн ханштай. Залуус ч өргөн хэрэглэдэг.

-Ер нь манай залуусын цагны хэрэглээг олон улстай харьцуулахад ямар түвшинд байна вэ?

-Би Герман, Швейцарь, Франц, Хятад гэх зэрэг орнуудаар байнга явдаг. Эдгээр орнууд дахь цагны хэрэглээ, хандлага зэргийг байнга сонирхож, судалдаг. Өндөр хөгжилтэй орнуудын залуусын зүүж байгаа цаг монгол төгрөгт шилжүүлбэл 500 мянгаас дээш байна. Харин манай залуусынх 150-300 мянга байгаа. Мэдээж улс орны хөгжлийн түвшин, эдийн засгийн чадавхаас хамаарч цагны хэрэглээнд иймэрхүү ялгаа гарч байгаа юм. Гадаадад ямар цаг зүүж байгаагаас хамаарч тухайн хүний зиндааг тодорхойлдог. Энгийн бизнес эрхлэгч, албан хаагч Omega, Rolex зэргийг зүүчихэж байна. Топ бизнесмэнүүд нь Patek Philippe, Vacheron Constantin гэх зэргээр илүү өндөр үнэтэй цаг хэрэглэж байгаа.


-Залуус уламжлалт цагнаас гадна смарт цагийг их сонирхох болжээ. Эдгээр цаг нь хүний биеийн зарим үзүүлэлтийг хэмжих зэргээр олон талын ач холбогдолтой хэмээдэг. Энэ талаар тодруулахгүй юу?

-Смарт цаг технологийн хувьд төгс шийдэгдээгүй байгаа. Наад захын хямдхан смарт цагнууд ерөнхийдөө найдваргүй гэж ойлгож болно. Батарей нь цэнэг авдаггүй гэх зэргээр маш их асуудалтай. Түүнчлэн, Mishail Kors, Fossil зэрэг брэндүүд бүгд смарт цаг гаргасан. Мөн л технологийн хувьд төгс шийдэж чадаагүй. Алдаа ихтэй. Гар утастай адил нэг өдрийн дотор цэнэг дуусчих жишээтэй. Цаг ийм байх ёсгүй шүү дээ. Би Хонконгийн “Apple”-ийн албан ёсны дэлгүүрээс 4200 хонконг доллараар смарт цаг худалдаж авсан. Зүүгээд есөн сарын дараа дэлгэц нь асуудалтай болсон. Эргүүлж шинэчилж авахад 70 хувийн төлбөр төлөх хэрэгтэй болж байсан юм. Мөн манайх 50 ширхэг смарт цаг оруулж ирэхэд 10 нь асуудалтай байх жишээтэй. Цэнэг авахгүй байсан учир үйлдвэр рүү нь буцааж байв. Яахав, смарт цаг гэхээр зүрхний цохилт энэ тэр хэмждэг зэрэг олон талын ашигтай гэж ярьдаг. Гэхдээ энэ бол цаг биш. Хүний биеийг хэмжих нэмэлт багаж маягийн юм уу даа. Жинхэнэ цаг бол өөр.

Г.БАТЗОРИГ